Natuurwandelpad De Lommerbergen
GEACHTE GAST, U heeft een goede keuze gemaakt om de route 'Het Natuurwandelpad' te lopen. Aan de hand van dit boekje komt u van alles te weten over de groei en bloei van bomen en struiken in dit mooie gebied. Wij wensen u een prettige wandeling toe. Parkmanagementteam
1.
1. ZOMEREIK Bladeren bijna zonder steel, niet symmetrisch gelobd. Dofgroen. In het voorjaar is het jonge blad bronsgroen. Eikels, 1-5 stuks bijeen aan lange steel. Er zijn bomen tot 30 m. hoog, doch ook meer struikvormige exemplaren. Leverancier van eikenhout. Eekhoorns zijn dol op de eikels, die verzameld worden als wintervoedselvoorraad. Bij de Grieken, Kelten en Germanen hadden eikenbomen een bijzondere maatschappelijke betekenis. Onder mooie oude exemplaren werd recht gesproken en werden de problemen van de stam behandeld. Vergelijkbaar met onze Gemeenteraad.
2. 2. FIJNSPAR
Populair als kerstboom, waarvoor ze apart gekweekt worden. Ze komen dus niet uit het bos. Helder groene stugge naalden. Kegels sigaarvormig 10 tot 15 cm. lang en 5 cm. dik. Deze naaldhoutsoort (conifeer) levert vurenhout en kan tot 40 m. hoog worden.
3.
3. TAMME KASTANJE Bladeren lancetvormig getand. Van boven donkergroen, van onderen lichter. De zaden, kastanjes, groeien in stekelige bollen. Ze zijn lekker om te poffen of als pureevulling in vleesgerechten. De pluimvormige mannelijke bloemen zijn crèmewit en zeer opvallend.
4.
4. RUWE BERK Bladeren ruitvormig, 3 tot 7 cm. De stammen hebben een witte bast. Twijgen voelen ruw aan. Het lichtkleurige hout wordt gebruikt in de meubelindustrie, vnl. als fineerhout. De berk leeft in symbiose met een zwam. De “bloemen” van deze zwam zijn de bekende paddestoelen, rood met witte stippen.
5.
5. GEWONE VLIER Blaadjes aan één gemeenschappelijke steel. Meestal 5 stuks, echter ook 7 of 3 stuks. De bloemen zijn bijna wit en staan in grote platte schermen. Ze worden veelal bestoven door vliegen. De geur is zeer sterk. De bessen zijn klein, zwart en geschikt voor o.a. jam en vlierbessenwijn.
6. 6. WILG
De ronde tot langwerpige bladeren zijn dofgroen. Bekend om zijn mooie katjes in het voorjaar. Eerst zilverkleurig, later geel. Voor bijen vormt het gele stuifmeel het eerste verse voedsel na de winter. De bast bevat salicylzuur, grondstof voor conserveringsmiddelen van het pijnbestrijdingsmiddel Aspirine. Dikke bomen leveren evenals populieren hout voor de klompenindustrie. De één of tweejarige twijgen worden gebruikt voor vlechtwerk, o.a. voor manden.
7. 7. BRAAM
Lange buigzame twijgen met veel stekels. Bloemen wit, soms roze. De vruchten bestaan uit een groot aantal met elkaar vergroeide bessen. Ze zijn bij rijpheid zwart en smaken lekker. Aan de onderkant van de bladeren staan op de nerven ook stekels. Bramen zijn bruikbaar voor jam enz. Bosvruchtenmix bestaat voor een aanzienlijk deel uit (gekweekte) bramen.
8.
8. GROVE DEN Veel aangeplant in bossen c.q. houtplantages. De bast om de stam heeft op enige hoogte een mooie oranjebruine kleur. Heel fraai als de zon schijnt. De naalden zijn grijsgroen en staan in bundels van 2 stuks. De kegels zijn 4 tot 6 cm. De schubben zijn bij droog weer geopend en bij vochtig weer gesloten. Probeer het thuis uit door te drogen of te bevochtigen in een natte doek. Grenenhout is afkomstig van de grove den. U staat hier midden in productiebossen van grove den.
9.
9. AMERIKAANSE EIK Groeit veel sneller dan onze inlandse eik. De grote bladeren zijn tot op de helft ingesneden. Er zijn 4 tot 6 soms zelfs 10 slippen. Bekend om zijn mooie roodpaarse of roodbruine herfstkleur. Het hout heeft een lossere structuur dan van de inlandse eik. Het is daardoor ook meer geschikt voor houtsnijwerk. Bomen tot 25 m. hoog met een zeer brede kroon. Er zijn nauwelijks natuurlijke vijanden. Denk aan vreterij aan bladeren of schimmelaantasting, bv. meeldauw.
