nummer 29, 2014
Meer dan Meren
Fryslân Topattractie en Het Friese Merenproject
‘Oude tijden herleven’
Het Friese Merenproject is een samenwerkingsverband van gemeenten, Wetterskip Fryslân, Recreatieschap De Marrekrite, branche- en natuurorganisaties onder regie van provincie Fryslân. Het Friese Merenproject is onderdeel van de ambitie Fryslân Topattractie.
Over de grens
Het Friese Merenproject wil grenzeloos varen mogelijk maken. Dat betekent de mogelijkheden in eigen provincie vergroten, maar ook letterlijk de grens oversteken: die met buurprovincies, aangrenzende wateren en verder kijkend ook de Nederlandse grens. In deze rubriek leest u hier meer over.
Friesland Holland ziet kansen in Europa Subsidie voor vuilwaterstations
Al jaren werkt Friesland Holland aan het promoten van Fryslân als recreatiebestemming. Het veelzijdige
Er komt een subsidieregeling voor vuilwater-
foar Fryslân’. Dit programma investeert de
Volg de laatste ontwikkelingen via
stations. Fryslân moet zo meer innamepunten
komende jaren € 300 miljoen in de Friese
Twitter: @FrieseMeren_nl.
krijgen waar watersporters hun toiletwater
samenleving. De provincie verstrekt het
Ook kunt u voor meer informatie over
kunnen afgeven. “De hoogte van de subsidie
overgrote deel van de subsidie als voorschot.
de subsidieregeling contact opnemen
wordt nog vastgesteld,” zegt Gerda Baarsma,
Ook voor de kosten van activiteiten om voor
met Hanneke Godthelp, projectleider
beleidsadviseur bij de provincie Fryslân.
bekendheid van het vuilwaterstation te
Mitigatie ecologie & duurzaamheid.
“Maar zeker is dat het gaat om een
zorgen, is straks een bijdrage beschikbaar.
E-mail:
[email protected]
substantiële bijdrage. Voor ondernemers en
De planning is dat de regeling begin april
gemeenten is het nu lastig om dit soort
in werking treedt. De subsidieregeling
investeringen te leveren. Die drempel willen
maakt deel uit van een groter pakket aan
we hiermee een stuk lager maken.” De
maatregelen om de Friese wateren schoon
subsidieregeling is onderdeel van ‘Wurkje
te houden.
toeristisch bureau richt zich vooral op de buitenlandse markt. Directeur-eigenaar Albert Hendriks ziet in Europa nog allerlei kansen liggen. “Informeren en organiseren, dat zijn onze
en, zoals bootverhuur en accommodatie.
heid hebben bij onze oosterburen. Maar
kernactiviteiten,” vertelt Hendriks, die bij
We weten precies tegen welke problemen
er zijn veel kapers op de kust, dat moet je
Friesland Holland zeven medewerkers aan
een beginnende ondernemer in het Friese
niet onderschatten. Het is belangrijk om
zijn zijde heeft. “Als toeristisch informatie-
merengebied aanloopt en hoe een geschikte
steeds in Duitsland aanwezig te zijn, steeds
bureau voor Fryslân concurreren wij met
marketingformule de bal aan het rollen kan
van je te laten horen. Dat kan op allerlei
de grote landelijke organisaties. Daarnaast
brengen.”
manieren. Denk aan stands op beurzen en
fungeert Friesland Holland als reisbureau.
‘Fryslân shows’ in winkelcentra. Ook heeft
Dankzij ons uitgebreide netwerk is het
Kapers op de kust
ons bureau een eigen nieuwsdienst, die
aanbod voor recreanten uit binnen- en bui-
Meer nog dan andere toeristische bureaus
artikelen en foto’s levert aan dagbladen en
tenland behoorlijk gevarieerd. We werken
richt Friesland Holland zich op de buiten-
tijdschriften.”
