Nederlandse Genealogische Vereniging. Afdeling Zeeland. Ze. Ill. II Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. (zie verder binnenpagina)

Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Zeeland

Ze. Ill. II Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. (zie verder binnenpagina)

WIJ VAN ZEELAND Mededelingenblad 12e jaargang, nummer 1 Februari 2010

Nederlandse Genealogische Vereniging afd. Zeeland

Bestuurssamenstelling F.A.J.M. Moubis (Ferrie) R.J. de Groot (Rob) G.C. Bek (Gilles) J.G. Polderdijk (Jan) Y. Bliek (Yvonne) J.L. Oosthoek (Jan) vakature

Voorzitter Secretaris 2e secretaris Penn.meester Lid Lid

Tabakstraat 24A Koudekerkeseweg 19 Spinellihof 40 Schippersweg 26 Nwe Vlissingseweg 201 Sterappelstraat 49

Correspondentieadres: Secretariaat afd Zeeland NGV, Koudekerkseweg 19, 4373 RB

4561 HW 4373 RB 4463 GP 4455 VP 4387 AE 4421 LE

Hulst Biggekerke Goes Nieuwdorp Vlissingen Kapelle

Biggekerke

nieuw emailadres: [email protected] Redactie Mededelingenblad “Wij van Zeeland”: email: [email protected] R.J. de Groot Koudekerkseweg 19 4373 RB Biggekerke A.L. Minderhoud Kapelseweg 49 4481 PD Kloetinge A.M. van Gessel Kleine Beer 2 4501 HP Oostburg Werkgroep Computergenealogie: G.C. Bek Spinellihof 40 J.C.M. Hoornick Notestraat 14 A. Maljaars, Majoorwerf 21 J.G. Polderdijk Schippersweg 26 A. Taal J.van Reigersbergstr. 75 J. van Zweeden Nassaulaan 63

4463 GP 4462 EB 4374 CA 4455 VP 4336 XC 3743 CB

Goes Goes Zoutelande Nieuwdorp [email protected] Middelburg Baarn

Cals, afd Zeeland Mw Y. Bliek Nwe Vlissingseweg 201 4387 AE Vlissingen Telnr. 0118-634629 Webmaster R.J. de Groot

Koudekerkseweg 19

Haza-21 Helpdesk J. Remijn Claushof 41

[email protected]

4373 RB Biggekerke 4461 NN Goes

Afgevaardigde naar de ALV van de NGV F.A.J.M. Moubis Tabakstraat 24 A 4561 HW Hulst D. de Putter Spoorhaag 30 3993 AB Houten

[email protected]

(plv. afg.)

Bij de voorplaat: Zeeuws Archief, KZGW, Zel. Ill. II nr 2161 Cadsandt, Aerdenburg, Ysendyck en Biervliet. Het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen ondersteunde de uitgave door af te zien van de vergoeding van de gebruiksrechten.

-2-

Van de Voorzitter Om te beginnen wil ik U een voorspoedig en gelukkig 2010 wensen. Moge dit jaar voor U en de uwen een fantastisch jaar worden, waarin U allen een goede gezondheid geniet. Terugkijkend op de afgelopen tien jaar in de afdeling Zeeland is er veel veranderd. Ik heb de in 2000 gehouden enquête er nog eens op nageslagen. Toen vonden zo’n dikke 80 van de 116 inzenders dat de zaterdagmiddagbijeenkomsten prima voldeden. Intussen is echter de belangstelling van de leden van gemiddeld 50 bezoekers per bijeenkomst naar 30 bezoekers gezakt. Ons ledental is van 463 naar 378 gezakt. Onze excursies zijn bij gebrek aan belangstelling ter ziele. Toch bloeide en groeide genealogie als hobby explosief. De genealoog van vandaag blijft echter steeds vaker achter zijn beeldscherm zitten. Onlangs las ik ergens dat in 2009 het aantal bezoekers dat voor genealogie het archief bezoekt daalde maar dat het aantal bezoekers dat geïnteresseerd is in geschiedenis stijgt. Mijn motto is: “er is niets dat voorgoed verdwijnt als men de herinnering bewaart”. Maar dat kan niet als wij elkaar niet helpen. Persoonlijk contact met een collega genealoog brengt hem of U altijd verder. Vooral beginners hebben U en uw kennis nodig. Samen bereik je veel meer. Laten we er samen een goed jaar 2010 van maken. F.Moubis, Voorzitter. Van de Redactie. We zijn weer toe aan een nieuwe jaargang van het Mededelingenblad van de afdeling Zeeland van de Nederlandse Genealogische Vereniging. De redactie wenst u allen een gezond en genealogisch vruchtbaar jaar toe, waarin samenwerking een hoofdthema moet worden! De volledige inhoud van dit eerste nummer van de 11e jaargang: Bestuursmededelingen Uitnodiging en agenda voor de afdelings-jaarvergadering, 10 april 2010 Jaarverslag 2009 van de afdeling Zeeland van de NGV Enquete 2010 Verslag bestuursvergadering 16 december 2009 Nieuws uit de NGV-afdeling Zeeland Samenvatting lezing Huib Uil over het archief van Schouwen-Duiveland 25e Oost-Vlaamse genealogische contactdag VVF-Dendermonde Nieuws uit de Regio's van de afdeling Zeeland van de NGV Regio Goeree Overflakkee, met Eva Lassing-van Gameren Genealogische Dag en Beroemde Nederlanders Regio Schouwen-Duiveland, met Hans van Felius: Vrijwilligers gemeente-archief Schouwen-Duiveland Regio Oost Zeeuws Vlaanderen, met Luciën Lebbink -3-

Het notariaats-archief Regio Noord-Beveland De gemeente Noord-Beveland en het archief, Rob de Groot



Uit het Genealogisch Centrum Zeeland De verzameling Luteijn, door Ab Risseeuw



Genealogie met en op de computer. Pro-Gen, door Bram Maljaars

PR-aktiviteiten Verslag NGV-PR-dag in Apeldoorn Cursus Genealogie in de bibliotheek Vlissingen, door Ferrie Moubis Nieuws uit de NGV-bladen en de NGV-afdelingsbladen Dutch prints online Beelddatabank met historische kaarten van Brabant Geld lenen bij Ome Jan Veel nakomelingen, door Martinus Stuart De grenzen van de Niet-Westerse genealogiebeoefening, deel I, door Roelof Vennik



Leden stellen zich voor Adriaan Achterberg uit Hoorn Freek Tilroe uit Kortgene Lezers schrijven Genealogie in Nieuw-Zeeland, door Sandra Shelton Vastgelopen, maar toch…. , door Ferrie Moubis Paleografie met Huib Uil Informatie uit het Zeeuws Archief update januari 2010 Zeeuwen Gezocht Cursus Zeeuwen op Zee Van internet geplukt Atlantis, door Jan de Visser en Han Stoutjesdijk Begraafplaatsen, door Arjaan Minderhoud De waarde van de gulden, het IISG Evenementenlijst 2010 Ledenmutaties En…data die u beslist niet mag vergeten!!

-4-

Bestuursmededelingen. Uitnodiging en agenda voor de afdelings-jaarvergadering op 10 april 2010 Nederlandse Genealogische Vereniging afdeling Zeeland Secretariaat : Koudekerkseweg 19, 4373 RB Biggekerke ================================================ Aan leden en belangstellenden, Afdelingsjaarvergadering Het bestuur van de Afdeling Zeeland van de NGV nodigt haar leden en andere belangstellenden uit voor de afdelingsjaarvergadering die wordt gehouden op zaterdag 10 april 2010 in “De Vroone”, C.D. Vereeke-straat 74 te Kapelle. Aanvang 14.00 uur. Aan de orde komt de volgende agenda: 1. Opening door de voorzitter. 2. Mededelingen en ingekomen stukken. 3. Verslag van de afdelingsvergadering van zaterdag 14 november 2009 4. Jaarverslag van de secretaris over 2009. 5. Financieel verslag over 2009. 6. Verslag afdelingskascommissie. 7. Vaststelling begroting 2010 en meerjarenramingen. 8. Voorstel tot benoeming van de leden van de afdelingskascommissie. 9. Bestuursverkiezing. Yvonne Bliek is aftredend en herkiesbaar. Er is bovendien één bestuursfunktie vacant. Tegenkandidaten en kandidaten voor de vacante bestuursfunctie kunnen tot uiterlijk een week voor de vergadering door een schriftelijke en ondertekende opgave worden aangemeld bij de secretaris. 10. Benoeming van afgevaardigde en plaatsvervangend afgevaardigde van de Afdeling op Algemene vergaderingen van de NGV en tot vaststelling van het mandaat van de afdelingsafgevaardigde ten behoeve van de Algemene Vergaderingen van de NGV. 11. Rondvraag. 12. Sluiting door de voorzitter. De financiële jaarstukken worden ter vergadering uitgereikt en zijn op verzoek beschikbaar. Aansluitend zal de voorzitter Ferrie Moubis een inleiding verzorgen over zijn onderzoek naar de familie Moubis.

Jaarverslag 2009 van de afdeling Zeeland van de NGV Algemeen Het jaar 2009 kan niet direct gekenschetst worden als een rustig verslagjaar. Het bestuur van de afdeling kreeg in februari een ander gezicht en er werden diverse -5-

nieuwe activiteiten gestart. Daarnaast kwamen natuurlijk ook de gebruikelijke zaken aan de orde. En bovenal werd onze penningmeester J.G. Polderdijk verrast met het lidmaatschap van de Orde van Oranje Nassau! Bestuurssamenstelling Vanaf de jaarvergadering van 2009 was het bestuur van de Afdeling als volgt samen-gesteld: Voorzitter: de heer F.A.J.M. Moubis Hulst; 1e Secretaris: de heer R.J. de Groot te Biggekerke 2e Secretaris: de heer G.C. Bek te Goes (bibliothecaris); Penningmeester: de heer J.G. Polderdijk te Nieuwdorp (tevens coördinator Prae1600 Club); Bestuurslid: de heer J.L. Oosthoek te Kapelle (afgevaardigde in bestuur Stichting Genealogisch Centrum); Bestuurslid: mw. Y. Bliek te Vlissingen (CALS); De heer F.A.J.M. Moubis was ook afgevaardigde van de Afdeling naar de Algemene Ledenvergadering van de NGV, terwijl de heer D.P. de Putter te Houten plaatsvervangend afgevaardigde was. Het bestuur vergaderde in het verslagjaar vijf keer in de nieuwe samenstelling en had tussendoor uiteraard het nodige onderlinge werkcontact. Ook dit keer werd tijdens de eerste bestuursvergadering van het jaar gesproken met alle vrijwilligers die zich voor de Afdeling inzetten. Deze vergadering werd afgesloten met een gezellig informeel samenzijn. Voorts bezocht een bestuursdelegatie in Tilburg de regio-bijeenkomst van het Hoofd-bestuur van de NGV met de afdelingen Limburg Zuid, Kempen- en Peelland, 's-Hertogenboach/Tilburg en Zeeland. De voor- en najaarsvergadering van het Hoofdbestuur werden bezocht, evenals de landelijke PR-dag op 14 november j.l. in CODA, in Apeldoorn. Ook het penningmeesteroverleg werd bezocht. Omdat het bestuur een actief PR-beleid voorstaat, werd een aantal nieuwe activiteiten in gang gezet. Zo werd door de voorzitter een inleiding over Genealogie gehouden in de Bibliotheek van Vlissingen op 7 september en op 22 oktober in de bibliotheek in Oostburg, werd op 20 september in de Goese Bibliotheek tijdens de autoloze zondag een stand van de NGV bemand, woonde de afdeling op 7 maart in Middelharnis de Genealogische dag Goeree-Overflakkee bij en gaf op 18 oktober acte-de-presence in Dendermonde tijdens de 5e Oost-Vlaamse Genealogische Contactdag VVF-Dendermonde. Bij de laatste twee bijeenkomsten was uiteraard ook het Genealogisch Centrum Zeeland nauw betrokken. Tevens werd een nieuwe welkomsbrief aan nieuwe leden en een nieuwe flyer ontwikkeld. Ledental Per 31 december 2009 telde de afdeling 378 leden, waarvan 29 bij-komende, een stabilisatie vergeleken met het jaar 2008 toen de afdeling 377 leden telde, waarvan 28 bijkomende leden. -6-

