Het magazine met beursnieuws
Juli - August 2013
N°03 Centraal Dossier Alfa, bèta, delta ... leer Grieks deze zomer
Pedagogische Fiche Turbo map : Het nieuwe instrument om de juiste turbo te kiezen
Inhoud
Juli - August 2013
03 EDITOriaal
De zomer is daar!
04 aGENDA
De belangrijke afspraken van de economie en de markten
07
analyseS
Analyse strategie - juni 2013 Een moeilijk te volgen conjunctuur
09 Macro-economische analyse Groei in de Verenigde Staten en Japan, daling van de activiteit in Europa
11
Centraal Dossier Expert NR. 15 Alfa, bèta, delta ... leer Grieks deze zomer
15 INTERVIEW
Niet alle warrants zijn even gevoelig voor de evolutie van hun onderliggende waarde
17
Aanbevelingen Cac 40® en S&P 500
19 Pedagogische Fiche
Turbo map : Het nieuwe instrument om de juiste turbo te kiezen
21 AVERTISSEMENT
2
Editoriaal
Juli - August 2013
De zomer is daar! Opgemaakt op 1 juli 2013 Bertrand Alfandari
W
e zitten er allemaal op te wachten en eindelijk is het zover! We kennen een grillige zomer dit jaar: een troosteloos weerbericht, de moraal van de gezinnen op een dieptepunt, angstige markten,… Dit speciale nummer Zomer 2013 van uw Expert Magazine hebben we zodanig opgesteld, dat het u enkele bakens aanreikt om de afgelopen 6 maanden te begrijpen en de tweede helft van het jaar geruster tegemoet te zien. Wat het eerste semester van 2013 betreft, is het moeilijk om, ondanks de voorzichtige stijging die de toonaangevende Franse index optekende (+2,69%), volledig optimistisch te zijn met betrekking tot de economische context, en dat ongeacht de zone in kwestie. En overigens kent de volatiliteit op de aandelenmarkten, die opnieuw een historische dieptepunt had bereikt, nu weer een opwaartse trend; op de CAC 40® is de impliciete volatiliteit van 14% in het begin van het jaar naar 19% eind juni geëvolueerd, met pieken van 23% enkele dagen geleden. Een gerust gemoed is dus nog niet voor vandaag voor de marktspelers… Overigens hebben de beleggers in beursproducten sinds het begin van het jaar massaal ingezet op hefboomproducten – hoofdzakelijk op de CAC 40®, het Goud en de Dax; de Turbo Aandelen waren eveneens fel gegeerd. Om deze nieuwe
verwachtingen het hoofd te bieden heeft BNP Paribas Beursproducten zijn uitgiftebeleid versneld, zodat ze meer dan ooit een onontkoombare speler werd voor Turbo’s en Warrants op talloze Franse aandelen (large & mid caps), Belgische, Duitse en Amerikaanse aandelen. Wie zijn kennis van de beurs, de financiële producten en de “Grieken” zou willen bestendigen of verder willen uitbreiden, verwijzen we naar het Centraal Dossier (pagina 11) om de Grieken beter te begrijpen en deze parameters dagelijks te gebruiken. Laatste instrument dat u niet mag missen als u belangstelling hebt voor Turbo’s: de “Turbo Map”, voorgesteld op pagina 20, dat een eenvoudig overzicht biedt van het huidige gamma zodat u sneller en beter uw keuze kunt maken. Vergeet tot slot niet het “Salon des Produits de Bourse BNP Paribas” dat op 3 oktober aanstaande plaatsvindt in Parijs. Wij bieden tevens een reeks presentaties online aan (webinars) voor wie niet de mogelijkheid of de tijd heeft om persoonlijk langs te komen. Het voltallige team wenst u een uitstekende vakantie toe.
Handleiding OM HET INTERACTIEF PDF-BESTAND TE LEZEN
03
Agenda
Juli - August 2013
1 juli
Europa: werkloosheidspercentage eurozone om 11 uur. USA: ISM Manufacturing en bouwuitgaven om 16 uur.
2 juli USA: industriële bestellingen om 16 uur.
12 juli
Europa: industriële productie eurozone om 11 uur. USA: index van de productieprijzen om 14.30 uur. Vertrouwensindex van de Universiteit van Michigan om 15.55 uur.
15 juli
3 juli
Frankrijk: PMI van de dienstensector om 9.50 uur. Duitsland: PMI van de dienstensector om 9.55 uur. Europa: Samengestelde PMI en PMI van de dienstensector om 10 uur. Detailverkoop in de eurozone om 11 uur. USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur. ADP Schommeling van de werkgelegenheid om 14.15 uur. Handelsbalans, doorlopende aanvragen en nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen om 14.30 uur. Samengestelde ISM NonManufacturing om 16 uur.
4 juli
USA: index Empire Manufacturing en verwachte detailverkopen om 14.30 uur. Bedrijfsvoorraden om 16 uur.
16 juli
Duitsland: peiling ZEW (economische vertrouwensindex) om 11 uur. Europa: handelsbalans eurozone, index van de consumptieprijzen en peiling ZEW (economisch gevoel) om 11 uur. USA: industriële productie en bezettingsgraad om 15.15 uur.
17 juli
Europa: aankondiging van de rentetarieven van de ECB om 13.45 uur.
USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur. start bouwwerken en bouwvergunningen om 14.30 uur.
5 juli
18 juli
USA: doorlopende aanvragen en nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen om 14.30 uur. Vertrouwensindicator Philadelphia-Fed en geavanceerde indicatoren om 16 uur.
Frankrijk: handelsbalans om 8.45 uur. USA: werkloosheidspercentage om 14.30 uur.
8 juli
Duitsland: handelsbalans om 8 uur. Industriële productie om 12 uur. Europa: Sentix vertrouwen van de beleggers om 10.30 uur.
CERTIFICATEN: laatste noteringsdag voor de Turbo’s, Capped + en Floored + op de CAC 40® met vervaldatum op 19 juli 2013.
10 juli
WARRANTS: laatste noteringsdag voor de Warrants op de CAC 40® met vervaldatum op 19 juli 2013.
Frankrijk: industriële productie en verwerkende industrie om 08.45 uur. USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur. Groothandelsvoorraden om 16 uur.
11 juli
USA: doorlopende aanvragen, index de importprijzen en nieuwe vragen werkloosheidsuitkeringen om 14.30 uur.
22 juli USA: verkoop van bestaande woningen om 16 uur.
van voor
23 juli
Frankrijk: index van het vertrouwen van de zakenwereld om 08.45 uur. PMI van de
04
Agenda dienstensector om 9 uur. Europa: consumentenvertrouwen van de eurozone om 16 uur. USA: index Manufacturing van de Fed van Richmond om 16 uur.
24 juli
Frankrijk: werkzoekenden om 18 uur. Duitsland: PMI van de dienstensector om 09.30 uur. Europa: Samengestelde PMI en PMI van de dienstensector om 10 uur. USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur. Verkoop van nieuwe woningen om 16 uur.
