Mobiliteitsmanagement in uw bedrijf Opmaak Mobiscan
VMx studiedag Bedrijfsinterne mobiliteit op de rails Veerle Duportail Traject 5 september 2013
Inhoud 1. Introductie 2. Bereikbaarheidsprofiel 3. Mobiliteitsprofiel 4. Actieplan
5. Tot slot
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 2
Introductie ►Mobiliteitsmanagement ► Hoe de woon-werk en dienstverplaatsingen van een optimaal en duurzaam mogelijk laten verlopen ?
bedrijf zo
► inspanningen om de mobiliteitskeuzes van werknemers te beïnvloeden
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 3
Introductie ►MOBER ► Impact onderzoeken van nieuwe ontwikkelingen op de mobiliteit in de omgeving ► Nagaan of de bestaande infrastructuur het bijkomende verkeer kan verwerken ► Bouwheer correct informeren over de mobiliteitsimpact
►Mobiscan ► Een mobiscan geeft bedrijven een eerste inzicht in de mobiliteits- en bereikbaarheidsgegevens. ► De resultaten van de mobiscan geven oplossingsmogelijkheden om het aantal duurzame verplaatsingen te verhogen. En kunnen een aanzet geven tot de opmaak van een bedrijfsvervoerplan.
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 4
Introductie ►Bedrijfsvervoerplan ► de studie, de uitvoering en de opvolging van maatregelen om de woonwerk en dienstverplaatsingen van een bedrijf zo optimaal en duurzaam mogelijk te laten verlopen ► “extra” tov Mobiscan meer engagement vanuit management: blijft niet bij ideeën maar leidt tot een te implementeren plan terugkoppeling naar werknemers via enquête en via werkgroepen verfijning van het actieplan in functie van beschikbare middelen en beleid (vermelding van geschatte kosten, timing, impact e.d.) begeleiding bij implementatie en opvolging mogelijk
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 5
Introductie ► Waarom?
Concrete invulling van MVO Werknemerstevredenheid en dus aantrekkelijker werkgever Kosten-efficiëntie Minder nood aan parkeerplaatsen Imago Minder ziekteverzuim (fietsers)
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 6
Introductie ► Hoe aanpakken? mobiliteit = menselijke aangelegenheid keuzes, communicatie, informatie, “kijk niet alleen naar jezelf”,… aanpak mobiliteit van werknemers = veranderingsbegeleiding (change management) elk bedrijf is anders! wat is het probleem? wat wil je bereiken? geen anti-autoplan samenwerking met andere bedrijven verhoogt het potentieel versterkt vraag naar overheden, terreinbeheerders,… verhoogt potentieel voor bv. carpool,…
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 7
Inhoud 1. Introductie 2. Bereikbaarheidsprofiel 3. Mobiliteitsprofiel 4. Actieplan
5. Tot slot
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 8
Bereikbaarheidsprofiel ►beschrijft het geheel van bestaande faciliteiten om de locatie te bereiken en de kwaliteit van deze faciliteiten ► interne: parkeer- en fietsfaciliteiten ► externe: niet bedrijfsgebonden met belangrijke impact op mobiliteitsgedrag (vb. locatie bushaltes, bediening OV, fietsroutes, …)
►belicht de aanbodszijde van de vervoersmarkt
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 9
Bereikbaarheidsprofiel
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 10
Inhoud 1. Introductie 2. Bereikbaarheidsprofiel 3. Mobiliteitsprofiel 4. Actieplan
5. Tot slot
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 11
Mobiliteitsprofiel ► schetst een beeld van de omvang en de aard van het verkeer dat door de werknemers en de bezoekers van het bedrijf wordt gegenereerd ► situeert zich aan de vraagzijde van de vervoersmarkt ► Omvat o.a. volgende elementen: ► ► ► ► ►
Aantal werknemers + herkomst Werkuren Huidige modal split Verplaatsingsvergoedingen …
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 12
Mobiliteitsprofiel
Gemeente
Aantal werknemers
Gent (incl. deelgemeenten)
74
24%
Aalst
9
3%
Deinze
9
3%
Nazareth
7
2%
Maldegem
6
2%
Merelbeke
6
2%
Oudenaarde
6
2%
Evergem
5
2%
Gavere
4
1%
Laarne
4
1%
Lochristi
4
1%
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 13
Mobiliteitsprofiel
Vervoerswijze Geen vergoeding
10.15%
Fiets Bus
17.01%
69.32%
2.15% 0.23% 0.91% 0.23%
Trein Trein+ Bus
Trein+ Fiets Wagen
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 14
Delta analyse reistijdverhouding
Zottegem
Sint-Truiden
Galmaarden
Aalst
Landen
Aarschot
Liedekerke
Leuven
Tienen
Gent
Reistijd OV in minuten
Grafiek in stijgende volgorde reistijd OV 15Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 15
Reistijd AUTO in minuten
Inhoud 1. Introductie 2. Bereikbaarheidsprofiel 3. Mobiliteitsprofiel 4. Actieplan
5. Tot slot
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 16
Actieplan bereikbaarheidssprofiel
mobiliteitsprofiel
actieplan evt. bijkomend onderzoek personeelsenquête reistijdvergelijking
discussiegroepen ...
