februari 2014 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Dit blad nu ook in de App Store! AFMP blijft strijden oplinie februari

01

februari 2014 uitgave van de algemene federatie van militair personeel

Dit blad nu ook in d e App Store! Z ie pa g in

a 2 5!

Rechtszaak AOW-gat:

AFMP blijft strijden oplinie februari 2014

01

@AnneMarieSnels voorzitter annemarie snels

Wordt het lente? Opener overleg

H

et is zaterdagochtend, ik hoor buiten spelende kinderen en er zitten een paar musjes op mijn balkon. Het voelt een beetje als lente. Ik hoop dat dat lentegevoel óók bij Defensie terugkeert. Maar dan moet er nog veel gebeuren de komende tijd. Lees bijvoorbeeld het artikel over de rechtszaak over het AOW-gat op pagina 4, dan weet je dat duizenden UKW-ers zich grote financiële zorgen maken. En dat geldt óók voor al die militairen die binnen niet al te lange tijd met UKW gaan. En ik beloof u, de AFMP blijft echt ‘alles uit de kast trekken’ om dat grote onrecht aan te pakken. Dat is een zaak van lange adem, ik hoop dat u zich dat realiseert. Ik heb er in ieder geval een persoonlijke missie van gemaakt om uw AOW- gat belangen zo goed mogelijk te behartigen.

02

oplinie februari 2014

U herinnert zich vast nog de opiniepeiling die de AFMP in het najaar van 2013 hield en waarin veel mensen aangaven weinig vertrouwen meer te hebben in de Defensieleiding en de politiek. Het personeel maakt zich zorgen over hun baan, hun inkomen, de brede personeelszorg en de veiligheid. Daarover zijn we in gesprek, met de minister en aan de onderhandelingstafel. Nu is er een gouden stelregel, er wordt niet uit de school geklapt over het overleg dat de bonden met de minister hebben. U mag best weten dat ik dat aan de ene kant lastig vindt en aan de andere kant ook wel weer begrijp. Onderhandelingen vinden immers aan de onderhandelingstafel plaats en de minister en de bonden moeten vrijuit kunnen spreken zónder daar meteen op afgerekend te worden. Betekent dit dat er geen resultaten worden geboekt? Nee, maar de resultaten worden concreet ingevuld aan de overleg- en onderhandelingstafel. Ik wil u wel melden dat de AFMP bespeurt dat het overleg opener is, dat er beter geluisterd wordt. Ik wil u ook melden dat, zodra er met een Defensiedossier flink wat geld is gemoeid, óók het ministerie van Financiën met argusogen meekijkt wat er binnen Defensie gebeurt, dat doen ze ook bij de andere ministeries. Dat is onder andere weer het gevolg van de enorme kabinetsbezuinigingen en het kabinet wil ‘in control’ zijn. Dat maakt het er allemaal niet makkelijker op en daardoor duurt het vaak nóg langer voordat er binnen Defensie concrete resultaten liggen. Waarom vertel ik u dat allemaal, u wilt immers boter bij de vis en snel klinkende resultaten zien? Door u inzicht te bieden

in het overleg- en onderhandelingsproces hoop ik dat u beter begrijpt dat je lastige vraagstukken niet eventjes in een gesprek met de minister oplost. Maar wees er ook van verzekerd dat Defensie ons niet aan het lijntje kan houden, zo nodig voeren we de druk op.

2014 Wordt 2014 een rustig jaar voor Defensie? Ik vrees van niet. De effecten van vorige en lopende reorganisaties gaan mensen merken. De missies, zeker die in Mali, brengen onzekerheid met zich mee, voor het betrokken Defensiepersoneel en hun gezinnen en families. Via Twitter vond ik op vrouwvanmilitair.wordpress.com herkenbare, humoristische en soms ontroerende verhalen over wat het leven voor een vrouw van een militair betekent. Ik kan het u aanbevelen. Net als het verhaal op pagina 14 waar u kunt lezen hoe belangrijk goede zorg en begeleiding zijn voor militairen die op missie gaan. 2014 wordt hopelijk ook het jaar waarin Defensie daadwerkelijk gaat werken aan herstel van het vertrouwen en dat ook concreet laat zien. Waarin de politiek zich realiseert dat er niét verder bezuinigd kan worden en waarin het maatschappelijk draagvlak voor Defensie groeit. Want ook daarover zijn we in gesprek, met de Defensieleiding en politici. In 2014 hoop ik, met u, niet alleen op een mooie lente, maar ook een prachtige zomer en een nog mooier najaar. En dat betreft niet alleen mijn weersverwachtingen! Het was trouwens knap fris toen ik net op de fiets stapte. Hartelijke groet, Anne-Marie Snels

inhoud

20

08

04

12

Verder in dit nummer 7

Geen gevolgen voor herplaatsers

12 Uitkering bij overlijden (UBO) 17 Rechtspositie burgerpersoneel 18 Vragen over loopbaanbeleid 25 Minister op het matje geroepen

18

#01 Belangrijke stap tegen hogere AOW-leeftijd

Hoe werk je je uit de schulden

Donderdag 16 januari heeft de AFMP samen met andere bonden een belangrijke stap gezet in de rechtszaak over de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd. AFMPvoorzitter Anne-Marie Snels gaf de rechter volop munitie om de verhoging af te schieten.

Wie schulden heeft is kwetsbaar. Zo kwetsbaar dat zijn of haar baan bij Defensie aan een zijden draadje kan komen te hangen. Gelukkig is er in veel gevallen een mouw aan te passen. Mits men tijdig aan de bel trekt en/of zelf actie onderneemt.

04

Missiegerelateerde problemen voorkomen

14

Ook een ervaren militair die niet aan direct gevaar blootgesteld staat, kan door een missie mentaal in de knoei raken. Dat kan worden voorkomen als de stress en de emoties die er toen speelden worden onderkend en verwerkt. Defensie voorziet daarin met een uitgebreid preventieprogramma.

20

Hersentumor door straling HAWK-radar

08

Een 45-jarige oud-luitenant stelt Defensie aansprakelijk voor de hersentumor die bij hem in 2011 is geconstateerd. Oorzaak is volgens hem het werken met het Hawkluchtafweerysteem. “De onveilige afstanden werden in 1994 groter. Als je daar dan naar vroeg, werd er gezegd: wat maakt die paar meter nou uit!”

26 Veteranenberichten 28 Computerhoek 29 Verenigingsnieuws 30 FNV-Voordeel 32 Bankzitter 33 Puzzel 34 Servicepagina 35 Strip

Lidmaatschap

Er kan een moment komen dat u uw AFMPlidmaatschap op moet zeggen, bijvoorbeeld omdat u een baan buiten Defensie heeft aanvaard. Houdt u dan rekening met de opzegtermijn van 2 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 april. U kunt opzeggen door middel van een brief aan AFMP/FNV t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD Woerden, of [email protected]. Het volgende verenigingsblad verschijnt op 20 maart 2014. Kopij aanleveren is mogelijk tot en met 24 februari. Salarisbetaaldatum: maandag 24 februari 2014 Cover: AVDD oplinie februari 2014

03

werk en inkomen Tekst Alex Groothedde Foto’s Jeanette Schols

Belangrijke stap

tegen verhoging AOW-leeftijd Donderdag 16 januari is een belangrijke stap gezet in de rechtszaak over de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd en het AOW-gat dat hiervan het gevolg is. Onder grote publieke belangstelling gaf AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels de rechter volop munitie om de verhoging af te schieten. Op 26 februari a.s. wordt een vonnis verwacht.

E

r is massaal gereageerd op onze oproep om de rechtszaak in het Haagse Paleis van Justitie bij te wonen. Omdat er veel aanmeldingen waren kon helaas niet iedereen naar binnen, maar gelukkig waren diverse AFMP-leden aanwezig. Het relatief hoge percentage ouderen dat van plan was

04


te komen verbaast ons niets, want de inzet is hoog en de onrechtvaardigheid is groot. Voor een grote groep ouderen dreigt immers een onoverbrugbaar AOW-gat van een paar maanden of meer, bovendien is hen niet de tijd gegund om het AOW-gat financieel te dichten. Snels noemde cijfers van het ministerie van SZW waaruit blijkt dat zeker 80.000 mensen, onder wie UKW’ers, al in een vroegpensioenregeling zaten of UKW genoten voordat

de nieuwe wetgeving tot stand kwam. En dan zijn er nog de vele mensen die ook snel tegen een AOW-gat aan lopen. Anne-Marie Snels: “Bijna dagelijks word ik benaderd door militairen over het AOW-gat, door mensen die al met UKW zijn, of binnenkort met UKW gaan. Militairen die zich, soms met gevaar voor eigen leven, inzetten voor de maatschappij en hun werkgever Defensie. Ze hebben er allemaal recht op te weten waar ze aan toe zijn.”

Boos en verdrietig “Veel AFMP-leden,” zo hield Snels de ongeveer 150 mensen in en buiten de zaal voor, “Zijn bezorgd, boos en verdrietig dat zij geconfronteerd worden met maatregelen waar ze zelf totaal niets aan kunnen doen en die tot forse

“

militairen onevenredig zwaar getroffen door verhoging AOW-leeftijd’

en het de bedoeling was en is dat zij fit en gezond de finish halen. En meestal ontbreekt het deze mensen aan forse financiële reserves.”

Gat van 38.000 euro Snels illustreerde het AOW-gat aan de hand van een schrijnend voorbeeld. Een militair die op 57 jarige leeftijd in 2012 met UKW ging heeft een AOW gat van 1,5 jaar. Grote groepen militairen missen straks 2 jaar AOW. Voor een alleenstaande gaat het om 13.500 euro bruto op jaarbasis, en voor een getrouwd of samenwonend stel om ongeveer 19.000 euro per jaar. “Kunt u zich voorstellen,” zei Snels, “Hoe je een inkomensgat van maar liefst 38.000 euro opvangt? Dan doe je als bond je stinkende best om de positie van militairen op dit punt te verbeteren, maar dat wordt je wel knap lastig, zo niet onmogelijk gemaakt door de politiek en door de werkgever.”

Meer pijlen op de boog

inkomensproblemen leiden. Ze waren al gestopt met werken of ze worden binnenkort gedwongen te stoppen met werken. De ontslagleeftijd van militairen is immers wettelijk geregeld. Juist deze groep wordt heel hard en onevenredig zwaar getroffen. We spreken over liefst 12.900 mensen die hier nu al mee te maken hebben; 9900 UKW’ers en 3000 wachtgelders.” De cijfers zijn van Defensie. Deze opmerking staat haaks op opmerkingen van de landsadvocaten dat iedereen wel degelijk voldoende tijd is gegund om maatregelen te nemen.” Snels wees er verder op dat “niet voor niets allerlei vormen van prepensioen tot stand waren gekomen juist omdat de mensen voor wie deze maatregelen bedoeld zijn zware beroepen hebben

Die laatste zin was een heel cruciale. Dat zit zo. Gezien het grote belang van onze leden en de wens om het risico op een negatief resultaat zoveel mogelijk te beperken, heeft de AFMP voorafgaand aan deze rechtszaak alle juridische invalshoeken overwogen. Er bleven twee mogelijkheden over. De snelle weg van de civiele procedure bij de rechtbank, en de zaak van de lange adem: zorgen dat individuele leden bezwaar aantekenen bij de Sociale Verzekeringsbank. Dat kan overigens nog steeds (ook via ons, zie het AOW-dossier op de website). Maar je hebt dan pas heel laat uitsluitsel en op dat moment mis je al een deel van je AOW . Vandaar de eerste pijl op onze boog; de gang naar de civiele rechter. Bij deze rechtszaak werkt de AFMP samen met andere vakbonden, waardoor we op 16 januari met zwaar geschut (meerdere advocaten) het Paleis van Justitie konden betreden. Daar moesten we er allereerst voor zorgen dat de civiele

Tot het uiterste H Ook al is er een kans dat de zaak door de rechter niet in behandeling wordt genomen, onze gang naar de rechter laat zien dat we tot het uiterste gaan om de belangen van onze leden goed te behartigen. Daarnaast is het nog eens zo dat er bezwaar gemaakt kan worden tegen de AOW door een bezwaarschrift in te dienen bij de SVB. Maar daarmee hoeft de kous nog niet af te zijn, zegt Anne-Marie Snels. “We blijven ons fel verzetten en we gaan alle mogelijke wegen bewandelen.”

rechter de verhoging van de AOWleeftijd inhoudelijk gaat behandelen. De Nederlandse Staat verdedigt namelijk het standpunt dat twee verschillende rechterlijke colleges niet over hetzelfde juridische vraagstuk een oordeel kunnen uitspreken. En de Staat vindt dat vakbondsleden die de verhoging van de AOW-leeftijd individueel willen aanvechten al terecht kunnen bij de bestuursrechter.

Belangen goed behartigen Daarom moeten we als vakbond duidelijk kunnen aangeven dat we een geheel eigen belang hebben, naast het belang van de leden. En waarom dat belang wordt geschaad. Tijdens de zitting legde advocaat Margreet Klinkert uit waarom de AFMP als collectieve organisatie een eigen belang heeft en daarom een ingang bij de civiele rechter moet hebben. Zo hebben we ons verplicht om de belangen van onze leden goed te behartigen. Nu we die verplichting door de verhoging van de AOW-leeftijd niet meer volledig kunnen waarmaken dreigt reputatieschade en verlies aan wervingskracht (al vinden we het erger oplinie februari 2014

05

werk en inkomen

“

veel militairen komen niet in aanmerking voor overbruggingsregeling’

dat onze leden financieel pijn lijden) en wordt de onderhandelingspositie geschaad.

Hoezo, overbrugging? De rechter kon nog tegenwerpen dat de AFMP zich, met de andere FNV- en CNVbonden, heeft gecommitteerd aan het sociaal akkoord waarin afspraken zijn gemaakt over een overbruggingsregeling en dat het eigen belang daarmee al is gediend. Maar niets is minder waar. Binnenkort gaat een wetvoorstel naar de Tweede Kamer waardoor mensen nóg sneller te maken gaan krijgen met de ophoging van de AOW leeftijd. In het regeerakkoord is immers afgesproken deze verhoging vanaf 2016 te versnellen. De AOW-leeftijd zal hierdoor 67 jaar zijn in 2021 (in plaats van in 2023). Snels: “En dat alles zónder fatsoenlijke aanvullende maatregelen voor diegene die fors in de financiële problemen komen. Militair personeel komt niet of nauwelijks in aanmerking voor de overbruggingsregeling omdat hun pensioen net iets te

hoog is of ze simpelweg niet meer voor de regeling in aanmerking komen. Die loopt immers na 2018 af, veel militairen zijn dan nog geen 65 jaar. Daarom hebben we ook binnen de FNV steeds aangegeven dat de AFMP hoogst ontevreden over de overbruggingsregeling was. En ook de FNV heeft hiertegen geageerd; die was niet betrokken bij de uitwerking ervan. Nu blijkt dat slechts een zeer beperkte groep in aanmerking komt.

