NEDERLANDSE GENEALOGISCHE VERENIGING

NEDERLANDSE GENEALOGISCHE VERENIGING

AFDELINGSBLAD AFDELING APELDOORN EN OMSTREKEN

2006 • No.2 NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

1

NEDERLANDSE GENEALOGISCHE VERENIGING AFDELING APELDOORN EN OMSTREKEN BESTUUR: Voorzitter, tevens afdelingsafgevaardigde: J.W. Limpers Timorlaan 5, 7314 BV Apeldoorn, (055) 578 6529 e-mail: [email protected] Secretaris: F.C. Nelis Kruizemuntstraat 135, 7322 LG Apeldoorn, (055) 366 53 08 e-mail: [email protected] Penningmeester: A.A. Vlietstra Rijksstraatweg 238, 7395 MG Teuge, (055) 323 1224 e-mail: [email protected] Algemeen bestuurslid: J. Hamaker Vlierbessenlaan 4, 7322 HZ, (055) 522 31 34 e-mail: [email protected] Algemeen bestuurslid, tevens plv. afdelingsafgevaardigde, DIP en webmaster: J.W.G. Netelbeek Klingmakersdonk 212, 7326 GC Apeldoorn, (055) 533 1663 e-mail: [email protected] Coördinator afdelingsledenservice (CALS): A. Maas Klompstraat 29, 7311 CR Apeldoorn, (055) 522 3655 e-mail: [email protected] Afdelingswebsite: http://apeldoorneo.ngv.nl/ (wachtwoord voor het ledengedeelte: clubhuis) Afdelingsblad NGV Apeldoorn en omstreken ISSN: 1571-9014 Verschijnt in 2006 vier maal: maart, mei/juni, augustus en december. Redactieadres: Kruizemuntstraat 135, 7322 LG Apeldoorn Redactie: vacature; secretaris en penningmeester vervangen gezamenlijk.

2

NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

Van de voorzitter Hoogtepunt van de afgelopen periode was natuurlijk de viering van het 60-jarig bestaan van de NGV op zaterdag 13 mei 2006 in de jaarbeurs te Utrecht. Wij ontvingen hiervoor een hartelijk felicitatie van het bestuur van de Oudheidkundige Vereniging “De Marke”. Onze afdeling Apeldoorn e.o. maakte deel uit van de cluster Overijssel/Gelderland en heeft een inzending verzorgd in het kader van het thema Werk en Wonen. Onze inzending besteedde vooral aandacht aan een aantal Gelderse kastelen, hun bewoners en hun activiteiten. Daartoe was veel materiaal verzameld en overzichtelijk gerangschikt op panelen en in een power-pointpresentatie. Vooral onze secretaris Frans Nelis heeft hier veel tijd in gestoken. Uw voltallige bestuur vertrok die zaterdag om 7.00 uur richting Utrecht; in Amersfoort werd een fraaie maquette van kasteel het Oude Loo opgehaald en voor 10.00 uur stond alles keurig opgesteld in de Expozaal. Deze zaal was goed gevuld met de inzendingen van bijna alle NGV afdelingen en bevriende organisaties zoals het CBG, Genlias e.d. In totaal hebben 1200 mensen de expositie bezocht waardoor het de hele dag gezellig druk was. Uw bestuur heeft de Apeldoornse stand bemand en zag gelukkig ook een aantal leden van de eigen afdeling passeren. Om 16.00 uur werd de zaal gesloten, alles weer opgeruimd/ingepakt en ging het bestuur na een klein drankje tevreden terug naar Apeldoorn. Rest nog CODA (met name Marc Tenten), Geldersche Kastelen, Paleis Het Loo, Kasteel Middachten, Openluchtmuseum en Huub Ummels te bedanken voor hun bijdrage aan onze inzending. Een week eerder op 6 mei 2006 vond in Utrecht de voorjaarsvergadering plaats, bijgewoond door uw afdelingsafgevaardigde en zijn plaatsvervanger. Belangrijkste punt was de afhandeling van de kwestie rond de voormalige bestuursleden van de afdeling Computergenealogie. Het bestuur had besloten deze bestuursleden uit het lidmaatschap van de vereniging te ontzetten. Echter, om procedurele redenen kon dit besluit niet gehandhaafd blijven: een groot aantal afgevaardigden had geen mandaat van de afdelingsleden om het bestuur in dezen te ondersteunen (uw afdelingsafgevaardigde had dat mandaat gekregen op de ledenvergadering van 11 april 2006). De voormalige bestuursleden Computergenealogie kunnen dus lid van de NGV blijven. Verder werden het jaarverslag van de secretaris over 2005 en de jaarstukken van de penningmeester over 2005 besproken en goedgekeurd. Tenslotte werden de beleidsintenties van het hoofdbestuur doorgenomen. Er werd vooral stilgestaan bij de vraag “one man, one vote?” NGV leden kunnen lid zijn van meerdere afdelingen en hun stem kan dus voor meerdere afdelingen meetellen (statuten, art. 33 lid 3: “… de afgevaardigde brengt zoveel stemmen uit als het aantal leden dat aan het begin van het kalenderkwartaal waarin de vergadering plaatsvindt NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

3

volgens de ledenlijst van de vereniging onder de betrokken afdeling ressorteert.”) Dat vindt het hoofdbestuur een onwenselijke situatie, omdat hieronder ook bijkomende leden worden gerekend. Een commissie werd samengesteld en zal in de najaarsvergadering een voorstel doen over het stemrecht. Uw voorzitter hoopt u allen op de volgende afdelingsbijeenkomst op 12 september weer te zien en wenst u een prettige vakantie tussen de (stam)bomen.

Van de redactie De data 12 september, 10 oktober en 14 november kunt u alvast in uw agenda noteren om niet te vergeten, dat u de avond moet vrijhouden voor onze bijeenkomsten. Een virus, ditmaal niet in zijn computer, maar in zijn lichaam, had de redacteur/ secretaris in april bijna drie weken uitgeschakeld, waardoor hij verstek moest laten gaan op de excursie naar het CBG en de voorjaarsledenvergadering. Jan Netelbeek zorgde in zijn plaats voor de notulen. We geven u wat gedachten mee over de beleidsintentie betreffende besluitvorming in de vereniging en kijken – met genoegen – terug op de jubileummanifestatie. Zoals gebruikelijk is er informatie over onze leden zijn er enkele korte berichten. Jan Wolf heeft via Auke Vlietstra een interessant artikel ingezonden over de waterstaatsingenieur Hendrik Jan Lijsen en diens voorouders. Dit is zo omvangrijk, dat verslagen van lezingen maar even moeten wachten tot het volgende nummer. Er was wel ruimte voor een kort artikel over boerderijen in De Beemte van de hand van Wim H. Nijhof en voor een vraag over de familie Crans. Veel leesplezier en zonnige zomermaanden.

BIJEENKOMSTEN (Zie ook onze website: http://apeldoorneo.ngv.nl/) De bijeenkomsten in 2006 worden gehouden in De Stolp, Violierenplein 101; zaal open vanaf 19.00 uur en aanvang lezing circa 19.30 uur. Zowel voorafgaand aan de lezing, als tijdens de pauze is er gelegenheid tot inzien van de periodieken van zusterafdelingen. Tijdens de pauze kan ook het bestand van de contactdienst (CALS) worden geraadpleegd. De bijeenkomsten duren doorgaans tot 21.45 à 22.00 uur. De Stolp is het zalencentrum van De Maten, waarin ook een vestiging van de bibliotheek is; het ligt aan het Violierenplein, het grote parkeerterrein bij het winkelcentrum De Eglantier aan de Eglantierlaan. Vanaf de halte De Eglantier van buslijn 3 (aan de Gildenlaan), is het nog zo’n 5 minuten lopen naar De Stolp. Met de bus van 19:16 vanaf het Busstation/NS kunt u zo precies om half acht in De Stolp komen. Richting Busstation/NS vertrekt lijn 3 even over het hele en halve uur van de halte De Heemgaard aan de Heemradenlaan, die op enkele minuten lopen van De Stolp ligt.

