Muziek in onze kerk. jaargang 51 december in dit Amsterdam maandblad van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam INHOUD

idA in dit Amsterdam

jaargang 51 december 2012

11

maandblad van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam

INHOUD Orgelspel na de preek – 3 Dirigent Singelkerkkoor – 4 Zingen en Kerst – 5 Werkt luisteren naar muziek troostend? – 6 De Vrede is... – 7 Uit de kerkenraad – 8 Column – 9 Jeugdwerk – 10 Verhaal: Stil nu – 12 Gemeente in beweging – 13 Collectebestemmingen – 14 Agenda – 15 Kerkdiensten, Voelen & meebeleven – 16

HET ORGEL In 1777 besluit men tot aanschaf van een orgel. Hoewel niet met ieders instemming bouwt Johannes Strumphler dit instrument. In 1930 wordt dit vervangen door een pneumatisch orgel. De oude kas met frontpijpen blijft gehandhaafd.

In de muziekcommissie, die onze gemeente rijk is, denken wij, met anderen, regelmatig na over het muzikale leven in onze kerk. Een samenspraak over de muziek ‘bij ons’ en met name de muziek in onze diensten.

Muziek in onze kerk

Momenteel prijkt er achter het oude Strumphlerfront een orgel van Kaat en Tijhuis met 29 registers. In 1985 wordt er naast de bestaande (mechanische) speeltafel boven, een tweede, electrische, beneden in de kerkzaal in gebruik genomen. Uniek aan dit orgel is een elektronisch geheugen dat meer dan 1.000 registraties kan bevatten. Het orgel van de Singelkerk is volgens de ideeën van de vaste organist, Dick Klomp gebouwd.

Nelleke Blokland en Thijs van Hoogstraten

Nelleke Een dienst, waarin alles samenvloeit tot een inspirerend geheel, daarvan dromen predikanten en luisteraars. Zorgvuldig bij elkaar gezochte liederen die passen bij de lezingen en de preek eisen naast goede planning en kennis van teksten ook muzikaal inzicht en overleg met uitvoerenden bijvoorbeeld organist en koor. De zanger in de dienst is bevoorrecht ten opzichte van de instrumentalist omdat hij beschikt over tekst en bij een goede keuze en uitvoering versterken melodie en tekst elkaar tot emotionerende hoogte.

Thijs Laatst was ik bij toeval te gast bij een zondagsdienst in een van de vele Ghanese kerken die ons Amsterdam Zuid Oost rijk is. Wat een feest! De hele gemeente is prachtig uitgedost, de vrouwen met lange Afrikaanse jurken, de mannen vaak in hun mooiste pak en bij het zingen gaat het dak er af. Er is een koor met ook weer de mooiste gewaden, swingend en zingend komen ze binnen, er is handgeklap, de vrouwen dansen heupwiegend door de kerkzaal, orgel, keyboard en drums; één elektrische

sfeer van geloven en vreugde. Ongetwijfeld hebben de lezers ook zulke ‘andere’ ervaringen. Misschien wel eens bij een dienst in de evangelische hoek, met slagwerk en gitaren, en opwekkingsliederen met de beamer op de muur geprojecteerd. Of ergens in een regenachtig Engeland waar zo'n fabelachtig jongenskoor zong, of in die kerk in het warme zuiden waar die ene violist je tot in de ziel ontroerde. Of in het Mennoniete Duitsland met hun mooie vierstemmige liedboek. Lees verder op pagina 2 I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 1

Vervolg van pagina 1

Samen Hoe gaat het dan, bij ons in het doopsgezinde Amsterdam? De essentie ligt bij ons wel op de dienst van het Woord, maar ook die andere taal, die van de muziek hebben we broodnodig. Dus zingen we uit het Liedboek van de kerken en uit Tussentijds, genieten we van ons mooie orgel, soms van de piano en mooie solostemmen en van ons VDGA koor, nu Singelkoor. Eigenlijk is die liturgische opzet al eeuwen zo, met als enige echte doorbraak ... de aankoop van ons orgel aan het eind van de 18e eeuw. Thijs Persoonlijk doet het mij goed deel te hebben aan tekst en muziek die van meer is dan alleen onze generatie. Ik voel me daar heel goed bij. Daarmee overstijg je de tijd. En ja, ik heb ook mijn favoriete liederen, zoals lied 463 “... O Heer die onze vader zijt” of een lied van Oosterhuis, lied 10 uit Tussentijds “... Zomaar een dak boven wat hoofden”. Ook van de liederen van Taizé en Iona houd ik enorm.

Repetitie van het Singelkerkkoor onder leiding van Gerard van Zeijl

de heuvels van Tiberias en het zachte gras? Ook het tempo waarin wordt gezongen is bepalend voor gevoelens tijdens het zingen. In Nederland zijn we geneigd tot ‘slepen’, Bach had in zijn tijd veel hogere tempi dan wij nu hanteren. En Engelse hymnen zoals “There is a land of pure delight” en “Abide with me” horen zo uitgevoerd te worden dat er in een adem twee phrasen gezongen worden.

Thijs Er zijn in onze gemeente inderdaad stemmen die zeggen: de liederen, die teksten, dat orgelspel, die zijn ouderwets, kan het niet wat sneller en moderner? Kun je dat niet toegankelijker maken? Waar zijn in de Nelleke diensten de beamer, de drum, de Ja, we hebben allemaal onze piano? Meer Engels? Kan het niet lievelingen onder de liederen uit het wat meer van deze tijd? Ja, dat kan Liedboek; meestal heeft dat meer met allemaal misschien. En ik denk ook de melodie dan met de tekst te maken. dat onze Amsterdamse gemeente fit Een goed gekozen tekst kan prachtig genoeg is om (een beetje) aan het aansluiten bij een lezing maar zonder experimenteren te slaan. Maar… er goed zingbare melodie mis je de wordt niet van ons verlangd om inspiratie. Dat geldt trouwens net zo buiten ons zelf te treden. We moeten voor meer wereldse composities: blijven wie we zijn, met muzikale Schumann heeft in “Frauenliebe tradities en al. Als maar hoorbaar is und Leben” beeldschone muziek dat we ook iets begrijpen van de geschreven, maar de teksten van tijdgeest. Chamissö zijn drakerig en achterhaald En als we ook nog eens met elkaar zodat niemand ze eigenlijk meer kunnen bespreken waarom muziek uitvoert. belangrijk is. Danken en eren, of mediteren en reflecteren, of dat alles En het prachtige lied 463 uit het bij elkaar? Liedboek “O Heer die onze vader zijt”, ook voor mij een favoriet, heeft zo’n Nelleke fijne melodie; maar de tweede zin is In dagblad Trouw is recent in een meteen “Vergeef ons onze schuld”. artikel onderzocht waarom muziek En wie kan zich iets voorstellen bij raakt, er is een TopTien onder lezers

2 – I N DIT AMSTERDAM DECEMBER

‘Ook die andere taal, die van de muziek hebben we broodnodig.’ opgesteld waarin opvallend veel muziek op religieuze teksten in terecht is gekomen. Bij alle ontboezemingen kwam bijna vanzelf het woord ‘troost’ bovendrijven. Onder de TopTien bevinden zich delen uit de Matthaeuspassion, uit Requiems van Fauré en Brahms, Stabat Mater van Pergolesi en Laudate Dominum van Mozart. Muziek kan een goede vriend zijn die een arm om je heen slaat. Maar de ervaren emotie zou vooral een mysterie moeten blijven… Naschrift Het jaar 2013 biedt wel een heel mooi aanknopingspunt. Dan verschijnt immers eindelijk, vanuit de gemeenschappelijke kerken, een Nieuw Liedboek. Je kunt er alles over lezen op liedboek.nl. En daar zullen we wel op overgaan, met veel vertrouwds maar ook veel nieuws. En dat helpt ons weer verder bezig te zijn met de muziek en daarover na te denken. In het dezer dagen veel gelezen kerst-verhaal moesten we wennen aan de woorden ‘nachtverblijf’ en ‘voederbak’. Dat zal met het nieuwe liedboek vast ook zo zijn, en we zien er naar uit. Beste lezer, we blijven bezig. Heeft u zelf een idee of wens, laat u horen! Gelukkig kerstfeest allemaal en met een ‘halleluja’ naar 2013, dat wensen wij iedereen toe.

