MASTER SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS (SEN) 2015 - 2016 PO, SO, VO, VSO EN MBO Gepersonaliseerd leren
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
1
INHOUDSOPGAVE
1
Voorwoord
3
Master SEN: gereed voor de toekomst
7
2 Uw werkomgeving als uitgangspunt 2.1 Perspectieven en keuzemogelijkheden 2.2 Het programma
16 18
15
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
Kiezen voor een specialisatie Waarom kiezen voor de specialisatie Gedrag? Waarom kiezen voor de specialisatie Leren? Waarom kiezen voor de specialisatie Begeleiden? Waarom kiezen voor de specialisatie Leidinggeven? Waarom kiezen voor de specialisatie Diversiteit? Waarom kiezen voor de specialisatie Jonge kinderen? Waarom kiezen voor de specialisatie Vo/mbo?
24 25 25 26 27 28 29
4
Organisatie
35
5
Andere opleidingsmogelijkheden voor de master SEN
39
6
Aanmelden en studiekosten
47
7
Meer informatie en contact
53
23
Inhoudsopgave
3
VOORWOORD
Alles om ons heen is voortdurend in beweging: de maatschappij, de school, uw directie, uw leerlingen en collega’s… en u zelf ook. Met onze masteropleiding Special Educational Needs (SEN) leert u deze beweging mee vorm te geven. Met deze opleiding ontwikkelt u zich op masterniveau als change agent binnen het onderwijs. In de leerling herken je de meester: kent u het Seminarium voor Orthopedagogiek? Dan kent u - in zekere zin - ook de studenten die bij ons afstuderen. Want ze delen hun kernwaarden. Ze zijn constructief-kritisch en onderzoekend. Ze hebben een stevige wetenschappelijk onderbouwde kennisbasis en een brede maatschappelijke en culturele belangstelling. Ze hebben een visie op de rol van onderwijs in de samenleving. En natuurlijk passie voor onderwijs en hart voor studenten, respectievelijk leerlingen. Binnen het Seminarium voor Orthopedagogiek stellen we de professionaliteit en de waardenoriëntatie van de leraar centraal. Dat is de basis van het leraarschap. De leraar heeft in onze visie een aantal beroepsrollen: (mede)opvoeder, kennis(over)drager, cultuur(over)drager, wereldburger, onderzoeker, inspirator en ondernemer. Vanuit deze solide basis kan de onderwijsprofessional reageren en anticiperen op de vele ontwikkelingen in het educatieve veld. Onderwerpen als inclusieve samenleving, de ontschotting tussen regulier onderwijs en speciaal onderwijs, tussen de clusters binnen speciaal onderwijs, tussen jeugdzorg, (speciaal) onderwijs, jeugd GGZ en jeugd LVG zijn voor onze studenten dan ook geen verrassing. Ook weten zij te werken binnen de toenemende gerichtheid op doelmatigheid van werken en verantwoording van middelen. Door de invoering van passend onderwijzen worden er meer expertise en passende handelingsvaardigheden gevraagd van onderwijsprofessionals; zowel in het reguliere als in het speciaal onderwijs. Met de master Special Educational Needs speelt u niet alleen nog beter in op deze dagelijkse onderwijspraktijk, ook levert u een essentiële bijdrage aan de beleidsontwikkeling van uw organisatie op het terrein van passend onderwijs. Immers, de ontwikkelingen binnen uw beroepsuitoefening vragen om een investering in zowel uw individuele kwaliteit als de kwaliteit van de school. Of dit nu binnen het primair, voortgezet, speciaal of het beroepsonderwijs is.
Voorwoord
4 U kiest zelf de modules die voor u relevant zijn. Dat kan variëren van kennis over leer- en ontwikkelstoornissen bij jongeren tot het ter beschikking hebben van een uitgebreid en bewezen didactisch/pedagogisch repertoire dat u kunt laten aansluiten bij de specifieke behoefte van individuele leerlingen. De opleiding laat u de ruimte om juist die modules te kiezen waar u zich specifiek in wilt specialiseren. Wij zijn graag uw educatief partner bij deze persoonlijke ontwikkeling. Deze vakinhoudelijke en persoonlijke ontwikkeling bieden wij u in een professionele leeromgeving die u uitdaagt en veilig is om samen met onze docenten en uw medestudenten deze groei door te maken. Wij zijn pas tevreden als u aan het eind van het traject toegegroeid bent naar een breed opgeleide onderwijsprofessional die handelings- en oplossingsgericht denkt en handelt. Waarin u tijdens de opleiding heeft kunnen focussen op complexe vaardigheden in het veld van passend onderwijzen en passende onderwijsondersteuning. U bent de professional die in staat is tot kritische oordeelsvorming op basis van genuanceerde afwegingen en die in de eigen werksituatie een rol kan innemen rond de innovatie van uw beroepspraktijk. In deze brochure leest u meer over de inhoudelijke opzet van opleiding, de praktische informatie van inschrijving, de Lerarenbeurs, maar ook over onze mastermodules. Dit is een mooi alternatief, mocht u zich verder willen professionaliseren binnen dit vakgebied, maar niet (meteen) een masteropleiding willen volgen. Hebt u passie voor uw vak als onderwijsgevende in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs of het beroepsonderwijs en wilt u zich professionaliseren bij het Seminarium voor Orthopedagogiek? U bent van harte welkom op één van onze informatiebijeenkomsten. Ook kunt u contact opnemen met één van onze studieloopbaanbegeleiders bij u in de buurt. Ik wens u veel leesplezier en succes bij het maken van uw studiekeuze en hoop u te mogen verwelkomen op één van onze leslocaties. Nelleke Eelman Directeur Seminarium voor Orthopedagogiek
