Monitoring van het sociaal domein Grip op ontwikkelingen binnen Jeugd, Wmo en Participatie Eersel, 3 maart 2015
Doel en verwachtingen Wat is het doel van deze avond en wat verwacht u van hiervan?
Het doel van de avond: 1.
U informeren over de monitoring van de bedrijfsvoering van het CJG+
2.
Op interactieve wijze met u nadenken over beleidsmonitoring van het sociaal domein
3.
Aan de hand van een praktijkcasus verkrijgt u inzicht in de werking van het calamiteitenprotocol
Wat verwacht u van deze avond? •
Verloop
•
Resultaat
•
Ten aanzien van vervolg?
1
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Achtergrond Waar komen wij vandaan?
Het sociaal domein in De Kempen: 1.
Wmo
2.
Jeugdhulp
3.
Participatiewet
De vier gemeenteraden van de Kempen hebben het beleidskader 3D samenhang sociaal domein vastgesteld (voorjaar 2014).
2
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Agenda De komende twee uur staan in het teken van monitoring in het sociaal domein
Achtergrond en principes monitoring sociaal domein
10 min
Monitoring bedrijfsvoering (informerend)
10 min
Monitor beleid sociaal domein (interactief)
45 min
Calamiteiten (interactief)
45 min
Afsluiting
10 min
3
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Achtergrond Huidige activiteiten in relatie tot de monitoring Vanuit ISD de Kempen 1. • • • •
4
Jaarlijkse P&C-cyclus met: Jaarlijks bedrijfsplan (voor aanvang kalenderjaar) Voor 1 maart jaarrekening + toelichting op de diverse beleidsterreinen Voor 15 april begroting, meerjarenraming + toelichting op de diverse beleidsterreinen (Per kwartaal) Managementrapportage (+ kernkaarten per gemeente)
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Vanuit ISD en/of de gemeente 1. 2. 3.
Klanttevredenheidsonderzoeken Wmo in ISDverband In de gemeente Eersel is op eigen initiatief in 2013 een klanttevredenheidsonderzoek Wmo uitgevoerd Gemeentelijk onderzoek “Waar staat je gemeente”. In 2014 uitgevoerd met specifieke vragen rondom Wmo en Jeugd
Achtergrond Monitoring | Wmo •
Welzijnskader (waaronder de Wmo) Eersel is in voorbereiding
•
Overlegtafel (afvaardiging zorgaanbieders) in het kader van “begeleiding” die in 2015 wordt voortgezet. Activiteiten overlegtafel zijn met name gericht op monitoring “begeleiding” en ontwikkelagenda (transformatie)
•
In jaarlijkse P&C-cyclus met bijbehorende documenten worden de nieuwe Wmo-taken opgenomen en gemonitord
•
De vraag ligt voor of er begin 2016 een breed klanttevredenheidsonderzoek Wmo kan worden uitgevoerd (meten ervaringen over 2015)
5
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Achtergrond Monitoring | Participatiewet Binnenkort wordt de Visie op de Participatiewet door uw gemeenteraad behandeld (mei 2015). De doelstellingen binnen deze visie voor de vier Kempengemeenten zijn: 1.
Maximale participatie en mate van zelfredzaamheid en eigen kracht van de inwoner zelf en zijn of haar sociale netwerk
2.
Effectieve en efficiënte ondersteuning
3.
Bij meervoudige problematiek wordt gewerkt met 1 integraal plan voor het hele huishouden en 1 regisseur
4.
Minder gebruik van complexe zorg door eerdere en betere zorgverlening
Na behandeling van de visie zullen de doelstellingen worden vertaald naar indicatoren, die worden meegenomen in de monitor. De wijze van monitoring in het kader van de Participatiewet (aanvullend op de huidige taken) maakt onderdeel uit van de besluitvorming omtrent de Verordening Participatie (die begin juli 2015 aan de gemeenteraad ter vaststelling wordt aangeboden). Met het voorleggen van de Verordening zal tevens een voorstel aan de gemeenteraad worden voorgelegd hoe de monitoring zal worden ingevuld (als aanvulling op bestaande taken). Aandacht voor onder meer: nieuwe instrumenten, cijfers en aantallen + toelichting en resultaten (waaronder ook ervaringen van klanten). 6
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Achtergrond Monitoring | Jeugd
•
1 januari 2015 zijn de Jeugdhulptaken grotendeel gedecentraliseerd naar het gemeentelijk niveau.
•
Daarmee heeft een transitie plaatsgevonden van beleidsverantwoordelijkheden en -taken naar het gemeentelijk niveau. De hiervoor benodigde kaders zijn begin 2014 vastgelegd in het Meerjaren Beleidskader Jeugdhulp in De Kempen.
