Module Medewerker tuincentrum vmbo landbouwbreed | kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 en 4
Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. Auteurs: Ans Endeman-Ververda, Karin Meskers, Karin Schoorl-Reijn, Nadia Othman Resonans: Cees Hollenberg AOC Clusius College VMBO, Heerhugowaard, Chris Roeterink – Freelancer, Chris Oldengarm - AOC De Groene Welle VMBO MBO, Zwolle, Henk Linde - RSG Tromp Meesters Praktijkschool, Steenwijk Redactie: Clazien Rodenburg, Studio Maan Beeldverwerving: ARKA media bv Eerste druk, 2014. © 2014 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland E-mail:
[email protected] Internet: www.ontwikkelcentrum.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.
Inhoudsopgave Oriëntatie......................................................................................................... 5 1. Winkelformule en doelgroep...................................................................6 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9
Winkelformule en doelgroep...........................................................................................................................................6 Een presentatie maken over een doelgroep..............................................................................................................8 De marketingmix................................................................................................................................................................10 De winkelformule onderzoeken met de 6 P’s..........................................................................................................13 Een advertentie maken.....................................................................................................................................................15 Winkelinrichting en huisstijl..........................................................................................................................................17 Een muurkrant maken over de huisstijl van een winkel.................................................................................... 19 Een verslag maken over de inrichting van een tuincentrum............................................................................21 Een presentatie maken over een functie in een tuincentrum........................................................................ 23
2. Trends en duurzaamheid....................................................................... 25 2.1 Trends......................................................................................................................................................................................25 2.2 Een trendonderzoek doen............................................................................................................................................... 27 2.3 Trendwatchers en trendvolgers................................................................................................................................... 29 2.4 Een trendadvies geven......................................................................................................................................................31 2.5 Duurzaamheid..................................................................................................................................................................... 32 2.6 Keurmerken onderzoeken............................................................................................................................................... 35
3. Inkoop en voorraadbeheer......................................................................37 3.1 Handel en inkoopkanalen............................................................................................................................................... 37 3.2 Een bedrijfskolom maken...............................................................................................................................................39 3.3 Ondernemingsvormen..................................................................................................................................................... 41 3.4 Ondernemingsvormen koppelen aan kenmerken................................................................................................45 3.5 Winkelvoorraad.................................................................................................................................................................. 46 3.6 Voorraadkaart invullen en producten bestellen................................................................................................... 49 3.7 De opruimingsprijs berekenen......................................................................................................................................51 3.8 Goederenontvangst en -verwerking..........................................................................................................................52 3.9 De pakbon controleren..................................................................................................................................................... 55
4. Communicatie en samenwerking binnen het bedrijf....................... 57 4.1 Plannen................................................................................................................................................................................... 57 4.2 Werkzaamheden plannen..............................................................................................................................................59 4.3 Een praktijkopdracht of oefenobject plannen........................................................................................................ 61 4.4 Communicatie en samenwerking.............................................................................................................................. 62
4.5 Een fotoserie maken over non-verbale communicatie.......................................................................................65 4.6 De samenwerking evalueren........................................................................................................................................ 68
5. Presenteren............................................................................................... 70 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8
Producten presenteren in schappen en displays................................................................................................. 70 Schappen en displays onderzoeken............................................................................................................................ 73 Thema en kleur bij productpresentaties..................................................................................................................74 Een moodboard maken.................................................................................................................................................... 77 Een productpresentatie...................................................................................................................................................79 De etalage..............................................................................................................................................................................82 Een etalage en een productpresentatie onderzoeken........................................................................................85 Een productpresentatie maken....................................................................................................................................87
Laten zien.......................................................................................................89 Reflectie.......................................................................................................... 93 Begrippenlijst................................................................................................ 95
4
Oriëntatie Werken in de groene sector kun je bij allerlei bedrijven doen. Bijvoorbeeld bij een dierenkliniek, een loonbedrijf, een kwekerij of een tuincentrum. Je gaat de groene sector hier verder ontdekken vanuit het tuincentrum. Een tuincentrum verkoopt producten voor huis, tuin en dier. Veel producten wisselen per seizoen. Als medewerker tuincentrum is het onder andere je taak om ieder seizoen nieuwe productpresentaties te maken. Andere taken zijn het inkopen van producten en het beheren van de voorraad. Je gaat leren hoe je dat doet. Hoe maak je klanten enthousiast voor een nieuw product?
