mei 2013 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Reorganisatieplannen Controle vakbonden geen overbodige luxe oplinie mei

03

mei 2013 uitgave van de algemene federatie van militair personeel

Reorganisatieplannen Controle vakbonden geen overbodige luxe

oplinie mei 2013

01

@schilp1 Vicevoorzitter RenÉ Schilperoort

Sociaal akkoord

O p het moment dat ik dit voorwoord schrijf heeft de federatieraad van de FNV net ingestemd met het sociaal akkoord. Een akkoord waar ook het voorlopig ledenparlement van de FNV in Beweging in grote meerderheid ja tegen heeft gezegd. Begrijpelijk, want het lijkt er nu op dat voor veel Nederlanders de scherpste kantjes van het regeerakkoord af worden gehaald in een tijd dat er alleen verslechteringen en vermindering van welvaart op het programma van het kabinet staan. Het sociaal akkoord biedt een kans voor economische groei en kan voorkomen dat onze economie helemaal kapot bezuinigd wordt. Het lijkt erop dat de werkgevers, maar vooral ook het kabinet, eindelijk tot een ander inzicht zijn gekomen. Ook binnen het sectorenberaad van de AFMP is het sociaal akkoord besproken. Hier is nog wel de nodige kritiek te horen op, en terecht. Het akkoord houdt namelijk weinig rekening met de bijzondere positie van de militair. Zo levert bijvoorbeeld de

02

oplinie mei 2013

overbruggingsregeling voor het AOWgat maar zeer beperkt soulaas voor (gewezen) militairen. Voor militairen die na 1 januari 2013 met FLO gaan lost het zelfs helemaal niets op, terwijl zij nog steeds geen keuzemogelijkheden hebben. Toch is er met dit akkoord ook voor defensiemedewerkers reden voor enig optimisme. Als we bijvoorbeeld kijken naar de passages over de nullijn die van tafel lijken te zijn, de aanpassingen op het gebied van het pensioendossier en de passages over de duur van de WW, ontstaan er mogelijkheden om de komende tijd met de overheidswerkgever te onderhandelen. Temeer omdat met het tijdelijk buiten werking stellen van de belasting van 52% op vervroegd uitreden er meer financiële ruimte lijkt te komen. Het Algemeen Bestuur heeft de federatieraad daarom laten weten dat de AFMP met het sociaal akkoord kan instemmen. We hebben echter wel een stevig voorbehoud gemaakt als het gaat om de bijzondere positie van de militair. Veel moet nog in concrete maatregelen worden uitgewerkt. Dat is zeker het geval voor de overheidssector. Daar zal door ons met de werkgever aan de overlegtafel over gesproken gaan worden. In die discussies zal het Algemeen Bestuur het kader nauw betrekken. Belangrijk dus dat u uw vertegenwoordigers laat weten hoe u over deze zaken denkt. In het SOD van 16 april is al kort even bij het sociaal akkoord stilgestaan. Wij hebben de werkgever gevraagd de bonden op de hoogte te houden als er meer duidelijkheid komt over wat deze afspraken voor Defensie gaan betekenen.

Jorge Bravo Voor ons is het de gewoonste zaak van de wereld dat er overleg met de Minister

van Defensie wordt gevoerd en dat een conflict tussen werkgever en bonden met gebruikmaking van formele spelregels op basis van gelijkwaardigheid wordt beslecht. Dat is echter niet overal in Europa het geval. Tijdens het Euromil Presidium op 11 en 12 april in Nicosia werden vooral de landen die al langere tijd een sociale dialoog met hun Minister van Defensie voeren weer eens met de neus op de feiten gedrukt. Het onderwerp dat iedereen tijdens deze bijeenkomst bezig hield is de gevangenisstraf die door de Spaanse militaire autoriteiten aan Jorge Bravo, de voorzitter van de Spaanse militaire vakbond AUME, is opgelegd. Jorge heeft een aantal maanden geleden de euvele moed gehad om publiekelijk kritiek te uiten op de manier waarop in Spanje bezuinigd wordt. Hij stelde dat er vooral het mes gezet moet worden in de geldverspilling die plaats vindt door slecht financieel beheer en de vele dure ‘feesten en partijen’ die door de Defensietop worden georganiseerd en niet in de salarissen van het militaire personeel. Die kritiek maakt hem volgens de Spaanse militaire top tot een bedreiging van de staatsveiligheid. Met instemming van de Minister is hem de maximale disciplinaire straf van één maand detentie opgelegd. Het is werkelijk te gek voor woorden dat dit in Europa nog gebeurt met mensen die de belangen van werknemers behartigen. Wij zullen hier, net als onze collega’s van militaire bonden in andere Europese landen, bij onze volksvertegenwoordigers in het Europese parlement dringend aandacht voor vragen. Ook zullen wij de Spaanse ambassadeur een brief aanbieden die is bestemd voor de Spaanse regering en waarin we dringend om de onmiddellijke vrijlating van Jorge Bravo vragen.

inhoud

08

18 10

04

32

Verder in dit nummer 12 FNV statuten 14 Euromil 21 Brandende vragen over de ANBO 22 Gijzelingsactie Bovensmilde

#03

25 Verenigingsnieuws 27 Computerhoek

Reorganisaties: onze rol bij de uitvoering

Sebrenicaveteraan krijgt gelijk voor hoogste rechter

27 Bankzitter

Nu het overleg is hervat, kunnen we met de werkgever ook weer verder met de reorganisaties. De AFMP is blij dat de eerste BCO’s achter de rug zijn, vooral omdat het onze collega’s meer duidelijkheid geeft. Wij waken daarin over de zorgvuldigheid van de plannen en over de rechtspositie van degenen die erdoor worden geraakt.

Het ministerie van Defensie moet Dutchbat 3-veteraan Dave Maat een schadevergoeding betalen vanwege de gebrekkige nazorg die hij heeft gekregen. Dat zegt het hoogste rechtsorgaan in Nederland, de Centrale Raad van Beroep, in een vonnis van 25 maart. Volgens advocaat Henk van der Meijden kan deze uitspraak ook gevolgen hebben voor vergelijkbare rechtszaken van (oud)militairen.

30 FNV-Voordeel

04

Bonden drukken stempel op sociaal akkoord

08

Het Sociaal Akkoord dat de onderhandelaars van de werkgevers, werknemers en het kabinet Rutte-II op donderdag 11 april presenteerden is op vrijdag 19 april als onderhandelingsresultaat voorgelegd aan de vertegenwoordigers van de AFMP-leden in het sectorenberaad; die hebben unaniem ingestemd met het ondertekenen van het akkoord.

18

Aankondiging 29e Bondsvergadering (BV)

25

Het Algemeen Bestuur van de Algemene Federatie van Militair Personeel (AFMP) brengt ter algemene kennis van de leden dat op vrijdag 31 mei 2013, aanvang 14.00 uur, de 29e Bondsvergadering (BV) wordt gehouden in het Leerhotel Het Klooster in Amersfoort.

28 Veteranenberichten

32 Ledenbenefits 33 Puzzel 34 Servicepagina 35 Strip

Lidmaatschap

Er kan een moment komen dat u uw AFMPlidmaatschap op moet zeggen, bijvoorbeeld omdat u een baan buiten Defensie heeft aanvaard. Houdt u dan rekening met de opzegtermijn van 3 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 mei. U kunt alleen opzeggen door middel van een ondertekende brief aan AFMP/FNV t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD Woerden. Het volgende verenigingsblad verschijnt op 11 juni 2013. Kopij aanleveren is mogelijk tot en met 15 mei. Salarisbetaaldatum: Vrijdag 24 mei (inclusief vakantiegeld) en maandag 24 juni Cover: AVDD

oplinie mei 2013

03

werk en inkomen Tekst Alex Groothedde en Lizet Wolters

Reorganisaties

en onze rol bij de uitvoering Nu het overleg is hervat, kunnen we met de werkgever ook weer verder met de reorganisaties. De AFMP speelt een belangrijke coördinerende rol tijdens de bijeenkomsten waarin wordt gecontroleerd of de reorganisatieplannen aan alle regels voldoen. Daarmee zijn deze bijeenkomsten een prima instrument om invloed uit te oefenen op de reorganisaties en daarmee aan belangenbehartiging te doen. Dat wil niet zeggen dat het altijd goed gaat, maar langzaamaan zien we op veel fronten verbetering. In dit artikel geven we een kijkje in de keuken en delen AFMP-leden weer hun reorganisatie ervaringen.

D e AFMP is sterk betrokken bij de controle op de uitvoering van een reorganisatie. Dat moment breekt aan zodra het voorlopig personeelsvullingsplan klaar is. Dit plan bespreken we in een Begeleidingscommissie Personele Implementatie (BCO PI), samen met de

04

oplinie mei 2013

centrales van overheidspersoneel en vertegenwoordigers van Defensie. Tijdens deze bijeenkomsten hebben wij als AFMP een belangrijke rol. Alle documenten die samen het definitieve reorganisatieplan vormen, op basis waarvan het personeelsvullingsplan is gemaakt, komen dan op tafel. Om een veelvoorkomend misverstand uit de weg te ruimen: de vakbonden gaan niet over het vaststellen van de functiecodes (zie ook kader). Dat hebben de medezeggenschapscommissies eerder al gedaan, samen met het projectteam van Defensie. Ook het invullen van de nieuwe organisatie is iets waar de vakbonden part noch deel aan hebben. Pas als het voorlopig personeelsvullingsplan er ligt komen wij in het spel, kijken we

Egbert Smouter heeft een burgerfunctie bij de Divisie Vastgoed en Beveiliging en is mc’er. Vanwege het stilliggen van het georganiseerd overleg is uiteraard ook bij de Divisie Vastgoed en Beveiliging het reorganisatietraject uitgelopen; het omklapmoment is pas op 1 januari 2014. Het informele reorganisatieoverleg vindt twee weken na ons gesprek plaats, waarna de functievergelijkingstabellen worden gepubliceerd. “Dan zien de mensen welke uitgangspositie ze hebben en weten ze eindelijk waar ze aan toe zijn. En daar ben ik blij om. De mensen waren het echt zat. Over de vraag waarom de bonden niet aan de overlegtafel zaten heb ik me als mc’er de blaren op de tong geluld, maar het werd zelfs door de HDE begrepen. Nu komt er echter weer een extra bezuinigingsronde aan. Het zijn nog slechts geruchten, maar ik merk wel dat mijn collega’s er doodmoe van worden.”

Geen rol AFMP bij functiecodes H   Hoewel Defensie en de medezeggen-

“

open communiceren en afspraken nakomen is nog een verbeterpunt’

er in de begeleidingscommissies (BCO PI) kritisch naar en hakken we knopen door. Namens Defensie schuiven de projectleider of HDE aan, en de uitvoerende P&O functionarissen. Gezamenlijk bekijken we of het voorlopig personeelsvullingsplan in kwestie op juiste wijze tot stand is gekomen. Onze sectorhoofden toetsen dit aan de hand van regelgeving uit de Uitvoeringsregeling Reorganisaties Defensie (URD) en de wetgeving (BARD en AMAR).

Verkeerd toegepast Het is maar goed dat we in dit stadium een stevige vinger in de pap hebben. Tijdens een BCO zien we regelmatig dat er toch iets over het hoofd is gezien of dat de regelgeving op een verkeerde manier is toegepast. Nu willen we zeker niet beweren dat het telkens opzet is als we fouten ontdekken. Het is ook gewoon heel lastige materie. Daar komt nog bij dat op 23 oktober 2012 de nieuwe Uitvoeringsregeling Reorganisaties Defensie (URD) in werking is getreden, en we hebben gemerkt dat Defensie daar nog even aan moest wennen. Daarnaast hebben we met de Hoofddirecteur Personeel nog aanvullende afspraken gemaakt, bijvoorbeeld dat werknemers met ontslagbescherming wordt gevraagd plaats te maken, zodat ze jongere werknemers niet verdringen. Door plaats te maken behouden zowel de ontslagbeschermer als de jonge medewerker werk en daarmee wordt voorkomen dat collega’s herplaatsingskandidaat worden en met ontslag worden bedreigd. Niettemin gebeurt dit soms toch, omdat niet alle ontslagbeschermers plaats willen maken voor hun collega’s. Zij houden zich dan vast aan de rechtspositie. Dat kan vaak lastig zijn, omdat de consequentie kan zijn dat een

collega ontslagen wordt. Ook valt ons op dat dienstleiding in sommige gevallen erg inconsequent omgaat met de afspraak die we hebben gemaakt over ontslagbeschermers.

Ongelijke kansen We zien ook dat er op verschillende manieren wordt voorgesorteerd op de uitvoering, waardoor er geen gelijke kansen worden gegund aan al het personeel. Onze sectorhoofden kunnen zich daar enorm over opwinden omdat er door Defensie lang niet altijd open over gecommuniceerd wordt en het ook gewoon tegen de afspraken in gaat. Afgelopen maanden moeten we constateren dat het daarbij om enorme aantallen gaat. Is het nou echt zo moeilijk om gewoon te doen wat is afgesproken? Of om te communiceren over problemen die ontstaan (bijvoorbeeld in de bedrijfsvoering) en in alle openheid te zoeken naar een passende oplossing?

