MEMO Van Datum Onderwerp
J. Nijenhuis en C. Wildemors 31 oktober 2013 aanvullende informatie m.b.t. bezuinigingstaakstelling FBK-stadion Postbus 18 7550 AA Hengelo
Aanleiding en werkwijze Tijdens de gemeenteraadsvergadering van 8 oktober jl. stond de bezuinigingstaakstelling FBK stadion op de agenda. De zondagavond voor de vergadering heeft de stichting FBK-Games aanvullende informatie ter beschikking gesteld aan de raadsleden. Deze aanvullende informatie was op dat moment niet meer toetsbaar voor het College en de raadsleden. Door de fracties van de GroenLinks en PvdA is om die reden een motie ingediend die door uw Raad is aangenomen. Deze motie luidt als volgt: De raad draagt het college op: - Het voorstel van de stichting FBK-Games om te komen tot een bezuiniging van €200.000 samen met de Stichting FBK-Games te beoordelen - Daarnaast rekening te houden met een structurele subsidie van €50.000 in plaats van de eerder gevraagde €100.000. - Te onderzoeken of en hoe de resterende bezuinigingsopgave van €130.000 te realiseren is binnen de exploitatie en het beheer van sportcomplex Veldwijk. - De uitwerking hiervan voor te leggen aan de raad in de vergadering van 5 november 2013. Op basis van deze motie is het Raadsvoorstel zoals dat voorlag aangehouden tot 5 november. Naast het beantwoorden van de vragen uit de motie van GroenLinks en PvdA, heeft de wethouder toegezegd om het voorstel van FC Twente verder uit te werken en dit voor te leggen aan de gemeenteraad. In de afgelopen weken zijn verschillende aspecten verder uitgezocht en uitgewerkt door de gemeente in overleg met betrokken partijen zoals de stichting FBK-Games, Golazo Sports, MPM en FC Twente. Ook is nogmaals een beroep gedaan op een onafhankelijke externe partij (Deloitte). Gezien de krappe tijd was het niet mogelijk om een toets uit te voeren op (de onderbouwing van) de voorstellen. In plaats daarvan heeft een specialist van Deloitte de stukken meegelezen en waar nodig van commentaar voorzien. Hiervan is geen afzonderlijke rapportage. Deze notitie is opgebouwd rond de drie onderwerpen zoals die in de motie zijn verwoord bij de eerste drie gedachtestreepjes. Deze thema’s zijn vertaald de volgende drie vragen: 1. Is de door de stichting FBK games gepresenteerde jaarlast van maximaal €375.000 voor de gemeente realistisch? 2. Kunnen de games voor de komende drie jaren worden gegarandeerd uitgaande van een gemeentelijke subsidie van maximaal €50.000 per jaar? 3. Is de resterende bezuinigingsopgave te realiseren binnen de exploitatie en beheer van sportcomplex Veldwijk? Deze vragen worden op hoofdlijnen beantwoord in deze memo evenals een verdere beschrijving van het voorstel van FC Twente. In de bijlage zijn andere relevante vragen opgenomen zoals die tijdens de Raadsvergadering zijn gesteld of in de tussenliggende periode naar voren zijn gekomen.
Hoofdvragen 1) Is de door de stichting FBK-Games gepresenteerde jaarlast van maximaal € 375.000 voor de gemeente realistisch? Om deze vraag te beantwoorden is belangrijk om te weten uit welke onderdelen de bezuiniging precies is opgebouwd. De huidige lasten voor het stadion zijn in de begroting opgenomen voor een bedrag van circa €574.000 per jaar. Deze lasten bestaan uit kapitaallasten (rente en afschrijving) en gebruikslasten (beheer en onderhoud). Daar staan inkomsten uit huur tegenover. Door de stichting FBK-Games is aangegeven dat zij op alle onderdelen voordelen kunnen behalen ten opzichte van de gemeentelijke begroting. Dit wordt hieronder per onderdeel uitgewerkt met daarbij de opmerkingen van de gemeente.