25 juli
Duitsland: IFO zakenklimaat om 10 uur. USA: bestellingen van duurzame goederen, doorlopende aanvragen en nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen om 14.30 uur.
26 juli
Frankrijk: index van het consumentenvertrouwen om 08.45 uur. USA: vertrouwensindex van de Universiteit van Michigan om 15.55 uur.
29 juli USA: verwerkende industrie Fed Dallas om 16.30 uur.
30 juli
Europa: consumentenvertrouwen van de eurozone en indicator van het zakenklimaat om 11 uur. USA: consumentenvertrouwen om 16 uur.
31 juli
Juli - August 2013
USA: doorlopende aanvragen en nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen om 14.30 uur. Bouwuitgaven en ISM Manufacturing om 16 uur.
2 augustus USA: consumptie van de gezinnen, persoonlijk inkomen en werkloosheidspercentage om 14.30 uur. Industriële bestellingen om 16 uur.
3 augustus
Duitsland: PMI van de dienstensector om 9.55 uur. Europa: Samengestelde PMI en PMI van de dienstensector om 10 uur.
5 augustus
Frankrijk: PMI van de dienstensector om 9.50 uur. Europa: Sentix vertrouwen van de beleggers om 10.30 uur. Detailverkoop in de eurozone om 11 uur. USA: Samengestelde ISM Non-Manufacturing om 16 uur.
6 augustus USA: handelsbalans om 14.30 uur.
7 augustus
Frankrijk: handelsbalans om 8.45 uur. Duitsland: industriële productie om 12 uur. USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur.
8 augustus
Duitsland: handelsbalans om 8 uur. USA: doorlopende aanvragen en nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen om 14.30 uur.
Europa: werkloosheidspercentage eurozone om 11 uur. USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur. ADP Schommeling van de werkgelegenheid om 14.15 uur. Basisconsumptie van de gezinnen, index van de prijzen van het BBP en BBP om 14.30 uur.
9 augustus
1 augustus
Duitsland: peiling ZEW (economische vertrouwensindex) om 11 uur. Europa: industriële productie eurozone en peiling
Europa: aankondiging van de rentetarieven van de ECB om 13.45 uur.
Frankrijk: industriële productie en verwerkende industrie om 08.45 uur. USA: groothandelsvoorraden om 16 uur.
13 augustus
05
Agenda ZEW (economische vertrouwensindex) om 11 uur. USA: index van de importprijzen en verwachte detailverkopen om 14.30 uur. Bedrijfsvoorraden om 16 uur.
14 augustus
Juli - August 2013
USA: doorlopende aanvragen en nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen om 14.30 uur. Geavanceerde indicatoren om 16 uur.
23 augustus Frankrijk: PMI van de dienstensector om 9 uur.
Frankrijk: BBP om 11 uur. Europa: BBP om 11 uur.
Europa: consumentenvertrouwen van de eurozone om 16 uur.
USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur. Index van de productieprijzen om 14.30 uur.
26 augustus
15 augustus USA: index Empire Manufacturing, nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen en doorlopende aanvragen om 14.30 uur. Industriële productie en bezettingsgraad om 15.15 uur. Vertrouwensindicator Philadelphia-Fed om 16 uur.
CERTIFICATEN: laatste noteringsdag voor de Turbo’s op de CAC 40® met vervaldatum op 16 augustus 2013. WARRANTS: laatste noteringsdag voor de Warrants op de CAC 40® met vervaldatum op 16 augustus 2013.
16 augustus Europa: handelsbalans eurozone en index van de consumptieprijzen om 11 uur. USA: start bouwwerken en bouwvergunningen om 14.30 uur. Vertrouwensindex van de Universiteit van Michigan om 15.55 uur.
21 augustus 2013 USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur. Verkoop van bestaande woningen om 16 uur.
22 augustus Duitsland: PMI van de dienstensector om 9.30 uur. Europa: Samengestelde PMI en PMI van de dienstensector om 10 uur.
USA: bestellingen van duurzame goederen om 14.30 uur. Verwerkende industrie Fed Dallas om 16.30 uur.
27 augustus Frankrijk: werkzoekenden om 18 uur. USA: consumentenvertrouwen en index Manufacturing van de Fed van Richmond om 16 uur.
28 augustus USA: MBA aanvragen hypothecaire leningen om 13 uur.
29 augustus Frankrijk: index van het vertrouwen van de zakenwereld om 8.45 uur. USA: basisconsumptie van de gezinnen, doorlopende aanvragen, nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen, index van de prijzen van het BBP en BBP om 14.30 uur.
30 augustus Europa: consumentenvertrouwen van de eurozone, indicator van het zakenklimaat en werkloosheidspercentage eurozone om 11 uur. USA: consumptie van de gezinnen en persoonlijk inkomen om 14.30 uur. Index van de Aankoopdirecteurs van Chicago om 15.45 uur. Vertrouwensindex van de Universiteit van Michigan om 15.55 uur.
06
Analyse strategie - juni 2013
Juli - August 2013
« Een moeilijk te volgen conjunctuur » Einde redactie op 20 juni 2013
W
at gebeurde er in het eerste halfjaar?
Het eerste halfjaar speelde zich af tegen een contrastrijke economische achtergrond, die moeilijk te doorgronden was. Het is veelbetekenend dat de OESO het in haar recentste Economische vooruitzichten eens te meer over een ‘broos en ongelijk’ herstel heeft. ‘Broos’ omdat de wereldwijde groei in het eerste kwartaal niet meer dan 1,7% op jaarbasis bedroeg (het laagste niveau sinds midden 2009) en in de lente geen tekenen van een versnelling vertoonde. ‘Ongelijk’ omdat, om slechts één voorbeeld van de huidige verschillen te geven, de conjuncturele situatie duidelijk anders is bij de Amerikaanse economie, die met 2% groeit, en die van de eurozone, waar nog steeds een recessie heerst. Bovendien blazen de Amerikaanse indicatoren warm en koud tegelijk na een eerste kwartaal met een groei van 2,4% op jaarbasis. Wat de werkgelegenheid betreft, is er een duidelijke verbetering, die echter nog niet voldoende is. Alleen de vastgoedmarkt lijkt echt goed te herstellen en zou de activiteit in haar geheel kunnen ondersteunen. In de eurozone is vanuit conjunctureel standpunt het ergste voorbij. De overheden moeten nu de structurele hervormingen doorvoeren (en de tekorten verder afbouwen), terwijl ze tegelijkertijd ook de werkloosheid, die zorgwekkende niveaus bereikt, moeten bestrijden. De inzet van de ECB deed de (onterechte) vrees voor het uiteenvallen van de eurozone verdwijnen, maar de versplintering
Nathalie Benatia Strateeg BNP Paribas Investment Partners
blijft wel bestaan. Het monetaire beleid dringt niet door tot in de reële economie en daarom zijn er nieuwe tussenkomsten nodig, waar blijkbaar gevoelige onderhandelingen tussen verschillende Europese instanties aan te pas moeten komen.
