NAZORGPROJECTEN ONVERMINDERD SUCCESVOL
“Dankzij DOOR heb ik mijn leven weer op de rails.” Marcel (54) zat voor het eerst van zijn leven. Na een gevangenisstraf van twee en een half jaar moest hij weer van voor af aan beginnen. Even dreigde Marcel op straat te belanden. Dankzij Stichting DOOR is dat gevaar nu geweken.
Afval Ook in de werkplaats wist hij snel het vertrouwen van de staf te winnen. Binnen de kortste keren gaf Marcel leiding aan zijn collega’s. “Na drie dagen deelde ik het werk uit. Na twee weken zei de werkmeester, jou hoef ik niks meer te leren. Dat heeft met mijn achtergrond te maken. Ik heb dertig jaar bij de gemeentereiniging gewerkt, en alle kanten van dat bedrijf gezien.” Marcel is zichtbaar opgetogen dat hij op de goede weg is. Stichting DOOR hielp hem met een schuldenregeling en intussen is Marcel ook weer aan de slag. Bij een afvalverwerker in Zeeland.
“Na overleg met mijn kinderen heb ik er voor gekozen om mij hier te vestigen.”
Marcel vertelt over zijn vrijlating. “Ik verwachtte problemen, want om als vijftiger terug de maatschappij in te moeten en met niks opnieuw te beginnen, is niet makkelijk. Van een medegedetineerde hoorde ik over DOOR, hij had het traject hier al eens doorlopen. Toen hoefde ik niet lang meer na te denken.” Toch was zijn keuze weloverwogen. Als voormalig gemeenteambtenaar kon hij bij zijn oude werkgever niet meer aankloppen. Terugkeren naar zijn oude woonplaats was daarom geen optie. “Na overleg met mijn kinderen heb ik er voor gekozen om mij hier te vestigen.”
Voordeel van de twijfel Hoe heeft hij het eerste contact met de stichting ervaren? “Ik ben binnengekomen in Vlissingen, moest me melden bij de woonbegeleider.” Die gaf hem direct het voordeel van de twijfel. “Ik was te vroeg voor de afspraak, maar hij zei, ik heb vertrouwen in je dat je over een uur, op de afgesproken tijd aanwezig bent.” Marcel mocht even de stad in. Dat vertrouwen gaf hem vleugels. Marcel: “Binnen DOOR is het zo, je kiest ergens voor. Op het moment dat jij daar zelf achter staat kun je dat programma ook doorlopen. Ik heb er zat gezien die niet met hun vrijheid kunnen omgaan. Die kunnen zich niet aan de richtlijnen houden. Als je dat wel kunt zoals ik, kun je hier een grandioze tijd hebben.” 1
TIEN JAAR DOOR In vogelvlucht 2001 Oprichtingsjaar. Stichting DOOR gaat van start met een opvanghuis in Middelburg waar ex-gedetineerden worden gehuisvest. Inkomsten van kerken en fondsen. Opvanghuis in Vlissingen aangekocht en ook een leerwerkplaats waar onder leiding van een werkmeester wordt gewerkt aan arbeidsgewenning en -toeleiding. 2002 Het jaar van erop of eronder. Zware financiële tegenslag: de verbouwing van het opvanghuis in Vlissingen valt dubbel zo duur uit als begroot. DOOR ontwikkelt trainingsaanbod op de vijf pijlers: Wonen, Werken, Financiën, Relaties, Zingeving. Start verbouwing leerwerkplaats door taakstraffers. Financiering vanuit maatschappelijke opvang Zeeland, startsubsidie justitie: gedetineerden kunnen in de laatste detentiefase deelnemen aan Penitentiair Programma (PP).