1
Kapitaallasten De in de begroting van 2013 opgenomen kapitaallasten bedragen €413.500, opgebouwd uit €200.000 afschrijving en €213.500 rente. NB Recent is met de belastingdienst overeenstemming bereikt over de interpretatie van de regels omtrent BTW heffing voor sportcomplexen. Dit heeft erin geresulteerd dat een bedrag ter grootte van € 459.000 terug is ontvangen op de realisatiekosten van het FBK stadion. Dit betekent dat de boekwaarde over het jaar 2013 onlangs is verlaagd. Hierdoor zijn de kapitaallasten over 2013 met ongeveer € 60.000 verlaagd tot ca. € 353.500. Ook in de volgende jaren heeft dit een positief effect op de kapitaallasten. De stichting FBK-Games heeft hier in haar berekening al rekening mee gehouden. Door de stichting FBK-Games wordt een sale en leaseback constructie voorgesteld waarbij de jaarlasten over lange tijd ongeveer gelijk blijven. Bovendien gaat de Stichting Maatschappelijk Vastgoed (SMV) die de berekening in opdracht van de stichting FBK-Games heeft gemaakt uit van een lagere afschrijving. Zij houden rekening met een restwaarde op het stadion van circa €1,7 miljoen. De rente die de stichting Maatschappelijk Vastgoed in haar berekening heeft opgenomen is gebaseerd op recente ervaringen en bedraagt 4,5%. (zie beschrijving stichting SMV). In totaal komen zij tot een jaarlijkse kapitaallast van €208.500. Bevindingen De rente waarmee wordt gerekend is gebaseerd op realistische gegevens waarbij als uitgangspunt is genomen dat de gemeente garant staat voor een eventuele terugkoop van het stadion. Daarnaast wordt ervan uitgegaan dat de lening die de stichting afsluit volledig wordt afgelost gedurende de looptijd van 30 jaar. Het feit dat er wordt afgeschreven tot de helft van de investeringswaarde levert een (boekhoudkundig) voordeel op. Dit is in dergelijke gevallen niet ongebruikelijk en is ingegeven door fiscale eisen. De gemeente zou in theorie ook bij haar afschrijving uit kunnen gaan van een restwaarde. Dit betekent echter mogelijk in de toekomst een hogere last als die restwaarde er niet feitelijk is. Op dit punt is de gemeentelijke systematiek voorzichtiger.
Onderhoudslasten In de gemeentelijke begroting is een bedrag van ongeveer €170.000 opgenomen voor beheer en onderhoud van het stadion. Dit is inclusief een bedrag van ongeveer €60.000 aan gemeentelijke uren. Door de stichting FBK-Games is in samenwerking met de gemeente uitgebreid gesproken over het feitelijke onderhoud en is in beeld gebracht welke werkzaamheden worden uitgevoerd door de gemeente en welke daarvan mogelijk door vrijwilligers of “derden” kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast is het gemeentelijke meerjarenonderhoudsplan (mjop) voor het stadion inclusief wedstrijdsecretariaat input geweest voor het opstellen van de gemiddelde jaarlijkse onderhoudskosten. Daar bovenop heeft de stichting FBK-Games met een externe deskundige onderzoek gedaan naar de kosten die te verwachten zijn om de atletiekvoorzieningen op topsport niveau te houden. Al deze kosten zijn bij elkaar opgeteld tot de jaarlijkse onderhouds- en gebruikskosten. Deze zijn door de stichting FBKGames en stichting SMV geraamd op €166.000 per jaar. Bevindingen Een deel van de bezuiniging wordt gerealiseerd door inzet van vrijwilligers van bijvoorbeeld de atletiekvereniging MPM. Uit een gesprek met de voorzitter van MPM blijkt dat zij veel vrijwilligers hebben, waarop ze regelmatig een beroep (kunnen) doen. Zij levert al jaren vrijwilligers bij evenementen als de dubbele mijl en de FBK-Games. Ook Kronos en Laac hebben veel vrijwilligers die zich graag inzetten voor hun vereniging en de atletiek. De lokale atletiekverenigingen hebben er alle vertrouwen in dat ze ook voor de onderhoudstaken de benodigde mensen gaan vinden. Een risico hierbij is wel dat nu de urgentie wordt gevoeld en dat iedereen enthousiast is. Hoe dit op lange termijn gaat is moeilijk in te schatten. Ook door de organisatie van extra evenementen door Golazo Sports, waarbij inzet van vrijwilligers onontbeerlijk is, ontstaat het risico van overbelasting van het vrijwilligerslegioen. De hiermee gepaard gaande bezuiniging bedraagt ongeveer €20.000 per jaar. Het risico voor de gemeente is hiermee beheersbaar, bijvoorbeeld door afspraken te maken over de huur en achtervang door de stichting FBK-Games. De onderhoudskosten aan de atletiekvoorzieningen zijn in de gemeentebegroting niet specifiek geraamd. Hierin is de stichting FBK-Games voorzichtiger dan de gemeente. Overall bezien gaat de
2
stichting FBK-Games dan ook uit van een vrijwel gelijk blijvend beheer en onderhoudsbudget. Hiermee lijken de aannames van de stichting FBK-Games realistisch.