Een van de leukste en spannendste momenten in de zondagse eredienst is het ogenblik waarop ik moet besluiten welk lied ik na de preek ga spelen. Eerst luister ik een poosje aandachtig naar de preek. Als ik weet waar het over gaat, of als ik één of meer trefwoorden voorbij hoor komen, hoop ik op een ingeving.

Orgelspel na de preek

‘Orgelklank is een metafoor voor eeuwigheid. De toon sterft niet weg als je de toets vasthoudt.’

Door Dick Klomp

Gelukkig krijg ik die meestal wel omdat ik vrij veel liederen ken. Dat komt door de degelijke gereformeerde scholen waar ik als hervormd jongetje op zat. Maar ook in de kerk, op orgelles en thuis, met mijn vader achter het harmonium, leerde ik de psalmen en gezangen uit de hervormde bundel (1938) en bundels zoals die van Johannes de Heer kennen. In de tijd dat ik orgel en kerkmuziek studeerde stond het Liedboek voor de Kerken (1973) in de steigers. Ik had het geluk dat ik les kreeg van één van de voormannen van het liedboek, Jan van Biezen. Hij beschikte over al het nieuwe materiaal waardoor ik al vroeg vertrouwd raakte met de nieuwe bundel. Van de meeste liederen ken ik de melodie, voor de teksten ligt het wat ingewikkelder. Als mij een lied te binnen schiet wil ik graag de noten voor mijn neus hebben. Dan zoek ik het op in het Liedboek. Maar ja, die oude berijming zit nog wel eens in mijn hoofd. En als ik wil spelen: 'Ik ben

verblijd wanneer men mij', dan moet ik zoeken bij: 'Hoe sprong mijn hart hoog op in mij'. Dat is wel eens lastig. Heb ik eenmaal een passend lied gevonden dan hoop ik dat de voorganger niet afdwaalt van het onderwerp. Ik zet het cijferbord al vast klaar dat ik na het ‘amen’ op de speeltafel plaats. Dan kunt u het lied in uw bundel opzoeken en de tekst meelezen. Een heel enkele keer vind ik niets. Dan kies ik een lied dat ik mooi vind of improviseer een meditatief stukje. Soms besluit ik op het laatste ogenblik dat een ander lied tóch beter aansluit bij de preek. Dan is het spitsuur: het nieuwe lied moet opgezocht worden; het letterbord veranderd; de muzikale gietvorm opnieuw bedacht èn ik moet andere orgelregisters open trekken. Want als het onverbiddelijk ‘amen’ klinkt moet het klaar zijn.

tot gezamenlijk zingen. Het liefst begeleid met kruidige maar stijlvolle harmonieën, op een mooi orgel. Ik houd van orgel, èn van piano. Eigenlijk van alle toetsinstrumenten. Deze mogen dan wel een mechanisch geluid voortbrengen, zolang je er maar je gevoel in kwijt kunt is het goed. En wat ik zo aantrekkelijk vind: je kunt in je eentje 4, 5, 6 of nog meerstemmig spelen! Een orgel is een vocaal instrument. Het leeft door de adem, van de wind. Daarom leent het zich zo goed voor de ondersteuning van gemeentezang. Orgelklank is een metafoor voor eeuwigheid. De toon sterft niet weg als je de toets vasthoudt. Ik houd van dit vak.

Ik heb altijd van kerkliederen gehouden. Hun statige, vrolijke, klassieke of romantische melodieën waar basaal metrum en ritme nodigen

I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 3

Gerard van Zeijl, dirigent Singelkerkkoor:

‘Je moet muziek maken vanuit een diepe rust’

‘Voor mij is elke preek een Paaspreek. Leven is sterker dan de dood’

Door Dirk Visser AMSTERDAM – “Als je komend vanuit de tram of de kroeg opeens Bach moet spelen, gaat dat niet. Dan is de geest te onrustig. Je moet muziek maken vanuit een zekere rust”, zegt Gerard van Zeijl (1960), sinds vorig jaar dirigent van het Singelkerkkoor. “Ik wandel altijd naar de kerk. Dan gaan in mijn hoofd alle fugathema’s letterlijk lopen. Dat is de beste manier om de muziek voor te bereiden. Dat verhoogt enorm de concentratie en het vermogen om het stuk als een geheel door te spelen. Als je wandelt, komt alles op z’n plaats, komen het ritme en de lijn er goed in.” Van Zeijl is afkomstig uit een tuindersmilieu in Monster. “Mijn eerste wens was om na de middelbare school muziek te studeren, maar m’n ouders hadden een concreet, nuchter beroep voor mij in gedachten en niet iets hogers. Pas na een studie klinische psychologie en politieke wetenschappen ging ik mijn passie voor de muziek realiseren.” “Op m’n 39e werd ik tot het Conservatorium toegelaten voor de studie kerkorgel. Ik kreeg les van de organist van de Westerkerk, Jos van der Kooy. Als bijvakken deed ik piano, kerkmuziek en koordirectie. Wat koordirectie betreft: het meeste heb ik in de praktijk geleerd. Ik heb met een jazzkoor, een musicalkoor en in Woerden een groot roomskatholiek kerkkoor gewerkt. Verder geef ik ’s middags pianoles aan heel veel kinderen. Dat is leuk werk. Tevens speel ik op zondag orgel of piano in een kerkdienst.” “En toen belde Trudy van het Singelkerkkoor. Via via had ze mijn naam gehoord. Of ik dirigent wilde worden. Het kan soms vreemd lopen in het leven. Als gedoopt katholiek kom je in deze moderne maatschappij, die niet meer verzuild lijkt, in een doopsgezinde kerk terecht.” “Het Singelkerkkoor is heel gepassioneerd. De leden (1 bas, 3 tenoren, alten 4 – I N DIT AMSTERDAM DECEMBER

en sopranen, in totaal 15 personen) studeren zelfstandig nieuwe stukken. Binnen no time kun je iets moeilijks met ze doen. Om twee mensen te noemen. Onze enige bas is Aad, 80, maar hij is nog enorm vief. Hij doet alles alleen. Binnen de kortste keren heeft hij zijn partij geoefend. En we hebben Grietje. Zij is enorm muzikaal; ze speelt fluit en zong in de Sweelinckcantorij, het huiskoor van de Oudekerkgemeente. Zij kan van blad lezen en zingen.” “Het Singelkerkkoor is een hechte groep. Dat is een groot voordeel. Maar het koor bestaat vooral uit wat oudere mensen. Daardoor treden jonge mensen niet zo makkelijk toe. Kortgeleden heeft een jong paar een tijdje meegedaan. Het koor heeft alleen toekomst als er jonge mensen toetreden. Die zijn er wel in de Gemeente. Als ik kijk naar de kinderdiensten, dan wemelt het daar van jonge ouders.” “De Buitendag vorig jaar was mijn eerste optreden met het koor. Daarvan herinner ik me dat we ontzettend lekkere dingen te eten kregen. En dan al die taarten...” [Terwijl dit ter sprake komt, loopt bij interviewer en geïnterviewde het water door de mond.] De voorkeur van onze dirigent gaat uit naar barokmuziek. “Tijdens de diensten speel ik hetzij op orgel of op piano altijd Bach. De muziek van Bach is de sublieme vorm van muziek, die altijd blijft fascineren. De polyfonie is bijna niet te vatten.” Van de moderne liederen zoals die in de Dominicuskerk worden gezongen, heeft hij geen hoge pet op. “Dat is een hype geworden. Daar heb ik een enorme afkeer van gekregen. Ze klinken alleen

maar mooi met een heel orkest. Met een simpele begeleiding is het niets. Bovendien hebben de teksten weinig diepgang. Moderne rijmelarij.” “Enige jaren geleden hoorde ik tijdens een concert op het Conservatorium een historische trompet of natuurtrompet. Die heeft geen ventielen. Je kunt niets met de vingers doen, maar je doet alles met de mond. Spelen op historische instrumenten is de laatste jaren erg opgekomen. Tijdens dat concert dacht ik: ‘Jeetje wat mooi’. De klank is anders. Het instrument versmelt met andere instrumenten. De sereniteit van die muziek is overweldigend.” “Daar studeer ik nu drie jaar op. Je hebt er tijd voor nodig om spelen op zo’n instrument onder de knie te krijgen. Ik oefen me blauw. Af en toe speel ik in een lege Singelkerk. Elke keer zie ik vooruitgang.” “Kerken zijn volgens de gulden snede gebouwd, waarbij heel veel nadruk op de akoestiek is gelegd. Wat betreft de Singelkerk, is de akoestiek erg droog. Je kunt alles heel goed horen.” “Vorg jaar heb ik met Henk Leegte de Kerstavonddienst voorbereid. Henk heeft veel in koren gezongen. Hij stelde voor de bijbellezing in drieën te knippen. Daartussen zingt het koor teksten die aansluiten op de lezing zoals in de rooms-katholieke liturgie de muziek in het Gregoriaans ook een antwoord op de lezing is. Dat doen we dit jaar op dezelfde manier met Engelse koormuziek. U moet echt naar die dienst komen.” Het Singelkerkkoor zingt zes- of zevenmaal per jaar in de dienst. Geoefend wordt er op drie zaterdagen van de maand.

