De Mezenbol
Michaël 2015 1
Skordefest – oogstfeest, Zweden
Herfsttijd - Oogsttijd
Afbeelding voorzijde: Aartsengel Michaël, M. Woloschin
2
Van de (interim-)redactie
De herfst is begonnen. Oogsttijd. Buiten wordt het kouder en donkerder, het stormt in de natuur en in de wereld, en ook in het Leendert Meeshuis is veel in beweging – een oogsten en zaaien tegelijkertijd. Hoe houden we het daarin warm en licht en rustig, ieder voor zich en met elkaar?! En welke hulp valt daar bij in te roepen uit -innerlijke- werkelijkheden die we niet met onze lichamelijke zintuigen kunnen waarnemen? De drie zogenoemde ‘herfstheiligen’, aartsengel Michaël, sint Maarten en sint Nicolaas, roepen ieder op hun eigen manier op om het van binnen en van buiten warm, licht en innerlijk rustig te maken, op weg naar het Licht van Kerst. Hoe Michaël ons daar bij kan en wil ondersteunen, daarover leest u iets in dit Michaëlnummer van de Mezenbol. En ook de andere berichten, uit het huis en voor het huis, kunnen hopelijk inspireren tot een warme, lichte en ondanks alles innerlijk ‘rustige’ herfst, waarin nagestreefde doelen steeds meer werkelijkheid worden!
Je zou kunnen zeggen dat de Mezenbol, die al 16 jaar lang verschijnt rond Michaëlsdag (29 september), Kerst, Pasen en St. Jan (24 juni), wil bijdragen aan de Leendert Meeshuis gemeenschap-in-wording. Iedereen die daar met een (achtergrond-)verhaal, bericht, gedicht, foto of verslag aan wil bijdragen is uiteraard van harte uitgenodigd om dat aan de redactie te doen toekomen. En mocht u als bewoner, medewerker, vrijwilliger of familielid, de nieuw te vormen redactie ervan, willen komen versterken, laat u dan vooral niet weerhouden! U kunt in dat geval contact opnemen met Heleen de Weger,
[email protected]
3
‘Het Michaëlsfeest’ (fragment) Een oogstfeest Al in het jaar 813 besloten de kerkvaders op het Concilie van Mainz (Duitsland) dat 29 september voortaan de feestdag zou worden voor de heilige aartsengel Michaël.
Voor die datum werd gekozen, omdat er op die dag een basiliek in Rome werd gewijd aan de aartsengel Michaël. De kerk werd gebouwd op de plaats waar Michaël enkele maanden tevoren was verschenen. Al snel werd 29 september, de Michaëlsdag, een oogstfeest: men dankte op die dag Sint Michaël voor de goede oogst, die het mogelijk maakt om de koude wintermaanden, waarin de aarde met sneeuw is bedekt, te doorstaan. De Almanak van de Wereldfeesten vertelt het zo: Men dankt Sint Michaël voor de goede oogst zodat men de dorre en doodse wintermaanden door kan komen. Speciaal op dit feest wordt het Michaëlsbrood gebakken. Tevens is het een feest dat oproept tot innerlijke moed waarbij men gevaren zoals eenzaamheid bestrijden moet. En eenzaamheid is een van de verleidingen die in de winterperiode toe kunnen slaan. De Almanak maakt met deze woorden duidelijk dat je het oogstfeest ook symbolisch kunt zien. Zo kunnen oudere mensen danken voor het leven dat achter hen ligt en dat hen zoveel geestelijke vrucht bracht – en wel de vrucht van geestelijke moed en kracht – zodat zij nu met innerlijke vrede de herfst van hun leven kunnen doorbrengen. Zij danken dus voor de oogst van hun leven. Maar ook als mensheid mogen wij dankbaarheid beoefenen voor alles, wat de achter ons liggende ontwikkeling of evolutie ons tot nu toe heeft gebracht. Bijvoorbeeld het grote geschenk van het denken, of het geschenk van een groeiend inzicht. Maar ook het geschenk van een waarnemen tot 4
voorbij de buitenkant, of van de mogelijkheid om de weg naar binnen te gaan. Die geschenken moeten ons innerlijke vrede en vertrouwen geven, nu we door de grote transformatie heen gaan. We zijn immers begonnen aan de grote overgang van het IJzeren Tijdperk (ofwel het Kali Yuga) naar een nieuw Gouden Tijdperk, en bij deze overgang komt veel oud karma naar boven. Denk bijvoorbeeld maar aan de Balkanoorlogen (ex-Joegoslavië), of aan de grote transformatie waar de Arabische wereld in deze tijd doorheen gaat en waarbij eveneens veel oud en nog overwerkt karma naar boven komt (en nog zal komen). Michaël en de draak De overgangstijd waarin wij leven vereist geestelijke moed van ons. De moed namelijk om het in het donker van deze (herfst)tijd uit te houden, ons vertrouwen te bewaren en onze gevoeligheid te beschermen, juist ook in een tijd die ons op alle mogelijke manieren wil verharden en onverschillig wil maken. Vandaar dat er op het Michaëlsfeest ook wordt stilgestaan bij de strijd die de grote en geduchte aartsengel Michaël voerde met de draak, een strijd die door Michaël gewonnen werd. Daarom zijn er zoveel afbeeldingen van hem, waarbij hij met zijn voeten de draak in bedwang houdt.
Beeld van Aartsengel Michael bij de Michaëlskerk in München Duitsland
Michaël en de draak van de angst Het Michaëlsfeest is dus een christelijk herfst- en oogstfeest. Grote bekendheid heeft het echter nooit gekregen. Maar nu, nu de aartsengel Michaël sinds 1879 de aartsengel is die ons inspireert, leidt en nieuwe wegen wijst, en nu zijn inspiratie steeds voelbaarder en duidelijker wordt, is de tijd 5
aangebroken om zijn feest met wat meer nadruk en dankbaarheid te vieren. In deze bepaald niet gemakkelijke tijd is hij het immers die ons voorgaat en heel concreet bijstaat. We mogen het anders zeggen: het Michaëlsfeest mag nu een plaats krijgen naast de andere grote christelijke feesten, zoals Kerst, Pasen en Pinksteren. Het feest dat aan Michaël wordt gewijd, is niet alleen een feest van geestelijke moed, maar ook van inzicht. Want Michaël, de aartsengel die de draak heeft bestreden en overwonnen, is ook de aartsengel van het heldere inzicht. Dat wil zeggen dat Michaël ons helpen wil om de gebeurtenissen die op ons afkomen (in het klein en in het groot) te doorzien, zodat we weten op welke gebieden en op welke manier wij een geestelijke strijd met de draak hebben te voeren. Maar welke draken komen er in deze tijd eigenlijk op ons af? Allereerst de draak van de angst. Nu pensioenen gekort worden, de economische crisis ieder moment weer kan toeslaan, nu agressie, het korte lontje en bot geweld toenemen en je vooral je fiets en de auto op slot moet doen, omdat deze anders waarschijnlijk worden gestolen, krijgt iedereen te maken met gevoelens van angst. En dus moeten we steeds voorzichtiger worden en opletten. Vanzelfsprekend dat zulke gebeurtenissen naast boosheid ook angst oproepen. En wat zijn de gevolgen van angst? De draak van de angst verhardt ons en maakt ons onverschillig(er). Denk daarbij niet dat wij aan die verharding kunnen ontsnappen: de sfeer van verharding die onze angsten oproepen, ligt als een onzichtbare, maar voelbare deken over de mensheid. Daarom wordt iedereen erdoor geraakt en trekt deze verharding ongemerkt de ziel van iedereen binnen. Michaël wil dat wij ons dat bewust zijn, zodat we er de strijd mee kunnen aangaan en kunnen proberen om dwars tegen de sfeer van verharding in, kwetsbaar, aanraakbaar en gevoelig te blijven. Maar dan wel vanuit een innerlijke geestkracht: de geestkracht van Michaël. Een geestkracht die regelrecht uit het hart voortkomt, want Michaël is bij uitstek de aartsengel van het hart. Niet voor niets is hij een zonnegeest en als zodanig verbonden met de zon, en dus met liefde en hartenkracht.