Huuropbrengsten In voorgaande jaren is er ongeveer €25.000 aan huuropbrengsten begroot (inclusief een bijdrage van €11.350 van de stichting FBK-Games). De overige inkomsten kwamen voornamelijk van MPM en in mindere mate van Kronos, Laac, ROC van Twente en overige onderwijsinstellingen. De stichting FBK-Games geeft aan dat zij kans zien de huurinkomsten te verhogen tot een bedrag van €50.000. Golazo Sports verbindt zich langjarig aan de FBK-Games. Galozo Sports stelt zich garant voor het organiseren van ten minste twee extra breedtesportevenementen in/rondom het FBK-stadion, hetgeen een extra jaarlijkse huuropbrengst van tenminste €20.000 oplevert. Daarnaast stijgen de inkomsten doordat MPM de komende jaren meer huur gaat betalen. Bevindingen In 2012 hebben we geconstateerd dat MPM in vergelijking met zaalsportverenigingen - maar ook ten opzichte van overige gebruikers van het FBK-stadion - relatief weinig huur betaalde. Om dit tarief meer in overeenstemming te brengen met de andere tarieven, is besloten om het huurtarief voor MPM in een aantal jaren fors te verhogen. Buiten deze vastgestelde verdubbeling van de huur van MPM (van €6.150 in 2012 naar €13.500 in 2015) ziet MPM geen mogelijkheden om nog meer huur te gaan betalen. MPM is een echte familieclub waar veel families met meerdere kinderen (en hun ouders) lid zijn. De tarieven voor de andere gebruikers van het FBK-stadion zijn licht gestegen; vergelijkbaar met de stijging van de andere tarieven van sportaccommodaties. Door de garantstelling voor de huuropbrengsten uit minimaal 2 recreatiesportevenementen in het FBK stadion is de conclusie, dat de geraamde opbrengsten van €50.000 door de stichting FBK-Games realistisch zijn. Conclusie vraag 1 Uit de berekening van SMV in opdracht van de stichting FBK-Games blijkt dat bij de voorgestelde constructie een jaarhuur kan worden bereikt in de eerste jaren van gemiddeld ongeveer €350.000. Uit onze bevindingen is gebleken dat hier realistische aannames onder liggen. Wel moet hierbij opgemerkt worden dat in de loop der jaren de gemiddelde huurprijs licht stijgt terwijl de lasten bij de gemeente juist afnemen. Aan de andere kant zijn er mogelijk ook nog wel optimalisatiemogelijkheden ten opzichte van de gehanteerde uitgangspunten. Dit betekent dat de door de stichting FBK-Games gepresenteerde jaarlast van maximaal €375.000 voor de gemeente realistisch is en zelfs nog iets lager uit pakt.
2) Hoe realistisch is het voortbestaan van de FBK-Games voor de komende jaren? Een belangrijke voorwaarde die door de raad is gesteld bij de bezuinigingsopgave is het voortbestaan van de FBK-Games. De afgelopen jaren is het niveau van de FBK-Games achteruit gegaan en dit geldt ook voor de financiële mogelijkheden van de stichting FBK-Games. Geconcludeerd kan worden dat de bodem was bereikt. Hierdoor ontstaat het risico van een negatieve spiraal die nog moeilijk is te doorbreken. Door de nieuwe directie is hard gewerkt om deze spiraal te doorbreken wat op eigen kracht een zware opgave is. Het weekend voor de raadsvergadering van 8 oktober heeft de stichting FBK-Games echter een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Golazo Sports. Golazo Sports is een Belgisch sportmarketingbureau met meer dan 100 vaste medewerkers en ruim 500 flexibele krachten. Het bedrijf is gestart in 1990 en heeft tegenwoordig (samen met haar dochterondernemingen en samenwerkingsverbanden) een omzet van 40 miljoen euro per jaar. De doelstelling van het bedrijf is het realiseren van toegevoegde waarde binnen de sport, media en entertainmentbranche. De nadruk hierbij ligt op innovatie, creativiteit en geïntegreerde oplossingen. Golazo Sports werkt samen met verenigingen en bonden. Momenteel is zij eigenaar van ruim 200 topen breedtesportevenementen, waaronder de prestigieuze Memorial Van Damme; de internationale topatletiekwedstrijd die deel uitmaakt van de IAAF Diamond League. Voor de organisatie van de verschillende evenementen maakt Golazo Sports gebruik van bestaande accommodaties; zij heeft zelf geen eigen accommodaties in bezit. Golazo Sports ziet voor haar onderneming grote kansen op de Nederlandse markt en is bezig een strategie te ontwikkelen om die markt te betreden. In dat kader wil men daarom de komende jaren fors investeren in diverse activiteiten. Het partnerschap met de FBK-Games is voor Golazo Sports een ideale gelegenheid om zich ook in Nederland te manifesteren in topsport en in recreatiesport.