4


Dinsdag 12 september 2006: Het verhaal achter Het verhaal van Kaal door ons lid Hans Kaal uit Apeldoorn. Hans zal ons meer vertellen over de wijze waarop hij de gegevens verzameld heeft en hoe hij ze heeft omgewerkt voor publicatie. Daarbij kan hij putten uit vele belevenissen in archieven en bij familiebezoeken. Wie alvast meer wil weten over dit onderzoek en deze familie doet er goed aan een bezoek te brengen aan de website www.famkaal.nl. Op deze overzichtelijke site heeft Hans onder meer een paar fotopagina’s gezet en de mededeling, dat hij na de familie Kaal de familie van zijn moer (Van Mossel) is gaan uitpluizen. Dinsdag 10 oktober 2006: Van Heren, Boeren en andere Buitenlui, leven en werken op een Veluws landgoed door Berthus Maassen uit Ugchelen. De heer Maassen heeft deze lezing ook gegeven op 13 mei, tijdens de jubileummanifestatie van de NGV te Utrecht. Ons land is rijk aan landgoederen. Op de Veluwe kennen we onder meer: Hoge Veluwe, Deelerwoud, Varenna, Schovenhorst, Staveren en Het Loo. Veel van die buitens zijn in vergelijking met die in het westen van ons land van vrij recente datum: 19e en 20e eeuw. In de diaserie besteedt de heer Maassen onder meer aandacht aan de bewoners van de landgoederen. Ook de vaak knellende sociale relaties binnen de grenzen van zo’n feodale bezitting komen aan de orde, evenals het zelfverzorgende karakter van de meeste van de landgoederen: de boerderijen, de jacht en de bosbouw. Dinsdag 14 november 2006: Najaarsledenvergadering en contactavond Agenda wordt opgenomen in het volgende afdelingsblad. De voor de jubileummanifestatie in Utrecht gemaakte panelen met de genealogie van de bewoners van de kastelen Rosendael, Het Oude Loo, De Cannenburch en Middachten worden deze avond opgesteld en na de pauze wordt de bijbehorende power-pointpresentatie vertoond. Tenslotte is er gelegenheid om elkaar aan de hand van meegebrachte mappen, foto’s e.d. iets te vertellen over ervaringen bij het eigen onderzoek. Dit is ook een prima gelegenheid een lastige vraag in het midden te brengen.

EVENEMENTEN 2006 (waar niet anders vermeld vinden alle evenementen op zaterdag plaats) Voor de laatste nieuwtjes: www.ngv.nl en klik op DIP en Evenementenkalender. 1 sep. 2006 APELDOORN Opening Erfgoedweek tijdens Historisch Café in CODA(vrijdag) museum; aanvang 17.00 uur. In CODA-kenniscentrum tentoonstelling De kermis vroeger en nu, Apeldoorn als kermisstad. 2 sep. 2006 KAPELLE 30e Zeeuwse Genealogische Contactdag. De Vroone, C.D. Vereekestraat 74; 10:00 - 17:00 uur. Deelname lunch € 14,00 (Uitsluitend door aanmelding vooraf) Info.: [email protected] 2 sep. 2006 HOOGEVEEN Grote Genealogisch Historische dag, in het gemeentehuis. Organisatie: Historische Kring Hoogeveen en de Drentse Historische Vereniging. NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

5

9 sept. 2006 HELE LAND Open Monumentendag. Thema: “Feest” Info: http://www.openmonumentendag.nl/ 16 sep. 2006 GROENLO 11e Oostgelderse Contactdag. Cultureel Centrum De Bron, in de voormalige kerk op de hoek Buitenschans-Ruurloseweg 10:00 16:00 uur. Toegang gratis. Inl: J.M.G. Lankveld (0481-373478), [email protected] of J. Hiddink (0316-618618), [email protected] 7 okt. 2006 DEN HOORN 15e Genealogische Delflanddag in “De Hoornbloem”, Koningin Julianaplein 1-3; 11:00 - 16:00 uur. Info.: http://delfland.ngv.nl/bijeenkomsten.html 28 okt. 2006 HELE LAND Landelijke Archieven Dag. Thema: “Geloof en Bijgeloof” Info: http://www.archievendag.nl/ 28 okt. 2006 HILVERSUM Najaarsbijeenkomst FO Familie Organisaties de Akker, Melkpad 12 11:00 - ~15:30 uur. Afdelingsvergadering en Verkiezing Beste Familieblad. Inl.: [email protected]. De filialen Zevenhuizen, De Maten en Ugchelen van CODA-bibliotheek organiseren ieder een informatiemarkt. Die van Ugchelen was al volgeboekt, maar op de andere markten zullen we aanwezig zijn om de NGV en onze afdeling te promoten. In het filiaal Zevenhuizen (Zilverschoon 4) is de markt op donderdag 28 september van 15.30 tot 20.00 uur en in het filiaal De Maten (Violierenplein 102) op zaterdag 30 september van 11.00 tot 16.00 uur.

Over de leden van de afdeling Wij verwelkomen als nieuw lid van onze afdeling de heer J.A. Harleman, Het Kasteel 779, 7325 Apeldoorn De redactie biedt in deze rubriek plaats aan alle leden om zich voor te stellen en iets over hun onderzoek mee te delen. Als u daar ook uw e-mailadres bij vermeldt, kunnen medeleden als ze dat willen makkelijk contact leggen. Bijvoorbeeld als zij in dezelfde streek of naar dezelfde namen onderzoek doen. Ook door uw onderzoeksprofiel te plaatsen in het Profielenboek op het ledengedeelte van de afdelingswebsite (http://apeldoorneo.ngv.nl) kunt u laten weten naar welke families en streken uw belangstelling uitgaat. 67 leden waren u voor. Geef uw e-mailadres door aan de webmaster om u te abonneren op de Nieuwsflits van de afdeling. E-mail: [email protected].. Eind juni waren er 117 abonnementen.

6


Notulen van de ledenjaarvergadering van dinsdag 11 april 2006 Tijd: 19:30 Plaats: De Stolp, Violierenplein 101, Apeldoorn door Jan Netelbeek De opkomst was bedroevend laag: 4 leden en 4 bestuursleden. Van de 4 leden waren Jacques Bel en Jannie Beun de kascommissie. Bericht van verhindering van 3 leden. 1. Notulen vorige afdelingsvergadering en jaarverslagen De notulen van de afdelingsvergadering van 15 november 2005 werden goedgekeurd.Ook het jaarverslag van onze secretaris werd goedgekeurd.Jaarverslag van de penningmeester de volgende aantekening: de penningmeester had bij de kosten van vorig jaar nog een aantal rekeningen (totaal 307.- euro) op de valreep willen toevoegen. Dit is ook zo opgenomen in de overzichten van het afgelopen jaar. Dit werd echter door de centrale penningmeester niet goedgekeurd. Daardoor moesten enkele bedragen worden gecorrigeerd. Dit is inmiddels gebeurd en de kascommissie (Bel/Beun) heeft de stukken nu goedgekeurd. Ook de vergadering ging akkoord met de aangepaste jaarstukken van de penningmeester. 2. Algemene voorjaarsvergadering van de NGV BestuursledenJan Netelbeek is aftredend bestuurslid en stelde zich weer kandidaat. Hij is weer voor 3 jaar herkozen.Als vertegenwoordiger van de afdeling en als plv vertegenwoordiger bij de voorjaarsvergadering van de NGV werden respectievelijk gekozen Jan Limpers en Jan Netelbeek. Kascommissie Jacques Bel treedt af en kan zich niet meer verkiesbaar stellen (is 3x lid geweest van de kascommissie). De heer Zentgraaf geeft zich ‘geheel vrijwillig’ op als lid kascommissie. Mevr. Beun blijft zitting houden in de commissie en is voorzitter geworden. Mandaat voor de afgevaardigden: Voor de afdeling is het moeilijk een standpunt in te nemen over het wel dan niet accepteren van het bezwaarschrift van de drie ex CG-bestuursleden. Men is over het algemeen van mening dat het bezwaarschrift niet gehonoreerd wordt. Dit is echter niet met schriftelijke stemming gebeurd. Mocht dit vereist zijn in de ALV, dan zullen de afgevaardigden blanco stemmen. Beleidsintenties van het Hoofdbestuur, m.n. het stemrecht van leden De voorzitter heeft aan de leden in het kort uitgelegd wat het probleem is met het kiessysteem bij de NGV. Mensen met een bijkomend lidmaatschap hebben nu een dubbele stem. Dit moet anders. Hoe, is een andere vraag. Het HB heeft hier een voorstel voor gedaan, maar er zijn ook andere oplossingen. Er zal in de komende vergadering wel over gediscussieerd worden, maar er zal nog geen stemming plaats vinden over dit onderwerp.We hoeven hierover dus nog geen vast standpunt in te NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

