I
Op v o o r s t e l van en i n overeenstemming met den
I n s p e c t e u r der Koninklijke Marechaussee, heb i k de k a p i t e i n W.G.F.A.van
Walt Meger, Districts-Commandant t e
Bdaastricht i n s t a a t gesteld van
i 6 t o t i9 J u n i i n B e l g i ë
t e v e r t o e v e n , t e n e i n d e de maatregelen t e b e s t u d e e r e n , die d o o r d e Overheid werden g e t r o f f e n i n h e t door stak i n g s o n l u s t e n bedreigde gebied van Luik en S e r a i n g en c
s p e c i a a l w a t aangaat d e Gendarmerie.
Naar a a n l e i d i n g v a n z i j n r e i s d e e l t de Kapit e i n Walt Meyer mede: 1.
ORGANISATIE DEZ GZNDBRMERIE.
Hoewel i k d e o r g a n i s a t i e d e r Belgische Gendarmerie i n g r o o t e trekken a l s voldoende bekend moge v e r o n d e r s t e l l e n a c h t i k h e t , t e r wille d e r v o l l e d i g h e i d , n i e t t e m i n gewenscht deze nog even i n h e t k o r t h i e r t e memoreeren. De Gendarmerie Nationale b e s t a a t u i t : a. S t a f van h e t Korps; b. 7 t e r r i t o r i a l e groepen; c. h e t 11L6gionIvííbilell. a d ,a
e
A l s I n s p e c t e u r Generaal van h e t Korps Gendarmerie t r e e d t
op d e I n s p e c t e u r d e r C a v a l e r i e van het 3 e l g i s c h e l e g e r ; aan hem is o.m. e e n Kolonel der G e n d a m e r i e toagevoegd. Korpscommandant is e e n G e n e r s a l d e r Gendarmerie aan wien o.m. e e n Kolonel i s toegevoegd.
ad,b.
De s t a n d p l a a t sen d e r Commandanten d e r t e r r l t o r i a l e groepen z i j n d e provinciehoofdplaatsen, t e r w i j l h e t r e s s o r t van i e d e r ook een p r o v i n c i e b e s t r i j k t . E r z i j n e c h t e r 9 provins i e s en s l e c h t s 7 groepen; d e 7 s t a n d p l a a t s e n z i j n : B r u s s e l , Antweqen, Brugge, Gent, Luik, Namen en Mons. D e p r o v i n c i e s Limburq
AAN:
Z.E.den X i n i s t e r van 3eLensie. I1 I I li 11 van J u s t i t i e .
*..
- 2 -
Limburg en Luxemburg hebben dus geen groep; Limburg ress o r t e e r t onder Antwerpen en Luxemburg onder Namen. Binnen zeer k o r t e n t i j d zullen ook de 2 r e s t e e r e n d e p r o v i n c i e s een t e r r i t o r i a l e groep k r i j g e n . De Commandanten van groepen z i j n Luitenant-Kolonel o f Majoor. I e d e r e groep i s onderverdeeld in c m p a g n i ë n , gecommandeerd door een K a p i t e i n ; de meeste groepen b e s t a a n u i t 3 compagniën. T o t a a l z i j n er i9 compagnien. D e compayrnie i s onderverdeeld i n d i s t r i a t e n , geoommandeerd door een Luitenant of e e n jong K a p i t e i n ; de compagniën b e s t a a n u i t 3 of 4 d i s t r i c t e n . T o t a a l z i j n e r 6 1 districten Het d i s t r i c t b e s t a a t u i t een a a n t a l b r i g a d e s t e paard en t e v o e t , alsnisde eenige p o s t e n t e p a a r d of t e voet. Een p o s t i s een k l e i n e brigade waarvan h e t p e r s o n e e l geen bemoeienis h e e f t met de m o b i l i s a t i e van h e t l e g e r , h e t g e e n , z o o a l s bekencf, een d e e l van d e taak der brigades omvat. De b e l a n g r i j k s t e b r i g a d e s worden gecommandeerd door Adjudant O n d e r o f f i c i e r e n ; deze b r i g a d e s z i j n z e e r s t e r k ; S e r a i n g b . v . 50 man, Luik nog a a n z i e n l i j k g r o o t e r .
.
ad.c.
H e t "Lé&on Xobile" b e s t u a t u i t een s t a f en d r i e mob i e l e groepen. Commandant van h e t legioen i s d e oudste van de 3 Kolonels van het Korps, d e z e kan ook Generaal z i j n ; h i j h e e f t z i j n s t a n d p l a a t s t e B r u s s e l en s t a a t r e c h t s t r e e k s onder b e v e l van den Xorps-Commandant. D e 3 groepen z i j n gel e g e r d t e Brussel, Antwerpan en C h a r l e r o i . Een groep, d i e door een Majoor w o r d t gecommandeerd, b e s t a a t u i t 3 eacad r o n s , waarvan 1 escadron t e paard, 1 escadron p e r r i j x i e l en 1 escadron t e v o e t . Van d e groep Charlaroi i s h e t escadron t e paard g e l e g e r d t e Luik. Een escadron t e paard b e s t a a t u i t 3 p e l o t o n s ; ieder p e l o t o n u i t 3 s e c t i e s , e l k van 9 hoofden. H e t escadron te paard t e B r u s s e l h e e f t 3 p e l o t o n s van 4 s e c t i e s . Een e s c s a r o n per r i j w i e l of t e v o e t b e s t a a t u i t 3 pel o t o n s , i e d e r van 4 s e c t i e s van 9 hoofden. D e escadrons worden gecommandeerd door b p i t e i n s ; de
p e l o t o n s door L u i t e n a n t s of Adjudant-onderofficieren. De t o t a l e s t e r k t e van h e t "Lágion Mobilet1 bedraagt rond 900 mand. 3 i t Legioen kan, door de d a g e l i j k s c h e oefeninq
- 3
-