3
Golazo Sports stelt zich voor de komende vijf jaar garant voor de organisatie van de FBK-Games in Hengelo op het niveau top 15-20 van de atletiekwedstrijden in de wereld. Uitgaande van eenzelfde volume aan al bestaande sponsoring betekent deze garantstelling concreet dat het budget voor de organisatie van de wedstrijden minimaal uitgebreid zal worden met een bedrag tussen de €250.000 en €300.000 per jaar. Deze budgetuitbreiding zal voornamelijk geïnvesteerd worden in het deelnemersveld. Daarmee verbetert Golazo Sports dus de exploitatie van de FBK-Games. De stichting FBK-Games heeft op basis van de samenwerking met Golazo Sports een nieuwe meerjarenbegroting opgesteld. Zij heeft hierin de gevraagde subsidie aan de gemeente Hengelo vanaf 2014 verlaagd van €100.000 naar €50.000 per jaar.
Bevindingen De samenwerking met Golazo Sports en hun garantstelling om een nieuwe hoofdsponsor te leveren, betekent een stevige financiële impuls voor de exploitatie van de FBK-Games voor de komende jaren. Op basis van financiele jaarstukken van de afgelopen twee jaren hebben we geconcludeerd dat Golazo Sports een bedrijf is met gezonde winstcijfers en dus een gezonde exploitatie. Op dit moment zijn zij ruimschoots in staat om hun financiele garantie waar te maken. Hiermee is het voortbestaan van de FBK-Games dus ten minste voor de komende vijf jaren gegarandeerd. Bovendien zal het prestatieniveau van de FBK-Games verhoogd worden. De door de stichting FBK-games bijgestelde meerjarenbegroting laat dit ook zien. Met name aan de inkomstenkant zijn er nog wel twijfels of dit ook waargemaakt kan worden. Er wordt uitgegaan van een forse verhoging van een aantal posten zoals FBK-beweegt, Founders en recettes. Er zit een plan achter om samen met bedrijven op een andere manier op te trekken. De stijging van inkomsten die daarmee wordt beoogd wordt door ons als optimistisch ingeschat. Daar staat tegenover dat deze inkomsten vrijwel volledig worden opgenomen in het atletenbudget dat ook ten opzichte van dit jaar ruim verdubbeld in de periode tot 2016. Dit zijn communicerende vaten waarbij de stichting FBK-Games aangeeft dat het budget voor 2014 (dat al 50% hoger is dan 2013) de ondergrens is. Conclusie vraag 2 Op basis van de aangeleverde gegevens over de verbinding van Golazo Sports is er geen reden om te twijfelen aan de haalbaarheid van de FBK-Games in de komende jaren.
3) Kan het resterende tekort worden gedekt uit middelen voor Veldwijk Er was een bezuinigingstaakstelling van €281.000 op het FBK-stadion. In het voorstel van de stichting FBK-Games denkt men een gemiddelde bezuiniging van ongeveer €230.000 te kunnen behalen op het begrote bedrag voor het stadion in 2013. Daarnaast vraagt de stichting FBK-Games een jaarlijkse subsidie van de gemeente van €50.000. Dit is nog niet in de gemeentelijke begroting opgenomen en kan alleen worden gevonden middels een bezuiniging elders in de begroting. In de motie van GroenLinks en PvdA is gevraagd om uit te zoeken of we de oplossing voor dit tekort binnen de exploitatie en het beheer van sportcomplex Veldwijk zouden kunnen vinden. We hebben hiernaar gekeken en komen tot de conclusie dat dat niet lukt. Op dit moment kent de begroting van het sportpark Veldwijk al een overbesteding. Ook het uitbesteden van diverse werkzaamheden aan bijvoorbeeld de SWB biedt hiervoor geen mogelijkheden. Een substantieel deel van de werkzaamheden bestaat uit specialistisch werk. Bovendien wordt de SWB al ingezet voor bepaalde werkzaamheden die niet specialistisch zijn. Ook het onderbrengen van andere gebouwen in een sale leaseback constructie lijkt op voorhand weinig kansrijk. Er moeten dan met vele verschillende gebruikers afspraken worden gemaakt en bovendien zijn de kapitaallasten relatief gezien beperkt.
Conclusie vraag 3 De begroting van de overige onderdelen van sportpark Veldwijk bieden geen mogelijkheid om het resterende tekort te dekken. Op basis van de bestaande bestuursafspraken betekent dit dat er nog een bedrag van ongeveer €50.000 moet worden gevonden binnen de sportbegroting. Daarnaast moet de gevraagde structurele subsidie van €50.000 nog in de algemene gemeentelijke begroting gevonden worden.