•
Om de beleidsverantwoordelijkheden en -taken operationeel uit te voeren is in de loop van 2014 een organisatie opgezet, namelijk het CJG+. Deze organisatie is met de decentralisatie op 1 januari 2015 effectief gestart. Naast het CJG+ is er een rol weggelegd voor organisaties voor gespecialiseerde jeugdhulp, regionaal ingekocht via de gemeente Eindhoven.
•
Om grip te krijgen op de bedrijfs- en de beleidskant, wordt momenteel gewerkt aan de monitoring van deze twee onderdelen.
•
Er ligt een motie van de gemeenteraad Eersel met betrekking tot het inzichtelijk krijgen van prestaties en effecten.
7
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Principes monitoring sociaal domein Het doel is het bereiken van maatschappelijke effecten
2
3 4
1
Maatschappelijk doel
Maatschappelijke effecten
Maatschappelijke effecten
Meetbare begrippen
Effectindicatoren
Meetbare begrippen
Maatschappelijke Maatschappelijke effecten Maatschappelijke effecten Maatschappelijke effecten effecten
Meetbare Meetbare begrippen Meetbare begrippen begrippen
Effectindicatoren Effectindicatoren Effectindicatoren
Kaderstellend Uitvoerend
5 6 8
Acties
Prestatieindicator
Acties
Prestatieindicator
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Acties Acties Acties PrestatiePrestatieindicator Prestatieindicator indicator
Prioritering:
7
Principes monitoring sociaal domein Op basis van de doelenboom worden er een tweetal monitors ingericht Maatschappelijk doel Maatschappelijke effecten
Meerjaren strategische visie
1. Monitor beleid
Meetbare n begrippen
Effectindicatoren Effectindicatoren
Kaderstellend Uitvoerend Acties Acties Prestatieindicator
9
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Going concern
2. Monitor bedrijf
Agenda Het informerend onderdeel monitoring bedrijfsvoering
Achtergrond en principes monitoring sociaal domein
10 min
Monitoring bedrijfsvoering (informerend)
10 min
Monitor beleid sociaal domein (interactief)
45 min
Calamiteiten (interactief)
45 min
Afsluiting
10 min
10
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Monitoring bedrijfsvoering De principes van de bedrijfsvoering komen terug in de monitoring
11
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Monitoring bedrijfsvoering Formuleren van indicatoren
€200.000 Data
12
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
80% Informatie
-2% Kennis en inzichten
Monitoring bedrijfsvoering Kwantitatieve duiding en kwalitatieve duiding Rapportages met indicatoren en informatie Kwantitatieve duiding:
1. 2. 3. 4.
Indicatoren en beleidsinformatie Vormt onderdeel van het instrumentarium Voor constante sturing, beheersing en verbetering Als integraal onderdeel van de P&C-cyclus
Reflexieve monitoring Kwalitatieve duiding:
1. 2. 3.
13
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Professionals en betrokkenen benutten om de kennis en inzichten die zij hebben Zodat er een proces gecreëerd kan worden van gerichtere, intelligentere en snellere verbetering Extra raadssessies met professionals die het verhaal vertellen achter de cijfers
Monitoring bedrijfsvoering De P&C-cyclus en reflexieve monitoring 1
Verbeteringsgerichte duiding
2
Warme overdracht Berap
3
Warme overdracht jaarrapportage
2
1 3
14
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Kunt u zich vinden in de frequentie van twee keer per jaar rapporteren richting de raad
15
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
50%
Ne e
50%
Ja
A. Ja B. Nee
Met wie wilt u periodiek in gesprek over de rapportages richting de raad
A. In gesprek met het college B. In gesprek met het college en met verantwoordelijken van het CJG+ C. In gesprek met het college, verantwoordelijken van het CJG+ en maatschappelijke partners D. Slechts oplevering rapportage
16
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
ra pp or ta ge
.. Sl ec ht so pl e
ve r in g
co lle ge ,v e.
... en
m et he t
co lle ge In
ge sp re k
m et he t
ge sp re k
In
In
ge sp re k
m et he t
co lle ge
25% 25% 25% 25%
Stel dat u mondeling geïnformeerd wordt, hoe wilt u dan geïnformeerd worden?