Afdelingsbijeenkomsten In dit afdelingsjaar werden de volgende afdelingsbijeenkomsten gehouden: 17 januari: Onderzoek in voormalig Nederlands-Indië, door J. Couperus; 21 februari: Onderzoek naar de familie Eekelaar, door H. Eekelaar; 10 oktober: De Geschiedenis van een monumentenpand, door K.Meertens; 14 november: De archieven van Schouwen-Duiveland, door Huib Uil; De 33e Zeeuwse Contactdag op 5 september 2009, weer gezamenlijk georganiseerd door het Genealogisch Centrum Zeeland en de afdeling Zeeland van de NGV, zag door de andere opzet en méér publiciteit een groter aantal bezoekers, met ook méér jongeren en "starters" in de genealogie. De Stichting Genealogische Publicaties gaf uiteraard ook weer de mogelijkheid om genealogische informatie middels CD's en Prae-1600-publicaties te verkrijgen. De jaarvergadering van 21 februari 2009 werd bezocht door 28 personen. Na de pauze werd een lezing verzorgd door medelid H. Eekelaar over zijn onderzoek naar de familie van Eekelaar. Tijdens alle bijeenkomsten was de CALS (Coördinatie Afdelings Leden Service) in de persoon van mw. Y. Bliek aanwezig. De animo tijdens de bijeenkomsten hiervoor is echter minimaal. Door een gevarieerd aanbod aan onderwerpen en hieraan méér publiciteit te geven, probeert het bestuur het bezoekersaantal van de lezingen te vergroten. Mededelingenblad Wij van Zeeland Het mededelingenblad “Wij van Zeeland” speelt een belangrijke rol binnen de vereniging. Nieuwe rubrieken zijn dit jaar opgenomen, waardoor méér regio's van de afdeling aangesproken worden. Een aantal mensen uit verschillende regio's heeft zich bereid verklaard elk kwartaal een artikel op het gebied van de genealogie en/of archieven uit hun regio te schrijven. Ook krijgt een samenwerking met het Genealogisch Centrum Zeeland gestalte, waarbij aandacht gegeven kan worden aan de diverse verzamelingen waarover het Centrum beschikt. Huib Uil is bereid gevonden om in een aantal afleveringen een cursus Paleografie te geven voor de leden en ook voor de rubriek "Lezers schrijven" heeft de redactie inmiddels een redelijke respons. Samen met de vaste rubrieken - bestuursmededelingen, verslagen van lezingen en bijeenkomsten, nieuws uit de NGV en de NGV-afdelingsbladen, enzovoort biedt het blad de mogelijkheid om het contact met de leden te onderhouden en te verstevigen. Genealogische publicaties De door de Stichting uitgegeven CD-roms zijn nog steeds uit voorraad leverbaar en mogen nog steeds op veel belangstelling rekenen. Uitgaven van de Prae-1600 club zijn nog steeds volop voorradig. Voor nadere informatie hieromtrent wordt verwezen naar www.genpubl.nl. Deze website werd in de loop van het jaar vernieuwd. Er wordt hard gewerkt aan de cd van de gemeente Goes. De verwachting is dat volgend jaar deze cd zal verschijnen. Afdelingswebsite De website van de afdeling is inmiddels gekoppeld aan de NGV-website en dit opent tal van mogelijkheden. Helaas staat door gebrek aan menskracht de ont-7-

wikkeling van de website op een laag pitje en kan te weinig geprofiteerd worden van de nieuwe mogelijkheden. Een groot aantal leden heeft inmiddels wél hun profiel op de website aangemaakt, waardoor de communicatie met deze leden via email sneller kan verlopen. Tenslotte Het bestuur heeft hiervoor een beeld geschetst van de activiteiten die gedurende het verslagjaar hebben plaats gehad. Het dankt de leden voor hun inzet en hun vertrouwen. Op basis van die getoonde inzet en dat vertrouwen ziet het bestuur het komende verenigingsjaar met vertrouwen tegemoet. De secretaris Enquete 2010 Voor de leden die geen profiel hebben ingevoerd en van wie geen emailadres bekend is, is in dit blad de enquete van de afdeling ingevoegd. Het bestuur hoopt dat veel leden ook via "het papier" de enquete willen invullen, opdat de resultaten een goed idee geven van alles wat er in de afdeling leeft met betrekking tot de Zeeuwse Genealogie en het bestuur houvast geven voor het ontwikkelen van nieuw beleid. Verslag bestuursvergadering op 16 december 2009 te Kapelle. Naast de gebruikelijke onderwerpen besprak het bestuur - helaas zonder de afwezige penningmeester Jan Polderdijk - onder andere de volgende onderwerpen: * Aanvullende mededeling n.a.v. ALV: De NGV wil de contributie in 2011 verhogen. De kosten van Gens Nostra bedragen ruim € 16,- per lid. Van de door de leden opgebrachte contributie komt slechts 60% ten goede aan de leden van afdeling Zeeland. Bij sommige andere afdelingen ligt dit nog lager en bij andere veel hoger. Ferrie wil met instemming van het bestuur bezwaar maken tegen de hoge centrale NGV-kosten en trachten tot een meer evenredige verdeling te komen. Indien wij decentraal onze leden bij de afdeling willen betrekken zullen ook de kosten stijgen. * Stichting Genealogische Publicaties: Ferrie Moubis is bereid het voorzitterschap op zich te nemen. * Mededelingenblad Wij van Zeeland. Het volgende nummer komt begin februari uit. In 2010 zal Wij van Zeeland het hele jaar dezelfde illustratie gebruiken. Deze is afkomstig uit de Zelandia Illustrata en belangeloos ter beschikking gesteld door het Zeeuws Archief. De redactie heeft voldoende copij. Rob zal in overleg met de drukker proberen om de foto’s in het blad beter tot hun recht te laten komen. Ferrie vindt het plakbandje rond het blad lastig. Rob zal informeren naar de kosten van verpakken in plastic met een adreslabel. Binnen het bestuur zijn weinig voorstanders voor een blad op A4-formaat. * Afdelingswebsite. Rob is een nieuwe HTML editor aan het proberen - SharePoint - en hij heeft een ander FTP- programma - Filezilla Client. Verder is er nog steeds sterke behoefte aan uitbreiding van de "bemensing" voor het onderhoud van de site. -8-

*PR-aktiviteiten. De ALV 14-11-09 heeft plaatsgevonden. Het verslag wordt in de volgende ALV vastgesteld en daarna opgenomen in het volgende nummer van Wij van Zeeland. In de volgende bestuursvergadering worden nieuwe initiatieven bekeken, vooral richting voorlichting in bibliotheken en musea. Enquete: deze wordt via de website en per brief verstuurd en de resultaten worden opgenomen in de volgende Wij van Zeeland. Hierna wordt gediscussieerd over een antwoord aan het hoofdbestuur ten aanzien van het door de Denktank uitgebrachte rapport. Ferrie zal een aantal keuzes uit het rapport op papier zetten om hierover op de volgende bestuursvergadering te praten, zodat aan de leden de mening van het bestuur voorgelegd kan worden. * Bijeenkomsten/Lezingen. a. 23 januari 2010: Martijn Spruit – digitalisering bij het CBG en bij u thuis. b. 27 februari 2010: Jan Limpers en Jan Netelbeek – Aldfaer, wat kan het allemaal? * Rondvraag. Jan Oosthoek zit toch in over de relatie tussen de afdeling en het Centrum. De afdeling wil streven naar een goede samenwerking en is bereid daar in te investeren. Rob stelt voor dat een delegatie van beide besturen samenkomt om de lucht te klaren. * Volgende vergadering. Bij Yvonne Bliek thuis op woensdag 20 januari 2010 om 20.00 uur. Adres: Nieuwe Vlissingseweg 201, Vlissingen

Nieuws uit de NGV en de NGV-afdelingsbladen Lezing door Huib Uil, over het Gemeente archief Schouwen-Duiveland De heer Uil behandelt in dit praatje - voor 35 leden - achtereenvolgens: a. Geschiedenis van Schouwen-Duiveland en Zierikzee b. Schouwen-Duiveland en internet c. Toekomstplannen. Geschiedenis van Schouwen-Duiveland en Zierikzee. In het jaar 1000 is er eerste bewoning, vooral in het duingebied. In de geschiedenis is de strijd tegen het water een belangrijk gegeven. Door aanleg van ringdijken ontstaan in eerste instantie 4 eilanden: Schouwen, Duiveland, Drieschor en Bommenede. Dit laatste eiland verdwijnt weer in het water en wordt later gedeeltelijk herdijkt. Eilanden worden gescheiden door de Gouwe. Door afdamming van het noordelijk deel van de Gouwe tussen Schouwen en Drieschor en later in 1610 worden Schouwen en Duiveland door een dam verbonden. Zierikzee heeft kort na 1200 stadsrechten gekregen. -9-

Het was de hoofdstad van Noord Zeeland. De Middeleeuwen waren een bloeiperiode voor Zierikzee. Tijdens deze periode zijn ook in 1454 de fundamenten gelegd voor de toren. Deze is echter nooit afgebouwd. In Zierikzee vond ook berechting plaats. In de 2 e helft van de 18e eeuw begon de welvaart te dalen en verdween de vissersvloot uit Zierikzee. In de 19 e eeuw is dit nog verder teruggevallen. In de 20 e eeuw is Zierikzee enkel nog een centrumgemeente voor Schouwen-Duiveland. Nu zijn toerisme en de dienstensector het belangrijkst. Schouwen-Duiveland op Internet. In 1997 is de gemeente Schouwen-Duiveland ontstaan en was er een Streekarchivariaat. Vanaf 2002 is dit centraal gevestigd in het gemeentehuis van Zierikzee. Dit archief is dagelijks (maandag t/m vrijdag) te bezoeken van 09.00-17.00 uur. Op donderdag zelfs tot 21.00 uur. Stukken voor de donderdagavond moeten wel worden aangevraagd, dit geldt ook tussen 12.00 en 13.00 uur. In het archief staat een rek met folders en nieuwsbrieven. De heer Uil mist hier wel een folder van de afdeling. Tevens biedt hij aan om reclame te maken voor de afdeling op de open dag van de archieven. Het archief van Zierikzee is samengesteld uit de archieven van 31 gemeenten. Van 27 gemeenten zijn er gegevens van de Burgerlijke Stand aanwezig. Het gemeentearchief is digitaal te bereiken via www.schouwen-duiveland.nl . Door het aanklikken van dit adres komt men op het algemene scherm. In de linkerkolom kan men hier het gemeentearchief bereiken. Door middel van verschillende hoofdrubrieken kan men zelf een keuze maken waar men wil zoeken. Een aantal vrijwilligers is bezig om steeds méér zaken digitaal te maken en per halfjaar worden de aanwinsten bekend gemaakt. Het is mogelijk om zich aan te melden voor een abonnement op deze nieuwsbrief. Via “zoeken in de collectie” kan men naar de krantenbak, het zoeksysteem Atlantis (beeldbank, akten, nadere toegangen, bibliotheek) en naar een belangrijke bron voor genealogen: de weeskamer. Toekomstplannen. Uitbreiding van de nadere toegangen. Digitaliseren van de akten van de Burgerlijke Stand (samen met Zeeuws Archief). Beschikbaar stellen van geografische gegevens. Koppelen van tekst met bron. Wie was waar wordt de opvolger van Genlias. (Gilles Bek.)