Hoe staat het met het monetaire beleid?
De aandacht van de beleggers gaat steeds meer uit naar de monetaire beleidsmaatregelen. Terwijl de Bank of Japan even de show stal toen ze begin april aankondigde dat ze op twee jaar tijd haar monetaire basis zou verdubbelen en de Europese centrale bank min of meer liet uitschijnen dat de daling van haar richtinggevende rente nog niet voorbij is, herinnert iedereen zich vooral het vooruitzicht dat de Amerikaanse Federal Reserve haar inkopen van aandelen tegen het einde van het jaar zal afbouwen. Sinds de voorzitter van de Fed op 22 mei aankondigde dat de inkopen van aandelen na de komende vergaderingen van het FOMC mogelijk worden verminderd als de economische activiteit verder verbetert, zijn de langetermijnrentevoeten duidelijk gespannen. Tegelijkertijd is er meer twijfel op de aandelenmarkten en bij meerdere activaklassen waren er bruuske positiecorrecties waar te nemen. Zoals ze in juni al stelde, zal de Fed haar beslissing nemen op basis van de economische gegevens, maar ze liet ook uitschijnen dat de inkoop van aandelen in de herfst zeer geleidelijk zal beginnen af te nemen, tot hij midden 2014 helemaal stilvalt als het werkloosheidscijfer blijft dalen.
07
Analyse stratégie
Juli - August 2013
Welke activa-allocatie verdient in die context de voorkeur?
De vragen over de gevolgen van die aanpassing aan de kwantitatieve politiek van de Fed zullen onder invloed van de commentaren en economische indicatoren leiden tot een terugkeer van de volatiliteit op de financiële markten. De rally op risicoactiva weerspiegelt eerder de grote hoeveelheid liquiditeiten dan solide macroen micro-economische vooruitzichten. In die context moet een tactische activaallocatie buitengewoon reactief zijn. Bij de overheidsobligaties bijvoorbeeld bieden de recente spanningen op de langetermijnrente instapopportuniteiten voor de Europese markt voor zover de groei en de inflatie zulke rentetarieven rechtvaardigen. Algemener zijn wij van mening dat de relatieve waardering van de verschillende activa belangrijker zal worden bij beleggingsbeslissingen. De aandelen uit opkomende economieën zullen opnieuw in de smaak vallen bij beleggers: de duidelijke underperformance die ze sinds het jaarbegin lieten zien, vertaalt zich in een decote van meer dan 25%, de hoogste sinds 2009. De manoeuvreerruimte inzake economische politiek zou de grote opkomende economieën moeten toelaten snel uit het vacuüm te komen dat kenmerkend was voor het tweede kwartaal. Het krediet daarentegen lijkt ons te duur, de niveaus van de spreads zijn niet hoog genoeg om het genomen risico voldoende te belonen (in het bijzonder bij kwaliteitsaandelen). De waardering van aandelen uit ontwikkelde
economieën is momenteel neutraal tot negatief, zodat we eerder de voorkeur geven aan ‘niches’ (zoals beursgenoteerde Amerikaanse investeringsmaatschappijen), waarbij goede fundamentals belangrijker zijn dan een algemene blootstelling op korte termijn. Op langere termijn hebben aandelen nog steeds troeven. >> FOMC: comité voor de monetaire politiek dat het beleid van de Fed bepaalt. >> spreads : renteverschil tussen staatsobligaties en bedrijfsobligaties.
08
Macro-economische analyse « Groei in de Verenigde Staten en Japan, daling van de activiteit in Europa »
Juli - August 2013
Philippe d’Arvisenet Head of Economic Research BNP Paribas
Opgesteld op 17 juni 2013
I
n de Verenigde Staten bedroeg de groei in het eerste kwartaal 2,4%, ondanks een krimp van een punt die toe te schrijven was aan de correctie van de overheidsrekeningen. De werkgelegenheid neemt verder toe en het vertrouwen van de gezinnen herstelde. De consumptie biedt weerstand, de detailhandel bijvoorbeeld steeg in april met 0,6%. Het herstel van de vastgoedsector wordt bevestigd. De onzekerheden rond het ritme van de ‘quantitative easing’ voedden de volatiliteit op de markten. Het herstel zal zich bescheiden doorzetten, dit jaar met bijna 2%, voor het volgend jaar versnelt tot 2,5%. De rem op de interne vraag is toe te schrijven aan de correctie op de begroting die gematigd moest worden. In de eurozone nam de activiteit in het eerste kwartaal voor de zesde keer op rij af (-0,2%). In tegenstelling tot Frankrijk slaagt Duitsland er net in (0,1%) om aan de technische recessie te ontkomen.
De conjuncturele indicatoren verbeterden in mei (maandelijkse enquête van de Europese Commissie, PMI-indices), maar hun niveaus blijven op één lijn met het gemiddelde van het eerste kwartaal. De versoepeling van de monetaire voorwaarden zet zich niet onmiddellijk door in de reële economie (wat het gevolg is van de private schuldafbouw, de versplintering in de financieringsvoorwaarden en de toename van vorderingen van slechte kwaliteit in de perifere landen). Bovendien heeft de Europese Commissie, zich bewust van het vernietigende effect van een te strakke politiek van begrotingsconsolidatie, weliswaar uitstel toegekend voor het terugdringen van het tekort tot 3% (bijvoorbeeld twee jaar voor Frankrijk en Spanje), en ontsnapt Italië aan een veroordeling voor een buitensporig tekort, maar dat verhindert niet dat de consolidatie moet doorgaan en op de activiteit zal blijven wegen. De opleving van de industriële productie in april in Duitsland (1,2%) en in Frankrijk (2,3%) zou een voorteken kunnen
Composite PMI 65.00 60.00 55.00 50.00 45.00 40.00
Ja
n-‐ 07 M ay -‐0 7 Se p-‐ 07 Ja n-‐ 08 M ay -‐0 8 Se p-‐ 08 Ja n-‐ 09 M ay -‐0 9 Se p-‐ 09 Ja n-‐ 10 M ay -‐1 0 Se p-‐ 10 Ja n-‐ 11 M ay -‐1 1 Se p-‐ 11 Ja n-‐ 12 M ay -‐1 2 Se p-‐ 12 Ja n-‐ 13 M ay -‐1 3
35.00
Euro zone
France
Germany
09
Analyse Macro-Économie
Juli - August 2013
zijn van een stabilisering over enkele maanden. In het totaal zou de krimp van 0,5% van het bbp vorig jaar in 2013 tot 0,8% kunnen oplopen. De terugkeer van een lichte groei mag pas tegen 2014 worden verwacht (0,7%), zonder dat het risico van een daling kan worden uitgesloten. Alleen in Duitsland, waar de gezinnen profiteren van een gevoelige loonsverhoging, zou de groei 1,5% kunnen bereiken. De inflatie vertraagt sterk (1,5% verwacht voor dit jaar en 1,3% voor volgend jaar), de effecten van de btw-verhogingen in 2012 verdwijnen en de conjunctuur volgt de loonmatiging (behalve in Duitsland). In Japan bereikte de groei in het eerste kwartaal 1%, de consumptie herstelde er, gevoed door het verrijkingseffect als gevolg van de beursstijging en van het herstel van het vertrouwen. De budgettaire expansiepolitiek die werd ingevoerd (1,3 punten van het bbp), met name in het voordeel van de infrastructuur, en de aankopen die werden gedaan in anticipatie op de btw-verhoging van volgend jaar zouden de activiteit de komende kwartalen moeten blijven ondersteunen. Het herstel van de winsten (4,9% in het eerste kwartaal), deels gevoed door de daling van de yen, moeten investeringen bevorderden, een vooruitzicht dat wordt ondersteund door de toenemende vraag naar kapitaalgoederen. In april was de onderliggende inflatie nog negatief (-0,4%), maar in mei bedroeg ze voor de regio Tokio 0%. Het doel van 2% (zonder de effecten van de btwverhoging) is nog ver weg, zelfs als de anticipaties herstellen. De langetermijnrente veerde met 40 basispunten op tot 0,85% na de aankondiging van de nieuwe politiek van ‘quantitative easing’. De tegenstelling tussen de inflatiedoelstelling en de zorg om de langetermijnrente op een zeer laag niveau te houden, terwijl de overheidsschuld nieuwe records breekt, zorgde voor de terugkeer van een sterke volatiliteit bij de rentetarieven en lokte een sterke correctie uit op de beurs. Dat alles voedde dan weer de onzekerheid over de modaliteiten van de monetaire politiek in de komende jaren.