4
4) Hoe ziet de nadere uitwerking van het voorstel van FC Twente eruit? Zoals bekend heeft FC Twente haar trainingsaccommodatie in Hengelo gevestigd. Alle selectieteams trainen op het complex in Veldwijk en de vrouwen- en jeugdacademie zijn er gevestigd. Bovendien heeft FC Twente de bestaande tennisvereniging TC Park Veldwijk overgenomen en gaat deze vereniging verder onder de naam FC Twente Tennis. FC Twente is voor 70% eigenaar van het hoofdgebouw dat aan het stadion is vast gebouwd en van waaruit de hoofdtribune bereikbaar is. De resterende 30% is eigendom van de gemeente Hengelo. Met de groei van FC Twente in de afgelopen jaren is de druk op het gebied sterk toegenomen. Dit leidt tot een aantal problemen waarvoor FC Twente een oplossing zoekt. Dit zijn: Geen goede eigen accommodatie voor de eerste selectie met voldoende privacy; De afdeling vrouwenvoetbal en andere afdelingen zitten nu in tijdelijke portocabins die onnodig geld kosten en niet voldoen in functionaliteit, duurzaamheid en comfort. Bovendien komen deze de uitstraling van het gebied niet ten goede; Voldoende (kantoor)ruimte ontbreekt; Gebrek aan veldcapaciteit; Geen passende accommodatie voor wedstrijden van de beloften en het vrouwenteam. Voor bovenstaande zaken kan een oplossing gevonden worden in het voorstel dat FC Twente heeft gedaan ten aanzien van het overnemen van het FBK stadion. Voorstel overname stadion FC Twente stelt voor om voor de overname van het FBK-stadion een constructie te kiezen die vergelijkbaar is met het voorstel van de stichting FBK-Games. Dit houdt in dat er een stichting wordt opgericht door FC Twente en de gemeente Hengelo. Deze stichting koopt het FBK-stadion inclusief hoofdgebouw voor de huidige boekwaarde. Daarna wordt het FBK-stadion in opdracht van de stichting verbouwd tot voetbalstadion en wordt er het gemeentelijk onderkomen voor sportservices in ondergebracht. De stichting verhuurt het stadion vervolgens aan FC Twente en aan de Gemeente Hengelo. Voor het deel van de tijd dat het stadion aan de Gemeente Hengelo wordt verhuurd kan het ingezet worden voor diverse gemeentelijke evenementen. Bovendien heeft de gemeente het recht het stadion te gebruiken voor het onderkomen van sportservices. FC Twente huurt het stadion van de stichting voor haar wedstrijden en trainingen en vestigt hierin haar onderkomens voor de vrouwen, de jeugd en de spelers in de profopleiding voor het eerste elftal. Onderdeel van de overname is de verplaatsing van Barbaros. Dit kan worden bekostigd uit de opbrengst van de verkoop van het hoofdgebouw door FC Twente aan de stichting en uit eigen middelen van FC Twente of bijdragen van derden. Financiële aspecten Op basis van de eerder geraamde investeringen in het complex zullen de jaarlijkse lasten die de stichting moet doorberekenen aan haar huurders moet nader worden uitgewerkt. Uit een eerste verkenning blijkt dat deze ongeveer €800.000,-- tot €900.000 bedragen. De maximale huur die de Gemeente Hengelo in rekening kan worden gebracht door de stichting is ongeveer €290.000,-- per jaar. Hiermee wordt de bezuinigingstaakstelling op het FBK-stadion volledig gehaald. Alle overige kosten die de stichting moet maken om de investeringslasten te dekken worden verwerkt in het huurbedrag dat FC Twente betaalt. Voor FC Twente betekent dit een toename van de huidige kosten die men in het gebied maakt. Daar staat tegenover dat op een aantal onderdelen een substantiële bezuiniging kan worden behaald en dat FC Twente in staat is extra inkomsten te genereren met de nieuwe faciliteiten. Voor FC Twente betekent dit dat tegen relatief lage extra jaarlijkse lasten een belangrijke pijler onder haar beleidsdoelstellingen kan realiseren. Namelijk een hoogwaardige trainingsaccommodatie voor het eerste met een bij de ambities van de club passende voetbalacademie en vrouwenafdeling. Ten opzichte van de totale jaarbegroting van FC Twente betekent dit een toename van ongeveer 1%. Bevindingen Het voorstel van FC Twente betekent dat de gemeentelijke bezuinigingstaakstelling volledig wordt gerealiseerd. Bovendien betekent dit voor FC Twente een concentratie van activiteiten in Hengelo en meer exposure voor het gebied. Er zullen ook veel meer bezoekers uit de regio in het gebied komen zodra daadwerkelijk de beloften en vrouwen hun wedstrijden daar voetballen. Dit biedt ook kansen voor de profilering van Veldwijk Noord. Deze wijk wordt momenteel geherstructureerd. Het voorstel van FC Twente betekent echter wel toename van het risicoprofiel. Doordat FC Twente en de gemeente samen participeren in een stichting waarin ook de aanvullende investeringen zijn ondergebracht ontstaat er een risico voor de gemeente indien de hoofdhuurder zijn verplichtingen niet na kan komen. Hier dienen zekerheden van de kant van FC Twente tegenover te staan.
