Mezenbol Pasen

Mezenbol Pasen 2015 1

Inhoudsopgave Woord van de redactie............................................................................................................... 3 Pasen .......................................................................................................................................... 4 Laat het Paasfeest wezen ........................................................................................................... 5 Onbenoembaar, maar ervaarbaar ............................................................................................. 6 Jij maakt het uit .......................................................................................................................... 8 Samariter cursus....................................................................................................................... 10 Wensdroom .............................................................................................................................. 12 Mag ik mij even voorstellen? ................................................................................................... 13 Verhuizing afdeling Pauw ......................................................................................................... 14 Interview .................................................................................................................................. 17 Bijdrage Jan van Seumeren……………………………………………………………………………………………….…18 Antroposofische activiteitenbegeleiding………………………………………………………………….………….20 Christus als hovenier ................................................................................................................ 25 Rembrandt van Rijn .................................................................................................................. 26 Zonsondergang ......................................................................................................................... 28 Opslagpuntje ........................................................................................................................... 29 PROGRAMMA STILLE WEEK EN PASEN .................................................................................... 30 Sunshine team……………………………………………………………………………………………………………………31 Concerten april mei juni 2015 Leendert Meeshuis .................................................................. 32 Concerten april mei juni 2015 Eva Mees afdeling ................................................................... 33 Colofon ..................................................................................................................................... 34

Afbeelding voorkant: Gedeelte uit Isenheimer Altaar, Matthias Grünewald

2

Woord van de redactie Renske van Pomeren

Het wordt steeds langer licht. Vogels zingen erover in alle vroegte. Naast ‘lichter’ verlangen we vaak naar ‘warmer’ en ook dat worden we langzaam gewaar. In deze Mezenbol staat veel verwoord. Misschien kunnen sommige stukken u al wat licht en warmte geven, wanneer het buiten wel mooi lijkt maar nog te koud is?

3

Pasen Floor van der Voet Ja, wat is Pasen. Is dat een feest voor ons? Alleen voor zogeheten Christenen? Is het een soort van Lentefeest? Het zijn allemaal vragen, die tegenwoordig veel gesteld worden. In de eerste twee, drie eeuwen van het Christendom waren er maar drie feesten. Doop in de Jordaan, Pasen en Pinksteren. Dat gaf stof tot denken, maar geen antwoord op de vragen. De Duitse dichter Novalis doet het beter: Berge jauchzet, Hügel hüpfet Atme Freude was da lebt! Christus Jesus ist erstanden Aus dem Tode, Christus lebt! Zo nodig vertaald (Bergen juicht, heuvels huppelt, adem vreugde al wat leeft, Christus Jesus is opgestaan, uit de dood, Christus leeft!)

Ja, en daar is het antwoord. Pasen is niet alleen voor een beperkte groep, die iets van de Bijbel weet. Pasen is voor alle mensen, die adem halen en dat doen we echt allemaal. Maar Pasen is ook voor de aarde en voor de natuur. Niet een nieuwe lente, die herhaalt wat er al was, maar iets nieuws, een mogelijkheid tot iets heel anders. In onze tijd kunnen wij in alles om ons heen beleven dat de oude wegen doodlopen, dat er iets nieuws noodzakelijk is, maar dat het veel vraagt om het oude los te laten. En om iets nieuws te laten gebeuren, moet er iets ouds losgelaten worden, dat is een grondwet van het nieuwe leven. Al vele mensen hebben het geprobeerd, soms lukt het om iets nieuws in de wereld te laten komen, ook al kan het nog niet lang blijven. Maar het komt niet alleen op het lukken aan, maar op het proberen en hoe klein ook iets in ons zelf te veranderen en te vernieuwen. Moeilijk? Ja, maar het loont, het maakt het leven levend en vrij van sleur. Iedereen kan het proberen, lukt het niet, dan beginnen we opnieuw op een andere manier. Als het maar een poging is die aarde en mens betreft, zodat we opnieuw vreugde kunnen ademen, dan is het Pasen en schijnt er op Paaszondagmorgen een nieuw licht zichtbaar aan de hemel, nog niet blijvend, maar het is er en wil komen……… Ik wens U allen een hele goede Pasen met veel, warm Licht.

4

Laat het Paasfeest wezen Mevr. Terwen

Stoot open nu de luiken van je ziel dan stroomt Gods zonlicht binnen en kan een zwoele, zilte lucht zijn zuivering beginnen Aanschouw je diepste innerlijk en laat er vreugde wezen Hij, die genageld werd aan het kruis is heden weer herrezen Stoot open de luiken van je ziel nieuw leven is ontloken verdrijf de sombere duisternis de dag is aangebroken De dood heeft nu geen kansen meer zijn macht is nu verdreven begroet die bij u in wil gaan kom, ga je licht ontsteken Stoot open met je laatste kracht en laat hen binnenkomen, voel om je afgesloten hart Zijn liefdetrilling stromen Stoot open de luiken van je ziel Hij leeft, Hij is herrezen stoot open de luiken van je ziel en laat het Paasfeest wezen