7

nemen.Vooralsnog is de afdeling wel van mening dat er iets gebeuren moet met stemverdeling. We wachten af of er tijdens of na de vergadering nog alternatieven voor de bestuursplannen komen en zullen die dan binnen de afdeling bespreken. 3. Onze bijdrage aan het 60-jarig jubileum van de NGV Afdeling Betuwe neemt niet deel aan de presentatie. Wel neemt de IJsselacademie deel. 4. Wat verder ter tafel komt Geen opmerkingen.

Beleidsintentie t.a.v. “bijkomend” lidmaatschap. Frans C. Nelis Ik wil, aanhakend bij de voorzitter, ook even ingaan op de kwestie. Het HB zet er vraagtekens bij, dat de stem van een afdelingsafgevaardigde zwaarder telt naarmate er meer NGV-leden “bijkomend lid” van die regionale of functionele afdeling zijn. (“bijkomend lid” is de gangbare aanduiding voor iemand die primair is geregistreerd als lid van een andere afdeling; de statuten kennen echter uitsluitend “leden”, zowel voor regionale, als voor functionele afdelingen! Statutair kan één natuurlijk persoon dus van meerdere regionale en functionele afdelingen lid zijn en telt hij in elke afdeling als lid mee. In de ledenadministratie wordt bijgehouden welke afdeling primair is en welke secundair. Het HB kwam naar voren met de intentie om ieder lid slechts eenmaal (en wel bij één regionale afdeling) te laten tellen, als het op stemmenweging aankomt in de Algemene Vergadering. Het HB verzuimde daarbij echter aan te geven op welke wijze de functionele afdelingen een stem in het kapittel krijgen. Het gaat overigens hier niet om het stemrecht van de leden, want op een afdelingsledenvergadering heeft ieder aanwezig lid stemrecht. Het standpunt van een afdeling wordt bepaald door de op een afdelingsvergadering aanwezige leden. Hoeveel zijn dat er? Bestuur plus 5, 10, 15, of meer leden? Is dat een representatieve vertegenwoordiging van de leden waar het betreffende afdelingsbestuur zich voor inzet? Ter informatie: het aantal leden varieert van 152 tot 620 en computergenealogie heeft er 3000 en deze aantallen zijn momenteel bepalend voor het stemgewicht van de afdelingsafgevaardigden. Ik besef, dat thuisblijvers kunnen worden beschouwd als zwijgers, die toestemmen. Maar ik zou het stemgewicht van een afgevaardigde toch zeker mede willen laten afhangen van de opkomst ter vergadering. De huidige statuten geven echter niet eens aan hoeveel leden tenminste aanwezig moeten zijn om van een afdelingsledenvergadering te kunnen spreken. Zo zal in de praktijk de mening van soms weinig meer dan tien personen bepalend zijn voor de inbreng van de afgevaardigde van een door zijn ledental zware afdeling. Wel geven de statuten aan welk percentage van de geldig uitgebrachte stemmen vereist is voor een besluit. Bij een eventuele statutenwijziging

8


zou wat mij betreft een ondergrens van de opkomst op een ledenvergadering mogen worden opgenomen. Het principe “one man one vote” lijkt aantrekkelijk, maar dat wordt al geweld aangedaan door de getrapte besluitvorming en de weging naar aantal leden van de afdelingen. Daardoor is het al niet één stem per afgevaardigde. Nu gaat het om de definitie van een lid. De inspanning van besturen en redacties is gericht op alle leden van hun afdelingen en daarbij maakt het niet uit of die leden misschien ook nog lid van een andere afdeling zijn. De betreffende leden betalen trouwens voor iedere extra afdeling trouw hun extra bijdrage en verwachten daarvoor onder meer een goed afdelingsblad. Zij zullen niet graag verplicht worden een keus te maken, als slechts één van die afdelingen hun stem mag krijgen. Voor de afweging van de belangen van de verschillende afdelingen lijkt mij het ledental (dus inclusief “bijkomende leden”) nog steeds een goede basis. In een nieuwe formule voor het bepalen van het stemgewicht zou mijns inziens dan ook best plaats zijn voor deze factor. De beleidsintentie heeft gevolgen voor de besluitvorming in de NGV, de verhouding tussen de afdelingen en voor de wijze waarop de stem van de leden daarbij meetelt. Ik roep u op om uw reactie op het prikbord van de afdelingswebsite te plaatsen. In het volgende nummer van dit blad zullen we dan een bloemlezing publiceren en op de najaarsledenvergadering volgt bespreking. Zo kunnen we bijdragen aan een beter voorstel.

Frans Nelis kijkt terug op 13 mei: NGV-60. De voorbereiding van de presentatie van de afdeling op de jubileummanifestatie heeft me veel tijd gekost, maar ook veel genoegen opgeleverd. Zo waren er interessante voorbereidende gesprekken met onder meer Geldersche Kasteelen en CODA. Huub Ummels verschafte mij veel documentatie over Het Oude Loo en de bewoners ervan. Daarbij een prachtige verzameling reproducties van familiewapens in kleur uit een oud en uniek adelsboek, die ik heb toegevoegd aan het afstammingsoverzicht van de bewoners van kasteel Het Oude Loo. De afstammingsoverzichten van de bewoners van de vier in overleg geselecteerde kastelen waren geleverd door Marc Tenten (CODA), samen met de betreffende familiewapens in zwart-wit. Voor de presentatie heb ik van de relevante wapens een gekleurde versie vervaardigd. Leuk werk voor een modelbouwer. Tenslotte moest alles tot een aantrekkelijke presentatie worden gemaakt. Dank zij de geschakelde tentoonstellingspanelen van Auke Vlietstra lukte dat prima. Omdat een paneel echter snel vol is en er over de vier kastelen en hun bewoners zo veel te vertellen is, heb ik daarnaast nog een power-pointpresentatie gemaakt. Daarin kon ik foto’s en reproducties opnemen en korte geschiedenisjes, zodat men binnen tien minuten een aardige indruk krijgt. De presentatie draaide continu op onze stand en er zijn zelfs bezoekers geweest die de hele presentatie gevolgd hebben. NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

9

Zoals de voorzitter al schreef, hadden we een fantastisch mooie maquette mogen lenen van Peter van den Hoek, een voormalig medewerker van de Monumentendienst (dus niet onze oud-penningmeester, die was genieofficier). De maquette was op de schaal 1:75, wat mooi zou passen bij mijn verzameling vliegtuigmodellen op de schaal 1:72. Om de bezoekers te laten zien hoe het kasteel er momenteel bij staat, heb ik op 10 mei nog enkele foto’s gemaakt van Het Oude Loo temidden van het voorjaarsgroen en die op een paneel geplakt samen met twee foto’s van de koninklijke familie, die op dit kasteel waren gemaakt.