5
Overige vragen en antwoorden 1) Zijn er nog andere belangrijke ontwikkelingen binnen het gemeentelijke sportbeleid te verwachten in de komende jaren? Er zijn een aantal zaken die (gaan) spelen. Zo staat het Twentebad de komende periode voor forse investeringen om de accommodatie veilig en schoon te houden. Voor deze investeringen moet nog geld gevonden worden. Daarnaast heeft ATC’65 ruimtegebrek op haar sportcomplex. Er is geen plek om een extra natuurgrasveld te realiseren. Als alternatief zou op de plek van een bestaand natuurgrasveld een kunstgrasveld kunnen worden aangelegd. Ook dit brengt kosten met zich mee; zowel voor de gemeente als voor ATC’65 zelf. Ook dekking voor deze kosten moet nog gevonden worden. De gemeente wordt bovendien met enige regelmaat geconfronteerd met sportverenigingen die moeite hebben om hun financiën op orde te krijgen/houden. Daarnaast hebben we ook te maken met zogenaamde invliegers en incidentele wensen en noodzakelijkheden binnen het sportbeleid. Tenslotte is de verwachting dat de gemeente Hengelo ook na 2013 met nieuwe bezuinigingen geconfronteerd gaat worden. Of en zo ja in welke mate deze binnen het sportbeleid zullen neerdalen, is nog onbekend.
2) De stichting FBK-Games wil samen met de gemeente op zoek naar middelen die de breedtesport stimuleren en die ingezet kunnen worden ter bevordering van gezondheid en vitaliteit van de burgers in Hengelo. Welke concrete structurele middelen en mogelijkheden zijn er in dit kader? Er zijn middelen en mogelijkheden vanuit de gemeente die de breedtesport stimuleren en die ingezet kunnen worden ter bevordering van gezondheid en vitaliteit van de burgers in Hengelo. Het betreft echter vooral middelen en mogelijkheden die geoormerkt zijn en dus niet ‘vrij’ zijn in te zetten ten bate van FBK. Voorbeelden: subsidies voor sportverenigingen (specifiek voor bepaalde doelgroepen en/of activiteiten), het sport- en cultuurfonds (specifiek voor mensen met een laag inkomen). De gemeente Hengelo doet al enige jaren mee aan de Brede Impuls Combinatiefuncties. Dit betekent dat wij jaarlijks een bijdrage krijgen van het Ministerie van VWS om combinatiefunctionarissen (zoals buurtsportcoaches) aan te stellen. Een buurtsportcoach heeft als taak om mensen in beweging te brengen en verbindingen te leggen tussen sport en bewegen en andere sectoren zoals onderwijs, welzijn, kinderopvang, zorg en bedrijfsleven. Binnen Hengelo zijn er al jaren combinatiefunctionarissen sport actief. Zij werken met specifieke doelgroepen op basis van afspraken met betrokken partijen die ook een flink deel van de kosten op zich nemen (cofinanciering). Dit maakt dat we de huidige combinatiefunctionarissen niet (extra) kunnen inzetten voor breedtesportactiviteiten rondom FBK. Overigens organiseren de combinatiefunctionarissen van Hengelo Sport – samen met MPM – al de nodige activiteiten in het FBK-stadion en rondom de FBKGames. Binnen de Brede Impuls Combinatiefuncties is er nog beperkte ruimte om nieuwe (structurele!) combinatiefuncties in te vullen. Daarover zijn we reeds in gesprek met een aantal betrokkenen. Belangrijk hierbij is dat een belangstellende partij zelf moet zorgen voor een cofinanciering en het werkgeverschap van de betreffende combinatiefunctionaris moet verzorgen. Zo zou het bijvoorbeeld mogelijk zijn om 0,5 fte combinatiefunctie aan te stellen bij de stichting FBK-Games. Deze persoon zou extra breedtesportactiviteiten kunnen organiseren rondom de FBK-Games in samenwerking met scholen en sportverenigingen. Dit zou concreet betekenen dat de stichting FBK-Games jaarlijks een bijdrage van €10.000 kan krijgen vanuit de Brede Impuls. Voorwaarden hiervoor zijn dat de stichting FBK-Games zorgdraagt voor de benodigde structurele cofinanciering van €15.000 per jaar en dat deze functionaris in dienst komt bij de stichting FBK-Games. Tenslotte moeten de gemeente en de stichting FBK-Games gerichte prestatieafspraken maken voor de werkzaamheden die deze combinatiefunctionaris moet gaan verrichten. Een risico hierbij is dat het Ministerie van VWS een dergelijke regeling op termijn ook weer kan intrekken. Naast de mogelijkheid van de Brede Impuls Combinatiefuncties, zijn er mogelijk ook kansen vanuit sociale zaken/arbeidsmarktbeleid. Bijvoorbeeld gekoppeld bedrijven uit de Business Club ’83. Dat moet nog nader verkend worden. Tenslotte heeft de gemeente Hengelo van de provincie Overijssel incidentele subsidie gekregen voor breedtesportstimulering in 2013 en 2014. Deze middelen mogen niet worden besteed aan het stimuleren van topsport of aan sportaccommodaties. Het is een incidentele stimuleringsregeling om meer mensen aan het sporten en bewegen te krijgen. Wij hebben deze middelen ontvangen om een aantal specifieke activiteiten uit te kunnen voeren, zoals bijvoorbeeld het ondersteunen van sportverenigingen, zodat zij extra breedtesportactiviteiten kunnen aanbieden. Daarover zijn we