Wat ga ik leren? Je gaat je oriënteren op een medewerker tuincentrum. Dat doe je door een film te bekijken en na te denken over een nieuw product. • Bekijk met de klas een promotiefilm van een tuincentrum. • Maak groepjes van vier personen. • Maak per persoon een lijstje van tien verschillende producten die verkocht worden in een tuincentrum. • Bespreek met z’n vieren welke producten je gevonden hebt. Hebben jullie dezelfde producten? Hebben jullie met z’n vieren het totale assortiment? • Eén van de producten die een tuincentrum verkoopt is potgrond. Hieronder staat een nieuwe potgrond beschreven. Lees de informatie over die potgrond en zoek dan gezamenlijk naar de antwoorden op de vragen. Presenteer jullie ideeën in 1 minuut aan de klas. –– ‘Pretty Potgrond’ is milieuvriendelijk en duurzaam geproduceerd. Deze potgrond houdt goed water vast en is geschikt voor binnen- en buitenpotplanten. ‘Pretty Potgrond’ is verrijkt met natuurlijke meststoffen die voldoende mest bevatten voor 1 jaar. De potgrond is leverbaar in zakken van 10 en 40 kilo. De potgrond is duurder dan andere potgrond. Dat heeft te maken met de wijze van produceren en de samenstelling. Een zak van 10 liter kost € 3,95 en een zak van 40 liter € 12,95. –– Past dit product bij het tuincentrum? Waarom wel of niet? –– Welke mensen denk je dat deze potgrond gaan kopen? Maak onderscheid in de zakken van 10 en 40 liter. –– Wat is de beste tijd van het jaar om deze potgrond te promoten? –– Welke aanbieding zou je maken van deze potgrond? –– Hoe zou je dit product presenteren in het tuincentrum?
5
1. Winkelformule en doelgroep K
1.1 Winkelformule en doelgroep In een winkel gebeurt veel dat je ziet, zoals verkopen en adverteren. Voordat een winkel geopend wordt, heeft de eigenaar al veel zaken geregeld, die je niet ziet. Hij heeft een formule bedacht om mensen graag bij hem in de winkel te laten kopen. Je leert wat een winkelformule is en wat een doelgroep is. Als je die winkelformule en de doelgroep goed kent, kun je daar op inspelen en nog meer verkopen.
Wanneer je in een tuincentrum werkt, ben je onderdeel van de winkelformule van het tuincentrum.
Wat weet ik al? • • • •
Naar welke winkel ga jij het liefst? Hoe ziet deze winkel eruit? Waarom kom je daar graag? Weet je tot welke doelgroep jij behoort?
Winkelformule De eigenaar van een winkel, de ondernemer, wil graag dat mensen zich thuis voelen in zijn winkel. Daarom heeft hij een winkelformule bedacht. Dat is een manier om de winkel in te richten, de producten te presenteren en ze te voorzien van productinformatie. Ook de presentatie van acties en aanbiedingen hoort erbij. Elke winkel heeft bijvoorbeeld een eigen huisstijl. De kleuren binnen (interieur), maar ook buiten (exterieur) de winkel zijn op elkaar afgestemd. Zelfs de winkelroute en het gedrag van het personeel zijn onderdeel van de winkelformule. Zo krijgt elke winkel zijn eigen imago. Dat is het beeld dat mensen hebben van de winkel. De winkelformule is niet alleen van toepassing op de winkel zelf, maar ook op de webshop. De winkelformules van V&D, de Bijenkorf en HEMA zijn anders. Ook al zijn het alle drie warenhuizen.
6
Het gedrag en de kleding van de medewerkers zijn onderdelen van de winkelformule.
Ook op de bedrijfsauto’s zie je de winkelformule terug. De opstelling van de kassa’s is ook een onderdeel van de winkelformule.