In China bedroeg de groei in het eerste kwartaal 7,7% op jaarbasis (5,8% in vergelijking met het vorige kwartaal). De infrastructuurprogramma’s en het herstel van de vastgoedactiviteit zouden een gunstige invloed moeten hebben. De detailhandel echter is getroffen door de loonmatiging in de steden, die te maken heeft met vertragende winsten en maatregelen om de corruptie te bestrijden (op jaarbasis 10,8% volume in mei, tegenover 12,7% in december). De begrotingspolitiek wordt beperkt door de zwakke plaatselijke financiën, de monetaire politiek door de hoge schuldgraad en het risico op toenemende dubieuze kredieten. In het totaal zal de groei dit jaar niet boven 7,5% uitkomen. >> technische recessie: daling van het bbp gedurende twee opeenvolgende kwartalen. >> begrotingsconsolidatie: terugdringen van het overheidstekort en de schuld.
10
Centraal Dossier
Juli - August 2013
« Alfa, bèta, delta ... leer Grieks deze zomer» Opgesteld op 18 april 2013
Beursproducten zijn voor specialisten, die echter ook nog wat Grieks moeten kennen. Een aantal belangrijke begrippen waarmee het risico of de gevoeligheid van financiële producten kunnen worden gemeten, werd immers naar een letter uit het Griekse alfabet genoemd. Een overzicht.
A
ls u het Griekse alfabet nog niet kent, kunt u het deze zomer leren. Het zal niet alleen van pas komen tijdens een vakantie op de Ionische eilanden! Wie de echte betekenis van de sleutelbegrippen uit de financiële wereld kent, kan immers die tracker, dat certificaat of die warrant kiezen die het best aansluit bij zijn strategie, zijn verwachtingen en zijn vooruitzichten. Wat zijn de alfa, bèta, delta, thèta en vega? Twee algemene begrippen: alfa en bèta De alfa is een bij collectief beheer vaak gebruikt begrip en meet de outperformance van een actief ten opzichte van zijn benchmark, zijn referentie. Die laatste kan een index zijn, een aandeel of een activiteitensector. De alfa is minder bekend dan de bèta. Hij meet de specifieke factoren die met de prestaties van een financieel actief te maken hebben of de competentie van de beheerder voor een fonds, zonder rekening te houden met de markt. De alfa geeft dus de prestatie weer indien de markt in zijn geheel een winst van 0 zou maken. Hoe hoger de alfa, hoe beter de prestaties van de beheerder van het actief. De alfa laat u dus toe beheerders met elkaar te vergelijken en te bepalen welke beheerders in een bepaalde periode het best presteerden. De bèta meet de volatiliteit - het risico, de gevoeligheid van een actief, met andere woorden zijn
neiging om meer of minder te schommelen. De bèta meet in het bijzonder de gevoeligheid van een actief ten opzichte van die van de markt. Bijvoorbeeld: met een bèta van 2 zal een aandeel met 20% stijgen wanneer de markt met 10% stijgt. In dat geval laat de bèta toe de marktschommelingen te versterken: het is een middel om een hefboomeffect op uw portefeuille toe te passen. Omgekeerd zal een effect met een lage bèta de marktschommelingen verzwakken. Zo kunt u beoordelen welke effecten en producten defensief of offensief zijn. U kunt ook de bèta van een portefeuille berekenen, gewogen op basis van het gewicht van zijn samenstellende delen, met andere woorden, zijn gevoeligheid. Kwantitatieve beheerders gebruiken wiskundige modellen (soms ook ‘black boxes’ genoemd) om die effecten te selecteren die het minst gevoelig zijn aan marktfactoren en de beste prestaties laten optekenen: ze willen de alfa verhogen door het bèta-risico te verlagen. Een voorbeeld: toen in 2008-2009 de financiële waarden (banken, verzekeringen enz.) in de pan werden gehakt, kon een te grote blootstelling aan de sector via aandelen, warrants of certificaten uw portefeuille onderuit halen. En dus zijn daling ten opzichte van de indices nog versterken. Omgekeerd zou uw portefeuille toen die waarden in 2012 uiteindelijk weer begonnen te stijgen, minder goede prestaties hebben neergezet ten opzichte van de markt in zijn geheel als u niet in de sector had belegd.
11
Centraal Dossier
Juli - August 2013
een put) een lage delta, die zelfs in de buurt van 0% komt. Terwijl een warrant die sterk in-the-money is (‘in-the-money’ betekent dat de koers van de onderliggende waarde hoger is dan de uitoefenprijs voor een call en lager dan die voor een put) een hoge delta heeft, die zelfs in de buurt van 100% komt.