6
momenteel in gesprek met de Hengelose sportverenigingen. Ook zetten we een deel van de middelen in om tot een (structurele) samenwerking tussen het onderwijs en sportverenigingen te komen. Het grootste gedeelte van dit budget willen we dan ook daadwerkelijk bij de breedtesportverenigingen laten landen. Daarnaast zetten we ook een beperkt deel in om mensen laagdrempelig in beweging te brengen en daarmee te werken aan een gezonde leefstijl en vitaliteit. Het project Hengelo Vitaal valt hieronder. We zien wel mogelijkheden om een klein deel van deze beschikbare middelen in te zetten voor breedtesportactiviteiten rondom de FBK-Games, maar het gaat dan ‘slechts’ om een eenmalige beperkte bijdrage. Dit biedt dus geen structurele mogelijkheden.
3) Zijn er mogelijkheden om de middelen die beschikbaar zijn voor het Sport- en Leercentrum in te zetten ten bate van de FBK-Games en/of (de exploitatie van) het FBK-stadion? De middelen voor het sport- en leercentrum betreffen geoormerkte incidentele middelen ten behoeve van de realisatie van een sport- en leercentrum in samenwerking met de stichting FC Twente Scoren in de Wijk en Welbions. Deze middelen zijn niet vrij beschikbaar en aangezien het incidentele middelen zijn zeker niet ten behoeve van de dekking van structurele lasten.
4) Blijven er in 2013 middelen over binnen de sportbegroting en kunnen we die inzetten ten bate van het behoud van de FBK-Games? In 2013 is er incidenteel sprake van een onderbesteding bij sportaccommodaties. Dit wordt veroorzaakt doordat er bij een tweetal gebouwen sprake is van uitstel van (groot) onderhoud. Ook is er binnen de begrotingspost van het FBK-stadion sprake van een onderbesteding ten opzichte van de begrote bedragen. Hier staat een overbesteding op sportpark Veldwijk tegenover. Daarnaast is in de begroting de bezuiniging op het FBK-stadion ter grootte van €181.000 al ingeboekt. Deze bezuiniging is echter nog niet gerealiseerd. In de 2e Berap is dit ook aangegeven. Er is dus feitelijk geen sprake van een onderbesteding, maar juist van een tekort in de begroting van sport en sportaccommodaties als gevolg van de al in de begroting verwerkte bezuinigingstaakstelling. Bovendien geldt dat als er al incidenteel geld binnen een bepaalde begrotingspost overblijft, deze eerst verrekend dient te worden met incidentele tekorten in andere begrotingsposten. Pas als er in totaliteit incidentele middelen binnen de gemeente overblijven, kan hierover worden beschikt.
5) Zijn er binnen de sportbegroting alternatieven om het tekort structureel te dekken? In 2011 en eerder zijn er al flinke structurele kostenbesparingen (circa €150.000) gerealiseerd op het gebied van versobering van sportparken, het Twentebad en onderhoud gebouwen. In 2012 kwam daar een bezuinigingstaak van €200.000 bovenop; in 2013 wederom een bezuinigingstaak van €500.000. Tenslotte is er voor 2014 nogmaals een bezuiniging van €25.000 op sport vastgesteld. In totaal is er dus in de afgelopen 4 a 5 jaar een bezuiniging van ongeveer 1 miljoen euro bij sport gerealiseerd, waarbij de bezuiniging op de exploitatie van het FBK-stadion nog moet worden ingevuld. We hebben geprobeerd om de sportverenigingen zoveel mogelijk buiten schot te houden, maar zij merken wel degelijk de gevolgen van de reeds gerealiseerde bezuinigingen. Zo moeten de sportverenigingen op de sportparken veel meer werkzaamheden zelf doen, zijn diverse subsidieregelingen voor sportverenigingen geschrapt en zijn de tarieven voor de sportaccommodaties en het Twentebad verhoogd. Ook bij nieuwe investeringen wordt vrijwel altijd aan de vereniging een bijdrage gevraagd door middel van zelfwerkzaamheid of een lening. Nieuwe bezuinigingen op sport betekenen dat de sportverenigingen opnieuw geraakt zullen worden. Wij zien weinig ruimte binnen de sportbegroting om het tekort structureel te dekken.