Onzorgvuldigheid Onzorgvuldigheid lijkt meer regel dan uitzondering. In veel gevallen hebben we gemerkt dat defensieonderdelen voor het opstellen van het PVP een verkeerd format gebruikten. Deze constatering is op zich best schokkend, want als het in dit stadium al mis gaat, hoe moet het dan in de verdere uitvoering van de reorganisatie? We hebben niet voor niets afspraken gemaakt over de criteria waaraan zo’n format moet voldoen, omdat het anders tot verwarring en verkeerde conclusies kan leiden. Daarom is het beter om in zulke gevallen meteen in te grijpen en zeggen dat het anders moet. Dat is wel eens voorgekomen, en uiteindelijk vinden we dat soms ook een reden om een BCO zelfs om die reden af te blazen en pas aan tafel te gaan als

schapscommissies ‘leading’ zijn wat de functiecodes aangaat, houden wij met de andere vakbonden ook wat dat betreft een oogje in het zeil. Tijdens de vergaderingen van de begeleidingscommissie vervullen we als vakbond vooral de rol van kwaliteitsbewaker. Dat doen we dus achteraf, op basis van de functievergelijkingstabel die is vastgesteld door de medezeggenschapscommissies - (TR)MC’s - en de projectleider. Zo bekijken we of een functionaris met een code 1 functie ook daadwerkelijk terugkomt in de nieuwe organisatie. Bij code 2 functies, waar dezelfde functie terugkomt maar in een kleiner aantal, kijken we of er bij de burgers artikel 116 BARD (waarin onder andere de ontslagvolgorde wordt geregeld) op de juiste wijze is toegepast. Bij militairen vragen we na of met hun gesprekken zijn gevoerd om tot een plaatsingsvolgorde te komen. Ook controleren we altijd even of code 3 functies (nieuwe functies in de organisatie) niet vooruitlopend al ingevuld zijn. Dit kan alleen als er functies voorafgaand aan het definitief reorganisatieplan zijn vastgesteld als zogenoemde ‘sleutelfunctie’, en de medezeggenschap daarin heeft ingestemd We zitten tijdens de BCO dus niet te hakketakken over de functiecode zelf, tenzij er een reden is om hier een verhelderende vraag over te stellen. Soms moeten we dan toch vaststellen dat er in de functievergelijking iets niet goed is gegaan. Zo zien we in deze tijd regelmatig gebeuren dat dezelfde functies verschillende codes hebben gekregen. Of als we een vraag stellen over of de inhoud van een functie wel is gewijzigd, naar voren komt dat de functie-inhoud van een functie hetzelfde is gebleven, maar dat er een lagere rang aan wordt gegeven. In dat geval kunnen we nog wel een noodverband aanleggen. Dat betekent dat we dan aan de personele kant op zoek gaan naar een maatwerk oplossing. Waar het ons vooral om gaat is de rechtspositie van degenen die door de reorganisatie worden geraakt. Dat kunnen we toetsen omdat we op grond van de regelgeving weten wat Defensie zou moeten doen voor iemand die een bepaalde transitiecode heeft gekregen.

oplinie mei 2013

05

werk en inkomen

Bert van Manen wist ruim twee maanden geleden al dat hij de dans zou ontspringen. Hij werkt bij het 900 Sq. in Volkel bij de afdeling nondestructief onderzoek (NDO). In het vorige interview sprak hij zijn zorg uit over de gevolgen van de reorganisatie, die hem toen nog onbekend waren. Volkel is circa 60 kilometer verwijderd van zijn woonplaats Veenendaal, maar de woon-werkafstand die zou worden verdubbeld als zijn stoel naar Woensdrecht was gegaan. Ook dat blijkt gelukkig niet het geval. “Alle techneuten blijven in Volkel, zoals het er nu naar uitziet. Ik word naar voren geschoven als afdelingshoofd NDO. Als ik naar Woensdrecht had moeten gaan, was ik waarschijnlijk naar een baan buiten Defensie gaan kijken. Voor een cursus moest ik al eens een maand lang iedere dag op en neer naar Woensdrecht en dat was niet te doen. Ik denk dat de KLu nog veel klappen gaat krijgen qua leegloop, want niemand die ik ken zit op Woensdrecht te wachten. Dat iedereen van onze afdeling naar verwachting in Volkel blijft is een voordeel voor de sfeervorming. De sfeer op de werkplek is redelijk rustig. Als ik zo naar andere afdelingen kijk denk ik dat wij het nog redelijk hebben getroffen. Het duurde bij elkaar allemaal zo verschrikkelijk lang, ik ben blij dat er nu wat licht in de duisternis is. Maar nog niet voor iedereen zijn de gevolgen van de reorganisatie duidelijk. Een adjudant op onze afdeling moet nog een functie zien te krijgen. Er is wel een stoel vrij, hopelijk is die voor hem.”

06

oplinie mei 2013

“

we hebben ons altijd heel coulant opgesteld, met het oog op belang collega’s ’

het juiste format is gebruikt. Voorop staat wel dat wij er zitten om er samen met Defensie en de MC’s uit te komen, en vooral niet om de boel tegen te houden. Gelukkig zien we de laatste tijd wel degelijk een verbetering en worden er steeds vaker de juiste formats gebruikt.

De tegenpartij Natuurlijk hebben we aan de ene kant begrip voor de situatie. De P-lijn heeft ongelooflijk veel werk aan de personeelsplannen. Maar aan de andere kant mochten we toch verwachten dat tijdens de drie extra maanden die de opschorting van het overleg duurde, Defensie het nodige zou hebben gedaan om tot solide plannen te komen. Het tegendeel is echter waar. Soms is het een kwestie van onzorgvuldigheid en worden afspraken op HDP-niveau (bijvoorbeeld over ontslagbeschermers, sleutelfuncties en het gebruik van bepaalde formats) onvoldoende gecommuniceerd met de defensieonderdelen. Maar soms wordt bewust de

kluit belazerd. Als dit gebeurt om onder de druk van de reorganisatie toch maar een oplossing te forceren, hebben wij hierop slechts één antwoord: communiceer hierover met ons. Dat voorkomt stagnatie en andere narigheid, maar helaas horen we zulke signalen nog te weinig. We hebben wel een vermoeden waar ‘m de kneep zit: sommige commandanten zien vakbonden als een tegenpartij, waar ze van willen winnen. Sterker nog, sommigen hebben het gevoel tijdens de BCO-bijeenkomsten te worden ‘gegijzeld’ door de bonden. Dat beeld is onjuist, want er is genoeg ruimte om eruit te komen, en we kunnen gerust zeggen dat we ons altijd heel coulant hebben opgesteld – waarbij we uiteraard altijd het belang van defensiemedewerkers voor ogen hebben gehouden.

Onderbuikgevoel Eerlijk gezegd hadden wij eerst geen goed gevoel bij deze massareorganisatie. Dat onderbuikgevoel werd

Vragen? Neem contact op met uw sectorhoofd.

Landmacht Elze Mulder mobiel 06 – 53 51 00 73 e-mail [email protected]

Marine Lizet Wolters mobiel 06 - 23 89 55 07 e-mail [email protected]

Luchtmacht Ron Segers mobiel 06 – 53 52 60 83 e-mail [email protected]

alleen al gevoed door de ongekende omvang. Het is simpelweg te groot, te veel. Daar komt nog eens bij dat Defensie zich niet houdt aan de eigen spelregels die formeel zijn vastgelegd of besproken worden op het niveau van de Hoofddirecteur Personeel. Het is al met al geen reden om de reorganisatie lam te leggen, maar we maken ons wel zorgen over of er niet teveel onopgemerkte fouten gemaakt worden door de hoeveelheid aan plannen die voorbij komen. Vooral in de BCO die ging over de Staven hebben we veel tekortkomingen ontdekt. Deze zullen worden besproken in de tweede BCO PI. Dan worden ook de heroverwegingen van medewerkers besproken. Deze heroverwegingen worden door dezelfde vertegenwoordigers bekeken en wanneer er een fout gemaakt is wordt er met de BCO PI naar een oplossing gezocht. Ondanks dat er dus meerdere mogelijkheden zijn om eventuele fouten te constateren, blijft het onderbuikgevoel knagen. Al moeten we wel zeggen dat we over vrijwel de gehele lijn verbeteringen bespeuren. Maar heeft u zelf het idee dat er iets is misgegaan in uw situatie, leest u dan vooral het artikel hiernaast. Daar leest u wat u in dat geval kunt doen.

Heroverweging: maak er gebruik van! Nu het overleg met Defensie is hervat, gaan ook de reorganisaties in volle vaart verder. Er lagen veel reorganisatieplannen te wachten op verder overleg en deze worden nu in korte tijd besproken.

I

n de afgelopen weken zijn er dan ook veel personeelsvullingsplannen opgesteld en brieven aan defensiemedewerkers verzonden met daarin het voornemen tot wel/niet plaatsing. De AFMP wil u erop wijzen goed te bekijken of de brief die u heeft ontvangen (of misschien nog gaat ontvangen) juist is. Klopt het niet, dan staat u nu één ding te doen: op het voornemen tot wel/niet plaatsen kunt u een heroverweging aanvragen. Houd daarbij rekening met de termijn waarbinnen u de heroverweging kunt indienen: die is 14 dagen! Nu Defensie vanaf maart weer personeelsvullingsplannen is gaan bespreken, betekent dit dat de effecten van de reorganisaties echt zichtbaar gaan wor-

in een Begeleidingscommissie Personele Implementatie (BCO PI) besproken en wordt bij een positief advies vastgesteld. Direct daarna ontvangen de betrokken defensiemedewerkers de brieven met daarin het voornemen tot wel/niet plaatsing. Hierbij wordt de mogelijkheid geboden om dit voornemen te laten heroverwegen. Dit geeft de defensiemedewerker de mogelijkheid om bedenkingen uit te spreken over een plaatsing of niet plaatsing in de nieuwe organisatie.

Kijk de brief na! De AFMP vindt het van groot belang haar leden erop te wijzen dat het moment van ontvangen van een voornemen tot wel/niet plaatsen, hét moment is om goed na te kijken of wat er in de brief staat ook juist is. Mocht de brief niet juist zijn dan heeft u 14 dagen

“

Houd rekening met de termijn waarbinnen u heroverweging kunt indienen: die is 14 dagen

den. Zo zullen collega’s van u of uzelf mogelijk niet meer geplaatst worden in de organisatie of op een andere locatie. Hierover zijn eerst – na het vaststellen van een reorganisatieplan – informatiebrieven over de uitgangspositie in de reorganisatie verzonden. Een paar weken of maanden later wordt door de werkgever aan de defensiemedewerkers medegedeeld of er sprake is van het voornemen tot wel/niet plaatsing in de nieuwe organisatie. Deze voornemens worden verzonden nadat er een personeelsvullingsplan is opgesteld. Dit zogenoemde PVP is eerst

de tijd om dat aan te geven door een heroverweging aan te vragen. De vorm van een heroverweging is vrij en de bedenking kan gaan over de standplaats van de aan u toegewezen functie, de transitiecode van uw functie, of andere persoonlijke bedenkingen. Deze heroverweging (en die van uw collega’s) worden door de vakbonden en Defensie in een tweede BCO PI besproken. Als ook daar een positief advies over volgt, ontvangt u een brief waarmee de wel/niet plaatsing definitief is geworden. Hiertegen kunt u bezwaar maken. oplinie mei 2013

07

werk en inkomen Tekst Dick Harte Foto Dirk Hol

Komende drie jaar accent op crisisbeleid

Bonden drukken stempel

op sociaal akkoord ‘Een welkome impuls om Nederland zo snel mogelijk uit de economische crisis te krijgen’. Zo typeert AFMP-bondssecretaris Skip Springer het Sociaal Akkoord dat de onderhandelaars van de werkgevers, werknemers en het kabinet Rutte-II op donderdag 11 april presenteerden. Op vrijdag 19 april is het akkoord voorgelegd aan de vertegenwoordigers van de AFMP-leden in het sectorenberaad. Die vonden dat de afspraken over de reparatie van het AOWgat en de voorstellen voor de herziening van het pensioencontract (nog) te weinig rekening hielden met de bijzondere rechtspositie van militairen, maar zijn uiteindelijk toch akkoord gegaan.

N

ederland zit al vier jaar in een economische crisis en de werkloosheid stijgt met 20.000 mensen per maand. Het is dan ook goed dat de sociale partners en de regering het eens zijn geworden over maatregelen om de economie en de werkgelegenheid te stimuleren. Voor de periode tot 2016 gaat het om crisismaatregelen. Daarna gaat het vooral om hervormingen op de arbeidsmarkt en in de sociale zekerheid om voor iedereen ook op termijn het hebben van gewoon goed werk mogelijk te maken.

08

oplinie mei 2013

Extra bezuinigingen 2014 In het regeerakkoord van Rutte-II (vorig jaar oktober gepresenteerd) werd een aantal structurele bezuinigingen aangekondigd die werknemers hard zouden treffen, met name een drastische versobering van de werkloosheidsuitkeringen en het afschaffen van sociale werkvoorzieningen. Door het Sociaal Akkoord zijn die nu definitief van tafel. Dat geldt ook voor de extra bezuinigingen die onlangs voor 2014 werden aangekondigd. Letterlijk staat daarover in het Sociaal Akkoord de volgende paragraaf: ‘Sociale partners gaan ervan uit dat realisatie van hun afspraken en voorstel-

len zal leiden tot sociaal én economisch herstel, en tot herstel van vertrouwen van consumenten en producenten, van werkenden en ondernemers. Naar hun oordeel zullen de door het kabinet in februari 2013 gepresenteerde maatregelen met betrekking tot het overheidsbudget 2014 ter grootte van € 4,3 miljard (waaronder de nullijn voor de overheidssector en de zorg, de voortgezette crisisheffing voor werkgevers en het opschorten van de publieke uitgaven voor infrastructuur) het noodzakelijk herstel nu juist in de weg staan, en schade berokkenen voor de economie. Sociale partners vragen het kabinet de genoemde budgettaire maatregelen niet in te voeren.’

Nullijn van tafel Het kabinet heeft besloten aan dat verzoek te voldoen, maar wat betekent dat precies? Volgens FNV-voorzitter Ton Heerts is dat duidelijk: ‘Voor 2014 legt het kabinet geen nullijn op voor het personeel in de zorg en het overheidspersoneel. De loonontwikkeling in deze sectoren zal dus worden vastgesteld in vrije onderhandelingen tussen de werkgevers en de vakbonden.’ In dat

ook al het geval was. De koopkrachtgevolgen worden via fiscaal gecompenseerd, zodat de premie laag kan blijven.

Meer werkgelegenheid

geval blijft ook de defensiesector gevrijwaard van nog een jaar de nullijn. Zoals bekend staan dit najaar de onderhandelingen over een defensie-CAO voor 2014 op het programma. Al vrij snel werd echter duidelijk dat het kabinet een slag om de arm hield en nog niet definitief had afgezien van een extra bezuinigingspakket voor 2014. In zijn brief aan de Tweede Kamer over het Sociaal Akkoord schrijft minister Asscher van Sociale Zaken: ‘Na overleg met sociale partners is besloten dat het kabinet afziet van het voorgestelde pakket. Het kabinet zal aanvullende maatregelen nemen indien de MEV-raming van het CPB gegeven het saldodoel 2014 daartoe aanleiding geeft.’ Wat betekent deze laatste zin in normaal Nederlands? Het kabinet bekijkt na de zomer of het economisch herstel voldoende perspectief biedt op een financieringstekort in 2014 van minder dan drie procent van het Bruto Nationaal Product. (Dat gebeurt op basis van de Macro-Economische Verkenningen (MEV) van het Centraal Planbureau.) Dreigt een groter tekort, dan volgen ‘aanvullende maatregelen’.

“

regie over de ww komt weer terug bij werkgevers en werknemers ’

Algemene regelingen Het Sociaal Akkoord bestaat voor het grootste deel uit sociaaleconomische afspraken die niet specifiek betrekking hebben op de Defensiesector. Toch kunnen deze voor AFMP-leden van groot belang zijn, al was het alleen maar door de gevolgen voor familieleden of vrienden. Hieronder de belangrijkste afspraken op hoofdlijnen. De huidige algemene ontslagbescherming blijft tot 2016 gehandhaafd. Daarna komt er een eenvoudiger en eerlijker systeem, maar de preventieve toets blijft bestaan. De hoogte van de WW-uitkering blijft gelijk en ook de duur: maximaal 38 maanden. De laatste 14 maanden worden voortaan per CAO geregeld. De regie over de WW komt op termijn weer terug bij werkgevers en werknemers. Vanaf 2016 gaan werknemers weer WW-premie betalen zoals dat tot 2009

Een speciaal crisisteam van de Stichting van de Arbeid gaat zich inzetten voor meer werkgelegenheid. Voor van-werknaar-werk-trajecten en intersectorale scholing komt in 2014 en 2015 jaarlijks 300 miljoen euro beschikbaar vanuit het kabinet, aangevuld met geld uit de sociale fondsen in de bedrijfstakken. Jongeren die drie maanden werkloos zijn krijgen een baan, een training of een stage aangeboden door de gemeente waar ze wonen. De FNV gaat samen met gemeenten en werkgevers meer stage- en leerwerkplekken creëren. Jongeren met een diploma op MBO- of HBO-niveau worden gestimuleerd om door te leren.