Op onze stand hebben wij op aparte panelen gepresenteerd: CODA (Cultuur Onder Dak Apeldoorn), de Stichtingen Geldersche Kasteelen en Geldersch Landschap (Mooi Gelderland) voor de kastelen Rosendael en de Cannenburch, Landgoed Middachten voor Kasteel Middachten, Paleismuseum Het Loo voor Kasteel Het Oude Loo en Het Nederlands Openluchtmuseum. Het thema werk en wonen past uitstekend bij het Openluchtmuseum, hoewel men daar dit jaar zelf een ander accent legt (Wat schsaft de pot?). Voor een genealoog die de woon- en werkomstandigheden van zijn voorouders wil bekijken is in het Openluchtmuseum beslist veel te vinden: woningen, boerderijen, winkels, huisindustrie, een wasserij en zelfs een compleet trambedrijf. We hebben onze afdeling gepresenteerd met de afdelingsfolder en met restexemplaren van het afdelingsblad. De recent verschenen facsimile uitgave van de Historische 10


topografische atlas van Gelderland omstreeks 1905 van Uitgeverij Nieuwland kreeg de nodige aandacht. Tot mijn verrassing werd gevraagd of de door mij in 1987 getekende halfcirkelvormige kwartierstaat in blanco vorm verkrijgbaar was. Terwijl op andere stands allerlei vormen van kant en klare kwartierstaten te zien waren, die met de hand kunnen worden ingevuld. Om niet te spreken van de cirkelkwartierstaten die met ProGen kunnen worden gemaakt. Misschien waren het de onder de kwartierstaat opgenomen trouwfoto’s van de probanten en hun ouders die zorgden voor de bijzondere waardering… Gelukkig waren we met het hele bestuur aanwezig, zodat ieder op zijn beurt een rondje langs de stands kon maken. De thematische aanpak van de diverse clusters mag dan interessant zijn geweest, ik kon het toch niet laten ook te kijken of er nog aanknopingspunten voor mijn onderzoek te vinden waren. En jawel hoor: bij de Osnabrücker vereniging bleek men op een laptop te beschikken over doopboeken met relevante informatie. Om Nederlanders een al te lange reis te besparen, zijn de registers zelfs in Meppen, net over de grens, in te zien bij de Katholische Familienforschungsstelle, Kuhstrasse 46-48, tel. 0049 593112444.

Frans C. Nelis in gesprek met Netty Manders-Vermeulen (lid van de afdeling Flevoland) bij zijn kwartierstaat, waarop beider overgrootvader Gose van Baalen staat vermeld. NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

11

Korte berichten Streekarchief Rijnlands Midden Ruim 43.000 namen van overledenen (vóór 1811) uit het werkgebied van het streekarchief Rijnlands Midden beschikbaar Voor zoeken van genealogische informatie daterend van de periode vóór 1811 zijn, voor wat betreft geboorte, huwelijk en overlijden, globaal gezien drie bronnen van belang; doop-, trouw- en begraafregisters. Voor Zuid-Holland zijn door het toenmalige Algemeen Rijksarchief op de twee eerstgenoemde bronnen goede toegangen op familienaam over de periode 1695-1811 vervaardigd. De begraafregisters zijn wat dat betreft veel minder gemakkelijke toegankelijk. De onderzoeker moet vaak nog bladzijde voor bladzijde doornemen om het overlijden van een voorvader te vinden. Enkele jaren geleden is bij het streekarchief Rijnlands Midden een project gestart om de overlijdens- en begraafregisters van de aangesloten gemeenten toegankelijk te maken. Het project werd vanaf augustus 2000 grotendeels door één van de bij het streekarchief werkzame vrijwilligers, de heer J.G.F. Walther, uitgevoerd. Inmiddels zijn de begraafgegevens van een groot deel van de aangesloten gemeenten in een bestand ingebracht zodat ze, na te zijn gecontroleerd, op de website door onderzoekers zijn te raadplegen. Kijk op: www.groenehartarchieven.nl Kromme-Rijngebied en Utrechtse heuvelrug. Digitaal zoeken in DTB en Burgerlijke Stand van de betreffende gemeenten op de website http://www.genealogiezuidoostutrecht.org/ Bij ‘Overzicht bronnen’ vindt u een opgave van de beschikbare bestanden. De originele bronnen zijn te raadplegen in de studiezaal van het streekarchivariaat in het gemeentehuis van Wijk bij Duurstede. Momenteel zijn ook bronnen buiten deze regio (die het gelijknamige streekarchief omvat) op deze site geplaatst. Het betreft onder andere Blauwkapel, De Bilt, Harmelen, Jutphaas, Ter Aa, Veenendaal en Zeist. (Overgenomen uit het juninummer van Rijnland. Uw redacteur kon via deze site weer een paar generaties verder komen.) Gelders Archief wijzigt zaterdagopenstelling Het Gelders Archief wijzigt met ingang van 1 september 2006 de zaterdagopenstelling. Vanaf deze datum is het archief iedere tweede zaterdag van de maand van 9.00 - 17.00 open voor het publiek, ook in de zomermaanden juli en augustus. Het Gelders Archief zal twaalf keer per jaar op zaterdag de gehele dag open zijn. Op dit moment is de studiezaal op zaterdag open van 9.00 - 13.00, met uitzondering van juli en augustus. De huidige openstelling op zaterdag blijkt weinig efficiënt doordat slechts weinig mensen er gebruik van maken. Dit komt mede doordat potentiële studiezaalbezoekers, die op ruime afstand van Arnhem wonen, vanwege het beperkt aantal uren dat het archief op zaterdag open is, wegblijven. Ook bezoekers die gebruik maken van

12


originele bronnen, vinden de tijd die hen ter beschikking staat op zaterdag om dit materiaal te raadplegen te kort. De nieuwe openstelling past ook bedrijfsmatig in het beleid van het Gelders Archief.De verwachting is dat door de toenemende digitalisering en aanbod van gegevens via internet het aandeel bezoekers dat duplicaten (bijvoorbeeld Burgerlijke Stand en doop-, trouw- en begraafboeken) raadpleegt zal afnemen. Daarentegen wordt een groeiend aandeel van bezoekers verwacht, dat originelen raadpleegt. Openstelling per 1 september 2006:Dinsdag vrijdag 9.00-17.00. Iedere tweede zaterdag van de maand 9.00 - 17.00. Op zaterdag kunnen tot 12.45 stukken worden aangevraagd. (Persbericht, juni 2006) Friesland wees zacht voor mij Bij de Friese Pers Boekerij is eind februari het boek Friesland wees zacht voor mij verschenen. Deze uitgave is onderdeel van de manifestatie rond het thema ‘Nieuwkomers in Friesland’ die dit voorjaar door Tresoar wordt georganiseerd. Immigratie is de afgelopen jaren een belangrijk onderwerp geweest in de maatschappelijke en politieke discussie. De auteurs Maaike Vriesema en Annelies van der Goot tonen in Friesland wees zacht voor mij aan dat door de eeuwen heen al verschillende bevolkingsgroepen naar Friesland verhuisd zijn en dat immigratie niet een onderwerp is dat alleen de laatste jaren speelt. In zeven hoofdstukken laat Friesland, wees zacht voor mij zien welke invloed de komst van immigranten naar Friesland op onze provincie heeft gehad. Groepen die naar deze provincie kwamen waren bijvoorbeeld de Duitse hannekemaaiers en marskramers, Italiaanse schoorsteenvegers, Turkse gastarbeiders en Molukse KNILmilitairen. De auteurs proberen in dit rijkelijk geïllustreerde boek een antwoord te geven op de vraag waarom deze mensen naar Friesland kwamen en onderzochten hoe de Friese bevolking op hun komst reageerde en hoe de groepen zich ontwikkelden in de Friese samenleving. Een belangrijk oogmerk van dit boek is de lezer ervan bewust te maken dat immigratie naar Friesland een verschijnsel is van alle tijden. Door de komst van nieuwkomers ondergaat de Friese identiteit al eeuwenlang invloeden vanuit het buitenland. Sommige daarvan zien we tegenwoordig als doodnormaal, zoals de van oorsprong Italiaanse ijshandel La Venezia in Leeuwarden en het kledingconcern C&A, dat door Duitse marskramers is opgericht. Boekgegevens Maaike Vriesema en Annelies van der Goot - Friesland, wees zacht voor mij Friese Pers Boekerij bv, Leeuwarden, 2006, isbn 90 330 05565, 144 pagina’s, circa 150 zwart-witfoto’s, verkoopprijs € 15,00 Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel, de kantoren van de Friese Pers en via internet: www.friesepersboekerij.nl NGV afdeling Apeldoorn en omstreken