o e f e n i n g en e x e r c i t i e i n p e l o t o n s en g r o o t e r verband, door d e s c h i t t e r e n d e d i s c i p l i n e e n , vanzelfsprakend, door de volkomen betrouwbaarheid, beschouwd worden a l s d e Q l i t e van h e t Belgische l e g e r . D e jonge Gendarmen beginnen m e t d i e n s t t e doen i n het ''Lbgion Mobile"; l a t e r gaan z i j over naar h e t T e r r i t o r i a l e g e d e e l t e van h e t Korps. H e t " G g i o n h?obilell moet a l t i j d o p v o l l e s t e r k t e z i j n ; h i e r v a n wordt nimmer afgeweken. S e d e r t begin 1933 b e s c h i k t de Gendarmerie N a t i o n a l e over een b r i g a d e mot o r r i j d e r s , verdeeld i n 3 "6quipes'I; deze z i j n g e s t a t i o n neerd als v o l g t : t e Antwerpen 7 m o t o r r i j w i e l e n , t e Brussei Ó en t e C h a r l e r o i 6 , t o t a a i 19 merk G í l l e t . In normale t i j d e n doen z i j d i e n s t a l s w e g p o l i t i e ; t e Luik, alwaar e r eenige waren gedetacheerd, werden z i j met b i j z o n d e r v e e l s u c c e s g e b r u i k t als motorordonnansen; voor dezen d i e n s t werden de m o t o r r i j a l e l e n g e b r u i k t zonder z i j s p a n . Z i j behooren t o t het 11L6gionMobilert en z i j n dan ook g e s t a t i o n n e e r d op d e s t s n d p l a a t s e n d e r groepscommandanten. T e n s l o t t e behooren nog tot den S t a f van h e t "Ldgion Mobile" evn school-escadron, een b a t t e r i j " m o r t i e r s stock6s1' en een e s c a d r i l l e pantserwagens. Deze b e s t a a t u i t 3 p a n t s e r wagens, merk B e r l i e t , 6 c y l i n d e r motor, s n e l h e i d van 3 60 K.M. p e r u u r , g e s c h i k t voor r i j d e n door onregelmatig t e r r e i n , gepantserd tegen gaweerkogels, voorzien van a f s l u i t bare s c h i e t g a t e n en een d a k , d a t geopend kan worden. Twee dezer pantsrrmagens waren gedetacheerd t e Luik, onder bev e l van een L u i t e n a n t .
-
D e t o t a l e s t e r k t e van h e t Korps Gendarmerie Nationale bedraagt ( i n ronde c i j f e r s ) 150 O f f i c i e r e n , 6500 onderoffic i e r e n en minderen en i 7 O O paarden.
De S.S.
werd i n
1933 o p g e r i c h t en h e e f t een t w e e l e d i g
d o e l : i n t i j d e n van o n r u s t de gendarmen, d i e van d e brigades i n h e t v e l l i g e gebied e l d e r s worden gedetacheerd t e vervangen e n de 3 5 r i c n t i n g van 6 s p e c i a l e r e s e r v e compagniën. De -
- 4 -
1
De F.S. wordt dus u i t s l u i t e n d opgeroepen i n d i e n de t o e s t a n d z e e r e r n s t i g d r e i g t t e worden (algemeene s t a k i n g , o p r o e r , e . d . ) . Van de b r i g a d e s i n h e t v e i l i g e d e e l van het land worden dan een bepaald a a n t a l gendarmen in de b e d r e i g de gebieden t o t detachementen vereenígd. Het a a n t a l hangt n a t u u r l i j k a f van d e s t e r k t e der b r i g a d e s ; om de gedachten t e bepalen gaan e r van een brigade van 5 hoofden d a d e l i j k 2 man weg. Deze worden nu o m i d d e l l i j k Op hun s t a n d p l a a t s vervangen d o o r 2 man van de F.S. waardoor d e brigade op s t e r k t e b l i j f t . In een volgende phase kan e r van d e overgebleven 3 gendarmen nog 1 worden gedetacheerd, d i e wederom door 1 man van de F . S . wordt vervangen. De b r i g a d e s waaraan Dersoneel w o r d t o n t t r o k k e n , b l i j v e n d e r h a l v e n i e t t e m i n s t e e d s OD volle s t e r k t e ; d a t d e aanv u l l i n g n i e t b e s t a a t u i t a f g e r i c h t e gendarmen, doet minder ter zake. Z i j kunnen voor alle mogelijke h u i s h o u d e l i j k e d i e n s t e n worden g e b r u i k t en gaan ook tezamen met d e overgebleven gendarmen in d i e n s t . De 6 compagnien P.S. worden geformeerd te B r u s s e l , b t w e r p e n , J e n t , C h a r l e r o i , Namen 0n Spa. Als compagniescommandant t r e d e n op Districts-commandanten d e r Gendarmerie, aan wie 1 s e c r e t a i r e d ' 0 f f i c i e r 2.D. i s toegevoegd. B i j i e d e r e compgnie z i j n v e r d e r ingedeeld 12 waohtmeester en 15 grgradueerden der Gendarmerie en t e n s l o t t e 84. s o l d a t e n d e r F,Si De 6urmsgnie b e s t a a t uit, 'j p e l o t o n s , i e d e r van 4 s e c t i e s van 9 man. D e t o t a l e sterkte d e r F.S, bedraagt rond 2500 man; h i e r v a n z i j n e r 1500 candidaat -gendarme. Deze hebben h i e r v o o r reeds examen a f g e l e g d , waarvoor zij geslaagd moeten z i j n , t e r w i ji e r n a t u u r l i j k een uitgebreid onderzoek naar hun betrouwbaarheid is ingesteld. De o v e r i g e n s zijn vroeg e r e d i e n s t p l i c h t i g e n a a n w i e r betrouwbaarheid geen t w i j f e l b e s t a a t ; ook de candidaat-gendarmen hebben allen hun d i e n s t p l i c h t vervuld à l l e n hebben een c o n t r a c t geteekend voor den t i j d ven 3 j a a r ; mannen ouder dan 35 j a a r worden n i e t meer i n de 2.S.