Onderuitgehaald

De opkomst op de zitting was groot; veel mensen waren daarom al vroeg aanwezig.

Er lag in 2011 een pensioenakkoord, gesloten tussen sociale partners en CDA-VVD-PvdA,” zo sprak Snels tijdens de zitting in de rechtszaak tegen het verhogen van de AOW_leeftijd. “En dat akkoord kon op grote steun binnen de FNV, het CNV en de MHP rekenen. Daarin was sprake van een geleidelijke ophoging van de AOW leeftijd, maar er was tevens sprake van aanvullende maatregelen voor mensen die noodgedwongen eerder moeten stoppen met werken, zoals bijvoorbeeld militair personeel, om te voorkomen dat zij een fors inkomensgat kregen.”

Dat pensioenakkoord is echter onderuitgehaald door de zogenaamde Kunduzcoalitie. Snels: “Deze coalitie heeft besloten dat én de AOW leeftijd sneller moest stijgen, én aanvullende maatregelen waardoor mensen verantwoord eerder konden stoppen werden afgeschaft. Daardoor ontstaat er een fors inkomensgat voor grote groepen mensen die al gestopt zijn met werken of die daar vlak voor zitten.”

Fors verzet Snels gaf verder nog aan dat de AFMP zich altijd fors heeft verzet tegen de versnelde invoering van de ophoging van de AOW, de forse inkomensproblemen die daardoor ontstaan en het ontbreken van aanvullende maatregelen om dat probleem op te lossen. Bovendien heeft het Kabinet de overheidssectoren al enige jaren op de nullijn gezet. Dan valt er aan de onderhandelingstafel weinig te repareren aan het AOW-gat. Ook heeft de AFMP in het overleg met Defensie, samen met de andere bonden, veelvuldig het AOW-gat probleem aan de orde gesteld. Tot nu toe helaas zonder resultaat.

Foto: Jeannette Schols Fotografie

laat uw stem horen in ABP H FNV Veiligheid vindt een goed pensioen erg belangrijk, voor iedereen. Daar moeten we met zorg mee omgaan. Defensie heeft te maken met afwijkende regelingen. Zo hebben militairen nog de eindloonregeling. Goede medezeggenschap is voor onze sector dus van groot belang. Het ABP Verantwoordingsorgaan speelt daarin een belangrijke rol. Stem van 11 t/m 28 maart 2014 op een vertegenwoordiger van FNV Veiligheid. Zie www.afmp. nl voor de verkiezingslijst AFMP/ MARVER/NPB.

06


werk en inkomen Tekst alex groothedde

Pensioenakkoord dupeert vooral jongeren

»

De AFMP is kritisch over het pensioenakkoord dat woensdag 18 december door het kabinet met vijf politieke partijen (PvdA, VVD, D66, ChristenUnie en SGP) is gesloten. Wat het akkoord voor de militaire pensioenen gaat betekenen is op dit moment nog niet helemaal duidelijk.Het ziet er echter wel naar uit dat eindloonregelingen, als die van het militair personeel, onevenredig zwaar getroffen worden. Voor de burgermedewerkers bij Defensie heeft dit akkoord in ieder geval dezelfde gevolgen als voor de rest van de Nederlandse werknemers. Het akkoord pakt nog steeds slecht uit voor jongeren. Het wordt vooral voor hen lastiger om voldoende pensioen op te bouwen. Bij een verlaging van het opbouwpercentage naar 1,75 procent, zoals het kabinet oorspronkelijk van plan was, zouden jongeren maar liefst 16 procentpunt minder pensioen opbouwen. Zelfs als ze de komende 40 jaar een baan zouden hebben.

Iets meer lucht De 1,87 procent opbouwpercentage die nu is afgesproken geeft iets meer lucht omdat jongeren langer kunnen doorwerken. Als ze echter langere tijd werkloos zijn of aangewezen op flexibele arbeidscontracten, is het lastig om gaten in de pensioenopbouw te dichten. Een situatie waarmee in ieder geval ook een deel van onze jonge militairen te maken krijgen. Het gaat om degenen die door de werking van het flexibel personeelssysteem niet in aanmerking komen voor een fase drie contract bij Defensie en overgaan naar een burgerfunctie. De AFMP is niet akkoord met het ‘pensioenakkoord’ en zal hier, ook in FNV verband, op reageren. Ook los daarvan gaat AFMP extra aandacht besteden aan de gevolgen voor onze jonge leden. Dat gebeurt in elk geval tijdens de discussies die komend jaar in het overleg over de pensioenregeling bij Defensie gevoerd moeten gaan worden.

Geen nadeel herplaatsers door opschorten overleg Het opschorten van het overleg (van 21 december 2012 tot 6 maart 2013) heeft voor degenen die toen al in een reorganisatietraject zaten of terechtkwamen geen nadelige gevolgen. Dat is afgesproken in het georganiseerd overleg.

H

erplaatsers hadden behoorlijk wat last kunnen hebben van het opschorten van het overleg. De klok tikte immers twee maanden door en er gebeurde in die periode feitelijk niets. Zo werden er in die periode vanuit de stilstaande reorganisaties geen nieuwe vacatures vrijgegeven. Dat had bijvoorbeeld tot een (onvrijwillige) externe herplaatsing kunnen leiden. De AFMP heeft dit punt vorig jaar ingebracht in het overleg, mede in het kader van het geschonden vertrouwen van de bonden in de werkgever, die verschillende afspraken niet was nagekomen. Bij de hervatting van het overleg werd er dan ook met de minister afgesproken dat de negatieve gevolgen van het opschorten van het overleg voor de gedupeerden ongedaan gemaakt zouden worden.

ker alleen de periode van 6 februari tot 6 maart (datum hervatting overleg) gecompenseerd diende te worden. Door deze ‘naar rato’ kreeg de medewerker er dus slechts 28 dagen bij.

Onbevredigend

»

Uit de bijlagen bij de uitvoeringsnota ‘Maatregelen vertraging reorganisaties’) bleek echter dat Defensie de gedupeerden slechts een ‘naar rato’ compensatie toekende, een compensatie die vaak onbevredigend uitpakte. Stel dat een medewerker bijvoorbeeld op 6 februari 2013 van de eerste interne herplaatsfase naar de tweede interne/externe herplaatsingsfase zou gaan. Defensie was van mening dat bij deze medewer-

Niet belemmerd Wij zijn echter van mening dat deze medewerker niet alleen de laatste 28 dagen van de opschorting nadeel heeft ondervonden, maar ook de periode daarvoor. Hij of zij heeft immers minder interne kansen gehad, omdat er gedurende de opschorting van de reorganisaties vrijwel geen vacatures werden opengesteld en/of gevuld. De bonden hebben dit punt onlangs opnieuw onder de aandacht gebracht van de werkgever. Defensie heeft inmiddels toegezegd dat de gedupeerden voor de gehele periode van de opschorting zullen worden gecompenseerd en dat in die zin dus geen enkele medewerker er nadeel van zal ondervinden. Iedereen die van mening is nadeel te hebben ondervonden van de opschorting van het overleg of van de ‘naar rato”-compensatie kan alsnog met terugwerkende kracht een verzoek tot volledige compensatie indienen. Mocht dit bij u het geval zijn, neem dan voor nadere informatie of ondersteuning contact op met onze afdeling Individuele Belangenbehartiging, [email protected]. oplinie februari 2014

07

hawk-radar Tekst Fred Lardenoye

Oud-luchtmachtofficier stelt Defensie aansprakelijk Met hulp van advocaat Henk van der Meijden stelt een 45-jarige oudluitenant van de luchtmacht het ministerie van Defensie aansprakelijk voor de hersentumor die bij hem in 2011 is geconstateerd. Oorzaak is volgens hem stralingsschade door het werken met de radarapparatuur van het Hawk-luchtafweerysteem op Blomberg en de Peel.

‘Hersentumor door radarstraling’

08


‘I

k kreeg last van hoofdpijn, begon steeds waziger te zien. Zo kwam ik bij een neuroloog, die wel aangaf dat er iets zat, maar dat ik me daar geen zorgen over hoefde te maken”, aldus oud– luchtmacht militair Peter, die om privéredenen alleen met zijn voornaam genoemd wil worden. De oud-luitenant van de luchtmacht was er niet gerust op. “De klachten bleven aanhouden. In 2011 kwam ik uiteindelijk in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch terecht bij een zeer deskundige neurochirurg. Hij stelde voor het eerst een heldere diagnose: een hersentumor op een dusdanige plek dat het te gevaarlijk was om te opereren.”

Blomberg Peter kwam na zijn officiersopleiding aan de toenmalige KMA, nu

Defensieacademie, in 1993 als Tactical Control Officer en Fire Control Officer terecht bij 3 Groep Geleide Wapens (GGW) op de toenmalige luchtmachtbasis in het Duitse Blomberg. “Ik ben het type officier dat zelf overal bij wil zijn en gewoon op de werkvloer actief is. Weten wat je mensen doen en er zelf bijblijven.” Daardoor was hij vaak op korte afstand van de destijds gebruikte Hawk luchtafweersystemen actief. “Als leidinggevende moet je ook gewoon bovenop het spul staan en ook de smerige klusjes meemaken. Dus waren we met groot onderhoud die apparatuur bijvoorbeeld ook gewoon schoon aan het maken met het kankerverwekkende Freon, zonder enige bescherming. Wist jij veel van wat voor gevaren daar zaten, je komt jong en redelijk naïef van de KMA.” Dat veiligheidsregels in de praktijk niet veel voorstelden (zie kader) kan ook Peter bevestigen. “Er waren kennelijk wel manuals door de Amerikanen geleverd, hoorde ik achteraf, maar ik heb ze nooit gezien. De Nederlandse handleidingen weken daarvan af, met

name op het gebied van de afstanden die bewaard moesten worden bij een draaiende radar.” Ook na zijn overplaatsing naar vliegbasis De Peel in 1994 werkte Peter met de Hawk en na een omscholing met de opvolger, de Patriot. “De onveilige afstanden werden in die periode weer groter, dat kan ik me wel herinneren. Als je daar dan naar vroeg, werd er gezegd: wat maakt die paar meter nou uit!”

Onverzekerbaar Peter verliet in 1998 de dienst en werkte na die tijd bij verschillende bedrijven als bedrijfskundige op het terrein van business intelligence en business process management. Zijn ziekteklachten kwamen op een wel heel ongelukkig moment. “Ik had net besloten om voor mezelf te beginnen

“

de ziekteklachten van Peter kwamen op een wel heel ongelukkig moment

Advocaat Henk van der Meijden

“Dat gegevens ontbreken, schept verantwoordelijkheid!” Het Nederlandse ministerie van Defensie moet net als in Duitsland aansprakelijkheid voor stralingsschade erkennen, vindt advocaat Henk van der Meijden. Los van nieuwe feiten met betrekking tot niet afdoende veiligheidsmaatregelen en hogere stralingsdoses dan in eerdere onderzoeken zijn aangenomen, zou dat in de zaak van de 45-jarige oud-luchtmachtmilitair voorop moeten staan.

»

“Nu gaat het om het toekennen van een percentage invaliditeitspensioen, maar als Peter komt te overlijden aan de hersentumor dan maakt zijn vrouw aanspraak op een nabestaandenpensioen van Defensie

en dan is het van belang of een doodsoorzaak gerelateerd is aan de uitoefening van de dienst. Want dan krijg je een verhoogde uitkering, een bijzonder pensioen zoals het nu heet,” legt mr. Henk van der Meijden uit.

Voltages van Hawkapparatuur liepen op tot 12.000 volt. oplinie februari 2014

09

hawk-radar

Advocaat Henk van der Meijden en oud-luchtmachtmilitair Peter.

Foto: Birgit de Roij

en dan moet je zelf alle verzekeringen gaan regelen. Tussen de eerste en tweede diagnose had ik een overlijdensrisico kunnen afsluiten. Ik heb ergens in mijn achterhoofd het idee dat die eerste arts bewust geen heldere diagnose stelde omdat hij wist waar ik mee bezig was. Hij kende natuurlijk de consequenties.” Die werden ook Peter in volle omvang duidelijk na de diagnose van de neurochirurg in 2011. “Dan stort je wereld in, want geen verzekeraar kijkt je nog aan. Je weet niet meer waar je het zoeken moet. Ik sprak een medisch adviseur over een arbeidsongeschikt-

De advocaat heeft in een vuistdik dossier de zaak toegelicht. “Waar het om gaat, is dat het ABP zegt dat er geen verband is aangetoond tussen het uitoefenen van de dienst en de tumor in het centrale zenuwstelsel. En dat dat ook nooit zal kunnen omdat exacte gegevens ontbreken. Maar juist het ontbreken van meetgegevens is belangrijk voor de aansprakelijkheid en schept juist een nadrukkelijke verantwoordelijkheid voor Defensie. Om die reden is de minister van Defensie nadrukkelijk aansprakelijk gesteld en wordt bij het ABP om een militair invaliditeitspensioen verzocht.”

Nieuwe feiten In het dossier gaat Van der Meijden uitvoerig in op nieuwe feiten die aantonen dat de beschermingsmaatregelen

10


heidsverzekering en zei: welk risico loop je nou, want als die tumor doorgroeit, kom ik te overlijden. Het gaat mij erom dat ik mijn gezin kan onderhouden als ik bijvoorbeeld met skiën tegen een boom bots en arbeidsongeschikt raak.” Hoewel er eerder de nodige ophef was over een mogelijk verband tussen het werken met de Hawk-radar en vormen van kanker, legde Peter zelf pas de relatie na een consult met een osteopaat in 2011. “Na die eerste diagnose bleef ik doorzoeken en zo kwam ik daar terecht, terwijl ik nooit zoveel waarde hechtte aan gedoe met energiebanen. Maar hij zei na één behandeling, wijzend op mijn hoofd: ‘Er zit daar iets wat er niet thuishoort en dat komt óf door elektromagnetische straling óf blootstelling aan hoge voltages.’ Toen ben ik eerst nog aan mijn moeder gaan vragen of ik als kind misschien ooit een grote elektrische schok heb gehad.” Maar al snel kwam zijn arbeidsverleden bij Defensie in gedachten. “Ik schrok me rot toen ik daarop ging zoeken. Wat ik toen vond aan oud-collega’s die inmiddels aan kan-

“

het zendvermogen heeft na alle modificaties veel hogere waarden bereikt’

tegen zowel ionische (röntgen-) als nietionische (elektromagnetische) straling bij gebruik van de Hawk-radar onvoldoende waren. “Ik geef aan dat bepaalde modificaties niet geïmplementeerd zijn, waardoor de door de fabrikant geïntroduceerde veiligheidsschilden ontbraken. En wat ook nieuw is, is het zendvermogen. Men ging in eerdere onderzoeken altijd uit van 350 watt dat maximaal bereikt zou worden. Maar er zijn na alle modificaties veel hogere waarden bereikt. Er is een meting waar

Foto: Birgit de Roij

Advocaat Henk van der Meijden.

ker overleden zijn en gezinnen die daardoor in de problemen zijn geraakt. En ook gigantisch veel oud-collega’s die nu kanker hebben. Een beeld dat gestaafd wordt door de feiten. Een door de KLu zelf ingesteld meldpunt in september 1998 registreerde toen al ruim 160 militairen met ziekteklachten,waarvan het merendeel vormen van kanker betrof.”