25e Oost-Vlaamse genealogische contactdag De 25e Oost-Vlaamse genealogische contactdag ging door op 18 oktober 2009 in het Heilig Maagdcollege aan de Noordlaan te Dendermonde. In deze ruime locatie waren talrijke verenigingen aanwezig en kwamen circa 200 bezoekers over de vloer. Naast de genealogische en geschiedkundige kringen was er ruim aandacht voor software, dienstig voor het scannen en digitaliseren van bronnen. De - 10 -

Vlaamse Vereniging voor Familiekunde – Oost-Vlaanderen was uiteraard vereerd en gelukkig met de aanwezigheid met een mooie en ruime stand van haar zustervereniging, de Nederlandse Genealogische Vereniging – Zeeland. (Felix Waldack, voorzitter VVF Gent)

Nieuws uit de Regio's van afdeling Zeeland Regio Schouwen-Duiveland, Hans van Felius Vrijwilligers gemeentearchief Schouwen-Duiveland in het zonnetje gezet. Op maandagavond 14 december 2009 vond voor de dertiende keer de vrijwilligersavond van het Gemeentearchief SchouwenDuiveland plaats. Deze avond wordt door de gemeente en het archief georganiseerd om de vrijwilligers van het archief te danken voor de inzet die door hen gedurende het voorgaande jaar is getoond. Steeds terugkerend is het plechtig overhandigen van de gereed gekomen toegangen aan de vrijwilligers die er aan hebben gewerkt. Dit gebeurt altijd door de portefeuillehouder voor het archief binnen het college van B. en W., dit jaar door de in 2009 nieuw aangetreden burgemeester Gerard Rabelink. Elk jaar wordt ook speciale aandacht gegeven aan een enkele vrijwilliger, of een groep vrijwilligers, die dan extra in het zonnetje wordt gezet; dit jaar was de keuze gevallen op de groep ‘onzichtbare’ vrijwilligers, die vanuit hun eigen huis werken. Voor deze groep was er dit jaar een extra attentie in de vorm van een boekenbon. Het programma stond dit jaar in het teken van onroerend goed. Hans van Felius gaf een demonstratie van de mogelijkheden van de website www.watwaswaar.nl, via welke website de kadastrale kaarten en bijbehorende registers uit 1832 voor elke internetgebruiker thuis te gebruiken zijn; hij lichtte daarbij ook een tipje van de sluier op, over hoe je gebruik maakt van de kadastrale administratie. Date Mulder vertelde het een en ander over zijn werk om van door andere vrijwilligers gemaakte nadere toegangen op de rechterlijke archieven vóór 1811 een historisch kadaster samen te stellen. Hij werkt daarbij aan de voormalige gemeenten Renesse en Haamstede. - 11 -

Van het voorlopige resultaat van zijn werk aan Renesse is ook een website beschikbaar: www.datemulder.woelmuis.nl. Verder werd door archiefmedewerker Aad Pattenier een keuze gemaakt van nieuw ontvangen films, deze keer rond 10 jaar bevrijding en het Zweedse Rode Kruisziekenhuis dat in Zierikzee werd gebouwd, en het koninklijk bezoek dat daaraan ten tijde van de opening verbonden was. Zoals altijd sloot archivaris Huib Uil het officiële gedeelte af met een humorvolle toespraak, waarin ook altijd plaats is voor een toepasselijk gedicht en een wijze uitspraak van neef Piet. De rest van de avond werd gebruikt voor het onderlinge contact tussen medewerkers van het archief en de vrijwilligers met -indien van toepassing- hun partners. Dit alles natuurlijk onder genot van een hapje en drankje. Bij vertrek was er (zoals ieder jaar) weer een kerstpakketje voor elke vrijwilliger, bestaande uit een overheerlijk kerstbrood, enkele andere giften en twee boekjes, waaronder de Canon van Schouwen-Duiveland. Hulde aan de medewerkers van het gemeentearchief, die de vrijwilligersavond steeds weer tot een feest maken. Wilt u er volgend jaar ook bij zijn? U kunt altijd informatie opvragen over de mogelijkheden om vrijwilligerswerk bij het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland te doen, neem gerust contact op via [email protected], ter attentie van Ineke van den Broek. Wilt u een overzicht van de reeds aanwezige nadere toegangen en andere gegevens van het gemeentearchief Schouwen-Duiveland, kijk op www.schouwen-duiveland.nl, en kies daar voor gemeentearchief. (HvF)

Regio Goeree-Overflakkee, Eva Lassing-van Gameren Genealogische dag Allereerst is te melden dat op zaterdag 6 maart voor de negende maal een Genealogische Dag Goeree-Overflakkee wordt georganiseerd. In het gebouw van het Streekarchief te Middelharnis aan de Dwarsweg 40 bent u van 10-16 uur welkom om een kijkje te nemen. U kunt de collecties van het Genealogisch Centrum inzien, gegevens uitwisselen met mede-genealogen en ook de computers van het Streekarchief, met daarop onder andere de burgerlijke stand van het eiland in digitale vorm, staan ter beschikking. De afgebroken boerderij Ebbe en Vloed te Oude-Tonge (foto G. Hoek)

Daarnaast hopen we enkele bevriende verenigingen te ontvangen, met voorbeelden van hun materiaal. - 12 -

Er zullen doorlopend filmpjes te zien zijn van Flakkee in heden en verleden en waarschijnlijk kan ook een rondleiding door het archiefdepot verzorgd worden. ’s Middags om half twee zal een lezing verzorgd worden door Gerbrand Hoek over Historische boerderij-architectuur op Midden- en Oostflakkee. Ook Zeeuwse genealogen en historisch geïnteresseerden zijn van harte welkom! Kwartierstaten van bekende inwoners van Goeree-Overflakkee In de nieuwsbrief van Genealogisch Centrum wordt met enige regelmaat de kwartierstaat geplaatst van een min of meer bekende Nederlander van Flakkeese afkomst. Op onze website kunt u een aantal hiervan vinden.

uiterst links Ab Klink, midden Nel Slis met Luns en rechts Jan Pieterse met de gouden medaille-ploeg (Jan Pieterse links op de foto)

Zo kunt u lezen over de voorouders van onze huidige minister van volksgezondheid Ab Klink. Zijn wortels liggen in Stellendam (nieuwsbrief jg. 13, no. 3). Nel Slis, geboren in Ooltgensplaat, was een journaliste van wereldfaam, die met vele grootheden een praatje heeft gemaakt (jg. 12, no. 3). Dan ook nog Jan Pieterse, wielrenner uit Oude-Tonge, die in 1964 op de Olympische Spelen in Tokyo een gouden medaille won op het onderdeel ploegentijdrit (nieuwsbrief jg. 14, no. 1). U kunt hun familieverhaal vinden op de website www.genealogieflakkee.nl, Verzamelingen – Literatuur – Nieuwsbrieven.

Regio Oost Zeeuws-Vlaanderen, Luciën Lebbink Het notarieel-archief van de Gemeente van Hulst. In de Gemeente heeft men twee standplaatsen gehad voor notariaten te weten Hontenisse en Hulst Hontenisse heeft de volgende notarissen gehad; E.F. Noël van 1826 tot 1863, A.J.C.V. Drossaert van 1863 tot 1865, A.L.A. Roucher van 1866 tot 1883, A.C.B. Thomaes van 1881 tot 1894 en E.B. Dumoleijn van 1895 tot 1934. Alle akten van deze notarissen berusten in het Rijksarchief te Middelburg. Hulst heeft notarissen gehad vanaf 1645. De werkgroep Vrienden van het Hulster archief bewerkt deze notarisarchieven en heeft de jaren 1850 tot 1925 gereed.

- 13 -

Bij de bewerkingen zijn uit de akten overgenomen: achternaam-voornaamwoonplaats-soort aktedatum van de akte-akte nummer-aard van de aktecomperant nummer. De bewerkte bestanden zijn reeds te raadplegen in het databestand van het Hulsterarchief. Het betreft de volgende notarissen: W. Seydlitz van 1820 tot 186, F. van Deinze van 1825 tot 1867, P.Beumer-Hardenberg van 1850 tot 1856, M.Geene van 1861 tot 1878, J.G. van Deinze van 1867 tot 1903, A.M. van Rijsoort van Meurs van 1879 tot 1902, H. van Dalsum van 1903 tot 1925, Th.C. Daey-Ouwens van 1903 tot 1912 en A.H.Lijdsman van 1912 tot 1925. Namens de vrienden van het Hulster archief, Luciën Lebbinck

Regio Noord-Beveland, Als gevolg van een gemeentelijke herindeling op NoordBeveland kwam op 1 januari 1995 de gemeente NoordBeveland tot stand. De oude gemeente Kortgene en Wissenkerke werden opgeheven. Onder de nieuw gemeente Noord-Beveland vallen de dorpen: Colijnsplaat, Geersdijk, Kamperland, Kats, Kortgene en Wissenkerke, en de gehuchten Stroodorp en Plankendorp. De gemeente Noord-Beveland heeft een groot aantal archieven in eigendom en in beheer, dat conform de Archiefwet 1995, kosteloos te raadplegen is in het gemeentehuis. Veel van deze archieven zijn inmiddels van een inventaris of plaatsingslijst voorzien, aan de hand waarvan op snelle wijze een toegang verkregen wordt tot de in de inventaris beschreven stukken. Het historisch archief van de gemeente Noord-Beveland is gehuisvest in het gemeentehuis, Voorstraat 31, Wissenkerke. E-mail: [email protected] Gezien de beschikbare ruimte in de studiezaal is een afspraak maken zeer gewenst. Wat kunt u vinden in het historisch archief? Van alle plaatsen op Noord-Beveland staan de gegevens over geboorte, huwelijk en overlijden, over de periode 1811-1900 op microfiches. U kunt informatie vinden over de gemeenten Colijnsplaat, Kats, Kortgene en Wissenkerke. De dorpen Geersdijk, Kamperland en Stroodorp vielen onder de gemeente Wissenkerke en werden niet als aparte plaatsnamen in de akten vermeld. Tot 1816 bestond ook - 14 -

nog de gemeente ’s Gravenhoek, die in dat jaar werd gevoegd bij de gemeente Wissenkerke. De gegevens staan op microfiche om slijtage aan de boeken door het vele raadplegen te voorkomen. Een belangrijk archief is het Rechterlijk Archief Zeeland. Dit bevat o.a het Doopboek Kats 1745 , Gerecht Kampensnieuwland. 1772-1811 en `s Gravenhoek. 1720-1810. Deze archieven zijn als pdf-bestanden te raadplegen. Kijk ook op: http://www.noord-beveland.nl/, dan doorklikken op Recreeren en tenslotte op Historie (Oude Archief). OPROEP: wie is bereid om Wij van Zeeland vier keer per jaar te voorzien van een artikel(tje) over genealogische ontwikkelingen, wetenswaardigheden, onderzoekjes, oude verhalen uit Noord-Beveland? enne …woont u elders in Zeeland? De redactie zoekt ook nog "correspondenten voor West Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren, en Zuid- Beveland, dus.. graag een mailtje naar de redactie!! [email protected]

 Uit het Genealogisch Centrum Zeeland, Ab Risseeuw De verzameling Luteijn Johannes Abraham Luteijn was de jongste broer van mijn opa van moederskant. Hij werd geboren als jongste van 3 kinderen te Groede op 20.5.1905 en stamde uit een boerenfamilie. Hij was een "achterankommertje" met zo 'n 15 en 16 jaar na zijn zus en broer. Hij had geen enkel idee om boer te worden en had daarom weinig aansluiting bij zus, maar zeker niet bij zijn broer. Hij werd ambtenaar ter Inspectie Registratie en Successie te Oostburg, later te Middelburg en trouwde op de leeftijd van bijna 38 jaar met Wilhelmina Katharina Maat. Hij was een bekende, karakteristieke figuur met een grote baard in West- 15 -