13

Aanvulling op: Chronologie van Maria Catharina Swack, Zwaecke, Zwake (1775-1849) Door Jacques Bel, haar verre achterkleinzoon Juist in de week van het verschijnen van afdelingsblad 2006-1 ontving ik een kleine aanvulling op het gestelde op pagina 22. In de tekst over 1819 vroeg ik me af, of de ‘doodverklaring’ misschien zou dienen om een militair pensioen aan te vragen. Mijn nicht Hortense Tol-Wagemaker heeft in het Nationaal Archief opgedoken dat Maria Catharina met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 1816 (datum van de notariële akte 6 mei 1819) een militair pensioen van haar als sergeant-majoor gesneuvelde man heeft gekregen. Zij krijgt dan 80 gulden per jaar. Ter vergelijking: de weduwe van een soldaat krijgt 52 gulden, van een luitenant 150 gulden en van een luitenant-generaal 800 gulden. Of dat verschil vandaag de dag ook nog een factor 10 bedraagt waag ik te betwijfelen.

Het verhaal van Hendrik Jan LIJSEN, Broeder in de Orde van de Nederlandse Leeuw Jan Wolf [e-mail: [email protected]] Bezig met het samenstellen van de kwartierstaat van mijn kleinkinderen stuitte ik op Hendrik Jan LIJSEN. Zomaar een naam in de rij van voorouders. Het feit dat hij, afkomstig van Aalten, in Amsterdam in ondertrouw ging, wekte mijn belangstelling. En toen dan ook nog zijn naam voorkwam in het Jaarboekje van de CBG, was het natuurlijk helemaal raak. Van een aantal kanten werden mij aanvullende gegevens aangereikt, waarmee het onderstaande resultaat werd verkregen. Hendrik Jan LIJSEN Hendrik Jan is geboren te Aalten op 14 april 1765, als zoon van Jan LIJSEN en Elisabeth BUUNK. Hendrik Jan is als boerenzoon naar Amsterdam vertrokken om daar bouwkunde te gaan studeren. In Amsterdam, wonend aan de Middelstraat bij de Vijzelgracht leerde hij de 24 jarige Hendrika van Rennes, wonende aan de Lijdsekruisstraat bij de Baangracht kennen.

Afbeelding van de vooren keerzijde van het Ordeteken, ingesteld bij Wet op de Orde van de Nederlandschen Leeuw d.d. 29 september 1815, No 49

14


(Amsterdam) den 10 february 1702 COMPAREERDEN ALS VOOREN Hendrik Jan Lijsen van Aalten, oud 26 jaren, in de Middelstraat bij den Vijzelgragt, geadsisteerd en met consent van sijn Vader Jan van Lijsen en wonend te Aalten en Hendrika van Rennes, van Ede, geref. oud 24 jaren, in de Lijdsekruisstraat bij de Baangragt, geadsisteerd en met consent van haar vader Gerrit van Rennes te Ede VERSOEKENDE HARE DRIE SONDAAGSE UYTROEPINGEN, OMME, NAAR DESELVE, DE VOORSZ. TROUWE TE SOLEMNISEREN, EN IN ALLES TE VOLSTREKKEN, SO VERRE DAAR ANDERS GENE WETTIGE VERHINDERINGE VOOR EN VALLE . E N NAAR DIEN SY BY WAARHEYD VERKLAAREN, DAT SY VRYE PERSONEN WAREN, EN MALKANDEREN IN BLOEDE NIET EN BESTONDEN , WAARDOOR EEN CHRISTELYK H UWELYK MOCHTE VERHINDERT WORDEN, ZYN HUN HARE GEBODEN GEWILLIGET. (get.) Hendrik Jan Lijsen - Hendrica van Rennes in de marge: hij vaders consent goed; zij vaders consent goed. Hendrik Jan en Hendrika trouwden te Ede op 4 maart 1792. (Ds. W.A.J. van ‘t Einde schreef over Hendrik Jan en Hendrika in ‘Veluwse Geslachten’ jaargang 6, nr. 1 van 1981.) Uit het echtpaar werden te Wageningen 12 kinderen ten doop gehouden: 1. Jan 4-12-1792 7. Dirk 29-10-1802 2. Gerrit 30-6-1794 8. Bernardus 22-7-1804 3. Willem 27-12-1795 9. Martinus 29-12-1805 4. Elisabeth 28-9-1797 10. Willemina 26-11-1807 5. Roelof 25-4-1799 11. Margrieta 15-10-1809 6. Arnoldus 6-11-1800 12. Aleida 17-1-1811 Eind 1793 wordt van het dan nog jonge gezin door de reizend portretschilder R. Jelgershuis een schilderij gemaakt, dat in het bezit zou zijn van ir. van Wijk te Bilthoven. (De heer E.L. Lysen is in het bezit van een zeer goede kleurenfoto.) Volgens het Gemeente Archief van Apeldoorn is het familieportret in particulier bezit van W. Terwel te Vaassen.


15

Uit een brief van 6 augustus 1937 van Catharina Hendrika van Lente, echtgenote van Gerben Baaij, aan haar zoon Johannes Baaij blijkt dat deze een foto van het schilderij in zijn bezit heeft gehad. “De foto spreekt mij toe, want het zijn de Ouders van mijn Grootvader, die ik goed heb gekend. Laat ik zeggen wat ik van deze Hendrik Lijsen weet: Hij had 12 zonen en 1 dochter, evenals Vader Jacob.” Moeder Baaij dacht dat op het schilderij de ‘enige dochter’ mede was vereeuwigd. Uit een verzoek aan de Raad van Financiën in het departement Gelderland van 1806 blijkt dat Hendrik Jan, zeedert eenige jaren is hebbende een door paarden gedreven olyslagerij te Wageningen. Uit de hieronder volgende brief blijkt dat Hendrik Jan zijn timmermansaffaire en olieslagerij heeft opgeheven, om in dienst te treden van het Rijk. Aan de Heeren der Hofcommissie van Zijne Majesteit den Koning Residerende in ‘s-Gravenhage. Geeft met diepen eerbied en schuldige onderdanigheid te kennen, Hendrik Lijsen, opziener der Dominiale Gebouwen, Dat hij bij Besluit van Z.M. den Koning van den 30 November 1818, no. 2, tegen den 31 December aanstaande met alle Dominiale Ambtenaren Honorabel uit den Dienst van den Lande is ontslagen, hoe wel hij gemeend had, zig te mogen vlijen, dat hij zelfs bij verandering van Administratie der Domeinen als een oplettend, werkzaam en trouwe waarnemer zijner pligten, bestendig in zijn post zoude zijn gecontinueerd en wel om reeden dat aan welk Departement het beheer der Domeinen ook word aanbevolen, altijd naar zijn oordeel en ondervinding een Bouwmeester vereijst zal worden om alle werken van onderhoud en verbouwing naa te gaan, bestekken te formeren en over het volbrengen der aanbestedingen het toezigt te houden, te meer daar hij door den gewezen Heere Hoofd Administrateur der Domeinen daartoe is aangezogt en uitgekozen, zijne Timmermansaffaire gekwiteerd en zig in den dienst van het Rijk begeven heeft en dies nu buiten zijn schuld van zijn post ontzet, van alle middelen van bestaan geroofd is geworden en buiten staad gesteld om zijn talrijk Huisgezin van een vrouw en twaalf kinderen volgens zijne verplichting te kunnen onderhouden. Redenen waarom hij zig keert tot de Heeren der Hofcommissie van Zijne majesteit den Koning, Eerbiedig verzoekende dat het Hoogst derzelve door veel vermogende voorspraak goedgunstig behagen moge hem en den zijnen voor een totalen ondergang te behoeden…. hem voortaan in zijne voorgeschreven functien, voor de begonnen en voorgenomen werkzaamheden op het Loo of elders te willen blijven Emploijeren. Dit Eerbiedigst sollisiterende betuige de gevoelens van Diepst respect waarmede blijve De Opziener der gebouwen bij het vereenigd bestuur van de Registratie en der Domeinen H. Lijsen 16


