Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Zeeland
Ze. Ill. II Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. (zie verder binnenpagina)
WIJ VAN ZEELAND Mededelingenblad 12e jaargang, nummer 2 april/mei 2010
Nederlandse Genealogische Vereniging afd. Zeeland
Bestuurssamenstelling F.A.J.M. Moubis (Ferrie) R.J. de Groot (Rob) G.C. Bek (Gilles) J.G. Polderdijk (Jan) Y. Bliek (Yvonne) J.L. Oosthoek (Jan) vakature
Voorzitter Secretaris 2e secretaris Penn.meester Lid Lid
Tabakstraat 24A Koudekerkeseweg 19 Spinellihof 40 Schippersweg 26 Nwe Vlissingseweg 201 Sterappelstraat 49
Correspondentieadres: Secretariaat afd Zeeland NGV, Koudekerkseweg 19, 4373 RB
4561 HW 4373 RB 4463 GP 4455 VP 4387 AE 4421 LE
Hulst Biggekerke Goes Nieuwdorp Vlissingen Kapelle
Biggekerke
nieuw emailadres:
[email protected] Redactie Mededelingenblad “Wij van Zeeland”: email:
[email protected] R.J. de Groot Koudekerkseweg 19 4373 RB Biggekerke A.L. Minderhoud Kapelseweg 49 4481 PD Kloetinge A.M. van Gessel Kleine Beer 2 4501 HP Oostburg Werkgroep Computergenealogie: G.C. Bek Spinellihof 40 J.C.M. Hoornick Notestraat 14 A. Maljaars, Majoorwerf 21 J.G. Polderdijk Schippersweg 26 A. Taal J.van Reigersbergstr. 75 J. van Zweeden Nassaulaan 63
4463 GP 4462 EB 4374 CA 4455 VP 4336 XC 3743 CB
Goes Goes Zoutelande Nieuwdorp
[email protected] Middelburg Baarn
Cals, afd Zeeland Mw Y. Bliek Nwe Vlissingseweg 201 4387 AE Vlissingen Telnr. 0118-634629 Webmaster R.J. de Groot
Koudekerkseweg 19
Haza-21 Helpdesk J. Remijn Claushof 41
[email protected]
4373 RB Biggekerke 4461 NN Goes
Afgevaardigde naar de ALV van de NGV F.A.J.M. Moubis Tabakstraat 24 A 4561 HW Hulst D. de Putter Spoorhaag 30 3993 AB Houten
[email protected]
(plv. afg.)
Bij de voorplaat: Zeeuws Archief, KZGW, Zel. Ill. II nr 2161 Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. Het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen ondersteunde de uitgave door af te zien van de vergoeding van de gebruiksrechten.
-2-
Van de Voorzitter Zo, het mooie weer komt er weer aan. Velen onder ons gaan nu ook in de tuin werken, op vakantie en andere leuke dingen doen naast genealogisch onderzoek. Het “seizoen “ is voorbij zeggen ze. In het afgelopen jaar zijn mij een paar vrienden ontvallen. Eén van hen had een mooie collectie genealogische gegevens. Helaas had hij niets geregeld en zijn verzameling verdween, vóór dat we er erg in hadden, in de oud-papierbak. De kinderen hadden geen enkele interesse in al dat oude papier en gooiden het weg. Foto’s, kopieën van geboorteaktes uit Indië, allerlei kostbare herinneringen die gedurende tientallen jaren verzameld waren, verdwenen voor altijd. Erg jammer maar “gedane zaken nemen geen keer” zegt het spreekwoord. Tegenwoordig zie je regelmatig reclames van een uitvaartverzekering over hoe je wilt dat je laatste reis er uit zal zien. Je kunt van alles kiezen. Bijna allemaal hebben we een verzameling aan gegevens, maar de meesten van ons hebben niets geregeld. Binnenkort moet ik toch naar de notaris en ik ga regelen dat mijn genealogische collectie zeker een andere bestemming krijgt, dan de oud-papierbak. Bij het einde van het jaar horen nu eenmaal goede voornemens. Zo, en nu op vakantie. Ik hoop U fris en monter in het najaar allen weer te mogen ontmoeten. Plannen genoeg. Nu nog doen. Ferrie Moubis, Voorzitter Van de Redactie. Een wel erg dik nummer met weer nieuwe rubrieken! De redactie is erg verheugd dat nu bijna alle regio's in Wij van Zeeland aan bod komen én dat ze twee nieuwe rubrieken kan starten: Boeken, boeken…. waarin Hans van Felius nieuwe uitgaven op het gebied van de genealogie bespreekt, en "Uit betrouwbare bron…" waarin Mirjam Neuteboom haar licht laat schijnen over allerlei zaken de genealogie betreffende. Daarnaast natuurlijk de vaste rubrieken en een artikel over het CAR, een gigantische collectie namen van Zeeuwse families met ruim 125.000 vindplaatsen! De evenementenlijst van de NGV is slachtoffer van de omvang van dit nummer: kijk daarvoor op de website van de NGV of in Gens Nostra. De volledige inhoud van dit nummer: Bestuursmededelingen verslag bestuursvergaderingen op 20 januari en 18 februari 2010 Lezing op 23 oktober 2010 De genealogische dag Uitslag loterij / enquete Nieuws uit de NGV-afdeling Zeeland lezing over digitalisering bij het CBG en thuis, door Martijn Spruit lezing over Aldfaer, door Jan Limpers en Jan Netelbeek Nieuws uit de Regio's van de afdeling Zeeland van de NGV Regio Goeree Overflakkee, met Eva Lassing-van Gameren Regio Tholen en St.Philipsland, met Annette Kuiper en Hans van Felius Regio Schouwen-Duiveland, met Hans van Felius -3-
Regio Oost Zeeuws Vlaanderen, met Luciën Lebbink Regio West Zeeuws Vlaanderen, met Marianne Gossije Uit het Genealogisch Centrum Zeeland Het Centraal Alfabetisch Register, met Paul Harthoorn en Rob de Groot Genealogie met en op de computer. Pro-Gen, deel 2 door Bram Maljaars NEW Aldfaer, met Jaap den Ouden PR-aktiviteiten Genealogisch Spreekuur Leden stellen zich voor Ons "nieuw" lid: Mirjam Neuteboom NEW Boeken, boeken, boeken, boeken…, boekbespreking door Hans van Felius NEW Uit betrouwbare bron …. Handtekeningen, met Mirjam Neuteboom Paleografie met Huib Uil Oud Schrift deel 5 Cursus Oud Schrift in Zierikzee in oktober 2010 Lezers schrijven Nieuws uit de NGV-bladen en de NGV-afdelingsbladen De grenzen van de Niet-Westerse genealogiebeoefening, deel II, door Roelof Vennik Van internet geplukt het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis op www.inghist.nl. Ledenmutaties En…data die u beslist niet mag vergeten!!
Bestuursmededelingen. Verslag bestuursvergadering op 20 januari 2010. *
*
*
Na de gebruikelijke zaken, besprak het bestuur onder andere de volgende onderwerpen. De toekomst van Van Zeeuwse Stam. Er komt onvoldoende copy binnen en daardoor zal het blad aan het eind van dit jaar stoppen, tenzij een andere instantie het blad wil/kan overnemen. Gevolg hiervan: het staat de redactie van Wij van Zeeland dan vrij om genealogische artikelen te publiceren. Rapport Denktank en enquete. Op de volgende bestuursvergadering wordt naar aanleiding van de uitkomst van de enquête een terugkoppeling gemaakt naar het Hoofdbestuur van de NGV. Genealogische Dag in Middelharnis op Goeroe-Overflakkee. Het Genealogisch Centrum, de Stichting Genealogische Publicaties en de NGV-afdeling Zeeland zullen acte de présence geven. -4-
*
*
PR-aktiviteiten. Voor Schouwen-Duiveland en Tholen worden flyers afgeleverd bij de archieven. Volgende vergadering. Donderdag 18 februari 2010 om 20.00 uur bij Rob de Groot.
Verslag bestuursvergadering op 18 februari 2010. Op deze vergadering waren Yvonne Bliek en Jan Polderdijk afwezig. Na de gebruikelijke "openingspunten" kwamen de volgende onderwerpen aan de orde. 1. Overleg Centrum – afd. Zeeland. Hierbij aanwezig waren de heren Risseeuw en De Bree en mw Rentmeester van het Centrum en de heren Moubis en De Groot van de afd. Zeeland. Er heeft een prettig en correct gesprek plaats gevonden. Duidelijk is geworden dat het incident na de afgelopen Contactdag het gevolg is van een opeenhoping van incidenten. De situatie is thans zo dat het Centrum nog niet staat te springen om weer mee te werken aan een volgende Contactdag. De NGV staat open voor samenwerking, ook op andere terreinen. Wel hopen beide van nu af aan op normale verhoudingen. 2. Contactdag 2010. Het bestuur van de afdeling streeft er naar om samen met het Genealogisch Centrum ook in 2010 een Genealogische Dag te organiseren. Rob de Groot stelt voor om hiervoor een werkgroep samen te stellen, bestaande uit 2 personen van het Centrum en twee personen uit het bestuur van de afdeling Zeeland. Op de volgende vergadering wordt hierover een definitief besluit genomen, mede afhankelijk van het overleg op 4 maart (zie volgende punt). 3. Tripartitie-overleg Zeeuws Archief/Stg.Genealogisch Centrum/NGV afd. Zeeland. Op 4 maart vindt overleg plaats. Mogelijke onderwerpen wat betreft de afdeling zijn: relatie NGV - Genealogisch Centrum, houden Contactdag, toekomst genealogie, samenwerking voor een genealogisch spreekuur. 4. Resultaten enquête/terugkoppeling HB n.a.v. rapport denktank. De resultaten van de antwoorden worden doorgenomen. Ferrie zal contactpersoon zijn met het hoofdbestuur voor de rapportage inzake toekomst NGV. De conceptrapportage wordt ook doorgenomen. 5. Overleg Afd. Zeeland met afd. West-Brabant. Ferrie is benaderd door de voorzitter van West-Brabant. Hij zal een gesprek hebben waarbij o.a. de enquête ter sprake zal komen. Rob vraagt ook te polsen over eventuele samenwerking met betrekking tot PR. 6. Afdelingswebsite. De wens bestaat nog steeds dat er iemand gevonden wordt om de website te verzorgen. Als er niemand gevonden wordt wil Rob proberen de website opnieuw op te zetten, Ferrie wil eventueel hierbij helpen 7. Bijeenkomst met vrijwilligers. Er wordt geconcludeerd dat de afdeling eigenlijk geen vrijwilligers heeft. Alleen de bestuursleden zijn vrijwilligers. Tot nu toe werden uitgenodigd leden -5-
8.
9.