5

Onbenoembaar, maar ervaarbaar Heleen de Weger Een stukje ‘dood en opstanding’ in het dagelijks leven. Vrijwel altijd tilt de wekelijkse activiteit met muziek en zang ons allemaal een beetje op. (Wie nog dommelde wordt wakker(der), wie wakker was ontwikkelt gaandeweg een glimlach, wie onrustig heen en weer banjerde laat zich een drie kwartier zittend in de stoel meenemen door de klanken, en bij bijna iedereen tikt op zeker moment een hand, een voet of een hoofd de maat van wat er klinkt.) En bijna alle ogen lachen als we weer uit elkaar gaan. Een feestje van herkenning – van liedjes, van levensvreugde, en daarin van elkaar. Een subtiele energie die nog een tijdje door de gangen van de afdeling blijft waaien. Dat laatste, een subtiele energie, kun je ook beleven wanneer er in één van de kamers een bewoner ligt die net over de drempel van de dood is gegaan. En sommige medebewoners lijken zonder er woorden aan te kunnen geven gevoeliger voor zulke energie dan andere. Zo ook die keer dat er twee bewoners op de afdeling vlak na elkaar aan hun grote reis aan de andere kant van de drempel waren begonnen. Het was alsof er door de deuren van hun kamers heen, hoorbaar onhoorbaar iets van stilte, van stilstand en van eeuwigheid door de gangen suisde. Iets van ongrijpbaar Mysterie. En daardoor wellicht ook voor sommige mensen verwarrend in hun toch al dagelijkse portie verwarring. Of zelfs beangstigend. Niet te plaatsen. In ieder geval liep één bewoonster die dag huilend en verdwaasd door de gangen te banjeren. Nou doet ze dat wel vaker. Zonder dat we weten waar dat intense verdriet dan vandaan komt – wat ze ons er ook over zegt, te begrijpen is het niet. Dus het was niet meer dan een vermoeden dat er deze keer wellicht een samenhang bestond met dat zachtjes mysterie dat ‘door de gangen waaide’. Hoe dan ook, op een dag als deze ons gebruikelijke repertoire te laten klinken leek me geen goed plan. Dus had ik onze pianist voorgesteld om spontaan een mini programmaatje te maken met gedichten afgewisseld met muziek. Mijn keus viel op de dichteres Vasalis. Ik selecteerde een aantal gedichten, uitgaand van innerlijke beroering (‘er is iets groots, iets wilds en rustigs gaande in ons’*), even het thema ‘dood’ aantippend, vervolgens, via ‘verbondenheid’ meer naar natuurprocessen en eindigend met een vrolijke noot. Ook de dwalende bewoonster liet zich verleiden om er bij te komen zitten, ze houdt van muziek, en ik zag dat ze zich er ook deze keer voor open stelde. Haar tranen droogden op. Maar even later kwamen ze terug, anders, stiller, ingetogener, bij haar en ook bij nog een andere bewoonster, toen het volgende gedicht* van Vasalis klonk:

6

MOEDER Er was niets, dacht ik altijd, denk ik nog, dat je niet kon. Heel mooie pakjes maken ritselend met bruin papier de stroeve jampot opendoen, wonden verbinden gireren, condoleancebrieven schrijven, voorlezen, spreken in vijf talen, bijna verdronken honden uit het water halen levendig luisteren naar langdradige verhalen. Maar bij het einde van het lied zei je: ik kan het niet, liefje, ik kan het niet. En je bedoelde doodgaan. Uren door het mulle zand gestrompeld, houvast zoekend met je hand. Ook dat heb je tenslotte toch gekund, beminde. En aan het strand zal ik je later vinden. Laat me je vinden. Je kan het toch? Wat ging er nu in die beide vrouwen om? Ze vinden daar zelf de woorden niet meer voor. Wat werd er aangeraakt? Was het iets onzegbaars dat nu toch een stem kreeg, woorden kreeg? Daarop volgde muziek, en gedichten over een kind, de zee, een boom. Hoe mooi is het dan om op zo’n dag, op een afdeling waar twee bewoners liggen opgebaard en waar ‘van alles’ door de gangen en de harten waait, uiteindelijk bij iedereen die er zit, en zeker ook bij die beide vrouwen, toch weer een glimlach op het gezicht te zien, een lach in de ogen, door de inhoud en de klanken van gedichten en muziek?! * uit De oude kustlijn

7

Jij maakt het uit. Professionele authenticiteit in de gezondheidszorg. Edmée Smissaert

Op 14 februari (Valentijnsdag) werd ‘Een conferentie als een festival’ georganiseerd, met als titel: ‘Jij maakt het uit’, waarbij medewerkers uit de zorg hun route door de activiteiten konden kiezen. Deelnemers konden meedoen aan actieve workshops, meditatieve workshops, lezingen of aan gespreksdeelname aan de hand van bijvoorbeeld storytelling. Daarbij stond de themavraag centraal: ‘hoe verbind je jouw eigenheid aan je professionele inzet?’ Wat betreft mijn keuzes: drie van de vijf workshops en lezingen die ik graag had bezocht, gingen niet door wegens ziekte of anderzijds. Zo heb ik in de pauzes flux een aantal andere keuzes gemaakt, en ook deze brachten mij gelukkig iets moois. Ik heb gedurende mijn werkende leven (tot dusver dan) veel moeten meebewegen. Wat voor mij dan extra belangrijk zou kunnen zijn, is niet het meebewegen zelf, want dat gaat me gemakkelijk af, maar het creëren van een markeringsplek, één die ten alle tijden ‘van mij’ is, en dan van daaruit te werken, naar welke kant ik ook meebeweeg. Die plek zit natuurlijk in mijzelf. En dan kom ik weer uit bij het stukje authenticiteit in relatie tot professionaliteit waar deze hele conferentie dag op was ingericht. Met name bij de laatste workshop waar ik aan deelnam, viel er bij mij een kwartje in relatie tot authenticiteit en professionaliteit. Zomaar ineens. Ik ben academisch geschoold, heb 11 jaar gewerkt bij een communicatiebureau en kreeg vooral in de tweede helft van mijn periode daar het groeiende gevoel te ‘verdwijnen’ achter de computer. Ik ben daarom een coachingsopleiding gaan volgen, die mij inzichten opleverde in allerlei levensprocessen (motivaties, beweegredenen, e.d.), die van mij, maar ook die van de mensen om me heen. Helaas was het zo dat vooral de coachingsopleidingen zelf als paddenstoelen uit de grond schoten, en niet de werkgelegenheid in deze tak van sport. Of je moet als zelfstandige aan de slag willen. Toch vond ik uiteindelijk een vacature waar ik wel iets mee dacht te kunnen vanwege het contact met andere mensen, de begeleiding en het creatieve aspect. Zo ben ik medewerker Cultuur & Welzijn geworden. Wat mij onderweg nog weleens heeft dwars gezeten, was de ‘uiterlijk’ onlogische weg die ik beroepsmatig heb gevolgd. Van buitenaf lijkt het niet erg veel verband met elkaar te houden, zowel inhoudelijk als qua niveau. Maar tijdens deze workshop kreeg ik voor het eerst glashelder in beeld waarom er voor míj wél een rode draad is, en wat deze mij wil zeggen. In mijn eerste baan was er een hevige strijd ontstaan tussen een aantal partijen, waardoor een schisma ontstond. De groepsdynamiek die was ontstaan, dwong de individuele werknemers een plaats in te nemen in deze verre van ‘rationele’ situatie. In mijn jaren bij het communicatiebureau kreeg ik het gevoel (met mijn kwaliteiten) te verpieteren achter mijn computer. Ik wilde werken met mensen, niet alleen met mijn pc. En zo kwam ik dus via eerder genoemde studiekeuze op het idee om gaan werken bij het Leendert Meeshuis. Voor mij was wel duidelijk: alléén bij het Leendert Meeshuis, want het werk had hier voor mij een meerwaarde vanwege het antroposofische gedachtegoed waarop het huis is gestoeld met aandacht voor de jaarfeesten en binnen het dagelijkse aanbod aandacht voor lichaam, ziel en geest.