Werken met een beperking Werkgevers gaan veel meer jonge mensen met een arbeidshandicap opnemen in de bedrijven. In 2014 om te beginnen 2.500 en in 2015 vervolgens 5.000. Tot 2020 moet dat aantal oplopen naar structureel 10.000 geplaatste jongeren per jaar. Als eind 2016 blijkt dat de afgesproken aantallen zonder goede verklaring niet zijn gehaald wordt na overleg met de sociale partners een verplicht quotum ingevoerd. Daarnaast komen er 35 regionale werkbedrijven, waarin gemeenten en werkgevers samen meer mensen met een beperking aan het werk helpen. Dat gebeurt in die bedrijven zelf of in de vorm van detachering onder begeleiding van een jobcoach. In deze vorm blijft de sociale werkvoorziening dus bestaan. De beloning voor alle vormen van ‘beschut werk’ begint op 100 procent minimumloon, maar kan oplopen naar 120 procent. WSW en Wajong blijven bestaan.

Zekerheid voor flexwerkers De naleving van CAO-afspraken (bijvoorbeeld ontduiking minimumloon) zal oplinie mei 2013

09

werk en inkomen

krachtiger worden gecontroleerd. De Inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie) krijgt er 35 speciale CAO-inspecteurs bij. Als onderdeel van zijn interne vernieuwing gaat de FNV ook zelf een Bureau Handhaving CAO opzetten. Het kabinet komt met concrete maatregelen tegen schijnconstructies en een verbod op nulurencontracten. Een serie van drie tijdelijke contracten mag voortaan niet langer duren dan twee jaar, dat is nu nog drie jaar. Een nieuwe serie tijdelijke contracten mag dan pas na zes maanden beginnen, dat is nu na drie maanden. Dit verhoogt de druk om een werknemer een vast contract aan te bieden.

Stabiel pensioenstelsel Wel degelijk ook rechtstreeks van belang voor het defensiepersoneel zijn drie afspraken over het Nederlandse pensioenstelsel. Het kabinet werkt aan een pakket maatregelen om dat stelsel minder gevoelig te maken voor schommelingen op de internationale kapitaalmarkt. Deze (wettelijke) maatregelen moeten vanaf januari 2015 van kracht worden. In het Sociaal Akkoord is afgesproken dat de samenstelling van dat pakket (officieel het financieel toetsingskader geheten) zal plaatsvinden in zorgvuldig overleg met de sociale partners. Die hebben daarvoor uitgewerkte voorstellen klaarliggen. Zo streven ze naar een andere manier van berekenen of een pensioenfonds genoeg kapitaal achter de hand heeft om aan al zijn huidige en toekomstige uitkeringsverplichtingen te voldoen. Het becijferen daarvan gebeurt nu op basis van de actuele rente op de kapitaalmarkt, met als gevolg grote schommelingen in de zogenaamde dekkingsgraad. Valt die graad te laag uit, dan zijn de fondsen wettelijk verplicht actie te ondernemen door het verhogen van de premie en/ of het verlagen van de uitkeringen – wellicht zonder dat dat echt nodig is.

Geen afstempeling in 2014 De bonden én de werkgevers zouden graag zien dat de financiële gezondheid van de fondsen vanaf 2015 wordt

10

oplinie mei 2013

“

Een verlaging van de pensioenen in 2014 moet worden voorkomen’ bepaald op basis van een graadmeter die minder gevoelig is voor de waan van de dag – en dus toepasbaar in goede én slechte financiële tijden. In de aanloop naar de introductie van de beoogde ‘macrostabiele discontovoet’ moet ervoor gezorgd worden dat er in het overgangsjaar 2014 geen verlaging van de uitkeringen of verhoging van de premies meer plaatsvindt op basis van de oude regels.

Opbouw aanvullend pensioen Het kabinet Rutte-II heeft aangekondigd vanaf 2018 structureel € 1,1 miljard te willen bezuinigen op de aanvullende pensioenen. Dat bedrag wil men kunnen inboeken door het beperken van de belastingvrije mogelijkheid die werkgevers en werknemers nu hebben om samen te sparen voor een oudedagsvoorziening (aanvullend op de AOW). Nu is het wettelijk nog mogelijk om op basis van een belastingvrije inleg jaarlijks 2,25 procent pensioen op te bouwen. Het kabinet wil dat opbouwpercentage terugbrengen tot 1,75 procent in het geval van een middelloonpensioen en tot 1,55 procent in het geval van een eindloonpensioen. Bovendien wil het kabinet invoeren dat nog slechts belastingvrij aanvullend pensioen kan worden opgebouwd over maximaal € 100.000. Uiteraard leiden deze maatregelen tot een drastische verslechtering van de huidige mogelijkheden om pensioen¬voorzieningen op te bouwen – ook voor het defensiepersoneel. Het

burger¬personeel bijvoorbeeld (middelloonpensioen) levert dan alle ruimte in die het nu nog heeft om extra te sparen voor een eventueel vervroegd pensioen.

Alternatieven In het Sociaal Akkoord is nu afgesproken dat de bonden en werkgevers tot 1 juni 2013 de tijd krijgen om met alternatie¬ven voor de kabinetsplannen te komen. Die mogen maximaal een kwart minder aan structurele besparingen opleveren (€ 250 miljoen), anders worden ze niet serieus genomen. Op zaterdag 20 april heeft de AFMP in de Federatieraad van de FNV met het Sociaal Akkoord ingestemd, maar wel onder voorbehoud dat in de voorstellen van de sociale partners rekening zou worden gehouden met de bijzondere rechtspositie van militairen.

»

AFMP-secretaris Skip Springer: ‘We leven in een tijd dat er elke dag honderden werklozen bijkomen en meerdere ondernemingen failliet gaan. Vanuit zijn maatschappelijke betrokkenheid juicht de AFMP de totstandkoming van dit Sociaal Akkoord dan ook toe, in de hoop en verwachting dat de afgesproken maatregelen ertoe zullen bijdragen dat onze leden weer vertrouwen krijgen in het herstel van de economie. Daarmee is niet gezegd dat wij het beleid van dit kabinet vanaf heden volledig ondersteunen. Net als de FNV blijven we vinden dat het kabinet op de verkeerde dingen te veel bezuinigt. Maar je moet je zegeningen tellen en dus zijn we blij met wat er nu in ieder geval bereikt is: een Sociaal Akkoord waarin aan de meest onverstandige plannen uit het regeerakkoord een verstandige mouw is gepast.’

Bonden dagvaarden Staat vanwege AOW-gat Op donderdag 21 maart is de Nederlandse Staat door een brede coalitie van FNV-bonden en andere belangenorganisaties voor de rechter gedaagd. Zij willen dat de overheid de verantwoordelijkheid accepteert voor het ontstaan van zogenaamde ‘AOW-gaten’.

»

De dagvaarding is een initiatief van FNV Veiligheid (het samenwerkingsverband van de AFMP, MARVER en de NPB) en de Stichting BeGAG (Belangen Gedupeerden AOWGAT). Verder doen mee de Abvakabo FNV, ACP en ACOM, AOB, CNV Publieke Zaak, CNV Vakmensen, FNV Bouw, FNV Bondgenoten, FNV Kiem, FNV Vakcentrale, GOVIMHB, Juvox, NVJ, NVP, VBM en VPW.

Eigendomsrecht Begin dit jaar is onverwacht snel begonnen met het geleidelijk verhogen van de leeftijd waarop mensen recht krijgen op een AOW-uitkering. In 2013 is die leeftijd 65 jaar plus een maand geworden, in 2014 wordt hij 65 jaar plus twee maanden et cetera. Mensen die al met vervroegd pensioen zijn (of dat binnenkort zullen zijn) krijgen dus te maken met onvoorziene inkomenstekorten, die kunnen oplopen tot duizenden euro’s. Volgens de eisers is er sprake van een inbreuk op het eigendomsrecht zoals dat is omschreven in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daarnaast is de behandeling van de gedupeerden in strijd met het gelijkheidsbeginsel zoals dat in allerlei Europese verdragen is vastgelegd.

voor een kleine groep: de gedupeerden met een gezinsinkomen van 150 procent van het wettelijk minimumloon (WML) of minder. Uiteraard heeft de FNV tijdens de onderhandelingen over het Sociaal Akkoord ook ingezet op een betere overbruggingsregeling. Dat heeft geleid tot een belangrijke verruiming van het aanbod van het kabinet: de compensatie komt nu beschikbaar voor alleenstaanden met een inkomen van 200 procent van het WML of minder en voor samenwonenden met een inkomen van 300 procent van het WML of minder.

»

Een hele verbetering, maar nog altijd geen oplossing voor alle gedupeerde collega’s bij Defensie – zeker gezien de onduidelijkheid die het Sociaal Akkoord laat bestaan over de looptijd van de regeling. Is het in deze nieuwe situatie zinnig en haalbaar om het proces tegen de Staat voort te zetten of moeten andere juridische middelen worden ingezet? Op de dag dat dit blad naar de drukker gaat is het overleg daarover in volle gang. Kijk voor het laatste nieuws op www.afmp.nl!

Politiek gedraai H   Minister Hennis-Plasschaert houdt vol dat post-actieve militairen recht hebben op een UGM-uitkering tot aan de startleeftijd van het ABP-pensioen en niet tot aan de startleeftijd van de AOW-uitkering. Dat blijkt uit haar recente antwoord op Kamervragen daarover. Opmerkelijk genoeg neemt de bewindsvrouw daarmee afstand van haar voorganger Hillen, die twee jaar geleden precies het tegenovergestelde beweerde. Hillen onderschreef de visie van de AFMP: de UGM-uitkering is een werkgeversvoorziening waar je recht op hebt na een gedwongen leeftijdsontslag en als zodanig vergelijkbaar met een wettelijke uitkering als de WW. Praktisch gevolg daarvan zou moeten zijn dat post-actieve militairen niet te maken kunnen krijgen met een AOW-gat, omdat ze als de startleeftijd van hun AOW-uitkering opschuift automatisch langer een UGMuitkering krijgen. Dat kost de werkgever uiteraard extra geld, vandaar ongetwijfeld het hardnekkige ontkenningsgedrag van Hennis-Plasschaert. We hebben de secretaris-generaal gevraagd er bij zijn baas op te blijven aandringen dat ze een punt zet achter dit staaltje politiek opportunisme.

Overbruggingsregeling De eisers stellen dat de overheid had moeten zorgen voor een goede overbruggingsregeling. Die is er niet, want de compensatieregeling in het regeerakkoord van Rutte-II is zeer bescheiden en geldt slechts

oplinie mei 2013

11

verenigingsnieuws Tekst Dick harte

Nieuwe statuten goedgekeurd

FNV

vindt zichzelf opnieuw uit Op woensdag 17 april heeft de Federatieraad van de FNV officieel ingestemd met de omvorming van de vakcentrale tot een belangenvereniging voor werkende en niet-werkende leden van zowel herkenbare beroepssectoren als zelfstandige, specifieke bonden. Namens hun achterban gingen de voorzitters van de 18 aangesloten bonden – waaronder de AFMP – unaniem akkoord met de statuten voor de nieuwe FNV-organisatie, ontwikkeld door het interimbestuur onder leiding van Ton Heerts.

H

eerts verklaarde na afloop: ‘Het is zover. De vernieuwing is een feit. Ik ben enorm trots dat de voorzitters van alle bonden hun achterbannen hebben kunnen meenemen in deze sprong naar een vernieuwde toekomst van de FNV. Dichter bij én samen met de leden kun-

12

oplinie mei 2013

nen we nu aan de slag met de groei van mens, economie en ledenaantal.’ Over het vernieuwen van de vakcentrale FNV is bijna anderhalf jaar gesproken. Aanleiding voor de discussie was het onderhandelingsakkoord dat de sociale partners en het kabinet Rutte-I op 10 juni 2011 bereikten over een herziening van het Nederlandse pensioenstelsel. De vakcentrale ging daarmee in september 2011 definitief akkoord, tegen de zin van de twee grote bonden Abvakabo en Bondgenoten – die samen een meerderheid van de FNV-leden vertegenwoordigen.

Herkenbaarheid Nadat deze bonden het vertrouwen in toenmalig FNV-voorzitter Agnes Jongerius hadden opgezegd, werden

“

AFMP blijft via FNV Veiligheid als zelfstandige bond aangesloten’ twee commissies aan het werk gezet om de verdeeldheid binnen de FNV te onderzoeken. Zij adviseerden uiteindelijk de vakcentrale te hervormen tot een vereniging waarmee de individuele leden zich beter konden identificeren (belangenbehartiging koppelen aan herkenbare beroepssectoren) en waarin ze ook meer zeggenschap hadden. Deze vernieuwing zou tegelijkertijd de macht van de grote bonden inperken en de vakbeweging als zodanig een eigentijdse impuls geven. Sinds voorjaar 2012 geeft interim-voorzitter Ton Heerts aan dat proces leiding.

“

nieuwe fnv is gericht op meer zeggenschap van de leden in de vakbeweging’

De drie grote vakbonden Abvakabo, Bondgenoten en Bouw gaan op in de nieuwe vereniging; hun leden worden direct lid van de FNV en gaan deel uitmaken van ‘herkenbare sectoren’ als FNV Vervoer. Dat geldt ook voor de leden van FNV Kiem en FNV Sport. De overige dertien vakbonden blijven als zelfstandige organisatie lid van de nieuwe vereniging – en dat geldt via het samenwerkingsverband FNV Veiligheid ook voor de AFMP, de Marechausseevereniging en de Nederlandse Politiebond. In maart hebben de voorzitters van de FNV Veiligheid-bonden de conceptstatuten voor een vernieuwde FNV voorgelegd aan de vertegenwoordigers van hun achterban. Uiteindelijk kregen ze alle drie het mandaat om in de Federatieraad voor te stemmen, maar daar gingen wel stevige discussies aan vooraf, meldt AFMP-bestuurder Skip Springer.

moeilijk te verteren. Gelukkig meldde het FNV-bestuur op 18 maart dat inmiddels duidelijk was geworden dat het dubbellidmaatschap niet per se noodzakelijk was om de leden van de nieuwe vakbeweging de beoogde democratische rechten te geven (rechtstreeks kiezen voorzitter en dergelijke). Dat kon bij nader inzien ook zonder een extra ‘schaduwlidmaatschap’ van de FNV en dus zou artikel 49.5 komen te vervallen – evenals de nawerking ervan in andere artikelen.

‘Werkenden’ Een ander amendement betrof het gebruik van het woord ‘werkenden’ als een containerbegrip voor alle groepen leden. FNV Veiligheid heeft ervoor gepleit om de duidelijkheid van de statuten te bevorderen door in de relevante artikelen uitdrukkelijk te spreken over werkenden en niet-werkenden.