Kortom, de bèta kan u helpen om een zicht te krijgen op de gevoeligheid van uw portefeuille ten opzichte van de marktevolutie. Zo zal een toename van de volatiliteit op de globale markt min of meer voor een hogere volatiliteit van uw portefeuille zorgen, in navolging van de bèta van de verschillende elementen waaruit uw portefeuille is samengesteld. Andere nuttige concepten beleggingen in warrants
in
verband
Call warrants hebben altijd een positieve delta, put warrants een negatieve. Een delta van 0,45 voor een call (of 45%) betekent dat als de onderliggende waarde met 1 euro stijgt, de prijs van de warrant met 0,45 euro zal stijgen (waarbij verder alles gelijk blijft). Algemeen verdient het de voorkeur om een call warrant te kopen waarvan de delta tussen 25% en 75% bedraagt. Omgekeerd is het beter een put warrant te kopen waarvan de delta tussen -75% en -25% bedraagt.
met
- De delta meet de gevoeligheid van de waarde van de warrant ten opzichte van de waarde van het onderliggende effect. De delta drukt met andere woorden de koersschommelingen van de warrant uit afhankelijk van de koersschommelingen van de onderliggende waarde. Zo heeft een warrant die sterk out-ofthe-money is (‘out-of-the-money’ betekent dat de koers van de onderliggende waarde lager is dan de uitoefenprijs voor een call en hoger dan die voor
De delta van turbo’s ligt meestal erg dicht bij 1 (100%). Deze indicator is in normale tijden dus minder belangrijk voor turbo’s dan voor warrants.
Theoretische en puur indicatieve gegevens. van de het Delta en het he
100
Delta in %
5 60
4
40
3 2
20
1
0
0 32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
Koers van het onderliggende effect
54
56
58
Effet de levier
6
80
Delta
60
He
Grafiek : We zien dat hoe meer de koers van de onderliggende waarde stijgt, hoe meer ook de delta (in %) zal stijgen. Het hefboomeffect is het grootst wanneer de koers van de onderliggende waarde lager is dan de uitoefenprijs voor een call warrant (omgekeerd voor een put warrant). Wanneer echter een bepaalde drempel wordt overschreden (boven 75% delta voor een call, omgekeerd voor een put), wordt het product stilaan onaangepast en vertoont het hefboomeffect de neiging om weg te vallen.
12
Centraal Dossier - Naast de prijs van de onderliggende waarde is ook de tijd van groot belang voor een warrant. We herinneren eraan dat de waarde van een warrant overeenstemt met zijn intrinsieke waarde + zijn tijdswaarde. (Waarbij de intrinsieke waarde van een call gelijk is aan de koers van de onderliggende waarde - de uitoefenprijs wordt afgestemd op de eventuele wisselkoers en de pariteit). De thèta meet de gevoeligheid van de waarde van de warrant ten opzichte van de tijd. Warrants zijn duur
Juli - August 2013
wanneer hun vervaldag nog veraf ligt, maar de prijs daalt bij het naderen van die vervaldag. De tijdswaarde vertegenwoordigt de zogenoemde speculatieve waarde van de warrant die de belegger wil betalen om gedurende de looptijd van de warrant te kunnen profiteren van een gunstige koersevolutie van de onderliggende waarde. De thèta wordt gewoonlijk berekend in euro per dag en vertegenwoordigt dus het dagelijks geboekte verlies op de prijs van de warrant door het verstrijken van de tijd.
Theoretische en puur indicatieve gegevens.
Gecumuleerd verlies gekoppeld aan de 4jdswaarde geboekt op de prijs van de Warrant Voorbeeld van een Warrant met einddatum september 2013 Gecumuleerd verlies gekoppeld aan de tijdswaarde geboekt op de prijs van de warrant 0.4
Gecumuleerd verlies in €
0.35 0.3 0.25 0.2 0.15 0.1 0.05 0 Jun-‐13
Jul-‐13
Aug-‐13
Sep-‐13
Voorbeeld van een warrant met vervaldag in september 2013
Grafiek : We zien bij dit voorbeeld van een warrant uitgegeven in juni en met vervaldag in september 2013 goed dat hoe meer we de vervaldag naderen, hoe groter het op de prijs van de call (of put) warrant geboekte verlies wordt. Het verlies van de tijdswaarde versnelt naarmate de vervaldag nadert. Dat kunt u zien aan de evolutie van de weergegeven thèta.
- De vega meet de gevoeligheid van de waarde van de warrant ten opzichte van de volatiliteit van het onderliggende effect in %. De vega drukt met andere woorden de koersschommelingen van de warrant uit afhankelijk van de schommelingen in de volatiliteit van de onderliggende waarde. Hoe hoger de vega, hoe gevoeliger de koers van de warrant zal zijn aan de schommelingen in de volatiliteit van de steun. Omgekeerd zal de koers van de warrant minder gevoelig zijn aan
de schommelingen in de volatiliteit van de steun naarmate de vega lager is. De volatiliteit nam de voorbije maanden gevoelig af. Momenteel bedraagt de impliciete volatiliteit van de CAC40® op 1 maand ongeveer 20%, tegenover toppen van 55% in 2011 en 35% in 2012 op de sterkste stressmomenten. Los daarvan kunnen de schommelingen nog erg sterk zijn, zelfs binnen één beurssessie. Met name de Europese markten (de CAC40® voorop) en de Japanse, die sterk gestegen
13
Centraal Dossier
Juli - August 2013
binnen uw risicobudget niet mag overschrijden. Met andere woorden: als u niet te sterk blootgesteld wil worden aan de schommelingen in de volatiliteit van een aandeel of een index, kunt u de voorkeur geven aan zwakke vega’s. Door bijvoorbeeld limieten vast te leggen die u niet wenst te overschrijden: een wijze maatregel ... die herinnert aan de oude Grieken!
waren, lieten een correctie optekenen, deels omwille van de vragen over de toekomstige politiek van de Amerikaanse centrale bank. De vega van uw warrants kan dus een goed instrument zijn om het risico en de risicopremie te meten. Net als professionele beheerders die een risicobudget beheren, kunt u limieten leggen die u Theoretische en puur indicatieve gegevens.
Impact van e vola4liteit van onderliggende ac4ef op op de de prijs prijs van van een een warrant Warrant Impact van dedvolatiliteit van dehet onderliggende waarde
Impact van de vola4liteit van het onderliggende ac4ef op de prijs van een Warrant
Prijs van de arrant Prijs van de WW arrant
0.7 0.7 0.6 0.6 0.5 0.5 0.4 0.4 0.3 0.3 0.2 0.2 0.1 0.1 0 0
10 10
20 20
30 30
40 40
50 50
60 60
Vola4liteit van het onderliggende effect in % Vola4liteit van het onderliggende effect in %
70 70
Prijs van de Warrant Prijs van de Warrant
Grafiek : We zien dat hoe meer de volatiliteit van het onderliggende effect toeneemt, hoe meer de prijs van de call (of put) warrant stijgt. Dat geldt wanneer alle andere gegevens gelijk blijven. De impact van een daling van de waarde van het onderliggende effect kan het effect gekoppeld aan de volatiliteit compenseren. En omgekeerd. Hetzelfde geldt voor het verstrijken van de tijd.