samen met allerlei verschillende recreatieve
landse recreant. Die moet je steeds weer
ondernemers in de provincie. Niet alleen
opnieuw voor je zien te winnen, weet
Vliegen vanuit Milaan
wat betreft arrangementen, ook op het
Hendriks. “Het overgrote deel van de bui-
Hendriks kijkt graag ook nog een eindje
De tweede Johan Frisosluis is gevuld met water. Tijdens een pers-
gebied van marketing. Kleine en grotere
tenlandse toeristen in Fryslân is van Duitse
verder over de grens. Friesland Holland
moment op 28 februari had de familie Strampel de eer om de pomp
bedrijven helpen wij met het effectief
komaf. In Nederland gaan wij er daardoor
brengt zo’n twintig meertalige vakantie-
open te zetten. Als omwonenden maakten zij de bouw van deze
aanbieden van hun producten en dienst-
teveel vanuit dat we al genoeg bekend-
gidsen uit, verspreid in een straal van
Nieuwe sluis Stavoren vol water nieuwe sluis van Stavoren van dichtbij mee. Het publiek kon het
duizend kilometer. Daarnaast is het vizier
schouwspel vanaf het bouwterrein volgen. Binnen een etmaal liep
momenteel gericht op de Tsjechische,
de schutsluis vol met zo’n 3000 m3 aan water. Het is een mijlpaal in
Zwitserse en Oostenrijkse vaarrecreant.
de totstandkoming van de sluis. De nieuwe sluis vormt straks samen
Hendriks: “Omdat watersport een dure
met de huidige Johan Frisosluis één sluiscomplex. In maart heeft
vrijetijdsbesteding is, onderzoeken we
bouwbedrijf Ballast Nedam vervolgens allerlei tests uitgevoerd. In
waar in deze landen het meeste geld wordt
april zijn er nog afrondende werkzaamheden rondom het sluis-
verdiend. Zo kunnen wij daar zorgen voor
complex. De officiële opening is op donderdag 8 mei 2014. Volg
‘Goede marketing is maatwerk’
de laatste ontwikkelingen live via de webcam: www.fryslan.nl/jfsluis
gerichte marktbewerking. Verder hebben we bijvoorbeeld aandacht voor Italië, met vliegvakanties vanuit Milaan. Overigens richten wij ons niet alleen op de rijkere toerist. Voor
Boot Holland groot succes
2
De 24e editie van Boot Holland was een
samenwerkingsproject tussen de Friese Milieu
groot succes. Maar liefst 37.000 mensen
Federatie, Recreatieschap De Marrekrite en
bezochten deze watersportbeurs van 7 tot
Het Friese Merenproject. Het boekje staat in
en met 12 februari 2014 in het WTC Expo
het teken van de Schoonwatercampagne, die
te Leeuwarden. De opening en de voorlees-
watersporters wijst op het lozingsverbod van
momenten van Sesamstraat-acteur Frank
toiletwater. Het thema van de stand van Het
Groothof konden op veel belangstelling
Friese Merenproject was ‘Met oog voor de
rekenen. In de stand van Het Friese Meren-
natuur’. Provincie Fryslân liet bezoekers hier-
project las Groothof kinderen voor uit het
mee zien hoe zij verbeteringen aan recreatie
prentenboek ‘Poepkasteel’, dat ontstond als
en natuur met elkaar verbindt.
elk product en voor elke doelgroep hebben we een aparte aanpak. Goede marketing is immers maatwerk!”
3
Polderhoofdkanaal
Blijdschap aan het Polderhoofdkanaal Het Polderhoofdkanaal gaat weer open. Na jarenlange onzekerheid gaf de Raad van State in januari het verlossende woord. In de dorpen Nij Beets en De Veenhoop leverde dit grote blijdschap op. De werkzaamheden aan het kanaal, die deel uitmaken van Het Friese Merenproject, zijn inmiddels van start gegaan. “Dit is een geweldige ontwikkeling. Toen
geprobeerd om het kanaal weer functioneel
Historische beleving
het nieuws Nij Beets en De Veenhoop
te maken. Nu is het eindelijk zover.
Niettemin zal het effect het meest zichtbaar
bereikte, ging daar meteen de vlag uit!”
