G E B R U I K S A A N W I J Z I N G
Bestnr.: 12 77 44
Mini-PH-meter PH-201
Impressum
Omwille van het milieu 100% recyclingpapier
Alle rechten, ook vertalingen, voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van CONRAD ELECTRONIC NEDERLAND BV. Nadruk, ook als uittreksel is niet toegestaan. Druk- en zetfouten voorbehouden. Deze gebruiksaanwijzing voldoet aan de technische eisen bij het in druk gaan. Wijzigingen in de techniek en uitvoering voorbehouden. © Copyright 1995 by CONRAD ELECTRONIC NEDERLAND BV Windmolenweg 42, 7548 BM Boekelo Internet: www.conrad.com
Belangrijk! Beslist lezen!
1.
Deze gebruiksaanwijzing is een integraal onderdeel van dit product. Er staan belangrijke aanwijzingen in betreffende de ingebruikname en het gebruik. Lees deze handleiding zorgvuldig door! Bij schades, die ontstaan door het niet opvolgen van de handleiding, vervalt het recht op garantie. Voor volgschades, die hieruit ontstaan zijn wij niet aansprakelijk. Bewaar deze gebruiksaanwijzing zorgvuldig!
Geachte klant,
Introductie
Hartelijk dank voor de aankoop van dit product. Lees eerst deze handleiding volledig en zorgvuldig door voordat u de miniph-meter in gebruik neemt. U dient zich beslist te houden aan de aanwijzingen betreffende de veiligheid en het gebruik. Bij vragen kunt u zich wenden tot onze Technische Dienst,
Inhoudsopgave
Pagina
1. Introductie
3
2. Gebruik waarvoor het product bedoeld is
3
3. Veiligheidsbepalingen
4
4. Beschrijving van de bedieningselementen
5
5. Vervangen batterij, aansluiting van de meetelektrode
6
6. Plaatsen, kalibreren, gebruik
7
7. Onderhoud
10
8. Technische gegevens en meettoleranties
10
Nederland: 053 – 428 54 80 Ma. – vr. 09.00 – 20.00 uur
2. Gebruik waarvoor de mini-pH-meter bedoeld is * * * *
Meten en weergeven van de pH-waarde van verschillende niet brandbare vloeistoffen. Een andere toepassing dan hierboven beschreven is niet toegelaten. Gebruik het meetapparaat niet in een vochtige of natte omgeving (vochtige ruimtes, sauna enz.). Het meetapparaat is niet toegelaten voor industriële toepassingen.
Bij de mini-pH-meter pH-201 gaat het om een handig pH-waarde-meetapparaat met een resolutie van 0,01 pH. U kunt met dit meetapparaat eenvoudig bepalen hoe zuur of basisch een vloeistof is. De mini-pH-meter kenmerkt zich door een snelle aanspreektijd en een relatief laag stroomverbruik. Daardoor wordt een hoge effectiviteit bereikt. Het 3 1/2-cijferige display met vloeibare kristallen (kortweg LCD) met de 12,5 mm hoge cijferelementen maakt het snel en veilig aflezen mogelijk. Met de schuifregelaar wordt het meetapparaat in- en uitgeschakeld. Het inzetbereik strekt zich vooral uit op huiselijk gebied, en ook voor (vis)vijvers, zwembaden, tuinders, controle voor levensmiddelen, kwaliteitscontro2
3
le, fotolaboratoria, scholen en universiteiten. De meter is niet toegelaten voor toepassing in het industriële bereik (b.v. voor Galvano-techniek).
