nummer 23, 2012
Meer over Meren
Magazine over Het Friese Merenproject
Elektrisch varen heeft de toekomst
Voor actuele informatie over Het Friese Merenproject en de werkzaamheden, kijk op www.friesemeren.nl
Het Friese Merenproject is een samenwerkingsverband van gemeenten, Wetterskip Fryslân, Recreatieschap De Marrekrite, branche- en natuurorganisaties onder regie van provincie Fryslân
Over de grens
Bouw aquaducten betekent hinder voor watersporters
Het Friese Merenproject wil grenzeloos varen mogelijk maken. Dat betekent de mogelijkheden in eigen provincie vergroten, maar ook letterlijk de grens oversteken: die met buurprovincies, aangrenzende wateren en verder kijkend ook de Nederlandse grens. In deze rubriek leest u hier meer over.
Gedragscode: Varen met respect voor natuur
De komende drie jaar komen er rondom
Deze nieuwe invalsweg kruist het
Meer informatie over beide projecten, de
Leeuwarden drie aquaducten bij, die de
Van Harinxmakanaal ter hoogte van de
planning en actuele werkzaamheden zijn
Waterrecreatie én natuurbelangen kunnen uitstekend samengaan.
watersporter vrij baan geven. De bouw van
Zwettebrug. Direct naast de spoorbrug
te vinden op www.vrij-baan.nl.
Dat blijkt uit de gedragscode Waterrecreatie IJsselmeergebied voor
twee aquaducten start dit jaar. De grootste is
komt een nieuw aquaduct, dat in twee fasen
het Aquaduct Rijksweg 31 in de
wordt gebouwd. De oostelijke helft van de
nieuw aan te leggen Haak om Leeuwarden.
beide brugopeningen is eerst gestremd,
Deze nieuwe autoweg aan de west- en
vervolgens de westelijke helft. De werk-
het Beheerplan Natura 2000 voor het IJsselmeergebied en informeert
zuidkant van Leeuwarden kruist het Van
zaamheden kunnen verder zorgen voor
waterrecreanten over hoe ze rekening kunnen houden met de natuur.
Harinxmakanaal ter hoogte van Ritsumasyl.
snelheidsbeperkingen, een oploopverbod
Hier vervangt een nieuw aquaduct de hui-
(niet inhalen) en kortdurende stremmin-
“De waterrecreant is vaak ook natuurlief-
aan staatssecretaris Bleker. “We denken dat
dige bruggen bij Deinum en Ritsumasyl. De
gen. In 2014 moeten beide aquaducten
hebber”, constateert Geert Dijks, hoofd
de code als voorbeeld kan dienen voor de
bouw start in het najaar van 2012.
klaar zijn. De Drachtsterbrug en de
branchebelangen van HISWA Vereniging. Hij
overige Natura 2000-gebieden in Neder-
In september begint de twee jaar durende
Zwettebrug verdwijnen als alle drie de
vindt het instellen van no go-areas in het
land”, aldus Dijks. “Om beheerplannen voor
aanleg van aquaduct Westelijke invalsweg.
aquaducten klaar zijn.
IJsselmeergebied, waar enige tijd
deze gebieden een nog betere basis te
watersporters, in goede samenwerking opgesteld door de recreatiesector en natuurorganisaties. De code is gemaakt ten behoeve van
Zwettebrug; hier komt de westelijke invalsweg
Van aanlegplek naar overstapplaats langs Turfroute De gemeente Opsterland en provincie Fryslân werken samen aan
wolde. Daardoor wordt de plaatselijke middenstand veel beter
goede overstapplaatsen voor watersporters langs de Turfroute. Doel
bereikbaar voor de waterrecreanten.
is om watersporters uit te nodigen ‘over te stappen’ aan wal om zo langer te genieten van de gastvrijheid van de dorpen en omgeving. een nieuwe toiletvoorziening. Langs de kade komen stroom- en watervoorzieningen, verlichtingspunten en een trailerhelling. De laatste voorziening maakt het mogelijk om vanaf de wal met kleine vaartuigen de Turfroute of de richting van het Friese merengebied te kiezen. Ook in Wijnjewoude komen overstapplaatsen. Dat gebeurt in 2013/2014 aan de dorpskant van de Turfroute, bij Klein Groningen. Verder krijgen de Marrekrite ligplaatsen Velde’s Bosch en Lippenhuizen dit jaar een water/stroomvoorziening. Gemeente Ooststellingwerf is plannen aan het voorbereiden voor Gedeputeerde Jannewietske de Vries en burgemeester Francisca Ravestein van gemeente Opsterland tekenen de Bijdrageovereenkomst op feestelijke wijze in Museum Opsterlân in Gorredijk.