Zeeuws-Vlaanderen, die voor de 2e WO al op zijn fiets de diverse voornamelijk boerenfamilies bezocht en overal op kleine velletjes papier noteerde hoe de diverse families met elkaar verweven waren. Ook vroeg hij overal om foto 's, die hij zorgvuldig voorzag van naam en familierelatie. Op deze wijze bouwde hij een unieke collectie met zeer veel gegevens en foto's op van West-Zeeuws-Vlaamse families. Met zijn belangstelling voor de genealogie kwam hij in zijn Middelburgse periode natuurlijk in contact met de bekende genealoge mejuffrouw Gijsbertsen. Toen oom Jan ziek werd, hebben ze samen (voor zover mijn informatie) alle aantekeningen genummerd en per familie ondergebracht in, wat later bij het Genealogisch Centrum Zeeland zeer bekend werd en nog is: “de verzameling Luteijn”. Zijn unieke fotocollectie was ondergebracht in vele (antieke) foto-albums en zijn onlangs door de heer Bouwens gedigitaliseerd om de collectie voor het nageslacht veilig te stellen. Het omvat zo 'n 2500 foto 's. Hij overleed op 22 juli 1986 te Middelburg. Ondergetekende, kleinzoon van zijn broer, is momenteel bezig met alle gegevens in te voeren in een computerbestand, waarbij het accent tevens ligt op het samenvoegen van deze families door de relaties te koppelen. De collectie omvat meer dan 50 ordners met fiches en familiegegevens. Een enorme klus, maar ontzettend leuk werk. (Ab Risseeuw)

Genealogie op/in de computer In het nieuwe jaar wil de redactie een aantal computerprogramma's bespreken die gebruikt worden voor het invoeren van stamboomgegevens. Omdat in de afdeling vooral gebruik gemaakt wordt van HazaData, Aldfaer en ProGen, wil de redactie proberen deze programma's door gebruikers te laten bespreken en tevens hulp te laten bieden bij het oplossen van problemen bij het gebruik van deze programma's. - 16 -

In dit nummer bespreekt Bram Maljaars het programma Pro-Gen en hij heeft de redactie toegezegd, dat hij graag bereid is om vragen over het programma te beantwoorden en problemen te helpen oplossen.

PRO-GEN, versie 3.0b, is gemaakt door Johan Mulderij en Dinant Scholte in’t Hoff uit Markelo. Het programma bestaat sinds 1989 en kent vele duizenden gebruikers. Uit onvrede met de mogelijkheden van de toenmalige programma’s is eerst het programma Stamboom ontstaan. Vanaf versie 2.0 werd dit omgedoopt naar Pro-Gen. Pro-Gen is een uiterst veelzijdig programma met zeer veel mogelijkheden en volledig naar eigen hand te zetten. Ondanks de vele mogelijkheden is het een erg krachtig programma en toch eenvoudig te bedienen. In een aantal artikelen en voorbeelden wil ik U iets meer over dit programma vertellen. Via de website www.pro-gen.nl is een demoversie te downloaden, waar u gelijk mee aan de slag kunt gaan. Invoer is beperkt tot 50 personen, maar dat is genoeg om met het programma te leren kennen. Van oorsprong is Pro-Gen net als HazaData een Dos-programma en dus draait het niet op 64-bits versies van Windows XP, Vista en 7. Op alle 32-bits versies draait het prima, zij het bij Windows Vista en 7 niet in een volledig scherm. Tip: Met het programma DOSBox - op www.dosbox.com - kun je wél met 64bits versies van Vista, Linux en MacOS. Het installeren vraagt wel enige technische kennis.

(fig 1) - 17 -

Alhoewel Pro-Gen een Dos-programma is, zitten er veel Windows toepassingen in verwerkt. Zo is het mogelijk een kwartierstaat in waaiervorm te maken in pdf formaat en zijn alle uitvoeren naar Word en Internetpagina’s te verwezenlijken. In fig.1 ziet U het hoofdscherm van het programma; van hieruit zijn alle functies te bedienen. Links bovenin de bediening van de invoer en wijzigingsschermen. Links onderin de mogelijkheden om de ingevoerde gegevens door het programma te laten controleren, programmainstellingen zoals kleuren en schermgrootte te wijzigen. Rechts bovenin de uitvoermogelijkheden van personen en relaties. Rechts onderin de mogelijkheid om hulpprogramma’s op te roepen welke nodig zijn om bestanden te importeren, terug te zetten (restore) of te backuppen. Tevens kan hier de documentatie van Pro-Gen opgeroepen worden. Export is mogelijk naar Gedcom, bestand NGV contactdienst en voor de VVF. Nadat er een nieuw bestand is aangemaakt kan in het invoerscherm (fig.2) de persoonsgegevens ingevoerd worden. Tip. Maak 1 bestand aan en voer hier alle gegevens in. Als je aparte bestanden aanmaakt ben je vroeg of laat toch genoodzaakt om deze bestanden samen te voegen. Alleen als je families onderzoekt die helemaal geen verband met elkaar hebben is het handig om verschillende bestanden aan te maken.

fig. 2 In het invoerscherm kunnen alle mogelijke gegevens ingevoerd worden. Als er behoefte aan is kunnen er nog diverse velden aan toegevoegd worden. Standaard heeft het programma echter al zoveel velden dat daar waarschijnlijk niet veel behoefte aan zal zijn. De volgende keer zal ik wat uitvoermogelijkheden laten zien, want ook hierin zijn er heel veel mogelijkheden in het programma. Bram Maljaars [email protected]

- 18 -

PR-aktiviteiten Verslag van het bezoek aan de N.G.V. – P.R. Dag in Apeldoorn. Motto: De NGV biedt het

Face-to-Face-element: de computer zegt niets terug! De P.R. functionarissen-dag 2009 was georganiseerd op 14 november j.l. in CODA, in Apeldoorn. De afd. Zeeland mocht daar weer niet ontbreken en om 7 uur in de morgen is dan ook de reis naar Apeldoorn begonnen. Bij aankomst werden de Zeeuwse bezoekers hartelijk verwelkomd door Mevr. Hardeman, die gezorgd had dat de koffie klaar stond, zodat de vergadering opgewekt en wakker kon beginnen. Om 10.30 uur opende Mevr. Hardeman de vergadering en ontving een 35-tal personen uit den lande, die nieuwsgierig waren naar de ervaringen en nieuwe ideëen van de andere aanwezige P.R.-functionarissen. Mevr. Hardeman benadrukte nog dat het werk van de P.R. mensen vruchten afwerpt, want het laatste jaar is het hoogste aantal nieuwe leden aangemeld, t.w. 460 personen. Als eerste was het de beurt aan de afd. Groningen om hun bevindingen te vertellen van hun samenwerking met bibliotheken. Ze gaven een uitgebreid verslag van hun ervaringen die ook uitgebreid waren naar de archieven. Ook de afd. Zeeland gaf een uiteenzetting over hun ervaringen in de vorm van een mail die was aangeleverd door voorzitter Moubis. Vervolgens was Leo van de Linden aan de beurt die een informatief verhaal hield over het welbekende blad Gens Nostra. Hij sprak over de waarde van Gens Nostra en over enkele rubrieken, die veel gelezen worden. Gens Nostra blijkt in het Noorden meer waarde te hebben dan in het Zuiden en wordt daar dan ook anders gewaardeerd. Spreker ging in op de kosten van het boekwerk en vertelde dat er een nieuwe G.N. onderweg is, die de lezers beter zal aanspreken want die zal in kleur uitgevoerd worden. Na dit verhaal was het de beurt aan Jan Netelbeek, die met behulp van internet de Website van de N.G.V. op het scherm toverde. - 19 -

Hij vertelde over het gebruik van de website door de leden, en ook dat er gemiddeld 4000 gasten de website raadplegen. Dus belangstelling van buiten af genoeg, zo redeneerde hij. Netelbeek gaf een uiteenzetting van wat er allemaal op de website te vinden is zowel voor de leden die inloggen als voor de gasten. Hij legde de nadruk op vele nieuwe dingen, die er het laatste jaar bijgevoegd zijn. Hij liet ons zien, dat de website een bron is van informatie die het raadplegen waard is en waar P.R.- functionarissen de aandacht op moeten vestigen. Daarna was er een welverdiende en goed verzorgde lunch aan de beurt die door allen met plezier genuttigd werd. De namiddag-sessie hield een bespreking in door Mevr. Hardeman, waarin allerlei nieuwe informatie op tafel werd gebracht, die welkom zou kunnen zijn voor een vlotte promotie van het N.G.V. en waardevol voor de P.R.- functionarissen. Verschillende afdelingen vertelden iets over hun aktiviteiten. Zo had de afd. West Noord-Brabant een grote hoeveelheid voorbeelden, en vertelden over de ervaringen met deze materialen, die bestemd waren voor leden, maar ook voor mensen buiten de vereniging. Om 14.30 uur was er een excursie gepland naar het CODA archief en museum in hetzelfde gebouw. De dag werd afgesloten om 15.30 uur, waarna een gezellig samenzijn onder het genot van een drankje de goed geslaagde dag afsloot. (Jan Oosthoek.)

Cursus Genealogie voor beginners Ferrie Moubis is door de Bibliotheek van Vlissingen uitgenodigd een cursus Genealogie voor Beginners te geven. Deze cursus, georganiseerd door de Bibliotheek, in samenwerking met de NGV, wordt gegeven op maandagavond van 20.00 uur tot 22.00 uur op 15, 22 februari en 1, 8 en 15 maart. De lokatie is het internetcafé van de bibliotheek. De kosten zijn € 25,- voor bibliotheek-leden en € 30,- voor niet leden. Hier komt nog een gereduceerd bedrag van € 17,50 bij voor cursusmateriaal. Inschrijven kan tot uiterlijk 7 februari. Na afsluiting van de cursus heeft men een gedegen stamboom van de voorvaderen in kaart gebracht. De cursus bestaat uit maximaal 10 cursisten. Na een algemene introductie krijgt men in vier avonden uitleg over hoe het beste een stamboomonderzoek te beginnen, In de week tussen 8 en 15 maart gaat men een middag naar het archief om in een groep zelf onderzoek te verrichten. Omdat de bronnen voornamelijk op internet te vinden zijn, is enige basiskennis van de pc dan ook een vereiste. Aanmelding bij de bibliotheek: [email protected] of telefonisch 0118-422100, met naam, adres en telefoonnummer. Men ontvangt een - 20 -

bevestiging. In geval van grote interesse is een herhaling later in het jaar een mogelijkheid.