3. Veiligheidsbepalingen * *
* * *
* *
* * * *
*
4
De mini-pH-meter pH-201 is volgens EMV-getest (thuisbereik) en voldoet aan de richtlijn 89/336/EWG. Het apparaat heeft de fabriek in veiligheidstechnische perfecte staat verlaten. Om dit zo te houden en zeker te zijn van gebruik zonder gevaar, moet de gebruiker zich houden aan de veiligheidsbepalingen en waarschuwingen die in deze handleiding genoemd zijn. Meetapparaten en toebehoren zijn geen spelgoed en horen niet thuis in kinderhanden! In commerciële instellingen dient u zich te houden aan de ARBOvoorschriften. In scholen, opleidingsinstituten, hobby en doe-het-zelf-werkplaatsen dient het gebruik van meetapparaten alleen te gebeuren onder toezicht van geschoold personeel. Neem de meter pas in gebruik, als de behuizing, b.v. na het vervangen van de batterij, veilig gesloten en dichtgeschroefd is. Stel alleen de pH-meetelektrode bloot aan het te meten medium, maar niet de behuizing met de gevoelige meetelektronica. Ook de behuizing zelf mag niet in aanraking komen met het te meten medium (buiten het bereik van de werktemperatuur), aangezien de gevoelige meetelektronica binnen in de behuizing daardoor beschadigd/vernield kan worden. Controleer voor iedere meting de meetelektrode op eventuele beschadiging(en). Gebruik de meter niet in vochtige of natte omgeving. Ongunstige lichtinvallen b.v. zonnelicht kan de weergave op het display beïnvloeden. Werk met dit meetapparaat niet in ruimtes of bij ongunstige omgevingscondities, waarin/-bij brandbare gassen, dampen of stoffen aanwezig (kunnen) zijn. Vermijdt het gebruik in de directe omgeving van : a) sterke magnetische velden (luidsprekers, magneten) b) elektromagnetische velden (transformatoren, motoren, spoelen,
*
*
*
relais, beschermingen, elektromagneten enz.) c) elektrostatische velden(op-/ontladingen) d) zendantennes, omdat hierdoor de metingen eventueel foutief uitgevoerd worden. Gebruik voor de metingen alleen de meetsnoeren, die bij het apparaat meegeleverd zijn of aangeraden worden. Bij een mechanische (vervorming, krom buigen) of elektrische verandering (ombouwen) van de meter vervalt het recht op garantie. Meet geen pH-waardes aan/in spanningvoerende vloeistoffen! Let erop dat het te meten medium beslist spanningsloos is! De adapter kan door eventueel aanwezige spanningen beschadigd/vernield worden. Bovendien bestaat er bij het aanraken van spanningen >25 VACrms resp. 35 VDC een levensgevaarlijke situatie! Als het werken met de meter zonder gevaar niet meer mogelijk is, moet de meter buiten werking gesteld worden. U kunt er van uitgaan dat gebruik zonder gevaar niet meer mogelijk is, als – de meter zichtbaar beschadigd is – de meter niet meer werkt en – het apparaat langere tijd onder ongunstige omstandigheden opgeslagen is of – na transport onder moeilijke omstandigheden. - Schakel de meter nooit gelijk in, als die van een koude naar een warme kamer gebracht wordt. Het condenswater dat daarbij ontstaat kan onder omstandigheden uw meter beschadigen. Laat de meter oningeschakeld op kamertemperatuur komen.
4. Beschrijving van de bedieningselementen 1. 2. 3. 4. 5 6.
Meetapparaat 12,5 mm hoge cijferelementen vloeibaar kristaldisplay (afgekort LCD) Schuifschakelaar OFF = uit, ON = aan. BNC-meetbus voor het aansluiten van de meegeleverde pH-meetelektrode resp. onder bestnr. 127752 als reserve-onderdeel te bestellen is. Batterijvak aan de achterkant van de behuizing. Opstelbeugel (uitklapbaar)
5
5. 5.1
Inbouwen/vervangen batterij, aansluiten meetelektrode
6. Opstelling, kalibrering, gebruik
Inbouwen/vervangen van de batterij
Met de uitklapbare opstelbeugel is het mogelijk het meetapparaat schuin op te stellen, hierdoor wordt ten eerste het aflezen makkelijker en vlugger gemaakt en ten tweede heeft u beide handen vrij.
Om uw meter zonder problemen te laten werken, moet deze voorzien worden van een 9-V-blokbatterij. Als op het display links boven "LO BAT" verschijnt, moet de batterij vervangen worden. Hiertoe handelt u als volgt: * Schuif het deksel van het batterijvak in de richting van de pijl. Verwijder de nu vrijliggende lege batterij uit het batterijvak. Maak hem voorzichtig los van de aansluitclip. Vervang hem door een nieuwe batterij van hetzelfde type. Gebruik indien mogelijk alleen alkaline batterijen. Na het vervangen van de batterij wordt het batterijvak weer zorgvuldig gesloten. Let bij het sluiten van het batterijvak op, dat het snoer van de aansluitclip niet geplet wordt. Let op! Gebruik de meter in geen geval in geopende toestand, behalve voor het kalibreren! Laat geen lege batterijen in de meter zitten, aangezien zelfs tegen uitlopen beschermde batterijen kunnen roesten en er daardoor chemicaliën vrij kunnen komen, die schadelijk zijn voor uw gezondheid resp. het batterijvak vernielen. Lege batterijen zijn klein chemisch afval en moeten daarom milieuvriendelijk verwijderd worden. Hiervoor zijn speciale verzamelbakken in winkels e.d.