8

Je zou dus kunnen zeggen dat ik in mijn eerste baan moest bepalen waar ík stond in relatie tot de ander(en), terwijl ik in mijn tijd als communicatiemedewerker juist vanuit mijn eigen behoefte (opnieuw) moest bepalen wat ik graag wilde binnen mijn werk. En nu komen we als antroposofisch verpleeghuis, door allerlei omstandigheden, ertoe dat we zorgvuldig moeten nagaan waar we als huis werkelijk voor staan, wat we willen bieden, wat we in de grond zíjn als huis (samen), wie we in de grond zijn als medewerker (zelf) van een antroposofisch verpleeghuis. En weer een terugkomen bij ‘wie ben ik in relatie tot het werk dat ik doe’. En dit vanuit een heel wakker bewustzijn (opnieuw) te ‘kiezen’ voor de antroposofische identiteit, omdat het anders verloren gaat in de stroom van wat er gebeurt. En wat er gebeurt, is een gegeven, waar wij als medewerkers een kleur aan kunnen geven, die onze eigenheid tot uitdrukking brengt. Lukt ons dat? Blijven we voldoende dicht bij onszelf, onze identiteit en onze oorsprong? Of verwateren we door de stroom die ons meeneemt? Wij allemaal moeten individueel én als groep bepalen hoe authentiek we zijn, in welke mate we willen ‘mee kleuren’ met de stroom en in welke mate we onze eigen kleur willen behouden.

9

Samariter cursus Marianne Visser Op zaterdag 7 maart werd er door Stichting Plegan Opleidingen in samenwerking met de Academie Antroposofische Gezondheidzorg een interdisciplinaire nascholingsdag georganiseerd. Het onderwerp was: 'De essentie van genezing'. Ik was bij deze dag aanwezig om kunstzinnig te werken met een werkgroep, waar we nat-in-nat hebben geschilderd. De reden waarom ik nu dit alles opschrijf, is omdat ik geraakt ben door het onderwerp. In 1914 aan het begin van de eerste wereldoorlog heeft Rudolf Steiner in Zwitserland een EHBO- cursus gegeven. Hier heet een EHBO cursus "Samariter Kurs". Daardoor is deze EHBO cursus van Rudolf Steiner onder die naam bekend geworden. In Nederland is er de afgelopen jaren gewerkt aan en met deze cursus. Dit heeft geleid tot de vertaling van de uitgewerkte aantekeningen van vier toespraken gehouden in Dornach, van 13 tot 16 augustus 1914. Het geheel is aangevuld met een inleiding en ‘drie aspecten van het verplegen’ door Ermengarde de la Houssaye-Lievegoed. Hoe geneest een wond en hoe kun je ernaar kijken? Het gaat om drie thema's: Handelen, Medeleven en Innerlijke Gerichtheid. Rudolf Steiner neemt de wond en haar genezingsprocessen als voorbeeld omdat het zo concreet is en destijds (eerste wereldoorlog) de directe realiteit vormde, maar je mag het gewond zijn ook ruimer interpreteren, bijvoorbeeld in de zin dat een deel van het lichaam aangedaan is en niet meer goed functioneert (halfzijdige verlamming, dementie, etc.). Met het verzorgen van de wond zijn we in het dagelijks leven bezig, kijken en compassie hebben met de mens die gewond is, doe je door mee te leven. Maar als je je verbindt met de werking van een genezingsproces kun je ook vanuit een inspiratie je verbinden met, noem het maar de geestelijke wereld. In 1914 werd de cursus praktisch gegeven door een verpleegkundige. Rudolf Steiner gaf spreuken die je voor jezelf mee kunt nemen wanneer je je innerlijk verbindt met een gewonde en zieke mens. De collega’s die de voortgezette opleiding gedaan hebben krijgen deze spreuken samen met hun diploma. In de werkgroep die ik gaf heb ik geprobeerd om met drie kleuren en in drie stappen het proces van dit handelen na te voelen. Want ook in de kunstzinnige therapie wordt er gewerkt met drie stappen: stemming, beweging en vorm. In het boek ‘Uitwendige therapieën’ is geschreven over de drie aspecten van het verplegen: verzorgen, bemiddelen en begeleiden. Het is de grondslag voor de antroposofische verpleging en verzorging. Een van deze drie aspecten, het verzorgen, heb ik overgenomen voor de Mezenbol, omdat ik het zo mooi vind, en dit graag met jullie wil delen. Het verzorgen Met het verzorgen begeven wij ons op het terrein van de allereerste levensvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld ademen, de eigen temperatuur regelen, eten en drinken, slapen en waken, de juiste houding aannemen en zich bewegen. In zoverre de patiënt hier niet voor kan

