Motiveren tot gezond gedrag Melanie van Hoeve
Agenda •Directief of niet. •“sustain talk” en “change talk” •Motiverende vaardigheden. •Oefenen
Doelstelling • Optimaal kunnen inzetten van leefstijl interventies ter bevordering van gedragsverandering. •Benutten van een IZP om patiënten te betrekken bij hun veranderproces. •Motiverende vaardigheden optimaliseren.
Motiverende gespreksvoering • Twee principes: – Onvoorwaardelijke acceptatie – Constructieve zelfconfrontatie
Onvoorwaardelijke acceptatie Een relatie gebaseerd op: •Samenwerking en gelijkwaardigheid •Eigen verantwoordelijkheid •Vrijheid gedragskeuze én •Zonder oordeel op gedrag
Constructieve zelfconfrontatie Voor verandering helpt een confrontatie: •Niet met opvattingen en belangen van hulpverlener •Wel met tegenstrijdigheden in eigen gedrag
Ambivalentie
Stages of Change Voorbeschouwing Terugval
Overpeinzing Nieuw gedrag Besluitvorming Actie
Voorbereiding
Bereidheid Belang Vertrouwen 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Agenda bepalen Medicatie Gewicht Roken
Stress Voeding Beweging
School
Alcohol
Computertij d
In tweetallen • • • • •
Keuze laten maken Samen bepalen wat anders kan Waar ben je tevreden over? Wat houdt je bezig? ……
Reflecteren = Ondertitelen Hoe geef je de onderliggende boodschap terug.
Beelden i.p.v. woorden • Beeld over je rol naar patienten. • Spreker vertelt a.h.v. kaart. • Luisteraar reflecteert (op dieper niveau) • Welke 2 kanten hoor je? • Volgende ronde in nieuwe 2 tallen.
Verschillende niveaus • • • • •
Op inhoud Op gevoel Op betekenis Versterkte reflectie Dubbelzijdige reflectie
Aandachtspunten • • • •
Begrip ≠ gelijk geven Non-verbaal Waardevrij en respectvol Oprecht en nieuwsgierig
Quiz • Trainer als patiënt. • OV, GV, S, B, ER, CR • punt per goed antwoord.
Reflectie coach • Twee personen in gesprek – Iets waar je over twijfelt – Wat je de komende jaren wilt doen
• Trainer coacht de interviewer • Deelnemers observeren niveau van reflecties
Vragen voor de coach • Wat zegt x? – Reflectie op inhoud
• Wat voor type is x? – Reflectie op waarden en belang
• Welke 2 kanten hoor je? – Dubbelzijdige reflectie
Bewust onbekwaam Onbewust onbekwaam Bewust Onbekwaam
Onbewust bekwaam
Bewust bekwaam
Weerstand. •Eigen situatie: •Waardoor irritatie? •Wat voel en wat doe je? •Wat maakt het erger? •Wat maakt het minder?
Wat geeft weerstand? •Moeten, dwingen •Stellig en autoritair gedrag •Onverschilligheid •Ongevraagd advies •Betweters •Opdringen, zonder overleg
Wat helpt •Luisteren •Benoemen •Oprecht excuus •Dialoog •Begrip
Praktijk oefening • • • •
Uitspraken verzamelen. Wat is er daarvoor gebeurd? Wat kun je doen om het erger te maken? Wat zou een effectieve reactie zijn?
Oefenen met de acteur • Reflectierondje op weerstand – Opening naar ambivalentie-onderzoek
• Vanuit agendasetting naar score – Reflectiecoach; 3 vragen
• Vanuit dubbelzijdig naar verandering – DARN-C en verandervragen
Ambivalentie onderzoek •Acteur als patiënt •4 deelnemers onderzoeken ambivalentie •Inschatten „bereidheid tot veranderen‟ •Evaluatie: •Wat zorgt voor SQ handhaven? •Wat roept op tot veranderen?
Reflectierondje!
Situaties • Mevrouw na CVA, 48 jaar, voor gewichtsvermindering en begeleiding in het stoppen met roken. • “Ik moet afvallen van Dr. X maar dat wil ik niet. Ik wil alleen niet aankomen nu moet ik ook nog stoppen met roken. Balen hoor. Ik kan het toch niet. En nu denk ik: als ik stop met roken dan gaat mijn gewicht omhoog en dat wil ik ook niet. ”
Situaties (2) • Een 50 jaar oude man met een verontrustende kuch; aanhoudende verkoudheid en gaat dagen missen op zijn werk. Familiair belast. • “Ik voel me prima en heb een druk leven. Zo lang ik alles nog kan doen wat ik wil, maak ik me nergens zorgen over. En ach zo schadelijk is mijn rookgedrag niet.”
Situaties (3) • Vrouw met hyperventilatieklachten, 56 jaar, verwezen voor ademhalings- en ontspanningsoefeningen. “Niet lullen,maar poetsen” is haar lijfspreuk. • “Het wordt tijd dat ik weer aan het werk kan, al 2 dagen thuis en dat bevalt me niet. Maar ja die aanvallen komen altijd op momenten dat je er net niet op zit te wachten. Kunnen we het niet oplossen met een pilletje ofzo?”
Veranderen? • Ontlok veranderuitspraken • Voorkom weerstand WEERSTAND
CHANGE
TECHNIEKEN PRINCIPES SPIRIT
DARN-CAT • • • • • •
Desire; wat is het verlangen? Ability: welke mogelijkheden Reasons: wat is belangrijkste reden? Need: wat heeft iemand nog nodig? Commitment: wat gaat iemand doen? Activation en Taking Steps
Reageren op verandertaal • Bevestigen - Positief op actie • Reflecteren – Selectieve reflecties
• Exploreren – Verdiepende vragen
Meer mogelijkheden • Voor en tegen bespreken • Doelen/waarden en tegenstrijdigheden onderzoeken • Extremen uitvragen • Vooruit en achteruit kijken • Derde stoel • Paradox: huidige situatie verdedigen
Wissel oefening • Twee hulpverleners, 1 patiënt = acteur, 1 getuige H
H
P
G
Leren van elkaar • Hulpverlener en Patiënt, 2 Kriticasters H
K
P
K
Feedbackronde • • • •
Wat ging goed? Wat was lastig? Waar wil je verder in bekwamen? Tips voor elkaar
Afsluitoefening Patiënt
coach
coach hulpverlener
Wrap up! • • • •
Luister Observeer Verwerk Experimenteer
Veel plezier! www.motivationalinterview.nl www.vanhoevetrainingen.nl