Side letter

Dubbellidmaatschap Zoals gezegd is de nieuwe FNV gericht op het realiseren van meer zeggenschap van de leden in de vakbeweging. Om dat te bereiken wordt er een ledenparlement in het leven geroepen, dat onder andere een FNV-breed bestuur van achttien personen kiest. De voorzitter daarvan wordt rechtstreeks gekozen door de achterban (= alle leden van de FNV en de daarbij aangesloten bonden). Van begin af aan was de vraag of en hoe dit alles te organiseren zou zijn zonder de besluitvormingsprocessen binnen de afzonderlijke aangesloten verenigingen geweld aan te doen. Aanvankelijk werd gedacht dat dat alleen juridisch mogelijk was door het invoeren van een zogenaamd dubbellidmaatschap. Iemand die lid was van bijvoorbeeld de NPB zou daarnaast ook lid moeten worden van de FNV. Dit werd in de concept-statuten opgenomen in artikel 49.5. Van begin af aan vonden de FNV Veiligheid-bonden deze constructie

De achttien FNVbonden Abvakabo AFMP AOb Bondgenoten Bouw Horecabond FNV Jong FNV Kiem FNV Mooi FNV Sport FNV Vrouwenbond MARVER Nautilus International NL Sporter NPB NVJ VVCS Zelfstandigen

Naast de concept-statuten kregen de bonden van FNV Veiligheid ook een zogenaamde ‘side letter’ voorgelegd. Een twee pagina’s tellend document met daarin de ‘uitgangspunten van de FNV In Beweging’, bedoeld om de huidige FNV-bonden gerust te stellen. Zwart op wit staat in deze tekst onder andere dat de structuur van de nieuwe vakbeweging niet bedoeld is om de zelfstandigheid en autonomie van de aangesloten bonden aan te tasten. De AMFP, MARVER en NPB hebben de FNV laten weten de inhoud van de side letter te beschouwen als een onlosmakelijk deel van de statuten. Ze hebben er dan ook op aangedrongen dat de gedachtegang van de preambule (inleidende bepaling) in de statuten zelf worden verwoord.

Vakbondshuizen Naast de invoering van een 108 vertegenwoordigers tellend ledenparlement en de rechtstreekse verkiezing van de bestuursvoorzitter vinden er

ook op lokaal niveau vernieuwingen plaats. De bestaande FNV-organisaties worden versterkt door de komst van 35 zogenaamde vakbondshuizen, waarin de leden van diverse afdelingen nauwer gaan samenwerken. Ook tussen de verschillende werkorganisaties zal de samenwerking krachtiger worden. ‘Deze belangrijke vernieuwingsslag laat de dynamiek van FNV zien,’ aldus Ton Heerts. ‘Een dynamiek die ervoor gaat zorgen dat mensen in de toekomst meer verbondenheid zullen voelen met de vakbond. Het lidmaatschap van de FNV zal weer een populair gespreksonderwerp worden op verjaardagspartijtjes en in de voetbalkantine.’

Voorzittersverkiezingen Op woensdag 1 mei, de Dag van de Arbeid, zullen tijdens een persconferentie de kandidaten voor het voorzitterschap van de vernieuwde FNV worden gepresenteerd. Ook zal die dag een eerste debat tussen de kandidaten te zien zijn op de verkiezingssite www.fnv. nl/verkiezingen. Leden hebben vervolgens tot 13 mei de tijd om hun stem uit te brengen. De uitslag wordt bekend gemaakt tijdens het oprichtingscongres van de vernieuwde FNV op woensdag 15 mei.

»

Na dat congres volgt een startfase van zo’n anderhalf jaar; het streven is de organisatie op 1 januari 2015 volledig draaiende te hebben. ‘De bonden van FNV Veiligheid hebben de blauwdruk voor de nieuwe vereniging ondertekend omdat ze doordrongen zijn van het belang van een krachtige eigentijdse vakcentrale,’ aldus AFMPbestuurder Skip Springer. ‘Tijdens de startfase zullen we daar dan ook vol overtuiging aan blijven meebouwen. Of de vertimmerde FNV een huis is geworden waarin de AFMP en de andere bonden van FNV Veiligheid zich thuis kunnen gaan voelen – dat zal de komende anderhalf jaar in de praktijk moeten blijken.’ oplinie mei 2013

13

Samenwerking Tekst Dick Harte

EUROMIL-congres Cyprus

‘Celstraf vakbondsleider een Spaanse schande’ De internationale vakbondskoepel EUROMIL heeft opnieuw protest aangetekend tegen de gevangenisstraf die de leider van de Spaanse defensiebond AUME begin april heeft gekregen voor het uiten van kritiek op het regeringsbeleid. Dat gebeurde op 11 en 12 april tijdens een congres op Cyprus. Daar nam EUROMIL ook de laatste juridische hordes voor de verhuizing van zijn hoofdkantoor van Bonn naar Brussel. Namens de AFMP was vicevoorzitter René Schilperoort in Nicosia aanwezig.

H

et 107-de congres van EUROMIL werd geopend door voorzitter Emmanuel Jacob. Hij besprak onder andere de grote sociale onrust in Griekenland als gevolg van de draconische bezuinigingen die de Griekse regering heeft moeten doorvoeren om te zorgen dat het land lid van de Eurogemeenschap kan blijven. De kortingen op bijvoorbeeld de militaire pensioenen zijn al opgelopen tot meer dan vijftig procent en verdere verlagingen dreigen. Aan een groot aantal vakbondsdemonstraties tegen het bezuinigingsbeleid is ook deelgenomen door de Griekse militaire vakbond ANEAD. Jacob liet weten dat hij de Griekse vakbeweging namens EUROMIL een steunbetuiging had gestuurd.

Vakbondsvoorzitter in cel Ook stond hij uitgebreid stil bij het lot van Jorge Bravo, de voorzitter van de Spaanse militaire vakbond AUME. Die waagde het vorig jaar juli publiekelijk kritiek te uiten op de aangekondigde bezuinigingsmaatregelen van de Spaanse overheid op het defensieapparaat. De regering kon de gewenste

14

oplinie mei 2013

kostenbesparingen beter realiseren, aldus Bravo, door minder geld over de balk gooien voor feesten en partijen en goed financieel beheer dan door het verminderen van de salarissen van het defensiepersoneel. Deze uitspraken werden door de militaire leiding als een bedreiging van de nationale veiligheid gezien. Bravo kreeg de maximale disciplinaire straf die daarop staat en verdween op 2 april voor een maand en een dag in de gevangenis – onder maximale beperkingen. De actie van de militaire leiding werd gesteund door de Spaanse minister van Defensie, die daarover op 3 april een brief op poten van EUROMIL ontving. Daarin werden de strafmaatregelen tegen Bravo – die in 2007 al twee keer eerder voor kritische uitspraken gevangen was gezet – vlijmscherp veroordeeld. AUME heeft een protestactie tegen de gang van zaken georganiseerd; die zal binnenkort plaatsvinden, ondersteund door veel politieke partijen en ook door de Spaanse pers. EUROMIL heeft de leden van het Europese parlement over de affaire geïnformeerd en hen dringend verzocht om ook actie te ondernemen.

Andere defensiebonden en hun problemen H   In Montenegro had de voorzitter van defensiebond SOVGG een disciplinair onderzoek aan zijn broek, maar dat is na de komst van een nieuwe minister van Defensie stopgezet. Van direct overleg tussen de minister en de bonden is echter nog altijd geen sprake. In Duitsland ligt het sectoroverleg tussen de sociale partners en de minister van Defensie stil nadat de vakbond ITUC zich uit dat overleg heeft teruggetrokken vanwege een conflict met de werkgeversorganisaties. In Denemarken leveren de gezamenlijke CAO-onderhandelingen met andere overheidssectoren de nodige hoofdbrekens op. In Zweden en België wordt (nogmaals) flink bezuinigd op het defensiebudget. Dat geldt ook voor Portugal, waar vakbond ANS vreest voor het verlies van 8.000 banen. Door de bezuinigingen zakt op Cyprus het niveau van de medische zorg binnen de krijgsmacht tot een zo langzamerhand bedenkelijk laag niveau. In Albanië zijn de militaire pensioenen een schrijnend probleem. In Rusland kampt ITUS met een ledenbestand dat in hoge mate bestaat uit veteranen en gewezen militairen. Actieve militairen worden nog nauwelijks lid – vermoedelijk doordat hun sociale omstandigheden de afgelopen jaren flink zijn verbeterd – met alle gevolgen van dien voor de representativiteit van de bond.

Activiteiten 2013/2014

»

Nieuwe leden De Litouwse defensiebond KTCG (Soldiers Right Defence Center) heeft de afgelopen twee jaar een waarnemersstatus gehad en wilde nu graag volledig lid worden van EUROMIL. Het congres stemde daar op voorspraak van het bestuur unaniem mee in. De Italiaanse bond Fichese heeft het bestuur verzocht om een verlenging van zijn waarnemersstatus met twee jaar; ook daarmee ging het congres akkoord. Tijdens de bijeenkomst in Cyprus arriveerde per e-mail een verzoek van een Servische militaire bond om lid te mogen worden. Dat verzoek wordt in oktober behandeld tijdens de eerstvolgende EUROMIL-vergadering in Brussel.

Verhuizing naar Brussel Het EUROMIL-congres in Nicosia stond voor een belangrijk deel in het teken van de verhuizing van het hoofdkantoor van Duitsland (Bonn) naar België (Brussel). Een verplaatsing die moet lei-

den tot kostenbesparingen en tot meer invloed op besluiten van de Europese Unie die voor militairen van belang zijn. Om deze overgang juridisch zo soepel mogelijk te laten verlopen – dat wil zeggen: om problemen met de Duitse belastingdienst te voorkomen – moest het EUROMIL-congres zich nog uitspreken over de praktische uitwerking van de op het congres in Limerick genomen besluiten.

Aanpassing statuten Ook moest er nog gestemd worden over een aantal aanpassingen van de statuten. Die waren deels noodzakelijk vanwege de verhuizing en deels om ongewenste elementen weg te werken. Zo konden op basis van de oude statuten aangesloten bonden bij een eventueel vertrek een deel van het vermogen opeisen. Alle moties en aanpassingen van de statuten werden unaniem door het congres goedgekeurd. Daarna ondertekenden de vertegenwoordigers van de bonden een slotverklaring;

De sterk verlaagde EUROMIL-contributie heeft geleid tot een meer bescheiden activiteitenplan voor dit en volgend jaar. De belangrijkste focus zal daarbij liggen op: • promotie van mensenrechten en fundamentele vrijheden van militairen in Europa; • versterking van minder ontwikkelde EUROMILvakbonden door trainingssessies en advies; • doeltreffende communicatie om de huidige status van EUROMIL als vertegenwoordiger van militairen in Europa in stand te houden. De voorzitter deed een beroep op de nationale organisaties om toch vooral het voortouw te nemen – meer dan in het verleden wellicht het geval was – bij andere belangrijke zaken, zoals het uitbouwen en versterken van het lobby-netwerk. Jacob: ‘Een goed voorbeeld daarvan is het opzetten van een Early Warning System door onze Northern Group (zie artikel op pagina 24).’ De volgende EUROMIL-bijeenkomst in 2013 vindt plaats op 18 en 19 oktober in Brussel. De voorjaarsbijeenkomst van 2014 vindt plaats van woensdag 23 tot vrijdag 25 april in Lissabon; op die laatste dag vindt in Portugal de herdenking plaats van de revolutie die tot democratie heeft geleid. De vertegenwoordigers van EUROMIL zijn door defensiebond ANS uitgenodigd daaraan deel te nemen en het congres heeft die uitnodiging aanvaard.

namens de AFMP gebeurde dat door vicevoorzitter René Schilperoort.

Financieel beleid Zoals afgesproken is de EUROMILcontributie vorig jaar met een kwart verlaagd en wordt vanaf 2013 een verdere verlaging met nogmaals de helft doorgevoerd. Mede door de verminderde inkomsten is voor 2012 een financieringstekort ontstaan van ruim 27.000 euro, dat betaald is uit het eigen vermogen. Penningmeester Ton de Zeeuw (voorzitter van de Nederlandse Marechausseevereniging) kondigde aan dat er op termijn maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat de reserves tegen 2016 onder een verantwoord niveau zijn gezakt. oplinie mei 2013

15

samenwerking Tekst Jaqueline van Rossum

Noord-Europese defensiebonden willen betere verbindingen

‘Tactische informatie moet sneller circuleren’ De AFMP en de Marchausseevereniging gaan met Belgische, Duitse, Ierse en Scandinavische collega-vakbonden een Early Warning System opzetten om belangrijke politieke signalen op defensiegebied zo snel mogelijk aan elkaar door te geven. Dat heeft de zogenaamde Northern Group van de vakbondskoepel EUROMIL op 26 maart besloten. Ook is afgesproken elkaar nog intensiever te gaan ondersteunen bij het gelijktrekken en verder optimaliseren van het veteranenbeleid in de diverse landen.

D

e Northern Group van EUROMIL kwam eind maart bij elkaar in het voormalige vakbondsmuseum De Burcht in Amsterdam. Na een korte rondleiding door dit historische gebouw werd het eerste thema van de dag aangesneden: wat is de meest effectieve aanpak om in Europees verband op te komen voor de belangen van Nederlandse werknemers? Het is duidelijk dat een dergelijke lobby anno 2013 pure noodzaak is: steeds vaker hebben de sociaaleconomische richtlijnen die door de Europese Unie worden opgesteld direct en indirect gevolgen voor de werknemers in de lidstaten. Bovendien laat het sociale beleid van de EU op vele fronten nog het nodige te wensen over.

Lobbyen in Brussel Om invloed op dat sociale beleid te kunnen uitoefenen is het belangrijk vroegtijdig betrokken te zijn bij het regelgevingsproces. Eén van de mensen die

16

oplinie mei 2013

zich daarmee bezighoudt is Marjolijn Bulk, beleidsadviseur van het Team Europa van de vakcentrale FNV – nog altijd de vertegenwoordiger van ruim een miljoen Nederlandse werknemers. Beroepshalve reist zij regelmatig naar Brussel om daar informatie te verzamelen en de standpunten van de FNV onder de aandacht te brengen van ambtenaren, maatschappelijke organisaties en natuurlijk leden van het Europees Parlement en de Europese Commissie. Tijdens haar presentatie in De Burcht maakte Marjolijn duidelijk hoe moeizaam en langdurig de EU-processen vaak lopen. Het overtuigen van de Nederlandse politici in Europa is een eerste stap, maar wil je een vuist maken, dan moet je andere landen zien mee te krijgen. Dat lukt alleen door het stukje bij beetje opbouwen van een netwerk waarbinnen de onderlinge culturele verschillen en uiteenlopende nationale belangen worden geaccepteerd. Alleen binnen zo’n vertrouwd netwerk kun je de focus gericht krijgen op gemeenschappelijke standpunten en het geza-

Northern Group H   Naast de algemene vergaderingen (zie pagina 14) vinden er ook regelmatig bijeenkomsten plaats van EUROMIL-bonden die in dezelfde Europese regio actief zijn. De AFMP vormt bijvoorbeeld samen met de Marechausseevereniging en de collegavakbonden uit België, Duitsland, Ierland en de Scandinavische landen de zogenoemde Northern Group. Daarnaast heb je ook een Visegrad Group en een Mediterranean Group. Binnen deze groepen kunnen problemen die vooral in een bepaalde regio spelen nader worden uitgediept om later weer te worden gedeeld met de andere EUROMIL-bonden.

Early Warning System

menlijk uitdragen daarvan naar nationale en Europese contacten.

Relevante informatie Iedereen die ooit op internet gezocht heeft naar informatie over Europese regelgeving weet dat je door de Brusselse bomen al snel het bos niet meer ziet. Vaak zijn de status en de waarde van gevonden stukken volstrekt onduidelijk, waardoor je al het risico loopt cruciale ontwikkelingen te missen. Door hun contacten binnen het Europese krachtenveld zijn Marjolijn en haar collega’s als geen ander in staat relevante informatie uit te filteren en aan FNVbonden door te geven. De AFMP maakt daar dankbaar gebruik van, want net als de meeste defensiebonden van de Northern Group heeft ze te weinig capaciteit in huis om alle Europese ontwikkelingen op de voet te kunnen volgen. Uit de informatie die binnenkomt via het Team Europa van de FNV selecteert de AFMP datgene wat voor de defensiemedewerkers van belang is – bijvoorbeeld uitspraken van het Europese Hof van Justitie – en geeft die door aan haar leden.