10

zorgen, staat men als verzorgende voor de taak, de in de situatie beste voorwaarde te scheppen zodat de patiënt in leven kan blijven. Tegelijkertijd gaat het erom, dat dit op een dusdanige wijze geschiedt, dat er een verbetering in de situatie kan intreden. Verzorgen is dus steeds: zorgen voor dat wat de patiënt niet kan én stimuleren tot eigen activiteit. Hier wordt het verzorgen tot therapeutische kunst, namelijk wanneer met de meest elementaire bezigheden van de dag, stap voor stap de zelfstandigheid wordt herwonnen. Nooit mag het verzorgen ontaarden in het betuttelen van patiënten. Juist het wekken van de zelfstandigheid, ‘het incarneren’ (d.w.z. dat het geestelijk wezen van de mens in het lichaam kan leven en dit als zijn instrument kan gebruiken) is de opgave van de verzorgende. De tuinder schept in de kwekerij (in het Engels: ‘a nursery’!) de optimale voorwaarden voor de groei en de goede ontwikkeling van de planten, maar groeien doen de planten zelf. Zo moeten ook wij op het gebied van de verzorging optimale voorwaarden scheppen en ons daarbij bewust zijn, dat de te verwachten genezende processen uit het organisme van de mens zelf komen. Nooit kunnen we iemand een genezing opdringen. We kunnen slechts de voorwaarden hiertoe scheppen. Want we hebben steeds te maken met een medemens in zijn lot, met zijn levenswil en ook met zijn genezingsmogelijkheden. Die moeten we respecteren en steeds ‘luisterend’ inspelen op datgene wat op dat moment nodig is. Evenals de tuinder zijn wij verzorgend bezig met de kwaliteiten van het milieu, met de vier klassieke elementen, met aarde, water, lucht en warmte. Tot het menselijke milieu behoren dan ook nog alle kwaliteiten die tot de zintuigen spreken, zoals licht en kleuren, geluiden en geuren enz., en dan nog de specifiek menselijke kwaliteiten die een ruimte een kille of warm menselijke sfeer geven, die ‘schoonheid’ aan de omgeving kunnen geven. Een eerste vereiste – wil het verzorgen tot een kunst worden – is, dat de techniek van de handelingen en handgrepen volledig beheerst wordt; dat men het verloop van de handelingen goed kent en zich deze van tevoren goed bewust maakt. Men mag de handeling niet halverwege onderbreken om bijvoorbeeld nog even iets te halen. Het verzorgen vereist een enorme wakkerheid in het observeren en een inlevingsvermogen om steeds vanuit de gezichtshoek van de patiënt de situatie te overzien… Ziet men het lege waterglas op het nachtkastje; ziet men dat het licht de patiënt verblindt; of hóórt men de hinderlijk druppende kraan; hoort men dat men zelf te luid of te zacht spreekt; hoort men dat men de deur steeds met een ergerlijke klik in het slot laat vallen? Zo zijn er honderd kleinigheden die men moet opmerken om ze te kunnen verhelpen of voorkómen. Maar het zijn juist deze kleinigheden waar het op aankomt. ‘Aandacht voor het kleine’ zou men als motto voor het verzorgen kunnen stellen.

11

Wensdroom Louisa Wattien

Ik zou graag de mensen van de VN horen zingen (de secretaris-generaal als dirigent); Men kwam dan vast tot nieuwe, ongekende dingen, Want zingen doet je zijn degene die je BENT. Ik zou graag de mensen van de VN eens zien dansen, De dansen van elk land, maar MET elkaar; Wellicht kwamen er voor de mensen nieuwe kansen Als men eens los kon komen van dat ‘o, zo zwaar’ Dat praten, praten, praten zonder end… Ik zou zo graag de mensen van de VN horen bidden, Ieder op zijn manier, maar tot de ene GOD, Misschien komt dan ZIJN geest pas in ons midden, Als we weer leren leven naar het groot gebod, Hou van je naaste, evenveel als van jezelf Maar dien de HEER als meester, bovenal. Want ik weet zeker, dat alleen op deze wijze Het in de wereld ooit tot vrede komen zal!

Eerder (1982) verschenen in het Unicef nieuwsblad

12

Mag ik mij even voorstellen? Maaike Koopman

Ik ben Maaike Koopman, ik ben vanaf december 2014 werkzaam als psycholoog in het Leendert Meeshuis. Ik ga vol enthousiasme werken op afdeling Fazant en mijn collega psycholoog ondersteunen op afdeling Pauw. Ik ben bijna twee jaar geleden afgestudeerd in de neuropsychologie. Dit is een speciale richting binnen de psychologie die zich o.a. bezighoudt met de relatie tussen de hersenen en gedrag. Sinds het begin van mijn studie wist ik al dat ik graag wil werken met de doelgroep ouderen. Ik ben, met veel plezier, werkzaam als psycholoog bij Warande in Zeist. Binnen Warande zijn we in totaal met 5 psychologen. U zult mij misschien tegenkomen in een zorgleefplan - bespreking van uzelf of van uw naaste. Andere werkzaamheden van een psycholoog zijn het ondersteunen van het team in de omgang met het gedrag van de bewoners. In een omgangsoverleg bespreken we het gedrag van de bewoners en gaan we na wat wij, als onderdeel van de omgeving van een dementerende, kunnen doen. Naast het ondersteunen van het team en de bewoners kan ik er ook voor u zijn. Heeft u vragen over de omgang met uw naaste, schroom dan niet om contact op te nemen. [email protected] Ik ben in principe de maandagmiddag aanwezig. Graag tot ziens!

13

Verhuizing afdeling Pauw Eunice van Zomeren Het komt steeds dichterbij, de verhuizing van afdeling Pauw naar Zeist! Inmiddels zijn er veel stappen gezet om de beoogd verhuisdatum van 15 april te halen. Ter voorbereiding van de verhuizing zijn er werkgroepen gevormd: Wonen, Cultuur & Welzijn, Zorg en dagelijkse werkprocessen, Behandeldienst, Medewerkers, Bedrijfsvoering en Communicatie. Medewerkers van Bovenwegen en Leendert Meeshuis plus een lid van de Cliëntenraad nemen aan deze werkgroepen deel. Het doel van deze werkgroepen is om de verhuizing van de bewoners van het Leendert Meeshuis zo soepel mogelijk te laten verlopen. En dat lijkt nu al heel aardig te lukken! En de naam is….Eva Mees Met vreugde en trots kunnen wij u vertellen dat de nieuwe naam van de afdeling in Zeist wordt: ”Eva Mees”. Dat sluit op meerdere manieren goed aan: Eva Mees was de vrouw van Leendert Mees en vanuit die relatie nemen wij dus symbolisch Leendert Mees mee naar Zeist. Eva was daarnaast kunstzinnig therapeute en schilder, wat goed aansluit bij de naamgevingen in verpleeghotel Bovenwegen, waar de afdelingen ook naar schilders zijn genoemd. Eva heeft ook een boekje geschreven, dat gaat over haar eigen metamorfose op oudere leeftijd, na een zware depressie, waarbij ook voorbeelden afgebeeld worden van haar werk. Heel mooi om met name de mogelijkheid tot metamorfose op zo’n hoge leeftijd beschreven te zien. Deze inspiratie nemen wij mee in onze eigen metamorfose! Medewerkers Met alle medewerkers zijn inmiddels belangstellingsgesprekken gevoerd, waarin de voorkeuren van medewerkers zijn besproken. Voor het grootste deel hebben wij de wensen kunnen honoreren en de lijst met medewerkers die mee gaan is dus bekend. Hierover zijn de betreffende zorgmedewerkers recent geïnformeerd. Het rooster voor de bezetting van de afdeling in Zeist is gereed dus we kunnen van start! Bewoners In februari zijn twee “Gluren bij de buren- bijeenkomsten” georganiseerd waarbij bewoners en familieleden hebben kennisgemaakt met de nieuwe afdeling in Zeist. Dat is goed bevallen, de reacties waren overwegend positief. Aansluitend hierop hebben we geïnventariseerd welke bewoners mee gaan en op welke kamer deze geplaatst kunnen worden. Zoals het er nu uit ziet gaan er 22 bewoners vanuit het Leendert Meeshuis mee naar de nieuwe Eva Meesafdeling. In totaal zijn er 30 kamers beschikbaar, dus er is nog ruimte voor belangstellenden van elders. Daarvoor is een belangstellendenlijst welke op dit moment benaderd wordt. Verhuizing De verhuizing staat gepland op woensdag 15 en donderdag 16 april. Elke bewoner wordt persoonlijk geïnformeerd over het verloop van zijn/haar eigen verhuisdag. Hulp gevraagd Een belangrijk punt is nog, dat we extra ondersteuning nodig hebben op de verhuisdagen en de dag er na. Daarbij gaat het om het begeleiden van bewoners op de dag zelf, ondersteuning bij het uitpakken van spullen en het ontvangen van de bewoners op de nieuwe huis-