Nieuws uit de NGV- en afdelings-bladen Uit NGV-nieuwsbrief 2009-12 Dutch Prints Online Dutch Prints Online heeft als doel het gratis en integraal beschikbaar stellen van gedigitaliseerde boeken uit de periode 1781-1800 (in totaal 1,3 miljoen pagina’s). Het is een samenwerkingsverband van de Koninklijke Bibliotheek en de bibliotheken van de Universiteit van Amsterdam en Universiteit Leiden. Vanaf 2010 zijn de gedigitaliseerde boeken uit bovenstaande collecties volledig doorzoekbaar op deze website. De boeken zijn afkomst uit de volgende (vak-)gebieden: Geschiedenis en Politiek, Economie en Handel Meer informatie: http://www.dutchprintsonline.nl/nieuws_actueel.php Beeld-databank met Historische Kaarten van Brabant Het Brabants Historisch Informatiecentrum, de Brabant-Collectie van de Universiteit van Tilburg en verscheidene grote en kleine musea in Noord-Brabant beschikken over een rijke collectie cartografisch erfgoed. Om dit erfgoed voor een groter publiek beschikbaar te maken is de Provincie Noord-Brabant in samenwerking met het Erfgoedhuis Noord-Brabant en de genoemde instellingen een project gestart om een groot aantal historische kaarten via Internet te ontsluiten in de vorm van een databank. Inmiddels zijn ruim 600 kaarten gescand en beschikbaar gesteld via deze Beelddatabank Historische Kaarten Brabant. Zie www.brabantinkaart.nl

Uit NGV-nieuwsbrief 2009-13 Geld lenen bij Ome Jan Steeds meer Nederlanders brengen hun laptop of televisie naar de pandjesbaas. Ook in de zeventiende eeuw ruilden mensen waardevolle spullen tijdelijk tegen contant geld. Een ander woord voor pandjesbaas is lommerd, wat komt van 'Lombard': een Noord-Italiaan. De Lombarden leenden sinds de dertiende eeuw geld uit tegen een onderpand. Ze kwamen rond 1500 naar Nederland en waren geduchte concurrenten van joodse geldschieters. De Italiaanse woekeraars rekenden extreem hoge rentes, tot wel 33 ½ procent per jaar. - 21 -

Om de woekerrentes aan te pakken, richtte Amsterdam in april 1614 zelf een pandjeshuis op. Het heette de Stadsbank van Lening, in de volksmond Ome Jan. Om de bank zekerheid te geven, was het inleveren van een onderpand verplicht. ingang van Ome Jan

Amsterdammers ruilden goud, zilver, parels, koper en tin tegen contant geld. Textiel leverde weinig op, omdat het snel door motten werd aangevreten. De rente lag tussen de 9 en 16 procent per jaar. Als de eigenaar de spullen niet weer terugkocht, veilde de bank ze na een jaar en twaalf weken. De winst ging naar de armen. Veel rijkelui leenden van Ome Jan, maar ze wilden liever niet op de stoep van de leenbank gezien worden. Ze konden in plaats daarvan de discrete diensten inhuren van een inbrengster. Voor een paar stuivers bracht zo'n vrouw het horloge of sieraad naar de Stadsbank en het geld weer terug. Het was een populair beroep. De bekendste werknemer die de Stadsbank ooit had was trouwens de dichter Joost van den Vondel. Vanaf zijn zeventigste, in 1658, werkte hij er tien jaar als suppoost, om extra geld te verdienen. Bron: www.anno.nl

Veel nakomelingen Laurentius van Hoyc, landman te Beveren in het land van Waes, provincie Zeeland, overleed aldaar, op den 7den Julij, in een ouderdom van 97 jaren en drie maanden, zijnde uit hoofde zijner deugden algemeen geacht. Hij was kort na de verovering van Bergen op Zoom door de Franschen, in het jaar 1747, met zekere Barbara van Geem in het huwelijk getreden, en 60 jaren met haar getrouwd gebleven, gedurende welke hij verscheidene kinderen had verwekt, waarvan 10 in het leven. Van deze kinderen, welke allen getrouwd waren, had de oudste reeds een ouderdom van 72 jaren bereikt, en waren 143 nakomelingen voortgesproten zodat de genoemde grijsaard vader, grootvader en over-grootvader van 153 kinderen was, hebbende hij tot aan zijnen dood alle zijne verstandelijke vermogens ongekrenkt behouden. Bron: Jaarboek van het Koninkrijk der Nederlanden, 1820, Martinus Stuart. - 22 -

Uit 1340, afdeling Rotterdam, najaar 2009 De grenzen van de Niet-Westerse genealogiebeoefening I Roelof Vennik. In elke cultuur bestaan op een of andere manier belangstelling voor het voorgeslacht. De uitingen hiervan zijn echter verschillend en de drijfveren wijken af van die in Europa. Allereerst een vergelijking tussen de Europese genealogiebeoefening en die voor zover deze bestaat in Noord Afrika en Turkije. Iedere Nederlandse genealoog is opgegroeid met de basisregels van de genealogiebeoefening. A. We werken generatie voor generatie af. B. We noteren alleen gegevens die door archiefbronnen kunnen worden gestaafd. C. We geven een bronvermelding bij de gevonden gegevens. D. Wanneer gegevens op andere wijze zijn verkregen, vermelden we dit en gaan we waarheidsgetrouw te werk. Voor de gemiddelde serieuze Westerse genealoog is het een ongeschreven wet om je althans zoveel mogelijk aan deze regels te houden. Het feit dat wij op deze wijze genealogie bedrijven is mede gevormd door de veelheid en volledigheid van de beschikbare bronnen. Deze bronnen vormen mede de basis voor wat we wel de wetenschappelijk verantwoorde genealogie noemen. Voor de West Europese genealoog is het vanzelfsprekend dat hij zonder al te veel moeite zijn voorgeslacht kan terugbrengen tot de 17 e eeuw. Heeft hij méér geluk dan is het mogelijk het voorgeslacht nog enkele eeuwen op te rekken. De populariteit van de genealogie is mede te danken aan het feit dat aan verschillende maatschappelijke factoren is voldaan. Een relatief hoge welstand van de bevolking, een hoog opleidingsniveau, veel vrije tijd en het feit van een goed georganiseerde en vrij toegankelijke bevolkings-registratie gecombineerd met een klantvriendelijke archieforganisatie die een grote diversiteit van bronnen beheert. Mede hierdoor konden ook de genealogische verenigingen tot grote bloei komen. Na de Tweede Wereldoorlog begon de genealogie of stamboomonderzoek zijn elitaire karakter te verliezen en zien we een verbreding ontstaan. Zestig jaar laten constateren we dat de genealogiebeoefening sindsdien sterk is veranderd en dat dit veranderingsproces nog steeds gaande is. Nieuwe ontwikkelingen die mede het onderzoek naar het voorgeslacht kunnen vergemakkelijken of verbreden hebben hun intrede gedaan. De computer is niet langer weg te denken en veel archiefbronnen zijn gedigitaliseerd en via internet te raadplegen. - 23 -

Daarbij komt nog dat veel genealogische literatuur op CD Roms verkrijgbaar is en het DNA onderzoek haar intrede heeft gedaan. We zullen over de beperkingen van de Westerse genealogie niet te veel uitwijden. We kunnen aannemen dat deze in grote lijnen bekend zullen. Het genealogisch onderzoek naar de meeste families zal niet verder voeren dan het begin van de 17e eeuw. Wie het geluk heeft verder te kunnen komen, hetzij met de eigen familienaam dan wel via zijn of haar kwartierstaat dient zich te beseffen dat onderzoek voor het jaar 1400 bijzonder lastig kan worden en bovendien dat eerder gepubliceerde stamreeksen of genealogieën vaak onbetrouwbaar zijn. Heeft men het geluk te kunnen aansluiten op adellijke of dynastieke lijnen dan dient men er rekening mee te houden dat ook hier serieuze genealogie stopt bij de grootouders van de vader van Europa, Karel de Grote. Internet doet ons vaak geloven nog veel verder te kunnen gaan, maar voorzichtigheid en een zeer kritische blik is hier geboden. Wanneer u beschikt over Adellijke voorouders die afkomstig zijn uit het Verenigd Koninkrijk kunt u soms verder komen. De vele Ierse koninkrijkjes verschaffen nog aanvaardbare stamreeksen van de plaatselijke vorsten tot in de 5e eeuw. Oudere lijnen kunnen vrijwel altijd naar het rijk der fabelen worden verwezen. Al vanaf de Middeleeuwen werden belangrijke personen en families verbonden aan een afstamming tot bijvoorbeeld koning David van Israël of de oude Grieken en Romeinen. In het gunstigste geval gaat het hier slechts om claims die niet met wetenschappelijk verantwoord verkregen bewijs is onderbouwd. Het is een gunstige ontwikkeling dat men steeds meer naar serieuze bewijzen zoekt voor deze hypothesen en vermeende fabels. Een voorbeeld hiervan zijn de publicaties van Christian Settipani die naast veel kritiek ook goede onderbouwing heeft gegeven voor een aantal zeer oude afstammingslijnen zoals bijvoorbeeld de Egyptische farao´s. Nagenoeg gelijktijdig met de groeiende populariteit voor stamboomonderzoek is ook de samenstelling van onze bevolking veranderd. Nieuwe Nederlanders deden hun intrede in de Nederlandse samenleving. Sinds de 16e eeuw waren we vooral in de grote steden gewend geraakt aan grote hoeveelheden mensen met de niet Nederlandse achtergrond. Om religieuze en economische redenen zochten velen een nieuw bestaan in het relatieve rijke stukje land aan de Noordzee. De nieuwkomers waren vrijwel uitsluitend afkomstig uit Europa. Franse Hugenoten, Schotse huursoldaten, Engelse kooplieden, Vlaamse vluchtelingen en kooplui uit de Duitse staten of Engeland.

- 24 -

Het duurde tot in de jaren ´60 van de vorige eeuw voordat er voor het eerst vluchtelingen van buiten Europa naar ons land kwamen en eveneens gastarbeiders vanuit Noord Afrika en Turkije. Inmiddels kent ons land een grote gemeenschap van Marokkaanse of Turkse oorsprong. Het is grappig te constateren dat reeds lang vóór deze periode afstammingslijnen naar de Islamitische wereld opgang deden. Via deze afstammingslijnen kunnen zowel Europese vorsten, hoge adel maar in sommige gevallen ook eenvoudige burgers via hun kwartieren bogen op een afstamming van de profeet Mohammed. Hugenoten in Amsterdam

Wel dienen deze afstammingslijnen in de meeste gevallen met een kritisch tot zeer kritische oog worden bekeken. Helaas zijn veel van deze afstammingen met slechte en soms zelfs geen enkele annotatie onderbouwd. Er zijn twee lijnen die voor ons van belang zijn. 1. Via Edward I van Engeland gehuwd met Eleonora van Kastilië, dochter van Ferdinand III, zoon van Alfons IX van Leon, zoon van Ferdinand II van Leon, gehuwd met Urracca Alfonses van Portugal,dochter van Alfonso I van Portugal, zoon van Hendrik II van Bourgondië, gehuwd met Teresa Alfonso van Kastilië en Leon, Edward I van Engeland

Alfonso I

dochter van Alfonso V van Leon (ca 1040-1104) gehuwd met Jimena Muroz, dochter van Nuno Gonzalez de Lara, zoon van Gonsalo Nunez de Lara overleden na 1026 . Deze Gonsalo zou gehuwd zijn met Mawiyah bint al Hakam van Cordoba (geb. ca 955) de stamreeks zet zich voort via haar vader Al Hakan al Mustan, zoon van Abd al Rahman III zoon van emir Mohammed II van Cordoba, zoon van Abd Allah I gehuwd met Oreca Fortunez van Navarra dochter van Fortun Garcia van Navarra gehuwd met Aurea bint Lope, dochter van Lope ibn Musa Bunu Quasi, zoon van Musa ibn Musa (geb. ca 789) zoon van Musa ibn Fortun gehuwd met Aisha bint Abdul, dochter van Abdul Aziz, gouverneur van Egypte (670-717) zoon van Musa ben Nuseir al Bekir, gehuwd met Umm bint Marwan van Damas- 25 -

cus, de dochter van Marwan I en Aisha bint Uthman, dochter van Uthman ibn Affan (overl. 656) en gehuwd met Ruqayyah (598-623) vermeend dochter van de Profeet Mohammed. (uit "1340" , najaar 2009, afd Rotterdam, Roelof Vennik) Het tweede deel van dit artikel verschijnt in het mei-nummer van Wij van Zeeland. In dit deel de tweede afstammingslijn en de genealogie-beoefening in de islamitische wereld.



Nieuwe Leden stellen zich voor.