Bestuur gaat de optie van een enkele, meer uitgebreide locatie verkennen. Gedacht wordt aan een boerderij... 2005 Met Stichting Moria uit Nijmegen wetenschappelijk onderzoek uit laten voeren door Radboud Universiteit. Literatuurstudie naar meest effectieve (gedrags-) interventies. Deze interventies worden opgenomen in het beleid van Stichting DOOR. Kwaliteitstraject gestart. Theoretische onderbouwing gericht op de ‘What Works’-principes en de multimodale aanpak van ervaringsleren met 24-uurstraining voor bewoners. 2006 Verdere ontwikkeling Justitiële Programma’s en Justitiële Titels. Van de 163 aanmeldingen zijn er 51 geplaatst. Dit jaar stroomden 18 personen door naar een eigen woonruimte. Het ministerie onderzoekt kostprijs en verlangt van stichtingen DOOR, Exodus, Moria en Ontmoeting (DEMO) een uniforme, transparante kostprijssystematiek. Uitbreiding naar 13,4 fte. Klachtenreglement ontwikkeld en in gebruik genomen
2007
2003 Opening woonpand Vlissingen en leerwerkplaats. Met zusterorganisaties actie gevoerd voor het toekennen van een structurele landelijke subsidie. Petitie aangeboden Tweede Kamer. Het daarop ingediende amendement is aangenomen. Kerstmarkt georganiseerd: sleetjes en kroontjesstoelen - gemaakt in de leerwerkplaats - verkocht. Uitbreiding personeelsbestand naar 8 betaalde krachten (7fte). Bovendien ± 30 vrijwilligers en 7 stagiaires. 2004 Stabilisatie en consolidatie. Verdieping van bezinning op het werk. De bijdrage die vrijwilligers leveren aan de opvang en begeleiding is van essentieel belang. Professionals en vrijwilligers vullen elkaar goed aan. Uitbreiding bestuur met deskundige leden. Personele bezetting twee woonhuizen (9 en 7 bewoners) drijft de kosten op.
Forse uitbreiding. Nieuwe huisvesting - hotel Elisabeth - en voorbereidingen aankoop en verbouwing van een boerderij bij Middelburg. Er is sprake van een gezonde exploitatie. De leerwerkplaats heet voortaan Arbeids- en Trainingscentrum (ATC) en recyclet pallethout tot tafels, krukjes, bloembakken, vogelhuisjes, minipallets voor een zeepfabrikant en standmateriaal voor een tuinbeurs. Boekenkasten en kledingrekken voor een basisschool gemaakt. Ook in de buitenlucht word hard gewerkt: renovatie van picknickplaatsen, onderhoud van natuur, bankjes in de duinen schuren en schilderen en toeristische routes onkruidvrij maken.
2
2008 Staatssecretaris Albayrak bezoekt de nieuwjaarsreceptie, houdt een motiverende speech en laat zich door cliënten voorlichten over de dagelijkse gang van zaken. Boerderij De Fruitberg in Middelburg aangekocht! Ontwerp van Lilian Bos met grote instemming ontvangen door Welstandscommissie. Bouwvergunning aangevraagd en gekregen. Bestemmingsplan gewijzigd. Buren maken bezwaar. 51 Personen opgevangen. Negen ex-gedetineerden stromen uit naar betaalde baan, personeelsbestand naar 18fte. 2009 De Inspectie voor de Sanctietoepassing (ISt) houdt Stichting DOOR tegen het licht en concludeert: “Stichting DOOR heeft, in de relatief korte tijd dat ze bestaat, een professionele organisatie neergezet voor de begeleiding van (ex-)gedetineerden in een extramuraal re-integratietraject. Het beleid is doordacht en daarin verschilt Stichting DOOR van veel andere organisaties waarop de ISt toezicht houdt (…).” 2010 DOOR krijgt de coördinatie van de nazorg voor alle ex-gedetineerden in Zeeland toegewezen. Uitvoering vanuit het veiligheidshuis in Vlissingen en in nauwe samenwerking met de reclassering. De stichting mag nu ook opvang bieden aan ex-gedetineerden die kampen met psychische en/of verslavingsproblematiek. DOOR start het project ‘Vrouw na detentie’. Met hulp van het ATC knappen de bewoners een 24-uurs vrouwenopvanghuis op. Het WODC onderzoekt het effect van DOOR op recidive en komt uit op een reductie van 9%. 49 Personen opgevangen, 39 cliënten stroomden uit. Totaal aantal fte’s bedraagt 22,64 inclusief zes nachtwakers. Klachtencommissie meldt het vijfde jaar op rij: geen klachten.