10.
van de computerwerkgroep, Van Zeeuwse Stam (Genealogische Publicaties) en Haza 21 (Genealogisch Centrum). Op dit punt later terugkomen. PR-aktiviteiten. - Genealogisch spreekuur – bespreken met Centrum - 6 maart Genealogische Dag op Flakkee. Hier gaat namens de afdeling Jan Oosthoek naar toe, namens Stg. Genealogische Publicaties Sjaak Hoornick en Bram Maljaars en namens het Centrum de heren Hubregtse en Korstanje. - Rob wil graag een workshop/spreekuur genealogie bijwonen. - Ferrie geeft in november een lezing in de bibliotheek van Kapelle. - Rob zal Middelburg en Jan Oosthoek zal Goes benaderen voor een stand in de bibliotheek tijdens de normale openingsuren. - De afdeling is door Huib Uil uitgenodigd op de open archievendag in Zierikzee. Volgende vergadering. De volgende vergadering is op 6 april om 20.00 uur bij Jan Polderdijk, Schippersweg 26, Nieuwdorp. Rondvraag. - Rob constateert dat de NGV afd. Zeeland geen formele relatie heeft met het Genealogisch Centrum en de Stichting Genealogische Publicaties. Ten aanzien van de Stichting blijkt dit toch enigszins anders te liggen. De Stichting Genealogische Publicaties is opgericht door de afdeling om de verzameling van de afdeling veilig te stellen, zodat deze niet door het hoofdbestuur gevorderd kon worden. De leden van de NGV ontvangen korting bij een abonnement op Van Zeeuwse Stam. Een ander doel van de Stichting is het kunnen uitgeven van cd’s en verzamelen van data ten behoeve van genealogen. Een andere reden is dat de eerste uitgaven van de Prae 1600 Club werden uitgegeven onder de naam van de afdeling Zeeland van de NGV en daartegen is vanuit het hoofdbestuur bezwaar gemaakt, men wilde niet de kans lopen eventueel aansprakelijk gesteld te worden voor eventuele schulden.
Lezing op 23 oktober 2010: Genetische Genealogie Op zaterdag 23 oktober zal Dhr. A.D.Huizer, bestuurslid van de Familiestichting HYSER een spreekbeurt houden over D.N.A. onderzoek. Hij was één van de deelnemers aan het onderzoek, dat is voortgekomen uit een initiatief van de NGV, het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslachten Wapenkunde en de Vereniging voor Genealogie “ Ons Voorgeslacht”. Zijn lezing is getiteld GENETISCHE GENEALOGIE ; Welke praktische mogelijkheden kan dit bieden voor de genealoog en geeft een toelichting op een praktijkvoorbeeld uit het onderzoek.
Zeeuwse Genealogische Contactdag. De jaarlijkse genealogische contactdag vindt in 2010 plaats op zaterdag 16 oktober en wel in het Zeeuws Archief in Middelburg tezamen met de Open Archievendag. -6-
Verdere bijzonderheden hieromtrent volgen spoedig.
Uitslag loterij gekoppeld aan de enquete De gelukkige winnares van de IRIS-bon is Mevrouw Rasch uit De Meern. Ook namens de redactie van harte gefeliciteerd. De resultaten van de enquete zullen gepubliceerd worden in de volgende Wij van Zeeland, die begin augustus zal verschijnen.
Nieuws uit de NGV-afdeling Zeeland Verslag lezingen 23-01-10 Martijn Spruit: Digitaliseren bij het CBG en thuis Dhr. Spruit toonde met computer en beamer aan wat het CBG te bieden heeft en welke gegevens op dit moment gedigitaliseerd worden. Hij heeft de beschikking over een toekomstige opslagcapaciteit van 12 terabytes. Het CBG heeft veel verzameld en ontsluit enkel de bronnen uit eigen verzameling. Zij hebben ook nog gegevens die voor de oorlog opgetekend zijn en waarvan tijdens de oorlog de oorspronkelijke verloren zijn gegaan, o.a. van de plaats Meeuwen waarvan hij dacht dat het in Zeeland lag. Familie-advertenties Het CBG beschikt over een verzameling familieadvertenties, waarvan de oudste ongeveer dateert uit 1790. Het ontsluiten van deze bronnen is begonnen in de jaren 90 van de vorige eeuw met het opplakken van deze advertenties en inscannen. Deze worden nu opnieuw gedigitaliseerd. De advertenties van 1970-2000 zijn gerangschikt en toegankelijke d.m.v. een barcode. Er kan nauwkeurig gezocht worden door in de zoeksleutel de achternaam en de naam van de echtgenoot in te vullen. Zij hebben nu ongeveer 1,2 miljoen scans. Algemeen Politieblad Ook het Algemeen Politieblad welk aanvangt in 1852 is toegankelijk gemaakt. Hieruit komen veel genealogische gegevens te voorschijn. Het betreft hier niet alleen criminelen, maar mensen die gezocht werden om bijvoorbeeld toestemming te verlenen aan een minderjarige zoon dat hij in militaire dienst mag treden. Bid-prentjes Van de verzameling bidprentjes zijn die uit de 18e en 19e eeuw gedigitaliseerd en ontsloten. Nederlands-Indië De bronnen betreffende Nederlands-Indië zijn in het verleden op microfiches gezet en gedigitaliseerd. Het betreft ook de afstammingsbewijzen, die door -7-
de Japanners geëist werden. Hier zitten ook vervalsingen bij, waaruit blijkt dat er een afstamming is van de oorspronkelijk bewoners, waardoor men niet in een kamp werd opgesloten. Tweede wereld oorlog. Duitse aktes. Dit zijn kopie-akten van Nederlanders, wonende in Duitsland. Deze zijn nog niet alle openbaar vanwege de privacy. Rode kruiskaarten. Dit zijn mondelinge opgetekende gegevens van personen, hier zijn ongeveer 35000 kaartjes aanwezig. Politie kwartierstaten. Op deze kaarten staan drie kwartieren vermeld. Er zijn er ongeveer 120.000. Men gebruikte deze om aan te tonen dat je niet van joden afstamde. Rijks genealogische Collectie Ook de Rijks genealogische collectie is ondergebracht bij het CBG. Alsmede de aanvraagformulieren van Indische paspoorten. Heraldische verzameling, digitaal op naam te raadplegen. Fotocollectie uit tijdschriften op naam. Deze zijn op de website vrij toegankelijk. Zoeaven ( leger van de Paus). Op 20 sept. 1870 is dit leger verslagen. Er waren behoorlijk wat Nederlanders die als zoeaven gediend hebben. In 1990 is in Frankrijk een boek verschenen waarin alle namen vermeld zijn van mensen die dienst gedaan hebben. Door dhr. Spruit worden alle gegevens van de Nederlanders als het kan met foto’s verzameld. Beeldformaten Tot slot had hij nog wat tips voor beeldformaten: Jpg 129 kB; Png;750 kB en Tif 2317 kB. De voorkeur voor bewaren en qua scherpte zijn de tif-formaten. Jpg behoudt helderheid met 90 % compressie, 300 dpi moet voldoende zijn. Png is vooral geschikt voor afbeeldingen met kaders zoals wapens. Ordening van plaatjes: Naam; Datum; Gezin; Generatie. Genealogisch Repertorium Wordt nog steeds bijgehouden. Er gaat geen publicatie, die binnenkomt, in het archief, alvorens die bij de verantwoordelijke persoon hiervoor is geweest. (Gilles Bek)
27-02-10 Jan Limpers en Jan Netelbeek: Aldfaer Op 27 februari j.l. was er door de NGV afd. Zeeland een lezing georganiseerd in ” De Vroone’’ te Kapelle. De lezing ging over het Genealogische programma Aldfaer en werd verzorgd door 2 heren van N.G.V. Nederland t.w. Dhr. Limpers en Dhr. Netelbeek. Ze werden hartelijk welkom geheten -8-
door voorzitter Moubis. Met behulp van laptop - bediend door Dhr. Netelbeek, en internet, startte Jan Limpers met het ophalen van de welbekende website van het NGV. Van daaruit werd het programma Aldfaer gedownload en kon de uiteenzetting beginnen. Aldfaer is gratis voor iedereen te downloaden, is zeer gebruiksvriendelijk en gemakkelijk leesbaar. Het totale scherm is altijd zichtbaar en dus ook bruikbaar voor alle gegevens van een familie. De persoonsgegevens van Yvonne Bliek werden gebruikt om de werking van het programma uit te leggen. Spreker volgt in zijn verhaal de mogelijkheden die het programma Aldfaer biedt en laat zien dat de diverse mogelijkheden makkelijk te vinden en ook te gebruiken zijn. Vervolgens demonstreert spreker het gebruik van foto’s in het programma en de installatie daarvan. Er worden daarna vele opties van het programma belicht, te weten: overname van andere programma’s, verschillende soorten rapporten, grafische overzichten, uitprinten van stambomen in verschillende vormen, enz. enz. De heren laten zien dat er in het Aldfaer programma veel te zien en te doen is, maar vooral: probeer het programma zélf uit! Er worden daarna veel vragen gesteld en vakkundig beantwoord. De heren worden door voorzitter Moubis bedankt en voorzien van de bekende attributen, die daar bij horen. (Jan Oosthoek) Eén van de uitvoermogelijkheden binnen Aldfaer:
-9-
Nieuws uit de Regio's van afdeling Zeeland Opnieuw hebben zich "correspondenten" bereid verklaard om in Wij van Zeeland een artikel te schrijven over zaken die spelen in hun regio. De redactie is verheugd dat nu ook West Zeeuws Vlaanderen - in de persoon van Marianne Gossije en Noord- en Zuid-Beveland - met als contactpersoon Mirjam Louisse - in Wij van Zeeland aanwezig zijn. En dat betekent, dat de redactie nog op zoek is naar een correspondent voor de regio Walcheren….Wie zou…??