Adriaan Achterberg uit Hoorn Ik ben Adriaan Achterberg, geboren te Baarn in 1956, en momenteel woonachtig in Hoorn, Noord-Holland. Ik ben eind 2007 begonnen met onderzoek naar mijn voorouders. Mijn stamboom staat op Geneanet. Mijn moeder is Pieternella Johanna Achterberg-Harinck, geboren op 30 november 1929 te Goes. Zij is in 1952 in Baarn getrouwd met mijn vader. Zij wonen daar nog steeds. Haar ouders zijn : Adriaan Harinck (*1903, Goes , †1987, Goes ) en Pieternella Johanna Schaalje ( *1911, Goes , †1999, Goes ) Links mijn opoe, rechts mijn opa. Zelf zit ik als broekie achter mijn opa….Ik ben vernoemd naar deze grootvader. Hij is overleden op mijn verjaardag….. Ik verzamel mijn gegevens vooral via internet, onder andere via Zeeuwen gezocht. Ik heb geen rijbewijs, en dan is de afstand Hoorn-Middelburg wel erg groot. Ik hoop op deze manier meer over mijn Zeeuwse voorouders te vernemen. Ik hoop veel van de leden van de NGV afdeling Zeeland te horen, en eventueel eens te ontmoeten. Hartelijke groet, Adriaan Achterberg. Freek Tilroe uit Kortgene Ik ben Francois Johan Tilroe {freek} geboren 12-11-1959. Ik ben een jaar of 10 geleden met mijn stamboom-onderzoek begonnen. En zoek naar de familie van mijn opa's en oma's ,dus 4 familie's, te weten van vaders kant Tilroe en Meloen en van moeders kant van Loo en Korshuize. Ik gebruik het programma Aldfaer waar ik op dit moment 3743 personen in heb staan. Het meeste werk doe ik thuis van achter de computer ,omdat de tijd om naar ar-chieven te gaan nog al eens ontbreekt. Maar tegenwoordig is zeer veel op te zoeken per computer. Zo af en toe - 2 a 3 maal per jaar - zoek ik bij het Zeeuws Archief dingen op, die moelijk of niet thuis of via internet zijn te vinden. Ook het archief in Goes heb ik een paar maal bezocht. - 26 -

Het meeste werk besteed ik aan de familie Tilroe. Deze familie komt het meeste voor in Zeeland. De verste verwant die ik tot nu toe gevonden heb, is Abraham Tyelroe, geboren ongeveer 1620, waarvan de zoon Pieter is geboren te Aagtekerke in 1639. Er zijn ook familie's Tilroe geëmigreerd in 1855 naar Amerika en in 1892 naar Canada. Het zoeken in Amerika geeft nog wel eens problemen, omdat voor vele archief-stukken geld gevraagd wordt. Maar ik heb toch wel leuke dingen gevonden in kranten-archieven in Amerika, die vrij in te zien zijn op het internet. In één er van - Old New Yorkstate Historical Newspaper - zijn veel artikelen uit New York State te vinden. Het internet adres is www.fultonhistory.com, een interessante site voor mensen met emigranten naar Amerika. Met leden van de familie Tilroe in Canada heb ik sinds een jaar contact. Dit is erg leuk en het uitwisselen van gegevens via internet is tegenwoordig geen probleem. Ook bij het CBG, waar ik vriend van ben, is veel informatie te halen, zoals persoonskaarten en microfiches van doop- en trouwboeken van kerkelijke gemeenten. Ik ben lid geworden van de NGV, omdat in bronnen binnen deze vereniging mischien ook nog wel informatie is te vinden voor mijn stamboom-onderzoek. Ik hoop in de toekomst meer tijd te vinden voor onderzoek, want het is een leuke hobby, zeker als je zo nu en dan leuke gegevens vindt. fj tilroe Kortgene

Lezers schrijven Genealogie in Nieuw-Zeeland, door Sandra Shelton, vertaling Ferrie Moubis. In aansluiting op de email van Frans Mahutte uit Nieuw-Zeeland - opgenomen in het vorige nummer van Wij van Zeeland - , ontving de redactie een - in het Engels geschreven - relaas van zijn partner Sandra Shelton over haar werkervaringen op het gebied van de genealogie. Zij werkt als docente Genealogie in het avondonderwijs. ( Ferrie Moubis vond de tijd om dit artikel in het Nederlands te vertalen) Mijn interesse in genealogie dateert al van 25 jaar geleden. Als kind was ik altijd al een beetje nieuwsgierig naar de herkomst van mijn familie en ik vroeg mij dikwijls af hoe het kwam dat ik in Nieuw Zeeland leefde. - 27 -

Ik wist, omdat ik de leeftijd van dit land kende, dat mijn voorouders van elders moesten zijn gekomen. Wij zijn hier erg bevoorrecht, omdat onze archieven hier in Nieuw Zeeland zo gemakkelijk toegankelijk zijn. Ze zijn zowel via internet als in de leeszalen over het hele land toegankelijk. Ik ben in beginsel autodidact. Na zo lang onderzoek gedaan te hebben is mijn interesse [in genealogie] een tweede natuur en een belangrijk onderdeel van mijn leven geworden. Ik heb altijd veel interesse [in genealogie] gehad; niet alleen in mijn familiegeschiedenis maar ook in die van anderen. Zelfs al leven we in een heel klein land dan hebben we nog een zeer breed scala aan culturen. Dit is niet altijd zo geweest. Toen ik klein was waren er hier maar weinig immigranten. Ongeveer een jaar geleden realiseerde ik mij dat mijn over een lange periode van tijd opgebouwde kennis een bijdrage kon zijn om aan andere kiwi’s te leren hun herkomst na te speuren. Ik vond dat dat natuurlijk zou kunnen bijdragen aan het opbouwen van de geschiedenis van ons land. Het lijkt zo’n verspilling te zijn als je de familiegeschiedenis in de loop van de tijd niet bij houdt en het dan vele jaren later allemaal uit moet gaan zoeken. Ten opzichte van grote landen waar geschiedenis eeuwen teruggaat, hebben wij hier dan een voordeel. Ik vind het lonend mijn eigen kennis door te geven en te zien hoe mensen de geheimen van hun eigen familiegeschiedenis ontrafelen. Ik kan me zelfs moeilijk voorstellen dat men niet weet wie zijn voorvaderen waren of waar ze vandaan kwamen. Het is klaarblijkelijk niet ieders ambitie om dit te weten, maar ik vind dat je daardoor meer begrip krijgt voor wie je zelf bent, voor de waarden die je hebt meegekregen en voor je kinderjaren. Sommige van die waarden en leefgewoontes kunnen een verband hebben met een ander land van oorsprong. De meeste van mijn studenten zijn al aardig op leeftijd. Zij hebben een grote interesse in geschiedenis waar ze in geïnteresseerd zijn geraakt door iets mysterieus zoals een adoptie, een vervreemd familielid of een onecht kind. Zodra ze eenmaal het spoor naar het verleden hebben gevonden, worden ze veelal erg vastberaden om te vinden wat ze zoeken. Eén ding is zeker: de meeste mensen die de cursus bijwonen worden oprechte onderzoekers. Ik neem aan dat ze er jaren mee door zullen gaan net als ik dat gedaan heb. - 28 -

Als docent kan ik vrijwel altijd de beste studenten er meteen uithalen. Over het algemeen kun je dat zien aan hun houding en als ze de cursus goed volgen, weten ze meestal wel wat de volgende stap zal zijn. Iedereen die zeurt dat interesse [in genealogie] een grote verspilling van tijd is, wordt overduidelijk ook geen groot stamboomonderzoeker. Als je een echte genealoog wil worden moet je kwaliteiten hebben zoals geduld, optimisme en méér een opmerkzaam speurder zijn met een goed ontwikkeld geheugen en een scherpe blik. The School Motto Taniwharau In Maori means, (the many headed monster) The School of the many chiefs; the waves under the monster symbolises the Waikato River/

Toen ik eenmaal besloten had om in dit onderwerp opleiding te gaan geven, vatte ik het plan op om de cursus zelf in elkaar te gaan zetten. Ik moest het zo opzetten dat de meeste mensen het gemakkelijk konden begrijpen. U weet hoe dat gaat. Als je lang ergens mee bezig bent, dan wordt het “gesneden koek”. Als je dan iets aan anderen zou moeten uitleggen, kan het wel eens zijn, dat het erg ingewikkeld overkomt. Dus toen ik de cursus ging schrijven heb ik die helemaal nagelopen om er zeker van te zijn, dat het voor iedereen gemakkelijk genoeg was om te begrijpen. En ik moest er voor zorgen, dat er geen schakels in de keten ontbraken. Als je aan genealogie doet zijn er al genoeg elementen, die je mist zonder dat er in de lessen iets ontbreekt. Het onderwerp is niet gemakkelijk om les in te geven. Daar zijn veel redenen voor aan te geven, zoals onder andere de verschillende etnische afkomst en natuurlijk of je studenten hebt, die al een eind gevorderd zijn of die net beginnen. Iemand die al veel onderzoek gedaan heeft, zal de cursus wat traag vinden om mee te beginnen. Het doel van de cursus is om ze een inleiding te geven in de genealogie, gebruik makend van internet. Al mijn leerlingen zijn erg blij met wat zij hebben bereikt en erg verrast door de grote hoeveelheid informatie die internationaal beschikbaar is gekomen. Ik heb 6 weken les gegeven, maar hoop van nu af aan 8 weken les te gaan geven. In die langere cursus streef ik ernaar om te laten zien hoe Power Point gebruikt kan worden om slide shows te maken met gescande en gedownloade foto’s op je computer. Dus de cursus is niet alleen een cursus genealogie maar gaat ook over het gebruik van de computer. Voor veel oudere studenten is het nogal een worsteling om te leren de computer te gebruiken. Het is vreemd voor ze, maar aan het eind van de cursus hebben ze - 29 -

veel geleerd en zijn ze een geheel nieuwe wereld binnengegaan. Het is bijna alsof ze een nieuwe taal geleerd hebben, waarin ze zich nu vlot kunnen uitdrukken en ze de nieuwe generatie kunnen begrijpen. Verder hebben ze geleerd hoe ze al hun onderzoek in de computer kunnen opslaan, in plaats van alles in een kast op te bergen. Dat moet wel haast een groot voordeel zijn, vooral omdat de computer het opzoekwerk voor je kan doen! Dit is zo’n zegening in vergelijking met familieonderzoek 25 jaar geleden. Het zou prachtig geweest zijn, als we toen zo gemakkelijk documenten hadden kunnen terugvinden. Het is erg bevredigend te weten dat je iemand zoiets unieks kunt leren. Wanneer ik zeg uniek bedoel ik, dat geen familie gelijk is aan een andere en dit een erg individuele bezigheid is. Je opent de deuren naar hun geschiedenis, wat hen in feite helpt de deuren naar hun toekomst te openen. Ik denk dat dit aan hun zelfrespect bijdraagt en hen in staat stelt om trots te zijn op zichzelf in plaats van niets over hun voorvaderen te weten. Zoals altijd gaan studenten hun eigen weg afhankelijk van wat zij weten als zij beginnen. In het laatste trimester kwam een van mijn studentes naar de laatste les met een volledig verhaal over haar familiegeschiedenis. Het was verbazingwekkend het enthousiasme te zien. Ze was er in geslaagd haar familie na te speuren tot in 1720 in Engeland en had, met behulp van de Engelse kiesregisters, heel wat generaties terug kunnen vinden. Foto’s waren gescand en er tussen gezet met een prachtig kader er omheen. Ze had alle informatie die zij gevonden had in een verhalende vorm opgeschreven. Ze was erg trots toen ze zag dat andere studenten veel interesse toonden. Naar aanleiding van dit bijzondere voorbeeld kan ik me goed voorstellen dat andere studenten hierdoor geïnspireerd zullen worden om hetzelfde te doen. Het was prachtig om het resultaat waar ik naar streefde ook verwezenlijkt te zien. Het was echt een slotstuk van de cursus. Ik hoop dat op een zekere dag er een dossier van deze familiegeschiedenis in het Nationaal Archief van de Nieuw Zeeland terug te vinden zal zijn. Aan het einde van iedere cursus is iedereen gelukkig. De waardering voor mijn aanwezigheid is fijn. Aan het einde van de dag weet ik, dat ik mijn deel heb bijgedragen aan de continue geschiedschrijving van Nieuw Zeeland. In het korte bestaan van dit land zijn er nog steeds wat verhalen te vertellen. Ik ga nu verder met mijn leven en verbaas me dikwijls over hen die reikhalzend uitkijken naar Nieuw Zeeland om in contact te komen met familie of vrienden die naar dit veilige land in de Zuid Pacific zijn geëmigreerd. Klaarblijkelijk moeten er in Europa mensen leven die het contact met hun familieleden hebben verloren. Nieuw Zeeland is zo’n makkelijk land om mensen op te sporen, dus als iemand er behoefte aan heeft om hun dierbaren op te sporen; ik ben slechts een e-mail van U verwijderd. [email protected] Wist u dat ……….. het Genealogisch Centrum elke eerste zaterdag van de maand van 9.30 tot 16.00 uur open is? - 30 -