14

kamers. Vrijwilligers die willen helpen kunnen zich aanmelden bij Renske van Pomeren. Wij zien graag de hulp tegemoet! Voorbereiding en inrichting De nieuwe afdeling wordt ingericht in antroposofische stijl met herkenbare elementen. Zo worden akoestische plafonds geplaatst en wordt het schilderwerk met specifieke tinten en ecologisch verantwoorde materialen gedaan. Er is nieuw meubilair, serviesgoed en gordijnen besteld. Gekeken wordt nog of het mogelijk is om een specifieke bad- en wikkelruimte te maken op de afdeling. Dat zou heel mooi zijn, maar vergt een forse investering en moet nog verder onderzocht worden. Op de nieuwe afdeling zullen activiteiten zoveel mogelijk op de twee grote huiskamers plaatsvinden. Er is op de afdeling één kleine multifunctionele ruimte beschikbaar voor overleg of therapie in klein verband. Verder biedt de locatie Bovenwegen een tal van faciliteiten waar we als Eva Mees natuurlijk uitstekend gebruik van kunnen maken! Cultuur, welzijn en therapie De medewerkers van Cultuur & Welzijn en de afdeling therapieën zijn bezig met een planning, waarbij een belangrijk aandachtspunt is het behouden van de huidige activiteiten, de jaarfeesten en de zondagse concerten. Met veel dank kunnen wij melden dat de Vrienden van het Leendert Meeshuis besloten heeft om de bekostiging van deze concerten en de benodigde piano te financieren! Tot slot De komende tijd zal een periode zijn waarin een extra beroep gedaan wordt op ieders begrip, flexibiliteit en creativiteit. Ik hoop van harte dat we er met elkaar voor kunnen gaan om de verhuizing tot een echt succes te maken! De situatie biedt ook kansen en mogelijkheden aan zowel bewoners als medewerkers, een nieuwe start in een nieuwe omgeving, Eva Mees wordt een afdeling om trots op te zijn!

“En de naam is….Eva Mees Op de volgende bladzijde een illustratie uit een van haar boeken.

15

16

Interview met Gusta, zus van Mevr. Veldkamp afdeling Pauw Femke Akse Vanmiddag heb ik een gesprekje met Gusta, de zus van Marie-Jose Veldkamp wonend op afdeling Pauw, al bijna 10 jaar. Op mijn vraag waarom het Leendert Meeshuis ? is Gusta heel duidelijk. Het voelde voor haar als thuiskomen, de herkenning en verlengde van een thuissituatie. Gusta verteld, vooral de sfeer is heel belangrijk, dat vindt je o.a. terug in een prachtige tuin, een mooi bloemstuk in de hal en de schilderijen aan de muur. En iedereen die hier werkt draagt bij aan deze zo mooie sfeer, van tuinman tot administratie, van receptie tot zorg. Waar Gusta heel dankbaar voor is, is dat zolang Marie-Jose hier woont, zij dezelfde E.E.V.er heeft, en dat is inmiddels bijna 10 jaar. Gusta verteld dat ook Floor al jaren bij Marie-Jose komt als vrijwilligster en haar euritmie geeft en haar verhalen verteld, het zijn de cadeautjes die ze samen koesteren. Gusta verteld, je bouwt in de jaren zo´n band op met elkaar en die is zo waardevol dat ik er elke dag nog dankbaar voor ben dat deze twee mensen al die jaren om mij en Marie-Jose heen staan, met recht in voor en tegenspoed. O.a. daardoor is het met Marie-Jose ook beter gegaan en kan ze zijn wie zij is. De jaarfeesten binnen ons huis is iets waar Gusta samen met Marie-Jose intens van geniet, je wordt er het hele jaar heen door gedragen. Vooral de spelen waarin Gusta in andere huizen of scholen ook regelmatig gespeeld heeft, raken haar diep, juist de vorm waarin het hier gebeurt, Gusta verteld, de eerbiedskrachten waarmee deze mensen dat neerzetten is geweldig , dat doet iets met je. Op mijn vraag of Gusta er tegenop ziet om naar het nieuwe gebouw te gaan antwoord zij, Ja ik zie er tegenop, het vraagt veel van mij, maar ook dit proces probeer ik aan te gaan en ik hoop dat de vleugels van de engelen die ik hier altijd gevoeld heb, mij de kracht zullen geven en met ons allen mee zullen gaan naar de nieuwe plek. Gusta hoopt, dat wij daarvoor op de nieuwe plek inspiratie krijgen om met elkaar te wonen en te leven, voor elkaar te zorgen, en een fijn leefklimaat te creëren.