Leeuwarden krijgt ‘blauwe golf’ Leeuwarden, knooppunt van belangrijke
maliseerd. De gemeente Leeuwarden zorgt
ïnformeerd over openingstijden en wacht-
waterwegen, wil zichzelf beter profileren
er samen met Het Friese Merenproject voor
tijden. Als de aquaducten klaar zijn, kunnen
als dé cultuurhistorische trekpleister voor
dat de bediening van de verschillende brug-
de watersporters ongestoord doorvaren en
de vaarrecreant. De stad moet beter bereik-
gen op elkaar wordt afgestemd zodat voor
is er minder wachttijd voor de bruggen in
baar worden voor iedereen, van grote (zeil)
watersporters een ‘blauwe golf’ ontstaat.
de Friese hoofdstad. De ‘blauwe golf’ is
schepen tot kleinere boten. Het vaarnetwerk
Dat betekent dat watersporters tijdens de
vanaf komend vaarseizoen operationeel.
in en rond de stad wordt daarom geopti-
bouw van de aquaducten beter worden ge-
2
Geert Dijks, hoofd branchebelangen van HISWA Verenigingen
“Want deze watersporters zullen geen natuur verstoren als wij ze goed informeren over de periodes waarin bepaalde gebieden kwetsbaar zijn”, denkt Dijks.
‘We willen kwetsbare gebieden beschermen zonder meteen het varen te verbieden’
Vogelvriendelijk varen
Nog dit jaar krijgt in Gorredijk de aanlegplaats aan de Kalkovens
het verbeteren van de aanlegsteigers in het centrum van Ooster-
geleden sprake van was, veel te rigoureus.
Natuurorganisaties zijn het met hem eens.
geven, laat staatssecretaris Bleker op verzoek
op-één over te nemen, het gaat immers om
Samen stelden ze een gedragscode op, met
van de sector een studie uitvoeren naar wat
een heel ander soort gebied”, zegt Hanneke
onder meer enkele regels voor ‘vogelvrien-
wetenschappelijk bekend is over de relatie
Godthelp van provincie Fryslân. Maar de ge-
delijk varen’, vooral in kwetsbare, vaak
tussen recreatie en natuur. Want worden te
dachte is hetzelfde: in bepaalde gebieden en
ondiepe deelgebieden waar in bepaalde
vaak maatregelen voorgesteld op basis van
perioden de vogels hun rust gunnen.” Ook
perioden grote groepen vogels rusten en
persoonlijke recreatie-ervaring in plaats van
hier zitten partijen uit de recreatieve en na-
fourageren. “Daar kunnen watersporters
harde feiten.”
tuursector samen om tafel. “We moeten het
eenvoudig rekening mee houden, door in
De uiteindelijke beheerplannen zijn weer
samen eens worden over de gedragscode, de
de wintermaanden niet in deze gebieden
belangrijk voor de toekomst van bedrijven.
winterrustgebieden en het beheerplan voor
te varen en verder altijd voldoende afstand
Dijks: “Neem Fryslân: de provincie doet het
de Natura 2000-gebieden”, vindt Godthelp.
van de vogels te houden”, legt Dijks uit.
geweldig met alle investeringen in water-
“Met deze gedragscode gaan we waterspor-
recreatie. Friese bedrijven kunnen en willen
ters nu eerst voorlichten en monitoren hoe
daarop inspringen, maar hebben daarvoor
Regiegroep Recreatie & Natuur
het met de naleving van de code gaat. Als
duidelijkheid nodig. Hoeveel fysieke ruimte
Regiegroep Recreatie en Natuur is de
ultime maatregel is geheel of gedeeltelijke
is er voor ontwikkeling? Daarbij is in be-
gebundelde kracht van ondernemers en
afsluiting altijd nog bespreekbaar maar dan
paalde gebieden de Natura 2000-wetgeving
gebruikers in de recreatie-, toerisme- en
wel gebaseerd op juiste argumenten. Zonder
bepalend.”
horecasector. Aangesloten zijn het Watersportverbond, RECRON, HISWA Vereniging,
meer afsluiten leidt niet tot draagvlak voor natuurbeleid bij de recreant.