»

FNV Europa brengt via de e-mail een tweewekelijkse nieuwsbrief uit met het laatste nieuws over de Europese politiek en regelgeving. Bent u ook geïnteresseerd meld u dan gratis aan door een e-mailbericht te sturen naar Europa Magazine: europamagazine@ vc.fnv.nl

Maar hoe zit het met de informatiestroom vanuit de bonden naar de EU? Ook anno 2013 wordt de bijzondere rechtspositie van militairen nog lang niet overal in Europa onderkend en gerespecteerd. Schendingen van de belangen van deze beroepsgroep zijn aan de orde van de dag. Om die onder de aandacht te brengen van de EU is input van de defensievakbonden en hun leden van doorslaggevend belang. Het grootste effect wordt natuurlijk bereikt als de EUROMIL-bonden daarbij gezamenlijk optrekken en een gelijkluidend standpunt verkondigen. Om een betere basis voor dit soort campagnes te creëren heeft de Northern Group op 26 maart in Amsterdam besloten een Early Warning System in te voeren. Een kennis- en informatienetwerk om elkaar zo snel mogelijk op de hoogte te brengen van de Europese signalen die wij vanuit onze nationale contacten ontvangen. Daardoor verkleinen we het gevaar om belangrijke ontwikkelingen te missen en kunnen we onze leden daarover optimaal informeren.

Veteranenbeleid Na de lunch gaf Robin Rijntalder een presentatie over het veteranenbeleid in Nederland, met name over het onlangs opgerichte Sociaal Juridisch Loket (in een komend bondsblad meer daarover). Voormalig AFMP-voorzitter Wim van den Burg hield een lezing over de moeizame totstandkoming van de Nederlandse Veteranenwet en de uiteindelijke inhoud daarvan. Hij maakte er geen geheim van dat de AMFP teleurgesteld is over de weinig voortvarende manier waarop deze wet

en het bijbehorende Veteranenbesluit worden uitgevoerd. De reacties van de buitenlandse collega’s maakten echter duidelijk dat ze vonden dat de AFMP best trots mocht zijn op het veteranenbeleid in Nederland en de rol die de bond bij de totstandkoming daarvan heeft gespeeld. In vele Europese landen laat de behandeling van de veteranen nog veel te wensen over – vooral van degenen met een dienstaandoening. Onze tips over het aanpakken van bepaalde zaken waren dan ook van harte welkom.

Maatwerk Tijdens de aansluitende discussie kregen we door dat er ook voor ons nog voldoende te leren viel. In de Scandinavische landen – en dan met name in Denemarken - bleek men op veteranengebied alweer een paar flinke stappen verder dan bij ons. Hoewel de regels daar niet in een wet zijn vastgelegd worden dienstongeschikte veteranen voorzien van een volledig vanwerk-naar-werktraject. In Denemarken nemen de vakbonden zelfs deel aan een commissie die voor iedere veteraan een plan van aanpak maakt om hem en zijn relaties verder te kunnen helpen bij problemen. Bovendien werkt men daar aan een uitgebreide Mental Training, bedoeld om militairen nog beter geestelijk voor te bereiden op een uitzending en daardoor het ontstaan van psychische problemen te voorkomen.

»

Het grote belang van deze zaken werd door alle aanwezigen gedeeld en de uitwisseling van ideeën om goede voorbereiding en goede nazorg voor elkaar te krijgen werkte erg inspirerend. De leden van de Northern Group hebben afgesproken elkaar nog intensiever te gaan ondersteunen bij het gelijktrekken en verder optimaliseren van het veteranenbeleid in hun landen, om te beginnen door nog meer informatie over de nationale regelingen met elkaar te delen en landelijke rapporten zo wijd mogelijk te verspreiden. oplinie mei 2013

17

veteranen Tekst fred lardenoye

Sebrenicaveteraan krijgt gelijk voor hoogste rechter

Dutchbat 3-veteraan Dave Maat voor het gebouw van de Centrale Raad van Beroep.

‘Defensie

verleende onvoldoende nazorg’ Het ministerie van Defensie moet Dutchbat 3-veteraan Dave Maat een schadevergoeding betalen vanwege de gebrekkige nazorg die hij heeft gekregen. Dat zegt het hoogste rechtsorgaan in Nederland, de Centrale Raad van Beroep, in een vonnis van 25 maart. Volgens advocaat Henk van der Meijden kan deze uitspraak ook gevolgen hebben voor vergelijkbare rechtszaken van (oud-)militairen.

D

ave Maat kreeg vanwege de verwerkingsproblemen van zijn militaire ervaringen tijdens de val van Srebrenica in 1995 de diagnose posttraumatische stress stoornis (PTSS) en procedeerde tot het hoogste rechtsorgaan om Defensie daarvoor aansprakelijk te stellen. De Centrale Raad van Beroep stelde op 25 maart dat Defensie haar zorgplicht heeft geschonden voor wat betreft de aan Maat verleende nazorg. Dat betekent dat Maat naast zijn militair invaliditeitspensioen (MIP) en de bijzondere invaliditeitsverhoging aanspraak maakt op een schadevergoeding. Daarbij wordt hoogstwaarschijnlijk wel rekening gehouden met de eerder aan hem toegekende bijzondere uitkering ereschuld van 125.000 euro. Het precieze bedrag van de schadevergoeding

18

oplinie mei 2013

was bij het ter perse gaan van Oplinie nog niet bekend. Maat toonde zich desalniettemin opgelucht over de uitspraak. “Ik zie het vooral als een erkenning voor mij en andere collega’s. Dit gevecht heeft mij veel energie gekost en het is een zware strijd geweest. Ik kon alleen maar van dag tot dag leven. Over de toekomst heb ik niet na kunnen denken. Voor mijn gevoel ben ik al die tijd nog in Bosnië geweest”, verklaarde hij kort na de rechtszitting tegenover het veteranentijdschrift Checkpoint. De Dutchbat 3-veteraan wees er ook op dat zijn strijd maar liefst dertien jaar had geduurd.

Verjaringstermijn Dat laatste is ook van cruciaal belang bij dergelijke claims. Er dient namelijk tussen het door een medische deskundige vaststellen van PTSS en het indienen van een schadeclaim niet meer dan vijf jaar te liggen. Dit werd op 17 april nog eens bevestigd door een uitspraak van de meervoudige kamer van de Rechtbank in Den Haag in een zaak van een andere Dutchbat-veteraan met PTSS. Daarin werd bepaald dat Defensie de verjaringstermijn van vijf jaar mag tegenwerpen. “Een teleurstellende uitspraak”, aldus advocaat Henk van der Meijden. Hij ziet op dit punt overigens

“

teleurstellende uitspraak over verjaringstermijn biedt toch openingen’ nog wel openingen in andere zaken die van meer recenter datum zijn. “We zijn daar dus nog niet helemaal mee klaar.”

Omkeringregeling Advocaat Geert-Jan Knoops, die Maat in zijn juridische strijd bijstond, verwacht dat de uitspraak van zijn cliënt ook gevolgen heeft voor andere zaken van veteranen die aantoonbare psychische schade hebben opgelopen tijdens een uitzending. Naar verluidt hebben de eerste veteranen zich na een oproep daartoe van Knoops zich al bij de advocaat gemeld. Ook Van der Meijden verwacht dat de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep gevolgen heeft voor andere zaken die de advocaat op dit moment nog heeft lopen. “Het gaat daarbij om zaken waarbij iemand meent dat hij meer schade heeft geleden dan hem op grond van de ereschuldregeling is toegekend. Interessant aan de uitspraak van de rechter in de zaak Maat is dat hij heeft uitgesproken dat Defensie moet bewijzen dat ze voldoende nazorg

Foto: Erik Kottier

heeft verleend. Dat is een zogeheten omkeringregeling.” Volgens Van der Meijden gaat het erom dat Defensie heeft moeten aangeven hoe het beleid destijds was op het gebied van nazorg. “Het gaat dan om een aantal standaardactiviteiten die vanaf 1992 waren voorgeschreven die dus blijkbaar niet zijn uitgevoerd - en ze worden ook ontkend door Dave Maat.” Dat heeft ertoe geleid dat de nazorg voor de Dutchbatter als onvoldoende is beoordeeld. Overigens oordeelde de Raad ook dat de nazorg op de lange termijn, vanaf 1996, wel voldoende is geweest.

Veteranenwet Een woordvoerder van het ministerie van Defensie liet weten dat men de uitspraak in de zaak Maat zal uitvoeren. “Maar we hebben lessen getrokken uit Srebrenica, de nazorg is in de loop der jaren verbeterd”, aldus de woordvoerder. Defensie ziet ondanks deze uitspraak dan ook geen aanleiding om de nazorg nog eens zorgvuldig onder de loep te nemen. “En bij eventuele nieuwe claims van veteranen zal ieder geval op zijn eigen merites worden beoordeeld.” Voorwaarde voor andere met Dave Maat vergelijkbare gevallen is volgens Van der Meijden dat er een claim is ingediend, vooralsnog ook binnen de

gestelde verjaringstermijn van vijf jaar. “Daarbij moet er dus gewezen worden op de omkeringregel en dat Defensie het dus niet goed gedaan heeft op het gebied van de nazorg. Het is dan aan Defensie om te bewijzen dat dat wel zo is.” Van der Meijden wijst erop dat de uitspraak van de centrale raad van Beroep losstaat van de Veteranenwet en de daarbij behorende Algemene Maatregelen van Bestuur waarover weer door de bonden en het ministerie van Defensie wordt overlegd. “Weliswaar wordt daarin de zorg voor, tijdens en na een uitzending omschreven, maar bij al deze zaken over schadevergoeding wordt het beleid van Defensie getoetst zoals dat toentertijd van toepassing was. Het is eigenlijk net als met asbest. Een aantal jaren geleden vond men het gebruik van en in aanraking komen met asbest normaal en nu niet meer. Het betekent feitelijk dat voor Libanon, Cambodja, Bosnië, Irak, Rwanda, Zaïre en noem maar op, vastgesteld dient te worden wat het beleid was en of daaraan voldaan is.”

‘House of Pain’ Recentelijk zijn er twee nieuwe uitspraken op dit gebied gedaan. De eerste heeft betrekking op een zaak waarbij

‘Groene dagen’-uitspraak weer bevestigd

»

Dat Defensie in de zaak Maat door de Centrale Raad van Beroep wordt gehouden aan de bijzondere zorgplicht, lijkt niet op te gaan bij ongevallen die het gevolg zijn van oefeningen. De door AFMP en Marechausseevereniging fel bekritiseerde uitspraak met betrekking tot zogeheten ‘Groene dagen’ werd onlangs weer bevestigd door een uitspraak van de Raad in een zaak waarbij een militair ernstig gewond raakte omdat zijn parachute niet openging. De uitspraak van de Centrale Raad van Beroep over de zogeheten Groene dagen (zie ook Oplinie, februari 2009) dateert uit 2008 en had betrekking op een militair die tijdens deze als oefening aangemerkte trainingsdagen een nekwervel brak door een val uit een touwhindernis. Desalniettemin werd dit noodlottige incident aangemerkt als een bedrijfsongeval en niet als een dienstongeval. Een ogenschijnlijk klein verschil dat echter enorme gevolgen heeft voor de betrokken militair. Dat heeft te maken met de financiële aanspraken die zijn vastgelegd in de militaire rechtspositie. Bij een bedrijfsongeval in een vredessituatie is er sprake van verhoogd arbeidsongeschiktheidspensioen voor militairen, maar als er sprake is van invaliditeit als gevolg van een dienstongeval (dus met dienstverband) bestaat er ook aanspraak op een wettelijk invaliditeitspensioen. Dit bovenwettelijk militair invaliditeitspensioen bestaat niet alleen uit een militair invaliditeitspensioen (MIP), maar mogelijk ook uit een bijzondere invaliditeitsverhoging. oplinie mei 2013

19

veteranen

“

iemand die in afghanistan van keukentrap valt, krijgt wel dienstongeval’

Foto: Birgit de Roij

een vrouwelijke militair ten tijde van haar Opleiding en Training te Velde (OTV) aan de Nederlandse Defensieacademie bij een eindoefening als gevolg van fysiek geweld onder meer een posttrombotisch syndroom opliep. Dat geweld werd doelbewust op de militair toegepast door onder anderen een ouderejaars die lid is van de martial arts vereniging van de militaire academie in het zogenoemde ‘house of pain’, een vast onderdeel van deze oefening. De militair verklaarde: “Ik kreeg op dat moment erg veel klappen en trappen op mijn lichaam door deze mannen. Doordat ik geen bescherming op mijn lichaam droeg, uitgezonderd mijn hoofd, deed dit ontzettend pijn. Zo ben ik ook een paar keer op de grond gevallen en

20

oplinie mei 2013

eenmaal op de grond hielden de grote mannen echter niet op met het gebruiken van fysiek geweld.” Haar eerste bezwaar tegen de uitspraak dat het een bedrijfsongeval betrof werd nog afgewezen, maar de rechtbank in Den Haag heeft op 27 februari bepaald dat het wel degelijk een dienstongeval betreft. De argumentatie luidt dat ‘het hier gaat om een samenstel van activiteiten waarbij de daadwerkelijke inzet van de krijgsmacht onder buitengewone omstandigheden wordt geoefend’ en omdat er sprake is geweest van ‘een verhoogd risico’.

Parachutesprong Een gunstige uitspraak, zo lijkt het, maar in een vergelijkbare zaak heeft

Advocaat Henk van der Meijden: “Interessant is de zogeheten omkeerregeling.”

het hoogste bestuursrechtorgaan de Centrale Raad van Beroep op 14 maart 2013 een oordeel geveld dat teruggrijpt op de eerdere ‘Groene dagen’-uitspraak. Het gaat om een incident waarbij een sergeant-majoor van het Korps Mariniers zwaar letsel opliep omdat een parachute niet openging tijdens een ‘informatieve dag’ waarbij ook een zogeheten ‘watersprong’ met volle bepakking werd beoefend op een recreatieplas. De marinier kwam in het weiland terecht en raakte ernstig gewond. De Centrale Raad van Beroep oordeelde dat het hier geen buitengewone omstandigheden met bijzonder risico betrof en er dus sprake was van een bedrijfsongeval. Advocaat Henk van der Meijden: “Het komt er dus op neer dat de Raad zegt dat je oorlogsnabootsende omstandigheden kunt beoefenen zonder dat dat aangemerkt moet worden als oorlogsnabootsende omstandigheden in de zin van de regeling, dus op grond waarvan je het aan kan merken als een dienstongeval.

Grote gevolgen En dat terwijl een eerder beroep ook in deze zaak voor de rechtbank in Den Haag wel had geleid tot de uitspraak dat het een dienstongeval betrof. Dus ik verwacht dat ook de zaak van de militair in de ‘house of pain’ geen stand houdt bij de Centrale Raad van Beroep.” Van der Meijden vreest dat deze uitspraak grote gevolgen heeft voor de rechtspositie van militairen. “Iemand die een doodsmak maakt met een parachute krijgt geen dienstongeval, maar iemand die in Afghanistan van een trapje afvalt in de keuken van Kamp Holland omdat hij toevallig wat etenswaren wil pakken, krijgt het wel.”

werk en inkomen

Brandende vragen over de ANBO Ook last van lage buitenland vergoeding?