17

In het hart van deze Mezenbol een bijdrage van Jan van Seumeren, bewoner van Pauw. Een ´dankjewel´ voor alle medewerkers die mee gaan verhuizen. We hebben de namen van deze medewerkers als ´sterren´ in de schildering van hem gezet. Graag hadden we ook de namen van de verhuizende bewoners erbij gegeven, maar die waren, op het moment dat dit blad naar de drukker moest, nog niet bekend bij de redactie.

18

Gabrielle Thie

Wazyl Handzel

Thie

Jacqueline Noordhoorn

Douglas Mckay

Bianca v.d. Tier

Sylvia v.d. Kooy Annie Maaskant

Mand Oussoren

Minouche van Vulpen

Marissa Schreuder

Gracella van Os

Annette Sanderman

Bianca Pouw Frans van Katwijk Mietse van Kasteel

Charlotte Broekman Ria Raminez

Bas van Barneveld

Sharon Kroese

Cisca Kassing

Paula Helsdingen

Ingrid Beintema

Melissa kroeze

Jonathan Post Uiterweer

Sander Schreuder

19

Alya Belhaj

20

21

22

Noot redactie: Overgenomen uit AS, blad voor de activiteitensector 23

‘Zingeving is de sterkste gezondheid bevorderende kracht in de mens’ Heleen de Weger Soms kom je onverwacht van die pareltjes tegen waarvan je hart opspringt: já… dát herken ik! En je kunt er weer even tegenaan, je weet weer even waarvoor je ‘het’ doet, waar je naartoe wilt – en wat je níet wilt. Zo verging het mij bij het lezen van onderstaande woorden in een interview in het tijdschrift Motief met de arts Machteld Huber. Zij promoveerde onlangs op haar onderzoek naar het concept ‘positieve gezondheid’. En werd daarbij geïnspireerd door de Joodse psycholoog Victor Frankl. Hieronder het stukje dat me zo trof: ”Wanneer je als arts de laag weet te bereiken van het existentiële in patiënten, breng je mensen in contact met hun kracht. Het gaat om het hervinden van hun eigen krachtbronnen. Wanneer een patiënt ontdekt wat zijn of haar drijfveren zijn, kom je echt een stap verder in het helingsproces. Dan verandert er iets in zijn of haar beleving van gezondheid en kwaliteit van leven. Iemand met een dwarslaesie vanaf de nek kan heel positief zijn over zijn kwaliteit van leven, terwijl iemand met een prima gezondheid zich daar niets bij kan voorstellen. Bij positieve gezondheid gaat het juist om het contact maken met de diverse lagen die rond dit thema spelen. Lichamelijke, mentale, spirituele en sociale aspecten bepalen je ervaring rond gezond zijn. En niet alleen dat fysieke deel, waar de geneeskunst zich nu met name op richt.” Een van de stellingen die Huber verdedigde bij haar promotie was: ‘Zingeving is de sterkste gezondheid bevorderende kracht in de mens.’ Een uitspraak van Viktor Frankl in zijn boek : Trotzdem Ja zum Leben sagen - Ein Psychologe erlebt das Konzentrationslager* Het blijft een kunst. Levenskunst. Ook, zeker ook, in ons Leendert Meeshuis – waar zingeving in de identiteit zit ingebakken…

*Noot redactie: In het Nederlands uitgekomen onder de titel: De zin van het bestaan

24

Christus als hovenier Ida Gerhardt Eén Rembrandt kende als kind ik goed: de Christus met de grote hoed wandelend in de ochtendstond. En, naar erbij geschreven stond: Hij was een hovenier. En nòg laat ik mijn tranen gaan als in de gaarde ik Hem zie staan, en – wat terzijde – in stille schrik die éne, die dacht als ik: Het was de hovenier. O kinderdroom van groen en goud – géén die ontnam wat ik behoud. De laatste hoven naderen schier en ijler wordt de ochtend hier. Hij is de hovenier.

25

Rembrandt van Rijn (1606-1669) Marianne Visser Op dit moment, tot 17 mei 2015, is er een grote tentoonstelling in het Rijksmuseum van Amsterdam over het late werk van de schilder Rembrandt van Rijn. Meer dan 100 werken uit topmusea en privé-verzamelingen van over de hele wereld zijn te zien. Het meest bijzondere aan deze tentoonstelling is dat het de periode van zijn late werk betreft. Dit is de periode waarin Rembrandt tot grote diepgang in zijn werk kwam! Zelf ben ik nog niet naar deze tentoonstelling geweest. Mensen die er wel zijn geweest spraken er met enthousiasme over. Het deed mij naar mijn boekenkast gaan waar ik een mooi boek heb staan over Rembrandt naar aanleiding van een voordracht van Rudolf Steiner. Begin 1900 reisde Rudolf Steiner veel door Europa om voordrachten te houden. Op de plekken waar hij kwam, bezocht hij vaak musea. Dit heeft geleid tot het houden van 13 voordrachten over Kunstgeschiedenis als weerspiegeling van innerlijke geestelijke impulsen. Door middel van stenografische verslagen zijn deze voordrachten, met afbeeldingen in boekvorm uitgegeven. Ook zijn er enkele van deze voordrachten in het Nederlands vertaald; waaronder ook de voordracht over Rembrandt. Omdat het mij helpt om op een andere manier naar Rembrandts werk te kijken wil ik enkele aandachtspunten met u delen. Opvallend is dat Rembrandt als enige schilder in zijn tijd zoveel zelfportretten heeft gemaakt. In zijn tijd was het niet de gewoonte om dat te doen. In onze tijd is het heel normaal om naar jezelf te kijken, denk maar aan de vele selfies. Wat we verder allemaal wel weten is, dat hij beroemd is geworden door het lichtgebruik in zijn schilderijen. Als je goed naar zijn schilderijen kijkt zie je dat hij zijn onderwerpen ondergeschikt maakte aan het gebruik van het licht. Hoe het licht-duister effect had op zijn onderwerp, daar ging het om. Dat was in die tijd zeer ongewoon. Daarmee plaatste Rembrandt zichzelf in een eenzame positie. Denk maar aan de opdrachtgevers van de Nachtwacht, die waren niet tevreden met het schilderij. In dit schilderij kun je goed zien dat Rembrandt de lichtval belangrijker vond dan de compositie van de Nachtwacht. Hierdoor neemt Rembrandt een volstrekt unieke plaats in de ontwikkeling van de kunst in. In de opleiding tot kunstzinnig therapeut kregen wij de opdracht om een 'dierenwerkstuk' te maken. Vele keren ben ik naar de dierentuin gegaan om daar de dieren te tekenen. Op een dag kwam ik tekeningen van Rembrandt tegen. Hoe hij dat heeft getekend, zo mooi en echt. Zo vanuit de waarneming maar toch met een 'losse' hand. Dat maakte diepe indruk op mij. In de tijd waarin Rembrandt leefde was het niet gebruikelijk dat mensen de bijbel lazen. Toch zie je in zijn werk dat Rembrandt wel de bijbel las en zich verbond met de tekst en inhoud hiervan. Bijvoorbeeld het boek Tobias heeft hij helemaal in prenten uitgewerkt. Ook in zijn schilderijen zie je veelvuldig Bijbelse voorstellingen. Kijkend naar deze schilderijen is het goed om je dat ook te realiseren. Er is een groot keerpunt in het leven van Rembrandt als hij zijn vrouw Saskia verliest in 1642. Je ziet na deze gebeurtenis een grote verdieping in Rembrandts werk komen. Steiner beschrijft het als volgt: "Het licht zelf is tot inhoud gemaakt". In 1654 trouwt Rembrandt voor de tweede keer, het is een jaar waarin een tamelijk groot aantal etsen wordt gemaakt. Als Rembrandt de 50 jaar is gepasseerd begint zijn werk dieper