Voor een goed begrip van de impact van de verschillende factoren die delta, thèta en vega meten: Parameters
Impact op de prijs van de call warrant
Impact op de prijs van de put warrant
Koers van de onderliggende waarde Gevoeligheid gemeten door de delta Verstrijken van de tijd Gevoeligheid gemeten door de thèta Volatiliteit van de onderliggende waarde Gevoeligheid gemeten door de vega)
14
Centraal Dossier
Juli - August 2013
INTERVIEW
« Niet alle warrants zijn even gevoelig voor de evolutie van hun onderliggende waarde »
MATTHIAS BACCINO Expert Produits de Bourse, BNP Paribas
Opgesteld op 18 april 2013
Waarop moeten we letten wanneer we beleggen in hefboomproducten? In het bijzonder bij warrants? Waartoe dienen de concepten delta, thèta en vega? Een specialist wijdt ons in en geeft praktische tips ... - Franck Pauly : Is beleggen in hefboomproducten ingewikkeld? Hoe begeleidt het team van BNP Paribas Beursproducten zijn cliënten? - Matthias Baccino : Als we warrants en turbo’s in een context van rendement/risico bekijken, dan zijn het producten met een hoog potentieel rendement, maar ook met een hoge risicograad. Sommige producten, zoals warrants, zijn relatief complex, zeker voor wie er nog niet mee vertrouwd is. Maar wij kunnen u helpen. Bij BNP Paribas krijgen we dagelijks vragen van beleggers. Sinds de lancering van deze producten in de jaren 2000 hebben wij onze pedagogische ondersteuning op de website en bij ontmoetingen of workshops steeds verder uitgebouwd. Vandaag is ze uiterst belangrijk geworden, want steeds meer mensen hebben toegang tot deze beleggingen. Sinds de zomer van 2008 hebben de markten al enkele zeer woelige periodes doorgemaakt. Toen in oktober 2008 de volatiliteit van de CAC verviervoudigde en in augustus 2011 opnieuw verdubbelde, had dat een zeer grote impact op de prijsevolutie van de warrants. Op zo’n momenten komen er heel wat meer vragen van beleggers.
voor de deactivering die inherent is aan turbo’s, maar aanvaardt het feit dat de prijs van een warrant gevoelig is aan verschillende factoren, die worden gemeten door de delta, de thèta en de vega en die te maken hebben met respectievelijk de prijsevolutie van de onderliggende waarde, het verstrijken van de tijd en de volatiliteit van de onderliggende waarde. We zagen ook een ander type belegger verschijnen: de belegger in turbo’s, die eerder op langere termijn wil beleggen en zich niet wil bezighouden met volatiliteit of het verstrijken van de tijd. Als tegenprestatie voor dat ‘gemak’ aanvaardt hij het risico van deactivering van zijn turbo als de markt niet in de goede richting evolueert, wat een volledig verlies van zijn belegging inhoudt. De kwestie is niet zozeer of die concepten
» FP : Is er een groot verschil tussen warrants en turbo’s? » MB : Met de ontwikkeling van turbo’s in het midden van de jaren 2000 zagen we twee beleggersprofielen opkomen. Wie in warrants belegt, is ‘allergisch’
15
Centraal Dossier
Juli - August 2013
INTERVIEW en het beheersen ervan ingewikkeld zijn, maar wel te weten welk product het best beantwoordt aan het profiel van de belegger. » FP : Wat zijn de juiste reflexen die een belegger moet kweken? Waarop moet hij letten? » MB : Wat de delta betreft, moet de belegger zich ervan bewust zijn dat niet alle warrants even gevoelig zijn voor de evolutie van de onderliggende waarde die de delta meet. De actiefste beleggers hebben goed begrepen dat je best een warrant kiest met een delta tussen 30% en 60%, want als de anticipatie verwezenlijkt wordt, dan is het gerealiseerde hefboomeffect bij zo’n delta het grootst. Je kunt bijvoorbeeld je uitoefenprijs kiezen afhankelijk van de delta. Ook voor de thèta bestaat er een zeer eenvoudige regel: het verstrijken van de tijd heeft een sterkere impact naarmate de vervaldag dichterbij komt. Een heel eenvoudige manier om zich te wapenen tegen dat verstrijken van de tijd is dan ook te kiezen voor een warrant waarvan de looptijd drie of vier keer langer is dan je beleggingshorizon. En ten slotte is er nog een laatste punt, dat voor beginners het moeilijkst te begrijpen is, maar dat een zeer waardevol
instrument kan zijn: de vega, die de gevoeligheid van de warrant aan de evolutie van de volatiliteit van de onderliggende waarde weerspiegelt. Sommige beleggers anticiperen niet alleen op de onderliggende waarde, maar ook op de evolutie van haar volatiliteit. Op onze website worden de volatiliteitsniveaus van de onderliggende waarden weergegeven. Wie die volatiliteit regelmatig bekijkt, kan zien hoe de volatiliteit van de onderliggende waarde zich gedraagt. Wie in warrants belegt, kan voordeel halen uit het volgen van de evolutie van de volatiliteit. Maar dat is voorbehouden aan wie de tijd neemt om er alles over te leren en te weten te komen. Een voorbeeld: eind 2011, toen het aandeel Ubisoft sterk was gestegen, vroeg een belegger ons waarom de warrant stabiel was gebleven. De volatiliteit was toen met 20 punten gedaald, van 90% naar 70%. Daar compenseerde het vegaeffect het delta-effect: de daling van de volatiliteit compenseerde de stijging van de onderliggende waarde. Je moet dus tegelijkertijd de evolutie van de onderliggende waarde en die van de volatiliteit in de gaten houden. Turbo’s zijn dan weer nagenoeg ongevoelig voor het verstrijken van de tijd en voor volatiliteit.
16
Aanbevelingen
Juli - August 2013
•T ype: dagelijkse lijn •G roene lijnen: doelstellingen •B lauwe lijn: stop-loss •R ode lijn: alternatieve doelstellingen •B lauwe curve: beweeglijk gemiddelde over 100 dagen •R ode curve: beweeglijk gemiddelde over 50 dagen
RECO CAC40® Opgesteld op 20 juni 2013 Fundamentele analyse
Technische analyse
Scherpe correctie De recente druk op de CAC40® kwam deze keer van de Verenigde Staten, waar de beleggers na de voorzichtige verklaringen van Ben Bernanke begonnen te anticiperen op een ommekeer in de Amerikaanse monetaire politiek. In loop van 2014 komt er wellicht een einde aan de vrijgevigheid van de Federal Reserve en de beurs begint dat via druk op de langetermijnrente te integreren. Na een gewichtloze periode, gedragen door een regime van ‘hyperovervloedige’ liquiditeiten, is het nu tijd om weer met de voeten op de grond te komen, met als uitdaging het vermijden van een te sterke afstoot van obligaties. Bovenop die Amerikaanse stress komt nog het risico van een sterker dan verwachte economische vertraging in China, waar de centrale bank verder op het gevoel het delicate evenwicht tussen binnenlandse consumptie en buitenlandse handel probeert te herstellen. In Parijs kende de CAC40® een forse correctie na een ‘double top’ boven 4.000 punten eind mei. Het risico bestaat dat hij opnieuw daalt tot op de steun op middellange termijn, die zich rond 3.600 punten bevindt.
Voorzichtigheid De Parijse index bevindt zich in een stijgende trend. Zolang de koers boven de steunzone op 3.600 punten blijft (die werd getest tussen eind december 2012 en midden april 2013), blijft de omschrijving van een stijgende trend van Charles Dow (toppen en dalen die hoger liggen dan de voorgaande) overeind. Bovendien staat de RSI-indicator op oververkocht (bijna 30%), wat doet vermoeden dat het einde van de correctie nabij is. Desalniettemin stapelen de alarmsignalen zich op. Het effect van de terugkoopsessie van 13 juni is al vervaagd. Bovendien gingen de koersen op 20 juni de dieperik in. Ten slotte doorbrak de CAC40® de Fibonacci-correctie van 61,8% op de berekende 3.770 punten tussen het dal van 18 april en de top van 28 mei 2013. Kortom, wij verwachten een voorzichtige stijging van de CAC40® zolang 3.585 punten een steun blijft, met 3.860, 3.955 en 4.050 punten als koersdoel.
Strategie HEFBOOM: De Capped + «H726B» kan uw verwachte stijgingen dienen op de CAC 40®. De Floored + «H727B» vormt een adequate bescherming om de portefeuille te dekken tegen een eventuele daling van de Parijse index.
Selectie van Beursproducten (Koers van de CAC 40 op 24 juni 2013: 3595,63 punten)
WARRANT
Type
Mnemo
Uitoefenprijs
Koers
Elasticiteit
Einddatum
Call
Z560B
3775
0.46 €
16,43%
20 septembre 2013
Put
K389B
3500
0,90 €
6,80%
15 november 2013
Type
Mnemo
Uitoefenprijs
Koers
Elasticiteit
Einddatum
Capped (+)
Cappé +
H726B
3 300
3 500
157,80 €
20 septembre 2013
Floored (+)
Flooré +
H727B
3 900
4 100
185,60 €
20 septembre 2013
Selectie door BNP Paribas De aanbevelingen voor aandelen warden opgesteld door Boursier.com. De grafische en technische analyses zijn afkomstig van Chart’s. BNP Paribas kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de standpunten, in gelijk welke vorm, van de financieel analisten van Boursier.com en Chart ‘s. Hun standpunten zijn enkel voor hen bindend.
17
Aanbevelingen
Juli - August 2013
• Type: dagelijkse lijn •G roene lijnen: doelstellingen
RECO S&P 500
•B lauwe lijn: stop •R ode lijnen: alternatieve doelstellingen •R ode curve: beweeglijk gemiddelde over 50 dagen
Opgesteld op 20 juni 2013
•B lauwe curve: beweeglijk gemiddelde over 100 dagen
Fundamentele analyse
Technische analyse
Nakende stopzetting kapitaalinjecties Fed De S&P500-index werd niet gespaard door beleggers die vrezen dat de Amerikaanse Federal Reserve het monetaire geweer van schouder zal veranderen, en viel terug tot 1.600 punten. Voorzitter Ben Bernanke deed zelfs de obligatiemarkt opschrikken door te bevestigen dat het actieve inkoopprogramma vanaf eind 2013 progressief wordt afgebouwd. Het resultaat daarvan was dat de koersen van de staatsobligaties sterk daalden en de rendementen omgekeerd evenredig opveerden. Zo steeg de rente op de Amerikaanse T-Bonds op tien jaar tot bijna 2,4% eind juni, een stijging met niet minder dan driekwart punt sinds begin mei, toen ze terugviel tot 1,63%, haar laagste niveau van het jaar. Als de Amerikaanse economie opnieuw met een stevige groei kan aanknopen, zoals de baas van de centrale bank denkt, zal ze geen massale kapitaalinjecties meer nodig hebben en hogere rentetarieven aankunnen, na een periode van historisch lage rentes als gevolg van de ‘subprime’ kredietcrisis. Maar dat is een te rooskleurig scenario, dat Wall Street na de intense geldinjectie zeker op de proef zal stellen.
Ondersteund door een stijgende trendlijn Vanuit grafisch oogpunt handhaaft de meest representatieve index voor de Amerikaanse beursmarkt, de S&P500, zich in een opwaartse configuratie op middellange termijn, ook al begint die laatste op korte termijn enkele tekenen van zwakte te vertonen. De index wordt ondersteund door een stijgende trendlijn en het beweeglijk gemiddelde over 50 dagen blijft positief georiënteerd en behoudt een stijgend momentum. Besluit: de S&P500 kan verder stijgen tot 1.685, 1.760 en 1.780 punten. Een breuk op 1.597 punten echter zou ons stijgende scenario op middellange termijn kunnen doorkruisen en winstnemingen uitlokken richting 1.530 en 1.485 punten.
Strategie HEFBOOM: Vergroot de evoluties van de Amerikaanse index zowel bij stijging als bij daling met de Warrant Call
«Z389B» en de Warrant Put «K734B».
Selectie van Beursproducten (Koers van de CAC 40 op 24 juni 2013: 3595,63 punten)
WARRANT
Type
Mnemo
Uitoefenprijs
Koers
Elasticiteit
Einddatum
Call
Z389B
1 600
0,31 €
15,81%
20 septembre 2013
Put
K733B
1 550
0,47 €
11,70%
20 septembre 2013
Selectie door BNP Paribas De aanbevelingen voor aandelen warden opgesteld door Boursier.com. De grafische en technische analyses zijn afkomstig van Chart’s. BNP Paribas kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de standpunten, in gelijk welke vorm, van de financieel analisten van Boursier.com en Chart ‘s. Hun standpunten zijn enkel voor hen bindend.
18
Pedagogische Fiche
Juli - August 2013
TURBO MAP : HET NIEUWE INSTRUMENT OM DE JUISTE TURBO TE KIEZEN Producten met een risico op kapitaalverlies tijdens de looptijd en op de einddatum
0oor het hefboomeffect dat ze verschaffen, zijn de Turbo Certificaten (“de Turbo’s”) vandaag een interessant middel om een portefeuille te dynamiseren. BNP Paribas Beursproducten biedt een gamma van 2000 Turbo’s, Unlimited Turbo’s en Unlimited Turbo’s BEST, geïndexeerd op 85 onderliggende activa. Om u te helpen om uw keuze te optimaliseren en te vereenvoudigen, is nu een nieuw instrument beschikbaar op onze website: de Turbo Map. Een grote verscheidenheid aan Turbo’s BNP Paribas biedt drie productcategorieën: Turbo’s, Unlimited Turbo’s en Unlimited Turbo’s BEST. Type
Beschikbare onderliggende waarden
Beleggings-termijn
Turbo
CAC 40, Belgische en buitenlandse aandelen
Zeer korte tot middellange termijn
Unlimited Turbo
Indexen (AEX, DAX, Euro Stoxx 50), Belgische en buitenlandse aandelen, Grondstoffen
Korte/middel-lange/lange termijn, met open einddatum(1)
Unlimited Turbo BEST
Grondstoffen, Deviezen
Korte/middel-lange/lange termijn, met open einddatum(1)
(1) Er bestaat een mogelijkheid van vervroegde terugbetaling naar goeddunken van de Uitgever mits een vooropzegtermijn van 10 dagen.