Crisis als kans 2011: Nieuwe website Onze website is aan een facelift toe. Daar is de afgelopen maanden keihard aan gewerkt. Alle lof voor Cees-Jan Berman van WebTotaalZeeland die ons ‘digitale opvang’ een fantastische opfrisbeurt heeft gegeven. Nog even geduld, bijna is het zover. Op 15 november komt de nieuwe site online: www.stichtingdoor.nl.
De economische crisis beheerst het nieuws. Politici zijn druk druk druk met het redden van banken en van landen die failliet dreigen te gaan. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat zij ook niet meer weten hoe deze rollercoaster valt te stoppen. Ook de bezuinigingen in Nederland beginnen veel burgers te raken. In tijden van crisis zoekt een mens naar tegenwicht. Of tegenlicht. Daarvoor heb ik een term: moonlighting. Een moonlighter bedenkt (goedkopere en betere) alternatieven, zoekt nieuwe bronnen van inspiratie, gaat de angst te lijf met moed. Ik geef enkele voorbeelden. Mensen komen eindelijk in opstand tegen de grote graaiers. De Occupy-beweging slaat haar tenten op in onze steden om waarden als solidariteit en betrokkenheid uit te dragen. Eindelijk wordt de doorgeschoten individualisering (h)erkend.
Minisymposium ‘Van vangnet naar netwerk’ Stichting DOOR bestaat dit jaar 10 jaar. Dat heuglijke feit laten wij niet ongemerkt voorbijgaan. Om het jubileum te vieren organiseert Stichting DOOR een minisymposium met de titel: ‘Van vangnet naar netwerk’. Datum: dinsdag 15 november 2011 Locatie: Arsenaaltheater, Arsenaalplein 1 te Vlissingen Tijdstip: van 10 tot 15 uur We verwachten boeiende presentaties van interessante sprekers en oudbewoners. Ook aan de muzikale omlijsting is gedacht. Het volledige programma vindt u op onze website: www.stichtingdoor.nl. Tijdens dit minisymposium nemen wij vanaf 15 uur officieel afscheid van onze scheidend voorzitter, de heer ds. R.E.R. van Buiren (zie pag. 5). Wij kijken ernaar uit u te ontmoeten op 15 november!
Een vriend van mij is filmregisseur. Het Filmfonds heeft nog maar weinig geld, dus bedacht hij een alternatief: de commanditaire vennootschap (cv). Hij vroeg mensen uit zijn sociale netwerk om een bescheiden bijdrage aan de cv, zodat hij een scenarioschrijver aan het werk kon zetten. Binnen tien dagen had hij het benodigde bedrag bij elkaar. Ex-gedetineerden maken een nieuwe start; ik hoop dat er ook voor hen banen beschikbaar blijven als het economisch tegenzit. Lokale initiatieven die Stichting DOOR ontplooit om ex-gedetineerden een thuis te geven: dat is pas maanlicht! Corine de Ruiter
3
2012
Nieuwe huisvesting De verbouwingswerkzaamheden op de Golsteinseweg in Middelburg zijn gestart en voor de zomer van 2012 verwachten we te verhuizen. Onze nieuwe locatie biedt opvang voor ex-gedetineerden met ruime kamers in een rustige omgeving in het boerenland. In onze volgende nieuwsbrief leest u er meer over.
Nieuws van de directie De waardering voor Stichting DOOR is duidelijk aan het groeien. Met gepaste trots kan ik melden, dat wij vanuit het Veiligheidshuis in Vlissingen sinds begin dit jaar de nazorg voor ex-gedetineerden voor heel Zeeland mogen coördineren.