19 ���
��
���
18 17
�������� ��
��
�
15
13
16
14
����
22
21 20
������� ��������
���
12
11 BOMEN EN STRUIKEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Zomereik Fijnspar Tamme kastanje Ruwe berk Gewone vlier Wilg Braam
8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Grove den Amerikaanse eik Hondsroos Noorse esdoorn Lariks, ook wel lork Vuilboom Zoete kers (kriek)
��
� ��
���
���� ��
� ���
����
����
2 23
24
������ ����������
25 26
1 2
6
8 ����
����
15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
4
7
9
10
����
3 5
�
Wilde lijsterbes Wilde appel Acacia Gelderse roos Sleedoorn Meidoorn Zwarte den
22. 23. 24. 25. 26.
Haagbeuk Ratelpopulier, esp Hazelaar Paulownia Ficus Religiosa (Symbolenboom)
10. 10. HONDSROOS
In Nederland inheems. Komt voor in heggen, struiken en bosranden. De struiken zijn zeer variabel in hoogte, van 1 tot 3 m. Bloemen enkel 4-5 cm. in doorsnede. Roze tot bleekroze. De vruchten, zogenaamde bottels zijn rood. Op het kruispunt kunt u rechtsaf de verkorte route volgen. Zie stippellijn op het kaartje. Linksaf volgt u verder de “normale”route. Aan uw rechterzijde ziet u een bos, waar de nog jonge bomen zeer dicht opeen geplant zijn. Het gaat hier om inlandse eiken. Bomen groeien zo recht mogelijk naar boven, naar het licht. Zo ontstaan mooie rechte stammen. Door de korte platafstand zullen de sterkst groeiende exemplaren zorgen voor schaduw. In deze schaduwzone sterven de zwakkere exemplaren af. Op deze manier ontstaat er een natuurlijke dunning en hoeft in dit bos (plantage) slechts sporadisch te worden gewerkt.
11. 12.
11. NOORSE ESDOORN De boom staat meteen links van de afrastering van het pompstation voor de winning van drinkwater. Bladeren zijn handvormig met 5 tot 7 stippen en 9 – 14 cm. doorsnede. De geelgroene in pluimen staande bloemen zijn aanwezig net voor het uitlopen van het blad. Bij sommige exemplaren zijn de bladeren bruin tot zeer donker bruin. De nootjes hebben een vleugel en dwarrelen daardoor tot zeer ver van de boom weg. De draaiende beweging doet denken aan de rotor van een helikopter. Gooi de vruchtjes maar eens op.
12. LARIKS. OOK WEL LORK Lid van de groep coniferen of naaldhout bomen en struiken. De tere groene naalden zijn zacht en staan in bundels (rozetten). Ze vallen in de herfst af, na een mooie heldergele verkleuring. De bijna bolronde kegels staan in de rijen recht op de twijgen. Ze zijn heel decoratief en lijken enigszins op dubbele roosjes. De stammen zijn meestal niet al te dik, maar zijn zeer hoog. Daardoor leveren ze toch voldoende hout dat veelal verwerkt wordt in houtspaanplaten.
13. 13. VUILBOOM
Blad lepelvormig. Struik met meestal het hele groeiseizoen bloemen en zwart wordende bessen. Er zijn aparte mannelijke bloemen met alleen meeldraden en vrouwelijke bloemen met alleen een stamper. De bloemen bevatten veel nectar en worden druk bezocht door bijen en hommels. De struiken vormen vaak goede gastheren voor groene algen die op de bast groeien. Algen zijn zeer kleine plantaardige groene organismen.
14. 15. 16.
14. ZOETE KERS (KRIEK) Stamvader van de moderne gekweekte kers. De bloemen zijn wit, de kersen klein, rood tot donkerrood. Zeer geliefd voedsel voor diverse vogels, dus maar korte tijd aanwezig. Let op de mooie zeer gladde donker mahonie kleurige stam.
15. WILDE LIJSTERBES Struik of kleine boom. Per bladsteel zijn er 9 tot 15 blaadjes. De bloemen staan in schermen en zijn vuilwit. De krachtige geur is onaangenaam tot zwak aangenaam. Ze worden druk bezocht door vliegen en bijen. De vruchten verkleuren van groen naar oranjerood. Het lijken miniatuur appeltjes.
16. WILDE APPEL
De bomen zien eruit als de gekweekte appelbomen. De bloemen zijn roze, de vruchten zijn appels, meestal klein, soms gekleurd. Ze zijn vaak niet echt lekker, wel zijn ze geschikt voor het maken van fijne appelgelei.
17. 18. 17 ACACIA
Boom met scherpe takdoorns. Het blad is oneven geveerd, dus met topblaadjes, per bladsteel zijn er 9 tot 11 zijblaadjes. De heerlijk ruikende bloemen vormen trossen en zijn wit, soms roze. De Acacia behoort met b.v. erwten en bonen tot de vlinderbloemigen. De zaden zitten in peulen. Acacia is voor bijen een uitstekende drachtplant, d.w.z. de bloemen bevatten zeer veel nectar. Deze wordt vlijtig door bijen verzameld en levert dan acacia honing. De kwaliteit van het hout is vergelijkbaar met tropisch hardhout en is wellicht in de toekomst een goede vervanger hiervoor.