H

et lijkt leuk, uitzending naar de VS of een ander land. Maar de lol is er voor sommigen nu wel vanaf. Dat heeft vooral te maken met de hogere kosten van levensonderhoud in bepaalde landen. Ons bereiken namelijk signalen dat de buitenlandvergoeding zo laag is, dat het financieel flink pijn kan doen. Temeer omdat er in Nederland soms een onverkoopbare dan wel onverhuurbare woning achterblijft. En omdat bijvoorbeeld één auto in de VS echt niet genoeg is voor een gezin, aangezien de thuisblijver in een gedwongen sociaal isolement wordt gestort. Een lid geeft bijvoorbeeld aan zich geen tv-abonnement meer te kunnen veroorloven. Hij en zijn vrouw moeten al maandelijks hun spaargeld aanspreken om op nul uit te komen aan het eind van de maand. Samen hebben ze slapeloze nachten van de penibele financiële situatie. En dat terwijl zij zich nota bene uitstekend hebben voorbereid en vooraf informatie hebben ingewonnen over de financiële gevolgen van de uitzending. We kunnen hier nu al een stevig en schrijnend artikel aan wijden. Om het verhaal meer lokale inkleuring te geven, is het goed als we soortgelijke ervaringen kunnen optekenen van andere leden die in het buitenland zijn gestationeerd.

» Herkent u zich hierin? Stuur dan een bericht naar [email protected] en we nemen contact op met u.

1

Waarom is de ANBO uit de FNV gestapt?

2

Wat is het antwoord van FNV op het vertrek van de ANBO?

3 4

Is de ANBO een vakbond?

5

De ANBO zat toch in de Sociaal-Economische Raad. Hoe zit dat?

6

Nu de ANBO weg is bij de FNV mis ik mijn voordelen. Hoe zit dat?

7

Heeft de FNV ook lokale groepen?

8

Wordt de contributie minder, nu er geen afdracht meer is?

9

Blijf ik, nu ik geen lid meer ben van de ANBO, gewoon lid van bijvoorbeeld AFMP/FNV?

De koers die FNV In Beweging gekozen heeft past volgens de ANBO niet bij de eigen ambities. Beide partijen zijn overigens in goed overleg uit elkaar gegaan.

Binnenkort start de FNV een campagne om FNV-leden te bewegen lid te worden van FNV Senior. Deze bond zal zich geheel richten op de senioren. Ook zal een netwerk senior worden opgericht. Nadere details over de voorwaarden komen binnenkort beschikbaar. 

Nee, de ANBO is een belangenorganisatie voor senioren.

Kan de ANBO net zoveel doen als de FNV?

Nee. De FNV heeft toegang tot het overleg met de regering. Daarom kan de FNV aan de overlegtafel onderhandelen over inhoudelijke thema’s zoals bijvoorbeeld AOW, pensioenen en arbeidsparticipatie van 50-plussers. Zo heeft de FNV een grote bijdrage geleverd aan de recente totstandkoming van het Sociaal Akkoord. De ANBO kon alleen langs de zijlijn staan en toekijken.

De zetel die ANBO sinds de aansluiting bij de FNV bekleedde bij de SociaalEconomische Raad (SER) valt nu toe aan één van de bonden van FNV In Beweging.

Beide organisaties hebben afspraken met grote bedrijven (zoals bijvoorbeeld verzekeringen en reizen) om hun leden extra kortingen te geven. In sommige gevallen zijn die voordelen gelijk, maar bij sommige organisaties is het voordeel alleen bij de ANBO of alleen bij de FNV. Dat is niet te voorkomen.

Met de nieuwe FNV zullen binnenkort ook FNV-initiatieven op lokaal niveau van start gaan. Dat betekent dat de FNV ook lokaal eigen kaderleden en vrijwilligers heeft om haar leden in de hun eigen woonplaats te ondersteunen.

Nee, door de AFMP is nooit een specifieke afdracht aan de ANBO gedaan. De contributie kan dus niet lager.

U bent lid van de AFMP/FNV maar u heeft nooit een lidmaatschap getekend voor de ANBO. De ANBO stuurde u wel het blad van de ANBO en uw lidmaatschapsnummer van de AFMP kon u bij de ANBO gebruiken, maar puur formeel was u enkel en alleen lid van de AFMP/FNV. oplinie mei 2013

21

veteranen tekst Fred Lardenoye

Gijzeling school Bovensmilde staat marechaussees nog steeds bij

‘Vanaf de eerste dag was het hectisch’

In de vroege ochtend van 24 mei 1977 werd Nederland niet alleen opgeschrikt door een nieuwe treinkaping door Zuid-Molukkers, nu bij De Punt, maar ook door het bericht dat een lagere school in Bovensmilde bezet was. Daar hielden vier Zuid-Molukkers leerkrachten en kinderen in gijzeling. In allerijl werden eenheden van de marechaussee richting de school gedirigeerd. “We moesten de moeders tegenhouden, anders waren ze zo de school ingelopen.”

De gijzeling van de school in Bovensmilde H   Tegelijk met de treinkaping bij De Punt werd in mei 1977 in Bovensmilde een openbare lagere school door vier Zuid-Molukkers bezet gehouden. Met de gijzelingsacties wilden zij de aandacht vestigen op hun streven naar een vrije Republiek der Zuid-Molukken. Door het vastlopen van de onderhandelingen besloot de regering Den Uyl na tweeënhalve week om met militair geweld een einde te maken aan de treinkaping (zie deel 3) en de gijzeling van een lagere school. Vier pantserwagens, bestuurd door marechaussees en bemand door leden van de Bijzondere Bijstandseenheid (BBE) van het Korps Mariniers, reden met geweld de school binnen. Daarmee werd een eind gemaakt aan de gijzeling, zonder dat er daarbij slachtoffers vielen. De bijdrage van de KMar voor het bewaken en beveiligen van de school in de dagen daarvoor bedroeg zo’n honderd man per dag. Met kombi’s werden de kapers na afloop van de gijzelingsacties door marechaussees afgevoerd. Leden van de KMar waren ook ‘stand by’ bij de begrafenis van de Zuid-Molukkers die bij de bevrijdingsactie bij De Punt waren omgekomen.

22

oplinie mei 2013

“O

p woensdag, de dag van de Tweede Kamerver-kiezingen moesten de kinderen vanuit het geopende raam schreeuwen: ‘Van Agt, wij willen leven!’ Als ik eraan denk, hoor ik het nog”, herinnert oudmarechaussee Piet van Sprang zich. Hij was op 24 mei 1977 vanaf brigade Badhoevedorp in alle vroegte met onbekende bestemming vertrokken. In Bovensmilde werd duidelijk dat het om een actie van Zuid-Molukkers ging, waarbij 125 kinderen en 5 leerkrachten van lagere school De Meenthe werden gegijzeld. “De eerste dag was gelijk heel hectisch, we moesten de moeders van de gegijzelde kinderen tegenhouden, anders waren ze zo de school ingelopen.”

Dekentjes De gijzelingsactie bij de school liep parallel aan die van een passagierstrein bij De Punt (zie Marechaussee Vereniging 1-2013). De gijzeling van de school leek snel tot een goed einde gebracht te worden, want na vijf dagen werden de leerlingen vrijgelaten omdat het bofvirus heerste. Van Sprang: “We werden midden in de nacht uit de

kazerne opgetrommeld omdat er iets gaande was in de school. Toen bleek dat door een ziekte alle kinderen en een van de leerkrachten werden vrijgelaten. Ik zie ze daar nog lopen met de dekentjes omgeslagen.” De onderhandelingen bij De Punt liepen vanaf het begin moeilijk, waardoor er al snel besloten werd om tot actie over te gaan. Van Sprang: “Op Tweede Pinksterdag werden we ’s nachts tussen vier en vijf uur in Bovensmilde ontboden vanuit de kazerne. We zouden de school, waar nog steeds leerkrachten werden gegijzeld, ontzetten. Ik zat bij de groep die met de pantserwagen naar binnen zou gaan. We waren gebrieft en stonden klaar voor actie, maar het werd op het laatst moment toch nog afgeblazen uit angst voor represailles.” Van Sprang werd na een week afgelost en maakte de ontknoping niet meer mee. “Maar ik heb toch een aantal redelijk ingrijpende dingen meegemaakt.”

Tevredenheidsbetuiging Na bijna drie weken werden de onderhandelingen definitief als mislukt beschouwd. Tegelijkertijd met de aanval op de gekaapte trein bij De Punt werd besloten tot het ontzetten van de school. Van vier kanten zou door pant-

Foto: privécollectie Wim Zwartjes

“

een eventueel ereteken zou voor iedereen moeten gelden’

serwagens op de school worden ingereden. “Die pui heb ik eruit gereden”, zegt Wim Zwartjes terwijl hij laconiek op een foto uit de krant van destijds wijst. Hij nam enkele jaren geleden als kapitein afscheid, maar was in 1977 chauffeur en marechaussee der eerste klasse bij het pantserpeloton van de derde divisie van de brigade in Deelen. Ook hij was naar Bovensmilde gedirigeerd. “We sliepen in de pantserwagens. Toen het eenmaal zover was op 11 juni, wisten we niet wat ons te wachten stond. We reden de school binnen, daarna ging de klep open en kwamen de mariniers eruit. De gijzelaars werden overmeesterd. Het bleek dat die leraren in een voorraadkamertje werden vastgehouden.” Zwartjes zou later ook nog ingezet worden bij krakersrellen en de calamiteiten in Amsterdam rond de kroning van

Een van de weinige bewijzen van erkenning voor de inzet van marechaussees bij de acties van de Zuid-Molukkers in de jaren zeventig.

Wim Zwartjes (tweede van rechts) bij het ontvangen van zijn tevredenheidsbetuiging.

Beatrix in 1980. “Er zijn zoveel dingen gebeurd, maar toen vonden we dat we gewoon ons werk deden.” Toch kreeg hij als een van de weinige marechaussees die ingezet zijn bij acties van ZuidMolukkers een tevredenheidbetuiging uitgereikt. “En nog vijftig gulden. Maar we hebben nooit enige vorm van nazorg gehad. Je ging over tot de orde van de dag.” De discussie die vorig jaar ontstond over een soort ereteken voor de inzet bij de acties, lijkt inmiddels een beetje verstomd. Zwartjes vindt het voor zoiets rijkelijk laat. “Maar als je het doet, moet het gelden voor iedereen die een bijdrage heeft geleverd. Van Sprang hoopt dat er toch enige tastbare vorm van erkenning komt. “Maar ik zou me diep gekwetst voelen als alleen de bevrijders iets zouden krijgen en niet degenen die het voorwerk hebben gedaan.” oplinie mei 2013

23

veteranen Tekst Fred Lardenoye

Nieuwe onderscheiding bijna zeker

I

n de Veteranennota die binnenkort verschijnt, wordt hoogstwaarschijnlijk een nieuwe militaire onderscheiding geïntroduceerd voor binnenlandse inzet. Dat is het gevolg van een initiatief van senator Van Kappen in de Eerste Kamer. Hij bepleitte een blijk van erkenning en waardering voor militairen die in 1977 zijn ingezet bij de gijzelingsacties van Molukkers. Na een vraag van VVD-senator en oud-generaal majoor der mariniers b.d. Frank van Kappen in de Eerste Kamer zegde de toenmalige minister van Defensie Hans Hillen in de

Veteranennota vorig jaar toe dat hij zou kijken naar een specifieke onderscheiding voor militairen die bij de Molukse gijzelingsacties in 1977 zijn ingezet. Dat leidde tot een storm van veelal kritische reacties, ook bij leden van de AFMP. In de eerste plaats werd de vraag gesteld waarom de acties in 1975 (onder meer de treinkaping bij Wijster) en die in 1978 (gijzeling provinciehuis Assen) aanvankelijk niet zijn genoemd. Anderen wezen op gevoeligheden bij nabestaanden en de Molukse gemeenschap. En tenslotte vroeg menigeen zich af of Defensie wel geregistreerd heeft wie bij de acties zijn ingezet en wie van hen in aanmerking

Foto Ministerie van Defensie

Minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert en Commandant der Strijdkrachten, generaal Tom Middendorp, bij het uitreiken van dapperheidonderscheidingen op 17 april.

zou komen voor de nieuwe onderscheiding. Minister Hillenr liet hierop weten dat er geen onderscheiding komt voor inzet bij een bepaalde actie, maar meer in het algemeen voor ‘militairen die onder verzwarende omstandigheden binnen de grenzen van het Koninkrijk operaties hebben uitgevoerd.’ Op 4 april heeft de huidige minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert toegezegd dat zij in de Veteranennota die dit voorjaar verschijnt met informatie komt over een (mogelijke) onderscheiding voor binnenlandse militaire inzet. In een volgende editie van Oplinie komen wij uitvoerig terug op dit onderwerp.

DFD-abonnement

Helder, zeker en gemakkelijk Als militaire professional wilt u zekerheid en duidelijkheid over al uw militaireen privérisico’s. DFD biedt dit. Zoals u als militair wereldwijd onze veiligheid garandeert, zo biedt het DFD-abonnement in combinatie met het DFD MaatwerkPakket de zekerheid dat uw verzekeringen en overige financiële zaken altijd en overal in orde zijn. Alles onder één dak! DFD biedt u de zekerheid van: • Onafhankelijk persoonlijk advies • Advies bij u thuis, ook ‘s avonds en in het weekend • Eén aanspreekpunt, 24/7 bereikbaar • Maatwerk oplossingen voor uw beroeps- en privérisico’s • Schade- en uitvaartverzekeringen met provisieloze premies • Geen verrassingen. U weet precies hoeveel en waarvoor u betaalt • Gemak. U en uw thuisfront hebben er geen omkijken naar.

DFD is klaar voor uw toekomst! 24

oplinie mei 2013

Verzekeren • Hypotheken • Sparen Tel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl

verenigingsnieuws

29 e Bondsvergadering H   Het Algemeen Bestuur van de Algemene Federatie van

Overleden Dhr. C. Kooi Pieter de Leeuwstraat 48 1785 JK Den Helder 7 januari 2013 (84) Dhr. R.J.W.J. Ruesen Boerhaavelaan 83 7002 HV Doetichem 5 februari 2013 (66)

Dhr. F.J. Berbers Pieter Mulderplantsoen 76 1785 GT Den Helder 1 april 2013 (72)

50 jarig lidmaatschap

Dhr. T. Douma Erica 59 8471 WL Wolvega 9 februari 2013 (88)

Dhr. L. van Knijff Leersum

Dhr. N. Verhagen Tuindorpweg 61 3951 BE Maarn 21 februari 2013 (83)

Dhr. A.G.J. Boender Uden

Dhr. R.L. Jansen Steenboklaan 8 5694 VL Breugel 21 februari 2013 (78)

Dhr. F. van de Berg Leeuwarden

Dhr. A.J. Keijser Pieter Sipmawei 104 8915 EC LEEUWARDEN 9 maart 2013 (82) Dhr. G. Bijleveld Diamantlaan 87 9743 BB Groningen 9 maart 2013 (77) Dhr. P.J.W. van Dongen Mozartlaan 3 1741 HR SCHAGEN 11 maart 2013 (77) Dhr. J. Vogelzang De Bird 103 8918 EW Leeuwarden 21 maart 2013 (73) Dhr. M. van den Burg Oranjeplein 2 5121 BD Rijen 30 maart 2013 (93)

Dhr. W. van den Broek Rijen

Dhr. N.H. Bodeving Nijmegen

Vacatures in Algemeen Bestuur

»

Van het huidige algemeen bestuur is – volgens rooster - de heer B.J.A. (Bert) van Hees aftredend; hij heeft zich beschikbaar gesteld voor herbenoeming als lid van het Algemeen Bestuur. Daarnaast heeft de heer W. (Wim) van den Burg zijn functie als voorzitter AFMP neergelegd. De ontstane vacature zal naar verwachting voor 1 augustus worden vervuld conform de statuten.