De strijd tegen de draak van de eenzaamheid Maar onze tijd kent nog meer draken. Bijvoorbeeld die van de eenzaamheid. Bijna iedereen kent die gevoelens van eenzaamheid wel. Want bijna iedereen kent uit eigen leven wel een periode, waarin hij of zij zich zo eenzaam, zo verlaten voelde. Het is dan ook de klacht die het meest geuit wordt: Ik ben zo alleen. En dat bijvoorbeeld uit de mond van iemand die veertien hoog in een groot flatgebouw, ergens in een grote stad, te midden van andere mensen leeft. Toch hoeft de innerlijke strijd met/tegen de eenzaamheid niet alleen maar negatief te zijn. Deze kan ons namelijk ook gevoelig maken voor de stille hulp die vanuit andere werelden (en wel vanuit de geestelijke wereld) tot ons komt. Juist als je je zo alleen voelt, kun je gevoelig worden voor de haast onmerkbare en zo stille hulp vanuit de
6
geestelijke wereld! Een dergelijke bewustwording is belangrijk, want Michaël wil ons nu juist gevoelig maken voor die andere, hogere wereld. Alleen dan kunnen we immers bewust leren omgaan met onze eigen engel. En alleen dan kunnen we ons bewust worden dat de dood geen einde is, maar dat we ‘slechts’ een deur doorgaan, een andere, nieuwe wereld binnengaan. Omwille van die bewustwording vraagt Michaël aan ons om niet verbitterd, hard of onverschillig te worden door die zo pijnlijke gevoelens van eenzaamheid, maar er doorheen te gaan en er een innerlijke winst op te behalen: de winst van een groeiende verbinding met de geestelijke wereld. En bovendien verwerven we bij een dergelijk innerlijk gevecht ook nog eens een groeiende geestelijke kracht en moed. Michaël leert ons de weg van het midden
Onlangs hadden we een themadag in Amersfoort over de weg van het midden, ofwel de weg tussen Lucifer en Ahriman door. In de Bijbel worden deze beiden de duivel en de satan genoemd, maar in de esoterische traditie worden ze Lucifer (de duivel) en Ahriman (de satan) genoemd. Ik gebruik liever hun esoterische namen, omdat de Bijbelse namen duivel en satan bij velen van ons zoveel negatieve emoties oproepen: angst, afschuw, veroordeling en ga zo maar door. En juist die emoties staan ons in de weg om onbevreesd en met een rustig hart te overdenken, hoe die beiden nu eigenlijk – elk op een eigen manier – op ons mensen inwerken en hoe wij kunnen voorkomen dat wij (teveel) in hun werkingssfeer getrokken worden. 7
Het is bij uitstek Michaël die ons de moed en de innerlijke rust geeft die we nodig hebben om in te zien op welke manier Lucifer en Ahriman – ieder op hun eigen manier – op het aardse leven en op ieder van ons persoonlijk inwerken: Lucifer wil ons ertoe brengen onze angsten te overschreeuwen, een beetje te ‘zweven’ en ons vooral ook door onze emoties te laten meeslepen. Ook wil hij graag dat we zoveel ruimte voor onszelf opeisen dat we daardoor een beetje egoïstisch worden. -
Ahriman wil ons in de greep van de angst brengen, ons verharden en verkrampen en ons ertoe brengen onze zekerheid in de materie (geld bijvoorbeeld) te zoeken. Ook wil hij ons doen geloven dat alleen wat zichtbaar is en te bewijzen valt, bestaat.
Ahriman heeft in deze tijd dan ook veel succes met zijn werk op aarde! Het is Michaël die ons wil leren de weg tussen Lucifer en Ahriman te zoeken, ofwel de weg van het midden. Alleen die weg van het midden voorkomt dat we óf teveel Luciferisch worden (en teveel vliegen), óf teveel Ahrimanisch (en te materialistisch worden). Nu is die weg van het midden de weg van Christus. Niet voor niets stonden er op Golgotha drie kruisen: Jezus Christus hing in het midden, links en rechts van hem hing een moordenaar (symbool van Lucifer en Ahriman). Alleen dit beeld al maakt ons duidelijk, hoezeer het oorspronkelijke, esoterische christendom ons met dit oerbeeld wil leren dat het gaat om de juiste weg van het midden, de weg van Christus die leidt tussen Lucifer en Ahriman door. Het is Michaël die ons het zo broodnodige inzicht geeft, waardoor we enerzijds in deze tijd de inwerking van Lucifer kunnen herkennen, en anderzijds de inwerking van Ahriman. Op onze themadagen in Amersfoort probeer ik dan ook zowel de aanwezigen als mijzelf inzichtelijk te maken, hoe we zo naar het journaal en het krantennieuws – en naar wat er gebeurt in ons eigen leven (!) –kunnen kijken, dat we daarin die beide krachten herkennen. Want alleen wie enerzijds de inwerking van Lucifer, en anderzijds die van Ahriman herkent, kan zich bewust worden, wat dan wel de juiste weg van het midden, de weg van Christus, moet zijn. En Michaël? Hij is het die ons het inzicht geeft dat nodig is om op deze manier naar alle gebeurtenissen die ons overkomen, te leren kijken. We zien dus, hoe belangrijk hij is voor deze tijd, en hoe zinnig het is een feestdag aan hem te wijden!