Daarbij is het van belang om de afspraken die je maakt op papier vast te leggen. Ik ben dan ook verheugd dat we onze samenwerkingsconvenanten met de drie Reclasserings Organisaties (RO’s) hebben verlengd en we nu ook overeenkomsten voor samenwerking hebben gesloten met ggz-instelling Emergis, met Mozaïek, en andere ketenpartners. Een goed voorbeeld van samenwerking is de detachering vanuit de reclassering van Jos van Stee, die onze afdeling voor de coördinatie van de nazorg in Zeeland kwam versterken.
De afgelopen periode hebben wij ons gesterkt gevoeld door de opstelling van de Minister en de Staatsecretaris van Justitie. Ook vanuit de Tweede Kamer kregen wij steun voor ons werk en de ontwikkelingen binnen de stichting. Als uitvloeisel daarvan heb ik dit jaar regelmatig overleg met de beleidsmedewerkers van het ministerie over de invulling van de justitiële programma’s voor de komende jaren.
Nieuw! De zesde pijler Een netwerk bouwen we ook om onze cliënten heen. Ons voornemen is dat iedere cliënt in de toekomst drie vrijwilligers krijgt aangewezen die hem of haar ondersteunen op de bekende pijlers van DOOR: wonen, werken, relatie, financiën en zingeving. Sinds kort is daar een zesde pijler bijgekomen: ‘zorg’. Dit betekent dat we mensen ondersteunen bij elke hulpvraag die zij hebben, ook bij psychische problemen of verslaving. Wij willen dat iedereen die na detentie bij ons komt wonen ambulante begeleiding krijgt. Waarom? Omdat wij zien dat het werkt.
Tegelijkertijd zien wij dat de goede jaren voorbij zijn. En in deze crisistijd zal ook de maatschappelijke opvang moeten bezuinigen. De vraag is: hoe gaan we dat doen zonder de kwaliteit van de opvang in gevaar te brengen? Vangnet We hebben goede samenwerkingsverbanden met betrouwbare ketenpartners uit de buurt. Met de gemeente voor de maatschappelijke opvang en met Justitie voor de justitiële trajecten. Daarom hoeven we niet zelf alle kennis en kunde in huis te hebben om efficiënt te werken. Toch is er volgens mij nog winst te behalen als we steeds de samenwerking met onze ketenpartners blijven opzoeken en intensiveren. Vandaar de titel van ons minisymposium: ‘Van vangnet naar netwerk’. Vangnet zijn doe je alleen, maar een netwerk opbouwen doe je samen.
Johan Swart, directeur Stichting DOOR 4
Scheidend voorzitter trots op DOOR In 1967 begon ik als 27-jarige gemeentepredikant ook als geestelijk verzorger in een justitieel jongensinternaat. 27 Jaar later werd ik geestelijk verzorger in de penitentiaire inrichting Torentijd waar ik in 1997 Johan Swart als reclasseringsmedewerker leerde kennen. Elke vrijdag wisselden we bij de koffie ideeën uit over opvang en begeleiding van ex-gedetineerden. We droomden van een boerderij om mensen na detentie in op te vangen. Uit die droom is Stichting DOOR ontstaan.
Er is veel geïnvesteerd in het benoemen van goed opgeleid en gemotiveerd personeel. Onze mensen worden regelmatig getraind. Johan Swart en ik waren dikwijls samen op reis om de stichting te promoten en te lobbyen op allerlei plekken. Wat hebben we tijdens dat reizen veel plannen ontwikkeld!
lijke veranderingen met het oog op terugkeer in de maatschappij. Vrijwilligerswerk werd een sterke pijler. Mijn dank gaat uit naar mijn collegabestuursleden en directeur Johan Swart. Forse tegenslagen smeedden deze club tot een wilskrachtige eenheid waar niemand tussenkomt. Dankzij ons volhardend optreden
Ik herinner mij van toen nog de eerste terugkeer van een gedetineerde in Torentijd het lukte hem buiten helemaal niet. Ik was geschokt, maar leerde gaandeweg dat het merendeel na vrijkomen weer terugkomt in de gevangenis. Nu: 72 jaar oud (wat een beetje voelt als het omgekeerde van 27), neem ik – met mijn geschiedenis van sterke betrokkenheid bij zorg voor (ex-)gedetineerden – na tien jaar afscheid als voorzitter om de komende jaren op Curaçao betrokken te zijn bij een vergelijkbare opvang.