26

door te dringen tot geheimen, die al aangekondigd werden in vroegere werken, maar nu duidelijk zichtbaar worden. In ongeveer zijn laatste levensjaar schildert Rembrandt 'De terugkeer van de verloren zoon'. Een schilderij dat ontroert, zo rijk aan inhoud. Ik denk dat het niet voor niets is dat er nu een tentoonstelling is met schilderijen en werken uit de laatste jaren van Rembrandts leven. Ik denk ook dat het iets zegt over de tijd waarin wij leven, dat wij nu ook innerlijk die toegang tot Rembrandts werk kunnen vinden.

27

Zonsondergang Gert Zwemmer

Dat is de titel van een heel mooi boek, geschreven door een Zwitser, die in dagboeknotities vertelt over de liefdevolle verzorging van zijn vrouw, die aan Alzheimer lijdt. Zelf heb ik deze man, Gottfried Bergmann, bijna een half jaar geleden gesproken, en zodoende van zijn boek gehoord. Zijn vrouw Fernanda is inmiddels in 2010 overleden. Ik werd erg getroffen door het boek, omdat het zo oermenselijk is beschreven: alle vragen, angsten en steeds zwaardere zorg, die deze ziekte met zich meebrengt. Maar ook mooie momenten, verrassingen en ontdekkingen. Ik was vaak niet in staat om het boek lang te lezen, omdat het steeds zo intens doorleefd is. Enkele voorbeelden: Het begint al bij het begin: een schoonzoon moet Gottfried erop wijzen, dat het met zijn vrouw niet goed gaat, omdat zij b.v. steeds de namen van de kleinkinderen vergeet. Dan de stap om naar de huisarts te gaan: aanvankelijk wilde Fernanda dat niet, maar toen het er eindelijk wel van kwam en de huisarts verder onderzoek noodzakelijk achtte, weigerde Fernanda dat. Twee jaar later pas kon de diagnose Alzheimer vastgesteld worden. Ik zou nog veel meer uit het boek kunnen noemen, maar willen afsluiten met een citaat op de achterflap van het boek: 11. Mai 2006 Du sassest mit dem Rücken zum Eingang, ich näherte mich Dir und kitzelte Dich am Nacken, Du schautest Dich um – und lachtest mich an. Ein kleiner Sonnenaufgang! [….] Du warst so friedlich, schmiegtest Dich an, kein Wölkchen trübte den hellblauen Himmel Deines Gemüts. Bloss blass und zerbrechlich bist Du geworden, ermüdest rasch, strahlst aber noch in dieser Mattigkeit, und da stellt sich mir denn das andere Bild, das der untergehenden Sonne ein….. (Je zat met je rug naar de ingang, ik naderde je en kietelde je in je nek. Jij draaide je om – en lachte me toe. Een kleine zonsopgang […] Je was zo vredig, kroop dicht tegen me aan, geen wolkje verduisterde de helder blauwe hemel van je gemoed. Enkel bleek en breekbaar ben je geworden, snel vermoeid, je straalt echter nog in deze afmatting, en daar verschijnt mij dan het andere beeld, dat van de ondergaande zon.) Het boek is jammer genoeg alleen in het Duits te lezen: Sonnenuntergang, van Gottfried Bergmann, eigen uitgave. Inlichtingen daarover bij mij te verkrijgen. [email protected]

28

Opslagpuntje Johanna Priester

Weet je nog, de laatste sneeuwwandeling? Zie je de schittering van de zon voor je, het diepe blauw van de hemel? Hoor je weer het knarsen onder je schoenen, voel je de tinteling op je wangen? De kleine opwinding van het zetten van een eerste stap in maagdelijk wit? Geniet je opnieuw van de opgetogen kinderen en verbaasde honden? Zie je de vlokjes dwarrelen als een vogeltje ze van de takken verlost? Voel je hoe je warmte gaat stromen en je handschoenen uit kunnen? Wat een rijkdom als je dit alles in je ziel voor het grijpen hebt; dan kan je - wie weet ooit aan huis gebonden - zo'n wandeling ook ìnnerlijk maken. Bewust doorleefde ervaringen zijn belangrijke voeding, voor nu en later. Veel vreugde bij het - met hart en ziel, van top tot teen opdoen, opslaan en ophalen van echte voorjaarsbelevenissen.