Regio Goeree-Overflakkee, Eva Lassingvan Gameren
Berichten van Goeree-Overflakkee Op 6 maart jongstleden was de Genealogische dag in Middelharnis. Ook vertegenwoordigers van Zeeland waren aanwezig met hun materiaal. Wij hadden het idee dat de belangstelling minder was, een gegeven dat bij meer regio’s helaas te bespeuren valt. Het internet is immers zo gemakkelijk (en daar werken we zelf ook aan mee, met onze websites en databases). Maar elkaar ontmoeten is toch ook belangrijk en gezellig, dus we gaan wel door met dit soort dagen, mogelijk in iets andere vorm. Dan wil ik ook nog even aandacht vragen voor ‘vreemde’ dingen die je in het historischgenealogisch onderzoek tegenkomt. Zo is er Sommelsdijk, al sinds jaar en dag in één adem genoemd met lijst met kerken van de classis
- 10 -
Middelharnis, maar tot 1812 waren ze in principe staatkundig en kerkelijk van elkaar gescheiden. Middelharnis viel onder het gewest Holland en kerkelijk was het aangesloten bij de classis Voorne-Putten. Sommelsdijk was Zeeland en predikanten en kerkenraad moesten naar Zeeland voor hun vergaderingen. Hetzelfde doet zich voor bij Bommende. Dit plaatsje op Schouwen kende zijn bloeitijd in de 16e en 17e eeuw. Maar het richtte zich daarbij naar het noorden: de staten van Holland waren het hoogste gezag in het havenstadje. Ook kerkelijk was de blik naar die kant gericht. De kerk van Bommenede hoorde bij de classis van Voorne-Putten (later classis Brielle genoemd) van de hervormde kerk. Het oude Bommenede viel, zoals bekend wordt verondersteld, ten prooi aan een grote overstroming en werd in 1684 verlaten. Van de oude kerkarchieven is niets bewaard gebleven. Wat er over is, zijn documenten over zaken die op classicaal niveau speelden. Dat is bewaard gebleven in het archief van de classis; dit archief wordt tegenwoordig bewaard in het Streekarchief VoornePutten en Rozenburg in Brielle. U kunt in deze stukken met enig speurwerk nog namen tegenkomen van predikanten en kerkenraadsleden uit Bommenede. Ook die van schoolmeesters: zij moesten altijd bij hun aanstelling naar de classis om te tekenen voor een kerkgetrouw onderwijs. Het zal voor deze mannen altijd een hele onderneming geweest zijn om een classisvergadering te bezoeken. De vergaderingen werden aanvankelijk roulerend in één van de aangesloten kerken gehouden, maar uiteindelijk werd er gekobrief van baljuw en schepenen Bommenede
- 11 -
zen voor een vaste vergaderplaats in Brielle. Voor de mensen van Bommenede een hele opgave. Zij, en ook wel vertegenwoordigers van oost Flakkee moesten ’s winters nog wel eens noodgedwongen absenteren. Na het ‘opheffen’ van Bommenede als kerk kwam er geld vrij van de predikantsplaats. Hier profiteerde het Flakkeese Herkingen van, waar eind 17 e eeuw een predikant beroepen kon worden. Ter illustratie een lijst van alle kerken van de classis, zoals vooraan in één van de actaboeken te vinden is – met Bommenede, zonder Sommelsdijk -, en een brief van baljuw en schepenen van de stad en heerlijkheid Bommenede die de broeders van de classis vragen om in te stemmen met de spoedige indiensttreding van dominee Hendrick van Rossum.
Regio Tholen en St.Philipsland, Annette Kuiper en Hans van Felius Het Gemeentearchief Tholen, een kleine kennismaking Tot het jaar 2008 kon u het gemeentearchief van de gemeente Tholen bezoeken in het voormalig gemeentehuis te SintMaartensdijk. De plaats van het gemeentearchief was gelegen aan de achterzijde van het gebouw. Dit nodigde niet echt uit tot een spontaan bezoek. Voor een bezoek diende men zich eerst te melden bij de receptie. De laatste paar jaar kon men niet gelijk doorlopen, omdat een baliemedewerkster de deur met een cijfercode diende te openen. In het nieuwe gemeentehuis waar het archief sinds januari 2009 gehuisvest is, is dat wel even anders. Bij binnenkomst ziet u aan de linkerzijde een glazen wand met een deel van de tekst van het charter waar de stadsrechten van de stad Tholen in staan beschreven. Dit charter kunt u natuurlijk ook in het echt zien. Een verbetering in vergelijking met de ontvangstruimte voor het studiezaalbezoek in Sint Maartensdijk is dat we nu ook kluisjes en een garderobe voor bezoekers hebben. Tassen en jassen mogen niet meer de studiezaal binnen. - 12 -
In de hal (openbare ruimte) staat een koffieautomaat, waar u gratis koffie/thee krijgen. Koffie/thee mag niet meer in de studiezaal worden gedronken. De mogelijkheid bestaat ook om in de kantine van het gemeentehuis te eten. Voor een schappelijke prijs kunt u daar lunchen. U kunt onder andere soep, broodjes en snacks kopen. U kunt alleen betalen met een pinpas. Werkten er in het archief te Sint Maartensdijk 2 vakkrachten, inmiddels is het aantal formatieplaatsen uitgebreid tot 3. Op het moment kunt u naast de archivaris Fred van den Kieboom, op de studiezaal Janneke Boomsluiter aantreffen, en achter de schermen en soms ook in de studiezaal Annette Kuiper. Het archief wordt door een aantal stagiaires/vrijwilligers geholpen bij de werkzaamheden. Zo is Mark van Dijke in de studiezaal bezig met het invoeren van doopgegevens in de computer. Deze gegevens zijn nu nog (alfabetisch/fonetisch) te raadplegen door middel van een kaartsysteem. In de toekomst zullen deze gegevens op het internet te raadplegen zijn. De heer De Leeuw voert deze werkzaamheden thuis uit. Corné Stoutjesdijk digitaliseert (scant) de DTB boeken. Hennie de Wilde en Carola van As houden zich bezig met de verzorging van het archief. Christina Briggeman ontsluit de bouwvergunningen voor 1970. Dhr Brouwer digitaliseert de grote fotonegatievenverzameling. Deze mensen kunt u naast de archivarissen ook in de studiezaal aantreffen. Naast de gegevens van de Burgerlijke Stand en DTB, die voor genealogen van belang zijn, kunt u op het archief ook terecht voor de rechterlijke archieven (RAZE), de archieven van de voormalige gemeenten waaruit Tholen is ontstaan en particuliere archieven zoals: kerken, kruis-, sport-, muziekverenigingen, scholen, etc. De volgende keer zal ik u wegwijs maken in de archieven die aanwezig zijn bij het gemeentearchief, want ook in deze archieven is het mogelijk om gegevens van uw voorouders te vinden. Soms kunt u snel iets vinden en een andere keer kost het wat meer moeite. Ik nodig u, mede namens mijn collega's, bij deze dan ook uit voor een bezoek aan ons gemeentearchief. De openingstijden zijn van maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 16.30 uur. Hof van Tholen 2 te Tholen. ( Annette Kuiper)
Het Jaarboek van de Heemkundekring Stad en Lande In 2009 verscheen al weer het zevende jaarboek van de Heemkundekring Stad en Lande van Tholen. Hoewel een jonge loot aan de boom van historische verenigingen in Zeeland kan de kring enthousiasme niet ontzegd worden. De groei van leden gaat jaarlijks met tientallen, dus geschiedenis op Tholen schijnt te leven. Dat zal niet het minst komen door het verschijnen van een jaarboek. Elke keer weer met leesbare artikelen, en zeker ook artikelen die de herinnering stimuleren. - 13 -
Want men slaagt er elke keer weer in om een combinatie te maken van recent en verder verleden. Het jaarboek 2009 begint met de droevige geschiedenis van een transport van weeskinderen. Het zal bekend klinken: de overheid moet dringend bezuinigen, en in 1823 betekende dit voor de gemeente Tholen de sluiting van het weeshuis, en het transport van 24 Thoolse kinderen naar Drenthe, om daar verder opgevoed te worden in de Maatschappij van Weldadigheid. Een heus oproer was het gevolg! Verder de herinneringen aan een bedrijfstak die vrijwel geheel verdwenen is: klompenmakerij. In dit geval de herinnering aan de Thoolse firma Van der Linde, waar men klompen kon laten repareren. Dat schoolmeesters niet altijd even goed binnen de dorpsgemeenschap functioneerden bewijst het artikel over Jonas Minnaert zo rond 1635 in Stavenisse. Ook het dialect wordt niet vergeten, met het korte stukje van Kees Fase: Van wie bin jie d’r êên. Een zin die een ieder die op een dorp woonde wel bekend voor zal komen. Aan wie is het niet gevraagd? Een vervolg op de slachtofferlijst van de Tweede Wereldoorlog en een artikel over de inmiddels verdwenen Deehoeve completeren het keurig verzorgde boekje! Meer informatie over het verkrijgen van een exemplaar of het lidmaatschap van de Heemkundekring? De secretaris Cees de Koning zal met plezier informatie geven:
[email protected]. (HvF)
Regio Schouwen-Duiveland, Hans van Felius Al eerder berichtte ik over de vrijwilligersavond van het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland. Van belang is ook nog om weer eens te wijzen op de vele gegevens die via de website van het gemeentearchief beschikbaar zijn. Probeer maar eens via www.schouwen-duiveland.nl, en kies vervolgens voor gemeentearchief, en daarna voor zoeken in de collecties. Een steeds groeiend aantal nadere toegangen, in een aantal gevallen zelfs met plaatjes van de originele archiefstukken, is daar te vinden. Van belang is nog te melden dat bij de invoer van de notariële akten van Zierikzee weer een mijlpaal is bereikt: er zijn nu reeds 30.000 akten nader toegankelijk gemaakt. Een zeer belangrijke bron voor genealogisch onderzoek op Schouwen-Duiveland. Want niet alleen de inwoners van Zierikzee gingen naar de notaris in die stad, ook andere eilandbewoners kwamen er terecht. En ik vond er zelfs enkele Thoolse voorouders vermeld. Een aanrader dus! Verder verscheen alweer het 34e jaarboek van de Vereniging Stad en Lande (Schouwen-Duiveland), genaamd Kroniek van het land van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland). - 14 -
Naast een aantal artikelen over de ontwikkeling van het eiland in de twintigste eeuw (de ontwikkeling van Nieuw-Haamstede, en de wederopbouw van de polders na 1953), ook een aantal persoonlijk getinte artikelen (de herinneringen aan de executie van tien verzetstrijders in Renesse in 1944, en een biografisch artikel over M.J. bij de Vaate, jarenlang redacteur van de Zierikzeesche Nieuwsbode). Historisch gezien zijn de artikelen over SchouwenDuiveland als feitelijke bakermat van de Nadere Reformatie uit de zeventiende eeuw, en de ontwikkeling van de Zierikzeese Slavenkas tot een sociaal fonds. Het enige genealogisch getinte artikel handelt over het geslacht Van Cats op SchouwenDuiveland in de Middeleeuwen. Voor de echte genealogische doorzetters onder ons. Nadere informatie over dit en andere verschenen jaarboeken, en over het lidmaatschap van de Vereniging Stad en Lande kunt u verkrijgen bij de secretaris, ’s Heer Arendstraat 10, 4301 JR Zierikzee. (HvF)