.
opger,omen. i3ij e l k ä i s t r i c t wordt een r e g i s t e r bijgehouden van d e
m i l i t airen
- 5
-
m i l i t a i r e n m e t onbepaald v e r l o f , d i e i n d e 2.15. s t a a n ingeschreven, met vermelding van d e gemeente waar z i j wonen, alsmede of z i j voor de T e r r i t o r i a l e b r i g a d e s , dan wel voor de compagnien z i j n bestemd. Afhankelijk van den rang d i e z i j a l s d i e n s t p l i c h t i g e i n het l e g e r hebben bekleed ontvangt het p e r s o n e e l der F.S. nadat z i j z i j n opgeroepen: een s o l d a a t 30 f r . p e r dag, een k o r p o r a a l 33 fr, en een o n d e r o f f i c i e r 36 fr. per dag; h i e r b i j komt vergoeding voor h e t g e b r u i k van eigen r i j w i e l ; een t o e l a g e i n d i e n d e man gehuwd is en bovendien 10 f r . p e r dag extra a l s de man zioh verder dan 10 K.M. van z i j n woonplaats moet verwijderen. De F.S. d r a a g t d e khaki uniform van h e t leger; om den linkerbovenarm e e n roode band m e t de l e t t e r s G.D. Z i j z i j n bewapend met geweer en b a j o n e t . In normale t i j den z i j n hun wapens en u i t r u s t i n g opgelegd t e r p l a a t s e waar z i j moeten opkomen; t e Spa b.v. i n de kazerne d e r Lancier s. I k vernam nog d a t voor candidaat-gendarme i n de e e r s t e p l a a t s i n aanmerking Komen de z.g. lttwee-talingen" , d.w.z. z i j d i e zoowel Fransch a l s Vlaamsch spreken en v e r s t a a n ; e e r s t na deze komen degenen, d i e s l e c h t s 66n d e z e r t a l e n beheer schen l a t b e t r e f t h e t gebruik van de F.S. g e l d t h e t a l g e n*eeea beginsel d a t Oe 3.S. n i e t a f z o n d e r l i j k OD s t r a a t komt, Op de T e r r i t o r i a l e b r i g a d e s kunnen z i j e c h t e r , z o o a l s r e e d s werd opgemerkt, w e l tezamen met een gendarme p a t r o u i l l e d i e n s t v e r r i c h t e n . De conmagnien F . S . worden e c h t e r nimmer g e b r u i k t om O E t e t r e d e n tegen h e t uubliek. Zij dienen voornamelijk voor het b e z e t t e n en bewaken van f a b r i e k e n , mijnen, gebouwen e.d. Indien deze e v e n t u e e l door stakers zouden zijn b e z e t neemt de 3.S. e e r s t d e b e z e t t i n g o v e r , nadat deze complexen d o o r d e Gendarmerie z u l l e n z i j n o n t ruimd. De F.S. wordt z u i v e r d e f e n s i e f g e b r u i k t ; in de gevall e n , dat de mogelijkheid b e s t a a t d a t een u i t v a l zou moeten worden gedaan o f op andere wijze e e n i g s z i n s offensief zou moeten worden oPgetreden, g e b e u r t z u l k s s t e e d s onder leid i n g v m een o n d e r o f f i c i e r of e e n gegradueerde d e r Sendarmerie.
.
- 6 -
3.
BENAPENING EN TENEE DEB GXNDARMERIE.
De bewapening is v r i j w e l d e z e l f d e als d i e d e r Marechaussee; b i j a l l e d i e n s t e n welke i k zag v e r r i c h t e n werd onder deze omstandigheden de k a r a b i j n gedragen; d e gummis t o k I s e i g e n l i j k het hoofdwapen. Tegenwoordig b e s c h i k t d e Gendarmerie ook over t r a a n g a s g r a n a t e n , t e r w i j l voor d e k a r a b i j n , behalve d e oorlogsmunitle, voor binnenlandsche
o n l u s t e n ook patronen met verminderde l a d i n g worden medegevoerd. De d i e n s t werd v e r r i c h t m e t h e l m , t e r w i j l de n e s t e l n i e t gedragen werd. T e paard wordt d e s a b e l r e c h t s gedragen; v e r s c h i l l e n d e O f f i c i e r e n zeiden m i j e c h t e r aan h e t links dragen de voorkeur t e geven.
4.
TOESTUD TE LUIK 2% OMGEViNG.