door Hans Stolp, in het kwartaalblad ‘Verwachting’ van Stichting de Heraut Nr. 60, jaargang 16 – september/november 2011 8
De engel
O, wist je toch hoezeer je aangezicht verandert, wanneer je, midden in de stille, zuivere blik die jou met mij verbindt je wezen innerlijk vergeet en je van mij wendt! Gelijk een landschap dat zojuist nog helder was, wordt het bewolkt en sluit mij van je uit. Dan wacht ik. Dan wacht ik zwijgend af, vaak lang. En ware ik een mens als jij, dan doodde mij de pijn van mijn versmade liefde. Nu echter gaf de Vader mij geduld oneindig groot, en onwankelbaar wacht ik op jou, wanneer je ook maar komen zult. En vat dit zacht verwijt niet op als een verwijt, maar als een stille boodschap slechts. Christian Morgenstern
Odilon Redon
9
Draken Michaël vocht in de hemel zijn strijd met de 'draak' en verdreef Lucifer naar de aarde. En vanaf dat moment heeft de mensheid als geheel en ieder mens als individu met deze tegenstandersmachten, met deze 'draken' te maken. De godheid heeft de mens geschapen om op aarde de onbaatzuchtige liefde te ontwikkelen... een lange weg te gaan! Want om onbaatzuchtig te kunnen liefhebben moet de mens eerst vrij worden. Vrij van begeerte, van dwang, van alle dingen die hem van buitenaf en van binnenuit kluisteren, onvrij maken. Op deze lange weg naar vrijheid, naar liefde, wordt de mens begeleid door talrijke hemelse machten, maar ook door draken. En dat is maar goed ook, want zonder tegenstand kunnen we ons niet ontwikkelen. De mens is het enige wezen dat in twee werelden leeft, de mens is hemel- en aardeburger. Dat is waarom er ook twee machten zijn, Lucifer en Ahriman, die zich als het ware offeren om bij de mens beweging, ontwikkeling, vooruitgang te creëren. Wij beleven dit weliswaar niet als een offer als we ons door deze draken belaagd voelen, maar in wezen hebben deze machten hun eigen wezen en ontwikkeling in dienst van de mensheidsontwikkeling gesteld.
Aanvankelijk had de mensheid alleen met Lucifer te maken, later voegde Ahriman zich daarbij en samen proberen ze de mensheid te 'bewegen'. Aan ons, als mens, de taak om in die beweging staande te blijven, evenwicht te brengen, de draken te herkennen en aan onze 'gordelriem' te binden. Er is een prachtige afbeelding van de strijd van Joris met de draak, die laat zien hoe de jonkvrouw de draak aan haar gordelriem wegvoert nadat Joris hem verslagen heeft. Maar voor we zover zijn dat we de draak kunnen aanbinden, moeten we de draken leren kennen, hun bewegingen leren doorzien, leren zien welke draak ons belaagt: is het Lucifer met zijn vele koppen, die ons als het ware van de aarde probeert af te trekken, die ons van de aarde wil vervreemden en die ons in een ijle wereld van illusies wil laten zijn? Of is het Ahriman, met net zoveel koppen, die ons naar de aarde toe wil trekken, aan de aarde wil ketenen en ons tot uiterst intelligente maar onvrije robots wil maken?
10
In deze tijd waarin de chaos toeneemt en de grote strijd, die op alle fronten gevoerd wordt steeds zichtbaarder wordt –oorlog, verdeeldheid, onbegrip, eenzaamheid– is het van levensbelang dat de mens, ieder mens, zich staande kan houden in deze verscheurdheid, in dit heen en weer zwaaien. Dat kan alleen als wij proberen 'in het midden' te staan, evenwicht proberen te vinden tussen de steeds harder trekkende draken, als wij ons eigen middelpunt vinden. En om dat evenwicht te zoeken heeft de mens veel moed en vertrouwen nodig. Moed en vertrouwen krijgen we als we weten dat er (hemelse) machten zijn die ons willen helpen en waartoe we ons kunnen wenden!
Michaël is de grote helper in onze strijd tegen de draken. Het grote voorbeeld heeft hij ons gegeven. Als wij dat voor-beeld tot ons kunnen laten spreken, in ons kunnen laten leven, zullen we de moed en de kracht vinden om vanuit ons gevonden evenwicht onze eigen draken te verslaan. Geholpen door Michaëlskracht en... een andere belangrijke (goddelijke) kracht in onszelf, namelijk de humor. De relativerende, losmakende kracht van de humor. Humor, als krachtig wapen. Lucifer noch Ahriman kan daar tegen! Als we in dat bewustzijn kunnen leven en de strijd aangaan, kunnen we een stapje verder komen in onze ontwikkeling als mens en mensheid! Mirjam Chamuleau - in “Het Zonnejaar – Michaël’ 11
Visioen
het donkere water werd vloeibaar licht de vissen zwommen in een cirkel, en vliegjes betastten mijn gezicht; aan de oever zat mijn kleine kat te schreeuwen of hem de duivel op de hielen zat; de paarden en koeien, nog geklonken in boeien van aarde en tijd, stampten en snoven, zich onbewust van de eeuwigheid; langzaam naderde ik tot de troon, en mocht mijn kroon aanschouwen in ZIJN handen… een stem klonk: “Ga nu, met in jouw handen MIJN gave: scheppingskracht, en kom niet terug voor in dit leven jouw taak zal zijn volbracht!”
Geartsje, bewoonster van afdeling Eva Mees
12
Een Gesprekskring, een Grondsteenspreuk en Michaël Toen het Leendert Meeshuis ruim 17 jaar geleden officieel werd geopend, ging dat gepaard met het leggen van een symbolische ‘grondsteen’. In de vloer bij de ingang werd een koperen ketting met 10 + 2 schakels -daarover kunt u bij de ingang iets lezen- ingemetseld en voor de eerste keer werd de Grondsteenspreuk van het Leendert Meeshuis gesproken: Moge dit huis rusten op de goedheid van de aarde, de muren gezegend door de vier hemelse winden, het dak behoed door de hoge sterren. Opdat allen die hier leven en werken, die hier beschutting zoeken, wier levenswegen hier samenkomen, hoop en kracht zullen vinden, liefde en vreugde zullen delen en de ZIN ervaren van hun lot. Sindsdien klinkt deze spreuk iedere maandagochtend bij de ochtendkring, zowel in Bilthoven als nu ook in Zeist. Het is intussen een jaar of vijf geleden dat één van de toenmalige bewoonsters zich afvroeg wat een ieder daar bij beleeft. Ze deed toen het voorstel om met elkaar in gesprek te gaan over de inhoud van deze spreuk. Dat was de geboorte van de maandelijkse gesprekskring die sindsdien vrijwel iedere maand bijeen gekomen is. Ook nu de initiatiefneemster en met haar verschillende andere deelnemers, intussen al niet meer in levende lijve onder ons zijn komen we met een kleine kring bewoners en vrijwilligers maandelijks bij elkaar – sinds kort niet meer in de Tuinzaal in Bilthoven maar in een huiskamer van de afdeling Eva Mees. De laatste keer was het vertrekpunt voor het gesprek niet, zoals heel vaak wèl, die intrigerende laatste zin: ‘en de ZIN ervaren van hun lot’. We begonnen deze keer met stilstaan bij ‘de goedheid van de aarde’. Die aarde waarmee wij wat betreft onze fysieke substantie zo verwant zijn. Waarin ontmoeten we haar goedheid? We vroegen ons af wat wel ‘de zegen van de vier hemelse winden’ is. En hoe de hoge sterren ons zouden kunnen ‘behoeden’. Dat bracht ons op de meteorieten regen in augustus, de vallende sterren. Die in verband gebracht worden met Michaël, de aartsengel die met zijn lichtend zwaard van meteoor-ijzer, verwant aan het ijzer in ons bloed, ons stilzwijgend oproept en aanmoedigt om ons uiteen te zetten met het duister(e), in het jaarverloop, en in onszelf – op weg naar de geboorte van 13