Hoe de juiste Turbo kiezen? U kunt nu in één oogopslag uw keuze maken dankzij het nieuwe instrument « Turbo Map » van BNP Paribas Beursproducten. Met dit instrument kunt u uw Turbo selecteren naar gelang van het type, het niveau van de barrière of de hefboom.
Kies onder de beschikbare onderliggende waarden
Kies het type product dat u zoekt
Kies de afstand tot de barrière die u past
Ga met uw muis over een van de 2000 beschikbare Turbo’s van he gamma om meer informatie te krijgen
19
Pedagogische Fiche
Juli - August 2013
Voorbeeld U zoekt een Turbo op de DAX, met een afstand tot de barrière van meer dan 20%.
Surf naar de Turbo Map op onze website www.listedproducts.cib.bnpparibas.be Verfijn uw selectie met behulp van de filters boven de Turbo Map.
Het instrument toont dan alle Turbo’s die beantwoorden aan uw zoekopdracht. U kunt met uw muis over een van de producten gaan om informatie te krijgen over de kenmerken ervan.
Klik op het product dat u interesseert en u wordt meteen verder geleid naar de juiste productpagina. Ontdek ons nieuw instrument, de Turbo Map Voor meer informatie over deze producten kunt u de brochure Turbo’s en de brochure Unlimited Turbo’s/Unlimited Turbo’s Best raadplegen
20
Avertissement
Juli - August 2013
WAARSCHUWING De producten die hier worden vermeld (Certificaten, Warrants) zijn afgeleide instrumenten in de zin van de Europese verordening 809/2004 en impliceren een risico op volledig verlies van het geïnvesteerde kapitaal. De Uitgever verbindt zich er niet toe om het belegde kapitaal (exclusief kosten) terug te betalen. In geval van wanbetaling (faillissement bijvoorbeeld) van de Uitgever en de Garant en ook in geval van negatieve evolutie van het onderliggende actief, loopt u het risico dat u de belegde bedragen niet terugkrijgt. Deze instrumenten richten zich tot ervaren beleggers die voldoende kennis hebben om, rekening houdend met hun financiële situatie, de voordelen en risico’s van een belegging in deze complexe instrumenten te evalueren, en die een risico op kapitaalverlies aanvaarden. Het gaat meer bepaald om de Turbo Certificaten van BNP Paribas, waarvan de promotie wordt behartigd door Fortis Bank nv in België, in Nederland en in Luxemburg. Het merk “TURBO” is een geregistreerd en beschermd merk op het grondgebied van de Benelux (onder het nummer 0768614) dat Fortis Bank nv exploiteert onder contract. Wegens hun aard kunnen de Turbo Certificaten onderhevig zijn aan sterke koersschommelingen, die afhankelijk van de evolutie van de onderliggende activa zich kunnen vertalen in een geheel of gedeeltelijk verlies van het belegde kapitaal. De Turbo Certificaten bieden een belangrijk hefboomeffect dat het rendement van het onderliggend actief versterkt, zowel bij een stijging als bij een daling. BNP Paribas raadt elke potentiële belegger aan om, alvorens een beleggingsbeslissing te nemen, kennis te nemen van alle informatiedragers met betrekking tot elk financieel instrument (namelijk het Basisprospectus genaamd “Warrant & Certificate Programme” van 1 juni 2012 en goedgekeurd door de AFM (Autoriteit Financiële Markten, Nederlandse regulator), zijn Supplementen en de Definitieve Voorwaarden (Final Terms)van elke uitgifte) en om de rubriek “risicofactoren” van het Basisprospectus aandachtig te lezen. De informatiedragers kunnen worden geraadpleegd op de website www.listedproducts.cib.bnpparibas.be (Rubriek Documentatie). De macro-economische gegevens die in het eerste deel van het document aan bod komen, zijn afkomstig van Boursier.com. De Technische Analyse in het laatste deel van het document werd door Chart’s geleverd. De adviezen, die opgesteld zijn door de redactie van Boursier.com, zijn gebaseerd op de beste bronnen, al kan de exhaustiviteit noch de betrouwbaarheid ervan gegarandeerd worden. BNP Paribas kan niet aansprakelijk worden gesteld voor deze adviezen. Ze hebben geen enkele contractuele waarde en vormen in geen geval een verkoopaanbod of een verzoek om financiële instrumenten te kopen. De firma Boursier.com en/of haar zaakvoerders kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten, lacunes of ongelegen beleggingen. De Technische Analyse op pagina 4 van dit document werd uitgevoerd door Chart’s. BNP Paribas kan niet aansprakelijk worden gesteld voor stellingnamen, in welke vorm ook, van de financiële analisten van Chart’s. Hun stellingnamen verbinden enkel hen. Aangezien de informatie in dit magazine een louter informatieve en niet-contractuele waarde heeft, wijst BNP Paribas alle verantwoordelijkheid af met betrekking tot de juistheid, de volledigheid of de opportuniteit ervan. BNP Paribas, geen enkel van zijn bestuurders, noch van zijn werknemers kunnen aansprakelijk worden gesteld voor enige directe of indirecte schade voortkomend uit elk gebruik van dit magazine. Bovendien moet de informatie in dit document niet worden beschouwd als een uitnodiging om Warrants, Certificaten of ETF’s te kopen of te verkopen en vormt het geen beleggingsadvies, noch een financieel, juridisch, fiscaal of boekhoudkundig advies. BNP Paribas kan niet aansprakelijk worden gesteld voor informatie uit externe bronnen noch voor mogelijke typografische fouten. De informatie in dit document mag in geen geval worden gereproduceerd, gekopieerd of verdeeld zonder voorafgaandelijke en schriftelijke toestemming van BNP Paribas.
21
Handleiding
N°03 Juli - August 2013
Ontedk in deze handleiding hoe u uw Magazine Expert interactief kunt gebruiken.
Vanaf de cover hebt u rechtstreeks toegang tot de rubriek.
Vanuit de inhoudsopgave hebt u rechtstreeks toegang tot het gewenste artikel.
Hoe de iccontjes gebruiken? Terug naar de inhoudsopgave Een commentaar versturen naar BNP Paribas over deze pagina.
Vanaf elke plaats in heel uw magazine kunt u terugkeren naar de inhoudsopgave door op dit icoontje te klikken.
In heel uw magazine kan uw cursor veranderen in handje. Dat wijst erop dat u toegang hebt tot informatie online, bijvoorbeeld over de agendapagina’s en de tabellen met aanbevelingen om de dagkoersen te zien.
TIP: download uw PDF op uw iPad zodat u uw magazine kunt raadplegen waar en wanneer u maar wilt. Schuif de PDF naar uw iTunes en synchroniseer uw iPad. De PDF zal automatisch geladen worden in de app ‘Books’.
22