Verantwoordelijkheid Peter begon zich te verdiepen in de materie en sprak met oud-collega’s als Dolf Borgmeijer die zich al jaren bezighoudt met de gebrekkige veiligheidsvoorschriften en mogelijke gevolgen van radarstraling van radarapparatuur. “Hij wees ook op de shields die de Amerikaanse Hawk producent heeft ontwikkeld ter bescherming als je op korte afstand van de radar werkt. We hebben lopen zoeken, maar ze zijn in Nederland nooit gebruikt” (zie kader p. 11). Een recent bezoek aan het museum op de voormalige vliegbasis De Peel, nu Luitenant-generaal Bestkazerne, riep bij de daar tentoongestelde Hawk-

Borgmeijer bij is geweest waar zo’n 950 watt gehaald is.” Datzelfde geldt volgens Van der Meijden voor de voltages. “Bekend is dat boven de 5.000 volt de vrijkomende ioniserende straling een zodanige intensiteit heeft dat dit, als je daaraan wordt blootgesteld, gezondheidsrisico’s oplevert. Er is nu hard bewijs dat die voltages wel opliepen tot 12.000 volt.” Voorts wijst de advocaat op het terugbrengen van de onveilige afstanden. “Peter heeft frequent gewerkt bij opstellingsplaatsen waar zelfs nog kortere afstanden werden gehanteerd.” Ook ontdekte Van der Meijden dat er bij onderhoudswerkzaamheden van de Hawk gebruik werd gemaakt van het kankerverwekkende schoonmaakmiddel Freon. “Het nieuwe in deze zaak is

apparatuur meer voorbeelden op. “We moesten ook testdraaien waarbij het radardeel volop aanstond. De radar zet je dan omhoog, maar Borgmeijer wijst erop dat je dan ook te maken hebt met zogeheten backloops, een soort zijstraling. Daar krijg je dan op korte afstand ook mee te maken.” Zoals ook uit eerdere publicaties in OpLinie is gebleken, werden volgens Peter de luchtafweersystemen vaak bij oefeningen in glooiend en met bomen begroeid terrein ingezet waarbij door weerkaatsing de in Nederland gehanteerde veiligheidsvoorschriften ‘volstrekt onvoldoende waren’. Peter benadrukt dat de door hem aangespannen juridische procedure tegen Defensie (zie pagina 10, onderaan) tot doel heeft om Defensie zijn verantwoordelijkheid te laten erkennen en dat alle financiële nadelen worden gecompenseerd. “Stel je voor dat ik morgen kom te overlijden, dan is zelfs die overlijdensrisi-

verder dat er geen blootstellingdossier is. Er is dus niet gekeken naar de werkzaamheden die uitgevoerd werden, de plaatsen waar dat gebeurde en de daarbij opgelopen straling.”

Duitsland als voorbeeld Zoals eerder gemeld in OpLinie wordt in Duitsland via een speciaal daarvoor opgerichte stichting ruimhartig omgegaan met oud-militairen die claimen dat zij door het werken met radarapparatuur gezondheidsschade hebben opgelopen. Volgens Van der Meijden zou het ministerie van Defensie daar een voorbeeld aan moeten nemen. “Als je iemand blootstelt aan situaties waarbij je het risico loopt dat je een stralingsziekte oploopt, dan moet je ook de verantwoordelijkheid daarvoor nemen als het risico zich vervolgens

‘Geen toezicht op veiligheidsvoorschriften’ H Al in 1998 publiceerde Oplinie

coverzekering niet dekkend, want de verzekeringsmaatschappij zal alle registers opentrekken om aan te tonen dat die tumor al eerder geconstateerd moet zijn. Mijn echtgenote kan het dan echt niet opbrengen om daar tegen te vechten, daar kan ik haar ook niet mee opzadelen. Dus ik moet het nu regelen, voordat ik dood ben.”

»

De AFMP blijft dit dossier nauwlettend volgen en houdt u op de hoogte van de voortgang.

ook verwezenlijkt. Dat is de kern. De Duitse overheid erkent dat en ook dat van individuele militairen een blootstellingsregistratie bijgehouden had moeten worden en dat het ontbreken daarvan voor rekening van de overheid komt. Dat het zich nu openbaart bij Peter, klopt ook met de criteria die in Duitsland gehanteerd worden, want het manifesteert zich pas vanaf vijf jaar na blootstelling.” Ook volgens andere criteria in het Duitse onderzoek dat de grondslag vormt voor de beoordelingen van de stichting zou aansprakelijkheid voor het geval van Peter erkend moeten worden. “Men kan dus lering trekken uit het dossier in Duitsland. De gevolgen zijn natuurlijk groot, want als het wordt geaccepteerd, zullen ook andere militairen met stralingsschade zich melden.”

Op de Amerikaanse handleiding zijn de onveilige afstanden aangepast.

dat er door de KLu geknoeid was met de Amerikaanse handleidingen, waardoor de onveilige afstanden ten opzichte van de Hawk-radar werden teruggebracht van 36 naar 35 meter en van 74 meter tot 45 meter (zie afbeelding). Sindsdien is er alleen maar meer bewijs gekomen voor de stelling dat de veiligheidsvoorschriften rondom de inzet van luchtafweersystemen nauwelijks serieus werden genomen. De nu 71-jarige oudluchtmachtmilitair Dolf Borgmeijer bevestigde in 2010 in Oplinie nogmaals dat er van alles mis was met het naleven van de veiligheidsvoorschriften. Borgmeijer werkte al vanaf 1963 met de Hawk-radar en noemt het bepalen van de veiligheidsmarges in Nederland ‘nattevingerwerk’. Zijn opvatting werd in dat artikel gedeeld door oud-luchtmachtmilitair Jan Zondag die van 1972 tot 1982 samen met Borgmeijer techneuten moest instrueren op vliegbasis Twenthe: “Veiligheidsvoorschriften rond de radarapparatuur werden sowieso nauwelijks nageleefd en daar werd ook niet op toegezien.” Meer recent is duidelijk geworden dat ook de beschermingsschilden die door het Amerikaanse leger wel werden ontwikkeld bij de Product Improvement Program Phase III (PIP III), een aangepaste versie van de Hawk-radar, in Nederland nooit zijn aangeschaft, laat staan gebruikt. Deze shields werden door de fabrikant speciaal ontwikkeld om de gevaren van stralingsschade bij het werken op korte afstand van de apparatuur te voorkomen. Volgens Borgmeijer kwam het bovendien voor dat bij een ronddraaiende Hawk-radar de buizen regelmatig loszaten.


11

werk en inkomen

Wanneer is er recht op

Uitkering bij overlijden Wanneer is recht op een uitkering bij overlijden (UBO)? De meest voorkomende mogelijkheden hebben we op een rij gezet.

V

oor de nabestaande van een actief dienende militair, een niet-actieve militair (UGM’er) of van een gepensioneerde ex-militair zijn één of meer soorten van uitkeringen bij overlijden van toepassing. Deze worden uitgekeerd door het Ministerie van Defensie (MinDef), het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) en/of de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

ABP/MinDef De partner van de overledene maakt onder de volgende voorwaarden aanspraak op een UBO van het MinDef en het ABP: » Het ABP beschouwt iemand als uw partner als u voor uw 65ste levensjaar bent gehuwd of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan. Deze gegevens zijn via de gemeente automatisch bij het ABP bekend, maar het is raadzaam dat u dit via MIJNABP of uw pensioenoverzicht controleert.

12


» Woont u samen, maar bent u niet

Sociale Verzekeringsbank

getrouwd? En heeft u geen geregistreerd partnerschap? Dan kunt u uw partner aanmelden bij ABP. Door uw partner aan te melden bij ABP regelt u dat uw partner nabestaandenpensioen ontvangt als u overlijdt. U moet dan wel voldoen aan de volgende voorwaarden: • U bent jonger dan 65 jaar; • U hebt een samenlevingscontract dat vóór uw 65ste is opgesteld door een notaris (zie kader); • Uit het samenlevingscontract blijkt dat u en uw partner in elkaars levensonderhoud voorzien; • U en uw partner zijn allebei ongehuwd; • U en uw partner wonen op één adres en zijn beiden op dit adres ingeschreven bij de gemeente; • Uw partner is ouder dan 18 jaar. Bent u familie van elkaar? En is uw relatie: ouder en kind, grootouder en kleinkind of schoonouder en schoondochter/schoonzoon? Dan kunt u uw partner niet aanmelden. Met andere familieleden is dit wel mogelijk. Is er geen partner; dan komen de minderjarige natuurlijke, wettige of pleegkinderen in aanmerking. Als deze er ook niet is/ zijn, dan degene voor wie de overledene kostwinner was en met wie hij of zij in gezinsverband leefde.

Nabestaanden voor het krijgen van een UBO van de SVB zijn: » de overblijvende partner of; » als deze er niet is, de kinderen jonger dan 18 jaar of; » als deze er niet is/zijn, de persoon die tot de dag van het overlijden met de overledene in één huis woonde. Bij overlijden van een (ex-)militair wordt door de gemeentelijke basisadministratie (GBA), die in de toekomst de Basisregistratie Personen (BRP) zal gaan heten, na ontvangst van de melding van overlijden direct een melding gedaan bij het ABP en de SVB. Normaal gesproken wordt de uitkering dan zo spoedig mogelijk verstrekt aan de nabestaande(n). Eén van de navolgende soorten van uitkeringen bij overlijden is van toepassing: 1 actief dienende militair of 2 niet-actieve militair (UGM’er) of 3 gepensioneerde ex-militair 1 Uitkering bij het overlijden van een actief dienende militair. Deze uitkering wordt uitgekeerd door het Ministerie van Defensie. De uitkering is gelijk aan driemaal het bedrag van de bezoldiging waarop de militair op

werk en inkomen

Onderzoek naar grieven: doe mee!

Voordelig samenlevingscontract H Via de bond heeft u de keuze uit verschillende samenlevingscontracten. Een basiscontract voor € 108,90 of een uitgebreid contract voor € 199,65. Met het basiscontract regelt u alleen een gemeenschappelijke huishouding. Dit is in sommige gevallen voldoende, bijvoorbeeld als u aanspraak wilt maken op vergoedingen binnen Defensie waarop ook gehuwden recht hebben. Denk aan een hogere tegemoetkoming in de kosten voor woon-werkverkeer. Het uitgebreide contract regelt ook de onderlinge aanspraken op het partnerpensioen. Het zogenoemde verblijvingsbeding in het contract zorgt ervoor dat bij onverhoopt overlijden de gezamenlijke bezittingen worden geërfd door de overblijvende partner. » Zie voor meer informatie onze website onder het kopje Ledenservice

de dag van zijn overlijden aanspraak had, vermeerderd met het bedrag per maand van de andere inkomsten en/ of toelagen die in aanmerking worden genomen bij de vaststelling van de pensioengrondslag, ongeacht of hij daarover pensioenbijdrage was verschuldigd. 2 Uitkering bij overlijden van de niet-actief dienende militair (UGM’ers): Eenmalig een extra uitkering van ABP. Deze uitkering bedraagt driemaal het

» bedrag van de laatstgenoten bezoldiging op de dag van overlijden. Het bruto bedrag wordt door het ABP nagenoeg netto uitbetaald. Op een deel wordt loonheffing toegepast. 3 Uitkering bij overlijden van de gepensioneerde ex-militair: Deze uitkering voor de nabestaande bestaat uit twee gedeelten en wordt uitgekeerd door: • het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP): De uitkering bedraagt tweemaal het pensioen van de gepensioneerde op de dag van zijn overlijden. De UBO komt te vervallen indien de partner de gepensioneerde opzettelijk of met zijn medeplichtigheid van het leven heeft beroofd. Dit geldt ook voor de aanspraak op het nabestaandenpensioen. • de Sociale Verzekeringsbank (SVB): Dit bedraagt eenmalig het bedrag van één maand bruto AOW-pensioen. Omdat de partner bij de SVB bekend is, wordt de overlijdensuitkering meteen uitbetaald. Heeft de overledene te veel AOW ontvangen, dan trekt de SVB dit af van de vakantie-uitkering en/of de overlijdensuitkering. » Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met uw sectorhoofd.

Nog steeds kunt u meedoen aan het meerjarige VU-onderzoek over zorgen, irritaties en problemen die het werken bij de krijgsmacht met zich meebrengt. Dat kan door een vragenlijst in te vullen. Om te beginnen wordt u gevraagd naar de soorten problemen op het gebied van werk en inkomen waar u in de praktijk mee te maken krijgt. Vervolgens is de vraag: hoe gaat u daarmee om? Tot slot: wat is het effect van de grieven op het gebied van werk en inkomen op uw bereidheid om offers te brengen? Inmiddels heeft een groot aantal militairen gereageerd, maar hoe meer militairen meedoen aan dit onderzoek, hoe beter. Heeft u nog niet gereageerd? Uw bijdrage is zeer welkom. De vragenlijst vindt u op www.onderzoekmilitairen.nl. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling Sociologie van de Vrije Universiteit Amsterdam in samenwerking met de vakbonden AFMP, MARVER en ACOM. Eind 2015 verwacht drs. Igor Petrovic vervolgens de uitkomsten van zijn promotie-onderzoek te kunnen presenteren in een verslag. Voor vragen over het onderzoek zelf kunt u contact opnemen met de onderzoeker. Stuur een e-mail naar i.petrovic@ vu.nl.