Militair Personeel (AFMP) brengt ter algemene kennis van de leden dat op vrijdag 31 mei 2013, aanvang 14.00 uur, de 29e Bondsvergadering (BV) wordt gehouden in het Leerhotel Het Klooster, Daam Fockemalaan 10, 3800 AM Amersfoort, tel. 033-4678700. In deze BV worden de leden vertegenwoordigd op de wijze als omschreven in artikel 21, lid 3, in relatie tot artikel 25, lid 1 van de statuten van de vereniging. Alleen afgevaardigden hebben stemrecht. Leden kunnen zich aanmelden als afgevaardigde in deze BV bij de secretaris van de vereniging. De BV is alleen toegankelijk voor leden van de AFMP. Andere (bezoekende) leden – niet zijnde afgevaardigden – zijn dus van harte welkom. Zij dienen zich schriftelijk aan te melden. Hun kosten voor deelname aan de vergadering komen niet voor rekening van de vereniging. Bij de rondvraag heeft ieder lid van de vereniging het recht – met in achtneming van het reglement van orde – het woord te voeren. In de jaarlijkse vergadering zijn de agendapunten onder meer: het vaststellen van het verslag van de 27e Bondsvergadering en de Buitengewone (28e) Bondsvergadering van 14 maart 2013, het algemeen en financieel jaarverslag 2012, het beleid Algemeen Bestuur, vaststellen beleidsbepalingen, benoeming bestuursleden en commissieleden.

Vergaderschema 14.00 – 15.30 uur – vergadering 15.30 – 15.45 uur – pauze koffie/thee 15.45 – 17.00 uur – vergadering 17.00 – 18.00 uur – afsluiting/aperitief 18.00 – 20.00 uur - diner De betreffende vergaderstukken zullen na 3 mei 2013 in het bezit zijn van de hoofden van de sectoren en kunnen vanaf deze datum door de overige leden worden opgevraagd bij het secretariaat van de vereniging. Voorstellen voor de BV dienen voor 3 mei 2013 ingediend te worden bij het Algemeen Bestuur. Vragen met betrekking tot ‘het beleid Algemeen Bestuur’ dienen voor 17 mei 2013 schriftelijk te worden gesteld aan het Algemeen Bestuur teneinde een zorgvuldige beantwoording mogelijk te maken. Woerden, 11 april 2013. Namens het Algemeen Bestuur, R.W. Schilperoort, vice-voorzitter S.H. Springer, secretaris

PA-bijeenkomsten datum plaats 2 mei Amersfoort 19 sep Voorburg 24 sep Uden 26 sep Rolde 30 sep Weert

PA-groep Eemland en Doorn Haaglanden Brabant Noord-Oost Assen Poort van Limburg

aanvang locatie 13.30 uur Restaurant “De Amershof” 14.00 uur Hotel ‘Mövenpick’ 14.00 uur Wijkcentrum De Nieuwe Pit 14.00 uur Zalencentrum ‘De Aanleg’ 10.00 uur Dienstencentrum ‘De Roos’

adres Snouckaertlaan 11 Stationsplein 8 Bogerdstraat 19a Asserstraat 63 Beekstraat 29

telefoon sectorhoofd PA 033-4613524 Peter Verwoerd 070-3373737 Peter Verwoerd 0413-267467 Bert Weeren 0592-241251 Gerard Dillerop 0495-520580 Bert Weeren oplinie mei 2013

25

AFMP/FNV UITZENDCERTIFICAAT Zeker op uitzending

U bent lid van de AFMP/FNV en wordt uitgezonden?

• • •

€ 2.500 bij overlijden als gevolg van een ongeval; € 5.000 bij algeheel blijvende invaliditeit als gevolg van een ongeval; In geval van gedeeltelijke blijvende invaliditeit door een ongeval een evenredig percentage van € 5.000.

Waar vraagt u uw certificaat aan? • Surf naar www.afmp.nl en klik op Uitzendcertificaat; • Mail naar [email protected] o.v.v. Ik word uitgezonden. Geef hierin uw persoonsgegevens, naam uitzending, vertrek- en terugkeerdatum van uw uitzending; • Bel met 040 20 73 100 (kies 4). Ook voor plaatsing in de West, mits korter dan een jaar, kunt u het uitzendcertificaat aanvragen! DFD stuurt u het bewijs van dekking en zal u verder informeren.

26

oplinie mei 2013

Foto: AVDD

Vraag uw uitzendcertificaat aan. Hiermee heeft u gratis de volgende dekking voor de duur van uw uitzending:

column

computerhoek Tekst wim van den burg

De bankzitter

Positief blijven denken

»

Een miljard euro bezuinigen. 12.000 banen verdwijnen. Alle tanks worden verkocht. Mijnbestrijdingsvaartuigen, jachtvliegtuigen en helikopters in de uitverkoop. Beatrixkazerne en Prinses Julianakazerne in Den Haag: afstoten. Tot zover het negatieve nieuws. Dan het goede nieuws: De Joint Strike Fighter (JSF) is nog steeds niet van de baan. Alleen: we mogen hem/het/haar niet meer zo noemen. (Trouwens: is een gevechtsvliegtuig mannelijk? Je weet het niet meer). F35-Lightning-2 moet ‘ie heten. Wordt van hogerhand opgedragen. Je leest zo nu en dan een gelekt nieuwtje. Zo blijkt de ‘sophisticated’ vliegerhelm problemen te veroorzaken. De piloot heeft geen zicht naar achteren. Er zit gewoon geen achteruitkijkspiegel in, of aan. En dat is nog maar een van de meest begrijpelijke foutjes. We lazen een formeel Amerikaans document. Daar stond dat in, van die achteruitkijkspiegel. En nog veel meer. Allemaal potjeslatijn, uitsluitend te begrijpen door Amerika-watchers met langdurige ervaring in het begrijpen van ‘technical manuals’. Het meest begrijpelijke: het project is nog meer vertraagd en kost nog veel meer dan ooit geraamd: we zitten nu op een totaalprijs van tweehonderd miljard euro, all in, inclusief BTW. Positief blijven denken: er zit thans nog geen twee miljard euro in het project. Ik heb een ideetje: dat Nationaal Museum, ooit gepland in Arnhem, komt er toch niet. Crisistijd en zo, je weet wel. Het Rijksmuseum is opgewaardeerd naar Nationaal Museum. Bewijs? Alle parafernalia, huisvlijt, zolderopruimingen uit musea, kelders en opslagruimtes zijn bekeken en de meest waardevolle voorwerpen staan, liggen en hangen nu ook in het ‘Rijks’. Klaar dus. Wat let ons om in ieder geval een van de twee al aangeschafte F-35-Lightnings in het Rijksmuseum neer te zetten?

Politie De hoogste baas bij de politieacademie Ad van Baal is op aandringen van de ondernemingsraad van de academie opgestapt. Een vertrouwensbreuk tussen het college van bestuur en de raad schijnt hieraan ten grondslag te liggen. De ondernemingsraad zou een kritisch rapport over de leiding van de academie niet hebben gekregen. Vandaar de breuk. We hoorden fluisteren dat Van Baal gebrek aan visie wordt verweten. O ja? Een Landmachtgeneraal zonder visie?

Machtige videospeler H   IDe Miro videospeler biedt veel mogelijkheden die concurrenten als Winamp of Windows Media Player niet kennen. Natuurlijk kun je er films mee bekijken. En goed ook, want met het programma zijn bijna alle videoformaten af te spelen. Natuurlijk is dat zeer handig, maar er zijn meer mediaspelers die dat kunnen. De VLC- en GOM player hebben bijvoorbeeld ook geen extra codecs nodig. Wat wel uniek is, is dat je met Miro op YouTube kunt zoeken en de filmpjes niet alleen kunt bekijken, maar ook kunt downloaden. Ook biedt Miro je toegang tot ruim 1.500 videokanalen, waarvan sommige beelden in hd-kwaliteit aanbieden. En Miro kan ook dienst doen als BitTorrent-client, zodat je niet twee verschillende programma’s nodig hebt om films te downloaden en te bekijken. Handig is ook dat Miro onthoudt waar je gestopt bent met het bekijken van een video en verder gaat vanaf dat punt als je het een volgende keer afspeelt. Je kunt in het programma je voorkeuren instellen, om video’s achtereenvolgend af te spelen, of om te stoppen na een video. Toetsenbordsnelkoppelingen voor alle afspeelknoppen maken het eenvoudig om een afstandbediening te configureren. Wanneer je Miro installeert kun je je computer opdracht geven om al je videobestanden te vinden en ze weer te geven in je Miro Bibliotheek. Miro heeft een mooie en functionele interface. Dit maakt het gebruik zeer eenvoudig. Het programma kan je favoriete video’s samen in een afspeellijst brengen. Je kunt ze één voor één slepen of een aantal selecteren en ze met een rechtermuisklik aan een afspeellijst toevoegen, of een nieuwe afspeellijst aanmaken waar ze aan toegevoegd zullen worden. Als je geen opslagruimte meer hebt kan Miro je videocollectie naar elke andere locatie op je systeem verplaatsen, zoals een externe harddisk. Miro maakt automatisch een thumbnail aan voor elke video die er nog geen heeft. Miro geeft HD content prachtig weer op volledig formaat (fullscreen) en zelfs op de grootste schermen. Downloaden op www.getmiro.com/download

oplinie mei 2013

27

veteranen Tekst Linde van Deth en Fred Lardenoye

Stem op beste veteraneninitiatief H  In het kader van de cam-

Dienstslachtoffers (BNMO) heeft voor een groep van 220 militairen de Nationale ombudsman ingeschakeld. De bond wil komen tot een collectieve oplossing om te voorkomen dat veteranen jarenlang individueel moeten procederen. Deze oudmilitairen werden na een herkeuring gekort op hun militair invaliditeitspensioen (MIP) terwijl er aan hun psychische klachten niks is veranderd. Veteranen met posttraumatische stress stoornis (PTSS) hebben recht op een MIP, het percentage werd vastgesteld door artsen van het ABP volgens een keuringsrichtlijn uit 2008. Vorig jaar kregen veel oud-militairen na een herkeuring volgens een nieuw protocol een lager percentage, waardoor ze soms honderden euro’s per maand moeten inleveren. “Dit is als een slager die zijn eigen vlees keurt. ABP-verzekeringsartsen zijn niet onafhankelijk en ze zijn geen psychiaters. Het systeem werkt niet en levert veel frustraties op,” zegt advocaat Henk van der Meijden namens 125 veteranen. Het ministerie ontkent tegenover het Algemeen Dagblad van 23 maart dat er sprake is van een bezuinigingsmaatregel: ‘Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de protocollen betrouwbaar zijn. Daar waar de uitkomsten in relatie tot eerdere keuringsuitslagen uit de pas liepen, is dat met een overgangsregeling gerepareerd.’ Oud-voorzitter van de AFMP/FNV Wim van den Burg zei over het protocol eerder in OpLinie: “Het was de bedoeling dat het keuringsproces tot meer tevredenheid zou leiden, maar helaas is het tegendeel waar. Er is sprake van onbegrip en er zijn klachten over de bejegening. En voor de zaken die bij ons binnenkomen, geldt standaard dat er sprake is van een forse neerwaartse bijstelling van het invaliditeitspercentage, zonder dat de betrokkenen zich beter zijn gaan voelen.” (LvD)

28

oplinie mei 2013

TV-uitzending Rock the War op 4 mei

»

Op 4 mei, direct na de dodenherdenking, zendt de NTR de maar liefst twee uur durende tv-uitzending Rock the War uit. Popprofessor Leo Blokhuis reisde naar de VS voor interviews over de relatie tussen muziek en de oorlog in Vietnam met onder meer de bij Amerikaanse veteranen bekende pin-upgirl Chris Noel en muziekdocumentalist Hugo Keesing. Er komen clips voorbij van Country Joe McDonald (Fixin’ To Die Rag), Kim Wilde (Cambodia) en natuurlijk de huidige nummer twee van de Nederlandse Veteranen Top 50 We’ve Gotta Get Out Of This Place van The Animals (stemmen op deze hitlijst, met nu kans op vrijkaartjes voor Roger Waters The Wall, kan nog steeds op www.veteranentop50.nl). Er is ook aandacht voor Nederlandse liedjes over oorlogen, aan de hand van interviews met onder anderen Boudewijn de Groot (De eeuwige soldaat), Ernst Jansz van Doe Maar (De Bom), Marco Borsato en Ali B (Wat zou je doen?). Uiteraard komen ook Nederlandse veteranen zelf aan het woord. Zo vertelt Afghanistanveteraan DJ Xtra-Larz over zijn passie voor muziek. En de initiator van het destijds bekende filmpje van Albert West’s Is This The Way To Amarillo licht toe waarom en hoe dit initiatief tot stand is gekomen op het tot dan toe vrij onbekende Nederlandse kamp in (FL) Pol-e-Khomri in Afghanistan.

De jury met v.l.n.r. Jan Rijken, Anne Mulder, Fred Lardenoye, Anke Dorpmanns en Ton van Ede (vz. Tony Eyk ontbreekt).

pagne voor de Nederlandse Veteranendag 2013 wordt dit jaar het Beste Veteraneninitiatief gekozen. Het gaat daarbij om een lokaal, regionaal of eigen initiatief van of voor veteranen dat een brug slaat tussen veteranen en andere groepen uit de samenleving. Het veteraneninitiatief met de meeste stemmen wint € 2.500. De prijswinnaar wordt bekendgemaakt tijdens de kick-off voor de Nederlandse Veteranendag op 5 juni. De jury bestaat uit voorzitter Tonny Eyk, die vroeger als artiest heeft opgetreden voor de troepen in Nieuw-Guinea. Verder de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, luitenant-generaal Ton van Ede, Tweede Kamerlid en veteraan Anne Mulder, de hoofdredacteur van Checkpoint, Fred Lardenoye, veteraan en schrijfster Anke Dorpmanns en Jan Rijken, veteraan en projectleider van de Nederlandse Veteranendag. U kunt tot 29 mei stemmen op een van deze initiatieven: Veteraneninitiatief Hoorn: oprichting monument ‘Bagage voor het leven’. Veteraneninitiatief Zwolle: publieksprogramma en ontmoetingsplek tijdens regionale veteranendag. Veteraneninitiatief Dronten: Veteranencafé Dronten ‘Ontmoet eens een veteraan’. (LvD)

Voor meer info en uitbrengen stem: www.veteranendag.nl

Foto: Comité NLVD

Ombudsman buigt zich over gevolgen PTSS-protocol H   De Bond voor Militaire Oorlogs- en

Historie BNMO en vfonds naar Nationaal Archief

‘Veteranenzorg beter, maar nog niet optimaal’

V.l.n.r. Tweede Kamerlid Angelien Eijsink, Bosniëveteraan Erik Paskamp en BNMO-voorzitter Remco Seijn. Foto: Claudia Heinermann

“Een veteranenwet is slechts papier, het gaat erom dat hij nader ingevuld wordt.” Dat zei Tweede Kamerlid Angelien Eijsink (PvdA) op de jaarlijkse Nieuwspoort-bijeenkomst van het Nationaal Archief. Deze stond in het teken van de overdracht van de archieven van twee veteranenorganisaties, de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers (BNMO) en de Stichting Fondsenwerving Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers (SFMO), een voorloper van het huidige vfonds.