A. Algemene overdracht B. Focus op een themaof onderwerp (op verzoek van de raad) C. Combinatie van beiden D. Geen van beiden
17
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
th em aof on de Co r.. m . bi na t ie va n be id en Ge en va n be id en
ee n
Fo cu so p
Al ge m
en e
ov er dr ac ht
25% 25% 25% 25%
Agenda Het interactief onderdeel monitoring beleid
Achtergrond en principes monitoring sociaal domein
10 min
Monitoring bedrijfsvoering (informerend)
10 min
Monitor beleid sociaal domein (interactief)
45 min
Calamiteiten (interactief)
45 min
Afsluiting
10 min
18
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Monitoring beleid sociaal domein Nieuwe uitdagingen vragen een hogere mate van beleidssturing, welke monitoring van het sociaal domein kan leveren
19
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Monitoring beleid sociaal domein Voor monitoring van het beleidsdomein is er een scala aan mogelijkheden beschikbaar. Dat vraagt van ons na te denken wat wij willen weten.
20
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Monitoring beleid sociaal domein Doelen jeugdhulp op basis van het MJBK
Dichtbij
In Samenhang
Effectief
Bevorderen nabijheid Jeugdhulp
Bevorderen eigen kracht
Bevorderen kwaliteit Jeugdhulp
Bevorderen toegankelijkheid Jeugdhulp
Bevorderen sterke sociale samenleving
Bevorderen effectiviteit Jeugdhulp
Bevorderen veilige omgeving voor het kind
21
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Bevorderen activatie leefgebieden
Bevorderen betaalbaarheid Jeugdhulp
Monitoring beleid sociaal domein met de focus op jeugd Opdracht: Uitwerking effectindicatoren •
Een vijftal groepen zijn geformeerd.
•
Elk van deze groepen krijgt een vel papier waarop een doel is genoemd.
•
Op het vel papier zijn passages uit het MJBK opgenomen die het doel onderbouwen.
1.
Het is de bedoeling om op basis van de doelen het belangrijkste concrete maatschappelijk effect te benoemen. (10 min)
2.
Op basis van dit maatschappelijk effect formuleren de groepen een effectindicatoren en doen suggesties hoe deze te meten is. (10 min)
3.
Als laatste wordt er nagedacht over de verbinding van het geformuleerde effect met het gehele sociale domein (4 min)
4.
En worden de belangrijkste acties benoemd die bijdragen aan het bereiken van het effect (1 min)
•
Over 25 minuten komen we weer samen. En presenteert elk groepje de uitkomsten.
•
Vervolgens wordt er plenair gestemd over de uitkomsten.
22
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Dichtbij
GROEP 1
Doel: De Jeugdhulp is dichtbij georganiseerd
Concreet maatschappelijk effect Doelen benoemd in MJBK •
• •
• • •
Bevorderen dat ondersteuning en zorg voor jeugd dichtbij het kind en de gezinnen wordt georganiseerd Bevorderen dat de nadruk komt te liggen op een laagdrempelig aanbod Bevorderen dat de nadruk komt te liggen op preventie (gebaseerd op vraag naar ondersteuning en goede verbinding met zwaardere vormen van ondersteuning) Bevorderen dat er een integrale en samenhangende aanpak mogelijk wordt gemaakt Hulp wordt ingeroepen in de natuurlijke leefomgeving, het kind wordt niet doorverwezen Basis van de ondersteuning vindt zo dicht mogelijk bij de leefomgeving van de jeugdigen en hun gezinnen plaats
Uitwerking van de concrete maatschappelijke effecten met meetbare begrippen die het gevolg zijn van het behalen van het doel. Werk één effect uit of wijs het belangrijkste effect aan.
Effectindicatoren Maak het (belangrijkste) maatschappelijk effect meetbaar. Denk eraan dat het specifiek (wat willen we bereiken, doelgroep) en meetbaar (vergroten, verkleinen, en hoe substantieel?) is. Werk één indicator uit of wijs de belangrijkste indicator aan.
Meting
Geef suggesties of wensen hoe de indicator gemeten wordt.
Sociaal Domein
Geef aan hoe het gewenste effect zich verhoudt tot het gehele sociale domein.
Acties
Som op welke acties (op operationeel niveau) gaan bijdragen aan het behalen van het genoemde belangrijkste effect. 23
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Agenda Het interactief onderdeel calamiteiten
Achtergrond en principes monitoring sociaal domein
10 min
Monitoring bedrijfsvoering (informerend)
10 min
Monitor beleid sociaal domein (interactief)
45 min
Calamiteiten (interactief)
45 min
Afsluiting
10 min
24
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Introductiefilm Dick Berlijn (oud commandant der strijdkrachten) Consensus nodig over een goede keten van informatie tot acties
25
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Goed voorbereid zijn op calamiteiten: Samen zorgen dat het past! Wanneer, wie, wat en hoe?