13

blikopener Tekst Alex Groothedde

PTSS een stap voor zijn Wat is PTSS

»

PTSS is een angststoornis die zich kan ontwikkelen nadat iemand aan een psychotraumatische ervaring blootgesteld is geweest waarin hij met de dood of ernstig letsel is bedreigd of waarin zijn lichamelijke integriteit is bedreigd. Er wordt van PTSS gesproken als er ook sprake is van herbelevingen van het psychotrauma, bijvoorbeeld in de vorm van terugkerende, beangstigende dromen of herinneringen; als iemand stimuli vermijdt die in verband staan met het psychotrauma; en als er sprake is van een verdoving van de algemene responsiviteit. (Overgenomen van de Samenvattingskaart posttraumatische stressstoornis, Trimbos Instituut)

14


Ook een ervaren militair die niet aan direct gevaar blootgesteld staat, kan door een missie mentaal in de knoei raken. Dat kan worden voorkomen als de stress en de emoties die er toen speelden worden onderkend en verwerkt. Je ervan bewust zijn hoe je de missie hebt ervaren is daarbij cruciaal. Anders kunnen missiegerelateerde problemen of zelfs een posttraumatische stressstoornis (PTTS) je leven ernstig ontwrichten.

M

ajoor Koos Stauthamer is een gepokt en gemazelde militair die al een aantal missies op zijn naam heeft staan. Hij is hoofdbestuurder van de AFMP en lid van de werkgroep FNV Veteranen. Een stevige vent die middenin het leven staat, die met humor veel kan relativeren en niet gauw van zijn stuk is te brengen. Samen rijden we naar de KMA in Breda, waar we met zijn geestelijk verzorger majoor Albert Ringer gaan spreken over het mentaal verwerken van een missie.

Aanknopingspunt is de recente missie van Stauthamer naar Afghanistan. Vanuit Defensie heeft de geestelijk verzorger in dat verwerkingsproces een belangrijke rol. De richtlijn is dat er vóór vertrek een gesprek is tussen militair en geestelijk verzorger, zodat deze kan registreren hoe de militair er op dat moment geestelijk aan toe is. Een zogenoemde nulmeting. Het gesprek na terugkeer is bedoeld om waar te nemen wat er is veranderd.

Onrustig Er was wel degelijk verschil waar te nemen, zo blijkt uit één van de eerste opmerkingen van Ringer tijdens onze

Aan de bel trekken H Als je PTSS een stap voor ontmoeting. “Koos, ik vond jou na terugkomst uit Afghanistan onrustig vergeleken met het gesprek dat we hadden vóór je vertrek. Ik kreeg de indruk dat jij enthousiast was en de missie als zinvol hebt ervaren. Maar dat wil nog niet zeggen dat je bij terugkomst geen hoger adrenalineniveau had.” Klopt, zegt Stauthamer. “Ondanks dat de uitzending positief verliep was dat inderdaad het geval. Dat besefte ik pas toen jij me er op wees.” Dat was een teleurstelling voor Stauthamer. En echt rimpelloos blijkt de aanloopperiode van de missie niet te zijn geweest. “In de week dat ik hoorde dat ik op uitzending ging, kreeg mijn zoon een zwaar ongeluk Tijdens een BMX wedstrijd.” Live contact met het thuisfront via een video chat app op de iPad was voor hem een steun. “Vanaf het terras bij het Nederlands National Support Element (NSE) kon ik mijn zoon weer zien fietsen. Perfect. Hierdoor had ik tijdens deze missie niet het idee echt ver weg te zijn. Maar er was wel een praktisch probleem met het thuisfront: zij moesten zich instellen op mijn contactmomenten en het tijdverschil. En ik moest er rekening mee houden dat thuis het leven gewoon doordraaide.”

Eenzaam De reactie van Albert Ringer: “Op bepaalde momenten tijdens een uitzending voel je je eenzaam. Zo’n gesprek doorbreekt dat.” “Ja,” zegt Stauthamer, “het zou een probleem zijn geweest als dat niet driemaal per week kon gebeuren.” Ringer: “En je wilt toch ook je stem laten horen, want anders beslist het thuisfront over iets en jij valt daar dan buiten.” Stauthamer: “Onze kat was doodgereden en er moest een nieuwe komen. Ik zei: wacht er mee tot ik terug ben. Maar nee, er moest toch meteen een nieuwe kat komen. En dan komt de naam. Ik stelde een Afghaanse naam voor. Maar nee, dat kon niet. Op zo’n moment besef je dat je dan even niet meer volledig deel uitmaakt van het huishouden.” Ook al waren dat niet

wilt zijn kun je naar, bijvoorbeeld, een geestelijk verzorger stappen. Defensie heeft een uitgebreid preventieprogramma. Vóór uitzending verzorgt de MGGZ lessen over stresspreventie en traumaverwerking. Tijdens de uitzending is, afhankelijk van o.a. de missie een psycholoog aanwezig. Deze werkt samen met een arts, maatschappelijk werker (bmw’er) en een geestelijke verzorger (gv’er) in een Sociaal Medisch Team. Je kunt daar je verhaal kwijt tijdens de uitzending, maar ook tijdens de debriefing op Kreta waar groepsgesprekken en/of individuele gesprekken worden gehouden met een team van hulpverleners. Bij terugkeer is er een gesprek met een psycholoog. Na terugkeer op het onderdeel, volgt een terugkeergesprek met een bmw’er of gv’er. Ongeveer 6 maanden na terugkeer krijgen militairen en hun gezinnen een nazorgvragenlijst toegezonden.

Stauthamer’s grootste zorgen, hij moest er toch maar mee dealen. Dan is het goed dat er frequent contact is met het thuisfront. Meedenken helpt op zo’n moment in het verwerkingsproces, is Stauthamer zijn mening.

Goede band Onderweg naar Breda had Stauthamer al heel open gesproken over zijn missie in Afghanistan en een eerdere uitzending naar Israël, waar hij geïnteresseerd raakte in het Joodse geloof. Vanuit die interesse kwam hij in contact met Albert Ringer. Zijn gesprekspartner is naast geestelijk verzorger bij Defensie ook Rabbijn van de Liberaal Joodse gemeente in Rotterdam. Een professioneel expert op het gebied van PTSS is Ringer niet, zo laat hij aan het begin van ons gesprek weten. “Maar in de Tweede Wereldoorlog zijn mijn ouders door de kampen gegaan. En wat ze eerst het kampsyndroom noemden is hetzelfde als PTSS-verschijnselen.” Maar het belangrijkste is: Stauthamer en hij hebben een goede band. Belangrijk, omdat het voor een militair nogal wat is om te praten over hoe hij (of zij) een missie heeft ervaren. Ringer: “Bij dat ervaren gaat het er niet zozeer om wat er feitelijk is gebeurd, maar om hoe hij het heeft beleefd.” PTSS heeft niet op de eerste plaats te maken met wat je hebt meegemaakt. Het gaat er om of je langdurig dreiging hebt ervaren in een situatie waarin je je machteloos voelt.

“

het was een gezellige dag en - o ja - er was ook nog een aanslag’

Sidderende kok Bijvoorbeeld een kok die objectief gezien veilig in Kamp Holland zit, maar die ’s nachts sidderend in zijn bed ligt, beducht voor een raketaanval. Hij gaat met PTSS-verschijnselen naar huis. Dit in tegenstelling tot menig commando die richting het gevaar wordt gestuurd. Ringer verklaart: “Voor zo’n rol wordt op de eerste plaats iemand geselecteerd die niet snel bang wordt, maar hij is ook getraind om een gevaarlijke situatie aan te gaan en hij is goed bewapend. Als je dan in een stressvolle situatie komt heb je het idee het aan te kunnen, in plaats

van dat je in een betonnen bunker zit en maar moet hopen dat het beton het houdt bij een raketaanval.” Stauthamer: “Toch kan het risico voor jou als persoon hetzelfde zijn als van de commando. Bijvoorbeeld bij een rit door Kabul. Het verschil is alleen: je zoekt het gevaar niet op. En ondanks dat alle seinen op groen staan maak je toch een aanslag mee. Dat geeft stress. Maar je bagatelliseert het dan, praat er niet over. Later is het: het was een gezellige dag, de zon scheen en - o ja - er was ook een aanslag.” oplinie februari 2014

15

blikopener

Koos Stauthamer (l) tegen geestelijk verzorger Albert Ringer: “Je hebt me terug op aarde gebracht.”

Vrijuit praten H Koos Stauthamer vond het prettig om met zijn geestelijk verzorger te praten, en niet alleen omdat er een ‘klik’ is. Ook omdat hij er vrijuit mee kon spreken. Een geestelijk verzorger heeft een geheimhoudingsplicht. “Als je vertelt over je zwakheden,” legt Stauthamer uit, “wordt dat niet meegenomen in de defensielijn.” Het beroepsgeheim geldt ook voor artsen, psychologen en bedrijfsmaatschappelijk werkers.

Maar die ervaring blijft op fysiek niveau toch hangen, legt Ringer uit. “Wanneer je angst ervaart stelt je lichaam zich in op twee mogelijkheden: vechten of vluchten. De hartslag wordt hoger, moet naar de wc en je lichaam maakt stresshormonen aan. Maar als je niet kunt vechten of vluchten, blijft je lichaam in die stand staan. Stel je bent weer terug in Nederland en in de Albert Heijn tikt een vrouwtje van een meter vijftig op je schouders. Je draait je om en grijpt vanuit een reflex naar je wapen – dat je dan hopelijk niet bij je hebt.”

Terug op aarde Ringer: “Een sterk punt van Nederland is dat we uitzendingen niet eindeloos rekken. Een periode van zes maanden kan nog, maar als je een jaar op missie bent geweest, ben je thuis niet meer in staat om tot rust te komen. De kans is dan groot dat je in een A-Team achtige situatie terecht komt.” Stauthamer geeft hoog op van het Holland House en het Nederlandse National Support Element. “Dat is een sterk punt; een Nederlandse huiskamer op missie. Er draait altijd een film, er is altijd iets sociaals. Altijd zijn er wel frikadellen of een bitterbal tijdens de filmavond. Thuis geef ik er niet zoveel om, maar er is niets lekkerder dan dat wanneer je op uitzending bent. Op

16


Koninginnedag was er zoute haring, dat was als kaviaar.” Ringer: “Het is de binding met thuis. Die heb je ook nodig om je rust te vinden.” Stauthamer: “Wat jij hebt gedaan, Albert, is dat je me door de terugkoppeling in het tweede gesprek terug op aarde hebt gebracht. Dat was heel belangrijk.” Toch kan erover praten soms heel moeilijk zijn, ook al realiseert een militair zich dat zoiets belangrijk is. Neem de kok, die objectief gezien weinig te duchten had, maar die toch het gevoel had dat ieder moment een bom kon vallen. Ringer: “Dan vertel je thuis echt niet dat je op bed lag en het in je broek deed van angst. Gevolg is dat je helemaal niets vertelt.” “Dan dreigt een zwart scenario waarin men zich angstig kan voelen, slecht slaapt en aan zelfmedicatie doet om van de spanning in je lijf af te komen. Of je gaat bijvoorbeeld overdreven veel aan sport doen, of alcohol of drugs gebruiken. Ook is er een kans dat je in de criminaliteit terechtkomt, omdat het prettiger is om in spanning te leven dan dat je alleen de spanning in je lijf vasthoudt.” Er kan makkelijk een paradox ontstaan, want aan de ene kant wil je tot rust komen, aan de andere kant wil je je energie kwijt. Je moet ook weer wennen aan het ritme van alledag. Dat er weer een agenda is.”

Over de drempel Hoe kun je het beste over je missie praten met het thuisfront? “Door je allereerst te realiseren dat het niet zozeer gaat om het delen van ervaringen,” zegt Ringer, “maar om je te realiseren wat er met jezelf is gebeurd. Stauthamer: “Ik moest over een drempel heen: hoe vertel ik mijn vrouw dat ik stress voelde, terwijl ik objectief gezien niet iets had meegemaakt dat die stress naar mijn idee zou rechtvaardigen. Ik voelde angst en schroom om het mijn vrouw te vertellen. Ik zei haar: als ik uit mijn slof schiet, dan spijt me dat. Daardoor was ik er vanaf. Zij is er heel objectief mee omgegaan, heeft me in mijn waarde gelaten.” Wat Stauthamer zijn vrouw vertelde was een belangrijk signaal, aldus Ringer. “Want als je zoiets niet vertelt kan dat negatieve reacties bij de partner geven: Wat is er dan gebeurd? Waarom vertelt hij niets? Houdt hij niet meer van me? Als je dat laat voortbestaan wordt het alleen maar erger.”

»

Voor contactinformatie over de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ) zie www.defensie.nl onder de menuknop Organisatie, Commando Dienstencentra.

werk en inkomen

Rechtspositie

burgerpersoneel behouden Het kabinet Rutte-II heeft op donderdag 23 januari in de Tweede Kamer zijn steun uitgesproken voor het wetsvoorstel van D66 en CDA om de meeste Nederlandse ambtenaren voortaan dezelfde rechtspositie te geven als werknemers in het bedrijfsleven. Wel adviseerde minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk de Kamer met klem om alle defensiemedewerkers tot de uitzonderingen te laten behoren – dus ook het burgerpersoneel. Daarmee lijkt een politieke meerderheid voor deze aanpassing van het voorstel een feit.

H

et wetsvoorstel werd in 2011 ingediend door de Kamerleden Eddy van Hijum (CDA) en Fatma Koser Kaya (D66). De laatste heeft inmiddels de politiek verlaten en is als pleitbezorger van het voorstel opgevolgd door haar partijgenoot Steven van Weyenberg. Kort samengevat komt het voorstel erop neer dat de Nederlandse ambtenaren voortaan gaan vallen onder het burgerlijk arbeidsrecht. Met andere woorden: ze krijgen net als ‘gewone’ werknemers een arbeidscontract in plaats van een ambtelijke aanstelling en krijgen met hetzelfde ontslagrecht te maken.

januari 2014 (defensie) geactualiseerde versies ingediend. Minister Plasterk liet de Tweede Kamer op donderdag 23 januari weten dat het kabinet Rutte-II goed kon leven met het initiatiefvoorstel van CDA en D66. Onderdeel van het VVD/PvdAregeerakkoord is ‘het in overeenstemming brengen van het ontslagrecht van ambtenaren met het ontslagrecht van werknemers buiten de overheid.’ Ook liet hij weten dat het kabinet het verstandig vond om de ‘normalisering’ in principe voor de gehele ambtenarensector te willen doorvoeren, met uitzondering

»

Kijk voor de uitslag van de stemming over de initiatiefwet op www.afmp.nl.

van een paar logische uitzonderingen: de rechterlijke macht, het defensiepersoneel en het politiepersoneel.

Onverstandig Plasterk: “Na intern beraad en in overleg met de portefeuille houdende collega’s is het standpunt van de regering dat het onverstandig zou zijn om binnen deze sectoren een grens te trekken tussen wel en niet uniform dragend personeel. Het advies van de regering is dan ook om de sector Defensie inclusief het burgerpersoneel, de sector politie integraal, en de rechterlijke macht inclusief het Openbaar Ministerie uit te sluiten van de normalisering.” “Daarmee lijkt een politieke meerderheid voor de ingediende amendementen een feit,” aldus AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels. “Zekerheid daarover hebben we natuurlijk pas na de stemming, maar het ziet er ook voor het burgerpersoneel goed uit, daar zijn we natuurlijk blij mee.”