5.2 Aansluiting van de meetelektrode De meetingang voor de pH-meetvoeler is een BNC-bus en gekenmerkt met pH-input. Let bij het aansluiten van de meegeleverde/aanbevolen meetvoeler op, dat de BNC-stekker op de BNC-bus goed inklikt, hierdoor is een veilig contact gewaarborgd.
6
6.1 Algemeen
Schakel de mini-pH-meter in via de schuifschakelaar "ON" = aan. Wanneer geen meetelektrode met het meetapparaat verbonden is of de voelerleiding is onderbroken, verschijnt in plaats van de pH-waarde op het display een constant zich veranderende "meetwaarde". Let op! Vanaf een "behuizingtemperatuur" van ca. +60 °C kan het voorkomen, dat het display donker wordt resp. dat het vloeibare kristal "zwart" wordt en daardoor het display niet meer leesbaar is. De meter is niet defect. Het zwart kleuren verdwijnt, zodra de temperatuur lager wordt dan +60 °C (let op de technische gegevens, vooral het werktemperatuurbereik van de meter).
6.2 Kalibrering De mini-pH-meter is vanaf het werk gekalibreerd. Een ideale meetelektrode "geeft" voor een pH-waarde van 7,00 (neutraal, niet zuur of basisch) 0 mV af, waarbij de temperatuur aan de meetvoeler precies +25 graad C zijn moet. Om een zo hoog mogelijke precisie te bereiken is het noodzakelijk voor iedere meting een kalibrering voor de te gebruiken meetvoeler uit te voeren. Voor een kalibrering zijn twee bufferoplossingen met pH 4,00 en pH 7,00 nodig.
6.2.1 Twee-punt kalibrering (twee bufferoplossingen 4,00 en 7,00) Voor een kalibrering met twee bufferoplossingen handelt u als volgt: a) Open het batterijvak en haal de batterij uit zonder deze van de aansluitclip af te halen. Aansluitend verbindt u de meetelektrode met het meetapparaat zoals onder hoofdstuk 5.2 beschreven. b) Zet de schuifregelaar van de meter op "ON". c) Achter het batterijvak in een behuizinguitsparing bevinden zich de twee trimmers VR-1 en VR-2. Aan de meetelektrode is al een plastic flesje met een pH-7,00-oplossing geplaatst. Indien de waarde op het 7
d)
display van 7,00 afwijkt, moet u met een geschikte schroevendraaier (het beste een horlogemakerschroevendraaier) de trimmer VR-2 zolang verdraaien tot de waarde van 7,00 op het display weergegeven wordt. Aansluitend neemt u het plastic flesje af van de elektrode resp. verwijder de elektrode uit de bufferoplossing en maak de elektrode schoon door onderdompelen in gedestilleerd water.
Let op! Gebruik voor het schoonmaken van de meetelektrode uitsluitend gedestilleerd water (te verkrijgen bij de drogist of apotheek). Gebruik geen leidingwater een ook geen accuwater! In het leidingwater zijn verschillende zouten opgelost welke de kalibrering eventueel kunnen vervalsen. e)
f)
Na het schoonmaken moet u de elektrode in de 4,00-bufferoplossing dompelen. Wacht, tot de aanduiding op het display stabiel is (niet meer verandert). Aansluitend draait u de trimmer VR-1 zolang, tot de weergave de waarde van 4,00 laat zien. Hierna de elektrode weer in gedestilleerd water schoonmaken. Herhaal aansluitend de stappen 6.2.1 b) tot d) twee keer. Hierna het batterijvak weer afsluiten.
6.2.2 Een-punt-kalibrering (een bufferoplossing van 7,00 of, wanneer het mogelijk is hoger, b.v. 9,00) Om een kalibrering van "alleen" 1 bufferoplossing door te voeren, handelt u als volgt: a) Open het batterijvak en haal de batterij er uit zonder deze van de aansluitclip af te halen. Aansluitend verbindt u de meetelektrode met het meetapparaat zoals onder hoofdstuk 5.2 beschreven. b) Zet de schuifregelaar van de meter op "ON". c) Achter het batterijvak in een behuizinguitsparing bevinden zich de twee trimmers VR-1 en VR-2. Aan de meetelektrode is al een plastic flesje met een pH-7,00-oplossing geplaatst. Indien de waarde op het display van 7,00 afwijkt, moet u met een geschikte schroevendraaier (het beste een horlogemakerschroevendraaier) de trimmer VR-2 zolang verdraaien tot de waarde van 7,00 op het display weergegeven wordt. Als een bufferoplossing van b.v. 9,00 gebruikt wordt moet de trimmer op die waarde ingesteld worden. 8
d)
Aansluitend neemt u het plastic flesje af van de elektrode resp. verwijderde elektrode uit de bufferoplossing en maak de elektrode schoon door onderdompelen in gedestilleerd water. Let op! Gebruik hiervoor geen leidingwater! Na een succesvolle kalibrering (twee punt of een-punt-kalibrering) sluit u het batterijvak weer af. Hierna is uw meetapparaat gebruiksklaar.