Bij KB van 18-2-1819 no. 94 wordt hij benoemd tot ‘opziener der koninklijke paleizen in de noordelijke provinciën’ op een traktement van fl. 1000,- per jaar, met daarboven fl. 1,50 per uur voor reiskosten en nog eens fl. 1,50 per dag voor verblijfkosten. In 1820 wordt hem een jaarlijkse toelage Van fl 500 toegekend, met de verplichting om zich, met zijn gezin, op het Loo te vestigen, waarbij de reis en verblijfkosten vervielen. Hendrik Jan Lijsen bezat bij Paleis het Loo een aantal percelen, totaal groot 32,44 are (kad. No 819/20/21) waaronder een huis. Er hebben zich nogal wat mensen bezig gehouden met de beschrijving van de totstandkoming van het Apeldoorns Kanaal. Het aardigste verhaal schreef ds. W.J.A. van ‘t Einde in het ‘Mededelingenblad Ampt Epe’, nr. 21 van oktober 1970. Omdat noch Waterstaat, noch de Genie kans zag water in een aan te leggen kanaal van Apeldoorn naar Hattem te houden en Hendrik Jan Lijsen meende daar wel kans toe te zien, werd hem 1-10-1824 de opdracht verleend. Het verhaal gaat dat hij, op de opmerking van Koning Willem I: “Maar Lijsen, als je d’r nou geen water voldoende in krijgt?” zei: “Sire dan pis ik het vol”. Het kanaal werd in 4 jaar tijd gegraven en op 13-4-1829 persoonlijk door de Koning opengesteld. De bouw had fl 253.532, - gekost. Het water uit de Kraayenbeek, door Lijsen opgekocht, zorgde voor voldoende water. Bij KB van 17-5-1822 wordt Hendrik Jan Lijsen, benoemd tot ‘Broeder in de Orde van de Nederlandse Leeuw’. Aan deze benoeming was een jaarlijkse toelage van fl 200,verbonden. Hoewel hij de enige is, die in 1822 met deze orde wordt begiftigd, kon de toelage niet direct uit de daarvoor bestemde Rijksmiddelen worden betaald (er zijn teveel broeders) en wordt deze tot 8-6-1832 uit de privékas van de Koning betaald. De Broeders zullen in plaats van een kruis, eene zilveren medaille dragen, hebbende aan de eene zijde het zinnebeeld der orde (de Nederlandse Leeuw) en aan de keerzijde haar spreuk (Virtus Nobilitat) en hangende aan een Nassausch blauw lint, ter breedte van anderhalve duim met een oranje streep in het midden. In het Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie, Deel 42, 1988 wordt als overlijdensdatum van H. Lijsen uitgegaan van de navolgende advertentie, die echter een zetfout bevat. ·Heden overleed tot mijne innige droefheid, mijn dierbare Echtgenoot, de Wel-Edele Heer HENDRIK JAN LIJSEN, bouwmeester en Opziener van ‘s Konings Paleizen en der Vaart tusschen Apeldoorn en Hattum, Broeder der Orde van den Nederlandschen Leeuw, - Hij eindigde zijn nuttig en werkzaam leven in den ouderdom van bijna 73 jaren. ‘t Loo, bij Apeldoorn, De Wed. H. LIJSEN Geb. van RENNES, 2 Februarij 1837. Akte nr. 12 - 1838: (Apeldoorn): ‘Heden den 3 Februari 1838 verschenen voor mij, etc.


17

Gerrit Berghorst, oud 48 jaren, timmerman en Wouter Westerik, oud 45 jaren, dagloner, beiden binnen deze gemeente, buren van de overledene, die verklaarden dat op Vrijdag 2 Februari 1838, ‘s morgens te 10 ure is overleden in de ouderdom van 72 jaren, te zijnen huize binnen de Gemeente Hendrik Jan Lijsen, geb. te Aalten, wonende te Apeldoorn van beroep bouwmeester, eheman van Hendrika van Rennes, wonende te Apeldoorn, zijnde de namen van deszelfs ouders aan reclamanten niet bekend.’ No 124 Aan den Koning! De ondergeteekende vermeent ter kennis van uwe Majesteit te moeten brengen dat de Bouwmeester Opziener der Koninklijke Paleizen H. Lijsen den 2e dezer maand op het Loo is overleden. ‘s Gravenhage, 6 february 1838 de Opper Intendant der Koninklijke Paleizen J.C. Graaf van Bijland In het begraafboek van Apeldoorn staat (No 741): Begraven 6 februari 1838, afd. 2, no 25 Hendrik Jan Lijzen, papiermaker, 71 jaar, geref. De laatste brief van Moeder Lijsen, van 2 junij 1854, gericht aan haar kinderen, is bewaard gebleven: “Nu geliefde kinderen deze mijn laatste brief, die ik aan uw zoude schrijven, tot vermaning en wat ik nog te zeggen had: Bekeert uw toch, bekeert u eer het te laat is en gij het voor eeuwig moet beklagen en die er wat kennis aan heeft, houd toch aan en zoekt uw roeping en verkiezing vast te maken, opdat gij in de eeuwigheid niet bedrogen uitkomt, opdat wij in de eeuwigheid elkander mogen wederzien met al onze gezaligde vrienden. Nu nog een woord, zoo uw Br. Jan er op gezet is, omdat hij de oudste is, dan komt het toe de Broeder orde van uwen Vader. Willem die geef ik de latafel, die moet Willem hebben tot een gedachtenis. Margaretha geef ik mijn bed, met het toebehooren dat bij haar is. Alida die geef ik mijn zwarte zijde mantel, die heb ik haar al lang beloofd. Verder is het overige alles om te deelen en mijn geld dat ik er heb, dat is om mij te begraven. Ik twijfel niet of dat zal uw wel ordentelijk regelen, ik verlang geen luidruchtigheid door drank. Nogmaals vertraagt niet in het gebed, dat is toch de sleutel van de hemel, nu alle van mij genacht voor eeuwig genacht kinderen. Uw aller hartelijk geliefde moeder H. van Rennes, Wed. H.J. Lijsen. Ook alle vrienden en goede Vrienden genacht…. De vereniging ter Verspreiding van Godsdienstige Blaadjes gaf onder No 12 de ‘Gevonden diamant in de Nalatenschap eener Moeder’ uit. Dit geschrift bevat het verhaal, opgeschreven door Hendrika van Rennes, van haar ‘bekering’. Hoewel haar naam hierin niet genoemd wordt, is het wel duidelijk wie er met een zesentachtigjarige vrouw, uit één der adellijke geslachten van Gelderland gesproten, die in Wageningen op den 2de Juni 1854 overleden, werd bedoeld. Neef H.W. van Rennes schrijft een gedicht: ‘Bij het graf van mijn geliefde Nicht’.