Hoewel h e t m i j , a l s Commandant van het d i s t r i c t W a s t r i c h t d e r X o n i n k l i j k e Marechaussee, u i t deil aard d e r zaak b i j z o n d e r m u hebben g e i n t e r e s s e e r d in de p r a c t i j k d e maatr e g e l e n t e hebben kunnen z i e n d i e de G e n d a r m r i e neemt b i j een mijnwerkersstaking, i s m i j zulks n i e t mogen gelukken om d e eenvoudige r e d e n , d a t b i j m i j n aankomst t e Luik n i e t alleen de mijnwerkers s t a a k t e n , doch eveneens v r i j w e l de geh e e l e i n d u s t r i e en de t r a n s p o r t a r b e i d e r s , zoodat men r>ractis& vaIi e e n algemeene s t a k i n g kon spreken. De t a x i ' s reden n i e t ; evenmin d e e l e c t r i s c h e tram, hoewel h e t p r s o n e e l h i e r v a n n i e t i n s t a k i n g was gegaan. Deze stadstram i s n.1, e e n p a r t i c u l i e r e maatschaopij, waarvan d e D i r e c t i e , m e t h e t oog op vrees voor v e r n i e l i n g van h e t m a t e r i e e l niet meer durfde t e l a t e n r i j d e n nadat d e s t a kers e e n i g e malen tramwagens gemolesteerd hadden. Slechts
een enkele v r a c h t a u t o zag ik r i j d e n , doch v r i j w e l geen enk e l e h i e r v a n was u i t d e s t a d Luik a f k o m s t i g . D e enkele v r a c h t a u t o ' s u i t Luik d i e nog r e d e n waren i n d i e n s t van d e s t a k i n g s c o m i t é ' s ; op deze a u t o ' s was een p l a k h a a t geplakt m e t h e t o p s c h r i f t : "La P r e s s e S o c i a l i s t e s o u t i e n t l e moral des g r é v i s t e s e t a s s u r e la d i s t r i b u t i o n des Xanifestes. L a i s s e z 13 p a s s e r ! '1 In -
- 7 I n de a r b e i d e r s w i j k e n werden d e s t a k e r s gesteund door h e t g r o o t s t e d e e l d e r w i n k e l i e r s en caf6houders. Op de ramen van nagenoeg a l deze zaken i n d i e buurt t r o f i k p a p i e r e n aan met h e t o p s c h r i f t : "NOUS nous s o l i d a r i s o n s avec l a c l a s s e Ouvrihre e s t i m a n t l e u r s r e v e n d i c a t i o n s pleinement l é g i t i m e s . Le C o m i t é d'dction." Hoewel s o c i a l i s t i s c h e bladen a l s "La Wallonie" en "Le Peuple" de stakers i n a l l e opzichten a a n z e t t e n om d o o r volhouden t e t r a c h t e n hun eischen i n g e w i l l i g d t e k r i j g e n , las i k i n deze bladen toch v e r s c h i l l e n d e malen raadgevingen aan d e s t a k e r s z i c h waardig t e gedragen en geen aanl e i d i n g t e geven t o t ongeregeldheden. Deze l a a t s t e werden dan ook zonder t w i j f e l veroorzaakt door gestook van de z i j d e d e r communisten; t e n e i n d e h i e r v a n een k l e i n denkbeeld t e geven moge i k verwijzen naar het ges t e l d e i n b i j g a a n d pamflet; B i j l a g e I , alsmede n a a r "La Luttel', e d i t i o n s p 6 c i a l e du nurapeau Rougeit van 18 Juni 1936. Aangezien ecfit e r de b e s t u d a e r i n g van d e p o l i t i e k e zijde van het c o n f l i c t b u i t e n h e t b e s t e k van mijn opdracht v a l t vermeen i k met de vermelding van deze enkele f e i t e n t e kunnen v o l s t a a n . Sen z e e r b e l a n g r i j k e maatregel van den burgemeester van L u i k , d i e %oensdag 1 7 J u n i d e s 2chtends werd a a n g q l a k t was h e t verbod hierdoor werd h e t doen van _ _ - t o __t w..-i a l r i.."'jden, -*oidonnansendiensten door s t a k e r s p e r r i j w i e l onmogelijk, t e r w i j l d e s t a k e r s nu t e v e n s n i e t meer de gelegenheid hadden z i c h i n min of meer groote groepen s n e l van h e t 66ne d e e l van de s t a d naar h e t sndere t e v e r p l a a t s e n , Ontdaan van de g e a r u i k e l i jke aanhef en onderteekening l u i d d e d i t ,"
J_
___
d._
--
wr-
verbod: " A r t i c l e l e r , A p a r t i r d e ca jmr e t jusqu'à nouvel
o r d r e , i1 e s % i n t e r d i t de c i r c u l e r 6 b i c y c l e t t e s u r l e t e r r i t o i r e de l a ville de Ligge. A r t i c l e 2. L e s personnes d e j a e n t r e e s en v i l l e avant l a mise en vigueur du p r e s e n t a r r ê t 6 pourront q u i t t e r l e terr i t o i r a & c o n d i t i o n de conduire l e u r b i c y c l e t t e & la main. A r t i c l e 3. Le p r e s e n t a r r ê t 6 e n t r e immédiatement en vigueur. A r t i c i e 4. Les c o n t r a v e n t i o n s a u p r e s e n t a r r e t e s e r o n t PU=lies des p e i n e s d e p o l i c e . Les b i c y c l e t t e s u t i l i s é e s p a r les
L
l e s contrevenants seront en o u t r e c o n f i s q u h s f f . L a t e r werd d i t verbod nog u i t g e b r e i d t o t de b a n l i e u e van de s t a d . B i j de u i t v a a r d i g i n g van d i t verbod v e s t i g i k de spec i a l e aandacht op h e t o n m i d d e l l i j k i n werking t r e d e n na de aanplakking , alsmede op de o n h e r r o e p e l i j k e v e r b e u r d v e r k l a r h g der rijwielen. Op d e Place S t .Lambert, waar e r n s t i g e ongeregeldheden hadden p l a a t s gehad bestond een verbod t o t s t i l s t a a n . Langs h e t t m t t o i r stond om de 10 meter een a g e n t , t e r w i j l op d e n a b i j g e l e s e n p l e i n e n eveneens groote a a n t a l ì e n agenten surv e i l l e e r d e n . De af l o s s i n g dezer agenten geschiedde op milltaire wijze; de a f l o s s i n g kwam opgemarcheerd in oolonne mat tweeën onder een I n s p e c t e u r , w a a r b i j i n sommige g e v a l l e n een Commissaris. B i j h e t P o l i t i e b u r e a u i n h e t centrum d e r s t a d stonden doorloopend twee g r o o t e autobussen, bestemd om s t e r ke a f d e e l i n g e n agenten t e n a l l e n t i j d e met den meesten spoed naar bepaalde punten t e kunnen vervoeren. De Uienst o? s t r a a t werd den geheelen dag o v e r a l u i t s l u i t e n d door d e gemeentepolitie v e r r i c h t # de Gendarmerie deed geen s t r a a t d i e n s t . Z i j :mam e c h t e r o n m i d d e l l i j k d e Gemeentepolitie v e r s t e r k e n als e r i e t s b i j z o n d e r s dreigde t e gebeuren.
5. I
I
DE GEXDARMZZIE NATIONALE.