WANNEER? Calamiteiten gaan in veel gevallen gepaard met intensieve maatschappelijke, politieke en media-aandacht. Een jongere recidiveert, ondanks toezicht; een kind wordt slachtoffer van geweld in een pleeggezin of vertrouwelijke cliëntinformatie wordt onbedoeld openbaar. Wanneer treedt het calamiteitenprotocol in werking?
WAT? Wat zijn de taken en de verantwoordelijkheden van raad, college en medewerkers?.
26
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
WIE? Wie wordt er in het geval van een protocol betrokken? Wie vervult welke rol?
VOORBEREID ZIJN Iedere Kempengemeente moet voorbereid zijn op calamiteiten om bij incidenten maatschappelijke onrust te kunnen voorkomen/beperken. Wat verwachten we van elkaar, als college, wethouder en raad, als het gaat om informeren en verantwoorden bij calamiteiten in het sociaal domein?
HOE? Hoe zorgen we dat we goed voorbereid zijn op calamiteiten? Hoe voorkomen we de ‘risicoregelreflex’?
Inhoud calamiteitenprotocol in de Kempen Basisafspraken Wat is een calamiteit?
Waar komt een melding binnen:
“Een niet beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg en ondersteuning en tot een ernstig schadelijk gevolg voor of de dood van een inwoner van de gemeente heeft geleid.” Definitie afgeleid van Jeugdwet, artikel 4.1.8
•
Via de politie aan de burgemeester
•
Via de betrokken hulpverlenende organisatie aan de afdeling Jeugdhulp (CJG+)
•
Via het gezin of vanuit de samenleving bij het CJG+
•
Rechtstreeks bij één of meer van de leden van het college van B&W of komt via de media in de openbaarheid: dit is een onwenselijke situatie
Doelen calamiteitenprotocol: •
•
Bij een calamiteit de acute crisissituatie zo snel mogelijk beëindigen en de gevolgen daarvan zo veel mogelijk te beperken Het beperken van maatschappelijke onrust/escalatie ten gevolge van een calamiteit.
Wenselijke situatie: De Kwartiermaker jeugd informeert de IVC-er en betreffende wethouder en de burgemeester. De wethouder is vanuit zijn of haar rol verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet, de burgemeester voor de openbare orde en veiligheid, en communicatie. 27
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
De gemeente die de melding ontvangt, heeft de verantwoordelijkheid om eventueel andere betrokken gemeenten te informeren en te zorgen voor onderlinge afstemming.
Rol van het Veiligheidshuis Veiligheidshuis Brabant Zuidoost Wat doet een Veiligheidshuis Veiligheidshuizen spelen een belangrijke rol bij de aanpak van criminaliteit en ernstige overlast. Hierbij is inzet van justitiepartners vaak niet voldoende. Een combinatie van straf en zorg heeft vaak meer effect. Voorbeelden •
Notoire veelplegers, die voor veel overlast en criminaliteit zorgen in een wijk of gemeente
•
Multi-probleem overlastgevende gezinnen
Samenwerking van belang In zulke gevallen is goede samenwerking nodig tussen partners afkomstig uit verschillende ketens. De Veiligheidshuizen geven deze ketenoverstijgende samenwerking succesvol vorm. Effecten Cliënten van het Veiligheidshuis komen relatief minder vaak in aanraking met de politie dan mensen van wie de zaak puur strafrechtelijk is afgedaan. ExVeiligheidshuisklanten laten een grotere afname zien in strafbare feiten. 28
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Wie is vaak betrokken wanneer calamiteiten zich voordoen? Personen, politiek, pers en personeel Politiek De burgemeester: verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid, coördinerende rol, communicatie naar buiten en rol van maatschappelijke betekenisgeving of burgervader of burgermoeder
Personen Calamiteiten hebben gevolgen voor de slachtoffers en hun directe omgeving.
Pers De kans is aanwezig dat de pers aandacht aan de calamiteit geeft, hoe klein de calamiteit ook is.
29
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
De portefeuillehouder: inhoudelijk verantwoordelijk voor het systeem van jeugdhulp of ondersteuning in het kader van de Wmo 2015 en kijkt hierbij onder andere naar de gemaakte afspraken, in hoeverre deze afspraken zijn nagekomen, etc. De gemeenteraad: Na afloop van de calamiteit wordt de gemeenteraad geïnformeerd. Het zal hierbij gaan om informatie vanuit het gemeentelijk oogpunt. Wanneer het onderzoek van de inspectie is afgerond, wordt de gemeente hiervan op de hoogte gesteld. De gemeenteraad wordt hierover door het college geïnformeerd, waarbij aandacht is voor de openbaarheid van informatie van de inspectie en mogelijke privacygevoelige informatie. Personeel Personeel van het CJG+ en instellingen vanuit de uitoefening van hun taak (het werken met jeugdigen tot 18 jaar en hun naasten) betrokken bij een calamiteit.