Zingen en Kerst Door Anke Spijker

‘Als alle mensen in de wereld zouden zingen, op welk niveau ook, bij een voetbalwedstrijd of in een kerk of kathedraal of een popsong, dan zouden we uiteindelijk allemaal in een betere maatschappij leven. Want zingen is een uitlaatklep voor onze diepste gevoelens. Het is een expressiemiddel dat iedereen kan gebruiken.’ Deze opmerking maakte Stephen Layton, director of Music Trinity College Cambridge, onlangs in het NTR programma Podium, in een documentaire over Engeland, het land van de koormuziek, waar nog steeds muziek uit de 14e eeuw wordt gezonden, maar waar ook in de twintigste eeuw nog duizenden koorwerken zijn gecomponeerd, omdat sinds de veertiende eeuw in kerken en kathedralen veel wordt gezongen. Sinds in 1534 de Anglicaanse Kerk ontstond als afscheiding van de Rooms Katholieke kerk, worden vrijwel overal op dezelfde wijze de diensten gevierd. Op de meeste plaatsen alleen nog op zondag, maar er zijn ook nog veel plekken waar er elke avond een gezongen dienst is, een Evensong. Vooral in de kathedralen en in de kapellen van de Anglicaanse colleges van Cambridge en Oxford. De onderdelen van de diensten zijn overal en al eeuwenlang hetzelfde. Het koor antwoordt zingend op de opening

door de voorganger en zingt een of meerdere Psalmen, een Magnificat, een Nunc Dimittis, een Anthem en Hymn, al dan niet samen met de gemeente. Daarnaast is Engeland natuurlijk bekend om de Christmas Carols. Toen ik gevraagd werd dit stukje te schrijven ben ik mijn eigen geschiedenis met Engelse koormuziek nagegaan. In de vijf jaar dat ik zong in de jeugdcantorij van de Hervormde Gemeente waarin ik opgroeide, heb ik veel Carols gezonden, ’Once in Royal David’s City’, ‘On Christmas Night’, ‘Good King Wenceslas’. Ook andere kerstliederen die we zongen waren Engelse Carols, maar ze waren in het Nederlands vertaald. Op school noch thuis kenden ze deze liederen en ik voelde me heel speciaal ze wel te kunnen zingen. Maar in 1973 verschenen ze in het Liedboek voor de Kerken: ‘O kom, o kom, Immanuël’ en ‘Hark! the herald angels sing’. In Engeland wordt in de Adventstijd en met Kerst niet alleen in kathedralen,

kapellen of kerken gezonden, ook zie je veel groepjes op straat, vrienden, (delen) van koren of zelfs ‘Christmas Carol Mobs’, waarbij mensen via de mobiele telefoon afspreken om met zoveel mogelijk mensen op straat of in een winkelcentrum te gaan zingen. Wilt u de Christmas Carols zelf horen dan zijn er in Nederland veel cd’s te koop, van hele goedkope tot duurdere. Ze hebben vaak dezelfde inhoud, alleen de koren verschillen. Op de computer, op YouTube, zijn koren te zien die Carols zingen.

‘Ik denk dat de frequente bezoeken aan Evensongs, mijn behoefte aan meer geloof in mijn leven hebben opgewekt’

Door het schrijven van dit stukje en de gespreksdienst in Noord over ‘Geloven en Muziek/Geloven door muziek’ heb ik me gerealiseerd dat in de dertig jaar dat ik niet bij een gemeente hoorde muziek mijn geloof heeft warm gehouden. En ik denk dat de frequente bezoeken aan Evensongs sinds ruim zeven jaar, mijn behoefte aan meer geloof in mijn leven hebben opgewekt. En zo kwam ik zes jaar geleden de Singelkerk in… Ook in onze eigen gemeente is zingen heerlijk en ik kijk alweer uit naar het samen zingen van Adventsen Kerstliederen.

I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 5

Als ik luister naar het Stabat Mater van Pergolesi (1710-1736) kan ik toch zo ontroerd raken. Ook heeft deze muziek, heel vreemd, een troostende en ‘openende’ werking op mij. Voor veel mensen geeft luisteren naar muziek troost van het verdriet dat ze op dat moment hebben. Wetenschappers beweren dat muziek een ander gedeelte van onze hersenen stimuleert dan woorden. Muziek kan soms meer zeggen dan duizend woorden.

Kan het luisteren naar muziek troostend werken? Door Sjoukje Halbertsma

Marion Slotboom

Eva de Mooij

Eva de Mooij en Marion Slotboom, beiden verbonden aan de Doopsgezinde kerk in Amsterdam, werken met muziek. Eva als muziektherapeute en Marion als vrijwilligster in het VU ziekenhuis. Vinden zij ook dat muziek troost kan geven? Deze vraag legde ik hen voor en beiden antwoordden volmondig: “Ja!”

neemt altijd zo’n 40 cd’s mee, een ruime keuze, wel altijd klassieke muziek. De patiënten zitten bij haar aan tafel, waardoor ze direct contact met hen heeft. Meestal begint zij met de Goldberg variaties van Bach. De piano klinkt als zachte regen, rustig en langzaam. Marion: “Je moet niet vergeten dat de patiënten vroeg wakker worden gemaakt en al een hele ochtend achter de rug hebben voordat ze bij mij aan de koffie zitten. Geen maandag is hetzelfde, er zitten altijd andere mensen aan tafel. Er zijn patiënten die niets met klassieke muziek hebben of nog nooit hebben gehoord. Ik probeer iedereen te raken en wat ‘lucht’ te geven. Door muziek komen er andere gevoelens los dan met praten; het kan heel bevrijdend werken. Deze mensen hebben op het gebied van hun gezondheid veel meegemaakt en voor sommigen is dit hun eindstation.

Muziek kan troost èn steun geven. Welke muziek dat is, is voor iedereen weer anders. Muziek is heel persoonlijk. Eva: “In mijn werk merk ik dat mensen zich het meest verbonden voelen met de muziek waarmee ze zijn opgegroeid. Vroeger is vertrouwd en veilig en dat kan troost en steun geven. Marion werkt in het VU ziekenhuis voor stichting OSIRA. Dit is een zorginstelling die een afdeling in het ziekenhuis huurt. Hier liggen patiënten die ontslagen zijn uit het ziekenhuis maar die nog niet naar huis kunnen of op een plaats wachten in een revalidatiecentrum. Iedere maandagochtend om 10.30 uur is er een uurtje muziek. Ze 6 – I N DIT AMSTERDAM DECEMBER