het Licht: Kerst in het jaarverloop, de Christuskracht in onszelf. Voorzichtig tastten we deze grote woorden, begrippen, met elkaar af. We merkten dat er moed voor nodig is om hier überhaupt over te denken en te spreken met elkaar. Hoe verbind ik dit met mezelf?! Met mijn eigen ervaringen, denkkaders? Wat levert me dat op? Als vanzelf kwamen we bij een volgende zin in deze spreuk: ‘die hier beschutting zoeken’. Kan Michaël beleefd worden als een kracht, een wezen, een ‘energie’ die beschutting biedt? In een gemeenschap als het Leendert Meeshuis zoeken we beschutting bij elkaar. Maar als die daar een keer niet te vinden is, waar zoeken we die dan? “In mezelf, bij mijn engel”, zei één van de bewoners. Via die engel kwamen te spreken over de rol van Michaël als aartsengel. Over hoe hij in deze fase van de mensheidsontwikkeling niet meer als vanzelfsprekend leeft en beleefd wordt in de harten van ons mensen. Maar zwijgend wacht tot wij ons tot hem wenden, uit eigen vrije keus. Tot Michaël die alleen al door de betekenis van zijn naam ons een vraag stelt: Wie is als God? Daarmee doet hij in onze tijd een beroep op ons om onze ‘draken’ te overwinnen en meer en meer te worden wie we in wezen zijn. “Ik heb er vanuit mijn protestantse opvoeding nooit zo bij stil gestaan dat ik Michaël om hulp kon vragen”, merkte een bewoonster peinzend op. Wat er dan gebeurt, als wij Michaël om hulp vragen? We weten het niet, wat dat gaat worden – ook het stellen van zo’n vraag om hulp is dus op zich al een moedige stap. Je kwetsbaarheid durven erkennen, je onwetendheid en onvolkomenheid. Desondanks op weg gaan zonder precies te weten hoe het gaat worden, samen en ieder voor zich, ten bate van en ten dienste van het Grote Geheel, met de sterke wil om daar LICHT in te brengen… Op weg naar het Kerstgebeuren – waardoor Pasen mogelijk wordt. Met Michaël, onzichtbaar maar meer en meer beleefbaar, wanneer we onze gedachten er voor durven open te stellen, zwijgend maar manend, bemoedigend en sterkend, als een machtige Helper die rugdekking geeft, en die tegelijkertijd met zijn lichtend zwaard ons de weg wijst. Zo met elkaar uitwisselend, een ruim uur lang, tastend, op grond van onze Grondsteenspreuk, was het toch echt alsof we bijna allemaal weer even een klein beetje van de ZIN ervaren konden van ons lot, dat onze levenswegen hier samen komen deed. Prachtig, in de naderende Michaëlstijd in deze wereld anno 2015! Heleen de Weger
14
O klaag toch niet als nevel vroeg de morgen grijst, want des te schoner is de dag, de dag die daar uit rijst
15
Van buiten naar binnen De vraag om vanuit mijn eerste ervaringen in het Leendert Meeshuis én vanuit de Michaël gedachte iets te schrijven in het Mezenblad was voor mij een mooie aanleiding om echt even stil te staan bij die eerste ervaringen. In mei dit jaar ben ik bij Warande komen werken en in de loop van mei/juni gestart in het Leendert Meeshuis als specialist ouderengeneeskunde, ouderenarts zoals ik mezelf vaak voorstel, omdat het anders zo’n mond vol is. Ik heb inmiddels eind augustus ook mijn opleiding tot antroposofisch arts afgerond en voel me klaar en vol energie om vanuit die nieuwe impulsen in het Leendert Meeshuis aan de slag te kunnen. Parallel daaraan zie ik de uitdagingen waar het Leendert Meeshuis voor staat. De strijd met inspectie is gestreden (om in Michaël taal te blijven), waarin een slag gemaakt is waarmee we kwalitatief vele huizen om ons heen hebben ingehaald. En nu ligt daar de uitdaging om financieel en personeel overeind te blijven in een tijd waarin we nu wel een extraatje krijgen van het rijk, maar vooral veel hebben moeten investeren en inleveren en waarin personeel voor vele organisaties een schaars goed aan het worden is. De extra uitdaging voor het Leendert Meeshuis, voor ons, is daarnaast om onze identiteit overeind te houden. Om dat te gaan ervaren als de kracht die ons onderscheidt van de vele huizen die er zijn. Maar vooral ook de kracht die ons bindt en de kracht die ons kan helpen om vanuit ons hart te kunnen blijven werken, om naar de mens waar we voor zorgen te blijven kijken in zijn hele mens zijn en met zijn eigen, specifieke levensvragen. Maar hoe doe je dat wanneer de tijd door je vingers glipt en je met vallen en opstaan de basis maar nauwelijks voor elkaar krijgt? Ik zoek ook, maar ik denk dat het helpt als we proberen te ervaren dat onze identiteit onze gemeenschappelijke kracht is. Dat we die identiteit met elkaar blijven opzoeken, ook met de bewoners, met iedereen die betrokken is bij het Leendert Meeshuis en dat we daarin ook nieuwe stappen durven te zetten, vanuit een nieuwe blik naar onze gewoontes en tradities durven te kijken, kortom vanuit deze tijd naar onze antroposofische identiteit durven te kijken. Dat betekent soms nieuwe vormen zoeken en dus ook oude vormen loslaten, soms noodgedwongen, soms omdat het ook in deze tijd past om nieuwe wegen te zoeken. En het gebeurt ook al, deels noodgedwongen, maar dus ook omdat het in deze tijd past; we zijn op een nieuwe manier aan het kijken naar de inzet van de therapeuten, naar het onderbouwen van ons antroposofisch behandelaanbod, naar de dagbesteding en steeds met de uitdaging om in die nieuwe vormen onze identiteit niet te verliezen, maar te behouden en steeds weer vraagt dat veel moed en vertrouwen.
16
Ik was aan het lezen over Michaël, de Michaël tijd en wat me eigenlijk zo raakte was hoe zeer deze tijd past bij wat er bij ons gebeurt. Vanuit de zomerimpulsen, de krachten die zijn opgedaan moeten we ons naar binnen keren, het huis in. Deze stap naar binnen is moeilijker dan de stap naar buiten, we worden geconfronteerd met de uitdagingen die daar binnen liggen en dat vraagt moed en kracht. Ik herken een parallel met alle regelzaken waar we zo in hebben geïnvesteerd voor inspectie, wat ons een nieuwe, goede ‘buitenkant’ heeft gegeven. Dat is afgerond, maar nu moeten we weer terug naar binnen, naar wie we waren, maar vooral naar wie we zijn, waar we voor willen staan en hoe we dat willen en kunnen doen. Michaël laat ook vrij, vrij om deze weg naar binnen, van het hoofd naar het hart te gaan. Dat kan voor ons betekenen dat er de uitdaging ligt om het gevoel van ‘moeten’ los te laten en te zoeken naar het willen, het met elkaar deze organisatie overeind willen houden. En ook dat vraagt moed en kracht en ik hoop dat deze Michaël tijd daar ons toch een beetje bij kan helpen, want er is al veel gevraagd van iedereen hier. Stil staan bij deze eerste maanden hier levert dus wel veel zorgen op, maar toch, als ik het Leendert Meeshuis binnenloop, dan blijft daar het gevoel van welkom te zijn en van betrokkenheid! Karen
17
18
19
Jongen en ouden – peuterbezoek op afdeling Fazant Nu de zomer voorbij is zullen de peuters van ons naburige kinderdagverblijf ‘De Bosuiltjes’ hun tweewekelijkse bezoekjes aan de bewoners van afdeling Fazant, weer oppakken. In de voetsporen van Renske die dit drie jaar lang deed, mag ik ze vandaag voor de eerste keer weer gaan ontvangen. En natuurlijk zit kabouter Gruyt, zoals dat hoort, hen al op te wachten bij de receptie.