Een halve eeuw nadat de doorgang dicht
zijn in de dorpen Nij Beets en De Veenhoop,
Aan het woord is Rob Jonkman, wethou-
ging, zullen er weer boten tussen Nij Beets
beide gesticht door veenarbeiders in de
der van gemeente Opsterland. Net als vele
en De Veenhoop varen. Het Polderhoofdka-
negentiende eeuw. “Het Polderhoofdkanaal
anderen wachtte hij afgelopen januari in
naal was de ontbrekende schakel in het Frie-
had vroeger grote economische waarde,”
spanning het oordeel van de Raad van State
se vaarnetwerk. Het verbindt de Waddenzee
zegt Anko Postma, voorzitter van Plaatselijk
af. Die bepaalde dat de heropening van het
en het Lauwersmeer met de Turfroute en het
Belang Nij Beets. “Jarenlang gebruikten
Polderhoofdkanaal definitief door kan gaan.
achterland van Drenthe. Zo geeft de herope-
verveners het kanaal voor het vervoer van
De Raad vond het openbaar belang van de
ning niet alleen een toeristische impuls aan
turf. Nu krijgt het opnieuw economische
vaarweg groot genoeg voor de benodigde
Opsterland en Smallingerland, maar aan de
betekenis, ditmaal vanuit de watersport.
natuurontheffing. De openstelling zorgt
hele oostkant van Fryslân.”
Tegelijkertijd zorgt de heropening ervoor
namelijk voor een stroom aan recreanten en daarmee ook voor meer lokale werkgelegenheid. Jonkman: “Al tientallen jaren is
Een beladen turfschip op het Polderhoofdkanaal rond het jaar 1930
dat de historie weer tot leven komt. De
‘In Nij Beets en De Veenhoop ging meteen de vlag uit’
geschiedenis van de laagveenderij is nog duidelijk zichtbaar in Nij Beets zelf en in het
‘De leefbaarheid gaat er flink op vooruit’
omliggende plekken komen er voor deze soorten nieuwe leefgebieden. “De leefomstandigheden voor deze dieren en plan-
openluchtmuseum ‘It Damshûs’. Het Polder-
boot om twee nabijgelegen zorgboerderijen
ten gaan er daardoor op vooruit,” vertelt
hoofdkanaal maakt dit plaatje compleet en
met het dorp te verbinden. En de super-
gedeputeerde Jannewietske de Vries van de
draagt zo bij aan een grotere beleving voor
markt die het hoofd moeilijk boven water
provincie Fryslân. “Zo geeft de heropening
recreanten.”
kon houden, maar zich nu kan richten op
van het Polderhoofdkanaal een stimulans
uitbreiding. Hier hebben natuurlijk niet
aan zowel de lokale economie als de ecolo-
Kansen voor ondernemers
alleen toeristen, maar ook inwoners profijt
gie. Dat sluit perfect aan bij de visie van Het
De bal ligt nu bij lokale partijen, die
van. De leefbaarheid van de streek gaat er
Friese Merenproject.” In de zomer van 2015
vruchten kunnen plukken van de gunstige
flink op vooruit!”
is het kanaal klaar voor gebruik. De vaarweg heeft dan onder andere beschoeiingen,
omstandigheden. Jonkman heeft er het
4
Wethouder Rob Jonkman gaf op 6 februari het startsein voor de werkzaamheden aan het Polderhoofdkanaal
volste vertrouwen in. “We zien een heleboel
Nieuwe natuur
meer diepte en hogere bruggen gekregen.
animo bij ondernemers om commerciële
Om het Polderhoofdkanaal weer bevaarbaar
In verband met Europese subsidietermijnen
initiatieven op poten te zetten. Of om eerder
te maken, was een ontheffing nodig van
moeten de meeste werkzaamheden dit jaar
gemaakte plannen uit de ijskast te halen; er
de Flora- en Faunawet. De Raad van State
plaatsvinden. De Vries: “Dat gaat lukken.