Vastgelopen, maar toch…. , door Ferrie Moubis De afgelopen maanden gaf ik weer een cursus stamboomonderzoek voor beginners in het gemeentearchief van Hulst. Heerlijk om te zien hoe gretig de nieuwelingen en maar ook de wat meer ervaren speurders in de fiches duiken om een praktijkopdracht uit te voeren. Eén van de dingen die ik ze altijd op het hart druk is om in de familie of vriendenkring van de generatie boven hen de oudere mensen te interviewen en verhalen over de familie op een georganiseerde manier te noteren. Oudere mensen weten zich soms nog fabelachtig goed dingen te herinneren die in een ver verleden gebeurd zijn. Een mooi voorbeeld daarvan was mijn schoonvader die mij begin van de jaren ’90 vertelde dat hij op 6-jarige leeftijd met zijn moeder van Acht, een dorpje tegen de noordkant van Eindhoven, te voet naar Blaarthem ten Zuiden van Eindhoven gelopen was. Ze hadden daar zijn halfzus Corrie, een dochter van zijn moeder, opgezocht die op dat moment in Eindhoven was komen wonen. Nes Pellens met haar gezin. Achterste rij in het midden mijn schoonvader Toon de Bitter.

Het meisje was daarna “in ’t klooster gegaan” zoals dat in Brabant gezegd werd. Aangezien ik zeer verbaasd was dit te horen ben ik op onderzoek uitgegaan. Mijn schoonvader was in 1916 geboren en dus moest Corrie in 1922 in Blaarthem gewoond hebben. De gemeente Gestel en Blaarthem behoorde toen al tot de gemeente Eindhoven en in het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven vond ik al snel in het bevolkingsregister Eindhoven 1904-1940 dat Corrie zich als pleegdochter met een familie Zonneveld (mijn schoonvader sprak over een familie Zondag) op 13 december 1922 in Eindhoven had gevestigd. Op 30 november 1923 vertrok zij als meerderjarige vrouw, zij was geboren op 21 oktober 1902, naar Heerlen en vestigde zich daar in het St.Josephgesticht aan de Gasthuisstraat nr. 16. Het klopte dus echt wat mijn schoonvader zei en dat na meer dan 70 jaar! Helaas strandde mijn zoektocht in Heerlen. Corrie werd op 10 juli 1929 door de ambtenaar van de afdeling Bevolking ambtshalve uit het Bevolkingsregister geschrapt. Ik heb tot nu toe nog niet weten te achterhalen waar ze gebleven is. Moeder overste zal Corrie wel meegedeeld hebben dat ze naar een ander klooster werd overgeplaatst . En zoals dat in die tijd ging het nonnetje gehoorzaamde moeder overste netjes en dacht niet aan de wereldlijke autoriteiten. Toch vind ik het fijn dat ik dit stukje mondelinge geschiedenisoverdracht door mijn schoonvader nog heb kunnen verifiëren en dat het nog klopte ook wat hij zei. (Ferrie Moubis)

- 31 -

En nog een vondst van Ferrie Moubis: Transcriptie. Onlangs vond ik in het archief van Hulst een boekwerkje met de titel “Extract uit de resoluties van de stad Hulst 1646-1795”. Het boekwerk is gemaakt in 2002 door de heer J.P.M. Brand. Dat een transcribent niet altijd alleen maar overschrijft blijkt wel uit de het volgende: Resolutie van 4 december 1772: Werd verboden: het branden van varkens op straten, markten, pleinen of erven. Commentaar van de heer Brand: Waar zullen ze het dan wèl gedaan hebben. Er bleef niet veel meer over dan binnenshuis, maar dàt zal toch wel niet? Wie neemt ook de "pen" ter hand? Ik zie uw bijdrage graag!!

Paleografie met Huib Uil (4) In de vorige aflevering (Wij van Zeeland, 11 e jaargang, nummer 4, pagina 30) is de eerste tekst te vinden. Zoals aangekondigd stapten we, bij wijze van spreken, de raadzaal in het stadhuis van Zierikzee binnen. In de tekst is te lezen wat ze op die dag – 22 november 1729 – besloten. De inzenders bedanken we voor hun transcripties. Zij hebben goed hun best gedaan. We laten eerst de transcriptie volgen en gaan dan nader in op de inhoud. Den 22en november 1729. Raad ordinair. Na het gebet en resumptie gelesen sijnde een missive van d’edele heeren Gecommitteerde Raden van d’Edel Mogende Heeren Staten van Zeeland geschreven in ’t Hof tot Middelburg den 18 deser maand dienende tot addres van de poincten van beschrijvinge met derselver bijlagen ten einde de door desen rade af te sendene heeren gedeputeerde op deselve volkomen mogte werden gelast en geinstrueert tegens den dagvaart gelegt op den 24en deses omme den 28 daaraan volgende sonder uijtstel een aanvang van de besoignes te maken, is deselve na omvrage gestelt in handen van burgemeester en thesaurieren benevens eenige heeren uijt wet en raad om deselve te examineeren en den raad te dienen van advis. Wijders is goedgevonden en geresolveert ter bekleeding van het rentampt van den CCpenning over het eijland van Duijveland cum annexis door ’t overlijden van d’heer Rutgert Mogge, heer van Haamstede, opengevallen, aan de tafel van haar Edel Mogenden voor te dragen en favorabel te recommanderen d’heer oud-burgemeester Jacob de Jonge, mits voldoende aan de requisiten daartoe staande, die ook ilico de kosten van desen raad heeft voldaan. - 32 -

We geven eerst een samenvatting van de beide besluiten: Een brief is gelezen van Gecommitteerde Raden van de Staten van Zeeland van 18 november met de agenda met bijlagen zodat de gedeputeerden instructies kunnen krijgen voor de bijeenkomst op 24 november waarna op de 28de de vergadering begint. De stukken worden in handen gesteld van burgemeesters en thesauriers om met enkele andere leden van het stadsbestuur advies te geven. Verder wordt besloten om in de vacature van rentmeester van de 200ste penning over Duiveland c.a., ontstaan door het overlijden van Rutgert Mogge, de oudburgemeester Jacob de Jonge voor te dragen. De transcripties van de inzenders zijn, behoudens enkele kleinigheden, heel goed. We maken enkele opmerkingen over wat niet helemaal goed was. Veelal worden vaker hoofdletters gebruikt dat we dat nu doen. ‘Heeren’ bijvoorbeeld zouden we nu eerder schrijven als ‘heeren’. Bij het transcriberen is er op dit punt enige vrijheid. In de transcriptie is ‘rade’ en ‘raad’ goed, maar ‘Rade’ en ‘Raad’ is niet fout. In andere gevallen maken we echter van een hoofdletter een kleine letter. Bij het woord ‘Examineeren’ midden in een zin maken we van de hoofdletter ‘E’ een kleine ‘e’. De woorden die zijn afgekort in de tekst werden op een juiste wijze voluit geschreven. Afkortingstekens, die wij ook kennen, laten we echter staan. De transcriptie van D‘Hr wordt daarom: d’heer. ‘CCpenning’ nemen we letterlijk over. De C is de Romeinse aanduiding voor 100. In dit geval betekent het de 200ste penning. Een foutje dat twee inzenders maakten, was dat het eerste getal in het besluit niet 14 maar 18 is. De 8 werd, in tegenstelling tot onze gewoonte, (bijna) liggend geschreven. Dat het ook werkelijk een 8 is, kan worden afgeleid uit het feit dat verderop het getal 28 voorkomt. De twee inzenders transcribeerden het daar wel goed. Let ook goed op, want het luistert nauw. Het laatste woord in de eerste alinea is ‘advis’ en niet ‘advies’, zoals alle inzenders ten onrechte transcribeerden. Vanzelfsprekend wordt ‘advies’ bedoeld, maar we mogen in principe geen letters toevoegen. Een ander foutje dat alle inzenders maakten is ‘af te sendene’. Alle inzenders transcribeerden, net zoals in het origineel staat: ‘afte sendene’. Die twee woordjes ‘af’ en ‘te’ schrijven we los van elkaar, omdat we dat in het huidige gebruik ook doen. Omgekeerd schreven alle inzenders ‘daar aan’, net zoals in het origineel staat. Die twee woordjes schrijven we, naar ons gebruik, aan elkaar. Het zijn echter kleinigheden, die niet zo belangrijk zijn. Nogmaals: de transcripties zijn heel goed gemaakt. Complimenten aan de inzenders. Duidelijk is dat de taal afwijkt van de onze. Eerst in de negentiende eeuw kwam het tot taalstandaardisatie, dat wil zeggen afspraken over hoe we woorden schrijven. Daarvoor was in beginsel iedereen vrij om te schrijven zoals hij meende dat het beste was. Dat betekende vaak dat de uitspraak leidend was voor de schrijfwijze. Daarom in de eerste regel ‘gebet’ waar wij ‘gebed’ schrijven, immers de ‘d’ is ook te beluisteren als een ‘t’. Duidelijk is ook dat onze voorouders in die periode een voorliefde hadden voor aan het Frans ontleende woorden. Het begint met - 33 -