Net als we ons afvragen of ze toch echt vandaag wel komen, zie ik op de oprit de slinger verschijnen van twee juffies met tussen hen in een stuk of zeven peuters. Iedere hummel houdt één van de gekleurde ringen vast, die aan een lang lint bevestigd zijn. Zo komen ze binnen. Ik zet Gruyt op m’n schouder, en Gruyt vertelt hun dat hij al bijna verdrietig werd, en dat de mensen in de huiskamer al naar hen uitkijken, dus hij is heel blij dat ze er nu toch zijn! En er is nog een jarige ook, met een mooie kroon op het hoofd, 3 jaar wordt ze vandaag! Als altijd houden we op weg naar de huiskamer even halt bij het poppenhuis in de gang van afdeling Fazant, en kijken of daar vandaag misschien óók iemand jarig is? In de huiskamer zit al een groot aantal bewoners met een paar medewerkers in een ruime kring. Verheugd worden de peuters begroet, sommigen moeten meteen even aangehaald worden. En meestal is er wel minstens één die dat helemaal niet erg vindt! De ronde rood-met-witte-stippen kussentjes worden binnen die kring op de grond gelegd, en alle dreumesen nemen er op plaats. De één aarzelend en verlegen, de ander balorig, een derde vol verwachting, een vierde stijf tegen juffie aangedrukt. Dan zegt Gruyt dat we toch wel eerst moeten zingen voor de jarige, vóór we met ons zonnelied beginnen – sommige bewoners doen van harte en al klappend mee met het lang-zal-ze-leven lied. En dan volgt het vaste stramien, van het zonnelied (‘Stralend stijgt de zon omhoog…’) en vervolgens met elkaar ‘op een grote paddenstoel’, ‘poesje mauw’, ‘in de maneschijn’, enz. al 20
bewegend zingen, en lees ik een paar verhaaltjes voor uit ‘Het beertje Pippeloentje’ van A. M. G. Schmidt, terwijl ik de kinderen intussen de illustraties laat zien. Herkenbare verhaaltjes, want Pippeloentje ging op reis, net als sommige kinderen ook deden de afgelopen zomer. En uit logeren bij omaatje, net als één van de peuters ook!
Ook de bewoners volgen de op rijm gezette avonturen van Pippeloentje met grote aandacht. Soms volgt er dan een knutseltje met bijenwas, maar dat laat ik deze eerste keer nog achterwege. Als de kinders dan daarna een glaasje sap en een koekje krijgen kijken de ouden vol vertedering toe hoe de één en de ander dat doet, snel, slokje voor slokje, met smaak, eigenlijk liever niet… Wanneer iedereen klaar is staan de peuters op, om in een kringetje samen met de juffen een paar liedjes als ‘zat een klein zigeunermeisje’ en ‘heb je wel gehoord van de zeven de zeven’ met elkaar te dansen. Sommigen vinden het zo leuk dat het een paar maal herhaald moet worden. Tot vreugde van de aanwezige Fazantbewoners, die al die vrolijke beweging met een grote glimlach aanzien. Tot slot maant Gruyt dat het tijd wordt om afscheid te nemen, en gaan we de kring rond om iedereen die dat wil een hand te geven: ‘tot de volgende keer!’. De jasjes gaan weer aan, we zwaaien nog een keer voor het raam, en Gruyt gaat de peuterschare weer voor naar de uitgang. En dan gaat dat kleine volkje de deur weer uit, ieder kind zijn eigen gekleurde ring van het lint vasthoudend. Wat een hoogtepuntje toch steeds weer, deze ontmoeting in een kring van -heel- oud en heel- jong! Heleen de Weger medewerker Cultuur en Welzijn 21
Geheel en essentie Als nieuwe therapeut beeldend (kunstzinnig therapeut beeldend) werd ik door Heleen de Weger gevraagd iets te schrijven voor deze Michaël Mezenbol, over mezelf, mijn motivatie… Vorig jaar was ik met Michaëlsdag 29 september in Barcelona. Niet gehinderd door enige kennis had ik mij voorgenomen die dag bij mijn rondzwervingen door de stad eens te kijken of ik afbeeldingen van Michaël of sint Joris ( ‘die van de draak’ als aardse representant van de aartsengel Michaël) zou tegen komen. Tot mijn verbazing zag ik niet alleen afbeeldingen van sint Joris in een kerk die ik bezocht, maar op het stadhuis, op een gebouw dat ooit van het gilde was geweest, een fontein, een standbeeld, een huis, nog een ander gebouw… Toen ik over die hoeveelheid mijn verbazing uitsprak begon mijn lief hartelijk te lachen. Reuze lol had hij dat hij mij moest vertellen dat Cruyff (ja die voetballer) niet voor niets zijn zoon Jordi had genoemd. Cruyff en Ajax hebben wat, maar Cruyff en Barcelona ook. Jordi is Spaans/Catalaans voor Joris en sint Joris is de beschermheilige van Barcelona en Catalonië. Vandaar… Welke draak zouden ze daar te bedwingen hebben? In de beeldende kunst is sint Joris vaak afgebeeld met het zwaard of de lans die de draak bedwingt. De aartsengel Michaël daarentegen kom je afwisselend met een zwaard en óf een weegschaal tegen. Beide zijn van metaal gemaakt en ieder op hun eigen manier onverbiddelijk. Als je geraakt wordt door een scherp zwaard dan is een wond onvermijdelijk. De goed ingestelde weegschaal geeft het precieze gewicht aan. Mij spreken beide attributen van Michaël wel aan. Van sterrenbeeld ben ik weegschaal. Uit eigen ervaring weet ik dan ook heel goed dat wikken en wegen helpt om keuzes en mogelijkheden inzichtelijk te krijgen. Maar op een gegeven moment moet je de knoop doorhakken om verder te kunnen. Zouden de weegschaal en het zwaard in dit opzicht iets aan elkaar te bieden hebben? Bij de oogst is dat ook zo, de hele oogst wordt binnen gehaald en op een bepaalde manier gewogen. Toch wordt er ook gescheiden. Het kaf van het koren, de gave appels van die waar al een worm een gangetje in gemaakt heeft. Wegen en scheiden, de kwaliteit van de weegschaal en het zwaard. In de herfst kun je meegaan in het beeld dat de natuur geeft dat alles afsterft en dood gaat. Iets wat inderdaad gebeurt. Toch geeft de herfst mij ook de belofte voor het nieuwe voorjaar: in de zaden van alles wat we mogen oogsten en de afstervende bloemen. Zelfs de blaadjes van de bomen die verkleuren en af gaan vallen, kunnen dat omdat de kleine knop van het nieuwe blaadje voor volgend voorjaar er al is. Ga maar eens kijken. De weegschaal geeft een beeld van het geheel, misschien geeft het zwaard wel een beeld van de essentie.