werd immers al lang geanticipeerd op de
heeft dit niet alleen goedgekeurd vanwege
We zetten de schouders eronder, net zoals
openstelling van de vaarweg.” Ook Postma
het maatschappelijk belang, maar ook
inwoners, ondernemers en andere partijen
is enthousiast over de vele nieuwe kansen
door de geplande natuurcompensaties. Het
zich jarenlang hebben ingespand om dit
die de opening van het Polderhoofdkanaal
kanaal huisvest op dit moment een aantal
mogelijk te maken. Aan hen allen een groot
biedt. “Denk bijvoorbeeld aan fietsverhuur,
beschermde dier- en plantensoorten, waar-
compliment!”
accommodatie en meer horeca. Een rolstoel-
onder de gestreepte waterroofkever. Op drie
5
‘Elk gebied heeft zijn eigen, unieke verhaal’
Cultuurhistorie
Het verhaal van Fryslân Binnen verschillende plannen van Het Friese Merenproject speelt cultuurhistorie een belangrijke rol. Als die beter zichtbaar is, vergroot dat immers de beleving van de toerist. Cultuurhistorica Marina Fermo helpt dit erfgoed duidelijk in beeld te brengen. “Cultuurhistorie vertelt het verhaal van de
Namens dit team adviseert zij Het Friese
Verbinden met het verleden
ruimte om ons heen,” legt Fermo uit. “Hoe
Merenproject bij plannen die zich begeven
Ook op tal van andere plekken komt het
heeft deze stad of streek zich in de loop der
op het gebied van cultuurhistorie, of die dit
Friese erfgoed aan bod. Dit gebeurt niet
jaren ontwikkeld? Welke factoren hebben
thema zelfs als leidraad hebben. “Een goed
overal op dezelfde manier. Fermo: “Een
daar invloed op gehad? Waar kunnen we
voorbeeld vind je bij een van de projecten
plaats als Franeker heeft al veel zichtbare
dat nu nog aan herkennen? Voor elke plek is
in Stavoren. Daar maken we de contouren
cultuurhistorie. De voormalige universiteit
dit verhaal uniek.” Toen Fermo vanuit Italië
van de oude verdedigingswerken zichtbaar.
heeft hier in het verleden duidelijk haar
naar Fryslân verhuisde, viel de inrichting
In de haven herrijst het visserijverleden, met
stempel gedrukt. In deze stad kijken we met
van het Friese landschap haar bijvoorbeeld
bijbehorende aankleding en activiteiten. We
name naar mogelijkheden om het vaarnet-
direct op. “Er is veel clustering, de huizen
willen Stavoren weer de uitstraling geven
werk en nieuwe watersportvoorzieningen
en gebouwen staan dicht bij elkaar. Dijken
van een echte Hanzestad.”
te verbinden met de rijke geschiedenis.
lopen als aders door de provincie. Dit heeft
Verder helpt het vaak al veel om toeristen op
Column Hanneke Schmeink
De diversiteit van duurzaam ondernemen
zijn oorsprong in de eeuwenoude strijd te-
Ook heeft Fermo zich verdiept in IJlst.
een leuke en beeldende manier te infor-
Duurzamer ondernemen hoeft niet veel tijd of geld te kosten. Vaak zit het hem al in kleine dingen, weet
gen de natuurkrachten wind en water. Zulke
“Deze stad heeft veel rijksmonumenten,
meren over het verhaal van de plek die zij
Hanneke Schmeink. Op Boot Holland verrichtte zij ‘quick consults duurzaamheid’ voor bedrijven in de
kenmerken dragen bij aan de identiteit van
prachtige overtuinen en een beschermd
bezoeken. Vooral in combinatie met tastbare
dit gebied.”
stadsgezicht. Door bezienswaardigheden
historie maakt dat de recreatieve beleving
stand van Het Friese Merenproject.
langs het water te benadrukken, oude ge-
een stuk groter!”
“Het begrip ‘duurzaam’ betekent meer dan
breng ik in kaart hoe ondernemers concreet
voor zijn vakantiegangers een uitleenfiets
De historie als leidraad
deeltes te herinrichten en cultuurhistorische
alleen ‘goed voor het milieu’. Duurzaamheid
in hun bedrijf met deze ambities aan de slag
beschikbaar stelt, zodat zij niet met de auto
Fermo maakt deel uit van het Ruimtelijke
routes aan te leggen moet IJlst voor recrean-
draagt bij aan prettige leefomstandigheden
kunnen.
naar de supermarkt hoeven.
Kwaliteitsteam van de provincie Fryslân.
ten meer aantrekkingskracht krijgen.
voor jezelf en voor toekomstige generaties. Vaak hoeft dat helemaal niet veel te kosten,
Duurzamer ondernemen zit hem in veel
of levert het zelfs geld op. Met simpele,
gevallen al in kleine veranderingen of
creatieve handigheden kun je zonder grote
slimme ideeën. Een mooi voorbeeld is de
investeringen al heel wat bereiken.
eigenaar van een vakantiewoning die zich stoorde aan het verspillende energieverbruik
6
Overtuinen in IJlst
‘Met simpele, creatieve toepassingen kun je al veel bereiken’
Al een tijdje ben ik met mijn bedrijf
van zijn huurders. Op advies koos hij voor
Hanneke Schmeink RECREATIE betrokken
een positieve benadering en beloofde hij
bij Het Friese Merenproject. Ik help daar
zijn gasten aan het einde van het weekend
Gelukkig merk ik een langzaam groeiende
mee om duurzame materialen, toepassingen
een lokale lekkernij, als het verbruik onder
bewustwording van het belang van
en werkmethoden in projecten te integre-
een bepaalde grens bleef. Ook ander soort
duurzaamheid. Mijn streven is dat mensen
ren. Hierdoor ga ik regelmatig met onder-
aanpassingen kunnen direct economisch
er gewoon even bij stil staan en nadenken
nemers om tafel om samen te bekijken hoe
voordeel opleveren. Denk aan het schei-
over wat ze gemakkelijk kunnen laten of
zij hun bedrijf kunnen verduurzamen, zoals
den van afval om minder te betalen voor
veranderen. Zo kunnen zij ontdekken hoe
ik ook op Boot Holland heb gedaan. Ik vraag
restafval of het gebruik van led-lampen om
talrijk en divers de mogelijkheden zijn om
dan altijd: wat zijn je motieven, wat wil je
stroom te besparen. Naast een ecologische
hun dagelijkse bedrijfsvoering een stuk
precies bereiken? De één gaat het bijvoor-
en economische component, heeft duur-
duurzamer te maken.”
beeld vooral om een lagere energierekening,
zaamheid bovendien een sociaal aspect.
de ander om een beter imago. Of iemand
Dit zie je bijvoorbeeld terug in fair trade-
wil simpelweg beter bezig zijn. Vervolgens
producten. Of in de campinghouder die
www.hannekeschmeink.nl. 7
Masterplan Lemmer
Lemmer wil watersporter verleiden Lemmer wil dat vaarrecreanten vaker aanleggen in het dorp om tijd
Ondertussen bieden inwoners een helpende
aan de wal te besteden. Na de zomer gaat de schop in de grond om
hand. Zij hebben de activiteitencommissie
het dorp aantrekkelijker te maken als watersportplaats. De gemeente en de provincie zien hierbij graag samenwerking met inwoners en ondernemers.
‘Hart van Lemmer’ opgericht om met leuke initiatieven meer bezoekers naar het dorp te krijgen.
Meer dan Meren:
Verbinding toeristische
Aanzicht vanaf IJsselmeer
maken op de Westhavendam, die langs de
locaties
Om watersporters te verleiden tijd aan
vaarroute naar het dorp ligt.”
Het derde aandachtspunt is de verbinding
de wal te besteden, brengt Lemmer op
Fryslân Topattractie
tussen het centrum, het strand en het
verschillende plekken verbeteringen aan.
Centrum gezelliger en
Woudagemaal. Deze drie belangrijkste
“Allereerst gaan we aan de slag met het aan-
toegankelijker
toeristische locaties van Lemmer zijn
zicht vanaf het IJsselmeer,” vertelt Peter de
Ook het centrum neemt een prominente
nu niet goed op elkaar afgestemd. Het
Wit, programmamanager bij de gemeente
plek in binnen de plannen voor Lemmer.
plaatsen van bewegwijzering kan hier al
De Friese Meren. “Boten die voorbij de
Hier is een flinke opknapbeurt nodig om
verandering in brengen. Belangrijker nog
Prinses Margrietsluis varen, moeten nog een
het dorp gezelliger en toegankelijker te ma-
is slimme samenwerking tussen Lemster
klein eindje door om Lemmer te bereiken.
ken. De Wit: “Langs de Kortestreek en Lan-
ondernemers, vindt De Wit. “Als zij
Als het dorp zich vanaf het water al aantrek-
gestreek staan verscheidene muurtjes. Op
gezamenlijk aantrekkelijke arrangementen
kelijk presenteert, kiezen meer recreanten
veel plekken verdwijnen die, zodat er meer
aanbieden en recreanten zo van de ene plek
ervoor om in het centrum aan te leggen.
rust komt in het straatbeeld. De ruimte is
naar de andere krijgen, heeft iedereen daar
Momenteel is de aanblik nogal rommelig.
hierdoor flexibel te gebruiken voor bijvoor-
baat bij. Dat is precies wat wij met deze
In overleg met bedrijven die aan het water
beeld terrassen, evenementen en de week-
plannen willen bereiken. De gemeente
zitten, hopen wij de uitstraling van deze
markt. Verder kunnen watersporters straks
en de provincie leggen de basis waar
buitenzijde op te krikken met bijvoor-
gemakkelijker het centrum bereiken dankzij
lokale partijen op verder bouwen.” De
beeld meer kleur of aanplant van bomen.
betere aanlegvoorzieningen, waaronder een
werkzaamheden in Lemmer gaan na de
Daarnaast willen we een mooi uitzichtpunt
steiger bij de hoge kade in de Binnenhaven.”
zomer van start en duren tot eind 2015.
De provincie heeft de ambitie om van Fryslân de plek te maken waar toeristen in Nederland het liefst naar toe gaan. Fryslân Topattractie richt zich op het versterken van de aantrekkelijkheid van de 11-steden, het waddengebied, de Friese meren en de Friese wouden. Ondernemers, overheden en onderwijs spelen hierin de hoofdrol. Kijk voor meer informatie op www.fryslan.nl/topattractie.
Fryslân populair bij toeristen Maar liefst 1,4 miljoen toeristen kwamen vorig jaar naar Fryslân. Dat is een stijging van vier procent vergeleken met 2012. Het aantal buitenlandse toeristen dat Fryslân bezocht, groeide in 2013 met zestien procent, terwijl de landelijke groei vier procent bedraagt. Dit blijkt uit onderzoek dat NBTC-NIPO in opdracht van de provincie Fryslân uitvoerde.
‘We leggen de basis waar ondernemers op verder bouwen’
8
Belgen en Duitsers Toeristen ontdekken Fryslân steeds meer als vakantiebestemming. Zo steeg het aantal Belgische toeristen met tien procent en het aantal Duitse toeristen met drieëntwintig procent. Belgen bezoeken Fryslân vooral vanwege het aantrekkelijke landschap en de fiets- en wandelmogelijkheden.
Duitsers zijn meer georiënteerd op het Friese merengebied en de Waddeneilanden. Friese imago Toeristen kennen Fryslân over het algemeen van de watersport en de Elfstedentocht. Toeristen die Fryslân hebben bezocht, kijken positiever
tegen de provincie aan en keren vaak terug. Ze ervaren de provincie als authentiek en rustgevend. Meest bezochte vaargebied Over de afgelopen drie jaar is het Friese merengebied het meest bezochte vaargebied van Nederland. Het Friese merengebied scoorde van alle Nederlandse watersportgebieden het best op de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het vaargebied. Kijk voor meer informatie over dit onderzoek op www.friesemeren.nl.
Fryslân Topattractie
9
‘Het gaat om het daadwerkelijk lezen van de gast’
Gastvrij Fryslân
Column: Jant van Dijk Congresbureau Friesland
Gastvrij Fryslân is de naam van het nieuwe provinciale uitvoeringsprogramma op het gebied van recreatie en toerisme. In dit programma wordt een belangrijke verbinding gelegd met Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. De komende jaren zal Fryslân zich voorbereiden op een grote toename van bezoekers die overal ter wereld vandaan komen. Het gaat bij Gastvrij Fryslân niet alleen om recreatie en toerisme, maar ook om water, duurzame energie, agro-food en zorgeconomie. Het economisch belang van recreatie en toerisme is in Fryslân twee keer zo hoog in vergelijking tot de andere provincies in Nederland. Daarnaast is deze sector een belangrijke pijler voor de vitaliteit van de Friese omgeving.
Met Gastvrij Fryslân willen we het volgende bereiken: • Van 9.5 miljoen naar 10.5 miljoen toeristische overnachtingen in 2015 • Van 60 miljoen naar 70 miljoen bezoeken in 2017 • Van 19.000 naar 20.000 directe toeristische banen in 2017 • Groei van de toeristische bestedingen met 5 procent vanaf 2015
Zo eenvoudig is het dus…
Het programma bestaat uit vier kernthema’s, namelijk: 1. internationalisering, 2. recreatieve basisinfrastructuur, 3. k waliteitsverbetering en duurzaamheid en 4. innovatie.
Een mooie ervaring met de Friese gastvrijheid beleefde ik vorig jaar oktober. Ik had vijftien Belgische ondernemers uitgenodigd om kennis te maken met de zakelijk mogelijkheden van Fryslân.
U kunt het uitvoeringsprogramma downloaden op www.fryslan.nl/gastvrij.
Hoe gastvrij is Fryslân?
Op naar onbewust gastvrij
Medewerkers van de provincie Fryslân bezoeken de komende tijd Friese watersportplaatsen die zijn verbeterd door Het Friese Merenproject. Hier brengen ze in kaart hoe het gesteld is met de gastvrijheid. Kortom: hoe is het gevoel, is er informatie beschikbaar over de plaats en hoe gastvrij zijn de mensen? Doel is dat we vooral (met elkaar) gaan nadenken over gastvrijheid. Want we willen natuurlijk een zo gastvrij mogelijk Fryslân!
Rob van Vuuren werkt sinds 1994 bij Stenden Hogeschool en studeerde drie jaar geleden af als master in service management. Hij is dan ook specialist op het terrein van gastvrijheid en adviseert regelmatig bedrijven en instellingen.
10
Fryslân Topattractie
‘’Communicatieve vaardigheden zijn van groot belang, en niet in de laatste plaats de vaardigheid van het kunnen luisteren. Dat luisteren doe je ook met je ogen. Het gaat om het daadwerkelijk lezen van de gast, lichaamstaal bepaalt tenslotte voor 55 procent de boodschap. Als wij de gast proberen te lezen hebben wij hem/haar in ieder geval in het vizier en zal de gast aandacht van ons krijgen. En aandacht daar begint het allemaal mee. We moeten ons richten op het stellen van de juiste vragen, daarbij moeten wij vooral proberen de daadwerkelijke behoefte achter de vraag te ontdekken. Indien je dat combineert met de intentie het de gast daadwerkelijk naar de zin te willen maken, is succes verzekerd’’, vertelt Van Vuuren enthousiast.
Met prachtig weer en een hartelijke gids aan boord voeren we met een praam door de Prinsentuin in Leeuwarden waar onze aandacht werd getrokken door een enthousiaste bewoonster aan de Noordersingel. Zwaaiend riep ze naar de gasten in de praam: “Wat fijn dat jullie in Leeuwarden zijn, veel plezier nog, lekker genieten!” Met als resultaat: vijftien Belgen met een glimlach van oor tot oor die enthousiast terugzwaaiden. Ze vroegen of ik deze dame had ingehuurd. En ik? Ik was ‘grutsk’. En nee, geen actrice, dit was een staaltje Friese gastvrijheid van de bovenste plank. Zo eenvoudig is het dus; het gevoel geven dat je welkom bent…
Fryslân Topattractie
11
In gesprek met…
Geesje Duursma, specialist gastvrijheid Geesje Duursma is al meer dan 15 jaar actief in de gastvrijheidsbranche. Met haar bedrijf Duursma Advies richt ze zich op bedrijven, overheden en zorg. Ze helpt bij klantgericht werken door middel van trainingen, gesprekken of lezingen. Duursma legt uit waarom gastvrijheid zo belangrijk is. Gastvrijheid Duursma omschrijft gastvrijheid als volgt: “Eerlijk en oprecht zijn, mensen het gevoel geven dat ze welkom zijn en je dienstbaar opstellen.’’ Volgens Duursma is de gastvrije ervaring voor 25 procent product, 25 procent omgeving en 50 procent gedrag. “Voor mijn restaurant De Pleats in Burgum wordt de helft dus bepaald door een mooi terras, up-to-date website en goede keuken. Gedrag is een stuk lastiger. Want hierin gaat het om mij, u en de medewerkers. De makkelijkste en simpelste manier van gastvrij gedrag is ‘groeten’. In De Pleats moet iedereen de gasten groeten, ook de afwasser die opruimt achter de bar. Groeten met een glimlach!’’ Fryslân Fan Toeristen die Fryslân al kennen van een toeristisch bezoek komen in grote getale terug, blijkt uit het Continu Vakantie Onderzoek. “Dat zijn dus fans. Een fan is een enthousiaste bewonderaar die zijn enthousiasme
‘Eerlijk en oprecht zijn, mensen het gevoel geven dat ze welkom zijn en je dienstbaar opstellen’
deelt, ook met niet fans. Fryslân heeft fans nodig. Gastvrijheid is het middel om fans te Duitse menukaart is meer een basisvereiste
stapje meer doet. Gedrag is uiteindelijk bepa-
dan extra. Maar wat is verder belangrijk?
lend bij de gastvrije ervaring. Een gewoonte
De huidige toerist is gewend aan goede
“Het is belangrijk dat je luistert naar de
veranderen is moeilijk. Maar u zult merken
faciliteiten. Wifi, een schoon toiletgebouw en
klant, kennis van de eigen streek hebt en een
dat uw positieve gedrag beloond wordt.’’
creëren’’, legt Duursma uit.
Colofon – maart 2014 Meer dan Meren is een uitgave van Het Friese Merenproject, Provincie Fryslân, Postbus 20120, 8900 HM Leeuwarden, Tweebaksmarkt 52, 058 - 2925862, www.friesemeren.nl. Ontwerp: OzingaVorm Tekst, productie en vormgeving: Camerik Voortman communicatie- en pr-adviseurs. Drukwerk: Van der Eems Foto’s: provincie Fryslân, It Damshûs, gemeente Opsterland, Het Hoge Noorden, Friesland Holland Nieuwsdienst, Vistawurkz | Oege Smedinga, Jaap de Boer, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, Camerik Voortman HET FRIESE MERENPROJECT WORDT MEDEGEFINANCIERD DOOR DE EUROPESE
www.friesemeren.nl
www.fryslan.nl/topattractie
GEMEENSCHAP EUROPEES FONDS VOOR REGIONALE ONTWIKKELING EN SNN, EZ/KOMPAS
12
Fryslân Topattractie
Bij het tot stand komen van de Meer dan Meren is getracht zoveel mogelijk toestemming te verkrijgen voor het beeldgebruik van de oorspronkelijke uitgevers. Indien een rechthebbende denkt aanspraak te kunnen maken op het beeldgebruik, graag contact op te nemen met Provincie Fryslân.