Code voor Friese meren
Koninklijke Horeca Nederland, ANWB,
Het IJsselmeer-voorbeeld is inmiddels de
Nederlands Platform voor Waterrecreatie
Basis voor beheerplannen
Friese grens overgestoken. Ook voor het
en Sportvisserij Nederland. Zij richten zich
De recreatiesector en natuurorganisaties
Friese merengebied is een gedragscode in
samen op het succesvol laten samengaan
overhandigden in februari de gedragscode
de maak. “Natuurlijk is de code niet één-
van recreatie en natuurbescherming.
3
Het Friese Merenproject gaat ervoor
Zo kunnen we de bestedingen stimuleren.
watersporters én inwoners: de voetbalclub
Miljoeneninvestering
Daarom maken we Heeg, Woudsend, IJlst,
krijgt nieuwe kleedruimte en het gebouw
Provinciale Staten van Fryslân hebben
Sleutelwoorden zijn versoberen, investeren, verzilveren en borgen
Dokkum, Earnewâld, Franeker, Bolsward,
is ook te gebruiken door watersporters. In
21 maart besloten om 20 miljoen te
Joure, Balk en Leeuwarden aantrekkelijker.”
Delfstrahuizen worden bovendien de wan-
investeren. Voor het opknappen van de
In Earnewâld is de schop inmiddels de
del- en fietsroutenetwerken aangesloten op
watersportkernen is 10 miljoen euro uit het
grond in met als doel de toeristische kwali-
de vaarroutenetwerken. Andere poorten naar
Ruimtelijke Economisch Programma (REP)
teit van het dorp te verbeteren. De VVV-
Fryslân die nog aan de beurt komen zijn
opgenomen om bijvoorbeeld grenzeloos varen mogelijk te maken. Gedane verbeteringen worden
beschikbaar. Dit is geld dat de provincie
haven en de dorpshaven krijgen een nieuwe
Stavoren, Workum, Lemmer, Lauwersoog en
kreeg voor het niet doorgaan van de
verzilverd en geborgd voor de toekomst, zodat toeristen uiteindelijk meer besteden aan de wal.
inrichting en de uitstraling van het havenge-
Makkum.
Zuiderzeelijn. De provincie investeert zelf ook nog eens
dorpskern en It Wiid door het pontje vaker
Natuur en landschap: mooi decor
te laten varen. En het terrein aan de Koaidyk
Fryslân is mooi en dat moet zo blijven. De
verwachting is dat gemeenten 15 miljoen
wordt weer een aantrekkelijk recreatiegebied
verscheidenheid in landschap en natuur
investeren en dat marktparijen vervolgens
met zwemgelegenheid.
maken de provincie aantrekkelijk. “Om
zo’n 25 miljoen zullen investeren.
Het Friese Merenproject gaat door tot en met 2015. In het uitvoeringsprogramma zijn investeringen
bied en de boulevard wordt verbeterd. Ook komt er een betere verbinding tussen de “Het lijkt op dit moment alsof er niet veel
misschien raar, maar sommige plannen,
gebeurt, maar we zitten in een fase waarin
vooral geplande vaarverbindingen, werden
veel plannen in de maak zijn”, verklaart
te duur of dreigden te weinig rendement op
programmamanager Jaap Goos. “De finan-
te leveren, of er was onvoldoende finan-
ciering van die plannen is grotendeels
ciering voor te vinden. Dan moet je keuzes
geregeld, het komt nu aan op besluiten en
maken. Wat wél doorgaat is onder meer het
uitvoeren.” De plannen voor de komende
bevaarbaar maken van de Noordelijke Elfste-
jaren beginnen met versoberen. “Dat klinkt
denvaarroute en het Polderhoofdkanaal.”
Van boord gaan wordt nog leuker De investeringen voor de komende jaren zijn er ten eerste op gericht om de basisvoorzieningen en het vaargebied op orde te brengen. “Zo gaat het baggeren gestaag door. De Houkesleat en It Soal, de toegangspoort van het IJsselmeer naar Workum zijn net klaar”, vertelt Goos. Daarnaast staat er veel te gebeuren in verschillende watersportkernen en invalspoorten. “Het moet gemakkelijker worden om aan te leggen en de watersportdorpen en –steden te bezoeken.