Het werd een stevige vriendschap. In perioden die voor een van ons persoonlijk moeilijk waren, stond de ander altijd klaar.
We droomden van een boerderij om mensen na detentie in op te vangen. Onze droom in Zeeland komt uit: volgend jaar wordt onze boerderij aan de Golsteinseweg te Middelburg als nieuwe voorziening geopend. Fantastisch! Was de fase waarin ik bij DOOR betrokken was de pioniersfase, nu is DOOR een sterk geprofessionaliseerde stichting geworden. Kwantitatief en kwalitatief sterk gegroeid.
Vrijwilligerswerk, pluriformiteit en zingeving waren de thema’s waarmee ik mij bezighield met mensen van DOOR en van buiten. Veel uit die jaren is te vinden in beleidsnota’s: Visie, Missie en Zingeving. Bejegening van bewoners werd: onze cliënten helpen eigen (on)mogelijkheden te ontdekken en zelfrespect te ontwikkelen. Maar ook: confrontatie met hoogst noodzake-
staat er nu een zeer stevige stichting met een sterk draagvlak en veel goodwill bij gemeente, provincie, ketenpartners, kerken en justitie. Ik ben er trots op dat wij DOOR van meet af hebben neergezet als een pluriforme stichting met bestuursleden van zowel katholieke, protestantse, humanistische als islamitische huize en van diverse maatschappelijke stromingen. Ook onze medewerkers en vrijwilligers, zij vormen het hart van het werk van DOOR, ben ik ongelooflijk dankbaar. Stichting DOOR is bij jullie in goede handen. Ik wens jullie allemaal heel veel ‘werk’-plezier en veel succes! Ds Rob van Buiren
In de volgende editie van de Nieuwsbrief stellen we onze nieuwe voorzitter, Hans Goovers, aan u voor. 5
Wini Tanis-Goedegebure, coördinator nazorg ex-gedetineerden Zeeland
“De eerste 72 uur na detentie zijn erg belangrijk” Jaarlijks verlaten meer dan vijfhonderd mensen in Zeeland de gevangenis. Bij het opbouwen van een nieuw leven heeft een aantal van hen professionele hulp en zorg nodig. In het Veiligheidshuis is Wini Tanis-Goedegebure van Stichting DOOR een van de twee medewerkers die de nazorg aan de Zeeuwse exgedetineerden coördineert. Het doel van de nazorg is het realiseren van een succesvolle terugkeer van gedetineerden in de Zeeuwse samenleving. Tanis: “We screenen de beschikbare informatie van alle ex-gedetineerden op de relevante leefgebieden: geldig identiteitsbewijs, huisvesting, inkomen, schulden en zorg.” Iedere twee weken overlegt Tanis in het Veiligheidshuis met de ‘ketenpartners´: reclassering, politie, justitie en gemeente. Per geval wordt bekeken wat nodig en mogelijk is en een plan van aanpak opgesteld. “Zo voorkomen we dat er ex-gedetineerden bij het verlaten van de gevangenis met alleen maar ‘de blauwe zak’ op straat komen te staan.” Eerste dagen “In de gevangenis hebben mensen een soort time-out en kunnen ze veel over zichzelf nadenken,” vertelt Tanis. “Ze willen hun leven straks meestal graag anders inrichten, maar niet iedereen heeft daar de vaardigheden voor. Als mensen geen geld of woonruimte hebben of zorg krijgen, gaan ze daar na ontslag uit detentie zelf naar op zoek en is het maar net wie ze op dat moment op straat tegenkomen. De kans dat ze dan terugvallen in ‘oud gedrag’ is heel groot.” Gebleken is dat de eerste 72 uur na ontslag uit detentie cruciaal zijn en dat de kans op terugval dan het grootst is. “Daarom bekijken we wat iemand nodig heeft om die eerste dagen in vrijheid goed door te komen,”aldus Tanis. “Bijvoorbeeld een identiteitsbewijs, uitkering, een woonplek of het begeleiden naar werk.” Terugdringen recidive Maar de nazorg strekt verder. “Nazorg vereist een lange adem. Ieder mens heeft recht op een kansrijke doorstart. En voor de samenleving is het belangrijk dat we recidive terugdringen.”
Colofon Door Opvang en Ontmoeting Resocialisatie Stichting DOOR is opgericht op 1 januari 2001. Stichting DOOR Postbus 5076 4380 KB Vlissingen tel. 0118-635627 fax. 0118-616010 e-mail:
[email protected] website: www.stichtingdoor.nl ABN AMRO, rek. nr. 64.30.03.606 Vormgeving: Noortje Grootscholten, Tel Aviv Productie: De Woordgozer, Heemstede Drukkerij: Van der Wekken, Dronten Oplage: 1.500 exemplaren
Advertenties: Tien Königs, 06-51687502 Leden van het Comité van Aanbeveling: • Mw. J.C. Boon, humanistisch geestelijk raadsvrouw • Dhr. J.C.Th. van der Doef, oud-burgemeester van Vlissingen • Drs. H. Eversdijk, oud-kamerlid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal • Mr. A.S. Flikweert, officier van Justitie bij de rechtbank in Rotterdam • Drs. W.T. van Gelder, oud-commissaris van de Koningin in Zeeland • Drs. J.B.J. Hattinga Verschure, voormalig directeur P.I. De Dordtse Poorten • Dhr. K. Metin, medewerker diverse vrijwilligersorganisaties • Dhr. B.A. van Noord, locatiehoofd Zuid-West Protestantse Kerk in Nederland • Prof. dr. mw. C. de Ruiter, hoogleraar Forensische Psychologie • Dhr. Mr. E.G.M. Smit, advocaat • Mw. S. Smitskamp, oud-wethouder van Middelburg
Wini Tanis-Goedegebure: “De meesten zijn geholpen met praktische hulp op het gebied van wonen, werken en inkomen.”
Voorlichtingsfilm De vier DEMO-organisaties gaan een voorlichtingsfilm maken voor gedetineerden. DEMO staat voor DOOR, Exodus, Moria en Ontmoeting, de vier door justitie erkende 24/7 woonwerkinstellingen voor (ex-)gedetineerden. Doel van de productie is om gedetineerden te informeren over opvang na detentie en de mogelijkheden van een justitiële titel. Daarmee kunnen gedetineerden het laatste deel van hun straf in een van de DEMO-voorzieningen verblijven.
Aan deze Nieuwsbrief werkten mee: • Job Joris Arnold • Rob van Buiren • Andrea Fagundez • Corine de Ruiter • Johan Swart
Algemeen Bestuur Stichting DOOR: • Dhr. J.P. Goovers voorzitter • Mw. H. van den Boog secretaris • Dhr. A.W.J.M. Haverkamp penningmeester • Dhr. E. Brandhoff 2e voorzitter • Dhr. H.J. Lensen 2e penningmeester • Dhr. Mr. D. Olie bestuurslid • Dhr. Mr. N.H. van Everdingen bestuurslid • Dhr. P.J. Arendse bestuurslid • Mw. G.L. van de Tempel bestuurslid • Dhr. Dr. J. Naafs bestuurslid • Mw. H.M.I. Hanssen-Aggenbach bestuurslid • Dhr. Y. Coban bestuurslid • Dhr. L.W. van de Merbel bestuurslid • Mw. L. van de Heide bestuurslid • Mw. J.C. Boon adviseur • Ds. A. Verwijs adviseur