Lobby AFMP In het oorspronkelijke wetsvoorstel werden drie soorten ambtenaren van de beoogde ‘normalisering’ uitgezonderd: de leden van de rechterlijke macht en de geüniformeerde politie- en defensiemedewerkers. Mede door een intensieve politieke lobby van FNV Veiligheid – de AFMP, de Marechausseevereniging en de NPB– werden eind 2011 door andere fracties (CU/PvdA) amendementen op het wetsvoorstel ingediend. Daarin werd erop aangedrongen ook de ondersteunende politiemedewerkers en het burgerpersoneel binnen Defensie hun ambtelijke rechtspositie te laten behouden. Van deze wijzigingsvoorstellen zijn op 15 januari 2014 (politie) en 17 oplinie februari 2014

17

werk en inkomen

Het is voor Defensiemedewerkers nagenoeg onmogelijk om zelf actief aan hun loopbaan te bouwen, aangezien de werkgever onvoldoende begeleiding en studiefaciliteiten beschikbaar stelt. Ook de verplichte functiewisseling na drie jaar zorgt vooral voor onrust en belemmert het vergaren van voldoende ervaring en expertise. Dat concludeert de AFMP op basis van een onderzoek van onze collegabond MARVER. Voor andere sectoren dan de KMar ligt dat mogelijk anders. Nader onderzoek zal dat moeten uitwijzen.

Vragen over loopbaanbeleid

18


H

et onderzoek is gehouden onder 150 marechaussees die betrokken waren bij een pilot waarbij medewerkers zelf de regie over de loopbaan moesten krijgen. Aangezien de AFMP ook een sector Marechaussee heeft, waren we van meet af aan natuurlijk zeer geïnteresseerd in dit onderzoek. Te meer daar de resultaten ook voor andere krijgsmachtsonderdelen kunnen gelden. Voor wat betreft de KMar sluiten we ons aan bij de conclusie die de MARVER ook trekt: de uitvoering van de huidige FPSinstrumenten binnen Defensie moet aanzienlijk worden verbeterd. Zo niet, dan heeft het geen nut om de proef met het nieuwe loopbaanbeleid uit te breiden. De kern van het beoogde nieuwe loopbaanbeleid is het loslaten van het vaste loopbaanpatroon (‘de strippenkaart’). In plaats daarvan zouden medewerkers voortaan uit eigen beweging kunnen solliciteren op functies naar keuze. Om

“ deze aanpak uit te proberen ging in 2010 een pilot van start in de onderbouw van de Marechaussee. In 2012 verscheen een evaluatierapport. Dat maakte volgens de MARVER onvoldoende duidelijk of de medewerkers ook echt het gevoel hadden dat ze zelf de regie over hun eigen loopbaan in handen hadden gekregen. Besloten werd een eigen enquête te houden onder de betrokkenen. De uitkomsten van die enquête en de vervolgens gevoerde persoonlijke gesprekken met KMar-medewerkers maken duidelijk dat van de beoogde eigen regie over de loopbaan weinig terecht is gekomen. Dat lijkt niet te komen door te weinig kennis over de beschikbare voorzieningen, of door onwil bij de medewerkers om de regie over hun loopbaan wat meer in eigen hand te nemen. Het overgrote merendeel zou het prima vinden om meer invloed te kunnen uitoefenen op zijn of haar ontwikkeling. In de praktijk blijkt dat echter ondoenlijk, doordat drie met de werkgever afgesproken loopbaanvoorzieningen niet functioneren.

Gebrek aan begeleiding De gemiddelde Defensiemedewerker is voor de ontwikkeling van zijn loopbaan afhankelijk van de begeleiding van met name zijn leidinggevende en de loopbaanbegeleider. Wat de leidinggevenden betreft: een ruime meerderheid van de ondervraagden wist niet welke steun ze vanuit die hoek konden verwachten. Zeker in deze reorganisatietijd is de focus van leidinggevenden vrijwel volledig gericht op het organisatiebelang. Functioneringsgesprekken worden zelden jaarlijks gehouden en draaien dan vrijwel alleen om het huidige functioneren. De ontwikkeling van competenties komt zelden van de grond en voor stage- of opleidingswensen ontbreekt het de leidinggevende aan budget. De ervaringen van de (weinige) medewerkers die contact hebben gehad met een loopbaanbegeleider verschillen sterk. Sommigen hebben een zeer

we vragen ons af of het FPS wel een geschikt instrument is voor het loopbaanbeleid’

gedegen begeleiding gehad, maar velen kregen het gevoel dat de loopbaanbegeleider alleen zaken vastlegde die binnen het organisatiebelang pasten. Andere opleidingen of toekomstige functies werden ontraden, omdat daarvoor toch geen plaats of budget zou zijn. Er werd niet gezocht naar alternatieven en evenmin werd gekeken naar de persoonlijke ontwikkeling van de medewerker, bijvoorbeeld ten behoeve van een eventueel noodzakelijke carrière buiten Defensie.

Onvoldoende opleidinqen/stages Door de vele reorganisaties en bezuinigingen hebben veel medewerkers het gevoel dat het opstellen van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) geen nut heeft. Van de ondervraagden bleek slechts een kwart over een POP te beschikken. Dat minimaliseert de mogelijkheden om op basis van artikel 16 en 16a van het Algemeen Militair Ambtenarenreglement (AMAR) studiefaciliteiten toegekend te krijgen, want dat kan alleen op basis van een POP. Maar ook van de overige opleidingsmogelijkheden komt door de bezuinigingen weinig terecht. De werkgever lijkt alleen de medewerkers op te leiden die ze ook in een volgende functie wensen te zien en gebruiken de opleidingsaanvragen als een oneigenlijke voorselectie voor vervolgfuncties. Hetzelfde geldt voor het toekennen van stageplaatsen.

Te korte functieduur De huidige functieduur van drie jaar wordt vrijwel unaniem te kort geacht. Als iemand na een of twee jaar is ingewerkt

blijft er nauwelijks tijd over om ervaring op te bouwen en zich verder in het werk te verdiepen. Dan moet er namelijk alweer energie gestoken gaan worden in (het vinden van) een nieuwe functie. Door het uitgebreide sollicitatieproces zijn de medewerkers (maar ook hun collega’s en leidinggevenden) daar veel kostbare tijd en energie aan kwijt. Dat zorgt voor onrust op de werkvloer en een gebrekkige opbouw van ervaring en expertise. Bovendien heeft een leidinggevende daardoor niet de tijd om de medewerkers te leren kennen en adequaat te kunnen begeleiden bij hun loopbaan.

Uit balans De MARVER heeft haar bevindingen en standpunten verwoord in een brief aan de werkgever, die op maandag 23 december is verstuurd. Daarin stelt onze collega-bond onder andere: ‘Wij kunnen niet anders dan concluderen dat de balans in de uitvoering van het FPS (Flexibel Personeelssysteem) te veel is doorgeslagen naar het organisatiebelang ten koste van het belang van de medewerkers. Om die balans te herstellen stellen wij voor de komende tijd te gebruiken om FPS-instrumenten (= huidige loopbaanvoorzieningen) eerst grondig te evalueren en waar nodig te verbeteren alvorens het loopbaanbeleid vanuit de pilot naar andere defensieonderdelen uit te breiden.’

»

Maar defensiebrede twijfels over het FPS hadden we zelf al eerder. Ook de Vaste Kamercommissie heeft op 23 januari jl. tijdens het overleg met de minister kritische vragen over het personeelsbeleid van Defensie gesteld, waarbij aan de minister indringend verzocht is om met een samenhangende strategische visie op het personeelsbeleid te komen met aandacht voor onder andere FPS, Numerus Fixus, loopbaanbeleid, werving in een aantrekkende arbeidsmarkt en diversiteit. Vanzelfsprekend zullen wij u van het vervolg op de hoogte houden. oplinie februari 2014

19

werk en inkomen Tekst alex groothedde

Voorkomen dat het water aan je lippen staat

Schuldproblematiek Wie schulden heeft is kwetsbaar. Zo kwetsbaar dat zijn of haar baan bij Defensie aan een zijden draadje kan komen te hangen. Gelukkig is er in veel gevallen een mouw aan te passen. Mits men tijdig aan de bel trekt.

20


W

ie in financiële problemen terecht komt, ziet zijn wereld steeds kleiner worden. Een oplossing lijkt steeds verder weg. Niets doen is echter geen optie. Het kan zelfs het begin van het einde van de baan bij Defensie zijn, want wie financieel kwetsbaar is kan zijn Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) kwijtraken (zie kader). Hoe dan ook is het reuze belangrijk om financiele ’problemen tijdig te melden. Dat kan onder andere , bij BNMO, Maatschappelijk Werk De Basis, het Veteraneninstituut, een geestelijk verzorger of bedrijfsmaatschappelijk werker van Defensie of bij de AFMP . Vaak valt er wel een oplossing te bedenken, zolang er geen verwijtbaar gedrag aan het probleem ten grondslag ligt zoals een gokverslaving. In veel gevallen gaat het echter om pure pech. Je hebt net een huis gekocht, je partner gaat ervandoor en je raakt tot overmaat van ramp ook je toelagen nog eens kwijt. Of je partner wordt ziek en de vergoedingen van de ziektekosten vallen bitter tegen. Of neem de militair die jaren terug als bijrijder betrokken was bij een verkeersongeval, en op wie jaren later de schade werd verhaald omdat hij de enige was met vermogen (namelijk een inkomen). Of iemand gaat op uitzending en zijn familie of partner plukt de rekening kaal. Dat soort meldingen komt bij Defensie regelmatig voor. Dit is bijvoorbeeld het geval met Kpl1 Attila (gefingeerde naam, red.), wiens relaas een goed voorbeeld is van hoe je met schulden kunt omgaan.

Bestolen Na terugkomst van drie maanden uitzending in Afghanistan vertelde zijn

familie Attilla dat ze voor een groot deel zijn uitzendtoelagen hadden gebruikt, hij was in een klap 13 duizend euro armer . Dit kon gebeuren omdat zijn familie de beschikking had over zijn bankpas en zijn financiële zaken deed. Attilla: “Mijn ex-vriendin en ik waren boos, want mijn familie had me min of meer bestolen. Ik besloot samen met mijn ex-vriendin mijn financiën te controleren, toen kwamen we achter een hele hoop zaken die niet klopten en verzwegen waren.” In 2007 had Attilla een lening van 8000 euro bij de bank afgesloten om de schulden van zijn familie te betalen. Ze hadden hem altijd verteld bezig te zijn met terugbetalen, maar dit was niet het geval. “Ik was geschrokken en doordat zij mij het geld niet meer konden terug betalen besloot ik om per direct weer zo snel mogelijk naar Afghanistan te gaan om mijn schuld in één keer te kunnen afbetalen. Maar daar ging het niet goed met mij en ik werd na twee weken gerepatrieerd. Ik kwam bij de bedrijfsmaatschappelijk werker en bij de psycholoog terecht . Ik ging aan de slag met de bmw’er om mijn financiële zaken weer op orde te krijgen, want het was één grote puinhoop.”

Tips en tools De Bmw’er gaf Attilla tips en tool plus opdrachten die hij moest uitvoeren. “ Zo moest ik ook alle bonnetjes bewaren. Alles moest ik in de gaten houden, waar mijn geld naar toe ging en waar ik het zelf aan uit gaf. Alles moest gestructureerd worden om inzicht en overzicht te krijgen van mijn financiële situatie. De schuld die ik bij de bank had, had een veel te hoge rente. Hierdoor kon ik niks afbetalen. De Bmw’er vertelde mij over een fonds,dat als ik mijn financiële zaken en alles wat ik aan opdrachten moest doen goed regelde en ook gemotiveerd was, er

Verklaring van Geen Bezwaar H De Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) kan worden ingetrokken als iemand chantabel is doordat hij financiële problemen heeft. Maar alleen het hebben van een schuld is nog geen aanleiding. Wel kan bij een buitenlandplaatsing van een defensiemedewerker tijdens de psychosociale screening naar voren komen dat hij een schuld heeft. De bedrijfsmaatschappelijk werker kan dan aanbevelen hem niet in het buitenland te laten plaatsen. Het is aan de commandant om dat advies al dan niet op te volgen. En een goede commandant zal, als hij hem het gebied in laat gaan, vragen om begeleiding van Bedrijfsmaatschappelijk werk.

Minder hulpvragen bij fondsen

»

In de vorige OpLinie vroegen wij onze leden wie te kampen heeft met schuldproblematiek, om er defensiebreed zicht op te krijgen. Er kwamen niet veel reacties. in deze economisch zware tijden zou je toch verwachten dat het aantal schuldenaren dat aanklopt bij zo’n fonds toeneemt. Maar nee. Integendeel zelfs: het aantal aanvragen bij de 25 fondsen daalt juist over de hele linie, zo blijkt uit de jaarverslagen over 2012. Majoor Hendrik-Jan van Tilburg van BMW heeft een plausibele verklaring. “Veel mensen zijn tegenwoordig al bezig met het aflossen van hun schulden.” De drempel naar de (schuld)hulpverlening is vanaf halverwege de jaren ’90 aanzienlijk verlaagd, zegt Van Tilburg. “Dat heeft onder andere te maken met missies, waar met de mensen wordt besproken dat wij er niet alleen zijn voor de voorbereiding op de uitzending, maar ook voor materiële problematiek. De oudere generatie was nog van ‘mannen huilen niet’ en ‘je lost je problemen zelf op’. Maar de nieuwe generatie wil niet lang met een probleem blijven zitten en zoekt zelf actief hulp. oplinie februari 2014

21

werk en inkomen

“

wij maken niet de klassieke fout van de hulpverlening; cliËNT MOET ZELF AAN DE SLAG’

een fondsaanvraag gedaan kon worden. Door een renteloze lening van Fonds Koninklijke Landmacht 1940 heb ik de openstaande schulden en dure bankleningen kunnen wegwerken en ik los de lening van Fonds KL 1940 nu af met een behapbaar maandelijks bedrag dat wordt ingehouden op mijn salaris. Na 2,5 jaar ben ik weer schuldenvrij en zijn mijn financiën dus weer op orde.”

Schoenendoos Het verhaal van Attilla is illustratief voor de benadering van Bedijfsmaatschappelijk Werk (DC BMW). Majoor Hendrik-Jan van Tilburg, van het Cluster Dienstverlating / Beleidsondersteuning veteranen van BMW is namens de dienst ook sociaal adviseur van het Fonds KL 1940. Hij haalt het voorbeeld aan van de welbekende schoenendoos die uitpuilt met rekeningen en ongeopende brieven van schuldeisers. Deze doos wordt tijdens het eerste gesprek van de militair of burger soms letterlijk naar de bedrijfsmaatschappelijk werker geschoven met een kreet om hulp. Van Tilburg: “DCBMW maakt niet de klassieke fout van de hulpverlening door zelf met die doos aan de slag te gaan en voor de cliënt de brieven te openen. Wij schuiven die doos terug.” De cliënt moet zelf actie ondernemen door de brieven te openen en te beantwoorden, maar wordt daarbij wel actief ondersteund door BMW.