B i j alle d i e n s t e n , welke door de Gendarmerie t i j d e n s ongeregeldheden worden u i t g e v o s r d z i e t men d a t steeds vol-
gens Odnzalf d e hoofdbeginsel wordt gehandeld, hoe v e r s c h i l l e n d o v e r i g e n s d e t e v e r r i c h t e n d i e n s t e n ook mogen zijn: h e t vertoonen van v e e l macht door h e t aebrulk van g e s l o t e n ' afdeelinsen met g r o o t e s t o o t k r a c h t . Dit kwam a l d a d e l i j k t o t uiting op den dag van aankomst d e r v e r s c h i l l e n d e a f d e e l i n g e n ; p e l o t o n s t e paard ea s e c t i e s in v r a c h t a u t o ' s vertoonden z i c h overal i n de s t a d . Ook de 2 pantserwagens, d i e d e s n a c h t s waren aangekomen, kon men den volgenden dag i n de s t a d z i e n r o n d r i j d e n . Nadat Eonderdagmiddag 18 J u n i d e r u s t g r o o t e n d e e l s was teruggekeerd vertoonde z i c h geen G-endarme meer; d e s t a k e r s w i s t e n nu
echter
- 9 e c h t e r zeer goed d a t ze wel d e g e l i j k aanwezig waren en deze w8tenscha.p was voldoende. In d i t verband zeiden m i j v e r s c h i l l e n d e hoogere O f f i c i e r e n o.m. h e t navolgende: W i j tred.en a l t i j d o n m i d d e l l i j k k r a c h t i g op; de naam "van h e t kolrps moet door a l l e s heen t e n a l l e n t i j d e wor"den gehand.haafd. B i j h e t v e r s c n i j n e n d e r Gendarmerie "gaan kwaadwilligen aan den h a a l " . Een ander z e i d e : "Waar w i j v e r s c h i j n e n z i j n v i j van het e e r s t e oogenblik "af de b a a s , n i e t goedschiks, dan maar kwaadschiks m e t "gebruik van de wapens. Daarna kan e v e n t u e e l w a t soepeItler worden opgetreden, doch s t e e d s moet i e d e r e e n b l i j "van voelen: de Gendarmerie h e e f t d e macht e n behoudt d i e . "Is het eenmaal t o t ongeregeldheden gekomen dan e i s c h e n " w i j o n v e r b i d d e l i j k d a t i e d e r b e v e l van on8 op staanden llvoet wordt uitgevoerd. Wordt b .v. h e t bevel gegeven t o t I'doorloopen en men g e e f t h i e r a a n n i e t onmiddelii jk gevolg, "dan worden d e betrokkenen door ze k r a c h t i g aan t e pakken "of door de gummistok er t o e gedwongen. Als e r gezegd i s fltldoorloopentldan w o r d t e r doorgeloopen; w i j p r a t e n e r " n i e t over of onderhandelen n i e t , doch e i s c h e n de onmid" d e l l i j k e eo v o l l e d i g e u i t v o e r i n g van o n s bevel. H e t " z e l f d e g e l d t voor de u i t v o e r i n g van o r d e r s , d o o r d e l1betrokken a u t o r i t e i t e n gegeven; zou b.v. , na gehouden rfoverlei,"z e t den Commandant d e r Gendarmerie, b e s l o t e n j n enkele trams t e l a t e n r i j d e n onder bescherming d e r "Gendarmerie en zou b l i j k e n d a t bescherming door e n k e l e Itmanschappen n i e t voldoende m u z i j n , dan gorden d e tram'Iwagens desnoods door een sectie p e r v r a c h t a u t o b e g e l e i d , "doch r i j d e n zullen ze. B i j onze aanwezigheid t e r p l a a t s e " k r l j g s n kwaadwilligen nimmer da kans de u i t v o e r i n g van "een d o o r h e t w e t t i g gezag gegeven order onmogelijk t e 'haken; i n h e t u i t e r s t e geval wordt d i e u i t v o e r i n g m e t a l "le ons t e n d i e n s t e s t a a n d e middelen verzekerd.I1 Ik zag d a t d e Sendarmerie nimmer o p t r a d i n k l e i n e r ver-
band dan s e n s e c t i e ; d e detachementen, welke gevomd worden u i t h e t p e r s o n e e l afkomstig van de T e r r i t o r i a l e b r i g a d e s , worden
- ia worden d a d e l i j k i n s e c t i e s ingedeeld. B i j h e t optreden van een a f d e e l i n g ( p e l o t o n o f s e c t i e ) t e paard wordt deze s t e e d s gevolgd door a f d e e l i n g e n t e v o e t , teneinde b.v. na h e t schoonvegen va.n een p l e i n of een s t r a a t door de beredenen deze o n m i d d e l l i j k door personeel t e v o e t t e kunnen doen bezetten. Zooals r e e d s werd gezegd bewaakte de Gendarmerie n i e t de comolexen v a n f a b r i e k e n , m i j n e n e.d.; z u l k s was wel t i j d e l i j k geschied b i j h e t u i t b r e k e n van de s t a k i n g op Maandagochtend. Toen d e s t a k e r s de Gendarmerie a l d a a r a a n t r o f f e n trokken z i j spoedig weg; de bewaking werd toen aan d e F . S . overgedragen E r waren enkele f a b r i e k e n d i e een b e z e t t i n g weigerden, o.m. de g a s f a b r i e k t e Huy. Op d e toegangen t o t f a b r i e k e n , mijnen e.d. p l a a t s t e d e Gendarmerie d u i d e l i j k leesbare plakkaten of doeken met h e t o p s c h r i f t : "Occupation m i l i t a i r e , e n t r é e i n t e r d i t e " . I e d e r d i e d i t b o r d zonder toestemming zou passeeren d r a a g t h i e r voor d e v o l l e verantwoording m e t a l l e gevolgen van dien. Ook worden de sommaties meermalen door m i d d e l van borden kenbaar gemaakt. Miet a r d e r s dan i n u i t e r s t e noodzaak g a a t men o v e r t o t
.