18. GELDERSE ROOS De struik draagt bloemen in platte schermen. De middelste bloemen zijn vruchtbaar, de grote witte randbloemen zijn steriel. Ze bevatten geen stamper en meeldraden. Doordat alleen de randbloemen kelkbladeren hebben spaart de plant een boel energie. Een goed voorbeeld van efficiënt materiaal- en energiegebruik in de natuur. De enigszins doorschijnende rode bessen zijn iets giftig. Vogels eten ze alleen als er voedselgebrek ontstaat b.v. door een lange vorstperiode. De bessen zijn vaak nog aanwezig bij het uitlopen van het nieuwe blad in het voorjaar.
19. 20. 21. 19. SLEEDOORN
Struik uit de pruimenfamilie. Er zijn lange takdoorns. De kleine witte bloemen zijn in het voorjaar vaak zo massaal aanwezig, dat de struik op enige afstand op een witte wolk lijkt. De kleine blauwzwart berijpte pruimpjes smaken zeer wrang.
20. MEIDOORN
Struik of kleine boom met in het voorjaar witte bloemtrossen. De rode steenvruchten lijken op appeltjes. De meeste blaadjes zijn diep ingesneden. Er zijn grote takdoorns. De plant laat zich zeer goed in vorm snoeien. Deze eigenschap samen met de warrige groei en de takdoorns maakt de meidoorn tot een uitstekende plant voor het vormen van hagen. Bij oude boerderijen vaak aanwezig rond weilanden. De naam in veel Limburgse plaatsen is daarom haagappel.
21. ZWARTE DEN
Deze den maakt een wat sombere indruk door de donkergrijze stam en zeer donkergroene naalden. De middelgrote dennenappels hebben op iedere slip een scherpe punt. Een altijd groene conifeer.
22. 23. 22. HAAGBEUK
Struik tot een zeer grote boom. Mooie lichtgroene blaadjes met zeer diepliggende nerven. De zaden (nootjes) hebben een mooi omhulsel met aan weerszijde drie slippen, waarvan de middelste opvallend lang. Ze staan in wat warrige langwerpige trossen. Vaak een mooie gele herfstkleur. Aan uw linkerzijde heeft u een prachtig uitzicht op het dorp Kessel. Het dorp ligt aan de overzijde van de Maas, die hier zo diep in het landschap is ingesneden, dat ze niet zichtbaar is.
23. RATELPOPULIER, ESP Kleine boom met doorgaande stam en bijna ronde bladeren. De bladstelen zijn sterk afgeplat. Dit maakt dat het blad al bij zeer weinig wind in beweging komt. Er ontstaat hierbij een ratelend geluid. Als u even naar deze boom kijkt krijgt de uitdrukking trillen als een espenblad zijn betekenis.
24. 24. HAZELAAR
Grote bladeren met enige beharing. Vroeg in het voorjaar veel slap neerhangende mannelijke katjes. Bij droog weer (zon) opvallend geel door het vrijkomende stuifmeel, dat door de wind wordt verspreid. Voor bijen ook een goede drachtplant, doch vaak is de temperatuur nog zo laag dat de bijen niet kunnen vliegen. De smakelijke hazelnoten groeien in een omhulselblad, bestaande uit twee delen. Op het einde van de landweg is het de moeite waard om over de asfaltweg heen te genieten van het landschap. Akkers met bossen en vrijstaande bomen. Zeer fraaie glooiingen. Hier is de Maas weer zichtbaar.
25. 26. 25. PAULOWNIA
Bij de Receptie op het terras. Grote bladeren met enige beharing aan onderzijde. Vroeg in het voorjaar lila paarse bloemen in hoge trossen. Heerlijk geurend. Goed te ruiken tegen de avond en als er weinig wind is. De doosachtige vruchten blijven vaak tot na de winter aan de bomen, samen met de bloemknoppen die in de herfst ontstaan. Voor tuinliefhebbers: jonge exemplaren zijn vorstgevoelig, dus bij vorst beschermen. Meestal een onregelmatig gevormde brede kroon. Deze boom is vernoemd naar de Russische grootvorstin Anna Paulownia Romanova, de latere echtgenote van Koning Willem de tweede. In Noord-Holland is ook een polder naar haar vernoemd.
26. FICUS RELIGIOSA (Symbolenboom) Deze boom is te vinden in China bij kloosters en paleizen. Mensen krijgen hier ideeën en goede ingevingen. Speciale bladvorming houdt de regen tegen. De Boom kan wel 100 jaar oud worden. Dit exemplaar is speciaal uit Thailand geïmporteerd.
GEACHTE GAST, Wij hopen dat u een leuke en leerzame wandeling hebt gehad. Komt u nog eens terug in een ander jaargetijde om het Natuurwandelpad weer van een heel andere kant te beleven. Parkmanagementteam
Recreatiepark 'De Lommerbergen' Lommerbergen 1 5953 TT Reuver www.lommerbergen.nl