Protocol De dienst gaat bij schuldproblematiek altijd uit van het Protocol psychosociale begeleiding bij materiële problematiek. Deze hulpverlening is met name gericht op gedragsverandering bij de militair of burger in kwestie om te voorkomen dat hij terugvalt in zijn oude leef- en uitgavenpatroon. “Bij een schuld heb je twee zaken: je hebt een bedrag en je

22


hebt te maken met gedrag. Het gedrag leidt tot het bedrag van de schuld; het is nooit andersom.” Vandaar ook dat de ondersteuning niet vrijblijvend is; de cliënt moet volgens het protocol een overeenkomst tekenen met wederzijdse afspraken. Van Tilburg: “Kom je je afspraken na, dan kunnen wij door met de hulpverlening. BMW maakt pas een adviesaanvraag voor een fonds als die afsprakenlijst klaar is.” Er zijn 25 fondsen waar militairen en burgerpersoneel met schuldproblematiek een beroep op kunnen doen, tenzij de schuld zo groot is dat ze alleen via de Wet Gemeentelijke Schuldsanering geholpen kunnen worden. Voor iedere ‘bloedgroep’ binnen elk krijgsmachtonderdeel is er een fonds, waarvan in de besturen doorgaans militairen (actieve of postactieve) zitten.

Verwijtbaar gedrag Nu is een fonds beslist niet de enige aanvliegroute. De aanpak van DCBMW reikt veel verder. De dienst kijkt eerst naar het ontstaan van de schuld, of er bijvoorbeeld verwijtbaar gedrag is. Een gokverslaving of de aankoop van een veel te dure, benzineslurpende auto vallen al snel in die categorie. Ook wordt nagegaan of er daarnaast misschien nog meer problemen aan de hand zijn. In het geval van bijvoorbeeld PTSS is dat overigens de taak van de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ). Verder bekijkt de DCBMW of er een zogenoemde sociale noodzaak is. Vervolgens komt de vraag aan de orde hoe er een structurele oplossing kan worden geboden, door welke instantie, en welke begeleiding nodig is. Voor het bepalen van de gewenste oplossing gaat DCBMW allereerst na of de gemeente waar de defensiemedewerker woont soelaas kan bieden. Mogelijk kan een beroep worden gedaan op de Wet Gemeentelijke

Tijdig signaleren is halszaak H Veel mensen weten schulden goed verborgen te houden. Geen wonder, want schulden gaan vaak gepaard met schaamte. En in deze ik-maatschappij denken veel mensen dat ze het alleen moeten oplossen. Tot aan de rand van verzuipen vullen ze het ene gat met het andere. Toch is er een manier om er als buitenstaander doorheen te prikken. Wat bijvoorbeeld kan opvallen is dat iemand zich sociaal terugtrekt. Hij (of zij) doet minder vaak of hemaal niet meer mee met sociale activiteiten. Tegelijkertijd vermoedt de hele kring eromheen dat er iets is, maar niemand kan er de vinger op leggen. Vaak hebben mensen met schulden deze in combinatie met ander gedrag, bijvoorbeeld een (gok)verslaving. Daarmee houden zij in eerste instantie zichzelf voor dat ze het allemaal wel redden. Daarna houden ze hun omgeving voor de gek. Die misleiding kan duren totdat de bom barst. Maar dan is het al te laat. Tijdig signaleren is dus belangrijk. Maar hoe zie je dat? Het gaat vaak om de volgende gedragingen: » mijden van sociale verplichtingen (in aanwezigheid, met cadeautjes of deelname aan het geven van een rondje) » plots een baantje erbij nemen » niet naar het werk komen (vanwege de kosten, of uitval van de auto); hij of zij meldt zich zogenaamd ziek (schaamte) » zich inlaten met louche zaken (diefstal van goederen op het werk, clandestiene handel of ander ongeoorloofd gedrag) » het laten versloffen van de uiterlijke verzorging (oude en of versleten kleding/ schoeisel) » veel klagen over hoe duur alles is » kleine bedragen lenen van collega’s

“

het gaat om de vraag: hoe blijft iemand uit de schulden’

Schuldhulpverlening (WGS). De gemeente besteedt de invulling hiervan doorgaans uit aan een civiel bureau, dat de schuldsanering organiseert met de bijbehorende begeleiding.

en een sociaal fonds geen uitkomst bieden, dan klopt BMW weer bij de gemeente aan; de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening is dan het laatste vangnet.

Structurele oplossing

Nazorg

BMW komt in veel gevallen voor de beste oplossing uit op een fonds. De keuze voor een fonds wordt deels bepaald door de vraag welk fonds voor welke argument vatbaar is, maar vooral door de structurele oplossing die het fonds kan bieden. Dit kan bijvoorbeeld een renteloze lening zijn. Of er kan met een kleine gift de nood worden gelenigd, bijvoorbeeld als er in huis iets essentieels stukgaat waarvoor op redelijke termijn binnen de familie geen geld te vinden is. BMW maakt voor de aanvraag bij een fonds een financieel overzicht en bekijkt via een rekenmodule wat de uitgaven en inkomsten zijn, en wat er onderaan de streep overblijft om de schulden te kunnen aflossen. Doorgaans moet dat binnen drie jaar gebeurd zijn. BMW dient de sociale adviesrapportage in bij het uitgekozen fonds. “Bij de aanvraag geven we aan met welke interventie we die structurele oplossing kunnen bieden, want het gaat om de vraag: hoe blijft die persoon vervolgens uit de schulden blijft. Het kan zijn dat zo iemand ook geestelijke verzorging nodig heeft.” In sommige gevallen is verandering van gedrag noodzakelijk. Overigens is BMW de enige dienst bij Defensie die de aanvragen indient; de dienst geestelijke verzorging draagt dit over aan BMW. Je kunt als individu weliswaar rechtstreeks een aanvraag bij een van de fondsen indienen, maar het fonds zal je voor de sociale adviesrapportage doorverwijzen naar BMW. Voor veteranen verloopt de aanvraag via Maatschappelijk Werk van De Basis. Mocht het traject bij BMW

De begeleiding gaat nog even door nadat de schuld is afbetaald. “Opeens zijn de maandelijkse afbetalingen voorbij, heeft men weer zeggenschap over het eigen inkomen en wordt snel vermogen opgebouwd omdat men de afgelopen drie jaar heeft geleerd op een houtje te bijten. Dan moeten we ze in de begeleiding niet meteen loslaten, maar houden we het nog een paar maanden in de gaten." Bij de grotere fondsen zijn sociaal adviseurs toegevoegd aan het bestuur. Zij geven de bestuurders overwegend inhoudelijk advies, Van Tilburg: “Hij moet ook over een gezonde dosis argwaan beschikken.” Want reken maar dat mensen met verwijtbaar gedrag als een gokverslaving een dergelijke ontstaansgeschiedenis van de schuld behendig proberen te maskeren.

Geen exacte aantallen Exacte aantallen defensiemedewerkers met schuldproblematiek die met hun probleem bij DCBMW aankloppen kan deze dienst niet geven. Een reden is dat behalve bedrijfsmaatschappelijk werkers ook geestelijk verzorgers en psychologen ermee te maken krijgen en er soms meerdere problemen tegelijk spelen, de zogenoemde multiproblematiek. Dan is er naast een schuld ook een ander probleem, zoals bijvoorbeeld een gokverslaving of een familie die geld inpikt. Majoor Hendrik-Jan van Tilburg: “Ik heb een paar jaar geleden de percentages laten meten in ons registratiesysteem en toen bleek dat er bij DCBMW twee mensen fulltime met materiële problematiek bezig zouden kunnen zijn.”

Check je financiële gezondheid

»

Gezond financieel gedrag bestaat uit drie onderdelen die vrijwel los van elkaar staan: management van geld, financieel plannen en het bewust kiezen van financiële producten. Goed, het vergelijken van financiële producten is nog redelijk overzichtelijk dankzij de vele vergelijkingssites. Maar hoe weet je of je management op orde is? En hoe plan je je financiële toekomst? Dat valt niet zo 1-2-3 te vertellen, maar kijk voor de aardigheid eens op www.wijzeringeldzaken.nl. Neem bijvoorbeeld de menuknop Per onderwerp. Hier zijn diverse checklists te vinden over omgaan met geld, sparen, pensioenen en nog veel meer.

Check je recht op toeslagen! Ook kan het erg handig zijn om na te gaan of er recht is op een van de volgende toeslagen: » Huurtoeslag » Zorgtoeslag » Kinderbijslag » Kindgebonden budget » Kinderopvangtoeslag » TOG Gehandicapte kinderen » Tegemoetkoming lesgeld » Scholieren 18 -30 jaar » Heffingskortingen » Bijzondere bijstand (langdurigheidstoeslag. Individuele bijzondere bijstand) Reken zelf uit waar je recht op hebt: www.nibud.nl/ berekenuwrecht

»

Meer weten? Kijk op www.nibud.nl en/of op www.wijzeringeldzaken.nl


23

AFMP/FNV UITZENDCERTIFICAAT Zeker op uitzending

U bent lid van de AFMP/FNV en wordt uitgezonden?

• • •

€ 2.500 bij overlijden als gevolg van een ongeval; € 5.000 bij algeheel blijvende invaliditeit als gevolg van een ongeval; In geval van gedeeltelijke blijvende invaliditeit door een ongeval een evenredig percentage van € 5.000.

Waar vraagt u uw certificaat aan? • Surf naar www.afmp.nl en klik op Uitzendcertificaat; • Mail naar [email protected] o.v.v. Ik word uitgezonden. Geef hierin uw persoonsgegevens, naam uitzending, vertrek- en terugkeerdatum van uw uitzending; • Bel met 040 20 73 100 (kies 4). Ook voor plaatsing in de West, mits korter dan een jaar, kunt u het uitzendcertificaat aanvragen! DFD stuurt u het bewijs van dekking en zal u verder informeren.

24


Foto: AVDD

Vraag uw uitzendcertificaat aan. Hiermee heeft u gratis de volgende dekking voor de duur van uw uitzending:

werk en inkomen

OpLinie nu ook op iPad! H Vanaf 21 december is OpLinie ook te lezen op jouw iPad! En nog een paar dagen eerder dan dat het papieren blad op de mat valt! De AFMP heeft een app ontwikkeld voor de App Store waarmee het verenigingsblad makkelijk te lezen is. Met deze OpLinie-app heb je altijd toegang tot de laatste editie en veel eerdere nummers. Blijf op de hoogte op het gebied van werk en inkomen, jouw rechtspositie, belangenbehartiging, ledenvoordelen en uiteraard de vereniging. De App is nu gratis te downloaden, voorlopig alleen in de App Store , onder de naam ‘OpLinie’. De OpLinie-app is uitsluitend bestemd voor leden en relaties van de AFMP/FNV. Met uw lidnummer kunt u makkelijk eenmalig inloggen. Uw lidnummer kunt u vinden op uw ledenpas of op de verpakking van het verenigingsblad dat in papieren vorm bij u op de mat valt. Bent u een zakelijke relatie van de AFMP/FNV, neem dan contact op met de redactie voor uw eigen inlogcode.

Discriminatie: Minister op het matje

»

De minister van Defensie moet op het matje komen bij minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Werkgever Defensie zal in dat gesprek worden gemaand een uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens na te komen. Aanleiding is een door de AFMP aangespannen zaak wegens discriminatie bij de uitvoering van het Verplaatsingskostenbesluit. Het College voor de Rechten van de Mens oordeelde op 13 november 2012 dat de minister van Defensie verboden onderscheid op grond van burgerlijke staat heeft gemaakt bij de uitvoering van het Verplaatsingskostenbesluit (VKBM). Het AFMP-lid om wie de zaak draait woont bij zijn vader. Omdat hij geen eigen huishouding voert moet hij betalen voor de legering en heeft hij geen recht op een tegemoetkoming in de kosten van de maaltijden. Verder ontvangt hij maar tweemaal per 4 weken een tegemoetkoming in de

reiskosten. De AFMP legde de zaak met succes voor aan het College voor de Rechten van de Mens. Op 18 december 2012 liet de minister van Defensie naar aanleiding van het oordeel van het College weten met de centrales te overleggen over het VKBM. Op 30 mei berichtte Defensie het College het bezwaar van de militair ongegrond te hebben verklaard (op 9 januari 2013). Maar volgens het College is er ook na aanpassing van het VKBM geen sprake van structurele opvolging van het oordeel. Er hadden structurele maatregelen moeten worden getroffen waardoor de regeling niet langer verboden onderscheid op grond van burgerlijke staat maakt. Minister Plasterk is de aangewezen bewindsman om het corrigerende gesprek te voeren aangezien zijn ministerie een ‘beheersministerie’ is. Een brief van het College voor de Rechten van de Mens aan minister Plasterk staat op www.afmp.nl

Tinnitus:

Deel je ervaringen!

»

De AFMP en de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) werken samen om gehoorschade te voorkomen en beleid te maken om militairen met tinnitus (oorsuizen) zo goed mogelijk te ondersteunen. De NVVS zoekt militairen met tinnitus voor ervaringssessies. De NVVS verzamelt in het project Ervarings-kennis de ervaringen en tips van (en voor) mensen met een hooraandoening. We willen alle hooraandoeningen en vele thema’s gedurende het project aan bod laten komen. Daarom staat er nu een Ervaringssessie voor de groep militairen, waaronder veteranen en oud-militairen, op de agenda.

Wat houdt de sessie in? In een kleinschalige sessie van maximaal 8 deelnemers wordt gesproken over uw eigen ervaringen, oplossingen, tips & tricks. Hiermee kunnen we anderen weer verder helpen. De sessie wordt professioneel begeleid, uw reiskosten (ov 2e klasse/ 0,19 ct per km) worden vergoed, er is ringleiding en er is een schrijftolk. Heeft u gehoorschade en/of tinnitus opgelopen tijdens uw werk bij Defensie, meld u dan aan. Voor aanmeldingen of vragen kunt u terecht bij Lara Laurens, [email protected].

De ervaringssessie tinnitus voor militairen vindt plaats op: datum vrijdag 28 maart tijdstip 10.30 tot 13.00 uur locatie De Randhoeve 221, 3995 GA Houten Meer lezen over dit waardevolle project? Zie www.nvvs.nl/ervaringskennis oplinie februari 2014

25

veteranenberichten Tekst Linde van Deth, Fred Lardenoye en Janke Rozemuller

Generaal Spoor.