Regio Oost Zeeuws-Vlaanderen, Luciën Lebbink Dubbele trouwakten Hulst werd op 4 november 1645 ingenomen door Prins Frederik Hendrik en werd zodoende met Hulsterambacht Staats. Vanaf dan kwam de Calvinisering van het bestuursapparaat, want alleen de Gereformeerde religie telde voor openbare ambten. Voor inschrijving voor een Gilde zowel als knaap en gezel telde dat men ook van Gereformeerde religie moest zijn. Daar de bevolking Katholiek bleef en zijn bediening kreeg van uit het Spaanse Clinge en schuurkerken, komt het regelmatig voor dat men dubbele trouwakten tegenkomt van gehuwden, zowel gehuwd bij de Pastoor en omdat men het nodig had voor Openbare ambten of de Gilden trouw- 15 -
den zij ook nog bij de Dominee. De Dominee was meestal zo sportief om in de kantlijn te schrijven dat ze Roomsgezind waren en zodoende komt het voor dat beide trouwakten te vinden zijn in Hulst, wat uniek is. (Luciën Lebbinck)
Regio West Zeeuws-Vlaanderen, Marianne Gossije Historisch onderzoek in West Zeeuws-Vlaanderen Wie genealogisch of historisch onderzoek doet in West-ZeeuwsVlaanderen krijgt vroeg of laat te maken met immigranten en emigranten. Dit deel van Nederland is door zijn roerige geschiedenis van oorlogen en overstromingen vaak ontvolkt en opnieuw bevolkt. De eerste grote, op papier vastgelegde breuk in de samenstelling en omvang van de bevolking in het westelijk deel van ZeeuwsVlaanderen is te vinden voor en na het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Namen die rond 1550 in bijvoorbeeld Sluis en Sint Anna ter Muiden voorkomen zijn na 1604, wanneer het gebied definitief van de Spaanse overheersing wordt bevrijd, nauwelijks meer aanwezig. Dat heeft deels te maken met de verdrijving of de vlucht van katholieken, deels met het feit dat veel land jarenlang onder water bleef staan door de inundaties in verband met de oorlogsvoering. De plaatsen waar je deze ingrijpende gebeurtenissen in verkapte vorm kunt tegenkomen zijn de boeken van de weeskamer en de lidmatenboeken van de Nederduits Hervormde Kerk. Vooral de lidmatenboeken zijn een enigszins onderschatte bron van informatie. Misschien heeft dat er mee te maken dat ze weliswaar keurig gekopieerd in de kasten van het Zeeuws Archief staan, maar dat het handschrift van de predikanten niet altijd even leesbaar is. Daarnaast werd er vaak in etappes geschreven en werden er later nog notities toegevoegd, waardoor het geheel vaak nogal rommelig oogt. Toch kan een lidmatenboek een nuttige bron zijn. In die van Sluis zie je bijvoorbeeld hoeveel soldaten er in de loop der jaren kwamen en gingen. Dat zijn typisch mensen die lastig te volgen zijn. Ze kwamen van overal uit Nederland en zelfs West-Europa. Een prachtige website, die heel actief wordt beheerd, is: www.soldaten-genealogie.nl waarop inmiddels ook vele `Zeeuws-Vlaamse' soldaten te vinden zijn. Zo tref je er bijvoorbeeld de Zwitserse huursoldaat Jean Liser aan, de stamvader van alle De Lijsers, Lisers, Lijsers etc in Nederland en NoordAmerika. - 16 -
In een lidmatenboek vind je soms keurig vermeld waar iemand vandaan kwam met een attestatie (een verklaring van `goed religieus gedrag' van de predikant). Soms ook wanneer iemand weer vertrok en waar naartoe. Zoals gezegd is het lezen van deze informatie niet altijd eenvoudig en ook kan niet iedereen naar Middelburg komen om persoonlijk onderzoek te doen. Daarom is het bijzonder plezierig dat Huib Plankeel een groot deel van de lidmatengegevens inmiddels heeft verwerkt en gepubliceerd op zijn website: www.grijsbaard.nl. Migratie zie je vooral ook terug bij de komst van de hugenoten naar WestZeeuws-Vlaanderen. Daar zal ik in een volgende bijdrage verder op ingaan. Nu verwijs ik alleen naar een min of meer slapende Yahoo-groep over de geschiedenis van de hugenoten:
[email protected]. Misschien kunnen we die wat leven inblazen door vragen te stellen of opmerkelijke feiten in te sturen? (Marianne Gossije
[email protected])
Uit het Genealogisch Centrum Zeeland, Het CAR, het Centraal Alfabetisch Register Na de informatie over de verzameling Lutijn en het dossier Blasijntje Danckaerts, willen we in dit nummer aandacht besteden aan het CAR, het Centraal Alfabetisch Register. Dit - afgesloten - register bevat een alfabetisch lijst met familienamen voornamelijk uit Zuid-Beveland, met verwijzingen naar vindplaatsen. Het zijn vooral de heren G. E. Op 't Hof en P. A. Harthoorn, die dit register hebben opgezet, later daarbij geholpen door onder andere mevrouw Hermien Gijsbertsen. Met de opbouw van het CAR is kort na de oorlog begonnen, om het verlies aan gegevens na de grote brand die Middelburg in 1940 trof en het archief voor een groot deel vernietigde, enigszins op te heffen. Op 't Hof en Harthoorn waren beiden apart aan het verzamelen van familienamen begonnen en op zeker moment kwamen beiden tot de conclusie dat dubbel werk ook op dit terrein uit den boze was. Aldus kwam het tot een samenwerking en taakverdeling in één van de eerste genealogische werkgroepen, rond 1950. In genummerde schoolschriftjes - tot ruim 250 stuks werden de gegevens verzameld, die gevonden werden in vooral kerkarchieven, in gerechtelijke archieven en in DTB-boeken. - 17 -
Het zoekwerk gebeurde veelal op de fiets en vond vooral plaats in Zuid-Beveland. Hier ontdekten ze in 's-Heer Arendskerke het oudste trouwboek van Zeeland, dat dateert uit 1580. Opvallend is het, dat veel vermeldingen in het register afkomstig zijn uit Gapinge en Sluis. Ook komen enkele familienamen uit andere delen van Zeeuws Vlaanderen voor. Na het vertrek van de familie Harthoorn in 1955 naar Engeland - als chemicus kreeg hij de mogelijkheid voor Shell daar onderzoekswerk te doen - werden de werkzaamheden voor het register "gewoon" voortgezet: alleen nu in de vorm van pakketten teksten die heen en weer gestuurd werden van Nederland naar Engeland en weer terug. CAR, de bovenste rij ordners, 23 in getal!
De schoolschriften werden grote vellen en die werden uitgetikt en opgeslagen in uiteindelijk 67 ordners. In 2004 werden deze 67 ordners van de Op 't Hof-collectie, bevattende 30.000 pagina's, door de Stichting Historic Future - voorzitter Henk P. van Venetien - ge
scand en op een CD gezet en werd Paul Harthoorn gevraagd een handleiding voor deze CD te schrijven. De collectie bevat zo'n 125.000 vindplaatsen vooral van akten uit het rechterlijk archief van de Zeeuwse Eilanden (RAZE). Zoeken in de verzameling is niet direct heel goed te doen. De lijsten met namen en de verwijzingen zijn niet altijd goed te lezen en ook de data zijn niet altijd even - 18 -
accuraat. Van Op 't Hof is bekend dat zijn noteringen vaak nogal vaag waren. Gelukkig heeft mevrouw Gijsbertsen deze tijdverwijzingen soms kunnen aanvullen. Desondanks is de verzameling de moeite van het bekijken waard, zeker als je op zoek bent naar familiegegevens uit Zuid-Beveland en uit Gapinge of Sluis en vastgelopen bent. Overigens: het register lijkt te lopen tot WIJ, maar de X is ondergebracht bij de K en de Z bij de S. 't Is maar een weet…. In het volgende nummer van Wij van Zeeland kom ik terug op het werk dat mevrouw Gijsbertsen voor het CAR, maar ook voor de Zeeuwse Genealogie heeft verrricht. Ik mocht haar in Ede interviewen ter gelegenheid van haar 85e verjaardag in augustus 2010. (Rob de Groot)
Genealogie op/in de computer
Pro-Gen 3.0b deel 2 Om uitvoer van de verzamelde gegevens mogelijk te maken gaan we naar rechtsboven in het hoofdmenu. Hier kunnen we de standaard uitvoermogelijkheden vinden zoals persoon- en relatiegegevens. Uit deze gegevens kunnen we een selectie maken waarvan we een uitvoer willen maken. Dit kan rechtstreeks naar het scherm, printer of naar een rtf bestand.(Rich Text Format) Een rtf bestand is een extensie van het programma Microsoft Word. Met Word kan het bestand dan mooier gemaakt worden en in de juiste vorm gegoten worden. In afb.1 zien we een selectie uit het personenbestan d. - 19 -
Afb.1
Als we dit uitvoeren naar een tekstuitvoer op het scherm krijg je een uitvoerig overzicht. Zie Afb.2 Afb.2
In het uitvoermenu kunnen we kiezen uit de vele mogelijkheden. Al deze opties zijn via de “Insert” toets ook weer aan te passen naar eigen smaak. Afb.3
- 20 -
Kiezen we voor uitvoer naar schijf, dan worden de gegevens uitgevoerd naar Word. Dit geeft het volgende resultaat. Bestand : D:\PG30\NL\DATA\ZTELANDE Datum : 01-04-2010 199 Floris HOLLEBRANDSE, geboren op 05-06-1813 te Zoutelande, overleden op 03-08-1813 te Zoutelande, 59 dagen oud. 200 Johannis ABRAHAMSE, Arbeider, geboren ca.1790 te Domburg, overleden op 25-06-1855 te Zoutelande. Gehuwd met Kornelia HOUTERMAN (zie 201 op blz. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.). Uit dit huwelijk: 1. Adriana ABRAHAMSE (zie 202 op blz. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.). 2. Kornelis ABRAHAMSE, geboren op 14-09-1814 te Zoutelande. 3. Adriana ABRAHAMSE, geboren op 08-03-1816 te Zoutelande, overleden op 12-07-1909 te Zoutelande op 93-jarige leeftijd. Gehuwd op 43-jarige leeftijd op 06-05-1859 te Zoutelande met Pieter STURM, Dagloner, geboren ca.1818 te Aagtekerke, overleden op 15-07-1887 te Zoutelande, zoon van Jan STURM en Zoetje VERHAGE. 4. Klaais ABRAHAMSE, geboren op 27-06-1819 te Zoutelande, overleden op 15-09-1819 te Zoutelande, 80 dagen oud. 5. Zoetje ABRAHAMSE, Boeremeid, geboren op 01-10-1820 te Zoutelande. Gehuwd op 21-jarige leeftijd op 21-09-1842 te Zoutelande met Adri- 21 -
aan WIJKHUIS, 26 jaar oud, Boereknecht, geboren op 03-03-1816 te Zoutelande, overleden op 04-04-1892 te Zoutelande op 76-jarige leeftijd, zoon van Stoffel Abrahamse WIJKHUIS en Jakoba Jakobusse GELDHOF. 6. Jan ABRAHAMSE, geboren op 18-04-1823 te Zoutelande, overleden op 30-04-1823 te Zoutelande, 12 dagen oud. 7. Martina ABRAHAMSE, geboren op 24-09-1824 te Zoutelande. 8. Leintje ABRAHAMSE, geboren op 06-02-1828 te Zoutelande. 9. Johannis ABRAHAMSE, geboren op 16-03-1831 te Zoutelande. Bram Maljaars
[email protected]
NEW Ons lid Jaap den Ouden heeft zich bereid verklaard vanaf het volgende nummer - augustus 2010 - het genealogieprogramma Aldfaer toe te lichten én als vraagbaak te fungeren voor leden, die met Aldfaer in problemen komen. In dit nummer stelt Jaap den Ouden zich alvast voor. In de komende tijd wil ik u graag iets gaan vertellen over het programma Aldfaer, maar eerst wil ik mij aan u voorstellen. Mijn naam Jaap den Ouden, 60 jaar jong. Opgegroeid in een polder te Capelle aan den IJssel. Met voor en achter een slootje zoals we dat toen noemden. Toen ik 13 jaar was verhuisden we naar Rotterdam- Kralingen. Dit tot mijn grote tegenzin. Het platteland bleef echter trekken en zodoende verhuisde ik in 1972 naar Kapelle- Biezelinge. Jaap den Ouden * 03-07-1949
Inmiddels was ik 22 jaar. Mijn leven lang ben ik tv monteur geweest, waarvan 13 jaar als zelfstandig ondernemer. Omstreeks 1980 leerde ik in Kapelle dhr. Witte kennen en die maakte mij enthousiast voor stamboomonderzoek. Trots liet hij mij op zolder zijn vele mappen en ordners zien. Van hem leerde ik begrippen zoals kwartierstaat en parenteel. Toen hij korte tijd later als verrassing met een kwartierstaat van Den Ouden aankwam was ik ”verkocht”. Hij adviseerde mij om lid te worden van Gens Nostra, zo gezegd zo gedaan. Maar als zo velen van ons denk ik, ging de maatschappelijke carrière voor. Vanaf 2000 kreeg ik meer vrije tijd en kon ik me weer gaan verdiepen in het genealogisch onderzoek. Ik abonneerde mij oa op ”Wij van Zeeland” en zo zat ik er weer middenin. Omdat mijn voorouders uit de regio Pernis en Hoogvliet komen ben ik ook lid van “Ons voorgeslacht”. Het werd natuurlijk pas echt leuk met de komst van de computer, alles werd veel overzichtelijker en we konden mooiere uitdraaien maken. Diverse programma’s heb ik uitgeprobeerd, maar ik kwam steeds terug op Aldfaer. Mijn tweede verslaving is goochelen, voor kinderen en volwassenen. - 22 -
Alleen dat is nu weer uitgegroeid tot een bron van inkomsten met optredens door heel Zuid West Nederland en België. But that’s another story…. De volgende keer beginnen we echt met Aldfaer en probeer ik u stap voor stap wegwijs te maken in het programma. Met vriendelijke groeten, Jaap den Ouden. Overigens komt ook het programma Haza21 te zijner tijd aan de beurt: Jan Remijn wil graag een aantal artikelen over dit programma schrijven! Én als vraagbaak fungeren, maar die rol speelt Jan al veel langer!! (rob de groot)
PR-aktiviteiten Het bestuur van de afdeling Zeeland streeft ernaar om de regio's van de afdeling - ondanks de grote afstanden waar we in Zeeland mee te maken hebben - méér te betrekken bij het wel en wee van de afdeling. Daarbij wordt nagedacht over activiteiten die ook in de regio's zouden kunnen plaatsvinden, naast de reguliere bijeenkomsten in Kapelle. Er wordt gedacht aan genealogische workshops en genealogische spreekuren, te organiseren in samenwerking met bibliotheken en archieven ter plaatse. Uiteraard kunnen deze activiteiten niet alleen door het bestuur "bemenst" worden, en we hebben inmiddels een aantal mensen bereid gevonden mee te denken over en mee te werken aan het organiseren van een genealogisch spreekuur. Wilt u zich ook beschikbaar stellen om mee te denken of mee te werken aan het organiseren van een genealogisch spreekuur in uw regio, dan horen wij dat graag!! Een mailtje naar het secretariaat is zó geschreven:
[email protected] (rob de groot)
Nieuwe Leden stellen zich voor. Mirjam Neuteboom-Dieleman. Inderdaad ben ik officiëel nieuw lid van de NGV en van afdeling Zeeland , maar ik voel mij absoluut geen nieuw lid. Dat komt omdat ik al sinds 1974 genealogisch actief ben in Zeeland. Door persoonlijke omstandigheden heb ik me jaren geleden als lid van de NGV afgemeld, maar ik vond het nu wel weer eens tijd worden om opnieuw lid te worden. Oudgedienden van de afdeling Zeeland weten waarschijnlijk wel waar ik zo al mee bezig geweest ben, genealogisch dan, de afgelopen 35 - 23 -
jaar. Voor de nieuwe lichting: mijn hart ligt bij het kwartierstaatonderzoek, waarvoor ik steeds weer opnieuw een lans wil breken. Kwartierstaatonderzoek is breed en daardoor zoveel leuker dan alleen maar onderzoek naar de eigen familie(naam). Waar ik overigens een hartgrondige hekel aan heb is het opstellen van ‘telefoonboeken’: kwartierstaten met alleen maar namen en data. Daar wordt niemand vrolijk van. Er zijn zoveel mooiere resultaten te behalen. In de afgelopen 35 jaar heb ik uit de kwartierstaat van mijn twee kinderen de interessantere families geplukt en daar uitgebreid onderzoek naar gedaan: Van Elsacker, Bernouille, de Brabantse familie Coenen (van Zegenwerp), Vlasman, Oliphant, de beide laatste families afkomstig uit Reimerswaal. Er zijn families waar ik nog steeds onderzoek naar doe. Een voorbeeld daarvan is de Florentijnse familie Da Lutiano. Piero da Lutiano, een Italiaanse koopman uit Florence, kwam in de 16e eeuw naar de Nederlanden en trouwde daar met Geertruyd van Wulven, telg uit de adellijke families Van Wulven en Van Renesse. Hun zoon, Frederik de Lutiano was ambachtsheer van Ellewoutsdijk, Everinge en Coudorpe. Via zijn dochter Cathelijne de Lutiano, die met Hendrik Minnaert trouwde, komen de Lutiano’s vele Zeeuwse kwartierstaten binnen. Het is gebleken dat er naar het voorgeslacht van de Da Lutiano’s, de Van Wulvens en de Van Renesses en vele aanverwante kwartieren nog veel onderzoek te doen is en veel prachtige resultaten te behalen zijn. In mijn laatste publicatie, getiteld ‘Buren van de’Medici. De geschiedenis van de familie da Lutiano in het 14e, 15e en 16e eeuwse Florence’ heb ik de meest recente onderzoeksresultaten over de Lutiano’s verwerkt. Andere publicaties zijn in voorbereiding. Nadere informatie: www.genea-transcript.com. De publicatie ‘Buren van de’Medici’ is te bestellen via mijn e-mailadres:
[email protected].
NEW Boeken, boeken, boeken, boeken… , door Hans Felius Je hebt van die beroepen waarvan het bestaan nog wel bekend is, maar die door de veranderende omstandigheden een beetje in de vergetelheid zijn geraakt. Hoewel het beroep rietdekker zeker nog bestaat is het toch in ons dagelijks bestaan een beetje naar de achtergrond geraakt. En de tegenwoordige rietdekkers die vast te maken hebben met allerlei ARBO-regels zullen zich nog hoogstens vaag voor kunnen stellen hoe hun beroep in het toch nog recente verleden werd uitgeoefend. Het boekje De rietdekker van Rinus Spruit laat dit duidelijk lezen. Aan de hand van zijn familiegeschiedenis worden we meegenomen in het verleden, leven we mee met het wel en wee van de familie Spruit. De altijd zieke moeder, de zwijgzame vader, de meewerkende zoons. Naast het drama van de familie (de dood op jeugdige leeftijd van een van - 24 -
de zoons) horen we uitgebreid over de vaak zware omstandigheden waaronder het beroep werd uitgeoefend. Het boek leest als de spreekwoordelijke trein. En dat is blijkbaar niet alleen mijn mening, want het is een populair boek; het zal namelijk niet vaak gebeuren dat een dergelijk boek al in een maand aan een tweede druk toe is. Rinus Spruit, De rietdekker. Een familiegeschiedenis; uitgave van Cossee Amsterdam, geïllustreerd met foto’s van de schrijver. ISBN 978 90 5936 260 4. (HvF)
new
Uit betrouwbare
bron
…. Een nieuwe rubriek in Wij van Zeeland De redactie van Wij van Zeeland streeft steeds naar vernieuwing en uitbreiding van het informatie aanbod. We zijn daarom blij u een nieuwe rubriek te kunnen aanbieden. In ‘Uit betrouwbare bron …. ‘ zal Mirjam Neuteboom-Dieleman regelmatig kort aandacht besteden aan een genealogie-gerelateerd onderwerp. Dit kan een bijzondere (archief)vondst zijn. Het kan een nieuw verschenen boek zijn, waaruit genealogen misschien belangrijke informatie kunnen putten. Het kan een Zeeuws dorp zijn, dat even historisch én genealogisch uitgelicht wordt. Bovendien wil zij in een serie aandacht gaan besteden aan bijzondere voornamen, die in het verleden soms heel gewoon waren, maar die wij nu alleen nog in onze kwartierstaten tegenkomen. Waarom ‘Uit betrouwbare bron’ ? Onderzoek in de originele bronnen blijft essentieel in de genealogie. Naast archivalische bronnen gebruiken wij ook genealogische literatuur in de vorm van boeken, tijdschriftartikelen en tegenwoordig ook internetpublicaties om de kennis over onze voorouders te vergroten. Al deze bronnen moeten echter wel betrouwbaar zijn. Hoe kunnen we nagaan of de interpretatie die een schrijver aan zijn bronnen gegeven heeft, juist is ? Die controle is alleen mogelijk als er bronvermelding is. Een publicatie zonder bronvermelding is a priori onbetrouwbaar, want oncontroleerbaar. Bovendien biedt bronvermelding de mogelijkheid om een onderzoek verder te voeren. Wij hopen dat het zal voorkomen, dat u met informatie uit deze rubriek verder aan de slag kunt, maar dan moet u wel weten waar die informatie vandaan komt, m.a.w. hoe betrouwbaar die informatie is. Uw reacties zijn overigens altijd van harte welkom. Deze keer aandacht voor een bijzondere vondst betreffende een handtekening. Handtekeningen…. , door Mirjam Neuteboom-Dieleman - 25 -
Ik heb er iets mee. Tientallen heb ik gefotografeerd, de laatste jaren en toegevoegd als illustraties in allerlei kwartierstaten en andere publicaties die ik gemaakt heb . Afgezien van wat grafologen misschien allemaal wel of niet aan een handtekening zouden kunnen aflezen, hebben handtekeningen mij als leek op dat gebied, vaak ook iets te vertellen over hun eigenaar, namelijk mijn voorouder die zich ervan bediend heeft. De flamboyante Reimerswaalse burgemeester Willem Jansz. Oliphant had een schitterende handtekening, helemaal in zijn stijl, denk ik. De Wouwse Jan Coenen, had een prachtig gestileerde handtekening, helemaal in de stijl van zijn beroep, secretaris van Wouw en Moerstraten. Maar bij mijn 19e eeuwse voormoeder Susanna de Neef, mag ik blij zijn dat haar handtekening er is: bijna onleesbare hanenpoten, waarbij je heel goed moet kijken wat er staat, maar inderdaad, haar naam is er uit te halen. En wat veel belangrijker is: Susanna de Neef kon haar naam zetten en dat was al heel wat in de 19 e eeuw, toen het analfabetisme schrikbarend groot was en er maar al te vaak onderaan een akte van de burgerlijke stand stond: ‘welke [comparant] verklaard heeft niet te kunnen schrijven, uithoofde van zulks niet geleerd te hebben’. Een wel zeer bijzondere handtekening vond ik nog niet zo lang geleden in het gemeente-archief van Rotterdam. In het oud notariëel archief van de stad Rotterdam vond ik een acte waarin voorkwam Jan van Standonck. Het was een attestatie uit 1590 en het ging om de lading van een schip bestaande uit ‘een halff last harinck, acht corffven rosijnen ende drie coppel vijghen’.Een zekere Huijbrecht Cornelisz. had die lading met zijn boot vanuit Zeeland naar Rotterdam vervoerd. Niet zo interessant, maar omdat ik op zoek was naar alle Van Standoncken, voorkomende in Rotterdam en omgeving , maakte ik een afdruk van het microfiche. Nadere bestudering leerde dat Jan van Standonck zijn handtekening onder de acte geplaatst had, maar wel op het eerste gezicht totaal onleesbaar. En toch was het zijn handtekening, alleen geplaatst in spiegelschrift. Ik vond dat zo ongelofelijk dat ik nog speciaal het origineel heb opgevraagd en ingezien. En inderdaad, zoals te verwachten was, geen verschil met de kopie. Het bleef een handtekening in spiegelschrift.