het woord ‘ordinair’ wat in tegenstelling tot onze betekenis ‘gewoon’ betekent. Het ging hier om de raadsvergadering die op de gebruikelijke dag werd gehouden. Resumptie betekent herhaling, in dit geval van de resoluties van de vorige vergadering. De gewoonte om de notulen van de vorige vergadering te behandelen als eerste punt na de opening heeft oude wortels. ‘Missive’ betekent (ambtelijke) brief. Gecommitteerde Raden waren het dagelijks bestuur van de Staten van Zeeland. De Edel Mogenden was de officiële titel van de Staten. Met het ‘Hof tot Middelburg’ wordt de abdij bedoeld, al eeuwenlang de zetel van het gewestelijk en provinciaal bestuur. De ‘poincten van beschrijvinge’ (punten van beschrijving) was de aanduiding voor de agenda van de vergadering van de Staten. Die werd binnen het stadsbestuur besproken en de afgevaardigden (gedeputeerden) van Zierikzee kregen mee welke standpunten zij namens de stad naar voren moesten brengen. ‘Besoignes’ is een andere term voor beraadslagingen. ‘Omvrage’ is het oudere woord voor ‘rondvraag’. Met ‘Wet en Raad’ worden bedoeld de schepenen (wet of rechtbank) en de raad of vroedschap. ‘Examineeren’ heeft de betekenis van onderzoeken. Het tweede besluit gaat over het ‘rentampt’ of de functie (ambt) van rentmeester van, in dit geval, de 200ste penning (2 procent van de waarde van huizen en panden). De rentmeester inde de aanslagen en droeg deze af aan de Staten. Dit na aftrek van een percentage of een bedrag als salaris voor de werkzaamheden. Het ging hier om de belasting zoals die in Duiveland werd geïnd en die betaald moest worden door de eigenaren. De gedeputeerden naar de vergadering van de Staten kregen opdracht om Jacob de Jonge voor te dragen ‘aan de tafel’. In dit geval de vergadertafel van de Staten. Met ‘favorabel te recommanderen’ wordt bedoeld: zij moesten een goed woordje voor hem doen. Vanzelfsprekend moest hij voldoen aan de vereisten (requisiten) voor deze functie. In de raadsvergadering heeft Jacob de Jonge ‘ilico’ (meteen of onmiddellijk) ‘de kosten van desen raad’ voldaan. Dat wil zeggen dat de onkosten voor het beleggen van deze raadsvergadering dit keer voor rekening van De Jonge waren. ‘Voor wat hoort wat’, zouden we zeggen. Nu De Jonge de steun kreeg van zijn mederaadsleden moest hij er ook wat voor over hebben. De gemaakte kosten bestonden uit het aanzeggen door de bodes van de stad. Deze bodes hadden aan huis bij de 24 raadsleden bekend gemaakt dat op de 22ste november een vergadering gehouden zou worden. Nogmaals complimenten voor de inzenders. Hierachter volgt een nieuwe tekst. We gaan een kijkje nemen in de rechtkamer van Haamstede waar de schout, schepenen en secretaris in 1718 vergaderden. De transcriptie kunt u als Worddocument toemailen aan: [email protected]. U mag de transcriptie ook per post insturen. In dat geval is het adres: Secretariaat afd. Zeeland NGV, Koudekerkseweg 19, 4373 RB Biggekerke; Uiterste inzenddatum 01 april 2010!! Veel succes toegewenst! - 34 -

De nieuwe tekst:

Januari 2010 � Update 20 � Zeeuwen Gezocht in 2009 � Zeeuwen Gezocht in 2010 � WieWasWie.nl � Volg Zeeuwen Gezocht via Twitter Update 20 Sedert 16 januari is update 20 beschikbaar. Het is een bescheiden toename van bronnen. Het aantal naamsvermeldingen is gestegen met 125.604 tot bijna 6,6 miljoen. Kijk op de website op pagina NIEUW voor een overzicht van nieuwe en opnieuw toegevoegde bestanden. De meest opvallende nieuwe gegevens zijn de huwe- 35 -

lijksakten van de Burgerlijke Stand over 1934 en de overlijdensakten van de Burgerlijke Stand over 1959. Ook zijn van een groot aantal voormalige gemeenten de geboorteakten over 1909 toegevoegd. Zeeuwen Gezocht in 2009 Ook in 2009 is de website Zeeuwen Gezocht weer veelvuldig geraadpleegd. Het aantal bezoekers is ten opzichte van 2008 met slechts 1 % gedaald tot 178.902. De omvang van de database nam toe met 433.000 naamsvermeldingen tot 6,4 miljoen. Het aantal reacties bleef ook in het afgelopen jaar hoog. De aangeboden gegevens worden kritisch overgenomen en verwerkt. Dank voor uw reacties, want “Alleen samen kunnen we Zeeuwen Gezocht nog beter maken!” Zeeuwen Gezocht in 2010: het één-na-laatste jaar? Behalve deze update volgt er nog één in juli van dit jaar. Het is mogelijk dat dit najaar een extra update wordt geplaatst, want wij hopen in 2010 de invoer van de openbare geboorteakten te voltooien. Daarmee is dan tevens de gehele openbare Burgerlijke Stand van Zeeland in Zeeuwen Gezocht beschikbaar. Voor de update van juli staan ook gepland de Lidmatenregisters van de diverse kerkgenootschappen op Walcheren over de periode 1580-1810 en mogelijk volgen eind van het jaar de Walcherse doopregisters van de diverse kerkgenootschappen vóór 1811. Dit jaar zou wel eens het één-na-laatste jaar van de website en database Zeeuwen Gezocht kunnen zijn. Zoals al eerder vermeld is het programma ISIS aan vervanging toe. Het Zeeuws Archief heeft daarom besloten mee te doen aan het nieuwe, landelijk te ontwikkelen platform voor historische persoonsgegevens WieWasWie.nl. Afhankelijk van de oplevering van de nieuwe website (de verwachting is eind 2010) zullen in 2011 de Zeeuwse gegevens worden overgebracht naar de nieuwe website. Omdat WieWasWie.nl ook de mogelijkheid zal bieden om scans van akten te raadplegen en te downloaden, gaat het Zeeuws Archief dit jaar beginnen met het scannen van de akten van de Burgerlijke Stand. Binnen WieWasWie werken archiefinstellingen samen aan een landelijke website voor historisch familie- en persoonsonder-zoek. Hieronder bevinden zich zowel deelnemers aan bijvoorbeeld Genlias en de Digitale Stamboom, als gebruikers van Pictura en ISIS. Via deze website kunnen archiefinstellingen hun collecties met persoonsgerelateerde informatie beschikbaar stellen. Zo ontstaat een website waar het grootste aanbod aan historische informatiebronnen over personen kosteloos te raadplegen zal zijn. Ook zult u op de site historische bronnen kunnen bewaren in een persoonlijke omgeving, deze bewerken tot bijvoorbeeld een stamboom, aanvullen met eigen informatie en – indien gewenst – delen met anderen. Via de webshop kunt u ook downloads en reproducties van originelen, aanvullende diensten en aanverwante producten bestellen. Op dit moment worden de offertes van bedrijven die belangstelling hebben om de nieuwe website te maken bestudeert, waar- 36 -

na dit voorjaar met de bouw kan worden begonnen. De verwachting is dat eind 2010 de eerste onderdelen beschikbaar zullen zijn. U kunt hierover meer lezen op www.wiewaswie.nl. Volg Zeeuwen Gezocht via Twitter. Twitter is een internetdienst waarbij gebruikers korte berichtjes publiceren. Het is een sociale netwerksite waarop je zelf een profiel aanmaakt. Zeeuwen Gezocht gebruikt Twitter om korte berichtjes wereldkundig te maken. Via Twitter informeren wij iedereen over de voortgang van de volgende update en geven wij tips over cursussen en relevante websites. U hoeft geen twitteraccount aan te maken als u de berichten van Zeeuwen Gezocht wilt volgen. Klikt u op de link op het zoekscherm en u krijgt een overzicht van de laatste berichtjes. Als u al een twitterprofiel hebt, voeg ons dan toe. Cursus Zeeuwen op Zee - Zeevarenden in archiefbronnen Zaterdag 6 maart, 10.30 uur-12.30 uur Zeeuws Archief Zeevaart en zeehandel hebben de Zeeuwen in de zestiende tot de achttiende eeuw geen windeieren gelegd. Schepen voeren af en aan om handel te drijven en oorlog te voeren. Heeft u avontuurlijke voorouders die de kost verdienden op zee en zou u die graag eens boven water willen halen? Meldt u dan aan voor de cursus ‘Zeeuwen op zee’. Ivo van Loo, kenner op het gebied van scheepvaart in de Gouden Eeuw, neemt u mee naar de boeiende wereld van de zeevaart en laat u kennismaken met archiefbronnen waarin u zeevarenden kunt opzoeken. Tolregisters, archieven van de baljuw te water, de administratie van de ankeragegelden, de Zeeuwse Rekenkamer en admiraliteitsarchieven, bemanningslijsten en archieven van de handelscompagnieën passeren de revue. In deze registers zijn zowel Zeeuwen als niet-Zeeuwen te vinden, dus ook de buitenlandse schippers die in de Zeeuwse havens voor anker gingen en de buitenlandse zeelui die aanmonsterden voor een reis naar Oost- of West Indië. Informatie over de cursus is tevens te vinden op http://www.volksuniversiteitzeeland.nl/archief/zeeuwen-op-zee/

http://zeeland.ngv.nl/

http://www.genealogischcentrum.nl/

http://www.genpubl.nl/

- 37 -

Van internet geplukt (voor de liefhebbers…) Han Stoutjesdijk werd getipt op het volgende berichtje op Zeeland-genealogy: (Sender: [email protected]) Lijstgenoten, Ik merk zojuist dat in Atlantis, nadere toegangen, de huwelijken van Dreischor (1650-1810) zijn opgenomen.Een waardevolle aanvulling. Vriendelijke groeten, Jan de Visser, Driehuis. Arjaan Minderhoud vond op internet: http://www.vlissingen.nl/Loket-1/Loket/Graf-zoeken.htm Hier kun je gegevens vinden van degenen die op de verschillende begraafplaatsen van de gemeente begraven zijn, handig omdat Vlissingen nog steeds niet alle vrij-gegeven overlijdensakten heeft gedigitaliseerd. Met vriendelijke groet, Arjaan

Het IISG - het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis

Uw redacteur heeft in november en december de beginnerscursus Paleografie gevolgd, die gegeven werd door Ivo van Loo van het Zeeuws Archief. Eén van de cursusdeelnemers kwam met een website waar de waarde van de "toenmalige" gulden kan worden berekend naar de huidige tijd. Het is http://www.iisg.nl/hpw/calculate-nl.php. Om de waarde van een som geld in een bepaald jaar te vergelijken met die in een ander jaar, vult u de bedragen in in de daarvoor bestemde vakjes. U wilt bijvoorbeeld weten: Hoeveel geld heb ik vandaag nodig om dezelfde 'koopkracht' te hebben als in het jaar 1950 met 100 fl.? U kunt deze berekening maken tussen alle jaren vanaf 1450 tot op heden. Zo verdiende een ervaren matroos in de VOC-tijd rond ƒ10. Dat bedrag zou in het jaar 2008 een "koopkracht" vertegenwoordigen van fl. 196.34 (€ 89.09) in het jaar 2008. Overigens is een bezoek aan http://www.iisg.nl/archives/nl zeker ook de moeite waard. Het IISG - het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis - bezit meer dan 3000 archieven, 1 miljoen boeken en tijdschriften en een grote collectie beeld- en geluidsmateriaal. - 38 -

De Collecties zijn ontsloten door middel van een online catalogus, een archievenindex en inventarissen. Het Instituut biedt onderdak aan het Nederlandsch Economisch-Historisch Archief (NEHA) en het Persmuseum (NPM). Beide bieden aanvullende collecties en diensten aan. Hun materiaal is opgenomen in de catalogus van het IISG. Bezoekers kunnen de collecties raadplegen in de studiezaal. Het IISG is gevestigd aan de Cruquiusweg 31, 1019 AT Amsterdam. (rob de groot)

Evenementenlijst 2010 zie voor de volledige lijst de website van de NGV

Ledenmutaties per 31 december 2009 …..namen niet opgenomen in verband met de privacy-wetgeving……

Per 31-12-2009 telde de afdeling Zeeland Geen lid meer Nieuw lid Totaal

384 leden 12 leden 6 leden 378 leden, waarvan 29 bijkomende

U wordt verzocht al uw mutaties, ook adreswijzigingen, alleen door te geven aan: NGV Ledenadministratie, Postbus 26, 1380 AA Weesp.

Datum die u beslist niet mag vergeten: 27 februari 2010 Computermiddag met het programma Aldfaer, door Jan Limpers en Jan Netelbeek

6 maart 2010 Genealogische dag Goeree-Overflakkee 10.00-16.00 uur

10 april 2010 Jaarvergadering afdeling Zeeland NGV + lezing Ferrie Moubis

Middelharnis

Alle bijeenkomsten vinden plaats in “De Vroone”, C.D. Vereekestraat 74 te Kapelle en beginnen om 14.00 uur, tenzij anders aangegeven.

- 39 -