_____________________________________________________________________ Puntje is een korte, positieve, gezondheidsbevorderende tip van Johanna Priester, huisarts. Wie geregeld zo'n lichtpuntje wil ontvangen kan zich aanmelden via de website www.puntjes.nu. Afmelden kan daar ook

29

PROGRAMMA STILLE WEEK EN PASEN LEENDERT MEESHUIS 2015 Wanneer Vrijdag 27 maart

Hoe laat 11.00 - 12.00

Wat Palmpaasoptocht

Voor wie Bewoners en belangstellenden

(Per afd. +/15min.) Dinsdag 31 maart

Woensdag 1 april

11.00 – 11.30 (F) 11.30 - 12.00 (Pt) 11.00 – 11.30 (P) 11.30 – 12.00 (M) 11.00 - 12.00 15.00 - 16.00

Witte Donderdag 2 april

11.15 - 11.45 +/- 17.30 uur

Goede Vrijdag 3 april

11.00 – 12.30

15.00 – 16.00 Stille Zaterdag 4 april Zondag 1e Paasdag 5 april Maandag 2e Paasdag 6 april

Waar alle afdelingen (volgorde: Mezen/ Fazant/Pauw/Patrijs)

Overdenking van de Stille Week

Fazant Patrijs Pauw Mezen

Bloemschikken Pauw/Patrijs Bloemschikken Fazant/Mezen Paasverhaal Witte Maaltijd

Bewoners P/Pt

alle afdelingen

afdeling Pauw Bewoners F/M

Op verhaal komen in de Stille Week Rondom de Johannes Passion

Bewoners P/Pt Bewoners en helpenden bij deze maaltijd Bewoners P/Pt

afdeling Fazant Tuinzaal alle afdelingen

Tuinzaal

Bewoners M

afdeling Mezen

11.30 - 12.15

Russisch koor Soglasje

Bewoners en Belangstellenden

Tuinzaal

16.00 - 16.45

Paasconcert Felix Justin piano, Bernardo Parilla saxofoon

Bewoners

Tuinzaal

30

Betreft: Uitnodiging “Sunshine Team”

Utrecht, 14-3-2015

Beste heer, mevrouw, Graag nodigen wij u én uw familie uit voor de “Sunshine team” middag in onze Tuinzaal. Deze middag vindt plaats op woensdag 6 mei in de middag, van 15.45 tot 16.30 uur. Op de Sunshine Teammiddag zullen we ter gelegenheid van de Bevrijdingsdag met elkaar een gezellige middag verzorgen met zang en , zo mogelijk , dans! Sunshine Soldiers Deze middag komt tot stand in samenwerking met de Sunshine Soldiers die met liedjes van weleer de tijd even terug zetten. De Sunshine Soldiers (www.sunshinesoldiers.nl) trekken sinds 2011 langs de verzorgingshuizen om zich in te zetten voor het welzijn van ouderen. Met nostalgische liedjes, uit de jaren 30/40 over afscheid en weerzien, liefde en geluk, spelen zij in op alles wat ze tegenkomen. Laat u verrassen. Kosten? Er is gekozen om aan het bijwonen van deze middag geen prijskaartje vooraf te hangen. Aan het einde van het bezoek bent u in de gelegenheid om zelf te bepalen wat het bezoek u waard is geweest. Uw donatie voor deze middag kan in de daarvoor bestemde “Sunshine Team Pot” worden gedaan. Wel willen we graag van tevoren weten of U komt en heel graag verwelkomen we u daar!

Met vriendelijke groet, ook namens de Sunshine Soldiers!

Renske van Pomeren Coördinator Cultuur en Welzijn Leendert Meeshuis

(aanmelden via [email protected] of telefonisch bij de receptie)

31

Concerten april mei juni 2015 Leendert Meeshuis Datum 6/4 2e Paasdag Felix Justin piano, Bernardo Parilla saxofoon 12/4

Celia Garcia piano

19/4

AMT akademie muzikaal talent olv Erika Waardenburg

26/4

Angela van Dis piano

3/5

Felix Justin piano

10/5

Ella van der Mespel viool, Manuel Wouthuysen piano (try-out)

17/5

Thijn Vermeulen piano, Rusne Mikiskaite saxofoon (try-out)

25/ 2e Pink-

Erwin Rommert Weerstra piano

sterdag

31/5

Ella van der Mespel viool, Manuel Wouthuysen piano (try-out)

7/6

Harm Meurders klarinet, Lenka Meurders piano (try-out)

14/6

Evert Jan de Groot piano

21/6

Frederic Voorn piano

28/6

Muriel Boeke viool (plus pianist)

Alle concerten worden financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis Deze stichting wil het huis graag extra financiële armslag bieden. Het werken vanuit de specifieke zorgvisie stelt extra eisen aan bijvoorbeeld opleiding, behandeling, voeding, inrichting en aan culturele evenementen. De AWBZ–subsidie is hiervoor niet toereikend. De Stichting ontvangt bijdragen vanuit giften en legaten, die over te maken zijn op rekening NL41 TRIO 0212 1095 88 bij de Triodos Bank te Zeist , ten name van Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis. Een folder van de stichting is te verkrijgen bij de receptie van het Leendert Meeshuis

32

Concerten april mei juni 2015 Eva Mees afdeling

19/4

Angela van Dis, piano

26/4

Frederique Voorn, piano

3/5

Maria Rosaria della Ragione, klarinet en Elliot Simpson gitaar

10/5

Erwin Rommert Weerstra, piano

17/5

Cees Sax en Erik Ypema, gitaarduo

25/5

Lette Vos en Thijn Vermeulen, zang en piano

2e Pinksterdag

31/5

Daan van den Hurk, piano en bariton Hans

7/6

Blaastrio Triola

14/6

Olga de Kort, piano

21/6

Anne Meijer, piano

28/6

Elena Manevska, piano

Matteo Costanzi hobo Maria Rosaria della Ragione klarinet Clara Alija fagot

Chrystal Benton zang

Jacob Plooij, viool

Alle concerten worden financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis

33

Colofon De Mezenbol is een uitgave van het Leendert Meeshuis, verpleeghuis met antroposofische identiteit te Bilthoven. Leendert Meeshuis Prof. Bronkhorstlaan 6 3723 MB Bilthoven Tel: 030-2259600 Fax: 030-2259699 [email protected]

Redactie: Renske van Pomeren Marianne Visser Lysan van Winden www.antroz.nl

Ingezonden artikelen kunnen worden gestuurd aan de redactie. Op papier graag afgeven aan de receptie van het Leendert Meeshuis. Per e-mail aan [email protected] Kopij voor het volgende nummer graag inleveren voor

donderdag 21 mei 2015 Aan deze uitgave werkten mee: Femke Akse Renske van Pomeren Nina Ritsma Edmée Smissaert Els Steur Joke Stiel Jan van Seumeren Marie Terwen Gabrielle Thie Marianne Visser Floor van der Voet Heleen de Weger Eunice van Zomeren

Afbeelding achterkant: De emmaüsgangers – Janet Brooks-Gerloff

34

35

36