22
Ik hoop dat ik in het Leendert Meeshuis kan bijdragen aan het geheel en hart kan hebben voor de essentie. Pauline van Baar, beeldend therapeut.
Sint Joris bij kathedraal te Barcelona
23
Therapieën in het Leendert Meeshuis – spraak-, muziek-, beeldende -, euritmie-, uitwendige therapie Inleiding In het Leendert Meeshuis in Bilthoven en de afdeling Eva Mees in Zeist kunt u miv 1 september 2015 de genoemde individuele therapieën volgen voor eigen rekening. De individuele therapieën worden gegeven door de therapeuten die ook de huiskamer- en groepsactiviteiten begeleiden in huis of door therapeuten die al langer via een samenwerkingsovereenkomst met het huis zijn verbonden. In deze folder vindt u welke therapieën dit zijn, met de mailadressen waarop de therapeuten bereikbaar zijn. Voor alle therapieën geldt dat u geen voorkennis of speciale vaardigheden nodig hebt om de therapie te volgen. Spraaktherapie Bij de spraaktherapie is er niet alleen aandacht voor uw spraakorganen, maar wordt de mens als geheel aangesproken. Klanken, ritmes en de inhoud van teksten spelen een rol. De expressie kan gestimuleerd worden door gebaren bij het spreken te maken. De therapie kan bijdragen aan uw vitaliteit, levendigheid en wakkerheid, maar ook aan ontspanning, stroming en rust. Lichamelijke en cognitieve functies kunnen hierdoor verbeteren of langer behouden blijven. Als u niet zelf kunt spreken kan ik teksten voor u spreken. Al luisterend kunt u innerlijk meebewegen met inhoud en ritme wat kan bijdragen aan de kwaliteit van uw leven. Spraaktherapeut: Erica Kramer.
[email protected] Muziektherapie Tijdens de muziektherapie maken we samen muziek of maak ik muziek voor u, om de kwaliteit van uw leven zoveel mogelijk te verbeteren of te behouden. Muziektherapie ondersteunt u wanneer uw denkvermogen door dementie vermindert. Het muzikale geheugen blijft immers langer in tact dan vele andere vormen van geheugen. Muziek werkt zonder woorden en is daarom bij uitstek geschikt wanneer u niet of verminderd kunt spreken. Ritme en muziek ondersteunen u om in beweging te blijven bij de ziekte van Parkinson. Muziektherapeut: Mieke van den Goorbergh.
[email protected] Beeldende therapie Bij de beeldende therapie komt een proces op gang door tekenen, boetseren, schilderen en kijken naar kunst. Het samen met de therapeut gericht kunstzinnig werken, spreekt de gezond makende eigen krachten van de mens aan. Het gaat niet om het resultaat. Als u dementie heeft of een CVA gehad kan het kunstzinnige werken ondersteunen bij verwerking, omgaan met boosheid, angst en het stimuleren of ontdekken van vaardigheden. Kunnen spreken is niet belangrijk. Omdat de oefeningen ervarings- en belevingsgericht zijn, wordt de mens achter de dementie of het CVA zichtbaar. Wat zielsmatig gestrand is, kan zo weer in beweging komen.
24
Beeldend therapeut: Pauline van Baar.
[email protected] Euritmietherapie In de euritmietherapie wordt u uitgenodigd om samen met de therapeut met aandacht in beweging te komen met oefeningen naar aanleiding van de door U gestelde hulpvraag. Gezondmakende krachten worden daarbij in u aangesproken. De intentie van de euritmische beweging is dat het rust en ontspanning geeft en ook stimulerend kan werken doordat er een sterkere verbinding tot stand komt met het fysieke lichaam. Hierdoor kan ook een lichamelijk beperkt mens zich weer "heel" en doorwarmd voelen. Door deze bewegingen elke week aan te bieden wordt ook het herinneringsvermogen ondersteund en gestimuleerd. Als u niet zelf kunt bewegen kan de euritmietherapeut uw beweging ondersteunen of de beweging voordoen , zodat u de beweging innerlijk kunt mee-beleven. Eurtimietherapeuten: Agnes Welman
[email protected] Connie Oterdoom.
[email protected] Uitwendige therapie Uitwendige therapie richt zich op de levensprocessen van u, wanneer deze stagneren of overprikkeld zijn. En daarmee zal het uw welbevinden ondersteunen. Werkwijze: door oliën, aftreksels van medicinale planten, mineralen ea substantie op de huid aan te brengen, via een ritmische inwrijving, een plaatselijke applicatie of in een bad. In baden werkt naast de substantie, het water; de beweging en de draagkracht ,en het ritme dat er handmatig aan wordt toegevoegd. Het kan omhulling, ontspanning, verwarming en verzachting bieden. Kortom de levenskwaliteit verhogen, ook als genezing niet meer mogelijk is. Tot in de laatste fase van de dementie en in de fasen voor het sterven blijft over het algemeen de tastzin intact. Uitwendig therapeut: Hanne Post Uiterweer
[email protected] Individueel of in kleine groep Kunstzinnige therapie beeldend wordt individueel of individueel in kleine groepjes gegeven, in sessies van 45 of 60 minuten. (Voor tarieven: zie folder op de afdelingen ) Muziektherapie, euritmietherapie en spraaktherapie worden individueel gegeven in sessies van 20 of 30 minuten, afhankelijk van de vraagstelling. Aanmelding Bij belangstelling kunt u dit melden bij uw Eerst Verantwoordelijk Verzorgende (EVVer), uw arts of rechtstreeks bij de therapeut. De arts kan ook adviseren een bepaalde therapie te volgen. Duur De therapie wordt een à twee maal per week gegeven gedurende een tevoren afgesproken periode. Na een periode van rust en doorwerking kan de therapie eventueel worden voortgezet. Vergoeding De therapieën worden op een aanvullende polis geheel of gedeeltelijk vergoed door de zorgverzekeraars. Raadpleeg hiervoor uw polis. De therapeuten zijn geregistreerd lid van hun beroepsverenigingen. Voor kunstzinnige therapie beeldend, spraaktherapie en muziektherapie is dit de NVKToag.; voor de euritmietherapie de NVET; voor uitwendige therapie de V&VN AZ. Alle beroepsverenigingen vallen onder de NVAZ, de koepel van de antroposofische zorgaanbieders. 25