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 17
uitvoering en opvolging
Actieplan ► de juiste mix van maatregelen ► denk multimodaal ► er is niet zoiets als hét juiste vervoermiddel ► wel: juiste vervoermiddel op het juiste moment ► STOP-principe
► honing en azijn ► diverse maatregelen ► vergoedingen ► aanbod van infrastructuur ► parkeerbeleid ► telewerk ► communicatie ► sensibiliseringscampagnes ► collectief vervoer, vanpooling
► … Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 18
Actieplan – overzicht maatregelen Coördinatie “Honing”-maatregelen Verplaatsingen voorkomen vb. telewerk, organisatie dienstverplaatsingen
Alternatieve vervoerswijzen bevorderen: openbaar vervoer, carpool, fiets
“Hard”: beter aanbod vervoer en infrastructuur
“Soft”: betere organisatie, stimulansen, informatie, promotie
Samenwerking met openbare diensten
Veel mogelijkheden intern
“Azijn”-maatregelen: parkingbeleid Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 19
Actieplan - preventieve maatregelen
►meest duurzaam: verplaatsingen vermijden 1000 wn'ers volgens beschikbaarheid alternatief (scenario met 100% ov-gebruik) 1000
20
Autogebruikers zonder aanvaardbare ovverbinding
900 800
303
371 591
700 600 500
974
308
400 300
678
200
202
Huidige ovgebruikers
322 207
100
0 26
0
bedrijfslocatie A bedrijfslocatie B bedrijfslocatie C bedrijfslocatie D Locatie-bype
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 20
Autogebruikers met aanvaardbare ov-verbinding
Actieplan - preventieve maatregelen
►voorkomen of verkorten woon-werkverplaatsing ► verschillende mogelijke acties met uiteenlopende impact
telewerk: thuis of tele-kantoor compacte werkweek verhuispremie decentralisatie bedrijf (bijkantoren) verhuis bedrijf
► opletten voor neveneffecten: soms risico op toename autogebruik altijd bereikbaar? kan / moet niet voor iedereen
► bekijken in een ruimere context
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 21
Actieplan - preventieve maatregelen
►voorkomen of verkorten dienstverplaatsing ► gemak duurzame vervoerswijzen voor dienstverplaatsingen verhogen / verminderen autokilometers ► mogelijkheden:
vergaderingen op ov-locaties vergadering afstemmen op dienstregeling ov tele- of videoconferentie vergaderingen op voorhand aankondigen (samenrijden) …
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 22
Actieplan - algemene maatregelen
► overkoepelende acties, geldig voor gehele vervoerplan ► coördinatie, informatie en promotie absoluut noodzakelijk
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 23
Actieplan - algemene maatregelen
►Vervoerscoördinator ► aanspreekpunt, bemiddelaar in het bedrijf of bedrijvenzone ► 3/10 à 6/10 FTE ► voorbeeld: BNP Paribas, Eandis, Delhaize, UZ Gent,… Provinciale Mobiliteitspunten
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 24
Actieplan - algemene maatregelen
►Multimodale bereikbaarheidsinformatie ► informatie gebruiksvriendelijk aanbieden en actualiseren ► intranet, bereikbaarheidsgids, persoonlijk reisadvies (ook bij nieuwe medewerkers!), info-stand in bedrijf…
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 25
Actieplan - algemene maatregelen
►Promotie duurzame vervoermiddelen ► imago duurzame vervoermiddelen verbeteren ► gebruik alternatieven = leerproces ► mogelijkheden:
probeertickets openbaar vervoer ontbijt fietsers wasbeurt auto’s carpoolers mobiliteitsloterij
► voorbeelden: HR-manager op de fiets Provincie Limburg : massage, krant, carwash bij introductie bedrijfsvervoerplan
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 26
Actieplan - algemene maatregelen
►Aanpassen verplaatsingsvergoeding ► door financiering autosolisme minder aantrekkelijk maken ► verhogen vergoedingen duurzame vervoermiddelen tussenkomst openbaar vervoerabonnement fietsvergoeding (0,22€/km)
► verminderen voordeel automobilist (verhoogde) kost parkeren « parking cash out »
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 27