- 26 -
Handtekening in spiegelschrift van Jan (van) Standonck. Hij zette ook het jaartal er bij in spiegelschrift: 1590 (rechts midden). (GA Rotterdam, Oud Notariëel archief, inv.nr. 3 f. 4)
Hebt U ook iets bijzonders gevonden ? Laat het weten via deze rubriek !
Paleografie met Huib Uil (5) In de vorige aflvering (Wij van Zeeland, 12 e jaargang, nummer 1, pagina 35) was de tweede tekst te vinden. Zoals aangekondigd, stapten we de rechtkamer van Haamstede binnen waar de schout , schepenen en secretaris in 1718 vergaderden. De inzenders, die zich over deze tekst bogen, danken we voor hun transcripties. Ook nu deden ze flink hun best met een goed resultaat. Wij laten eerst de transcriptie volgen en gaan dan nader in op de inhoud. Den 24 november 1718, present het volle collegie van schout en schepenen, preter de secretaris S. Rademaker. Compareerde de weduwe van de schout Stoffel Buerman als procuratie hebbende van signeur Marynus van Verre, ende sij comparant bekende in die qualiteyt in regten vrijen eijgen- 27 -
dom te leveren en op te dragen sulcx zij doet bij desen aan Jan Maartense de Jonge een huijs en gevolge van dien in de Zuijtstraate op ambagtsheeren erve, belendt oost: het Agterom, zuijt: Jan Leendertse, west: de straate, en noort: Andries van Houcke, verkogt voor de somme van ses pont Vlaems te betalen op den dagh als de cele van de losse goederen verschijnen, voorts vrij gelt om vrij goet. Verleden behoorlijcke waarschappe. We geven een korte samenvatting van de tekst. 24 november 1718, aanwezig het voltallige college van schout en schepenen behalve (preter) de secretaris S. Rademaker. Verscheen de weduwe van schout Stoffel Buerman namens (als procuratie hebbende) van de heer Marynus van Verre die verklaarde als zodanig in eigendom te leveren en over te dragen aan Jan Maartense de Jonge een huis en gevolg in de Zuidstraat op erf van de ambachtsheer, belend oost: het Achterom, zuid: Jan Leendertse, west: de straat, en noord: Andries van Houcke, verkocht voor 6 pond Vlaams te betalen op de dag wanneer de ceel (schriftelijke kennisgevingen) van de losse goederen verschijnen, verder vrij geld om vrij goed. Behoorlijk bewijs daarvan afgegeven. Verkoop van onroerend goed geschiedde voor het plaatselijk bestuur van de plaats waar het pand stond of de grond lag. In dit geval betrof het een huis dat eigendom was van Marynus van Verre. Hij was een Zierikzeese schipper, die vanwege dat beroep geen tijd zal hebben gehad om naar Haamstede te komen (zie voor Marinus van Verre: P.D. de Vos, Vroedschap van Zierikzee, Middelburg 1931, pagina 635 en 636). Daarom had Van Verre de weduwe van de schout Stoffel Buerman schriftelijk gemachtigd om namens hem het huis over te dragen. Dit schriftelijke bewijs heette een procuratie. Op 24 november 1718 heeft de weduwe het huis aan de Zuidstraat overgedragen aan Jan Maartense de Jonge. Huis- en kadastrale nummers waren nog onbekend en daarom werden de belendingen opgegeven door van de vier kanten op te geven wat er lag of wie de eigenaar was. Daaruit blijkt dat aan de westzijde de straat, dat is de Zuidstraat, lag. Het pand zelf stond derhalve aan de oostzijde van de straat. Aan de oostzijde van het verkochte pand lag het Achterom, de gebruikelijke aanduiding voor een achterstraat of achterweg. Links en rechts stonden buurhuizen waarvan de eigenaars Jan Leendertse en Andries van Houcke waren. Het huis stond op grond (erf) van de ambachtsheer. De koopsom was 6 pond Vlaams te betalen op de dag van het verschijnen van de schriftelijke kennisgevingen van de losse goederen. Dit laatste slaat vermoedelijk op de verkoop van losse goederen in het pand. Deze verkoop werd in het openbaar aangekondigd. De aanduiding ‘vrij geld om vrij goed’ zal vermoedelijk erop duiden dat geen nadere verrekening van bijkomende lasten zou plaatsvinden. Van deze akte is een afschrift gemaakt dat diende als eigendomsbewijs voor de nieuwe eigenaar. Die akte is aangeduid met het woord - 28 -
‘waarschappe’. Het werd een ‘transportakte’ (overdrachtsakte) genoemd. Veelal werden deze akten op perkament geschreven en gezegeld door drie schepenen. Veel was in de transcripties goed. Enkele valkuilen waren er ook. Dat in de tweede regel sr. is opgelost als signeur was goed. Enkele hebben vervolgens gedacht dat in de aanhef de S tussen secretaris en Rademaker dan ook wel signeur zou zijn. Dat is echter niet het geval. Weliswaar gaat het om een S maar er staat geen kleine r bij. Signeur was de aanduiding voor iemand die niet tot de elite behoorde, maar wel direct daaronder. De voornaam van Van Verre was voor de oplossers een probleem. Ze kwamen alleen tot: Mary. Maar boven de laatste drie letters staat een streep en daarmee wordt aangegeven dat het om een afkorting gaat. Het woord moet daarom langer worden. De oplossing van Mary in Marynus ligt dan voor de hand want het is de enig denkbare voornaam. Zuijtstraate werd door enkele met een kleine letter geschreven, maar het is een eigennaam en net zoals we nu onze straatnamen met een hoofdletter schrijven, doen we dat ook met deze naam. Deze straatnaam bestaat nog steeds in Haamstede. Aghterom is een twijfelgeval als het gaat om de eerste letter. Alle achterstraten werden als zodanig aangeduid en slechts een deel daarvan is een echte straatnaam geworden. Het schrijven met een kleine letter is dus niet fout. Ook eigennamen, zoals ‘andries van houcke’ in het origineel schrijven we in de transcriptie met hoofdletters: Andries van Houcke. Opvallend verschil met de huidige wijze van kopen en verkopen is dat de notaris er niet aan te pas kwam. Alleen bij een ingewikkelde verkoop, waarbij diverse aspecten moesten worden geregeld, werd een notaris ingeschakeld die daarvan een akte opmaakte. Bij verreweg de meeste verkopen was dat niet het geval. Eigenaar en gegadigde bereikten mondelinge overeenstemming over de koopsom en de datum van oplevering. Dat was voldoende basis om naar het plaatselijk bestuur te gaan. Van de voorgenomen overdracht werd afkondiging gedaan om zo doende belanghebbenden in de gelegenheid te stellen eventueel bezwaar te maken, bijvoorbeeld omdat zij konden menen rechten te hebben. Op de gebruikelijke vergaderdag ging de verkoper – de koper kon desgewenst meekomen – naar het pand waar schout en schepenen vergaderden en verklaarde daar dat hij het pand verkocht had. De secretaris maakte daarvan de hiervoor weergegeven akte op waarmee de overdracht was vastgelegd. In de steden werd op identieke wijze gehandeld. Daar werd de akte gepasseerd voor de schepenen en was het veelal een griffier die de akte inschreef. Het register werd vanwege de inhoud van deze akten aangeduid als: Transportregister. Hierin werden ook de hypotheken vastgelegd omdat daarin onroerend goed werd genoemd als onderpand. Met de verkoop van grond en van schepen werd op soortgelijke wijze gehandeld. Het stuk geeft ons gelegenheid iets te vertellen over het genoemde geldbedrag, het pond Vlaams dat in Zeeland gebruikt werd. Oorspronkelijk was dit een munt, maar dat was in 1718 al lang verleden tijd. Er werden in deze periode verschillende munten gebruikt. Zo had elke provincie zijn eigen munten en ook enkele ste- 29 -
den hadden dat. Ook buitenlands geld was betaalmiddel. Omdat betalen vanwege de verschillende waarde van deze munten ingewikkeld was, werd een rekeneenheid gebruikt. Het pond Vlaams bleef als algemene rekeneenheid in gebruik. De munten werden omgerekend naar hun waarde in dit pond Vlaams. 1 pond Vlaams stond gelijk aan zes gulden. Het pond was verdeeld in 20 schellingen (1 schelling was 0,30 cent of zes stuivers) dat op zijn beurt was verdeeld in 12 groten (1 groot was 0,02½ of een halve stuiver). Zes pond Vlaams was derhalve 36 gulden. Op basis van dit bedrag is te concluderen dat het om een klein huis is gegaan. Nogmaals complimenten voor de inzenders! Dit keer gaan we op bezoek bij een notaris in Brouwershaven (Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Rechterlijke archieven, inv.nr. 4433). We gaan weer iets verder terug in te tijd: het is 1710. Let ook goed op, want we zien in dit stuk de letter e op twee verschillende manieren geschreven. In zijn huidige vorm, maar ook in zijn oude vorm, die we in volgende teksten uitsluitend in die vorm gaan tegenkomen. Ook de letter s zien we in twee vormen: onze huidige, maar ook als lange s. In die laatste vorm lijkt deze op een f. Het kenmerkende verschil is dat er geen dwarsstreepje in staat. Vanwege de omvang van de akte drukken we alleen het eerste deel van de akte af. De transcriptie kunt u als Word-document vóór 14 juni a.s. via email inzenden aan:
[email protected] , of per post: Secretariaat afd. Zeeland NGV, Koudekerkseweg 19, 4373 RB Biggekerke. Veel succes toegewenst!