I
i >
' h e t gebruik van onderdeelen van h e t l e g e r , daar men van d e
%
betrouwbaarneid d e r s o l d a t e n n i e t op d e hoogte is en men de/--. ze dan ook n i e t tegen h e t volk w i l l a t e n o p t r a d e i ; e c h t e r ook v o o r b e z e t t i n g e n bexaking wordt h e t l e g e r alleen b i j dringende noodzakelijkheid gebezigd. Geadarmerie, F.S. en G e n a e n t e p o l i t i e z i j n de organen waarmede h e t gezag moet worden gehandhaaf d E r werd z e e r v e e l -;ebruik gemaakt van de s e c t i e Gendarmerie , vervoerd p e r v r a c h t a u t o a l s s n e l v e r p l a a t s b a r e macht met afdoendô k r a c h t ; voor e r n s t i g e g e v a l l e n meerdere a u t o ' s . Te Luik waren 12 van d e r g e l i j k e auto s aanwezig, bovendien o.m. n o g t e S e r a i n g 2 . Het z i j n normale v r a c h t a u t o ' s m e t l i n nen kap; op de z i j k a n t e n wordan a c h t e r elkaar 3 p l a n k j e s gelegd als z i t p l a a t s e n voor 3 x 3 man, d e commandant z i t n a a s t den chauffeur. De a u t o ' s z i j n van net l e g e r en worden door een s o l d a a t chauffeur gereden; z i j worden o p r e c h t s t r e e k s c h e
.
t e ler'onische
-
trt
11
-
t e l e f o n i s c h e aanvrage van de Gendarmerie ( d u s n i e t l a n g s den m i l i t a i r h i ë r a r c h i e k e n weg) o f s c h r i f t e l i j k , onmiddell i j k t e r beschikking g e s t e l d en moeten i n den k o r t s t mogel i j k e n t i j d op de gewenschte p l a a t s aanwezig z i j n . Ook het n a c h t l e g e r voor de v e r s t e r k t e Gendarmerie e n de F . S . wordt op r e c h t s t r e e k s t e l e f o n i s c h verzoek van de Gendarmerie aan den betrokken Garnizoenscommandant d o o r dez e n t e r beschikking g e s t e l à ; het wordt naar de v e r s c h i l l e n de p l a a t s e n vervoerd door d e zorg van h e t l e g e r , I k zag o v e r a l de matrassen op den v l o e r ; bedkribben heb i k n i e t gezien. Paarden worden a l l e e n i n g r o o t verband g e b r u i k t ; z i j . z i j n n i e t bes-temd voor s u k i l i a n c e 6f h e t b e z e t t e n - v a n p o s t e n met tweeën; v o o r a l voor h e t ontruimen van open ruimten ( p l u i n e n , boulevards) worden a f d e e l i n g e n t e paard met succ e s aangewend. D e paarden z i j n meest van Duits& r a s ; z i j worden aangekocht door d e Remonte Commissie van h e t Leger g e l i j k met d e paarden bestemd n o r de bereden =_Dens; de b e s t e z i j n bestemd voor d e Gendarmerie. De onderdeelen van het 'lLégion b i o b i l e l t komen n a t u u r l i j k v e l h e t a l l e r e e r s t i n aanmerking om i n g r o o t e r verband op t e t r e d e n ; t e Luik w a s h i e r v e n e c h t e r s l e c h t s h e t a l d a a r gestationneercie escadron aanwezig. 29 o v e r i g e onderdeelen bleven, i n verband m e t den dreigenden t o e s t a n d i n h e t geheele l a n d , op hun s t a n d p l a a t sen. De aanwezigheid der pantserwagens d e r Gendarmerie t e cc a^-.- ..-IcwI-
f
'
%'
Luik maakte o n s e t w i j f e l d op d e s t a k e r s e e n s t e r k e n indruk van moreelen riarà; deze s p r a k onmiskenbaar u i t de b e r i c h t e n i n d e 'Iroodel1 b l a d e n , waarin deze l l a u t o - m l t r a i l l e u r s " weràen gesignaleerd.
Het p e r s o n e e l d e r T e r r i t o r i a l e b r i g a d e s i n d e stakingsgebieden wordl; n i e t opgenomen i n d e detachementen, doch b l i j f t den genorien d i e n s t u i t o e f e n e n , welke e c h t e r in hoofdzaak b e s t a a t :in h e t geven van i n l i c h t i n g e n van a l l e r l e i aard,
welke z i j kunnen verstrekken u i t hoofde van hun bekendheid m e t de s t r e e k en de bevolking t e r p l a a t s e . Te Luik waren ongeveer 500 S;enàarmen geconcentreerd; d i t a a n t a l wei-d e c h t e r t e klein bevonàen, d a a r h e t n i e t mog e l i , j k was grbleken aan a l l e aanvragen t o t b e z e t t i n g t e kunnen vJldoen,
re -
- 12 Te Luik werd doorloopend een bepaald g e d e e l t e , t e r s t e r k t e van 1 escadron g e d e e l t e l i j k t e paard, g e d e e l t e l i j k t e v o e t , ( i n v r a c h t a u t o t a ) a l s algemeene r e s e r v e t e r beschikking gehouden; i e d e r e n dag een ander g e d e e l t e . D i t was dus ongeveer l/5 van de t o t a l e s t e r k t e . De Gendarmerie N a t i o n a l e maakte op m i j een v o o r t r e f f e l i j k e n indruk; h e t optreden van h e t p e r s o n e e l t e g e n h e t p u b l i e k was stram en c o r r e c t , doch zonder eenige p r o v o c a t i e . M i l i t a i r e houding, d i s c i p l i n e en tenue l i e t e n n i e t s t e wenschen over; physiek waren h e t allen k r a c h t i g e , f l i n k e k e r e l s . Het i s m i j een b i j z o n d e r genoegen geweest meer van n a b i j met d i t p r a c h t l ge korps t e hebben k e n n i s gemaakt.
6.
CONCLUSIES.
-a .