Actieplan - algemene maatregelen
►Thuiskomstgarantie ► thuiskomgarantie neemt onzekerheid bij gebruik duurzame vervoerswijzen weg ► enkel bij noodgevallen (strikte afspraken !) carpoolchauffeur eerder naar huis (ziekte, …) onverwacht overwerk
► cascade: ander carpoolteam, openbaar vervoer, poolwagen, taxi
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 28
Actieplan – collectief vervoer
►collectief vervoer = openbaar en privé ►NMBS, MIVB, DE LIJN, TEC ►beperkt aandeel in woon-werkverkeer ► Vlaanderen : 5% bus/tram, 7% trein (2008) ► veel bedrijvenzones : 0,..%
►bedrijfsbus, shuttlediensten, vanpooling, taxi’s, pendelfietsen (vb. Bleu Bikes), park&ride… ►snelheid is veruit het voornaamste criterium om gebruikerspotentieel voor woon-werkverkeer te evalueren ►hoe meer systemen elkaar aanvullen, hoe efficiënter voor organisator (kost) en gebruiker (snelheid)
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 29
Actieplan – collectief vervoer
►openbaar vervoer ► onderhandelen over bijkomend aanbod realisme! goed dossier nodig, samenwerking met andere bedrijven vaak zal cofinanciering nodig zijn
► subsidiëring abonnementen NMBS: 80/20 regel derde betalersregeling
► aanpassen werkuren ifv. dienstregeling ► zachte maatregelen bekend maken bestaand aanbod info over (werkelijke) kostprijs probeerpassen aanbieden
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 30
Actieplan – collectief vervoer
►private ophaaldienst ► bedrijf of bedrijven verzorgen (samen) ophaaldienst met grote of kleinere bussen; eventueel aanvullend bij openbaar vervoer ► financiële draagkracht nodig; wel 120% aftrekbaar als kost
► voorbeelden: KBC: pendeldienst station Brussel Noord - hoofdzetel Max Mobiel Gent (Haven, Drongen,...)
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 31
Actieplan – collectief vervoer
►Pendelfiets aan knooppunt openbaar vervoer ► fiets als voor- en/of natransport bij openbaar vervoer ► mogelijk maken door: lobbyen voor goede fietsenstalling bij station of bushalte fietssloten beschikbaar stellen of plaatsen huren in bewaakte fietsenstalling pendelfiets aanbieden
► voorbeelden: Colruyt Securex, Mobistar (via Max Mobiel, incl bewaakte fietsenstalling Fietspunt)
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 32
Actieplan – maatregelen fiets
►fiets is meest duurzame maar ook meest kwetsbare vervoermiddel ►groot potentieel in Vlaanderen: ► veel werknemers wonen op fietsafstand ► relatief weinig niveauverschillen in landschap ► overheden investeren meer en meer in fietsinfrastructuur ► fiets is goedkoopste vervoermiddel ► dagelijks fietsen leidt tot grotere fitheid met beperkte tijdsinvestering
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 33
groot potentieel voor de fiets
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 34
Actieplan – maatregelen fiets
►Faciliteiten voor fietsers ► comfort fietsers verhogen; drempels om te fietsen verlagen ► mogelijke maatregelen (inspraak fietsers belangrijk)
kwaliteitsvolle fietsenstallingen omkleed- en droogruimte sanitair / douches fietsherstel- en onderhoudsdienst
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 35
Actieplan – maatregelen fiets
►Subsidiëren van de fiets ► financiële en in natura incentives om fietsgebruik te stimuleren ► mogelijke stimuli:
fietsvergoeding (tot max. 0,22€/km fiscaal vrijgesteld) fietsverzekering fietslease (gewoon, elektrische, vouwfiets,…) accessoires: regenkledij, fietsslot, fietstas, fluo-bandjes… bon fietshandelaar
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 36
Actieplan – maatregelen carpooling
►carpool = samenrijden met niet-gezinsleden; zowel collega’s als werknemers andere bedrijven ►geen wettelijke problemen (fiscaal, verzekering,…) ►voorspelbare werkuren zijn nodig ►carpoolovereenkomst (carpoolcharter) ►fiscaal en financieel aantrekkelijk ►gereserveerde P-plaatsen
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 37
carpooling
informatie, matching en promotie