Wie wat wil lezen… Een boek dat Harriët den Braber van harte aanbeveelt over de ziekte Parkinson: ‘Mijn denken stottert vaak meer dan mijn benen’ – Ad Nouws
Ad Nouws studeerde psychologie in Nijmegen en was medeoprichter van de Winklerkliniek in Wolfheze, centrum voor gedragsneurologie en neuropsychiatrie In zijn boek bundelde hij autobiografisch materiaal dat hij verzamelde in gesprekken met tientallen mensen die de ziekte van Parkinson in hun leven zagen opdoemen. In die zin is dit boek geschreven van “binnenuit”. Het boek ordent de terugkerende elementen in de verhalen van mensen met parkinson. Heel langzaam ontstaat een grondpatroon van veranderingen die de ziekte van Parkinson “van binnen uit” teweegbrengt. Het boek leest vlot weg en is boeiend geschreven. Je krijgt door al die persoonlijke waarnemingen en verhalen van de beschreven patiënten een heel goed beeld over wat de ziekte niet alleen lichamelijk, maar ook psychisch teweeg brengt. Het boek geeft ook goede handvatten om hiermee om te gaan en het te begrijpen. Bv. waarom iemand de ene dag veel meer kan dan de andere dag. Wil je iemand met Parkinson beter begrijpen, dan is dit boek daar een goed hulpmiddel voor. ISBN10 9491549634 26
Een boek dat Heleen de Weger van harte aanbeveelt over de ziekte dementie: Dementie, achtergronden en praktijkervaringen - Jan-Pieter van der Steen, sociaal geriater
Jan Pieter van der Steen is sociaal geriater bij de GGZ Drenthe en bestuurslid van de Afdeling Drenthe van Alzheimer Nederland. Dit boek behandelt de belangrijkste vormen van dementie. Het gaat in op de diagnostiek, begeleiding en omgang met mensen met dementie en beschrijft de oorzaken die tot dementie leiden. Ouder worden is het langzaam loslaten van de levenskrachten, de ziel en het ‘ik’ van het fysieke lichaam. Bij de mens met dementie zien we dat dit los-latingsproces in de hersenen op een niet harmonische wijze verloopt. Om dementie beter te kunnen begrijpen wordt in het boek de lichamelijke ontwikkeling van het geheugen beschreven. Het wordt duidelijk dat het geheugen eerder een lichaamsgebonden en kosmisch geheugen is dan een hersengeheugen. Door ons niet alleen te fixeren op het ouder wordende fysieke lichaam maar ook te kijken naar de ontwikkeling van de vrijkomende levenskrachten in de ouderdom kan er op een andere manier naar dementie gekeken worden en ontstaat er een nieuw perspectief voor degenen die lijden aan dementie. Met bijdragen van Marianne Visser, kunstzinnig therapeute, Barbara Dobberstein, euritmiste, Marjorie Vos en Hennie Tjabringa, uitwendig therapeuten.
ISBN: 978 90 6038 623 1 27
Herdenking van de gestorvenen Als de herfst doorzet en de stemming, de kleuren en lichtval je een weg naar binnen wijzen, herdenken wij in onze cultuur de gestorvenen. We doen dat op 2 november, de dag die Allerzielen genoemd wordt. We staan daarmee in een lange traditie die aan het einde van de 10e eeuw begonnen is. We denken op deze dag speciaal aan onze dierbaren die over de drempel van de dood zijn gegaan. Hoeveel jaren waren we niet samen, hoeveel is er in die tijd niet gebeurd? Fijne dingen, maar ook uitdagingen, hindernissen en beproevingen…. We ervaren precies waar in onszelf die herinneringen zijn opgeslagen. In ons geheugen, maar ook in ons gevoel. We weten… Als we onze gestorvenen herdenken komen we dus uit bij dat onuitwisbare spoor dat een ander in je ziel gemaakt heeft, en waardoor je dus met elkaar verbonden blijft. Het gaat om die verbinding, die verbinding van jij met mij. Daarom is er soms dat heftige verdriet, daarom is er datgene wat we ‘rouw’ noemen. De verbinding die er is, maar die ook anders wordt. Want als je het sterven benoemt als het over een drempel gaan, dan wil daarmee aangeduid worden, dat er een andere werkelijkheid is, een geestelijke werkelijkheid waarin de dierbare verder leeft. Hij of zij heeft alleen het lichaam op aarde achtergelaten. Het unieke en meest individuele gaat verder, leeft verder, ontwikkelt zich verder. Wanneer we onze gestorvenen herdenken, dan zijn we even helemaal bij haar of hem, inclusief alle herinneringen aan ons gedeelde aardse bestaan. We staan ook stil bij het gemis dat we zelf ervaren, in welke mate dan ook. We realiseren ons dat onze dierbare nabij is, maar dat deze nabijheid in de loop der tijd anders wordt. Wij veranderen, maar zij die over die drempel gegaan zijn, veranderen ook. Hebben op een bepaalde manier reisbagage nodig. En die geven wij mee, iedere keer als we – hoe kort ook – met aandacht aan haar of hem denken, ons hem of haar even voor ogen halen. Een kaars die aangestoken wordt, een bloem bij een foto of op een grafmonument. Alles telt, alles werkt, alles is goed……. In het Leendert Meeshuis herdenken wij jaarlijks de bewoners die in dat jaar over de drempel van de dood zijn gegaan. Familieleden, medewerkers, vrijwilligers en medebewoners worden daartoe uitgenodigd voor de Herdenking van de gestorvenen, rond 2 november.Houdt u de aankondigingen in het Mezennieuws of op de prikborden in de gaten. Daar zal precieze informatie verschijnen over dag en tijdstip. Hans Altenburg, beleidsmedewerker 28
Omkeerpuntje
Ontworsteld uit de aarde, na een zomer lang zich richten op de zon, laat de zonnebloem zijn zware hoofd hangen. De opbrengst van zijn leven is bestemd voor de aarde.
Ontworsteld uit de zonnewereld, na vele jaren werken en wandelen op de aarde, legt de mens zijn lichaam neer, zijn blik als vanzelf omhoog gericht. Wordt dáár de opbrengst van zijn leven ontvangen? Johanna Priester Puntje is een korte, positieve, gezondheidsbevorderende tip van Johanna Priester, huisarts. Wie geregeld zo'n lichtpuntje wil ontvangen kan zich aanmelden via de website www.puntjes.nu. Afmelden kan daar ook.