Eva wilde eerst naar het conservatorium, zij zat al op de vooropleiding, toen haar oog viel op de opleiding muziektherapie. Eva: “Muziektherapie is non-verbaal en

valt onder de creatieve therapie. De muziek is een middel om tot een bepaald doel te komen. Ik werk met dementerenden en met kinderen met een meervoudige beperking. Muziek is hier een communicatie-middel, er kan zo interactie tot stand komen. Herkenbare muziek kan een gevoel van vertrouwen en veiligheid opwekken, waardoor mijn cliënten bepaalde dingen wel durven aan te gaan. Muziek is zo gebonden aan gevoel, je kan er verdrietig door worden of boos of juist heel blij. Al deze verschillende gemoedstoestanden mogen de ruimte krijgen: hierdoor ontstaat rust en openheid. Eva werkt vanuit een eigen bedrijf, ze zingt ook bij herdenkingsbijeenkomsten en uitvaarten. Wat zij zingt doet zij altijd in overleg met de betrokkenen. Eva: “Ik vind dit heel bijzonder om te doen. Het zijn stemmige bijeenkomsten, maar ik heb echt het idee dat ik hiervoor mijn stem heb gekregen, en dat dit bij mij past. Toen ik net begonnen was gebeurde het wel eens dat mijn stem oversloeg; ik werd dan meegesleept in de gevoelens die er heersten. Inmiddels heb ik geleerd om mij hierin niet mee te laten slepen.” Wat zing je zoal? Eva: “Mijn repertoire is heel breed, alles wat bij de herdenking past. De Beatles, Daniel Löheus (niet in Drents dialect), christelijke liederen en volksliederen. Liederen zoals The Rose (Bette Middler), Droomland. Ik ben niet klassiek geschoold, maar laatst heb ik het Ave Maria gezongen. En natuurlijk de liederen uit de bundel-cd “Verstilde Woorden.” De teksten hierin zijn van Marinus v/d Berg waarvan ik een aantal op muziek heb gezet en gezongen op de cd bij de bundel. Op de cd word ik begeleid door pianist Simon Lelieveldt. Mijn ervaring is dat liederen met Nederlandse teksten beter aankomen. Cooth van Doesburg heeft bijvoorbeeld Engelse liederen vertaald naar het modern Nederlands. Een daarvan is “Morning has broken” van Cat Stevens, door haar vertaald als “Volg mij naar later”. Zo mooi, dat zing ik graag. Het enthousiasme voor het werken met muziek, en dan vooral wat het innerlijk teweeg kan brengen bij mensen, spat van beide vrouwen af. Thuisgekomen zet ik Pergolesi op. Ik voel mij droevig en blij tegelijk. Moeilijk om te verwoorden, één geheel is misschien wel de beste omschrijving. Dat kan muziek dus met je doen.

De Eeuwige, ‘de Onuitsprekelijke Liefdemacht’, wil het nu vrede laten zijn. Laat die transformatie in u mogen geschieden in deze kersttijd. Wij in de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam hopen u in onze kerkdiensten rond de kerst te ontmoeten. Loop gewoon eens binnen en u zult iets bijzonders mogen ervaren. U zult iets mogen vinden dat bijdraagt aan uw eigen levensgeluk.

De Vrede is … Met kerst denken wij terug aan de tijd dat het kind Jezus van Nazareth werd geboren. Een oud verhaal omgeven door mooie legenden. Maar uiteindelijk wel een verhaal van een mens Jezus, die een prachtige boodschap aan de mensheid heeft achtergelaten. De boodschap van Jezus leven is:

Vrede begint waar ik Vrede toelaat. Daar waar ik stil word en luister, naar wat de stem van het universum tegen mij zegt. Daar waar ik luister naar de ademhaling in mijn bestaan.

‘Bron van Liefde’ ‘Huis van Vrede’ ‘Teken van Hoop’

Daar waar ik luister naar mijn eigen hartslag.

Vrede begint niet bij de ander. Vrede begint niet in de wereld, ver weg.

Kerst wil u helpen om ‘de bron van liefde’ in uw eigen leven te vinden. Daarvoor willen wij beginnen in onze eigen kring. De kring van het gezin en de familie. Om in de warmte van de huiselijke sfeer met elkaar het kerstfeest te vieren. Liefde begint met het accepteren om te zijn, de mens die u bent, gewoon uzelf zijn. In uw eigen kracht van het leven te gaan staan.

Vrede is daar, waar u een stap zet in de richting van de ander. Vrede is daar waar u gelooft dat vergeving verder gaat dan wraak. Vrede is daar waar u gelooft in de kracht van de liefde. Vrede is daar waar u er bent, uniek, onvergelijkbaar, anders dan anderen.

Woont u zelf in een ‘huis van vrede’ of is het één en al onvrede in u. Omdat u de rust niet vindt, omdat u niet geleerd hebt om te luisteren naar de innerlijke stem in uzelf. De uitnodiging is er nu: vindt het ‘huis van vrede’ in uzelf. De Beatles zongen het: “Give me Peace in my heart“. Leer de ‘tekenen van hoop’ in de samenleving te verstaan. Tekenen van hoop worden zichtbaar in hoe mensen met elkaar omgaan. Tekenen van hoop zijn gelukkig niet afhankelijk van de waarde die de euro heeft. Tekenen van hoop zie ik in hoe mensen met elkaar op hun pelgrimspad door het leven trekken. Heel wat lichtpunten mogen in deze decembermaand zichtbaar worden. De geloofsgemeenschap, de kerk kan u daarbij helpen. De kerk is niets anders dan een instrument om de stem van God, de onuitsprekelijke liefdemacht, hoorbaar te laten worden in onze wereld, in onze samenleving.

Let op uw eigen ontwikkeling, want dit is uw werkelijke bezit. Wees behoedzaam in deze wereld, want de mensheid is hard. Laat u hierdoor niet afleiden van de werkelijke waarden bij uzelf.

Ga in vrede met God, hoe u zich die ook voorstelt en wat u ook doet. Houd vrede in uw ziel, in de verwarring van het leven. Wees zorgvuldig. Streef naar geluk voor alle mensen.

‘Let it be’ – laat het ZIJN, laat de Geestkracht van de Eeuwige in u haar werking mogen hebben. ds. Tom Rijken

Het begint met u te richten op uw eigen verantwoordelijkheid en uw eigen leven.

I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 7

Uit de kerkenraad

Bericht vanuit de kerkenraad Begroting voor 2013 is besproken in de kerkenraadsvergadering en wanneer u dit leest ook tijdens de ALV van 11 november jl. De verwachting is dat er voor 2013 een tekort zal optreden. In de kerkenraad is er gesproken over mogelijkheden om de kosten te verlagen en meer inkomsten te genereren. Hierbij wordt gedacht aan het verhogen van de huurtarieven van de kerk en het aantrekken van meer huurders door het verbeteren van de communicatie. Ook is er gesproken over het achterblijven van de ledenbijdrage. Van het totaal aantal leden blijkt dat 2/3 geen ledenbijdrage betaalt. Daarom is er gestart met het aanschrijven van niet-betalende leden. De begroting 2013 is door de kerkenraad goedgekeurd. Het seminarium heeft de kerkenraad verzocht of het mogelijk is om permanent een kamer op het Zon’shof beschikbaar te stellen voor een student van het seminarium. Enige maanden geleden heeft de kerkenraad toegestemd in een proefperiode tot 1 januari 2013. Nu er enkele maanden een student van het seminarium woonachtig is op het Zon’shof blijkt dit zeer positief uit te werken. De student functioneert als een verbindende schakel tussen de bewoners van het Zon’shof en de kerkelijke gemeente. Wij zijn door de ADS gevraagd om een pilot te draaien met het pakket ‘Scipio’ voor het beheer van de ledenadministratie. Omdat het beheer van de huidige

ledenadministratie aan vernieuwing toe was hebben we hier positief op gereageerd en zijn we in oktober gestart. Al snel bleek dat de overgang van de gegevens van het oude naar het nieuwe pakket niet geheel vlekkeloos was verlopen met als gevolg dat er veel gegevens ontbraken. Gelukkig helpt Natascha van Berkum ons nu met het nalopen van alle leden, vrienden en belangstellenden en vult zij de gegevens aan daar waar nodig. Het streven is om op 1 januari 2013 een geheel actuele ledenadministratie te hebben die eenvoudig is te beheren. Met ingang van 1 januari 2013 gaan Henk en Hetty Smit een groot gedeelte van hun werkzaamheden die zij uitvoeren voor het Meerpadkerkje neerleggen. Er is met diverse betrokkenen overleg geweest hoe dit in de toekomst in te vullen. Er is vastgesteld dat er weer een actieve wijkcommissie in Noord moet worden gestart zodat de leden daarvan taken op zich kunnen nemen. Na de eerste vergadering van de wijkcommissie zal de kerkenraad met een definitief plan van vervanging komen. Om zicht te houden op de situatie in Noord zal dit een vast agendapunt zijn van de kerkenraad in het eerste halfjaar van 2013.