Stappenplan na een melding van een calamiteit Opzet calamiteitenteam en bepalen operationele strategie Stap 1: Opzet calamiteitenteam door de Integraal Veiligheidscoördinator:
Stap 2: Operationele strategie bepalen in calamiteitenteam:
De gemeente stelt ad hoc een calamiteitenteam samen om de zaak zover als mogelijk zelf actief op te lossen. Het calamiteitenteam bestaat in iedere geval uit:
Beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming
•
De gemeente: burgemeester (voorzitter), verantwoordelijk wethouder, kwartiermaker CJG+, beleidsmedewerker jeugd, coördinator CJG+, integraal veiligheidscoördinator, communicatiemedewerker, en secretaris.
•
Politie
•
Casusverantwoordelijke
•
Notulist c.q. plotter met opnameapparatuur
Het is van belang dat het team snel en flexibel optreedt en dat het een breed netwerk representeert. Incidenteel betrekt de Kwartiermaker CJG+ andere betrokken partijen, zoals het onderwijs of de GGZ. In de eerste vergadering van het calamiteitenteam wordt de frequentie van vergadering afgesproken. In afstemming met Spoedeisende Zorg (SEZ). 30
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
•
Wat is er gebeurd?
•
Welke gevolgen kan dit hebben voor de directe omgeving?
•
Welke gevolgen kan dit hebben voor maatschappelijke (on)rust en sociale cohesie?
•
Welke acties moeten worden ondernomen, door wie en wanneer?
Communicatie richting media en publiek (publieksvoorlichting) Nazorg
Proces calamiteitenprotocol in de Kempen Hoe werkt het protocol in de praktijk? Casuïstiek
Uitwerking
De webmaster komt bij de wethouder welzijn en geeft aan dat er plotseling heel erg veel berichten zijn over Eersel op de sociale media.
Toelichting door:
De berichten geven het volgende aan. •
•
•
31
Vanmorgen zijn 3 scholieren van het Rythoviuscollege in zorgwekkende toestand met de ambulance opgehaald vanaf het woonadres van een van de jongeren en overgebracht naar de IC van het Maxima Medisch Centrum in Veldhoven. Op Twitter en Facebook gaat rond dat deze leerlingen pillen hebben geprobeerd die ze naar aanleiding van een scheikunde les hebben gemaakt. Ze hebben hiervoor spullen van school mee naar huis genomen. Van twee van de scholieren is op de school algemeen bekend en ook bij CJG+, zo leert navraag, dat er problemen thuis waren.
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
-
Michiel Oldenhof (IVC-er)
-
Ria van der Hamsvoord (wethouder)
Een half uur later verneemt de wethouder dat één van de drie scholieren is overleden. Deze jongere is in beeld bij het Kempenteam voor Jeugdhulp. Er is een afscheidsbrief van de 3 jongeren gevonden. De toestand van de overige twee scholieren is onverminderd zorgwekkend.
Agenda Afsluiting
Achtergrond en principes monitoring sociaal domein
10 min
Monitoring bedrijfsvoering (informerend)
10 min
Monitor beleid sociaal domein (interactief)
45 min
Calamiteiten (interactief)
45 min
Afsluiting
10 min
32
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Afsluiting En hoe nu verder?
Deze raadsessie vormt input voor het volgende: 1.
Een korte samenvatting van de input die in deze sessie is gegeven
2.
Notitie monitoring in het sociaal domein
3.
Aanbevelingen voor het aanscherpen van het calamiteitenprotocol
Omdat de laatste raadsessie in de Kempen eind april plaatsvindt, zal de oplevering van de notitie en de aanbevelingen in week 19 (4 mei) zijn.
33
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel
Afsluiting Wat is het doel van deze avond en wat verwacht u van hiervan?
Het doel van de avond was: 1.
U informeren over de monitoring van de bedrijfsvoering van het CJG+
2.
Op een interactieve wijze nadenken over beleidsmonitoring van het sociaal domein
3.
Aan de hand van een praktijkcasus inzicht krijgen in de werking van het calamiteitenprotocol
Is de avond naar verwachting verlopen? •
Verloop
•
Resultaat
•
Vervolg?
34
Raadssessie monitoring sociaal domein - Gemeente Eersel