29
Stichting Wederzijds - Stervenscultuur* organiseert:
CONFERENTIE 14 NOVEMBER 2015 IN DOORN Keuzes rondom leven en sterven Onder deze titel organiseert stichting Wederzijds op 14 november a.s. een conferentie in Doorn. Thematiek: Hoe kunnen we tot keuzes komen in moeilijke levenssituaties? Wat doe je bijvoorbeeld als uit prenataal onderzoek blijkt dat je kindje bij de geboorte gezondheidsproblemen zal hebben. Of als je met spoed naar het ziekenhuis moet met een dreigende hartaanval of met een herseninfarct. Of als je van de oncoloog de uitslag van de medische onderzoeken hoort, of als ineens psychiatrische problemen opspelen. Je wereld staat dan plotseling op zijn kop en je moet ingrijpende beslissingen nemen. Medisch gezien kàn er zoveel, maar moet dit ook, wil ik dit zelf? Zo zijn ook de keuzes rondom het levenseinde niet gemakkelijk. Steeds speelt mee, dat je eigen keuzes ook consequenties hebben voor anderen. Voor je partner, je kinderen, voor iedereen met wie je verder verbonden bent. Hoe kom ik tot een goede keuze, op een moment dat ik zo onder druk sta? Kan (en wil) ik daar nu al over nadenken? En ook: wie kan er voor mij spreken als ik dat zelf niet meer kan? Hoe kan ik dat voorbereiden? DAGSCHEMA 09.30 uur Ontvangst met thee en koffie 10.00 uur Welkom door dagvoorzitter Rob Emous Muzikale opmaat door Cornelia Wiemers 10.15 uur “Een mens wil kiezen”- inleiding door Josien de Vries aansluitend drie interviews, omlijst door muziek 11.45 uur Themagroepen 12.45 uur Lunch 13.45 uur Vervolg themagroepen 14.45 uur Theepauze 15.10 uur Muziek 15.15 uur “Zie om en doe wel” - lezing door Marianne de Nooij 16.00 uur Afronding en slotwoord 16.20 uur Einde *’ Sinds 2009 geeft de stichting Wederzijds vorm aan antwoorden op de vraag, hoe je bewuster en spiritueler met sterven kunt omgaan. (…) Wederzijds wil een overkoepelend platform zijn voor ieder die zich bezint op het sterven, de dood en het leven na de dood. Dan denken we in eerste instantie aan mensen met persoonlijke belangstelling voor deze grote levensvragen. Daarnaast gaat het om mensen die beroepsmatig betrokken zijn, zoals artsen, verpleegkundigen en verzorgenden, geestelijk verzorgers, maatschappelijk werkers, hospice medewerkers, vrijwilligers in de palliatieve zorg, kunsttherapeuten, biografisch werkers, uitvaartondernemers en anderen die in hun werk met de dood in aanraking komen.’ 30
31
CONCERTEN LEENDERT MEESHUIS Bilthoven Oktober ’15 4/10
Ella van der Mespel viool, Manuel Wouthuysen piano
11/10
Mirsa Adami solo piano
18/10
Frederic Voorn solo piano
25/10
Jelena Popovic solo piano uit Servie
November ’15 1/11
Immanuel IJzerlooij cello en Daniel Kramer piano
8/11
Erik Ypema en Cees Sax gitaarduo Duo Cordial
15/11
Angela van Dis solo piano
22/11
Lonneke Clabbers en Nina van Helvert piano en sax
29/11 December ’15 6/12
Hristo Petrov solo piano,
13/12
Angela van Dis solo piano en Emilie Prast viool
20/12
Maria Rosaria klarinet Elliot Simpson gitaar
26/12
Artez/HKU saxophone orchestra olv Johan van der Linden
2e Kerstdag
Valborgensemble
Alle concerten worden financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis
Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis Deze stichting wil het huis graag extra financiële armslag bieden. Het werken vanuit de specifieke zorgvisie stelt extra eisen aan bijvoorbeeld opleiding, behandeling, voeding, inrichting en aan culturele evenementen. De AWBZ/WMO-subsidie is hiervoor niet toereikend. De stichting ontvangt bijdragen vanuit giften en legaten, die over te maken zijn op rekening 21.21.09.588 bij de Triodosbank te Zeist, ten name van Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis. Een folder van de stichting is te verkrijgen bij de receptie van het Leendert Meeshuis in Bilthoven.
32
CONCERTEN afdeling EVA MEES Oktober ’15 4/10
Angela van Dis piano
11/10
Manuel Wouthuysen en Ella Mespel piano en viool
18/10
Elfriede Kooreman en Martin Kuijlenburg piano, viool Lisanne Jacobs zang met gitarist jazzduo
25/10 November ’15 1/11
Frederic Voorn solo piano
8/11
Chloë van der Lek jazzpianiste
15/11
Duo Cordial, Erik Ypema, Cees Sax gitaarduo
22/11
Jelena Popovic piano
29/11
Manuel Wouthuysen en Ella Mespel piano en viool
December ’15 6/12
Jelena Popovic solo piano
13/12
Erwin Rommert Weerstra solo piano
20/12
Angela van Dis solo piano
26/12 2e Kerstdag
nog niet bekend
Alle concerten worden financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis
Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis Deze stichting wil het huis graag extra financiële armslag bieden. Het werken vanuit de specifieke zorgvisie stelt extra eisen aan bijvoorbeeld opleiding, behandeling, voeding, inrichting en aan culturele evenementen. De AWBZ/WMO-subsidie is hiervoor niet toereikend. De stichting ontvangt bijdragen vanuit giften en legaten, die over te maken zijn op rekening 21.21.09.588 bij de Triodosbank te Zeist, ten name van Stichting Vrienden van het Leendert Meeshuis. Een folder van de stichting is te verkrijgen bij de receptie van het Leendert Meeshuis in Bilthoven. 33
Inhoudsopgave Van de (interim-)redactie……………………………………………………………………………………………
3
Het Michaëlsfeest – Hans Stolp ………………………………………………………………………………….
4
Engel – Christian Morgenstern …………………………………………………………………………………..
9
Draken – Mirjam Chamuleau ……………………………………………………………………………………..
10
Visioen – Geartjse ………………………………………………………………………………………………………
12
Een Gesprekskring, een Grondsteenspreuk en Michaël – H. de Weger ………………………
13
‘O, klaag toch niet’ ……………………………………………………………………………………………………… Van buiten naar binnen – Karen Siebrink …………………………………………………………………..
15 16
‘O Michaël, gij zoekt mensen’ ……………………………………………………………………………………. 18 Jongen en ouden – Heleen de Weger ………………………………………………………………………… 20 Geheel en essentie – Pauline van Baar ………………………………………………………………………. 22 Therapieën in het Leendert Meeshuis ……………………………………………………………………….. 24 Wie wat wil lezen ………………………………………………………………………………………………………. 26 Herdenking van de gestorvenen – Hans Altenburg …………………………………………………….
28
Omkeerpuntje ……………………………………………………………………………………………………………
29
Conferentie Stichting Wederzijds ………………………………………………………………………………. 31 Concerten oktober, november, december …………………………………………………………………. 32 Colofon ………………………………………………………………………………………………………………………. 35
34
Oscar Bodogaard
Colofon De Mezenbol is een uitgave van het Leendert Meeshuis, verpleeghuis met antroposofische identiteit, te Bilthoven. Ingezonden artikelen kunnen worden gericht aan de redactie per email:
[email protected] of op papier worden verstuurd naar onderstaand adres, of worden afgegeven aan de receptie van het Leendert Meeshuis. Kopij voor het Advent/Kerstnummer graag inleveren vóór 4 december 2015. Leendert Meeshuis, Prof. Bronkhorstlaan 6, 3723 MB Bilthoven Tel.: 030 – 2259600, fax: 030 – 2259699 E.:
[email protected] W.: www.antroz.nl Aan deze uitgave werkten mee: Hans Altenburg Pauline van Baar Harriët den Braber Mirjam Chamuleau Nina Ritsma Karen Siebrink Hans Stolp Heleen de Weger
35
Redactie: Heleen de Weger …..? …..?
Ninetta Sombart
herfst 2015
36