Ewoud Roos proponent Op 17 november is Ewoud Roos in de Broederschapsvergadering tot proponent van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit aangesteld. Het was een feestelijke bijeenkomst. In januari zal hieraan in idA aandacht worden besteed.

Kerstmarkt Krijtbergkerk

Zondagse Singelkerkbloemen

Op zondag 9 december organiseert de Krijtbergkerk een grote kerstmarkt, waarvan de opbrengst ten goede komt aan de voedselbank van Amsterdam Centrum/Oud-West. Naast de verkoop van bijzondere spullen zal op deze dag ook op een ‘directe’ manier voedsel en geld worden ingezameld voor hetzelfde doel.

De bloemen, die tijdens de dienst in de Singelkerk staan, worden na de dienst gebracht bij leden die een moeilijke tijd door moeten maken, ziek zijn of iets te vieren hebben. Wilt u de namen door geven aan: Martina Simons tel. (020) 662 19 34 of Ineke Bremer tel. (020) 615 26 22.

De deuren van de Krijtberg staan wijd open voor iedereen. De kerkenraad heeft besloten aan te haken bij dit initiatief en ook in de Singelkerk geld en goederen in te zamelen voor de Voedselbank in de Adventsperiode. Het is de bedoeling dat ook de Lutherse Kerk aan het Spui zich aansluit bij dit initiatief. De Heilige Driehoek - H3H - zal in de Adventsperiode de mensen die gebruik maken van de Voedselbank niet in de kou laten staan.

8 – I N DIT AMSTERDAM DECEMBER

In het ziekenhuis opgenomen Onze gemeente wil graag meeleven. Wilt u van uzelf, familie, vrienden en VDGA-leden ons een opname laten weten? Eén van onderstaande contactleden zal de opgave dan doorgeven aan de desbetreffende bezoekster. Martina Simons (tevens organisatie) tel. (020) 662 19 34 en Ineke Bremer (020) 615 26 22.

Column

Verwachting Door Jan Willem Stenvers

Voordracht kerkenraadslid De vacaturecommissie draagt br Bart Fokkens voor als nieuw kerkenraadslid ter vervulling van de vacature die al enkele jaren open staat. Iedere groep van ten minste 10 leden van de gemeente kan aan de kerkenraad andere kandidaten opgeven gedurende twee weken na het verschijnen van dit blad. Bedoelde opgaven dienen door alle voorstellers ondertekend te zijn en vergezeld te gaan van een schriftelijke verklaring van elke kandidaat dat deze bereid is een eventuele benoeming te aanvaarden. Bij het uitblijven van andere kandidaten wordt br Fokkens geacht te zijn gekozen en treedt hij toe tot de Kerkenraad. De kerkenraad

De jaarlijkse bijdrage Graag ontvangen wij uw jaarlijkse bijdrage voor 2012, voor zover u deze nog niet hebt overgemaakt. Ons bankrekeningnummer is 141442 t.n.v. Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam, o.v.v. ‘ledenbijdrage 2012’. Onze richtlijnen zijn: – 1% van het belastbaar inkomen – minima, studenten en belangstellenden € 40 per lid of € 65 per echtpaar – Vrienden : € 100 Het betreft een indicatie, een hogere bijdrage is uiteraard zeer welkom. Leden, vrienden en belangstellenden ontvangen In dit Amsterdam en per lid wordt een verplichte bijdrage aan de Algemene Doopsgezinde Sociëteit (ADS) betaald. De kosten van idA en ADS-bijdrage zijn ca. € 75 per lid. Hebt u vragen? U kunt altijd contact met de grootboekhouder, Gerrit Visser, opnemen: [email protected].

Obama was zijn glans verloren en Amerika zat door de crisis in zak en as. Ik zag orkaan Sandy de stad New York – the city that never sleeps – in slaap brengen door de elektriciteit en metro uit te schakelen. New York was donker, met geen mens op straat. Een week later zag ik één man de Verenigde Staten tot leven brengen in zijn eigen voortuin. Uit alle hoeken kwamen mensen, voornamelijk studenten en afro-Amerikanen, die elkaar omhelsden, die juichten en ‘four more years’ riepen. Het Witte Huis prijkte mooi verlicht op de achtergrond van dit spontane feest. Het was het feest van Obama, maar het was vooral het feest van Amerika en de democratie. De feestvierders waren niet zozeer blij met de overwinning van Obama, ze waren blij voor de Verenigde Staten die ze met hun stem de goede richting op hadden gewezen. Een man die op een afstandje naar het geheel stond te kijken omschreef het mooi. “Eigenlijk heb ik Republikeins gestemd, maar deze mensen feesten vanwege Amerika. Ik ben ook een Amerikaan dus ik ben blij.” Ik was al bijna twee weken in de Verenigde Staten toen Obama won. In die tijd ben ik gaan snappen waarom mensen op Romney stemden. Snappen waarom mensen teleurgesteld waren in Obama deed ik al langer. Maar daar voor het Witte Huis was het zinloos om objectief te blijven. Ik juichte mee voor de overwinning van de 44ste president van de Verenigde Staten, ik was blij voor alle Amerikanen. Toen ik terug was in mijn hotelkamer vergat ik door alle opwinding en nieuwe ervaringen de tv aan te zetten en miste ik de helft van de overwinningsspeech van Obama. Deze speech toonde weer de Obama die iedereen graag wilde zien. Maar het maakte niet uit dat ik dit miste. Ik wist op dat moment al genoeg. Ik had een volk zien wuiven met palmbladeren, naar hun herkozen leider. De intocht in het Witte Huis had deze leider vier jaar geleden al gemaakt. De verwachtingen had hij totaal niet waargemaakt. Toch bracht de leider hoop. Het ging de mensen niet om de teleurstellende leider, maar om de hoop die hij mensen geeft en gaf. Genoeg reden voor een feestje.

I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 9

Jeugdwerk

Regioweekenden voor jongeren – programma 2012-2013

‘Net als in de film’ Een Regioweekend heeft eigenlijk alles wat een goed kamp ook heeft. Leuke mensen, weinig slaap, toffe leiding en veel te gekke spellen. Daarnaast is er nadrukkelijk ook ruimte voor levensvragen. Dit zijn vragen waarop je niet zomaar een antwoord vindt, maar waar je wel met elkaar over na kan denken. Levensvragen zijn bijvoorbeeld: Waarom besta ik? Hoe word je gelukkig? Is er ook een God? De Regioweekenden beginnen altijd op zaterdag om 17.30 uur en duren tot zondag 13.00 uur en worden gehouden in Groningen, Drenthe en Noord-Holland.

Is je mailadres bij ons bekend, dan ontvang je iedere keer ongeveer twee weken voorafgaand aan het weekend een herinneringsmailtje. Opgeven kan tot uiterlijk drie dagen voorafgaand aan het weekend. De kosten voor een weekend bedragen € 10,–. Data van de komende weekenden in Noord-Holland – 15 & 16 december – 9 & 10 maart – 11 & 12 mei – 22 & 23 juni Afsluitend weekend op Menno’s Pleats

Het laatste weekend is een bijzonder weekend en wordt in Friesland gehouden. Natuurlijk mag je alle weekenden bezoeken, maar je kan er ook voor kiezen af en toe eens een weekend mee te maken. De weekenden in NoordHolland zijn altijd in het doopsgezinde broederschapshuis in Schoorl. In Groningen en Drenthe vinden de weekenden op wisselende locaties plaats.

Kinderkoor met Kerst Onder leiding van Roon van Maanen zal er op 23 december weer een kinderkoor zingen. Voor dit kinderkoor kunnen jullie je opgeven bij Natascha van der Does per mail: [email protected]. Het is wel de bedoeling dat je dan ook (minimaal twee keer) komt oefenen: – zaterdag 15 dec van 16.00-17.00, – zondag 16 dec van 10.30-11.30 en – zaterdag 22 dec van 16.00-17.00.

Meer informatie en aanmelden Voor meer informatie over de Regioweekenden en om je op te geven kijk op www.dgregioweekend.hyves.nl of neem contact op met: Dietmar Claassen, Noord-Holland, [email protected] of 06-34 85 34 03.