V e r g e l i j k t men h e t Korps Gendarmerie Nationale met z i j n s t e r k t e van 6500 man p l u s 2300 man r e s e r v e m e t z i j n u i t e r s t soepele bevelvoering en z i j n eenheid van a f r i c h t i n g , o p t r e den, uniform, bewapening enz. met d e tezamen g e s t e l d e s t e r k t e s van onze K o n i n k l i j k e híarechaussee, Rijksveldwacht en Pol i t i e t r o e p e n , i e d e r m e t een n e r s c h i l l e n d e o r g a n i s a t l e , ress o r t e e r e n d e onder v e r s c h i l l e n d e Departementen en d e b i j v e r eenigd optreden o n v e r m i j d e l i j k voorkomende w r i jvingen i n gezagsverhoudingen, dan komt weer eens een keer t e meer de noodzakelijkheid van de i n s t e 1 ) I n g van één Korps R i j k s p o l i t i e n a a r voren. Dat d i t Korps volkomen op m i l i t a i r e l e e s t moet z i j n geschoeid z a l voor een i e d e r , na l e z i n g van h e t bovenstaande, wel d u i d e l i j k z i j n ; h e t i s een even onafwendbare e i s c h als d e i n s t e l l i n g van h e t Korps zelve. D i t Is n e r k a l i jk geen vraagpunt meer, d a t alsnog aan alle kanten zo u moe t e n worden bekeken.
-b.
Br d i e n t een r e g e l i n g t e worden getroffen ( m i j is niet bekend of dezo: w e l l i c h t b e s t a a t ) opdat i n t i j d e n van onlust e n d e verantwoordelijke Commandanten der R i j k s p o l i t i e r e c n t s t r e e k s aan d e betrokken Commandanten van l e g e r o n d e r d e e l e n de beschikking kunnen vragen over motorvoertuigen, nachtlegergoederen e .de
-C .
Onderdeelen van de weermacht, gevormd d o o r d i e n s t p l i c h t i g v n , z u l l e n ook i n o n s l a n d s l s c h t s i n a l l e r u i t e r s t e nood-, zaak vocr a s s i s v e n t i o :vorder, 5 e b r i i i k t . d
-4
a.
13
-
I k ben e r van o v e r t u i g d d a t , i n d i e n t e eenigert i j d door de 66n of andere maatregel de koopkracht van
den Mederlandschen arbeider zou verminderen, men i n ons l a n d voor d e z e l f d e f e i t e n z a l komen t e s t a a n . I s a l s d a n d e Communistische P a r t i j Nederland nog n i e t aan banden gelegd of wel geheel verboden, dan kan men ook h i e r s o o r t g e l i j k e excessen als nu i n B e l g i ë verwachten. Het i s noodz a k e l i j k d a t r e e d s nu onder h e t oog wordt gezien hoe men i n d a t geval d e beschikbare k r a c h t e n over d e daarvoor I n aanmerking komende gebieden z a l verdeelen (Groningsche en Drentsche venen, i n d u s t r i e g e b i e d e n i n Twente en Brabant, Zeehavens, m i j n e n ) . Tevens z a l h i e r b i j nagegaan d i e n e n t e worden over welke k r a c h t e n men b e s c h i k t , e r mede rekening houdende d a t aan d e b r i g a d e s Marechaussee en R i jksveldwacht i n bovenbedoelde gebieden geen p e r s o n e e l kan worden onttrokken.
-e.
In F r a n k r i j k b e s c h i k t men o v e r 1 gendarme p e r 800 i n weners, i n België over 1 gendarme per E 3 0 inwoners (ongerekend de F.S., t e r w i j l binnenkort nog 2 t e r r i t o r i a l e groepen zullen vorden o y g e r i c h t ) en i n Nederland over plm. 2400 Marechaussee p l u s R i jksveldwacht , benevens 1200 man p o l i t i e troepen op een bevolking van plm. 8 millioen, of wel 1 m n r i j k s p o l i t i e og 2222 inwoners. Men z a l b i j de berekening bedoeld onder 3 . t o t de c o n c l u s i e komen d a t d e sterkte van d e N e d e r l m d s c h s R i j k s p o l i t i e onvoldoende is. Zoo lang men i n ons land nog n i e t b e s c h i k t over een k r a c h t i g R i j k s p o l i t i e k o r p s z a l men e r niet aan kunnen ontkomen over t e gaan tot: -1. de i n s t e l l i n g van een i n s t i t u u t als i n België de F.S. 2,.de o p r i c h t i n g van een mobiele macht b i j d e Koninklijke Marechaussee i n den geest van het Eelgische "LQgion híob i l e " , g e s t a t i o n n e e r d i n h e t centrum van h e t land en w a a r b i j t e v e n s ingedeeld h e t Depat van het Wapen, d a t a l s d a n boven d e organieke sterkte van h e t ;Vapen moet worden gebracht.
-
Xinister
M i n i s t e r Theunis h e e f t i n h e t Belgische Parlement eens gezegd: "11 y a de bonnes 6conomies, i1 y a de mauv a i s e s économies; i1 s e r a i t une mauvaise Qconomie que d r a v o i r une p o l i c e i n s u f f i s a n t e . " Dat men d i t ook In ons land bedenke nu e r wellicht nog t i j d i s voor d e noodige maatregelen; men wachte niet t o t men door de harde w e r k e l i j k h e i d t o t deze c o n c l u s i e is moeten komen!
i .*
AFSCHRIFT
0
.
BIJLSIGE: I.
VIVE LA LUTTE DES TRAVAI-RS! B r i m é s , e x p l o i t é a , l e s t r a v a i l l e u r s f l a m n d s e t wallons ont declenchd l a b a t a i l l e ! Revendications d e s m B t a l l u r g i s t e s , c a h i e r d e l a Commission S y n d i c a l e , d e c i s i o n s des mineurs, t o u t c e l a concorde A REVXNDICATIONS ET EXPLOITATION COMLciuNES: LUTTE C O M M i I Avec Keuwet, s e c r e t a i r e des m é t a l l u r g i s t e s , nous disons: I1 f a u t combattre t o u t gouvernement qui n'accordera pas d e s u i t e l e s 40 h e u r e s , les m n d s Dasés, l a reconnaissance s y n d i c a l e , d e s salaires décents! Les mineurs l u t t e n t a u s s i a f i n qu'on n'accorde p l u s La pension à d e s morts! Les ch8rneurs s ' a s i t e n t , eux, t o u j o u r s a u s s i misbrables! Le Comrès d e s mineurs a eu r a i s o n de m a r m e r l a n 6 c e s s i t 6 de coordonner c e t t e a c t i o n de masse. Les mineurs n e peuvent r e s t e r s e u l s d a n s l a Lutte! Les tra-
.