- 30 -
P.S. In onze vorige aflevering ging het over de 200ste penning, die geheven werd over de waarde van huizen en panden. De heer J.F. Stoutjesdijk attendeerde ons er terecht op dat het hier niet gaat om 2 procent maar om 0,5 procent. (Huib Uil)
CURSUS OUD SCHRIFT VOOR BEGINNERS - 31 -
Wie actieve interesse heeft in geschiedenis en zich verdiept in de geschiedenis van bijvoorbeeld de eigen familie, de woonplaats of het eigen woonhuis stuit op het probleem dat de oudere stukken in de archieven moeilijk te lezen zijn. Ook de taal is vaak niet eenvoudig. Om daaraan tegemoet te komen organiseert de Zeeuwse Volksuniversiteit in samenwerking met het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland een cursus oudschrift voor beginners. Tijdens deze cursus komen handschriften uit de 16de 18de eeuw aan de orde. Doel is de cursisten vertrouwd te maken met het oudschrift zodat zij zonder problemen de stukken kunnen lezen en daarvan een transcriptie kunnen maken. De stukken, die op de cursusavonden behandeld worden, zijn voor het merendeel afkomstig uit archieven, die op Schouwen-Duiveland betrekking hebben. Naast de aspecten van het oud-schrift wordt ook aandacht besteed aan de vorm en inhoud van de te behandelen stukken en hun belang voor het historisch onderzoek. Behalve de methodiek van het archiefonderzoek komen ook aanverwante aspecten zoals de chronologie aan de orde. Gewerkt wordt met kopieën. Voor achtergrondinformatie wordt gewerkt met het boek Werken met Zeeuwse bronnen, dat de cursisten tegen gereduceerde prijs kunnen aanschaffen. De cursus omvat zeven avonden van ongeveer anderhalf uur. Nadere inlichtingen worden desgewenst verstrekt door de docent, de heer H. Uil, tel.: 0111-452317 (kantoor) of 0111-414562 (privé). De cursus start op maandagavond 25 oktober 2010, aanvang 19.30 uur en wordt gegeven in het Gemeentearchief, dat gehuisvest is in het gemeentehuis van Schouwen-Duiveland (achterzijde van het gebouw), Laan van St. Hilaire 2 te Zierikzee. Op maandagavond 18 oktober is er, op dezelfde tijd, een kennismakingsavond. Het cursusgeld bedraagt 105 euro. Leden van de Z.V.U. betalen 89 euro. Opgave bij: Zeeuwse Volksuniversiteit, Postbus 7172, 4330 GD MIDDELBURG, tel.: 0118-634800, e-mail:
[email protected] onder vermelding van uw naam, adres, telefoonnummer en naam van de cursus. Desgewenst kan het ook door het inschrijfformulier in te vullen op de website: www.volksuniversiteitzeeland.nl.
Lezers schrijven - 32 -
Van Frits van Oostvoorn ontving de redactie onderstaande mail. ..Ik ben lid van NGV afd Amsterdam, omdat mijn eerste generaties voorouders daar gewoond hebben. Maar voor verder onderzoek moest ik naar Middelharnis. Met veel hulp van 't Streek archief Goeree Overflakkee heb ik een aantal generaties voorouders in de 18e eeuw uit Sommelsdijk geidentificeerd. Ik woon zelf ver af, nl in St Maarten, in de kop van NH en zou tbv een volgend bezoek graag eerst wat suggesties van u en NGV regio-experts ontvangen, die veel ervaring met onderzoek in Zeeland en Goeree Oveflakkee hebben. Ik ben aangeland in 1705 (zie mijn bericht recent op uw prikbord geplaatst hieronder) en elke suggestie en aanwijzing om verder onderzoek meer richting te geven is welkom. Ik kom ook met plezier naar 't archief in Middelharnis om verder te zoeken, maar het liefste na enige suggesties van uw regio experts. Dit om mezelf meer kans te geven dan ook iets meer te vinden. Ik hoop dat uw mij kunt helpen want ik weet niet zeker of een prikbord mededeling op zich wel tot een reaktie zal leiden. Veel dank alvast voor uw hulp of dat van een van uw regio expert-leden. Vriendelijke Groeten, Frits van Oostvoorn 28 jan 2010
Voor/ouders van Jan Janz van Oostvoorn Sommelsdijk
ZLD
Zit vast en wie kan mij helpen met info/suggesties voor het vinden van voor/ouders en plaats/jaar van de geb/doop van Jan Janz v O (vlgs kerk huw akte komende van Ooltgensplaat, getr in Sommelsdijk met A Kortwegh op 19 febr 1705) ? Bijvoorbaat veel dank en ben bereid tot weder(archief)dienst in provincie NH.
Geplaatst door :
Dhr. F. van Oostvoorn uit SINT MAARTEN
Dat heeft de redactie dan ook gedaan en ze heeft de mail doorgestuurd naar het Genealogisch Centrum en Frits gewezen op www.archieven.nl en op ISIS van het Zeeuws Archief. De reactie van Frits van Oostvoorn stemde de redactie erg tevreden!! …Veel dank voor de snelle reaktie en goede suggesties. De websites/bronnen die u noemt, heb ik inderdaad al geprobeerd om verdere info te vinden. Voor Zeeuwse, Voorne-Puttense en Rotterdamse streekarchieven diverse naam hits voor 17e eeuw, maar niet een die te linken is met J Janz v O helaas. Gevoelsmatig moet er meer in Goeree Overflakkee te vinden zijn, een bijzonder eiland in uw Zeeuwse regio (Sommelsdijk was lang Zeeuwse enclave in ZH) vandaar de vraag om suggesties van Goeree-experts uit uw NGV regio. Ik ga graag in op uw uitnodiging om een ingezonden stukje hierover in een volgende editie van uw medelingen blad te schrijven. Voorts indien 't duidelijker - 33 -
wordt, dat ik meer in de regio/archieven te zoeken heb, zal ik graag ook uw NGV regio bijeenkomsten bijwonen enz. Nogmaals vriendelijk dank voor snelle reaktie en ik hoop dat ik ook nog iets via uw prikbord hoor. VrGr Frits Een ander emailtje betrof een reactie op de "vondst" van Ferrie Moubis in het februari-nummer van Wij van Zeeland, waar sprake was van een transcriptie van J.P.M Brand van een resolutie van 4 december 1772, luidende: "Werd verboden: het branden van varkens op straten, markten, pleinen of erven.." …met als commentaar van de heer Brand: Waar zullen ze het dan wél gedaan hebben…? Van Will en Suus de Rijcke uit Gouda kwam het antwoord. Ze schreven: Als antwoord voor de heer Brand: In IJzendijke werden de varkens gebrand "'op de vulput (vuilnisbelt)"" Dat weten we dus ook weer! In de Yahoo-Zeeland mailinglist komt Zeeland uiteraard ook vaak ter sprake. Via Han Stoutjesdijk kreeg de redactie de volgende informatie: Lijstgenoten, Zojuist ontdekte ik dat het doopboek van Kerkwerve in Atlantis is opgenomen. Het wordt steeds mooier. Vriendelijke groeten, Jan de Visser, NB Atlantis is een soort zoekmachine - opgezet door o.a de firma DEVENTit en nog in ontwikkeling - waarop in Zeeland het gemeentearchief van SchouwenDuiveland is aangesloten. Kijk eens op: http://195.242.171.17/Atlantis/ en op http://www.deventit.nl/ En een tweede vermelding uit de mailinglist van Yahoo-Zeeland: Ter informatie: De website van de Hollandse Vereniging voor Genealogie "Ons Voorgeslacht" is aangevuld met de inhoudsopgave van het katern van maart 2010 (p. 89-124). Het betreft de volgende artikelen: - Genealogie van het Dordtse geslacht Both door L.M. van der Hoeven. - Inwoners van Schoonhoven uit het begin van de vijftiende eeuw, B. Ibelings. - Fragment doopboek Asperen 1625-1626 door B. de Keijzer. Zie ook www.onsvoorgeslacht.nl onder Nieuws. Verder zijn op de Hollandse Genealogische Databank www.hogenda.nl nu 7.607 files opgenomen waarvan: - 1631 Bronnen; - 821 Genealogieën; - 298 Kwartierstaten; - 236 Leenkamers; - 34 -
met een totaal van ca. 104.000 pagina's. Daarnaast zijn er 4621 familiewapens ingevoerd. Met vriendelijke groeten, Piet en Willeke Molema-Smitshoek. Genealogie Groningen, Drenthe, Zeeland, Hoeksche Waard, Wegwijzer genealogie en Archieven in Nederland: http://www.familiemolema.nl/
En tenslotte schreef de heer Valois ons het volgende: …..Thans ben ik oude jaargangen aan het opruimen…. Is er iemand die ik een plezier kan doen met de gebonden jaargangen Gens Nostra van 1994 tot en met 2006 en Gens Data van 1997 tot de laatste editie. Vriendelijke groet, M.C. Valois. (
[email protected])
Wie neemt ook de "pen" ter hand? Ik zie uw bijdrage graag!!