Foto: NIMH

Veteraan met Ereschulduitkering behoudt bijstand H Veteranen die een Ereschulduitkering krijgen, worden niet gekort op hun bijstandsuitkering. Dat heeft staatssecretaris van Sociale Zaken Jetta Klijnsma toegezegd in een brief aan de Nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer. Zij zal daarvoor de regeling van de Wet werk en bijstand aanpassen. Veteranen die te veel vermogen hebben door het ontvangen van een Ereschulduitkering kunnen zo toch hun bijstandsuitkering behouden. De maatregel geldt met terugwerkende kracht. De ombudsman had aangedrongen op aanpassing van de regels nadat hij een klacht had ontvangen van een Libanonveteraan. Die had via de regeling Ereschuld eenmalig 25.000 euro gekregen als compensatie voor zijn chronische psychische problemen. Hierdoor kwam zijn eigen vermogen ineens boven de grens van 5.795 euro uit, waardoor hij geen recht meer had op een bijstandsuitkering. De gemeente Arnhem had hierop zijn uitkering JR stopgezet.

‘Beeld generaal Spoor bijstellen’

»

Uit een eind vorig jaar opgedoken nota van het ministerie van Buitenlandse zaken blijkt dat generaal Simon Spoor een eigen verborgen oorlog tegen de Indonesische republiek voerde. Dat beweert historicus Fredrik Willems. Hij werkt aan een biografie over Raymond Westerling en vond de nota tijdens zijn onderzoek. Volgens hem moet het beeld van de opperbevelhebber van de Nederlandse troepen in Nederlands-Indië bijgesteld worden omdat de generaal grenzen heeft overschreden. Spoor sloot tijdens de politionele acties een verbond met de islamitische verzetsbeweging Darul Islam en de communistische strijdgroep Bambu Runcing. Hij voorzag de bewegingen van wapens en geld op voorwaarde dat zij mee zouden vechten tegen het republikeinse leger. Hij deed dit zonder dat de Nederlandse regering en zijn eigen staf daarvan af LvD wisten.

Veteranenstatus voor inzet bij ‘De Punt’ H Militairen die betrokken waren bij de beëindiging van de treinkaping bij De Punt en de gijzeling van een school in Bovensmilde in het voorjaar van1977 krijgen de veteranenstatus. Dat heeft minister Hennis van Defensie aan de Tweede Kamer toegezegd. Eerder was een speciaal draaginsigne aangekondigd, maar dat stuitte op veel weerstand. Onduidelijk is nog welke militairen voor de veteranenstatus in aanmerking komen en of de inzet bij andere Zuid-Molukse acties ook op deze wijze gehonoreerd wordt. De minister gaat in een brief aan de Tweede Kamer de zaak toelichFL ten.

Generaal b.d. Govert Huijser overleden

26


Generaal b.d. Govert Huijser is op zondag 5 januari overleden. De oud-voorzitter van de Stichting Dienstverlening Veteranen (SDV), de voorganger van het Veteraneninstituut, is 82 jaar geworden. Huijser werd geboren in Soerabaja in toenmalig Nederlands-Indië en bracht tijdens de Tweede Wereldoorlog enkele jaren van zijn jeugd door in een jappenkamp. Hij begon zijn militaire loopbaan in 1949 aan de Koninklijke Militaire Academie. Na diverse bevorderingen werd hij in 1983 benoemd tot chef Defensiestaf, waarbij hij verantwoordelijk was voor de militaire operaties in het buitenland. Na zijn functioneel leeftijdsontslag bleef hij actief in diverse bestuursfuncties waarin hij zich met name voor veteranen heeft ingezet. Huijser was zelf drager van onder meer JR het Nieuw-Guinea Herinneringskruis met gesp 1962.

Foto: Martin Roemers

De Nationale ombudsman, tevens Veteranenombudsman, Alex Brenninkmeijer.

Foto: Jacqueline de Haas

»

Generaal b.d. Govert Huijser bij de opening van het Veteraneninstituut, 10 mei 2000.

‘Veteranengeneraal’ krijgt borstbeeld Tijdens de eindejaarsbijeenkomst van het Veteranen Platform in Doorn op 13 december werd een borstbeeld onthuld van luitenant-generaal b.d. Ted Meines. De inmiddels hoogbejaarde oud-generaal was zelf aanwezig en kreeg dit eerbetoon vanwege zijn inzet voor veteranen. Koning Willem-Alexander liet een brief met zijn felicitaties voorlezen.

»

Hoewel de onthulling van de bronzen buste op de eindejaarbijeenkomst van het Veteranen Platform (VP) geen verrassing was voor luitenantgeneraal b.d. Ted Meines, toonde hij zich wel ontroerd. De inmiddels 92-jarige erevoorzitter van het VP was met familie bij de onthulling aanwezig. Hij kreeg het eerbetoon vanwege zijn verdiensten voor het verbeteren van het maatschappelijk draagvlak en de voorzieningen voor veteranen. Het borstbeeld werd onthuld in het bijzijn van tal van autoriteiten, onder wie de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, generaal Ton van Ede, en directeur Frank Marcus van het Veteraneninstituut. De zichtbaar emotionele Meines werd ook nog verrast door een brief van koning Willem-Alexander, die hem persoonlijk dank wilde zeggen. ‘Met mijn grootvader prins Bernhard heeft u een warme band onderhouden en als kleinzoon voel ik diezelfde warme band en verbondenheid. Uw inzet voor vrede en veiligheid en voor het welzijn van onze veteranen verdient een blijvende blijk van waardering.’

ranenmagazine Checkpoint werd particulier geld van veteranen ingezameld waarmee de kosten voor dit eerbetoon aan Meines zijn bekostigd. De carrière van de oud-generaal laat zich nauwelijks in een paar woorden samenvatten. Hij was actief in het verzet en werd voor zijn hulp aan joodse vluchtelingen in 1992 geëerd met de Israëlische Yad Vashem-onderscheiding. Meines meldde zich na de oorlog aan als oorlogsvrijwilliger en werd uitgezonden naar Nederlands-Indië. In 1950 was hij met steun van prins Bernhard oprichter van het Veteranen Legioen Nederland dat later zou opgaan in de Bond van Wapenbroeders. Meines was ook een van de initiatiefnemers van het VP en was negen jaar lang voorzitter daarvan. Ondanks zijn hoge leeftijd is hij nog steeds actief in de veteranenwereld.

Vrijwilligers voor veteranen Op dezelfde bijeenkomst in Doorn kreeg Gerrit Vink (83) van het Veteraneninstituut de Ted Meines Prijs omdat hij zich als vrijwilliger al zo’n twin-

tig jaar onvermoeibaar inzet voor veteranen. De prijs wordt één keer in de twee jaar uitgereikt en bestaat uit een bedrag van duizend euro. Op de bijbehorende oorkonde staat vermeld: ‘Wegens zijn uitzonderlijk voorbeeld voor alle Nederlandse veteranen, zijn nimmer aflatende inzet ondanks zijn hoge leeftijd, zijn dossierkennis waardoor voor alle veteranen belangenbehartiging is gegarandeerd en zijn inzet gericht op de nazorg van de uitgezonden veteraan.’ Een dag later kwamen in Doorn maar liefst 140 zogeheten nuldelijnsvrijwilligers bijeen die zich inzetten voor veteranen. Zij maken deel uit van een landelijk netwerk van veteranenhelpers dat wordt opgezet door het VP met steun van het vfonds. Eind 2015 moet het netwerk volwassen zijn met zo’n vijfhonderd gecertificeerde veteranenhelpers. Zij moeten in staat zijn om op een verantwoorde en laagdrempelige wijze veteranen met een hulpvraag op te vangen en zo nodig de weg te wijzen naar het Landelijk Zorgsysteem voor FL Veteranen.

Particulier initiatief Het initiatief voor het borstbeeld was afkomstig van de Bond van Wapenbroeders en werd onmiddellijk omarmd door het VP en het Veteraneninstituut. Via onder meer een brief bij het veteoplinie februari 2014

27

computerhoek Tekst wim van den burg

Creatieve fotocollage H Veel mensen zetten hun digitale fotocollectie op een cd, en halen die alleen nog maar uit de kast om de foto’s af en toe te bekijken. Er zijn echter ook mensen die het leuk vinden om creatief met hun foto’s aan de slag te gaan. Een leuk programma daarvoor is Shape Collage. Met dit gratis programma kan een kind de was doen. En razendsnel bovendien: binnen een minuut kun je met een paar muisklikken al een mooie collage maken. Je geeft het aantal foto’s aan dat je wilt gebruiken (en eventueel welke), de grootte van deze foto’s en de ruimte tussen de verschillende afbeeldingen. Het programma gaat dan voor je aan de slag. De achtergrond en de kleur van de achtergrond van de collage kun je naderhand nog aanpassen. Als je tevreden bent kun je het resultaat opslaan als één afbeelding en in verschillende formaten. Eventueel kun je het daarna nog in een fotobewerkingsprogramma aanpassen. Het is zelfs mogelijk om je collage in een bepaalde getekende vorm te gieten, zoals bijvoorbeeld een smiley. Shape Collage is geheel gratis te downloaden voor Windows, Mac en Linux en daarnaast is er ook een versie voor de iPad (dan kost het € 1,79, via de App store). Downloaden: www.shapecollage.com/ download

Snelle virusscan

»

Bescherm je computer met het Antivirus programma Panda Cloud. Dit is een gratis virusscanner die zijn analyse voor een groot deel via internet uitvoert. Dat heeft grote voordelen. Zo belast de virusscan je computer veel minder dan andere scanners. Doordat veel van het rekenwerk door de servers van Panda wordt uitgevoerd, kan de systeembelasting wel 50 procent lager liggen. Dat betekent dat je goed kunt doorwerken terwijl er een scan plaatsvindt, en dat Panda Cloud Antivirus ook goed op trage computers draait. Een ander voordeel is dat je als gebruiker altijd gebruik maakt van de laatste virusgegevens. Deze staan immers op internet en hoeven niet eerst op je computer geïnstalleerd te worden. Panda Cloud Antivirus haalt zijn virusinformatie van internet af, maar verwar het programma niet met een online virusscan. Het is serieuze antivirus software die als programma op je computer gestart wordt en continu je pc beschermt tegen virussen en andere narigheid. Dit gebeurt zonder dat je er iets van merkt.

Filmpjes downloaden H Er komen steeds meer gratis programma’s om filmpjes van video-sites te plukken en op je eigen computer te bewaren. xVideoServiceThief is weer zo’n programma, maar wel een hele goede. Ten eerste werkt het op alle belangrijke videosites. Dus niet alleen op YouTube, maar er is ook een enorme lijst van andere internationale archieven met filmpjes. Met het programma kun je de filmpjes van al die sites downloaden en in het gewenste formaat op je computer opslaan. Dat kan in het FLV-formaat (oftewel Flash Video, het formaat waarop ze ook op de meeste sites staan), maar ook als AVI, WMV, MPEG, 3GP (mobiele telefoon) of MP4 (iPod). Vervolgens

Downloaden www.cloudantivirus.com/ en/#!/free-antivirus-download

kun je die video’s ook zonder internetverbinding bekijken op je computer, mediaspeler of telefoon. Downloads kunnen gepauzeerd worden en je kunt ze op een bepaalde tijd automatisch laten starten, dus op momenten dat andere applicaties er geen last van hebben. Ook niet onbelangrijk is dat het programma open source software is. Met andere woorden: het is gegarandeerd gratis en vrij van reclame. Het programma is beschikbaar voor Windows, Linux en Mac. Downloaden http://xviservicethief.sourceforge.net

28


verenigingsnieuws

PA-bijeenkomsten datum plaats 13 mrt Dordrecht 17 mrt Lijnden 20 mrt Den Helder 25 mrt Harderwijk 25 mrt Uden 26 mrt Rijen 26 mrt Breda 31 mrt Weert 31 mrt Eindhoven 2 april Blomberg 2 april Schaarsbergen 3 april Heerlen 7 april Steenwijk 7 april Nijmegen 9 april Wezep 10 april Zeven-Brauel 10 april Voorburg 10 april Rosmalen 10 april Tilburg

PA-groep Rijnmond Kennemerland Noord-Holland-Noord NO-Veluwe Brabant Noord-Oost Rijen De Baronie Poort van Limburg De Kempen Blomberg ZO-Veluwe Zuid-Limburg Steenwijk Rijk van Nijmegen IJsselland Seedorf Haaglanden De Meijerij Hart van Brabant

aanvang locatie adres 13.30 u Cultureel Centrum ‘Sterrenburg’ Dalmeyerplein 10 13.30 u Dorpshuis De Vluchthaven Schipholweg 649 14.00 u de MOOC Spoorstraat 56 14.00 u Zalencentrum ‘De Kiekemure’ Tesselschadelaan 1 14.00 u Café Moeke Oude Udenseweg 10 10:30 u Café ’t de Heeren van Rijen Stationstraat 1 13.30 u Café ‘De Toerist’ Teteringsedijk 145 10.00 u Dienstencentrum ‘De Roos’ Beekstraat 29 13.30 u Zalencentrum ‘Ambassadeur’ L.Napoleonplein 21 11.00 u Café ‘Bei Heini’ Neue Torstrasse 38 13.30 u PMT ‘De Landing’ Schaarsbergen Deelenseweg 28 13.30 u Café d’r Klinge Pancratiusweg 47 14.00 u Verenigingsgebouw ‘De Klincke’ Kerkstraat 16 13.30 u Wijkcentrum Dukenburg zaal 003 Meijhorst 7039 14.00 u Dorpshuis Zuiderzeestraatweg 500B 11.00 u Gasthof ‘Zur Linde’ Wallweg 2 14.00 u Hotel ‘Mövenpick’ Stationsplein 8 10.00 u Perron 3, zaal Spoorboom Hoff van Hollantlaan 1 13.30 u Postelse Hoeve Dr. Deelenlaan 10

telefoon sectorhoofd PA 078-6171778 Peter Verwoerd 023-5551692 Peter Verwoerd 0223-612896 Peter Verwoerd 0341-434749 Gerard Dillerop 0413 262102 Bert Weeren 0161-226850 Bert Weeren 076-5215473 Bert Weeren 0495-520580 Bert Weeren 040-2520673 Bert Weeren 05235-6070 Gerard Dillerop 026-4430487 Bert Weeren 045-5741441 Bert Weeren 0521-513429 Gerard Dillerop 024-3448963 Bert Weeren 038-372716 Gerard Dillerop 04281-3913 Gerard Dillerop 070-3373737 Peter Verwoerd 073-8507550 Bert Weeren 013-4636335 Bert Weeren