10 miljoen euro provinciaal geld. De
negatieve effecten van Het Friese Merenpro-
Toegangspoorten heten watersporter welkom
ject op natuur te compenseren, investeren
Ook in en rond de ‘poorten’ naar Fryslân
en duurzame ontwikkeling”, zegt Goos.
staat het nodige te gebeuren. Neem Har-
“Zo investeren we in een mooi decor voor
lingen: deze toegangspoort wordt op vele
watersporters, maar ook voor fietsers en
fronten verbeterd. Van de sanitaire voorzie-
wandelaars. We doen dat samen met bijvoor-
ningen rondom de singels en de havens tot
beeld Wetterskip Fryslân, Staatsbosbeheer en
Per programmaonderdeel (in mln euro):
de aanlegmogelijkheden langs de singels,
It Fryske Gea.”
Algemeen 5,5
die elektra, watertappunten en elektrische
Meest in het oog springend is de versterking
Grenzeloos varen
oplaadpunten krijgen. Ook de informa-
van een aantal natuurgebieden rondom de
Bestedingen aan de wal
tievoorziening aan toeristen kan beter en
Friese meren: de Noordoever Snitser Mar,
Mitigatie, ecologie en duurzaamheid 16,6
meertaliger. Binnenvaren in de haven vanaf
Terkaplester Puollen en Zuidzijde Fluezen.
de Waddenzee wordt gemakkelijker en met
Ook de inzet op stimulering van elektrisch
Totaal investeringen
een loopbrug kunnen toeristen ook vanaf de
varen past helemaal in duurzame ontwik-
Friese Merenproject 2011-2015
wal beter een kijkje in de haven nemen. De
keling. “De nieuwe subsidieregeling die
Noorder- en Zuiderhaven krijgen energie-
binnenkort van start gaat voor (om)bouw
Het uitvoeringsprogramma met daarin
zuinige LED-verlichting. Bovendien is nog
van boten kan daar een belangrijke bijdrage
een compleet investeringenoverzicht
een plan in de maak om van de vervallen
aan leveren”, verwacht Goos. Ook werkt
staat op www.friesemeren.nl.
Nieuwe Willemshaven een moderne ‘ma-
Het Friese Merenproject aan ‘electric only’
rina’ te maken.
routes.
we de komende jaren extra in ecologie
Investeringen 2011-2015
134,0 55,2
211,3
In Delfstrahuizen, toegangspoort van de Zuidoever Tsjûkemar, krijgen de oevers en kaden meer hoogte en tegelijkertijd meer uitstraling en voorzieningen, waaronder elektrische oplaadpunten en vuilwaterinzamelpunten. De uitnodigende uitstraling vindt ook z’n weg naar het dorp: de gemeente gaat bijvoorbeeld de aangrenzende straten herinrichten. Ook het mulImpressie Noord Oost over Delfstrahuizen, Echtenerbrug
tifunctioneel sanitair gebouw is goed voor Aanpassingen kade met steiger Hellingpad Delfstrahuizen, Echtenerbrug
4
5
Meer natuur op Galgelân De polder Galgelân, aan de noordoever van het Snitser Mar, krijgt een hoger waterpeil. Deze ‘vernatting’ geeft ruimte aan dotterbloemen en andere plantensoorten, maar ook aan weide- en watervogels. “We hopen dat bijvoorbeeld de grutto
van Het Friese Merenproject uit. Samen met
deze in stand te houden. “Voor het Galgelân
terugkomt naar deze plek”, zegt Sjoerd Bak-
Staatsbosbeheer, beheerder van het grootste
kwamen onze programmalijn en de Natura
ker van Staatsbosbeheer. “Weidevogels staan
deel van de 30 hectare grote polder, is het
2000-wensen mooi bij elkaar”, vindt
onder druk, dus deze verbeteringen trekken
plan voor vernatting uitgewerkt.
Godthelp, die overigens ook voordelen voor
hopelijk ook kieviten, wulpen en scholek-
de waterrecreant ziet: “Door deze ingrepen
sters aan. Door de vernatting bewijzen we
Mooi uitzicht
verruigt de polder niet met bijvoorbeeld
natuurlijk ook verschillende eendensoorten
De polder valt grotendeels binnen het
hogere struiken. Het landschap blijft open
en andere watervogels een dienst.” De ver-
Natura 2000-gebied Snitser Mar. Voor dit
en weids, met mooie vergezichten op
schillende vogelsoorten gebruiken de polder
gebied wordt een beheerplan uitgewerkt
bloeiende velden die de waterrecreant zo
als rust- en fourageplaats.
waarin is vastgesteld welke natuurwaarden
waardeert.”