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 38
Actieplan – maatregelen auto
►maatregelen om gebruik auto af te remmen ►cfr. noodzaak evenwichtige mix van maatregelen (« honing / azijn ») ►meeste effect op vervoersgedrag, minst makkelijk te implementeren (diplomatie nodig)
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 39
Actieplan – maatregelen auto
►parkingmanagement ► parkingmanagement is meest efficiënte maatregel in mobiliteitsbeleid; beschikbare parkeerplaats = dé stimulans om met auto te komen ► mogelijkheden: beschikbare parkeerplaatsen verdelen op basis van mobiliteitscriteria werknemer betaalt voor parkeerplaats, algemeen of op basis van mobiliteitscriteria (o.a. reistijdverhouding ov – auto)
► belangrijk: opbrengst investeren in duurzame vervoerswijzen slechts verkoopbaar indien parking- of kostenprobleem begeleidende maatregelen noodzakelijk: sociale vrede, recrutering personeel,…
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 40
Actieplan – maatregelen auto
►Poolcars voor dienstverplaatsingen ► «wagen nodig voor dienstverplaatsing» is belangrijk argument voor gebruik auto ► poolwagen als alternatief voor gebruik eigen wagen/firmawagen voor dienstverplaatsingen: Geen noodzaak meer om eigen auto of bedrijfswagen te gebruiken in woonwerkverkeer wegnemen
► kostenbesparing bedrijf ► mogelijkheid via car sharing (www.cambio.be)
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 41
Actieplan – maatregelen auto
►Openbaar vervoer en fiets als dienstverplaatsing ► alternatief voor dienstverplaatsingen aanbieden en daardoor noodzaak gebruik wagen voor woon-werkverkeer wegnemen ► openbaar vervoer: «onpersoonlijke» abonnementen NMBS: railpass De Lijn: Lijnkaarten MIVB: Jump-kaart
► dienstfietsen (incl. fietstas) ► Blue-bike
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 42
Actieplan – maatregelen auto
►mobiliteitsbudget ► werknemer keuze laten tussen bedrijfswagen en/of pakket andere mobiliteitsproducten ► bedrijfswagen + OV + fiets
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 43
Tot slot
►steeds juiste mix van maatregelen o.b.v. onderzoek ►aandacht voor verkeersveiligheid ►succesfactoren ► alternatieve vervoerwijzen beschikbaar + incentives ► sleutelfactor: parkeersituatie ► bedrijfsfilosofie
►andere doelgroepen ► bezoekers, klanten ► leveranciers en goederenverkeer
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 44
Meer info ►Pendelfonds ► Subsidie Vlaamse overheid voor bedrijven, instellingen en overheden ter promotie van duurzaam woon-werk verkeer ► Maximaal de helft van de kosten van de duurzame mobiliteitsprojecten ► Periode van max 4 jaar ► Minister Crevits streeft naar 40% duurzame woon-werkverplaatsingen tegen 2020 ► 2012: meer dan 1,000,000 euro ter beschikking gesteld aan 9 bedrijven ► Projecten: de realisatie van een nieuw aanbod in vervoer complementair aan het bestaande vervoer voor woon-werkverkeer de realisatie van nieuwe infrastructuur voor het woon-werkverkeer op een bedrijventerrein de realisatie van specifieke bedrijfsorganisatorische acties en maatregelen
► http://www.pendelfonds.be Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 45
Meer info ►Provinciale Mobiliteitspunten ► 1 per provincie ► samenwerkingsverband tussen Vlaams Gewest, De Lijn, Provincies, andere mobiliteitspartners ► ondersteunen bedrijven bij mobiliteitsbeleid ► doorgeefluik van informatie ► hulp bij het opstellen/uitwerken van bedrijfsvervoerplannen (mobiscans) ► faciliteren en begeleiden van dossier-opmaak Pendelfonds ► begeleiding bij coördinatie, uitwerking, uitvoering en evaluatie van projecten ► http://www.mobielvlaanderen.be/verkeersbeleid/verkeersbeleid11.php
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 46
Meer info ►Toolbox mobiliteitsmanagement
► www.mobiliteitsmanagement.be Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 47
Hartelijk dank voor uw aandacht! Veerle Duportail,
[email protected]
Opmaak Mobiscan | 04/09/2013 | p 48