Nieuws uit de NGV en de NGV-afdelingsbladen Uit 1340, afdeling Rotterdam, najaar 2009 De grenzen van de Niet-Westerse genealogiebeoefening II, door Roelof Vennik. Dit is het tweede deel van het artikel van de hand van Roelof Vennik. Het eerste deel verscheen in het februarinummer van Wij van Zeeland. …Een andere belangrijke poort als het gaat om een vermeende connectie tot de profeet Mohammed, is Zaida van Denia (1071-1107) gedoopt als Elisabeth, bekend als een concubine van Alfonso VI van Kastilië en moeder van een zoon en twee dochters. Dochter Sancha (1100-1125) trouwde Rodrigo Gonzales de Lara. De andere dochter Elvira was tweemaal gehuwd 1 e met Roger II Guiscard een grootvader van moederszijde van Frederik II Hohenstaufen (1194-1250).. Zaida zou een dochter zijn van Abul Kasim Mohammed ben Abbad, zoon van Abu Amr Abbad ben Mohammed al Mutalid, (1014-1068) kamerheer te Sevilla, zoon van Mohammed I (984-1042) zoon van Ismail ibn Quarais rechter en imam te Sevilla,zoon van Quarais ibn Abbadm zoon van Abbad ibn Amr, zoon van Amr ibn Aslan, zoonvan Aslan ibn Itaf, zoon van Neimal al Lakhmi (II), zoon van Neimal al Kakhmi (I) zoon van Abed Abu Farisi Al Hirah, gehuwd met Zahra bint Hu- 35 -
seyn (ca 700), dochter van Husain al Hasan,zoon van Al Hasan al Sibt al Ali, zoon van Ali ibn Abu Talib (600-661) en Fatima (606-632) dochter van de profeet Mohammed. III. Prins Willem Alexander van Oranje Nassau stamt via zijn voorvader Stephanus II van Wittelsbach- Neder Beieren (overl. 1375) en zijn echtgenote Elisabeth van Aragon (1309-1349) af van de profeet langs de lijn zoals vermeld onder I. Ook via Anna de vrouw van Stadhouder Willem IV en dochter van George II van Engeland komen we via de kwartieren op Edward II van Engeland en volgen we eveneens lijn I. Wat betreft de huidige groep nieuwe Nederlanders van Turkse of Marokkaanse oorsprong mag gezegd worden dat er weinig belangstelling bestaat voor genealogie. De gemiddelde Turkse of Marokkaanse familie heeft wel een sterke familieband maar blijkt nauwelijks geïnteresseerd in haar voorgeslacht. De genealogie in ons land begon onder autochtone Nederlanders te bloeien doordat opleidingsniveau en meer vrije tijd beschikbaar kwamen en de strijd om het dagelijks brood gemakkelijker was geworden. Daarbij kent de Westerse cultuur een sterke drang zichzelf te profileren. In combinatie met een goede en gratis beschikbaarheid van tal van archiefgegevens maakt vooral een land als Nederland een eldorado voor stamboomonderzoekers. Enkele jaren geleden vatte het Hoofdbestuur van de NGV en ook het Centraal Bureau voor Genealogie het plan op het oog op de toekomst te richten. De hoofdbedachte hierbij was dat in de komende generaties de nieuwe Nederlanders belangstelling zouden krijgen voor stamboomonderzoek. Zo publiceert het CBG een aantal gidsen die het onderwerp hebben van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de genealogiebeoefening in het land van oorsprong. Daar waar geschreven bronnen ontbreken leek het in ieder geval de recente orale familiegeschiedenissen te documenteren. Hierbij realiseerden we ons dat het op één of andere wijze vastleggen van deze gegevens veel werk zou opleveren en niet zou kunnen plaatsvinden zonder de hulp en de medewerking van de Turkse en Marokkaanse gemeenschap. Al spoedig bleek dat we in een patstelling terecht waren gekomen. In het derde deel van dit artikel gaat Roelof Vennik in op de problemen bij het genealogisch onderzoek in Marokko en Turkije.
Van internet geplukt (voor de liefhebbers…)
- 36 -
Dit keer wil ik een site onder de aandacht brengen en wel de site van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis op www.inghist.nl.
Het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (ING) bevordert historisch onderzoek naar de geschiedenis van Nederland door het ontsluiten en ter beschikking stellen van historische bronnen, het samenstellen van naslagwerken, en het organiseren van diverse historisch-wetenschappelijke activiteiten. Kortom: het ING maakt het verleden toegankelijk. Eén van de meest recente publicaties van het instituut is het zevende deel van de Gewestelijke financiën ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden, handelend over Zeeland, samengesteld door o.a Wietse Veenstra. De serie is samengesteld door W. Fritschy, L. van der Ent, V. Enthoven, R. Liesker, S.W. Verstegen, C. Trompetter en W. Veenstra en behandelt de geschiedenis van de overheidsfinanciën van vóór 1795. De geschiedenis van de overheidsfinanciën is een cruciaal aspect van de geschiedenis van de Nederlanden ten tijde van het 'Ancien Régime'. Met dit project worden de belangrijkste basisgegevens betreffende de overheidsfinanciën van vóór 1795 in Nederland ontsloten. Het betreft de financiën van de verschillende gewesten, die ten gevolge van het federatieve karakter van de oude Republiek der Verenigde Nederlanden veel belangrijker waren voor het functioneren van de staat dan de zogenaamde "generaliteitsfinanciën". Wietse Veenstra (bron ZA)
Er werden zo homogeen mogelijke reeksen gegevens verzameld over inkomsten uit belastingen en leningen en over uitgaven ten behoeve van de generaliteit en ten behoeve van elk gewest zelf. De beschikbaarstelling van de cijferreeksen heeft tot doel te stimuleren tot nieuwe vragen en nader onderzoek op dit terrein. Het deel over Zeeland berustte op samenwerking tussen het ING, de Vrije Universiteit te Amsterdam en het Zeeuws Archief te Middelburg en werd mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Zeeland.
- 37 -
Het ontsloten materiaal wordt op twee verschillende manieren gepresenteerd. De uitgave in boekvorm bevat een selectie en bewerking van de gegevens in de vorm van samenvoegingen van bedragen en herschikkingen van de posten in de bron. Het boek bevat tevens de inleiding en de toelichtingen op het materiaal. Daarnaast zijn elektronische bestanden gevormd. Deze bieden een toegang tot het materiaal zo dicht mogelijk bij de bron zelf. Zie hiervoor: http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/ GewestelijkeFinancien/Uitleg) Deze publicatie is niet direct bedoeld voor genealogen, maar in een gesprek dat ik met de schrijver had, zijn er met enige moeite wél belangrijke genealogische gegevens uit de vermelde data en bronnen te destilleren. Het werk kan dan ook zeker dienen als startpunt voor nieuw genealogisch onderzoek. Een andere bron die digitaal beschikbaar is gekomen, is het Biografisch Woordenboek van A.J van der Aa. Het ING heeft het Biographisch woordenboek der Nederlanden van A.J. van der Aa digitaal toegankelijk gemaakt in een gezamenlijk project met de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. Van der Aa bevat uitgebreide biografieën met verwijzingen naar primaire en secundaire literatuur. De delen 1-20 lopen van A tot Z en bevatten de levensbeschrijvingen van personen die voor 1852 zijn overleden; deel 21 bevat aanvullingen op de delen 1-20 en biografieën van personen, overleden tussen 1852 en 1878. Bij het gebruik van Van der Aa dient men erop bedacht te zijn dat de verstrekte biografieën niet kritisch zijn: Van der Aa geeft een compilatie van de stand van zaken zoals die in de vorige eeuwen gegroeid is. U kunt deze boeken raadplegen door middel van 1a) De bladerfunctie midden bovenaan dit scherm of 1b) de miniaturen via de tweede tab in het linkerscherm. 2) Een aanrader: zoeken met behulp van de cumulatieve index op alle in de Van der Aa beschreven personen via de eerste tab in het linkerscherm. 3) Zoeken op woord in de tekst via de vierde tab in het linkerscherm. De aanklikbare en gemarkeerde treffers worden in hetzelfde linkerscherm getoond. Bij het tonen van de transcriptie-versie van de pagina (tab in het rechterscherm) zal de - 38 -
gevonden treffer worden gemarkeerd. Bij het tonen van de image is dit (nog) niet mogelijk. De pagina's openen standaard als 'transcriptie', maar u kunt ook kiezen (dmv tabjes rechtsboven) voor tonen als 'image'. Tussen 1911 en 1937 verscheen in tien delen het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek. Dit werk is te beschouwen als een méér wetenschappelijk verantwoorde uitgave dan het Biografisch Woordenboek van van der Aa. Het lexicon bevat meer dan 22.000 beknopte levensschetsen van belangrijke of op zijn minst opvallende Nederlanders. Naast belang en bekendheid was er nog een andere eis gesteld: er werden geen personen opgenomen die na 1910 waren overleden. Aan het 'NNBW' was door enkele honderden historici en andere deskundigen decennialang gewerkt. Sindsdien geldt het als een van de belangrijkste naslagwerken voor de Nederlandse geschiedschrijving, een Fundgrube van onschatbare waarde voor geesteswetenschappers, journalisten en genealogen. De lezer kan verschillende soorten informatie in de biografische artikelen vinden: genealogische gegevens, publicaties van de beschrevene, literatuur over hem of haar, kunsthistorische informatie (zoals een portret of borstbeeld) en natuurlijk een beschrijving van het leven van de persoon. De artikelen verschillen wel eens in opzet, lengte en betrouwbaarheid van de feitelijke gegevens. Desondanks is het NNBW het belangrijkste algemene biografische hulpmiddel voor de geschiedenis van Nederland van het vroegste begin tot de aanvangsdecennia van de 20e eeuw. Het NNBW is digitaal toegankelijk gemaakt in een gezamenlijk project van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. De pagina's openen standaard als 'transcriptie', maar u kunt ook kiezen (dmv tabjes rechtsboven) voor tonen als 'image'. Tenslotte is op de homepage van de site van het ING een belangrijke ingang te vinden in de menukeuze bij Publicaties, genaamd Selectie. ‘SELECTIE’ bevat een directe toegang tot een aantal in vorm of inhoud samenhangende publicaties. Het gaat hierbij, met andere woorden, om een beredeneerde keuze, die de gebruiker attent moet maken op verwante uitgaven van het ING, die hem anders mogelijk zouden ontgaan. Hierin zijn de volgende keuzemogelijkheden opgenomen: - 39 -
Biografische Naslagwerken ; Bronnen in het Buitenland ; Individuele Personen ; Kronieken ; Nederlands-Indonesische Betrekkingen ; Oorkondenboeken en Verenigde Oost-Indische Compagnie . En als het u gaat zoals bij mij: het kost u zeker een middagje lezen en klikken: een heerlijke zoek- en vind-tocht door de geschiedenis van Nederland!! (rob de groot)
Ledenmutaties per 31-03-2010 …..namen niet opgenomen in verband met de privacy-wetgeving……
Per 31-3-2009 telde de afdeling Zeeland Geen lid meer Nieuw lid Totaal
378 leden 5 leden 12 leden 385 leden, waarvan 31 bijkomende.
U wordt verzocht al uw mutaties, ook adreswijzigingen, alleen door te geven aan: NGV Ledenadministratie, Postbus 26, 1380 AA Weesp
Data die u beslist niet mag vergeten: 16 oktober 2010 Zeeuwse Genealogie-dag in het Zeeuws Archief te Middelburg
23 oktober 2010 A.D.Huizer GENETISCHE GENEALOGIE. Welke praktische mogelijkheden kan dit bieden voor de genealoog.
20 november 2010
Lezing in Kapelle
Alle bijeenkomsten vinden plaats in “De Vroone”, C.D. Vereekestraat 74 te Kapelle en beginnen om 14.00 uur, tenzij anders aangegeven.
- 40 -