6) Wat is het verschil tussen het FBK-stadion verkopen in een sale lease back en zelf houden? In de huidige constructie staat het FBK-stadion bij de gemeente op de balans en worden naast de onderhoudskosten kapitaallasten geboekt. De onderhoudskosten dienen in principe jaarlijkse gecorrigeerd te worden voor inflatie. De kapitaallasten zijn vaste lasten die niet inflatiegevoelig zijn. Doordat er jaarlijks wordt afgeschreven, verminderd ieder jaar de boekwaarde en daarmee ook de rente die over die boekwaarde wordt toegeschreven aan het stadion. De jaarlijkse lasten nemen dus ieder jaar af totdat er een vervanging moet plaats vinden aan het eind van de afschrijvingstermijn en dan wordt de investering daarvan weer bij de boekwaarde opgeteld. Dan stijgen de jaarlijkse lasten weer met het rentedeel van die investering.
7
Het voorstel van de stichting FBK-Games en de stichting SMV gaat uit van een andere financiële constructie die op lange termijn van zoveel mogelijk gelijkblijvende lasten uitgaat en waarbij er rekening mee wordt gehouden dat het object aan het eind van de looptijd nog een waarde vertegenwoordigt. Het verschil is dat in de gemeentelijke systematiek de lasten in de eerste jaren hoger zijn en aan het eind van de looptijd lager. Dit is ook te zien in de bijlage van SMV. Het voordeel van een sale en leaseback constructie neemt dan ook ieder jaar af en na verloop van tijd is er sprake van een nadeel. Dan zijn intussen de kosten voor het stadion wel flink afgenomen door alle afschrijvingen. Een ander verschil is dat de huurkosten ook jaarlijks worden geïndexeerd en dus stijgen. In het door de stichting SMV doorgerekende model wordt echter iedere 5 jaar een correctie hierop doorgevoerd om zo tot een zo vlak mogelijk lopende jaarlijkse huur te komen. Deze stijgt uiteindelijk wel licht.
7) Wat doet FC Twente indien zij het stadion niet over kunnen nemen? Zoals gezegd zal FC Twente hoe dan ook de nodige investeringen moeten gaan plegen. Er wordt al onderzocht of de beloften in Apeldoorn op het complex van AGOVV kunnen spelen. Aangenomen wordt dat FC Twente zich op z’n positie beraad en gaat onderzoeken op welke wijze zij hun beleidsdoelstellingen dan het best kunnen bereiken. Dit zou kunnen betekenen dat zijn hun eerdere plannen alsnog willen realiseren op sportpark Veldwijk. Het kan ook betekenen dat FC Twente een alternatief zoekt in Enschede voor haar hele complex.
8) Hoeft FC Twente niet meer te lenen voor de nieuwbouw? In het voorstel zoals FC Twente dat doet, wordt een stichting opgericht door de gemeente en FC Twente net zoals de stichting FBK-Games en stichting SMV voorstellen. Die stichting kan worden gefinancierd met vreemd vermogen of via de gemeente een lening verkrijgen indien een maatschappelijk doel wordt gediend. In dit geval is het dus niet FC Twente die zelf rechtstreeks een lening afsluit en eigenaar wordt, maar een stichting waarin zij samen met de gemeente participeren. De jaarhuur die FC Twente moet betalen kunnen zij bekostigen doordat een aantal kostenposten die zij nu maken wegvallen. Zo hoeven ze de portocabins die eigenlijk functioneel ontoereikend zijn en ook op gebied van duurzaamheid een slechte oplossing vormen niet langer te huren. Een aantal functies die nu verspreid zijn gehuisvest kunnen zij op één complex onderbrengen hetgeen tot efficiency voordelen leidt. Het grasveld in de Grolsch Veste zal minder snel aan vervanging toe zijn, waarmee kosten worden bespaard. Daarnaast verwacht FC Twente meer (betalende) bezoekers te kunnen krijgen als ze op een vaste locatie in een passende accommodatie spelen en dus meer recettes en cateringinkomsten.
9) Leidt het voorstel tot desintegratiekosten binnen de gemeente? Bij verkoop van het stadion aan een stichting die vervolgens een deel van het beheer niet meer laat uitvoeren door gemeentelijk personeel maar door vrijwilligers, vervalt er dekking voor het bestaande personeel. Voor de gemeente is het niet mogelijk om de personele omvang daarop direct aan te passen. Aangezien de gemeente bij beide oplossingen een belangrijke partner blijft is het voor de hand liggend dat het specialistisch onderhoud door de gemeente uitgevoerd blijft worden. De maximale desintegratiekosten bedragen hiermee €30.000.
8