»

De bijeenkomst werd opgeluisterd met een gesprek van schrijver en programmamaker Ad van Liempt (Andere Tijden) met deskundigen en betrokkenen over heden en verleden van de Nederlandse veteranenzorg. Naast Eijsink maakten oud-staatssecretaris van Defensie Baron van Voorst tot Voorst, BNMO-voorzitter Remco Seijn en Bosniëveteraan Erik Paskamp deel uit van dit panel. Zij waren het eens over het grote belang van de pioniersrol op het gebied van veteranenzorg en lotgenotencontact van de BNMO, die al kort na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht. De rol van de oud-voorzitter, de inmiddels overleden bankier Willem van Lanschot werd daarbij geroemd. Hij stond tevens aan de basis van de latere BankGiroloterij die via de SFMO de belangrijkste financier van de veteranenzorg werd. De SFMO is inmiddels opgegaan in het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg. Tegenwoordig staat het bekend als vfonds, en het is nog steeds actief als fonds voor onder meer initiatieven door en voor veteranen.

LZV Baron van Voorst tot Voorst, als oudstaatssecretaris van Defensie nauw betrokken bij het veteranenbeleid, gaf aan dat de eerste Veteranennota van de toenmalige minister Relus ter Beek het gevolg was van een samenloop van gebeurtenissen, zoals het uitbreken van de Eerste Golfoorlog, de oorlog in voormalig Joegoslavië en het feit dat Libanonveteranen kampten met problemen. “Het Indië-monument in Roermond, ook een particulier initiatief, liet zien dat Indiëveteranen ook erkenning en waardering zochten.” BNMO-voorzitter Remco Seijn noemde het een goede zaak dat het ministerie van Defensie de lange tijd door particulier initiatief gedomineerde veteranenzorg inmiddels heeft overgenomen met onder meer het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV), maar hij benadrukte dat er nog genoeg te doen is. Zo wees hij op het lotgenotencontact dat de BNMO op landelijk (vaak via het uit de BNMO voortgekomen zorgcentrum de Basis) en regionaal niveau aanbiedt, maar ook de belangenbehartiging van

(oud-)militairen die getroffen zijn door PTSS. “Dat is nu met de verlagingen van het MIP, als gevolg van herkeuringen volgens het nieuwe PTSS-protocol, hard nodig.” Ook BNMO-bestuurder Erik Paskamp, als dienstslachtoffer ook ervaringsdeskundige, gaf aan dat de veteranenzorg nog niet optimaal is. “Het is lange tijd een haalplicht geweest (militairen moeten zelf om hulp of uitkering vragen, red.), de BNMO vindt dat er voor Defensie een brengplicht zou moeten gelden.” Tweede Kamerlid Angelien Eijsink benadrukte dat de mede door haar toedoen tot stand gekomen Veteranenwet geen doel op zich is geweest. “Het is slechts een middel en hier zitten veel mensen die eraan bijgedragen hebben. Veteranen willen terecht harde afspraken voordat wij als parlement tot een uitzending besluiten. Het gaat wel om leven en dood. De wet is slechts papier. De daarbij behorende Algemene Maatregelen van Bestuur zijn nog niet uitgevoerd. Nu de bonden weer praten met Defensie, hoop ik dat er op 1 juli resultaten zichtbaar zijn.” (FL)

oplinie mei 2013

29

30

oplinie mei 2013

oplinie mei 2013

31

Ledenbenefits

“

Maak kans op de dvd!

WO II door de ogen van een meisje

Dansen in schuilkelders

Oorlogsfilm over meidagen 1940 op dvd

»

Het Bombardement

»

De film Het Bombardement is een spectaculair Nederlands oorlogsdrama over het bombardement van Rotterdam. De makers tekenden eerder al voor Zwartboek en Süskind, en in de hoofdrollen spelen onder anderen Monic Hendrickx en Gerard Cox. Het Bombardement vertelt het verhaal van de jonge Vincent (Jan Smit) en de uit Duitsland gevluchte Eva (Roos van Erkel). Hij is in Rotterdam om geld te verdienen voor de oversteek naar Amerika, zij is er om te trouwen met de Nederlandse zakenman Dirk (Pieter van der Sman). Terwijl de oorlog in Nederland uitbreekt, ontvlamt tussen Vincent en Eva een even heftige als onmogelijke liefde. Dan breekt 14 mei 1940 aan, de dag dat het centrum van Rotterdam gebombardeerd wordt en de jonge geliefden elkaar uit het oog verliezen. Het Bombardement is sinds 30 april op dvd verkrijgbaar in de video-dvd speciaalzaken.

De redactie mag van Dutch Film Works drie exemplaren van deze dvd verloten onder de leden van de AFMP. Wilt u kans maken op een van de dvd’s? Stuur dan vóór 15 mei een e-mail met je adresgegevens en deze oorlogsfilm als onderwerp naar [email protected]

32

oplinie mei 2013

De redactie mag van QV Uitgeverij drie exemplaren van Dansen in schuilkelders verloten onder de leden van de AFMP. Wilt u kans maken op dit boek? Stuur dan vóór 15 mei een e-mail met je adresgegevens en dit boek als onderwerp naar [email protected]

Het boek ‘Dansen in schuilkelders. Mijn dagboek uit de Tweede Wereldoorlog’ is geschreven door Johanna Wycoff-de Wilde (Arnhem, 25 november 1925). Zij groeide in Nijmegen op in een groot gezin waarvan de oudste dochter tijdens de Tweede Wereldoorlog actief was in het verzet. Haar vader was als journalist werkzaam bij de Nijmeegsche Courant en spoorde haar aan om een dagboek bij te houden. Johanna beschrijft niet alleen gedetailleerd de gevolgen van de Duitse bezetting en de ontwikkelingen aan het oorlogsfront, maar ook de dagelijkse bezigheden van een meisje dat zich ontwikkelt tot een jonge vrouw. Daardoor ontstaat een boeiende mix van oorlogsellende en romantiek, die nooit eerder in deze authentieke vorm in Nederland is verschenen. Omvang: 196 pagina’s Hardback, 17 x 24 cm Prijs: € 22,50 ISBN 9789080974005 Dansen in schuilkelders is te koop in de boekhandel of de webwinkel op www.qvuitgeverij.nl

puzzel puzzel dirry koomans

Rebugram 13

11

9

O 14 15 16 17 18 19

Z e=a

A -t O -g

wie

E 69cm de

1 1

3 -d-i

1

B=

2

14

16

1 1

← HOR VER →

18

20

1

2

D

1

3

ple4

K R

4 1

12 1

K L R

3 1

11

L

O -ni

5

5

1

9

1

1

1

1

1

1

n =l

ooooo t

v=z

1

4

6

7

60 min. u=e

1

bed 11 11 11

4 -v

6

8

7

10

8

13 1

Horizontaal

5

s b ei ei ei ei

10

15

-i

12

17 1

1

1

21

22

1

1

1

1

1

22

19

23

23

20 1 21

zzzz -i

24

25 1

25

31

28

1

1

37

38

29

-t e=d

nnnnn -enne

31

33

R

1

26

+

2

1

27 1

1

32

1

34

1

1

1

1

40

1

39

1

1

1 1

33

35

1

1

41

1

1

1

1

1

29

24

28 1

1

1

da4end

1

26

1

23

30

28

1

1

29

36

1

30

1

1

1

1

1

1

-a

TT +e 1299 – 344

T1 1D e=i B1 w ij ij ij

eerste, 2x, aanspreektitel, aantal, algemeen, binnen, boom, drinkplaats, geen, gegroeid, gegroet, genoeg, keren, kunstwerk, kwart, liefkozing, noot, ontsloten, ook, rivier, tegensputteren, vliegveld, voertuigonderdeel, volkomen.

Verticaal bedekken, boom, deel v.d. voet, erfelijk materiaal, europeaan, familielid, geweldig, kerkdienst, klappen, kosten, luiden, meubel, minder, nuffig meisje, onderdaan, pret, rotonde, schuifbare afsluiting, slim, slot, stoer, windrichting

grond m=

32

0 -e

35

ons kg gr mg ton

-ge 36

1 34

144

1

nnn

37

-i

1

N N -N

1 39

1

LLLLLL ig

1

F

42

40

42

-s

ge

-r -i

40

S

38

-s

p sssssss -es -en

oplossing 13

29

3

38

21

9

12

41

Omschrijving Los de rebusjes op. Het woord dat eruit komt past in het diagram. Plaats, formaat, vorm, alles kan van belang zijn. Als extra steuntje worden wat aanwijzingen gegeven die in alfabetische volgorde staan. Let op: het zijn niet altijd juiste omschrijvingen maar soms summiere aanwijzingen.

19

Boncadeau! Stuur uw oplossing van de rebugram vóór 15 mei 2013 naar: Redactie Oplinie, Postbus 157, 3440 AD Woerden of stuur een e-mail naar: [email protected] Vergeet niet uw adres te vermelden, want onder de goede inzendingen verloten wij een Boncadeau t.w.v. 25 euro! Uit de goede oplossingen van de puzzel uit het vorige nummer trokken wij de heer H. Keulers uit Dongen.

oplinie mei 2013

33

contactpagina

Algemene adresgegevens bezoekadres postadres telefoon fax e-mail internet rekeningnr openingstijden

Steinhagenseweg 2-C 3446 GP Woerden Postbus 157 3440 AD Woerden 0348 – 487 050 0348 – 707 411 [email protected] www.afmp.nl 1933098 maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur

Afdeling Individuele Belangenbehartiging (IB) telefoon fax e-mail

0348 – 707 433 0348 – 487 056 [email protected]

Ledenadministratie telefoon 0348 – 707 432 e-mail ledenadministratie@ afmp.nl Opzegging van het lidmaatschap kan alleen geschieden door middel van een brief gericht aan AFMP/FNV, t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD Woerden. Houd rekening met de opzegtermijn van 3 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 mei Adreswijzigingen kunnen door­ gegeven worden via onze website www.afmp.nl of gezonden aan: AFMP/FNV t.a.v. Ledenadministratie Postbus 157 3440 AD Woerden

Bureau Ledenservice * telefoon e-mail

0348 – 487 058 [email protected]

* Voor het doorgeven van ambtsjubilea, leeftijdontslag, opname in ziekenhuis, uitzendingen etc. Ook voor vragen over het lidmaatschap, ledenbenefits en verzekeringen.

Sectorhoofden Landmacht Elze Mulder mobiel e-mail

Uitgave van FNV Veiligheid onder verantwoordelijkheid van de Algemene Federatie van Militair Personeel

06 - 23 89 55 07 [email protected]

aangesloten bij • Algemene Centrale van Overheidspersoneel (ACOP) • Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) • EUROMIL (Europese organisatie van militaire belangenverenigingen)

Marine Lizet Wolters mobiel e-mail

Luchtmacht Ron Segers mobiel e-mail

06 – 53 52 60 83 [email protected]

Postactief regio Noord/Oost Gerard Dillerop mobiel 06 – 41 55 85 54 e-mail [email protected]

Postactief regio West Peter Verwoerd mobiel 06 – 53 52 60 84 e-mail [email protected]

Postactief regio Zuid Bert Weeren mobiel e-mail

Colofon

06 – 53 51 00 73 [email protected]

06 – 53 52 60 79 [email protected]

Kantoor Den Helder Wiebe Herwijer van de afdeling Individuele Belangenbehartiging bemant het kantoor. adres Kerkgracht 3 1782 GJ Den Helder telefoon 0223 – 693 522 fax 0223 – 693 515 (b.g.g. 0348 – 487 050)

Sluitingsdatum kopij Oplinie 04 - 2013 sluit op 15.05.2013 en verschijnt 11.06.2013.

redactie Alex Groothedde, Fred Lardenoye, Jos van Nieuwenhuizen, René Schilperoort redactieadres Postbus 157 3440 AD Woerden telefoon 0348 707 434 e-mail [email protected] ontwerp & vormgeving Witte-en-Co Margo Witte De inhoud van Oplinie valt onder de verantwoordelijkheid van het AFMP/FNV Algemeen Bestuur, behoudens artikelen op naam en de inhoud van de opgenomen advertenties. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden artikelen te weigeren of te redigeren. Niets uit deze uitgave mag worden over­ genomen zonder vooraf­gaan­de toestemming van de redactie. oplage 20.700 internet www.afmp.nl email [email protected] druk Senefelder Misset

34

oplinie mei 2013

PLAATSING

Tekst: Johan de Rooij Tekeningen: David de Rooij Eh... Vast wel! Ik zal ns kijken als ik thuis ben!

Heb jij de brief over je pltsing al gehad?

Dag 12...

Die brief moet hier ergens zijn...

Dag 13...

Oh n! Ik heb hem weegid!

Oh n! Ik ben niet gepltst!

Hees!

De zaen wel dichtlaten hè, nieuwe!

...postkantr.

Een heroverweging moet wel bien 14 dagen zijn ingediend hr!

Het was die dag dat ik chins had gehld...

!

?

Dan mr vlug n brief vr heroverweging schrijven en nr het...

Grmbl!

GESLOTEN

oplinie mei 2013

35

Wat is uw volgende reisdoel? Op uitzending of op vakantie naar Spanje... De DFD doorlopende reisverzekering behoort tot uw standaarduitrusting! Standaard werelddekking en annuleringsverzekering De doorlopende reisverzekering uit het DFD MaatwerkPakket biedt standaard werelddekking en heeft een annuleringsverzekering. Hiermee bespaart u zich de ‘dure’ annuleringsverzekering bij het boeken van een vakantiereis.

Buitenland plaatsing Gaat u langer dan een half jaar aaneengesloten naar het buitenland? Bijvoorbeeld bij detachering of plaatsing, dan biedt onze reisverzekering de oplossing. U krijgt altijd een maatwerkproduct dat helemaal is afgestemd op uw wensen en persoonlijke omstandigheden. Zodat u zowel privé als zakelijk goed verzekerd op reis kunt!

Militaire ‘zakenreis’ Voor militairen is het belangrijk dat ook dienstreizen en uitzendingen verzekerd zijn. Bij de meeste verzekeringen zijn militaire ‘zakenreizen’ niet gedekt. Bij DFD wel. Daarnaast sluit de repatriëringsdekking naadloos aan op de voorzieningen van Defensie.

Meer informatie Wilt u meer weten over de DFD MaatwerkPakket doorlopende reisverzekering? Bezoek dan onze site of neem telefonisch contact op met DFD De Financiële Dienstverleners.

Doorlopende reisverzekering 36

oplinie mei 2013

Verzekeren • Hypotheken • Sparen Tel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl