Mededeling aan het AB Van
Dagelijks Bestuur
Onderwerp
Overzicht besluitvorming en kostenontwikkeling slibverwerking
Agendapuntnr.
3.1
Corsanr.
AB-vergadering
schoen/2013.09706
4-9-2013
FPC
Het Algemeen Bestuur heeft in haar vergadering van 27 mei jl. de vraag gesteld om de kostengevolgen van het sluiten van de slibdrooginstallaties en de gevolgen daarvan op de externe afzet van ontwaterd slib in kaart te brengen. Voordat deze vraag wordt beantwoord eerst een situatieschets en een korte weergave van de belangrijkste besluitvormingsmomenten uitgezet in de tijd. Situatieschets en AB besluiten in relatie tot het sluiten van slibdrooginstallaties Een van de vier punten uit de huidige missie van WBL is het milieuhygiënisch verwerken van zuiveringsslib. Voordat in de jaren negentig van vorige eeuw is gestart met het drogen van slib, werd het slib conform een driesporenbeleid als volgt afgezet: -
Nat slib werd uitgereden over landbouwgrond Slib werd gestort
- Na een bewerking door een externe partij werd slib gecomposteerd en gestort Als gevolg van strenger wordende wet- en regelgeving verviel de mogelijkheid om slib in de landbouw af te zetten. Ook het storten van slib werd steeds lastiger als gevolg van verscherping van de eisen waaraan het slib diende te voldoen. Het door een externe partij composteren van slib in combinatie met storten verviel als mogelijkheid als gevolg van strenger wordende geureisen. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot een heroverweging ten aanzien van de slibstrategie, waarbij uiteindelijk het drogen van slib als beste optie naar voren kwam. In 1997 zijn de slibdrooginstallaties (SDI) Venlo en Hoensbroek in gebruik genomen. In 2003 de SDI in Susteren. Tot en met begin 2009 had WBL drie slibdrooginstallaties in productie. Het in deze slibdrogers gedroogde slib werd afgenomen door BioMill om vervolgens als brandstof bij de ENCI te worden ingezet. Maart 2009 AB Besluit: Sluiting slibdrooginstallatie Venlo (per direct) Ingegeven door de onstabiele werking van de SDI Venlo, met als gevolg hoge veiligheidsrisico’s, is op basis van een studie na wederom een stofexplosie besloten de SDI niet meer in bedrijf te nemen. Kort samengevat waren de belangrijkste overwegingen: -
Geen effect op de contractuele verplichtingen richting BioMill
-
Veiligheidsprobleem opgelost Slibafvoer (extern) is geborgd
1
-
Positieve milieueffecten door lager gasverbruik en geen geuroverlast meer
-
Bedrijfseconomische voordelen van lagere kapitaallasten en lagere operationele exploitatiekosten bedragen ca. € 2,2 mln over de periode 2009-2011
December 2009 AB Besluit: Vaststelling slibstrategie waarbij de volgende bestuurlijke stellingname van het Algemeen Bestuur met betrekking slibverwerking is gehanteerd: -
Verwerking van zuiveringsslib is geen kernactiviteit Voorwaarden bij uitbesteden zijn dat de prijs gunstig is, de verwerkingsmethode duidelijk is,
-
milieutechnisch aan de wettelijk eisen wordt voldaan en de continuïteit is gewaarborgd. Flexibiliteit op termijn (10 in plaats van 25 jaar) is gewenst
Om invulling te geven aan de slibstrategie zijn vier alternatieven onderzocht: 1. Aandeelhouderschap SNB 2. HeidelbergCementGroup, verkort tot 8 jaar (dienstverleningscontract 2013-2021) 3. ENCI/BioMill alternatief (aanbieding HeidelbergCementGroup voor verwerking van gedroogd slib tot 2018) 4. Aanbesteding op de markt Het AB besluit o.a.: -
Door te gaan met het drogen van slib in de slibdrooginstallatie Susteren (2018)
-
Een voorstel uit te werken voor het sluiten van de slibdrooginstallatie Hoensbroek Het uitschrijven van een nieuwe aanbesteding voor de afzet van ontwaterd slib
Mei 2010 AB besluit: Sluiten slibdroger Hoensbroek (per eind 2011) Gegeven de technische staat, het toenemende risico
op
verstoringen
en
de
benodigde
vervangingsinvesteringen is het scenario onderzocht wat het effect is van het stoppen van de SDI Hoensbroek. Kort samengevat waren de belangrijkste overwegingen om de droger uit bedrijf te nemen: - Slibafvoer (extern) is geborgd -
Voorkomen van nieuwe investeringen in de SDI Risico’s op extra onderhoud van de verouderde technische installaties verminderen
-
Geen risico’s op extra afzetkosten bij uitval van de SDI Hoensbroek Bedrijfseconomisch is het sluiten van de SDI binnen de periode van 2010-2012 kostenneutraal, mede gezien de voorwaarde dat a.g.v. het sluiten van de SDI een slibsilo (investering € 1,4 mln) dient worden gerealiseerd. De geraamde kosten voor het ontmantelen van de SDI bedragen € 0,6 mln.
Mei 2013 AB besluit: Votering krediet ontmanteling SDI Hoensbroek (€ 600.000). In 2015 zal de slibdroger Hoensbroek zijn ontmanteld. Mei 2013 AB besluit: Vaststelling MJR 2014-2018 incl. financiële vertaling van de sluiting slibdrooginstallatie Susteren per 2018. In 2018 is de slibdroger Susteren volledig afgeschreven. Tevens eindigt op dit moment de contractuele verplichting met ENCI B.V. voor de levering van slibkorrels.
2
2010-2015 Afzet ontwaterd slib Onderdeel van de in december 2009 vastgestelde slibstrategie is het uitschrijven van een nieuwe aanbesteding voor de afzet van ontwaterd slib. Dit heeft geresulteerd in een fors lagere prijs per 01-04-2012. In 2009 is ontwaterd slib voorafgaand aan de aanbesteding middels kortlopende contracten afgezet. Reno Looptijd 01-08-2009 t/m 31-10-2009 Tarief (gemiddeld): € 68,50 per ton excl. BTW Remondis Looptijd 15-03-2010 tot 01-11-2012 Tarief: € 48,95 per ton excl. BTW Prijspeil 2010, vast tarief gedurende de looptijd SNB Looptijd 01-04-2012 tot 01-01-2015 Tarief: € 42,00 per ton excl. BTW Prijspeil 2012, indexatie per jaar
Financiële ontwikkeling De belangrijkste financiële gevolgen van het sluiten van slibdrooginstallaties zijn: Kapitaallasten -
Eenmalig hogere afschrijvingskosten a.g.v. desinvesteringen en/of amoveren Hogere kapitaallasten a.g.v. nieuwbouw van slibsilo’s
Energiekosten -
Gasprijzen kunnen sterk fluctueren (zie bijlage 2) en hebben daarmee een effect op jaarlijkse exploitatiekosten. Door het sluiten van drogers wordt gasverbruik fors lager en daarmee dus ook de mogelijke jaarlijkse fluctuaties van de gaskosten. Ten opzichte van de besluitvormingsperiode (2009) zijn de gasprijzen sterk gedaald.
Ontwikkeling gastarief jaar 2008 2009 2010 2011 2012 2013
tarief 0,290090 0,350300 0,267200 0,204846 0,237228 0,249220
verschil t.o.v. voorgaand jaar 21% -24% -23% 16% 5%
Onderhoud -
Het sluiten van drogers verlaagt de onderhoudskosten.
3
Slibafvoer -
Het sluiten van drogers betekent dat meer ontwaterd slib moet worden afgevoerd hetgeen een forse kostenpost betekent. T.o.v. de besluitvormingsperiode zijn de prijzen voor slibafvoer mede a.g.v. de aanbesteding hiervan fors verlaagd. Zo bedroeg het tarief in 2009 ongeveer € 81,50 incl. BTW, terwijl het tarief in 2012 € 50,80 incl. BTW bedroeg. Dit contract betreffende transport + afzet van ontwaterd slib loopt tot 1-1-2015.
Het financiële overzicht in bijlage 1 laat de kostenontwikkeling van slibverwerking zien van 2008 t/m 2012 op basis van de gerealiseerde kosten/baten. Uit dit overzicht blijkt dat, indien 2008 als referentiejaar wordt beschouwd, over de periode 2009-2011 de kosten met ruim 2,2 mln dalen. Dit komt overeen met de prognose van de sluiting van SDI Venlo (AB besluit maart 2009). De financiële effecten hebben echter een veel langduriger karakter. e Het sluiten van de droger in Hoensbroek in het 1 kwartaal van 2012 is ook zichtbaar in de cijfers van 2012, waarbij opgemerkt dient te worden dat de kosten voor het ontmantelen van de slibdroger (€ 625.000) pas in 2014-2015 in de boeken komen. Tegenover het wegvallen van kapitaallasten, beheer-, energie- en onderhoudskosten gerelateerd aan slibdrooginstallaties staan hogere kosten voor het afvoeren van ontwaterd slib. De huidige afzetkosten zijn echter fors lager dan tijdens de besluitvormingsperiode van het sluiten van slibdrooginstallaties (2009). De enige nog in bedrijf zijnde slibdroger staat op onze lokatie Susteren. Deze droger zal in 2018 uit bedrijf worden genomen. Het contract met ENCI B.V. voor de levering van slibkorrels is hierop afgestemd en valt daarmee samen met het einde van de afschrijvingstermijn van deze slibdrooginstallatie. Vanaf 1995 is de discussie omtrent de afzetmogelijkheden van slib financieel relevant vanwege de volumecomponent slib. Dat heeft geleid tot de ingebruikname van de drogers in 1997 omdat de afzet van gedroogd slib aanzienlijk goedkoper was dan de afzet van ontwaterd slib. Naderhand is de prijs voor de afzet van ontwaterd slib sterk gedaald, waardoor het niet meer rendabel was om de drogers in gebruik te houden, mede doordat de gasprijs en daarmee de kosten voor verbruik van gas zijn toegenomen. Gelet op de volumecomponent afzet slib is met name de ontwikkeling in de afzetmogelijkheden van slib bepalend voor de besluitvorming, waarbij de laatste jaren de prijs voor afzet ontwaterd slib bepalend is geweest. Dat argument is nog steeds valide. In toenemende mate wordt over ontwaterd slib gedacht in termen van een grondstof i.p.v. in termen van een te storten afvalproduct.
4
Bijlage 1 Slibverwerking
2008
2009
2010
2011
2012
realisatie
realisatie
realisatie
realisatie
realisatie
Bouw/verwerving slibverwerkingsinstallaties
6.081.000
8.327.000
5.402.000
4.936.000
3.699.000
Nieuwbouw/aanpass. slibontwatering
2.518.000
2.395.000
2.173.000
2.179.000
2.235.000
Nieuwbouw/aanpass. slibdroger
3.563.000
5.932.000
3.229.000
2.757.000
1.464.000
Onderhoud slibverwerkingsinstallaties
2.081.000
1.521.000
1.524.000
1.303.000
828.000
328.000
401.000
468.000
220.000
374.000
Onderhoud drogen
1.753.000
1.120.000
1.056.000
1.083.000
454.000
Beheer slibverwerkingsinstallaties
7.876.000
7.661.000
5.710.000
5.696.000
5.003.000
Beheer slibontwatering
3.088.000
3.234.000
2.758.000
3.261.000
3.206.000
Beheer drooginstallatie
4.788.000
4.427.000
2.952.000
2.435.000
1.797.000
Afzet slib / restproducten
1.132.000
2.812.000
2.792.000
2.479.000
3.361.000
Beheer slibontwatering
533.000
2.254.000
2.426.000
2.074.000
3.232.000
Beheer drooginstallatie
599.000
558.000
366.000
405.000
129.000
-907.000
-684.000
-593.000
-381.000
-451.000
16.263.000
19.637.000
14.835.000
14.033.000
12.440.000
Verschil t.o.v. voorgaand jaar
3.374.000
-4.802.000
-802.000
-1.593.000
Cumulatief verschil t.o.v. voorgaand jaar
3.374.000
-1.428.000
-2.230.000
-3.823.000
Onderhoud slibontwatering
Baten Totaal = netto kosten
10.000.000
8.000.000
6.000.000 bouw/verwerving slibverwerkingsinstallaties
onderhoud slibverwerkingsinstallaties 4.000.000
beheer slibverwerkingsinstallaties afzet slib / restproducten Baten
2.000.000
0 2008
2009
2010
2011
-2.000.000
5
2012