1. Wat is de winkelformule? a. de manier waarop de winkel zijn producten aanbiedt b. onderdelen van de winkel c. het beeld dat mensen hebben van de winkel
Winkelketen Er zijn ondernemers die een eigen winkelformule bedenken. Bijvoorbeeld een bloemenwinkel, een slager of een snuisterijenwinkel. Maar veel ondernemers sluiten zich aan bij een winkelketen. Een winkelketen is een bedrijf met meer vestigingen die allemaal dezelfde uitstraling hebben. Voorbeelden van winkelketens zijn Kruidvat, HEMA en Action. Ondernemers van een winkelketen hebben geen invloed op de winkelformule van hun eigen winkel. Die staat vast. Ze maken gebruik van gezamenlijk ingekochte producten en materialen en een gezamenlijke promotie. Overal waar je in een winkel van dezelfde winkelketen komt zijn de winkelkleuren, de kleding van het personeel en de aanbiedingen hetzelfde.
De eigenaar van een bloemenwinkel bedenkt zijn eigen Overal waar je in een winkel van een winkelketen winkelformule. komt, is de uitstraling hetzelfde.
Door een gezamenlijke inkoop kan de ondernemer van een winkelketen een scherpe prijs aanbieden.
2. Wat is een winkelketen? a. een groep winkels in dezelfde winkelstraat b. een bedrijf met meer vestigingen c. bedrijven die dezelfde producten verkopen d. bedrijven die dezelfde producten in een winkelstraat verkopen
Doelgroep Elke winkel wil zijn producten graag aan een bepaalde groep klanten verkopen, de doelgroep. Een doelgroep is een klantengroep met ongeveer dezelfde kenmerken, bijvoorbeeld:
7
• • • •
dezelfde leeftijdsgroep; hetzelfde gevoel voor mode; dezelfde interesses; hetzelfde bedrag te besteden.
Wanneer een winkel veel verschillende producten verkoopt, zoals een tuincentrum of een warenhuis, dan heeft de winkel een brede doelgroep. Verkoopt de winkel veel dezelfde producten, zoals in een herenmodezaak, dan heeft de winkel een smalle doelgroep.
De doelgroep van een scooterzaak bestaat vooral uit jongeren tussen de 16 en 20 jaar.
Jong en oud winkelen in een tuincentrum. Een tuincen- De doelgroep van een drankwinkel is 18 jaar en ouder. trum heeft een brede doelgroep.
3. Wat is de doelgroep van een babyspeciaalzaak? a. baby’s b. kinderen van 0 tot 10 jaar c. aanstaande ouders d. 65-plussers O
1.2 Een presentatie maken over een doelgroep Wat ga ik doen? Een winkel richt zich op zijn klanten. Elke winkel heeft een of meer doelgroepen. Je gaat met een klasgenoot de eigenschappen en behoeftes van een doelgroep onderzoeken. Het eindresultaat is een Prezi.
Iedere klant heeft andere interesses.
8
Dit worden mijn resultaten Product
Proces
In de Prezi staan de eigenschappen en behoeftes van de doelgroep, als uitwerking van de vragen.
Ik heb samengewerkt met een klasgenoot.
In de Prezi staan drie aanbiedingen van een tuincentrum die passen bij de doelgroep.
Ik heb een evenredige bijdrage geleverd aan de uitwerking van deze opdracht.
In de Prezi staat bij elke uitwerking van een vraag een afbeelding.
Wat heb ik nodig? • pen en papier • computer met Prezi
Opdracht: Maak een Prezi over de eigenschappen en behoeftes van een doelgroep Elke doelgroep is anders. Je gaat met een klasgenoot de eigenschappen en behoeftes van een doelgroep onderzoeken. Die informatie verwerk je in een Prezi. Verdeel de taken goed en zorg dat je beiden een evenredig deel van de taken uitvoert. • Maak een keuze uit een van de volgende doelgroepen: –– Gezinnen met kinderen in de leeftijd van 0 tot 8 jaar, modaal (gemiddeld) inkomen –– Jongens en meisjes in de leeftijd van 14 tot 18 jaar, zakgeld en bijbaantje –– Echtparen in de leeftijd van 30 tot 40 jaar, zonder kinderen, hip en veel te besteden
Wat koopt jouw doelgroep in een tuincentrum?