Cadeautips Als jeugdwerkers van de VDGA wijzen wij u graag op de volgende organisatie die u behulpzaam kan zijn bij het zoeken van een mooi (kerst)boek voor uw (klein)kind of vriendje. Kwintessens richt zich op de levens-beschouwelijke ontwikkeling van kinderen op school en in de kerk van uit christelijk perspectief. Een opgroei-end kind stelt veel vragen. Dat kunnen soms best ingewikkelde vragen zijn. Zeker waar het gaat om vragen rond het geloof, de Bijbel, religie en kerk. Kwintessens heeft jarenlange ervaring op dit gebied. Gebruiksvriendelijk, toegankelijk en gericht op de praktijk van alledag. Iedereen kan via de website meer informatie verkrijgen en of bestellen. Het telefoonnummer is: 033-460 19 40. www.kwintessens.nl Enkele boeken die misschien leuk zijn voor de komende december maand, zie hiernaast...

10 – I N DIT AMSTERDAM DECEMBER

Tip volwassenen

Wat te doen als de juf haar stem kwijt is tijdens de kerstviering? Vijf verhalen voor kinderen van 4-7 jaar met paginagrote illustraties. Prijs € 7,25.

Elke dag helpt Eva haar vader. Ze past op de schapen en let op de lammetjes. Maar ’s nachts moet ze slapen. Op een nacht wordt ze wakker van een stralend licht. Ze staat op en gaat op onderzoek uit. Oorspronkelijk verschenen bij Lion Hudson onder de titel The Shepherd Girl of Bethlehem. Een warm verhaal dat de lezer uitnodigt om mee te gaan naar de stal van Bethlehem. Om daar te ontdekken van kerst betekent. Met sfeervolle illustraties. Prijs € 7,35.

Koning Kwibus verschijnt elk jaar op de Grote Markt. Vanaf half november tot 6 januari en dan verdwijnt hij weer. De hond Wopke gaat er met een engel uit de kerstboom vandoor. En zo staan er nog veel meer grappige, ontroerende en spannende figuren in dit boek. Tien sfeervolle kerstverhalen voor kinderen vanaf acht jaar. De verhalen zijn gevarieerd en fraai geïllustreerd. Prijs € 7,25.

In het engelenhuis is het een drukte van belang, want het is bijna kerst. De engelen vinden dat ze dit jaar meer hun best moeten doen om het kerstbericht te vertellen. Hardere muziek, deftiger taalgebruik, duurdere kleding, chiquere haren. Tikai, de kleine engel, wil ook een bijdrage leveren. “Daar ben je veel te gewoon voor”, is het antwoord van de andere engelen. Dan is het kerstavond. Lukt het de engelen de boodschap van vrede naar de aarde te brengen? Prijs € 12,95.

Uilenbordspel Op zoek naar een origineel cadeau voor volwassenen om met Sinterklaas, Kerst, een verjaardag of zo maar te geven? Bestel dan het uilenbordspel. Dit spel is gebaseerd op het traditionele ganzenbordspel. Het uilenbordspel is, anders dan bij het ganzenbordspel, gericht op onderlinge uitwisseling en verdieping. Het spel, een uitgave van de ADS, bestaat uit een speelbord op A3 formaat van stevig karton. Bij het spel zitten uilen om als pionnen te gebruiken. Het spel kan in groepjes van maximaal zes personen gespeeld worden. Ook bevat het spel vragen- en wijsheidskaartjes. Een speler die op een vakje met een uil terechtkomt, wordt uitgenodigd om te reageren op een uitspraak die op één van de wijsheidskaartjes staat. Komt een speler op een vakje met een symbool dan wordt hij uitgedaagd de bij het symbool behorende vraag te beantwoorden. Het uilenbordspel geeft de spelers de mogelijkheid om op ongedwongen wijze met elkaar over het jaarthema Wat is wijsheid in gesprek te komen. Het spel is ontwikkeld voor volwassenen. Ook voor niet- Doopsgezinden is dit spel boeiend om te spelen. Het uilenbordspel is voor € 4,50 per spel te koop bij het secretariaat van de ADS (telefonisch: 020 62 30 914 of per mail: [email protected]) Bij vijf of meer exemplaren betaalt u slechts € 4,- per spel.

< Lees het verhaal, zoek de juiste stickers. Met de stickers die over zijn kun je het kerstverhaal zichtbaar maken, op de achtergrondplaat. Prijs € 3,95. I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 11

Stil nu Essemie van Dunné Krijn loopt schreeuwend door de gang. In zijn handen

een engel komen die heel zachtjes voor ze zingt. Hij zal

heeft hij twee pannendeksels die hij hard tegen elkaar

straks het kerstverhaal kunnen uitbeelden. Zonder geluid!

slaat. Krijn houdt van lawaai. Een paar keer per dag moet hij veel lawaai maken. Treinen botsen dan met veel

Als hij klaar is, rent hij naar beneden om aan zijn moeder

gekletter en geschreeuw tegen elkaar. Ballonnen knallen,

te vertellen dat hij het kerstverhaal wel zal doen. Zijn

liedjes van school worden veel te hard en vals door het

moeder staat met een mand bij de tuindeur. Krijn pakt

huis geschreeuwd. Hij weet wel dat andere mensen er

de mand en loopt naar buiten. De deur gaat achter hem

soms moe van worden. Maar hij kan niet anders. Af en toe

dicht. Krijn kijkt in de mand. Twee pannendeksels, een

zit hij vol lawaai. Dan gaat zijn mond vanzelf open en

toeter en zijn jas. Die doet hij meteen aan. Hij wil de

schreeuwt hij, zingt hij en slaat hij uit alle macht de deksels

deksels pakken en helle hard door de tuin rennen. Door

tegen elkaar. Het duurt nooit lang. Hij is graag op het

de sneeuw. Hij zet een stap. Het kraakt een beetje onder

station om de goederentrein voorbij te horen denderen,

zijn voeten. Hij zet nog een stap. Het kraakt weer. Hij

of op het vliegveld waar de vliegtuigen opstijgen. Zoveel

springt. Hij loopt langzaam een rondje door het gras. Hij

lawaai dat je elkaar niet meer kunt verstaan, dat je het

probeert zijn voeten zo neer te zetten dat je het kraken

niet alleen maar met je oren hoort maar me je hele hoofd

het beste hoort. Als hij stil staat hoort hij geritsel in een

en met je buik.

struik. Hij sluipt ernaar toe. Uit de struik vliegt een vogel. Krijn staat zo dichtbij dat hij de vleugels hoort fladderen.

Krijn loopt met de pannendeksels naar de voordeur. Kijken

De vogel gaat hoog in een boom zitten en fluit. Krijn

of tante Mirra al komt. Ze is Krijns lievelingstante. Ze

probeert het na te doen. Hij kan goed fluiten, maar alleen

houdt van wilde spellen en van lawaai. Ze zei een keer

hard en één of twee tonen. Niet zoals dit. Hij luistert nog

dat muziek alleen maar mooi is als je verder helemaal

even. Hij kraakt nog wat en probeert nog even zachtjes

niks anders meer kan horen, of ruiken. Dit is de eerste keer

te fluiten. Dan rent hij naar de mand en pakt de deksels

dat tante Mirra kerstfeest bij Krijn viert, ze viert kerstmis

en slaat ze een keer heel hard tegen elkaar. De vogel

anders altijd alleen. “Heel ongezellig”, had de moeder

vliegt weg. Krijn staat stil met zijn armen naar beneden

van Krijn gezegd. Toen Krijn de voordeur opendeed, stond

en kijkt naar waar de vogel zat.

tante Mirra daar. Ze keken elkaar aan, Krijn deed zijn mond open. Tante Mirra legde haar vinger op haar lippen

Die avond zitten ze met z'n vieren in de kamer. De kaarsjes

en fluisterde: “ssst, ik heb heel erg hoofdpijn.” Nu zag

in de boom zijn aan. Krijn heeft het kerstspel-zonder-

Krijn het ook, ze was helemaal wit en had zwarte kringen

geluid gespeeld en het was erg mooi. Dat hebben Tante

onder haar ogen. Tante Mirra liep naar binnen en ging

Mirra en de vader en moeder van Krijn gefluisterd. Ze

onmiddellijk op de bank liggen. Krijn keek naar haar.

hebben ook nog gezongen. Steeds ging Krijn per ongeluk

Zou het juist niet helpen om een beetje te schreeuwen,

iets harder zingen. En dan zongen ze ssst. Het klonk dus

of zou ze te veel geschreeuwd hebben?

ongeveer zo: “Midden in de winterNACHTssst de hemel open.” Volgens Tante Mirra was dat juist extra mooi

Op kerstavond vertelt de moeder van Krijn altijd een

geweest. En haar hoofdpijn is er al bijna van overgegaan,

kerstverhaal. Zou dat nu ook kunnen? Misschien

van al die stilte. Nu zitten ze alleen maar. En Krijn hoort

fluisterend. Krijn probeert het: “En het geschiedde in die

dat zelfs kaarsen geluid maken. Een soort knetteren. Zoals

dagen dat er een bevel uitging van Keizer Augustus”.

een haard maar dan heel zacht. En heel soms. En als zijn

Verder kent hij het niet, maar dat hoeft ook niet, hij heeft

ogen dichtzakken, hoort hij het knetteren, het kraken en

het zo wel door. Dit is geen doen, een heel verhaal

het fluiten.

fluisteren, en tante Mirra naar boven sturen is kennelijk niet gezellig. Ineens krijgt hij een idee, een idee zoals

De volgende ochtend is Krijn vroeg wakker. Hij rent op

lawaai, hij zit helemaal vol met idee, het komt bijna uit

zijn blote voeten naar de slaapkamer van tante Mirra.

zijn oren. Hij rent (op zijn sokken) naar de stal onder de

Die staat al naast haar bed en roept: “Mijn hoofdpijn is

boom en pakt iedereen die erin zit. Dan maakt hij daar

over!” Krijn kijkt haar aan. Dan pakt ze zijn oren vast en

satehprikkers aan vast. Hij zoekt zijn oude poppenkast en

beweegt ze zachtjes heen en weer. “Soms is muziek mooi

schildert op grote papieren drie platen. Een van de

als je verder niks anders kan horen of ruiken, en soms is

woestijn, daar moeten Jozef en Maria voorlangs lopen.

het heel fijn om juist die andere dingen goed te kunnen

Een van de stal. Daar moeten Jozef en Maria in, en Jezus

horen.” Krijn kijkt tante Mirra nog steeds aan. “Zal ik

en de krib en de os en de ezel. En dan nog een van de

vandaag nog een béétje hoofdpijn hebben?” Krijn knikt.

velden. Daar moeten de herders zitten en daar moet dan

Hij doet zijn mond open. “Ja graag”, fluistert hij.

12 – I N DIT AMSTERDAM DECEMBER

Gemeente in beweging

Avondje kerstverhalen in de Singelkerk Geloofsgesprekskring Meerpad Zondagavond 2 december komt deze kring bij elkaar om 20.00 uur in de Bolder. Wij zullen het deze avond hebben over de Bijbelse figuur Ruth. Je bent welkom.

Adventsviering Ook dit jaar wordt er weer voor alle leden van de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam een adventsviering georganiseerd. Deze zal plaatsvinden op donderdag 13 december 2012 van 14.00 – 16.00 uur in de kerken-raadskamer van de Singelkerk (deur open om 13.30 uur) De viering staat onder leiding van ds E.C. Roos. Inlichtingen bij Nieske v.d. Zijpp, tel 020 679 36 76. Allen van harte welkom!

Mennomaal Datum: 11 december 2012. Plaats: Singelkerk; Singel 452; 1017 AW Amsterdam, tel 020 6234588 Ontvangst met drankje vanaf 17.30 uur Begin maaltijd: 18.00 uur Tussen het hoofdgerecht en het toetje: Kerstliederen van vroeger en nu Van tevoren opgeven is niet nodig. Kosten: 5 euro per persoon.

Oecumenische Zangdienst Op de vierde zondag van advent, 23 december, wordt de traditionele oecumenische zangdienst gehouden. De Rooms-katholieke kerk de Krijtberg, de Lutherse kerk aan het Spui, de Église Wallonne, de Reformed Church aan het Begijnhof en de Deutsche Evangelische Gemeinde zijn te gast in de Singelkerk om samen te zingen en naar verhalen te luisteren. Dit jaar zullen enkele leden van het Concertgebouw Kamerorkest medewerking verlenen. Aanvang van de dienst: 17.00 uur.

Donderdagavond 20 december komt Nico ter Linden in de Singelkerk verhalen voorlezen uit zijn nieuwe kerstbundel ‘De geboorte van JC en andere kerstverhalen’. Nico ter Linden was bijna twintig jaar lang predikant van de Westerkerk in Amsterdam. Hij werd beroemd met zijn zesdelige werk ‘Het verhaal gaat…’, waarin hij verhalen uit de bijbel hervertelt. Men wordt van harte uitgenodigd om in de kerkzaal rondom de kerstboom te komen luisteren naar deze boeiende verteller van bijzondere verhalen. En dat alles onder het genot van een glas Glühwein en een kop warme chocola. De avond begint om 20 uur; een ieder is van harte welkom, vrienden en bekenden incluis! Toegang gratis.

Nieuwjaarsviering Zondag 6 januari om 10.15 uur bent u hartelijk welkom in het Meerpad kerkje. Deze dienst zal in het teken staan van de nieuwjaarsviering en het overreiken van de vele taken van Hetty en Henk Smit aan de jongere generatie in Noord.

Buitengoed Fredesheim

Nieuwbouw, Kerst en Oud&Nieuw Nieuwbouw geopend! Begin oktober is de nieuwbouw van Buitengoed Fredeshiem feestelijk geopend. Alle zalen op Fredeshiem dragen de naam van doopsgezinde historische figuren, zoals Menno Simons, ds T.O. Hylkema, Anne Zernike, Cornelis Lely. Ruim 200 belangstellenden zagen hoe de naam van de nieuwe zaal passend (incl. encyclopedie) werd onthuld: de Winkler Prins-zaal. Daarna genoot men in de ruime foyer van een hapje, drankje, muziek en elkaars gezelschap. Kerst en Oud&Nieuw: haal- en brengservice! Traditiegetrouw biedt Fredeshiem rond de komende feestdagen twee volledig verzorgde arrangementen aan: Kerstarrangement (19-27 dec) en het Oud&Nieuw-arrangement (27 dec-3 jan). De sfeer op Fredeshiem is rond deze dagen altijd extra bijzonder. Er zijn excursies met een touringcar, lezingen, voor de liefhebbers een Kerstworkshop, vieringen, optredens van koren en andere muziekgezelschappen en heerlijke maaltijden. Er is gelegenheid voor gezamenlijkheid maar ook om even rustig een boek te lezen of een wandeling te maken. Bovendien verzorgen wij een haal- en brengservice door heel Nederland (Waddeneilanden: vanaf de boot) voor slechts € 0,35 per km! Kortom, het gemak dient de mens voor een heerlijke week eruit. Belangstelling? Bel Buitengoed Fredeshiem: (0521) 535100 of email: [email protected] Buitengoed Fredeshiem… voor Inspirerende Ontmoetingen.

I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 13

Collectebestemmingen in december Het team

De collecte in de blauwe c.q. zwarte zak is bestemd voor de eigen gemeente De Collecte in de rode zak is de volgende zondagen bestemd voor:

• 2 december Broederschapscollecte t.b.v. Werkverband Geweldloos Samenleven Natascha van der Does-Brantjes jeugdwerk Singelkerk t 06 44 71 49 30 [email protected]

Essemie van Dunné jeugd- en opbouwwerk Noord t 06 48 35 07 25 [email protected]

Joke van der Heide jongerenwerk t (020) 661 16 52 [email protected]

Henk Leegte predikant t 06 - 45 62 62 70 [email protected]

Geweldloos Samenleven is een initiatief van doopsgezinden in Nederland om een cultuur van vrede, gerechtigheid op basis van geweldloosheid, geïnspireerd door Bijbelse verhalen en moedige activiteiten van personen in het verleden en heden ten dage, naar buiten te brengen. Ervan uitgaand dat God een Liefdevolle God is en mensen, geschapen naar het evenbeeld van God, op zoek zijn naar vergeving en verzoening in relatie tot hun naaste, is Geweldloos Samenleven, het kennis- en trainingcentrum voor conflicttransformatie in 2000 opgericht. Geweldloos Samenleven heeft ervoor gekozen om mediation centraal te stellen in het omgaan met conflicten in de kerk. Omgaan met conflicten in de samenleving kan ook betekenen het zoeken naar geweldloze manieren van handelen om transformatie van deze conflicten mogelijk te maken en in de persoonlijke sfeer nader tot elkaar te komen. 24.34.93.886 Penningmeester Algemene Doopsgezinde Sociëteit Amsterdam, inzake WGS Meer informatie: www.geweldloossamenleven.nl

• 9 en 16 december Broederschapscollecte DG Wereldwerk Doopsgezind WereldWerk is een stichting voor solidariteit en vrede. Duurzame ontwikkeling en zorgvuldig gebruik van alles wat ons op deze aarde gegeven is, staan centraal als wij de aarde willen bewonen zoals God het heeft bedoeld. Met onze partners proberen we op een gelijkwaardige manier om te gaan. Bij alle hulp die we verstrekken en bij al het vredeswerk dat we doen, streven we naar wederkerigheid: we willen de situatie en de noden van de anderen centraal stellen. 78.68.80.333 St Doopsgezind Wereldwerk, Deventer Meer informatie: www.dgwereldwerk.nl

• 23, 24 en 25 december Oudezijds 100

Ewoud Roos predikant t 06 44 13 00 46 [email protected]

Gemeenschap Oudezijds 100 biedt hulp aan mensen aan de zelfkant van het leven in de binnenstad van Amsterdam. De woongemeenschap functioneert hierin als een gezin en oefenschool die de hulpverlening ondersteunt. Oude-zijds 100 wil de zorg voor elkaar delen met anderen en biedt hulp door maatschappelijk werk, biedt medische zorg aan onverzekerde en begeleidt mensen naar verantwoordelijk leven en zelfstandig wonen. Giro 56295, St. Vrienden van Oudezijds 100, Amsterdam Meer informatie: www.oudezijds100.nl

Tom Rijken predikant Noord t 06 22 51 75 65 [email protected]

Als u niet in de dienst aanwezig was en toch iets wilt bijdragen aan het project kunt u dat doen via de aangegeven bankrekening.

14 – I N DIT AMSTERDAM DECEMBER

Agenda December 2012 Kerkdiensten (zie achterkant)

• Za 1 dec

Singelkoor repetitie

Singelkerk

10.30 uur

• Zo 2 dec

Geloofsgesprekskring

Meerpad

20.00 uur

• Di 4 dec

Contactkring

Singelkerk

10.30 uur

• Di 4 dec

Bijbelkring

Singelkerk

20.15 uur

• Wo 5 dec

Doperdomgroep

t.h.v. G. Mus

14.00 uur

• Zo 9 dec

Gesprek & Meer-pad; Wat is wijsheid

Meerpad

15.00 uur

• Ma 10 dec Zon’shofkring

Zon’shof

20.30 uur

• Di 11 dec

Mennomaal

Singelkerk

18.00 uur

• Di 11 dec

Belijdeniscatechisatie

Singelkerk

20.15 uur

• Di 12 dec

Vredesgroep

Singelkerk

20.00 uur

• Do 13 dec Adventsmiddag o.l.v. E.C. Roos

Singelkerk

14.00 uur

• Za 15 dec

Singelkerk

10.30 uur

• Ma 17 dec 020-11

Singelkerk

18.00 uur

• Ma 17 dec Het verhaal gaat …

Singelkerk

15.00 uur

• Do 20 dec Kerstverhalen; Nico ter Linden

Singelkerk

20.00 uur

• Ma 22 dec Singelkoor repetitie

Singelkerk

10.30 uur

Singelkoor repetitie

Kopij voor het volgende nummer vóór 10 december 2012 sturen aan Mieke Krebber Mail: [email protected] Adres: Europaplein 89, 1078 GZ Amsterdam (telefoon 020-6731926). De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of niet op te nemen.

Secretariaat en administratie Singel 452 1017 AW Amsterdam t kerk (020) 623 45 88 t secretariaat (020) 624 65 73 t boekhouding (020) 627 70 72 fax (020) 624 44 40 gironummer 141442 (VDGA) website www.vdga.nl

Zie voor de bijzondere diensten rond Kerst de pagina Kerkdiensten

COLOFON Concert Leiderdorps Kamerorkest in de Singelkerk

Van satyr tot zeemeermin; mythisch concert Op 8 december 2012 vertolkt het LKO (Leiderdorps Kamerorkest) een reis vanuit de Griekse mythologie langs mediterrane impressies naar expressieve beelden uit de lage landen bij de zee. Van de jubilerende componisten Diepenbrock (150e geboortejaar) en Escher (100e geboortejaar) speelt het LKO resp. de ‘Marsyas-suite’ en de ‘Aria van de kleine zeemeermin’, van Jeppe Moulijn de ‘Four sea poems’, van Debussy de ‘Danse’ en van Ravel ‘Le Tombeau de Couperin’. Het concert vindt plaats in de Singelkerk, Singel 452, Amsterdam en begint om 20.15 uur. NB: Leden van de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam kunnen tegen gereduceerd tarief dit concert bezoeken: € 12.50,-. Kaarten zijn te bestellen via: www.leiderdorpskamerorkest.nl of te bestellen via de koster.

idA, in dit Amsterdam Maandblad voor geloof en gemeenteleven van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam. Redactie Mieke Krebber (eindredacteur) Frits Ph. Groeneveld Sjoukje Halbertsma Heleen Nauta-van Gelder Jan Willem Stenvers Vertegenwoordiger van de kerkenraad: Anke Spijker Ontwerp en realisatie Ontwerpgroep Lâle, www.lale.nl fax (033) 462 46 94 Drukwerk Grammé3.0 - grafische producties, Amersfoort

I N DIT AMSTERDAM DECEMBER – 15

Singelkerk – Singel 452 – t (020) 623 45 88 Meerpad – Meerpad 9 06-53 77 06 01 Menno Simonshuis – Noord-Hollandstraat 17a – t (020) 517 10 10

Amsterdam Centrum Amsterdam Noord Amsterdam Buitenveldert

KERKDIENSTEN Singelkerk

Meerpad

Menno Simonshuis

Den Ilp

Centrum 10.30 uur

Noord 10.15 uur

Buitenveldert 10.00 uur

10.00 uur

2 december

Ds. E.C. Roos 1e Advent Avondmaal

Ds. A.A. Rijken Kom-in-de-Kring en Kinderkerk, Tienertuin

geen dienst

9 december

Ds. H. Leegte 2e Advent, Kom-in-dekring en Kinderkerk

geen dienst

Ds. E.C. Roos

16 december

Ds. A.G. Hoekema 3e Advent

Ds. J.E. Klanderman Kom-in-de-Kring en Kinderkerk

geen dienst

23 december

4e Advent Kinderkerstfeest 17.00 uur Oecumenische zangdienst met kerstliederen in verschillende talen

geen dienst

Ds. R.M.M. HoogewoudVerschoor

24 december

22.00 uur Ds. H. Leegte Kerstavonddienst m.m.v. het Singelkoor

25 december

Ds. H. Leegte Eerste Kerstdag* Kom-in-de-kring en Kinderkerk

Ds. A.A. Rijken en E. van Dunné Kerst voor jong en oud

Ds. E.C. Roos

30 december

geen dienst

geen dienst

geen dienst

6 januari

Ds. E.C. Roos Nieuwjaarsdienst

geen dienst

Ds. A.A. Rijken Nieuwjaarsdienst

Ds. A.A. Rijken

geen dienst

* De preek op kerstmorgen is dezelfde als op kerstavond

Voelen & meebeleven Bill Kroekow (1997)

Van Beethoven Tot in de kruipgang van het gemoed getergd gekweld tot in de diepste roerselen van het gehoor schept hij – hemeling – in de razend uit droom koorts en dood begenadigd tot rust gekomen oceaan zijn laatste strijkkwartet

1 6 – I N D I T A M S T E R D A M DECEMBER

alle mensen alle mensen die de vreugdedans het vlagvertoon rond 't verminkt verenigen van naties niet meemaken ter vertroosting: niet nu – niet hier in de poort van der goden heer – zal ’t verkeren? (het kan verkeren ooit en immermeer)