Nieuwsbrief LVV Lymfklierkankervereniging Vlaanderen
Driemaandelijkse nieuwsbrief – vierde trimester 2014 – 27ste jaargang
Beste lotgenoten, In deze laatste nieuwsbrief voor dit jaar brengen we u zoals beloofd het tweede deel van het artikel rond problemen op het werk of bij werkhervatting na de behandeling voor kanker.
Werk(hervatting) en kanker (deel 2) Artikel overgenomen van de website van de Vlaamse Liga tegen Kanker
Kanker en solliciteren Moet ik de werkgever tijdens de sollicitatieprocedure ervan op de hoogte brengen dat ik kanker heb of heb gehad? In beginsel bent u niet verplicht om tijdens een sollicitatieprocedure de werkgever op de hoogte te stellen dat u kanker hebt gehad. Deze informatie behoort tot uw persoonlijke levenssfeer. De werkgever heeft slechts recht op deze persoonlijke informatie wanneer dit relevant is voor de aard en de uitoefening van de functie (cfr. nationale cao nr.38). Zo kan een bepaalde vorm van kanker (of de gevolgen ervan) u geheel of gedeeltelijk ongeschikt maken voor de functie waarvoor u solliciteert. Men mag ervan uitgaan dat een toekomstige werkgever alleen maar recht heeft op informatie betreffende een medische conditie indien die, objectief gezien, van doorslaggevende aard is om de functie te kunnen uitoefenen. Als sollicitant bent u echter niet altijd zelf in staat om te weten of dit voor uw medische conditie het geval is. In een aantal gevallen wordt, doorgaans als laatste stap in het aanwervingsproces, een arbeidsgeneeskundig onderzoek georganiseerd. In dit stadium kan eventueel over kanker en de gevolgen ervan gesproken worden. Meestal wordt daarbij expliciet naar uw gezondheidstoestand gevraagd. De PAAG (preventieadviseur-arbeidsgeneesheer) moet zich houden aan het beroepsgeheim, maar dient wel te oordelen of u geschikt bent of niet voor een bepaalde vacante functie, gelet op uw gezondheidstoestand. Daarnaast vraagt het beginsel van de goede trouw dat u uw toekomstige werkgever, of de PAAG, eventueel spontaan op de hoogte stelt van informatie over uw medische conditie, wanneer het voor de hand ligt dat die medische conditie een belemmering vormt voor het uitoefenen van de functie.
Heeft de werkgever tijdens de sollicitatieprocedure het recht me vragen te stellen over mijn gezondheidstoestand? Aangezien er een inmenging wordt gepleegd in het recht op uw privacy, dienen vragen over uw gezondheidstoestand door de werkgever gerechtvaardigd te worden in het licht van de relevantie voor de functie. Mondelinge of schriftelijke informatiegaring, buiten het kader van medische onderzoeken, lijken dus niet ongeoorloofd, maar vallen binnen de grenzen van het relevantiebeginsel van cao nr 38 1
Kan men mij bij de sollicitatie onderwerpen aan medische onderzoeken? Arbeidsgeneeskundige onderzoeken, waarbij een geneesheer de geschiktheid van een kandidaat beoordeelt, zijn mogelijk. De vraag die daarbij voorligt, is of de kandidaat medisch voldoende geschikt is om de functie uit te oefenen. In het kader van dit onderzoek kan een kankerproblematiek een rol spelen. Tests of medische onderzoeken die een ander doel hebben dan het beantwoorden van deze vraag, zijn uitgesloten. In beginsel wordt een kandidaat-werknemer enkel onderworpen aan een arbeidsgeneeskundig onderzoek wanneer hij een veiligheidsfunctie zal bekleden of een functie die welbepaalde risico's inhoudt, maar het onderzoek kan ook uitgebreid worden tot alle werknemers van een onderneming.