• Beantwoord de volgende vragen. 1. Wat doet deze doelgroep in het dagelijks leven? 2. Waar gaat je doelgroep het liefst op vakantie? 3. Welke producten koopt je doelgroep voor de inrichting van hun huis? 4. Welke kleding koopt deze doelgroep? 5. Welk eten en drinken koopt deze doelgroep? 6. In welke winkels koopt deze doelgroep het meeste?
9
• Stel: deze doelgroep is de doelgroep van jouw tuincentrum. Welke drie producten doe je dan in de aanbieding om deze doelgroep te prikkelen een bezoek te brengen aan je tuincentrum? • Werk de antwoorden op deze vragen uit in een Prezi. Plaats bij elke uitwerking van een vraag een afbeelding. K
1.3 De marketingmix Om de winkelformule goed in te vullen, kan een winkel de marketingmix gebruiken. De marketingmix bestaat uit zes P’s. Als je weet wat de zes P’s zijn en hoe je die kunt gebruiken, kun je ze zelf ook gebruiken om meer te verkopen.
De marketingmix bestaat uit 6 P’s. Elke P heeft een betekenis.
Wat weet ik al? • • • •
Welke P’s van de marketingmix ken je? Ken je een winkelcentrum op een industrieterrein? Zijn dat dezelfde winkels als in het stadscentrum? Weet jij wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussen Intratuin en Welkoop?
Product Het product is één van de zes P’s. Elke winkel verkoopt één of meerdere producten of diensten aan een klant. Een bloemen- of drankenwinkel verkoopt één product. Zij hebben een smal assortiment. Deze winkels hebben vaak veel keus in hun product. Je noemt ze ook wel speciaalzaken. Ook bedrijven die gespecialiseerde diensten aanbieden, zoals het trimmen van een hond, noem je speciaalzaken. Een tuincentrum heeft een breed assortiment. Naast planten verkopen ze ook gereedschap, dierverzorgingsproducten en vaak diensten als tuinaanleg en -onderhoud. Een winkel kan A-merken en B-merken verkopen. A- merken zijn bekende merken. B-merken zijn minder bekend en vaak goedkoper.
10
Een fietsenwinkel heeft een smal assortiment. Deze winkel is gespecialiseerd in fietsen.
In een tuincentrum worden verschillende producten Er bestaan A- en B-merken. Het A-merk is bekender en verkocht. Een tuincentrum heeft een breed assortiment. duurder dan het B-merk.
1. Deze winkel heeft een breed assortiment. Wat betekent dat? a. Deze winkel verkoopt veel dezelfde producten. b. Deze winkel is gespecialiseerd in één product. c. Deze winkel verkoopt meerdere producten. d. Deze winkel is gespecialiseerd in dienstverlening.
Plaats Een andere P is de plaats. De plaats waar een bedrijf gevestigd is, is belangrijk om de doelgroep te bereiken. Een meubelzaak kan zich vestigen op een industrieterrein. Terwijl een hippe kledingzaak beter in een drukke winkelstraat kan zitten. Klanten gaan bewust naar meubels kijken, maar willen graag gezellig winkelen als ze op zoek zijn naar kleding. Wanneer die hippe kledingwinkel zijn producten alleen via een webwinkel verkoopt, kan die winkel zich wel op het industrieterrein vestigen. Een goede zoekterm is dan veel belangrijker dan de vestigingsplaats.
Een retailpark is een groep winkels op een industrieter- Kleding en verzorgingsartikelen kopen mensen het rein. Daar is volop parkeergelegenheid. liefst in een gezellige winkelstraat.
Voor een internetbedrijf is een goede zoekterm belangrijker dan de vestigingsplaats.