18


Wageningen, den 2den junij 1854. Heden is, in de gezegende ouderdom van bijna zesentachtig jaren, in den Heer ontslapen onze geliefde Moeder en behuwd Moeder, Mejuffrouw H. van RENNES, Weduwe van wijlen de Heer H.J. Lijsen, in leven Bouwmeester der Koninklijke Paleizen op het Loo, Broeder van de orde van den Ned. leeuw. Uit aller naam, W. LIJSEN VOOROUDERS HENDRIK JAN LIJSEN. 1 Hendrik Jan was een zoon van Jan Lijsen en Elisabeth Buunk. Het was in deze streken gewoonte de naam van de boerderij als familienaam aan te nemen, daardoor viel het niet op dat Jan en Elisabeth achterneef en -nicht van elkaar waren. 2 Jan Lijsen, gedoopt te Dinxperlo 25-10-1736, begraven 14-4-1800 te Zutphen, zoon van Roelof Lijsen en Geesken Markelink, trouwde (1) Aalten 7-7-1746 met: 3. Elisabeth Buunk, gedoopt 10-5-1739 Aalten en overleden Lintelo 22-11-1772, dochter van Jan Neerhof en Berendje Buunk, trouwde (2) 12-6-1774 Aalten met Dela Gussinklo (* 24-6-1753, † 15-11-1776 Aalten). Jan Lijsen was landbouwer op de boerderij ‘Stronks’ in Lintelo. De boerderij ‘Liesegoet’’ is in WOII verwoest en daarbij is de familiebijbel, waarin veel aantekeningen stonden, verloren gegaan. 4. Roelof Lijsen, gedoopt Aalten 8-5-1707, overleden Lintelo 23-5-1787, zoon van Hendrik Neerhof en Griete Lijsen, trouwde Aalten 21-8-1731 met: 5. Geesken Markelink, gedoopt 13-4-1709 Aalten, overleden Lintelo 12-10-1770, dochter van Jan Markelink en Aaltje Packebier. Roelof Lijsen was vanaf 1742 schoolmeester voor 5 ct per leerling per week, landbouwer op de boerderij Stronks te Lintelo. 6. Jan Neerhof, gedoopt Aalten 25-2-1700, zoon van Derk Neerhof en Wendele van ‘t Heegt, trouwde Aalten 25-6-1724 met: 7. Berendje Buunk, gedoopt Aalten 3-2-1704, dochter van Lammert Remmelink en Geeske te Roele, wed. Hendrik Buunk. 8. Hendrik Neerhof, zoon van Hendrik Neerhof en Eva Thobesdr. te Ganghvort, trouwde (1) Aalten 6-7-1690 met: 9. Griete Lijsen, weduwe Arent ten Cotte, landbouwer op ‘Hontdorp’ (Scholteboer), overleden voor 1712, dochter van Roelof Engberts Lijsen en Elsken Geertsdr te Passche, trouwde (2), als Hendrik Lijsen, Aalten 18-9-1712 met Jantje Weggelaar. 10. Jan Markelink, zoon van Wieger Markelink en Geesken, trouwde Barlo 2-5-1706 met 11. Aaltje Packebier, gedoopt 7-10-1683 Barlo, dochter van Egbert Warner Wiegers, (weduwnaar Elskjen Sweenen, weduwe Egbert Packebier) en Berendje Wensink, (weduwe Berend Kossink). 12. Derk Neerhof, gedoopt Bredevoort mei 1665, zoon van Hendrik Neerhof en Eva Thobesdr te Ganghvort, trouwde Aalten 18-11-1694 met


19

13. Wendele aan ‘t Heeght, gedoopt Aalten 2-12-1666, dochter van Jan aan ‘t Heeght en Mette Doorninck. 14. Lambert Remmelink, van Varsseveld, trouwde Aalten 5-12-1700 met 15. Geesken te Roele, gedoopt Lintelo 10-12-1671, wed. Hendrik Buunk, dochter van Tonnis Geerts te Roele en Geertjen Dercks (Mette) Rubroecks. Uit de bovenstaande kwartierstaat is duidelijk te zien, dat men de naam aannam van de boerderij waarop met woonde, c.q. introuwde. De boerderij Neerhof is gelegen tussen de Äladnaweg, de Elshoefweg, de Nonhofweg en de Romienendiek in de buurtschap Dale onder Aalten. Het is bekend dat in deze buurt een Monniken- en een Nonnenklooster hebben gestaan. Dat goet Nerhoff, ein vicarijengoedt tot Bredefoerdt, heft ahn landt unghefer tin molder geseijs und ahn groenlandt drie dachwarck und waet inslaegs umbtrindt vahn drie koeweidens. (1618) Hermen Leisen (‘Liesengoet’) behoerdt die kercke, heft einen gordenn groedt vahn ein schepel linss geseys. (1618) Ook van Hendrika van RENES, is een kwartierstaat te maken. 1. Hendrika van RENNES, geboren Ede 17-9-1768, overleden Wageningen 2-6-1854, dochter van Gerrit van Renes en Willemtje Pothoven, gehuwd Ede 4-3-1792 met Hendrik Jan Lijsen, 2. Gerrit van Renes, gedoopt Bennekom 15-7-1736, overleden Wageningen 1-111819, zoon van Aart van Renes en Engeltje van den Bos, trouwde Ede 19-11-1756 met 3. Willemtje Pothoven, gedoopt Veldhove (onder Ede) 24-4-1740, overleden ald. 5-71810, dochter van Steven Pothoven en Evertje Hendricx. Gerrit kreeg in juli 1809 een brief van zijn dochter Hendrika, waarin ze hem schreef over ‘het grote werk dat God aan haar ziel had gedaan’. 4. Aart van Renes, geboren omstr. 1711, overl. Bennekom 17-4-1789, zoon van Gerrit van Renes en Hendrina Pelt, schoenmaker en schout van Bennekom, trouwde Bennekom 28-8-1735 met 5. Engeltje van den Bos, gedoopt Rheden 15-9-1699, overleden Bennekom 18-2-1774, dochter van Berend van den Bos en Peterke Engelen. 6. Steven Pothoven, jongeman uyt de heerlijkheid Doorwert, zoon van Hendrik Pothoven en Willemke Hendriks, trouwde Ede 11-4-1738 met 7. Evertje Hendricx, gedoopt Veldhuizen 17-10-1717, jongedochter uyt het Schut 8. Gerrit Jacobs van Renes, geboren omstr. 1670, overl. Ede 12-5-1758, zoon van Jacob Gerrits van Renes, winkelier in kruidenierswaren, tabak, serviesgoed etc. Veluws geërfde en gerichtsman, trouwde Renswoude 5-10-1710 met 9. Hendrina Pelt, geboren Maastricht omstr. 1673, overl. Ede 1-6-1727, dochter van Carel Pelt en Judith Wils. Vrouw Sibilla Pelt, zuster van haar vader, getrouwd met een broer van haar moeder, wonend op Kernheim, benoemde Hendrina tot universeel erfgenaam.