Mag de werkgever bij de selectiebeslissing rekening houden met informatie over mijn gezondheidstoestand? Op deze vraag dient genuanceerd te worden geantwoord. In de eerste plaats mag uw gezondheid in aanmerking genomen worden in het kader van de arbeidsgeneeskunde. Hierbij gaat het om het beoordelen van uw geschiktheid als kandidaat. De vraag die daarbij voorligt, is of u medisch voldoende geschikt bent om de functie uit te oefenen. Uw gezondheid kan eveneens in aanmerking genomen worden in het kader van een relevantie- en noodzakelijkheidscriterium. Dit juridisch criterium, dat voortvloeit uit cao nr. 38 en de antidiscriminatiewetgeving, is niet zo eenduidig toe te passen. De Antidiscriminatiewet van 2007 stelt dat de gezondheid ("huidige of toekomstige gezondheidstoestand", "fysieke eigenschap", "handicap") niet in aanmerking mag genomen worden om discriminatoire redenen. Bij de gezondheidstoestand en fysieke eigenschap mag dit enkel als dit "objectief wordt gerechtvaardigd door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn". Een handicap kan enkel als selectiecriterium gelden als de beslissing van de werkgever steunt op "wezenlijke en bepalende beroepsvereisten". In de rechtsleer werd reeds de eis gesuggereerd dat een werkgever die iemands gezondheidstoestand wil laten meewegen in een selectiebeslissing, dient te verwijzen naar "de absolute noodzakelijkheid ervan voor de realisatie van de arbeidsverhouding in ruime zin", of nog "voor het behoorlijk vervullen van de arbeidsovereenkomst". Hierin zit ook de vraag vervat of de veiligheid van de betrokkene, van collega's of derden in het gedrang komt. Samengevat: Uit de antidiscriminatiewetgeving mag worden besloten dat een werkgever het gebruik van gezondheidsgegevens bij selectie dient te verantwoorden onder verwijzing naar een aantal bijzondere kenmerken van een welbepaalde functie of, onder verwijzing naar streng te beoordelen voorwaarden betreffende de ruimere context van arbeidsrelatie.
Heb ik het recht om als kankerpatiënt aangepast werk te vragen bij een sollicitatie? Moet de werkgever daarop ingaan? De rechtspraak over wat redelijke aanpassingen precies zijn, is nog niet sluitend. Maar men mag ervan uitgaan dat het gaat om maatregelen die een werkgever in een concrete situatie en naargelang de behoefte dient te treffen zodat een persoon met een handicap toegang krijgt tot arbeid of daarin vooruitkomt. Het gaat om zowel personen met een handicap bij hun indiensttreding, als werknemers die met een handicap worden geconfronteerd tijdens hun beroepsloopbaan. 2
De verplichting voor de werkgever tot het treffen van redelijke aanpassingen vloeit in beginsel voort uit de antidiscriminatiewetgeving en is niet afhankelijk van de uitdrukkelijke vraag van de werknemer/sollicitant. Het niet maken van een redelijke aanpassing vormt echter slechts een discriminatie als de gezondheidssituatie juridisch kan beschouwd worden als een handicap. Bij een beenamputatie door botkanker, of wanneer iemand bepaalde fysieke taken niet meer kan uitvoeren door lymfoedeem bij borstkanker, is het overduidelijk dat het om een handicap gaat. Maar het ligt niet voor de hand om elke vorm van kanker sowieso als een handicap te beschouwen. In het kader van de Antidiscriminatiewet van 2007 wordt een handicap gedefinieerd als "een beperking die het gevolg is van lichamelijke, geestelijke of psychische aandoeningen en die de deelneming van de betrokkene aan het beroepsleven langdurig belemmert". Deze definitie steunt op de rechtspraak van het Europees Hof van Justitie (meer bepaald het arrest ' Chacon Navas', juli 2006), maar een ander, recent arrest van dat Hof van Justitie (arrest Ring en Skouboe Werge, april 2013) definieert een handicap ruimer. Het Hof van Justitie lijkt nu namelijk te stellen dat ook langdurige beperkingen zoals vermoeidheid op het werk na chemotherapie, onder het begrip handicap vallen, zodat er ook hier een plicht is om redelijke aanpassingen door te voeren. Het is afwachten of de toekomstige rechtspraak van het Hof van Justitie dit zal bevestigen. Het mag echter niet verwacht worden dat redelijke aanpassingen tegen eender welke prijs moeten worden doorgevoerd door de werkgever. Er moet rekening gehouden worden met de omstandigheden, zoals eventuele praktische moeilijkheden, de context van de arbeidsorganisatie, de invloed op de werksituatie van collega's, en de financiële draagkracht van de werkgever. Enkele voorbeelden van redelijke aanpassingen: flexibele werktijden, andere pauzeregeling ... ; aangepast meubilair, technische hulpmiddelen, een rustiger werkplek ... ; de toelating voor een kankerpatiënt om een hoofddeksel te dragen; het weglaten van bepaalde taken, aanpassing werkzaamheden, thuiswerk ... Met deze aanpassingen zou de werkgever kunnen tegemoetkomen aan de fysieke bijwerkingen van kanker en van de behandelingen (zoals algehele malaise, vermoeidheid, misselijkheid, geheugenproblemen, vervroegde overgang ...) en aan psychosociale problemen (zoals gevoelens van angst, depressie ...).
Wat als ik een klacht heb over de gezondheidsbeoordeling of de werkgever mijn sollicitatie niet correct behandelt? Hebt u een klacht over de houding van de PAAG bij de gezondheidsbeoordeling, dan kunt u dit melden aan uw werkgever, de Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk (ondernemingen met min. 20 werknemers) of bij het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk waarin de vakbonden vertegenwoordigd zijn (ondernemingen met min. 50 werknemers). Is de PAAG verbonden aan een externe dienst, dan kunt u klacht indienen volgens de procedure die de externe dienst daarvoor voorziet. Ten slotte is het ook van belang om op te merken dat de Orde van Geneesheren een disciplinaire bevoegdheid heeft ten aanzien van de arbeidsgeneesheer. Bent u het oneens met de beslissing van de PAAG, dan kunt u in beroep gaan bij de Arbeidsinspectie (Afdeling van het regionaal toezicht op het welzijn op het werk). De contactgegevens vindt u op www.werk.belgie.be of www.vlaamspatientenplatform.be. Kunt u zich vervolgens niet vinden in de beslissing van de Arbeidsinspectie, dan kunt u naar de arbeidsrechtbank stappen. Meent u dat u door de werkgever op grond van uw gezondheidstoestand gediscrimineerd werd bij uw sollicitatie, dan kunt u eventueel op basis van de Antidiscriminatiewet van 2007 klacht indienen bij het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding of bij de arbeidsrechtbank 3
Nuttige informatie Websites en diensten voor meer informatie over werk en kanker Voor meer informatie omtrent kanker en werk kunt u terecht op de volgende websites en bij de volgende diensten: Overkoepelende informatie: Vragen en antwoorden over (werk)hervatting en kanker www.tegenkanker.be/patiënten/werkenkanker Vlaams Patiëntenplatform met onder meer de brochures ‘Wie is wie’? De expertiseartsen en hun opdracht’ en wat nu gedaan? Solliciteren met een chronische ziekte of aandoening. www.vlaamspatiëntenplatform.be Representatieve werknemersorganisaties www.aclvb.be)
(ACV
www.acv.be,
ABVV
www.abvv.be
en
ACLVB
‘Sociale voorzieningen voor kankerpatiënten. Gids voor hulpverleners’. Vlaamse Liga tegen Kanker www.tegenkanker.be/socialevoorzieningen Arbeidsrecht en Antidiscriminatiewetgeving: Federale Overheidsdienst Werk, Arbeid en Sociaal Overleg www.werk.belgie.be/home.aspx Toezicht op de sociale Wetten en welzijn op het werk www.werk.belgie.be Het centrum voor Gelijkheid van Kansen en Rasicmebestrijding www.diversiteit.be Sociale Zekerheidsrecht: Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid www.socialsecurity.fgov.be Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid Directie-Generaal Personen met een handicap. www.socialsecurity.fgov.be Rijksinstituut voor Ziekte– en Invaliditeitsverzekering www.riziv.be Ziekenfondsen (Christelijke Mutualiteit www.cm.be, Socialistische Mutualiteiten www.socmut.be, Liberale Mutualitait www.liberalemutualiteit.be, Onafhankelijke ziekenfondsen www.oz.be) Rijksdiens voor Arbeidsvoorziening www.rva.be Regionale diensten inzake werk en opleiding: VDAB, dienst arbeidshandicapspecialisatie www.vdab.be/arbeidshandicap/adressen Actiris (Brussel) www.actiris.be Le Forem (Wallonië) www.leforem.be 4
Dag tegen Kanker De 15de editie van de Dag tegen Kanker op 18 september was weer een groot succes: honderden verwenmomenten en andere activiteiten voor duizenden kankerpatiënten, honderden vrijwilligers in het getouw en duizenden ziekenhuisbezoekers die het gele lintje opgespeld kregen.
Solidariteit is er liefst het hele jaar door, maar één keer per jaar doen we dat expliciet, op de Dag tegen Kanker. Vele vrijwilligers nodigden opnieuw alle ziekenhuisbezoekers uit om het gele lintje op te spelden, symbool van verbondenheid en medeleven met duizenden kankerpatiënten. Ook demens.nu besteedde opnieuw speciale aandacht aan mensen met kanker, en het Zorgbedrijf Antwerpen organiseerde in een paar woonzorg- en dienstencentra activiteiten.
Een greep uit de activiteiten De waaier aan activiteiten in ziekenhuizen was opnieuw enorm. In tal van ziekenhuizen waren er bijvoorbeeld wensbomen: mensen konden een berichtje opschrijven en in de boom hangen. Er werden ook duchtig handen, voeten, hoofden, nek, rug ... gemasseerd. De innerlijke mens werd gesterkt met een speciaal ontbijt, smoothie, lunch, dessert tot een wijnproeverij toe. Enkele BV's, zoals Luc Steeno, Lynn Wezenbeeck, Angelique Vandewinkel en Dana Winner staken een hart onder de riem. Daarnaast waren er talloze infosessies en uiteenlopende workshops: stijladvies, voeding, relaxatie, mindfulness ... En ten slotte was er ook tijd voor wat muziek, een samenzijn, een kopje koffie, een gesprekje ... Beklijvend en hartverwarmend. Vanaf volgend jaar schuift de Dag tegen Kanker een maandje op, en vindt hij plaats iedere derde donderdag van oktober. Stip dus alvast 15 oktober 2015 aan. Bron www.tegenkanker.be Aan deze 15de editie van de Dag tegen Kanker werkten ook enkele van onze vrijwilligers mee: Stefanie, verantwoordelijk voor de jongvolwassenwerking binnen onze vereniging stond op donderdagnamiddag in het ziekenhuis van Tielt om gele lintjes op te spelden. Ze hadden 1300 lintjes ter beschikking, die niet allemaal uitgedeeld werden, maar toch een grote hoop. Het was interessant en zeker voor herhaling vatbaar! Jos, contactpersoon voor de regio Antwerpen en zijn vrouw Nicole contactpersoon voor de partners van de Lymfklierkankerpatiënten hebben gele lintjes uitgedeeld in het Sint Augustinusziekenhuis te Wilrijk Jean-Pierre, onze penningmeester en zijn echtgenote Viviane speldden in het Jan Palfijn ziekenhuis te Gent samen met nog andere vrijwilligers 1600 lintjes op. 5
Het forum van de patiënt
Inzetten op de kracht van mensen
Op zaterdag 27 september organiseerde Ziekenzorg CM in het ICC te Gent het Forum van de patiënt. Ziek zijn raakt mensen in het diepste van het zijn en confronteert hen met hun eigen kwetsbaarheid, maar juist in deze kwetsbaarheid schuilt de eigen kracht. Het Forum van de patiënt had als doel in te zetten op deze kracht, Het bood de +/- 900 deelnemers informatie die hen sterker kan maken, die hen helpt invloed te krijgen op de gebeurtenissen en situaties die voor hen belangrijk zijn. Talrijke patiëntorganisaties hebben zich op dit forum voorgesteld onder het motto: mensen met dezelfde aandoening verenigen zich, om samen sterker te zijn, informatie uit te wisselen en op te komen voor de gezamenlijke belangen; de Lymfklierkankervereniging Vlaanderen was één daarvan.
6
Daarnaast werden er in meer dan 40 workshops informatie verstrekt over het leven met een chronische ziekte, gezonde voeding, aangepaste hulpmiddelen …. of kon je in debat gaan over het inkomen van chronisch zieke mensen, kennis maken met ontspanningstechnieken, je eigen creativiteit aanboren…. enz. Het Forum van de patiënt werd afgesloten met de afkondiging van het charter ‘de kracht van mensen’. Bron www.ziekenzorg.be
7
Vlaamse Liga tegen Kanker lanceert campagne rond mantelzorg
Mantelzorgers zijn dé steun en toeverlaat van zieken. Maar bij hun eigen noden staat (quasi) niemand stil. Daar wil de Vlaamse Liga tegen Kanker verandering in brengen. Zij roept mantelzorgers op om hun ervaringen, zowel positieve als negatieve, te delen. Op basis van die verhalen en vele andere anonieme getuigenissen kan de Vlaamse Liga tegen Kanker de belangrijkste problemen en knelpunten waar mantelzorgers mee geconfronteerd worden, in kaart brengen. Op die manier willen ze bij de overheid en de zorginstanties ijveren voor oplossingen.
U zorgt voor een kankerpatiënt, maar wie zorgt er voor u? “Door de zorgen om onze zoon zijn we een gebroken gezin. Het heeft ons als partners uit elkaar gedreven.” (Derek, vader van patiënt David) “Ik kreeg psychologische hulp aangeboden, maar dacht dat ik het niet nodig had. Tot mensen uit mijn omgeving me begonnen te waarschuwen voor een depressie. Nu weet ik wel beter: je hebt enorm veel aan praten in vertrouwen.” (Marc, zorgt al jaren voor zijn zieke vrouw Anne-Marie) “Het was zeer zwaar omdat ik dag en nacht voor de zorg instond. Maar nu nog zou ik het op exact dezelfde manier doen. Ik heb namelijk alles gedaan wat ik kon en heb haar wens, thuis kunnen blijven, kunnen waarmaken.” (Kim, verzorgde haar moeder Gina de laatste twee maanden van haar leven) “Sinds mijn man ziek werd, is het voor ons veel moeilijker om uitstappen te plannen. Enerzijds omdat hij rolstoelpatiënt is, anderzijds omdat hij zich regelmatig niet goed voelt. Het is dan ook gemakkelijker om thuis te blijven. Waardoor je leven natuurlijk verengt.” (Rita, neemt de zorg voor haar man Freddy alleen op) “Ik werkte als zelfstandig IT-consultant. Wanneer je zoon kanker krijgt, kan je het emotioneel en praktisch niet aan om professioneel actief te blijven. Als zelfstandige betekent dat natuurlijk dat je zonder inkomen valt.” (Derek, vader van patiënt David) Hebt u soortgelijke of andere ervaringen bij het verzorgen van een naaste? Vul de vragenlijst in op www.kankermeldpunt.be. Mantelzorgers kunnen ook gratis bellen op 0800-35 444 De Vlaamse Liga tegen Kanker dankt u alvast voor uw medewerking.
8
Symposium Lymfklierkanker 25 oktober 2014 De organisatie van ons jaarlijks weerkerend symposium over Hodgkin- en non-Hodgkinlymfomen op zaterdag 25 oktober in het Cultureel- en congrescentrum ‘Het Pand’ te Gent was opnieuw succesvol te noemen, het werd een leerrijke en aangename studiedag waarop zich 116 personen inschreven. In de voormiddag sprak Dr. Van Hoof verbonden aan het AZ St Jan te Brugge ons over de ziekte van Hodgkin en de behandeling ervan, gevolgd door Dr. Lemmens van het Sint Augustinus ziekenthuis te Antwerpen met non-Hodgkinlymfomen en hun behandeling. Professor Offner van het UZ Gent sloot de voormiddag af met een spreekbeurt over de nieuwe behandelingsperspectieven bij beide ziektes. De powerpointpresentaties die de sprekers tijdens hun spreekbeurt gebruikten kunt u terugvinden op de homepagina van onze website www.lymfklierkanker.be. In de namiddag gooiden we het over een andere boeg: ‘Hoe ons immuunsysteem door de juiste voeding versterken’, gegeven door Dr. ir De Maerteleire, die ons in een interessant betoog uiteenzette welke voedingsstoffen belangrijk zijn voor het voorkomen van vele ziektes. We sloten de dag af met een closing drink waarbij lotgenoten gezellig met elkaar konden napraten. Hieronder enkele sfeerbeelden.
9
6 december – Sinterklaasfeest in het restaurant “De Gouden Kroon” te Ertvelde Traditioneel vieren we ook dit jaar ons Sinterklaasfeest in het restaurant “De Gouden Kroon” Marktplein 3 te Ertvelde. We komen er samen op 6 december om 11.45 uur voor het aperitief met borrelhapjes.
Menu Aperitief met hartige hapjes *** Wildbordje *** Romige prei-waterkerssoep *** Kalfsescalope met getomateerde champignonroomsaus alliantie van fijne groentjes aardappelnootjes of Roze zalm met spinazie en een mosterdsausje puree *** Dessertbordje *** Mokka Aperitief, water en aangepaste wijnen inbegrepen Muzikale omlijsting : Danny’s Guitar Sound Wij bieden onze leden deze gezellige dag aan voor de prijs van 35 € p.p. kinderen betalen 15 €, niet leden 42 €. Inschrijven kan via het inschrijvingsformulier op de homepagina van onze website. De inschrijvingen zijn pas geldig na storting van het gepaste bedrag op onze rekening met nummer BE72 7765-9212-8416 BIC: GKCCBEBB en dienen te gebeuren tegen uiterlijk 1 december. Verantwoordelijke uitgave nieuwsbrief Chantal Denblijden Voorzitter
10