2. Wat is het voordeel van een winkel op een industrieterrein ten opzichte van een winkel in de winkelstraat? a. De winkel op het industrieterrein is beter gespecialiseerd. b. De winkel op het industrieterrein is altijd goedkoper. c. De winkel op het industrieterrein verkoopt alleen online. d. De winkel op het industrieterrein heeft goede parkeergelegenheid.
Prijs De prijs is een heel belangrijk onderdeel van de marketingmix. Wanneer de prijs van het aangeboden product hoog is, dan wordt het artikel bijzonder. Niet iedereen kan zo’n duur product betalen.
11
Met dure producten richt de winkel zich op een andere doelgroep dan met goedkope producten. Er zijn winkels in het hoge segment, het middensegment en het lage segment. Voor een kledingwinkel betekent dat bijvoorbeeld: • hoge segment: chique, dure winkels, zoals Valentino en Chanel; • middensegment: betaalbare merkkleding, zoals Esprit en Mexx; • lage segment: goedkope textielsupers, zoals Zeeman en Wibra.
Kleding van bekende modeontwerpers is duur en is maar voor een kleine doelgroep beschikbaar.
Een winkel waar je alles voor een paar euro kunt kopen, is een winkel in het lage segment.
In een winkelstraat zitten winkels uit het lage segment, het middensegment en het hoge segment door elkaar.
3. Jan wil een kledingwinkel openen. Zijn winkel bevindt zich in een klein dorpje. Het is daar alleen in de zomer druk wanneer er campinggasten zijn. Welk segment kan Jan het beste kiezen as hij wil verkopen aan de dorpsbewoners en de campinggasten? a. hoge segment b. middensegment en hoge segment c. middensegment d. middensegment en lage segment
Promotie en presentatie Om producten te verkopen, moet de winkel ze promoten. Dat kan op allerlei manieren en via verschillende kanalen: advertenties, tv-reclames, beurspresentaties, (digitale) nieuwsbrieven of twitter. Met een goede promotie van het product beïnvloed je de keuze van de klant. Dat gebeurt ook met een goede presentatie van de hele winkel. De presentatie is de eerste indruk die de klant krijgt. Aan de uitstraling van een winkel kan een klant snel zien met welk soort winkel hij te maken heeft. Kleuren, geuren en vormen roepen gevoelens op bij een klant.
Met een simpele reclame kun je een product of merk Deze winkel presenteert zich al aan de buitenkant: van De presentatie is goed doorgevoerd. Dezelfde vormen blijven promoten. grote afstand is Ikea herkenbaar. en kleuren tref je zowel binnen als buiten de winkel aan.
12
Personeel Personeel is ook één van de P’s. Goed personeel is het visitekaartje van de winkel. Er zijn twee soorten personeel: leidinggevend en uitvoerend. Leidinggevenden begeleiden en geven instructies aan het personeel. Ze ontwikkelen nieuwe plannen en zorgen ervoor dat de organisatie van de winkel goed loopt. Als verkoper, vakkenvuller of schoonmaker ben je uitvoerend medewerker. Iedere medewerker heeft eigen verantwoordelijkheden voor zijn taak. In een speciaalzaak werkt goed geschoold personeel dat de klant veel productinformatie kan verstrekken. In een warenhuis wordt de klant vaak doorverwezen naar een collega. Niet iedereen kan daar alles weten van alle producten.
Een leidinggevende begeleidt personeel.
Welk werk je ook doet, je bent verantwoordelijk voor In een speciaalzaak werkt deskundig personeel om een je eigen taak. product goed te verkopen.
4. Noem een voorbeeld van leidinggevend personeel. a. afdelingschef b. verkoper c. vakkenvuller d. schoonmaker O
1.4 De winkelformule onderzoeken met de 6 P’s Wat ga ik doen? Een winkelier stemt zijn winkelformule op zijn klanten af. Dat doet hij met de 6 P’s van de marketingmix. Je gaat samen met een klasgenoot een onderzoek doen naar de marketingmix van een winkel. Het eindresultaat is een muurkrant met de resultaten van het onderzoek.
De marketingmix bestaat uit 6 P’s. Elke P heeft een betekenis.
13