6.3 Uitvoeren van een meting en gebruiksvoorbeelden Om een meting (bij een temperatuur van het medium - niet brandbare vloeistof - >+15°C en <30°C) door te voeren handelt u als volgt: 1. 2.
3.
Voer eerst een kalibrering uit zoals onder 6.2.1 beschreven. Dompel de meetelektrode in de te testen vloeistof (niet brandbaar). Na een korte stabiliseringtijd, d.w.z. de weergave blijft constant, kunt u de meetwaarde aflezen. Vergeet niet de meetelektrode na elk gebruik grondig schoon te maken.
Gebruiksvoorbeeld 1: Meten van de pH-waarde in een zeepsop Nadat de meetelektrode zoals onder 5.2 en 6.2. (kalibrering) beschreven aangesloten is dompelt u de meetelektrode in een handwarme zeepsop (niet boven 30 °C). Na een relatieve korte tijd (stabiliseringfase) moet een meetwaarde groter dan 7,00 af te lezen zijn, onder voorwaarde dat geen pH-neutraal wasmiddel is gebruikt. Is de waarde desondanks onder 7,00 kunt u ervan uitgaan dat uw leidingwater een relatief zuur water is. Gebruiksvoorbeeld 2: Meten van de pH-waarde in een tuinvijver Nadat de meetelektrode zoals onder 5.2 en 6.2. (kalibrering) beschreven aangesloten is dompelt u de meetelektrode in een niet te koude vijver (niet onder 15 °C). Na een relatieve korte tijd (stabiliseringfase) moet een meetwaarde tussen 5,5 en 8,5 af te lezen zijn. Ligt de waarde onder 5,50 of boven 8,5 is de vijver niet geschikt voor siervissen (edele).
9
7. Onderhoud
8.2
De mini-pHmeter is, afgezien van het vervangen van de batterij en het af en toe schoonmaken van de behuizing (displayvenster) en van de meetelektrode (met gedestilleerd water) onderhoudsvrij. Het vervangen van de batterij vindt u onder 5.1. Voor het schoonmaken gebruikt u een schone, niet pluizende, antistatische en droge doek.
De aangegeven meettoleranties gelden voor een temperatuur van het meetmedium van +25 °C (= kalibreertemperatuur).
Gebruik voor het schoonmaken geen koolstofhoudende schoonmaakmiddelen of benzine, alcohol of dergelijke. Daardoor wordt het oppervlak van de behuizing aangetast. Bovendien zijn de dampen schadelijk voor uw gezondheid en explosief.
Meettoleranties
Meetbereik pH 5,00 tot pH 4,00 tot pH 1,00 tot pH 10,1 tot
pH pH pH pH
9,00 10,00 3,9 13
Tolerantie ± 0,07 pH ± 0,10 pH ± 0,20 pH ± 0,20 pH
Resolutie 0,01 pH 0,01 pH 0,01 pH 0,01 pH
8. Technische gegevens en meettoleranties 8.1 Technische gegevens Display (aanduiding)
: 3-1/2-pos. LC-display tot 1999, cijferhoogte 12,5 mm
Meetsnelheid Max. meetsnelheid
: 5 metingen per 2s oftewel elke 0,4s een meting : 2,5 metingen/s
Werktemperatuur Luchtvochtigheid
: 0 °C tot +50 °C, : < 90%, niet condenserend voor het temperatuurbereik van 0 °C tot +35 °C, : < 80%, niet condenserend voor het temperatuurbereik van +35°C tot +50°C,
Stroomvoorziening
: 9-V-blokbatterij, alkaline, type NEDA 1604 9V of 006P of 6F22 of derg.
Stroomverbruik
: ca. 2 mA max.
Gewicht
: ca. 153 g (incl. batterij, zonder meetelektrode)
Afmetingen (lxbxh)
: 131 x 70 x 28 mm (zonder opstelbeugel, zonder voeleraansluiting)
10
11