Grote gele zee Niet minder belangrijk is de botanische rijkdom. “Vooral de gele zee van dotters in het voorjaar krijgt hier nu nog meer ruimte met
er in het gebied zijn en wat er nodig is om
’Maaien blijft mogelijk door te zorgen voor een lager waterpeil in de zomer’
Column
Maak van ijs water: succes gegarandeerd Gastheerschap kan nog beter ingevuld worden als ondernemers de handen ineen slaan en elkaar versterken, denkt Remco Veenma, eigenaar van Tinzen. Daarvoor moeten ze zich vooral afvragen wat hun onderneming toevoegt, waar hun kracht ligt en vooral wat de gast wenst...
de extra kilometers slootkant en nat grasland”, verklaart Bakker. Want inmiddels is in
‘Geef ondernemersgeest de ruimte’
het Galgelân een aantal greppels verbreed
“Na dagenlang fantastisch zeilen op het
drijfveren. Wat vind je leuk om te doen en
en een oude, dichtgeslibde sloot weer open
Wad verheugde ik me afgelopen zomer op
waarom? En bovenal: waar krijg je energie
gegraven. De slootkanten zijn bovendien
nog meer vaarplezier op de Friese meren.
van? Tijdens de vorstperiode en de oplaai-
afgevlakt. Dit voorjaar neemt het Wetterskip
Maar in de sluis om van ‘zout’ naar ‘zoet’ te
ende Elfstedenkoorts van februari zag ik als
een peilbesluit. Eerst wordt een proefpeil
komen voelde ik me door de ontvangst alles
vanzelf die drijfveren naar boven komen bij
ingesteld om te kijken hoe het werkt: komt
behalve welkom. Zonde van alle investe-
ondernemend Fryslân. Ik zag ondernemers-
aanvullen op de punten waar je zelf minder
het gebied op de gewenste manier onder
ringen in die prachtige infrastructuur! Die
zin, creativiteit en samenwerking. De ‘infra-
sterk in bent? Als ondernemers naar elkaar
water te staan? “Als het moet, kan Wetterskip
constatering twitterde ik de wereld in.
structuur’ die het ijs bood voor een mooie
gaan doorverwijzen, geef je veel weg, maar
tocht werd in grote saamhorigheid door
ontvang je ook veel terug. Ik vind dat klant-
Niet lang daarna nam provincie Fryslân
ondernemers te gelde gemaakt, ieder vanuit
gericht werken waar we onze gasten mee
contact met me op. Mijn tweet was niet
zijn drijfveren. Daar was weinig aanmoedi-
verrassen. Het zou zomaar kunnen lukken
onopgemerkt gebleven, en was ik zelf ook
ging voor nodig.
om een mooie samenwerking tot stand te
het peil nog bijstellen. Het is mooi dat we het eerst kunnen uitproberen”, vindt Bakker.
Natuur compenseren Het Friese Merenproject zet de komende
niet ondernemer? Jazeker, al run ik dan geen
jaren in op meer bestedingen aan wal en
watersportbedrijf maar een bureau voor
Diezelfde infrastructuur biedt in het
grenzeloos varen, gericht op recreatie. Op
onder meer coaching en training. Ik onder-
vaarseizoen natuurlijk evengoed kansen.
Verbindingen leggen en de samenwerking
sommige plekken moet de natuur daarvoor
neem en ben zeiler in hart en nieren. Of ik
Dankzij Het Friese Merenproject is het er
en versterking zoeken met andere onderne-
ruimte of kwaliteit inleveren. Om dit te
er iets voor voelde om tijdens een onderne-
alleen maar beter op geworden. Wat doe je
mers is het devies. Want daarmee brengen
verzachten en te compenseren heeft Het
mersbijeenkomst, georganiseerd door Het
daar als ondernemer mee, en hoe precies?
we met z’n allen het toeristisch product
Friese Merenproject daarom een derde
Friese Merenproject, iets te vertellen over
Dat is best lastig. Aan de andere kant: als
een treetje hoger. Nieuwe en vernieuwende
programmalijn: ‘mitigatie, ecologie en
goed gastheerschap. Ik heb de uitnodiging
het in de winter kan…. Mijn advies aan
arrangementen, interessante bedrijvencom-
duurzaamheid’. “Met de natuurverbetering
graag aangenomen, want mopperen schept
alle ondernemers: denk niet alleen ‘inside-
binaties of gewoon omdat een bestaand pro-
in het Galgelân zetten we hierin een eerste
verplichtingen!
out’, maar ook ‘outside-in’. Wat is je eigen
duct beter wordt: samenwerkende onderne-
stap”, legt projectleider Hanneke Godthelp
In mijn werk praat ik met mensen over hun
kracht en wat juist niet? En kan een ander je
mers maken een beter gastheerschap.”
6
brengen. Krachten bundelen dus.
7
Samen meer gastheer
Fryslân gaat voor elektrisch
Goed gastheerschap is belangrijk om de verbeteringen van Het Friese Merenproject te verzilveren. Er leven
De provincie zet serieus door met het stimuleren van elektrisch varen. In februari stelde Gedeputeerde
genoeg ideeën hoe dat gastheerschap beter kan, zo bleek op 13 februari tijdens de ondernemersbijeen-
Staten plannen hiervoor vast. Tot 2015 komt er onder meer een nieuwe subsidieregeling voor ombouw
komst op watersportbeurs Boot Holland.
van boten.
“De schaatspret leverde het bewijs: Ook het
“Goed nieuws, want zo kan Fryslân haar
verhuurders die hun vloot al lieten om-
schaatsen is erop vooruit gegaan. Bijvoor-
voortrekkersrol blijven vervullen”, zegt
bouwen, zijn enthousiast. Deze elektrische
beeld op de Noordelijke Elfstedenvaarroute,
gedeputeerde Jannewietske de Vries. Het
boten hebben een hoge bezettingsgraad.
21 april:
Aldtsjerk
waar de traptreden van de klúnvoorziening
Friese Merenproject werkt al enige tijd
Vooral Duitse gasten blijken geïnteresseerd.
22 en 33 juni:
Kollum
bij Sluis Alde Leie precies op de goede
samen met de Stifting Elektrysk Farre Fryslân
Vooral jachthavens hebben de afgelopen
afstand blijken te liggen.” Gedeputeerde
(SEFF), het bedrijfsleven, kennisinstituten
tijd gebruik gemaakt van subsidie voor de
Jannewietske de Vries genoot duidelijk nog
en andere overheden om deze duurzame
aanleg van oplaadpunten. Deze subsidie is
even na tijdens de aftrap van de bijeenkomst.
vorm van watersport te stimuleren. Dat lukt,
nog tot juli 2012 aan te vragen.
“Om rendement uit de investeringen door
want er varen inmiddels 440 elektrische
Het Friese Merenproject te halen, is gast-
boten rond in de provincie. Ook zijn er zo’n
Electric only
vrijheid een belangrijke factor”, was haar
50 oplaadpunten in jachthavens en andere
Naast subsidies komen er drie speciale rou-
Waar liggen de electric only routes?
boodschap.
plaatsen aan het Friese vaarwater. “Een mooi
tes voor elektrisch aangedreven boten, de
Er zijn vijf mogelijke electric only
resultaat”, vindt De Vries. “Dit biedt kansen
‘electric only-routes’. De ervaring elders in
routes. De haalbaarheid van deze opties
voor de Friese economie én voor het milieu.
Nederland en Europa leert dat routes waar
wordt in overleg met gemeenten en
Die moeten we de komende jaren verder
alleen elektrisch mag worden gevaren zeer
terreinbeherende instanties onderzocht.
benutten.”
stimulerend zijn voor de ontwikkeling van
Er worden drie routes gerealiseerd van deze
elektrisch varen. Vooral rustzoekers weten
vijf mogelijkheden:
Wel oren naar samenwerking Zo’n 40 ondernemers namen vervolgens deel aan drie workshops over verschillende ‘lopende’ onderdelen van Het Friese
‘Elektrisch varen stimuleert de werkgelegenheid in de watersport en de jachtbouw’
Opstapdagen 2012
1. Alde Feanen: Diverse vaarrondjes in het Nationaal Park de Alde Feanen met een
die meer vaardiepte en betere oevervoor-
Op de wal moet het gebeuren
‘Fryslân moet bezoekers warm welkom heten’
zieningen krijgt. Ondernemer Maaike Ploeg
Bij de workshop over de Noordelijke
Remco Veenma, eigenaar van trainings- en
wil er graag op inspelen. Op minicamping
Elfstedenvaarroute klinkt het geluid dat er
coachingbureau Tinzen en enthousiast
en groepsaccommodatie De Turfhoeke wil
te weinig te doen is langs de route, terwijl
watersporter, sluit de avond af. Hij drukt de
Subsidie moet impuls geven
zo’n stille route erg te waarderen. “Begrij-
ze toeristen de kans bieden over te stappen:
“het op de wal moet gebeuren!” “Informa-
ondernemers op het hart elkaar op te zoeken
Onderdeel van de plannen is een nieuwe
pelijk”, reageert De Vries. “Elektrisch varen
Verbinding Heeg-Aldegeaster Brekken via
van water aan land én andersom. “Ik zie
tieborden bij aanlegplekken zou al een stap
om zo invulling te geven aan goed gast-
subsidieregeling voor nieuwbouw van elek-
is schoon, maar ook fluisterstil. Je ‘hoort’
de Idzegeaster Poel en Oudega. Via het
veel kansen en zoek de samenwerking met
vooruit zijn”, vindt Marjan Middelkoop van
heerschap. Uit de zaal komen hier al mooie
trische boten en voor ombouw van boten
de rust en ruimte van de Friese meren. Dat
Sânmar en Ringwiel ontstaat een rondje,
andere ondernemers”, geeft ze aan. Kees van
Rondvaart Middelsee. Aan de andere kant
voorbeelden van. Ook benadrukt een Sneker
naar elektrische of hybride aandrijving. “De
maakt elektrisch varen een bijzondere er-
eventueel te varen via de Rintsjespoel en
ondernemer dat iedereen kan bijdragen aan
vorige regeling is effectief gebleken. Op dit
varing.” De komende jaren gaat Fryslân ook
Merenproject. De Turfroute, bijvoorbeeld,
’De groei zit erin, met z’n allen moeten we nu doorzetten’
nieuwe toegangsverbinding 2. Reidmar Route: Verbinding BolswardBlauhúster Puollen en Aldegeaster Brekken via de Westhimer Opfeart. 3. Heeg-Aldegeaster Brekken-Heeg:
Skûtlpoel
een gastvrij Fryslân, ook havenmeesters en
moment koopt de consument niet snel een
door met het zogenaamde proefvaartenplan.
brug- en sluiswachters. Hij krijgt veel bijval
nieuwe boot. Ik hoop dat de nieuwe sub-
Onderdeel daarvan is het organiseren van
Leeuwarden-Wirdum, vanuit het
en uit de zaal komt de toevoeging dat er ook
sidieregeling voor nieuw- of ombouw ook
drie tot vier opstapdagen per jaar. Onder
centrum van Leeuwarden vanaf de
4. Leeuwarden-Zuid: Verbinding
der Zweep van de gelijknamige rederij uit
zijn de aanwezigen het erover eens dat de
verbeterkansen liggen in de ontvangst in
helpt om de verkoop een impuls te geven”,
het motto ‘(er)varen is geloven’ kan het
Potmarge naar Wirdum via de Wirdumer
Grou heeft daar wel oren naar. “Ik wil best
stilte deze route nu juist zo aantrekkelijk
horeca- en winkelbedrijven. “Wij moeten
zegt de Vries. “We hebben de vorige subsi-
publiek op een laagdrempelige manier ‘live’
Feart.
tochten naar de Turfroute aanbieden vanuit
maakt voor rustzoekers. Ook de workshops
er allemaal het belang van zien dat wij in
dieregeling geëvalueerd en daaruit blijkt
kennismaken met elektrisch varen.
Grou, maar dat is te ver voor één dag. Met
rond de masterplannen voor watersportker-
Fryslân dat ‘warme welkom’ uitstralen.”
dat deze regeling voor aankoop en
een overnachting in uw accommodatie als
nen Franeker en Earnewâld, sluis Stavoren
Daarover is iedereen het eens.
ombouw heeft geleid tot een omzet van
Kijk voor meer informatie over de subsidie-
onderdeel van de tocht kan het wél.” Visite-
en elektrisch varen worden met belangstel-
€ 2,2 miljoen in de Friese jachtbouw.” Ook
regelingen op www.fryslan.nl/schoonvaren
kaartjes wisselen van eigenaar.
ling gevolgd.
8
5. Falomsterfeart: Falomsterfeart en het natuurgebied Bûtenfjild met aansluiting op het natuurgebied de Grutte Wielen.
9
Schoon water: van woorden naar daden Schoon zwemwater is belangrijk in het Friese merengebied, daar is iedereen het over eens. Ook watersporters zelf. Toch lozen nog veel vaarrecreanten hun toiletwater ‘gewoon’ op het water. Het Friese Merenproject onderzoekt hoe ze het gedrag op het water positief kan beïnvloeden. te beïnvloeden. “We starten nu een onder-
geldt inmiddels al drie jaar, maar wordt
Meer kennis, positieve houding
nog steeds onvoldoende nageleefd”, stelt
Hebben de inspanningen geholpen? Het
we doorgaan met onze inspanningen om
projectleider Hanneke Godthelp van Het
Friese Merenproject en Wetterskip Fryslân
het zwemwater in het Friese merengebied
Friese Merenproject vast. “In samenwer-
lieten een evaluatie uitvoeren. “De kennis
schoon te houden, staat vast”, zegt
king met Wetterskip Fryslân, Marrekrite,
over het belang van schoon zwemwater is
Godthelp. “Het motto blijft: zet je toilet-
KNWV en bedrijfsleven (GMB) waren onze
toegenomen en watersporters zeggen het
water niet overboord, nergens.” Voor de
activiteiten de afgelopen jaren vooral gericht
belangrijk te vinden. Ook hun houding lijkt
komende jaren ziet ze in ieder geval vier
op bekendheid geven aan het lozingsverbod
dus positief beïnvloed”, geeft Godthelp aan.
actiepunten:
en informeren over het gevaar van veront-
“Maar helaas wordt het lozingsverbod nog
• Beter toezicht op het functioneren van de
reinigd zwemwater. Daarnaast hebben we
niet door iedereen nageleefd. De water-
ingezet op investeren in innamesystemen.”
kwaliteit is nog niet meetbaar verbeterd.
“Het verbod op het lozen van vuil water
zoek om de juiste strategie te bepalen. Dat
verplichte vuilwaterpompen voor havens met meer dan 50 ligplaatsen; • In gesprek met de rondvaartondernemers
‘Watersporters weten van het lozingsverbod, maar leven het nog niet altijd na’
en charterbranche om afspraken te maken over de wijze waarop zij omgaan met hun vuilwater; • Doorgaan met voorlichting aan
Op tournee
Blijkbaar is er meer tijd nodig om de
vaarrecreanten over het lozingsverbod
Ook afgelopen zomer vestigden de sa-
grotere kennis over het onderwerp om te
en de negatieve effecten van lozing op de
menwerkende partijen weer de aandacht
zetten in daden.” Daarnaast ziet Godthelp
op het belang van schoon water tijdens de
zelf ook verbetermogelijkheden. “We wil-
zomertour: Een varend ponton voorzien van
len gemeenten en jachthavens op het hart
bedrijven over de uitrusting van de
een vuilwaterinnametank deed jachthavens
drukken de vuilwaterinnamepunten goed te
verhuurvloot en de voorlichting aan hun
en andere drukke plekken aan. De beman-
onderhouden. En meer prachtige installaties
klanten.
ning van het ponton bood watersporters aan
als in Sneek kan de naleving ook een impuls
ter plekke hun vuilwatertank te legen. “Dat
geven.”
volksgezondheid; • Afspraken maken met de botenverhuur-
schept meteen de gelegenheid voor een hun steentje kunnen bijdragen”, aldus
Onderzoek naar gedragsbeïnvloeding
Godthelp. Ook kwam er een aantal innova-
De vraag is nu wat voor de komende jaren
tieve innamepunten bij, die voor waterspor-
een effectieve strategie is om naast kennis en
ters handig en hygiënisch te bedienen zijn.
houding ook het gedrag van watersporters
praatje, waarin we mensen uitleggen hoe zij
Colofon – maart 2012 Meer over Meren is een uitgave van Projectbureau Friese Meren, Provincie Fryslân, Postbus 20120, 8900 HM Leeuwarden, Snekertrekweg 1, 058 – 2925862, www.friesemeren.nl. Ontwerp: OzingaVorm. Tekst, productie en vormgeving: Camerik Voortman communicatie- en pr-adviseurs. Drukwerk: Telenga Foto’s: A.M. Voortman, H. Godthelp, Fotobureau Hoge Noorden, W. Hooijsma Volg Het Friese Merenproject ook via twitter: www.twitter.com/friesemeren.nl HET FRIESE MERENPROJECT WORDT MEDEGEFINANCIERD DOOR DE EUROPESE
www.friesemeren.nl
GEMEENSCHAP EUROPEES FONDS VOOR REGIONALE ONTWIKKELING EN SNN, EZ/KOMPAS
8
Bij het tot stand komen van de Meer over Meren is getracht zoveel mogelijk toestemming te verkrijgen voor het beeldgebruik van de oorspronkelijke uitgevers. Indien een rechthebbende denkt aanspraak te kunnen maken op het beeldgebruik, graag contact op te nemen met het projectbureau.