v a i l l e u r s doivent former un b l o c u n i . Une p r o f e s s i o n ne peut abanàonner l ' a u t r e . Les t r a v a i l l e u r s doivent r e n t r e r , t o u s ensemble, aprèa a v o i r a r r a c h é l a v i e t o i r e ? Mais c o m e l ' é c r i v a i t l e 'Teuple'' d u i j j u i n , l e s t r a v a i l l e a s s e n t e n t e n même temps que l e u r e x p l o i t a t i o n , les menaces qui phsent SUF l e s i i b e r 6 6 s ? Ce n ' e s t pas l a c o l l a b o r 3 t i o n a v e c van Zeeland, qui 6 c a r t e r a le fascisme? L a collabora3ion p r é c é d e n t e a - t - e l l e
empêché Le rexisme?
Van Zeeland ne tiendra pas sss oromesses, pas plus en i936 qu'en 1935. Une fois d e p l u s , o r a i g n o n s que l e s J.G.S. aient en-
core raison! Allons-nous ê t r e dupes? 8Oul6s une f o i s , devons-nous a c c e p t e r de l'gtre une seconàe f o i s ? On a d i t au S o n s . r i l général du P.O.B. l e 11 j u i n , que van Zeeland é t a i t un homme Bquivoque, un J a n u s , un c a l o t i n . Samedi, on c o l l a b o r a i t avac l u i ! van Zeeland a u r a i t - i l change en 24 heures? Son programme, quant au fond, e s t l e m a m e que l e premier! Pour l e s t r a v a i l l e u r s , d e s promesses vagues e t Í'umeiises! Pour i t s vieux, is Lension à 64 ans!
- 2 -
De qui s e moque-t-on? Que s i g n i f i e n t c e s marchandages? van Zeeland a donne d e s gages au rexisme! van Zeeland, c r e s t une n o u v e l l e d e c e p t i o n q u i p r o f i t e r a a u rexisme! Nous ne t o l é r e r o n s pas que c e r t a i n s chefs s u i n ' o n t r i e n a p p r i s . . f a s s e n t le jeu du fascisme! Nous t r a d u i s o n s les s e n t i m e n t s des o u v r i e r s l o r s q u e nous a f f i r m o n s q u ' i l s e x i g e n t un gouvernement de combat a n t i c a p i t a l i s t e bas6 sur l e s masses p o p u l a i r e s ? TRBVAILLEXJRS, VOTñE CAUSE EST JUSTEI I1 e s t d e s h o m e s qui ne gagnent pas 20 f r a n c s par j o u r 8 l a s u r f a c e ? I1 e s t d e s jeunes qtli gagnent i5 fr4nCs p a r j o u r au fond d e s p u i t s ! Mais le charbonnage d e Strgpy-Bracquegnies accuse un bdnéfice de 3, m i l l i o n 86j'.OOO fr. C e l u i du Gouffre, Chatelineau : 2 m i l l i o n s 591.000 f r . - C e l u i du P o i r l e r : 1 million 170,000 f r . - Gelui d e Bernlssart: plus de 4 millions! I L FAUT DUNEEX MOINS AUX CAPITALISTES ET PLUS AUX TMVAILLEURSI L ' e s c r o q u e r i e a d6jà dur6 t r o p longtemps.
-
OUVRIERS? Nos camarades d e Liege vont d é c r e t e r l a g a v e dans l e s é c o l e s ! Plus un e n f a n t de t r a v a i l l e u r dans les Bcoles! LES SOLDATS, i33 AJJSSI, SXñONT AVXC NOUS! On a envoy6 des s o l d a t s flamands 6 augree. I n t e r r o g e s par l e commandement, ils ont d 6 c l a r 6 , TOUS, q u ' i l s ne marcheraient p a s c o n t r e les g r e v i s t e s en c a s d ' i n s u f f i s a n c e d e l a gendarmerie. S o l d a t s , f r è r s s , n e t r a h i s s e z p a s d e s f r h r e s ! Nos i n - f é r e t s sorit i d e n t i q u e s . N e soyez p a s d e s s a b o t e u r s OU des s u p p l a n t e u r s . N e chargez p a s une s e u l e p e l l e t h d e charbon! Unis, nous sommes i n v i n c i b l e s! indéfectlblement f i d e l e , s e t r o u v e a T r a v d l e u r s , J.G.S., vos c ô t é s . Arrlere l e s récalcitrants e t les t e a p r i s a t e u r s ! ( ~ l ~ a l l o n í e ~ l du 15 j u i n i .
C o l i d a r l t é ! S&ve g e n e r a l e ! A bas l e s promesses qu'on ne tiunt pas? A b a a I r r g a c t i o n n a i r e van Zeeland! FORME2 VCTII3 330NT ?OPULAIFlB DE COMBAT? Tour l a I . N . J . G , S . : L e S e c r e t a i r e g é n é ï a l , Fernand [GODEFROID. Le Esresident, Xector 30UND.
- 3 -
0,35
W Q T J E SAMEDI, l i s e z l e j o u r n a l d e combat t'd.G.S.". fr. le numéro. - Abonnement 1936: 7 fr. - 2.C.P, 30.59.58,
F.N.J.G.S.,
28, Avenue des Allies, C h a r l e r o i .
SAMEDI 20 JUIN, UN NUM6RO SUR LA GRim. ADDUyeZ,
r e j o i a n e s 1' o r g a n i s a t i o n J .G.S. !
34,397.- Imprirnerie C o o p é r a t i v e O u v r i è r e -. L'
,
( ~ ~ ~ . C O O P . 6-8 )
Reve-drOr, i a L o u v i è r e , D i r e c t e u r : A.AnClr6.
Avenue