20


10. Berend Egberts van den Bosch, geboren Brummen omstr. 1650, overl. Bennekom? na 1700, zoon van Egbert Hendriks van den Bosch en Trijntje Bartens, (Is Berend, samen met zijn broer Hendrik bij een vechtpartij zo zwaar gewond geraakt dat beiden zijn overleden?), trouwde Rheden 28-3-1692 met 11. Peterke Engelsdr. (geen verdere gegevens bekend. 16. Jacob Gerrits van Renes, geboren Renswoude omstr. 1667, overl. Ede 2-1-1741, zoon van Gerrit Jacobsen van Renes en Jannetje Cornelis, eigenaar van de Eykelacker op de Ederberg, trouwde met 17. NN 18. Carel Pelt, gedoopt Maastricht 6-3-1644, overl. ald. voor 1727, zoon van Hendrik Pelt en Maria Wens, soldaat in de Compagnie van Overste Maarschalk Wurtz, notaris te Maastricht, trouwde Wilre en Vroenhoven 20-10-1669 met 19. Judit Wils. Haar broer Georg was getrouwd met Sibilla Pelt, zuster van Carel. 20. Egbert Hendricks van den Bosch, geboren omstreeks 1630, overleden Brummen dec. 1672, zoon van Hendrick Willem, meyer van ‘den Bosch’ onder Brummen en Tryne Beckers, trouwde met 21. Tryne Bartens, jongedochter van Arnhem

Oude boerderijen in De Beemte door Wim H. Nijhof; met toestemming van de schrijver overgenomen uit De Stentor, Apeldoorn stad en omgeving van zaterdag 20 mei 2006 In de buurtschap De Beemte, aan het Apeldoorns Kanaal, herinnert weinig aan het verleden. Er zijn drie gemeentelijke monumenten: de boerderij De Papegaai bij de Papegaaibrug, de rietgedekte boerderij met schuur aan de Beemterweg 70 en de Wilhelminakerk. In dit artikel komen de boerderijen aan de orde. In 1795 telden rotmeesters de inwoners van het schoutambt Apeldoorn. Ze kwamen ook in het drassige oostelijke gebied, met laaggelegen kommen die ’s winters vaak onder water stonden. In het noordoosten van Apeldoorn lagen Beemte en Broekland. Beemte betekent weide of grasland en broekland is laaggelegen moerasland. Aan het einde van de veertiende eeuw waren daar boeren komen wonnen. De rotmeesters klopten ook aan bij boerderij De Kapel. Deze werd zo genoemd, omdat in de boomgaard vóór 1575 de bidplaats van de kapel had gestaan; daar kwam elk jaar de pastoor en na de reformatie de predikant van Apeldoorn preken, voordat de kermis begon. Hoewel de geschiedschrijvers in de verhalenbundel over 1200 jaar Apeldoorn “Ach Lieve Tijd’ dat niet vermelden, zullen de rotmeesters zonder enige twijfel een neut hebben genomen in de herberg De Papegaai aan de Grift. Een herberg was toen meestal een boerderij waar de boerin koffie en een borrel schonk voor voorbijgangers


21

en dorpelingen, terwijl haar man op het land werkte of vee verhandelde. In die jaren liepen er vaak menden langs de Grift van Apeldoorn naar Vaassen, of omgekeerd; in boerenhoeven konden ze zich laven, voordat de tocht verder ging. In 1918 werd de oude herberg die na de aanleg van het kanaal tussen de Grift en het kanaal was komen te liggen, gesloopt voor verbreding van het kanaal. Er recht tegenover, aan de andere (oost-)kant van het kanaal, werd een nieuwe boerenhoeve gebouwd, bij de Papegaaibrug. Hoeve De Papegaai, Kanaal Noord 450, is nu een gemeentelijk monument, vooral omdat het een markant historisch boerderijcomplex is, een gaaf gebleven voorbeeld van een flinke hallehuisboerderij uit het begin van de 20e eeuw. De hoeve bestaat uit de monumentale boerderij, een oud stalgebouw en een erf met diverse groenelementen, niet te missen voor wie vanaf Kanaal Noord de buurtschap De Beemte inrijdt. De boerderij aan de Beemterweg 70, die nu een woonfunctie heeft, is van het zogenoemde langsdeeltype, waarbij de deel dus in de lengte van de boerderij ligt. Volgens sommigen zou deze boerderij dateren uit de achttiende eeuw: de voorgevel – met drie vensters en een deur met toog en rollaag – is later gebouwd: omstreeks 1900.

Vragen staat vrij. Onopgeloste zaken, losse eindjes? Hoe zat het nou precies? Vragen kunt u in deze rubriek aan een grote lezerskring voorleggen. Daarnaast kunt u uw vraag natuurlijk ook plaatsen op het prikbord op de afdelingswebsite. Gelderse/Dordtse Crans-en Dirk Crans, essayeur bij de Hollandse Munt te Dordrecht 1746-1785, werd in 1704 te Nijbroek geboren: “Den 1 Junij kind Derk, moeder Luijtje Derks extra matrimonium”; bij de doop van zijn eveneens buitenechtelijk geboren zus Catharina in 1717 werd zijn moeder “De Cranse Lute” genoemd; hij trouwde in 1727 als Dirk Janse Krans met Magdalena Goutswaart; bij zijn tweede huwelijk in 1760 met Anna van Meerkerk heette hij Dirk Crans. Is er een relatie met Jan Crans die rond dezelfde tijd in het naburige Terwolde werd vermeld? Wie was deze Jan Crans? M.n. de Gelderse Cransen c.q. nazaten van Jan Crans, maar ook eenieder die mij verder kan helpen, wil ik bij deze vragen te reageren. Boudewijn Crans, Haaglaan 8, 5707 XT Helmonde-mail privé [email protected]

22


Inhoudsopgave:

pagina:

Van de voorzitter .................................................................................................... 3 Van de rfedactie ...................................................................................................... 4 Bijeenkomsten ........................................................................................................ 4 Evenementen ......................................................................................................... 5 Over de leden van de afdeling ............................................................................... 6 Notulen van de ledfenvergadering op 11 april ....................................................... 7 Beleidsintenties t.a.v. "bijkomend lidmaatschap" .................................................. 8 Frans Nelis kijkt terug op 13 mei: NGV-60 ............................................................... 9 Korte berichten .................................................................................................... 12 Aanvulling op: Chronologie van Maria Catharina Swack, Zwaecke, Zwake; door Jacques Bel .................................................................................................. 14 Het verhaal van Hendrik Jan LIJSEN, Broeder in de Orde van de Nederlandse Leeuw; door Jan Wolf .......................................................................................... 14 Oude boerderijen in De Beemte; door Wim H. Nijhof ........................................... 21 Vragen staat vrij ................................................................................................... 22

Bijkomend lidmaatschap Leden van andere afdelingen van de NGV kunnen voor 8,50 euro per jaar bijkomend lid worden van de afdeling Veluwe (Apeldoorn en omstreken); zij moeten dit opgeven aan de ledenadministratie NGV, postbus 26, 1380 AA Weesp, of per e-mail aan [email protected] Overname van artikelen. Om zoveel mogelijk bekendheid te geven aan onze vereniging en ons blad, vragen wij u overgenomen artikelen met bronvermelding op te nemen. Abonneren op het afdelingsblad van de afdeling Apeldoorn en Omsterken Het blad is gratis voor leden van de afdeling Apeldoorn en omstreken. Niet-leden kunnen zich op dit blad abonneren voor 7 euro per jaar, losse nummers 2,25 euro incl. verzendkosten. De bedragen kunt u overmaken op giro 3501951 ten name van NGV afdeling Apeldoorn en omstreken te Apeldoorn. Graag met vermelding van gewenst nummer en/of jaargang. Bij de voorpagina De afbeelding op de voorpagina toont kateel Middachten en is afkomstig uit een brochure van het kasteel.


23


Kruizemuntstraat 135 7322 LG APELDOORN

24

TPG Post Port betaald Port payé Pays-Bas

NEDERLANDSE GENEALOGISCHE VERENIGING

Recommend Documents