Overleden Dhr. J.L. van de Voren Begoniastraat 31 5241 AT Rosmalen 2 oktober 2013 (79)

Dhr. B.J. Oudendijk Moerikestrasse 21 26789 Leer 3 december 2013 (65)

Dhr. G. Jongsma Jelle van Dijkstrjitte 2 - A 8857 BV Wijnaldum 18 december 2013 (64)

Dhr. P. Cornelissen Capellerhof 60 - K110 5408 BK Volkel 3 januari 2014 (88)

Dhr. M.P. Vlottes Visser Van Brakellaan 184 6981 JN Doesburg 12 oktober 2013 (80)

Dhr. J. de Bruin Citroenberg 103 4707 DA Roosendaal 7 december 2013 (97)

Mevr. G. Muller-Koning Monnickskamp 238 1273 JX Huizen 25 december 2013 (83)

Dhr. W. Spijker Aria 5 8265 RP Kampen 3 januari 2014 (86)

Dhr. J. Ros Van Maanenstraat 8 5652 RG Eindhoven 30 oktober 2013 (72)

Dhr. B. Platjouw Chopinplein 51 4102 CV Culemborg 9 december 2013 (86)

Dhr. J. Bootsma Dekemastraat 34 - 008 8804 RA Tzum 28 december 2013 (97)

Dhr. J.J.H. Levering Meidoornlaan 20 1829 EA Oudorp NH 4 januari 2014 (74)

Dhr. M. van Luijk Nieuwe Onnastraat 124 8331 MC Steenwijk 27 november 2013 (82)

Dhr. M. Broere Doniastrjitte 35 9044 NE Bitgum 10 december 2013 (84)

Dhr. S. Vogel Gebroeders Gootjesstraat 2 - 1-11 9953 PW Baflo 30 december 2013 (86)

Dhr. H.J. van Maaren Anna van den Vondelstr 30 1054 GZ Amsterdam 7 januari 2014 (99)

Dhr. A.G.M. Gunsing Zaaren 180 5122 GD Rijen 30 november 2013 (80)

Dhr. W.M.A. Füchten Nazarethstraat 52 5683 AP Best 15 december 2013 (80)

Mevr. J. de Graaf-Otter Radboudlaan 1 - 604 7415 VA Deventer 1 januari 2014 (84)

Dhr. W.D. Thoen Schoolstraat 59 4661 JK Halsteren 8 januari 2014 (81)

Dhr. J. Cornelisse Koeweide 4 6931 WE Westervoort 16 december 2013 (66)

Gratis belastingservice: de AFMP komt naar u toe H Ook dit jaar kunt u weer gratis uw belastingopgave laten invullen door één van onze belastingdeskundigen. Dat kan in Nederland via de belastingservice van de FNV. In Bronbeek kan dat op 27 maart. In het buitenland kunt u terecht op de volgende locaties en dagen: De West: 3 t/m 11 maart Münster: 11 en 12 maart Ramstein: 11 maart Op de locatie zelf wordt aangekondigd waar u zich kunt aanmelden of opgeven. Voor Ramstein kunt u contact opnemen met sectorhoofd Ron Segers, 06 – 53 52 60 83.


29

30



31

column

De bankzitter

Sneu gedoe

»

Best mogelijk dat ik mensen met wat nu volgt op het hart trap. Wat moet, dat moet. Zo zijn mijn wetten. Ik lees zelden overlijdensannonces. Je moet het lot niet tarten. Maar pasgeleden kreeg ik toch een schok. Ik las dat Kees Vellekoop het tijdelijke voor het eeuwige heeft verwisseld. Niet zo oud geworden. In ’52 geboren, op 4 december 2013 overleden. Wat mij trof was de enige kwalificatie die Kees in de annonce heeft meegekregen. Ik zou elke specifieke eigenschap, persoonskenmerk, kwalificatie of beroep kunnen verzinnen. Het moet bij de nabestaanden echter heel diep hebben gezeten, om Kees Vellekoop aan te duiden als

politiek dienstweigeraar. Meer niet. Als je niet beter wist, zou dit wel een erg armzalige omschrijving zijn waarmee Kees het heel zijn leven heeft moeten doen. Ik had liever gezien dat men in de annonce heel simpel Google had aanbevolen om zo iets meer van het leven en werken van Kees te weten te komen.

200 jaar Landmacht 9 januari 2014. Journaal, acht uur. Onze Koning neemt een defilé af van een aantal nog niet wegbezuinigde Landmachteenheden. De Koninklijke Landmacht bestaat precies 200 jaar. Deze parade vormt de start van de viering 200 jaar KL. Nog niet zo lang geleden telde de KL zo’n 67.000 mensen. Nu, begin januari 2014, nog ongeveer

17.000 personeelsleden. Het kan snel gaan. Het defilé duurde iets meer dan een uur. Ik dacht, terwijl ik toekeek: zeg Willem Alexander, schiet nou op. In dat uur zou de KL wel weer mensen moeten ontslaan. Je houdt bitter weinig over! Generaal de Kruif, de ceremoniemeester in een terzijde interviewtje over de sterkte: ‘de bodem is wel bereikt. We kunnen nog wel meedoen, maar dan heb je het wel gehad’ of woorden van gelijke strekking. Waar heb ik dat meer gehoord? Zelf zie ik nu al enkele decennia generaals voorbij komen. En ze beweren allemaal, zonder uitzondering en in het volle bewustzijn van hun functie dat de rek eruit is, de bodem bereikt, internationaal niet meer voor vol aangezien, enzovoorts. Wat een sneu gedoe toch.

Ook voor onafhankelijk hypotheekadvies kunt u bij ons terecht! Jazeker!

DFD is al 20 jaar de specialist op het gebied van verzekeringen voor (ex) militairen en hun gezinsleden. Om u nog beter van dienst te zijn, werkt DFD samen met De Hypotheker, de grootste onafhankelijke hypotheekadviesketen van Nederland met zo’n 160 vestigingen. De Hypotheker adviseerde inmiddels één miljoen Nederlanders succesvol bij de grootste en leukste aankoop van hun leven: hun huis. Onze samenwerking biedt u zorgeloos woongenot en voordeel door: • De expertise en zorg van twee specialisten; • Ook hypotheken aan te bieden voor militairen met een FPS fase-1 of fase-2 contract; • Echt onafhankelijk en persoonlijk advies; • Maximale zekerheid, ook voor de toekomst; • Duidelijkheid en transparantie, u weet hoeveel en waarvoor u betaalt; • De optimale hypotheek met de scherpste tarieven; • Gezamenlijk alles voor u te regelen. Interesse in onze gezamenlijke dienstverlening op het gebied van hypotheekadvies? Bezoek onze site www.dfd.nl of bel met (040) 20 73 100.

Uw hypotheek onze zorg! 32


Verzekeren • Hypotheken • Sparen Tel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl

puzzel door dirry koomans

1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

2 3 4 5 6 7

Boncadeau!

8

Stuur uw oplossing van de puzzel vóór 24.02.2014 naar: Redactie Oplinie Postbus 157 3440 AD Woerden of stuur een e-mail naar: [email protected]

9 10 11 12 13 14 15 16

De letters in de gekleurde vlakken vormen achter elkaar geplaatst de oplossing van deze doorloper.

Horizontaal 1 deel van de week - hoofddeksel 2 belevenis- en anderen - gelooide huid- voorzetsel 3 een paard besturen - klimaatsoort - scheepsstuur 4 meer in Amerika - eren - deel v.e. Franse ontkenning oude lengtemaat - windrichting 5 listig - begrijpen - theaterrang 6 viering - muziekterm - muzieknoot - bijbeldeel 7 gemeen - talud - trekdier 8 voortreffelijk - bevloeïng 9 hijswerktuig - zoete stof - sloom - telwoord 10 kluns - bittere stof - biljartstok - deel van een camera 11 oorlogsgod - monnikskleed - verlaagde toon - ter herinnering titel - halfbloed 12 plaats in Utrecht - ontevredenheid - ondernemingsraad 13 mannelijk rund - bloembed - steeg - indien 14 vordering - deuntje - steel 15 cijfer - schande - (ex) Russische volksvertegenwoordiging 16 insect - glansverf

Vergeet niet uw adres te vermelden, want onder de juiste inzendingen verloten wij een Boncadeau t.w.v. 25 euro! Uit de oplossingen van de puzzel uit het vorige nummer trokken wij dhr. S. Reuzenaar uit Stiens.

Verticaal 1 rijwiel - afwezig 2 samenspraak - eiland in de Indische oceaan 3. meetinstrument - metaal - begrip 4 dyne - natuurkundige - vogel - pers. vnw. 5 gast - kerkboek - stimulerend middel - oeverplant 6 stormloop - dommerik - gemeenschappelijk bouwlandstreep - tapijt 7 slachtoffer - stroomspanning - drukte 8 geur - land in Azië - adviesorgaan - een zekere 9 geleerd - riskant - vreemde munt 10 job - veel - schaaldier 11 deel van een tekst - bloem - nobel - drie (in samenstellingen) 12 schaden - postuur - juiste 13 vogel - drager van erfelijkheid - gulden- boom- ook 14 med. specialist - deel v.d. voet 15 destijds - werpen - bananenmerk - familielid 16 huidvlekje - voeler - weekdier


33

contactpagina

Algemene adresgegevens bezoekadres postadres telefoon fax e-mail internet rekeningnr openingstijden

Steinhagenseweg 2-C 3446 GP Woerden Postbus 157 3440 AD Woerden 0348 – 487 050 0348 – 707 411 [email protected] www.afmp.nl 1933098 maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur

Afdeling Individuele Belangenbehartiging (IB) telefoon fax e-mail

0348 – 707 433 0348 – 487 056 [email protected]

Ledenadministratie telefoon 0348 – 707 432 e-mail ledenadministratie@ afmp.nl Opzegging van het lidmaatschap kan geschieden door middel van een brief gericht aan AFMP/FNV, t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD Woerden, of per e-mail: info@afmp. nl. Houd rekening met de opzegtermijn van 2 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 april. Adreswijzigingen kunnen door gegeven worden via onze website www.afmp.nl of gezonden aan: AFMP/FNV t.a.v. Ledenadministratie Postbus 157 3440 AD Woerden

Bureau Ledenservice * telefoon e-mail

0348 – 487 058 [email protected]

* Voor het doorgeven van ambtsjubilea, leeftijdontslag, opname in ziekenhuis, uitzendingen etc. Ook voor vragen over het lidmaatschap, ledenbenefits en verzekeringen.

Sectorhoofden Landmacht Elze Mulder mobiel e-mail

Uitgave van FNV Veiligheid onder verantwoordelijkheid van de Algemene Federatie van Militair Personeel

06 - 23 89 55 07 [email protected]

aangesloten bij • Algemene Centrale van Overheidspersoneel (ACOP) • Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) • EUROMIL (Europese organisatie van militaire belangenverenigingen)

Marine Lizet Wolters mobiel e-mail

Luchtmacht Ron Segers mobiel e-mail

06 – 53 52 60 83 [email protected]

Postactief regio Noord/Oost Gerard Dillerop mobiel 06 – 41 55 85 54 e-mail [email protected]

Postactief regio West Peter Verwoerd mobiel 06 – 53 52 60 84 e-mail [email protected]

Postactief regio Zuid Bert Weeren mobiel e-mail

Colofon



Kantoor Den Helder Wiebe Herweijer van de afdeling Individuele Belangenbehartiging bemant het kantoor. adres Kerkgracht 3 1782 GJ Den Helder telefoon 0223 – 693 522 fax 0223 – 693 515 (b.g.g. 0348 – 487 050)

Sluitingsdatum kopij Oplinie 02 - 2014 sluit op 24.02.2014 en verschijnt 20.03.2014.

redactie Alex Groothedde, Dick Harte, Fred Lardenoye, Jos van Nieuwenhuizen, René Schilperoort, Anne-Marie Snels redactieadres Postbus 157 3440 AD Woerden telefoon 0348 707 434 e-mail [email protected] ontwerp & vormgeving MW Margo Witte De inhoud van Oplinie valt onder de verantwoordelijkheid van het AFMP/FNV Algemeen Bestuur, behoudens artikelen op naam en de inhoud van de opgenomen advertenties. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden artikelen te weigeren of te redigeren. Niets uit deze uitgave mag worden over genomen zonder voorafgaande toestemming van de redactie. oplage 20.700 internet www.afmp.nl email [email protected] druk Senefelder Misset

34


Schulden

Tekst: Johan de Rooij

Tekeningen: Erwin Suvaal


35

DFD-abonnement

Helder, zeker en gemakkelijk Als militaire professional wilt u zekerheid en duidelijkheid over al uw militaire- en privérisico’s. DFD biedt dit. Zoals u als militair wereldwijd onze veiligheid garandeert, zo biedt het DFD-abonnement in combinatie met het DFD MaatwerkPakket de zekerheid dat uw verzekeringen en overige financiële zaken altijd en overal in orde zijn. Alles onder één dak! Het DFD-abonnement biedt u de zekerheid van: • Onafhankelijk persoonlijk advies • Advies bij u thuis, ook ‘s avonds en in het weekend • Eén aanspreekpunt, 24/7 bereikbaar • Maatwerk oplossingen voor uw beroeps- en privérisico’s • Schadeverzekeringen zonder provisie • Geen verrassingen. U weet precies hoeveel en waarvoor u betaalt • Een vlotte schadeafwikkeling • Gemak. U en uw thuisfront hebben er geen omkijken naar.

Uw voordeel ... Samenwonende militair zonder kinderen met huurwoning Schadeverzekering en overige kosten

verzekerde som en bijzonderheden

dit betaalt u nu per jaar

dit betaalt u bij een abonnement

verzekeringen Huurders- of eigenarenbelang

€ 7.500

€ 7,44

€ 6,24

Inboedel

€ 50.000

Aansprakelijkheid

€ 1.250.000

€ 153,00

€ 114,72

€ 50,04

€ 37,56

Rechtsbijstand

twee modules

€ 175,80

€ 140,64

Ongevallen overlijden en invaliditeit

€ 100.000

€ 339,96

€ 288,96

Doorlopende reis

inclusief annulering

€ 96,90

€ 72,48

Autoverzekering

gemiddeld

€ 600,00

€ 480,00

€ 1,423,14

€ 1.140,60

Totale verzekeringspremie overige kosten DFD-servicevergoeding 2014

€ 100,32

DFD-abonnement

€ 313,56

Totaal per jaar

€ 1.523,16

€ 1.454,16

premies, DFD-servicevergoeding en DFD-abonnement zijn inclusief assurantiebelasting

DFD is klaar voor uw toekomst! 36


Verzekeren • Hypotheken • Sparen Tel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl

februari 2014 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Dit blad nu ook in de App Store! AFMP blijft strijden oplinie februari

Recommend Documents