Voorwoord
5
ANNELIES RUISSEN (26) SPECIALIST LEREN
Wat is er veranderd in je visie op onderwijs na het volgen van de master SEN? “De opleiding heeft me bewust gemaakt hoe bepalend mijn rol als leerkracht en remedial teacher is. Mijn handelen kan het verschil maken! Daardoor is mijn vak me nog waardevoller geworden.” Op welke manier heeft de master SEN je manier van werken in de klas beïnvloed? “De leerkracht die ik morgen wil zijn, creëer ik vandaag met de som van gisteren. Door te reflecteren op mijn handelen, kan ik zelf mijn gedrag sturen. De leerling is de meest eerlijke spiegel van mijn handelen. Als een leerling niet optimaal tot leren komt, moet ik me in de eerste plaats aanpassen, niet de leerling.” Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega’s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? “Ik heb door mijn onderzoek een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de kwaliteit van het rekenonderwijs op montessorischolen. Nog nooit is er een rekenmethodiek uitgegeven die verankerd is in de montessori-pedagogiek en voldoet aan de richtlijnen van het Ministerie van OCW. Door het doen van onderzoek is deze droom uitgekomen! Door mijn opleiding heeft mijn carrière een onverwachte wending gekregen. Ik doe nu onderzoek voor de Nederlandse Montessori Vereniging en ben auteur van een Montessoriaanse rekenmethodiek. Wat mij betreft spreken we niet meer over zorgleerlingen, maar over leerlingen met extra veel kansen. Ik leg de focus veel liever op de oplossingen in plaats van de problemen!” Waarom de master SEN? “Wanneer je het beste wilt voor de leerling, moet je eerst het beste uit jezelf halen.“
7 DE MASTER SEN: GEREED VOOR DE TOEKOMST
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
8
DE MASTER SEN: GEREED VOOR DE TOEKOMST
Met de deeltijdopleiding Master Special Educational Needs (SEN): Leraar Speciaal Onderwijs specialiseert u zich op het gebied van speciale educational needs. Deze opleiding is in nauwe samenwerking met het beroepenveld ontwikkeld. Aan de activiteiten ligt het beginsel ten grondslag dat het onderwijs van betekenis is voor de maatschappelijke emancipatie en participatie van alle kinderen en jongeren. Voor wie is deze master bedoeld? De master SEN is bedoeld voor leraren, coördinatoren, leidinggevenden en andere professionals die zich verder willen professionaliseren op het gebied van passend onderwijzen aan leerlingen met special educational needs. Deze opleiding is geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De ervaring leert dat studenten van deze opleiding vaak werkzaam zijn in: • het (speciaal) basisonderwijs; • het speciaal onderwijs/de regionale expertisecentra; • het praktijkonderwijs, leerwegondersteunend onderwijs; • het (speciaal) voortgezet onderwijs; • het middelbaar beroepsonderwijs/de regionale opleidingscentra; • bovenschoolse verbanden of organisaties. Professional op masterniveau Het niveau van de hbo-master is internationaal vastgelegd. Met deze internationale criteria als uitgangspunt en competenties die voor de beroepspraktijk van een master SEN relevant zijn, heeft het Seminarium voor Orthopedagogiek eindkwalificaties vastgesteld. Deze eindkwalificaties hebben betrekking op drie gebieden: werken met en voor leerlingen (het primaire proces), werken in en voor de organisatie (het functioneren in een schoolteam en schoolorganisatie), professioneel handelen en beroepsontwikkeling (eigen professionele ontwikkeling). Met deze opleiding: • bent u in staat om complexe problemen in onderwijssituaties op te lossen; • komt u op basis van genuanceerde afwegingen, reflectie, studie en onderzoek tot kritische oordeelsvorming;
Master SEN: gereed voor de toekomst
9 • bewaakt u uw grenzen vanuit professioneel en beroepsethisch perspectief; • toetst u praktijk en theorie voortdurend aan elkaar; • neemt u deel aan het debat over de ontwikkeling van de eigen beroepsgroep en durft hierin stelling te nemen; • bent u een (pro)actieve kenniswerker; • geeft u op schoolniveau een sterke impuls aan onderwijsinnovaties. Blended learning en digitale leercommunity Blended learning is een didactisch concept dat leren in de klas, op de werkplek, in leerteams, individueel en digitaal combineert. De digitale leercommunity is daarbij de organisator van het leerproces, waar het traditioneel gezien om de klassikale lessen zou draaien. Studenten kunnen zo veel flexibeler onderwijs volgen. Het zorgt voor een nog betere aansluiting bij de beroepspraktijk en -context, effectieve verdieping van de lesstof, meer leren van elkaar en zo voor meer kwaliteit. Omdat er dus altijd sprake is van contactonderwijs, verschilt blended learning van e-learning of MOOC’s waarbij het leren geheel digitaal plaatsvindt. De digitale leercommunity en kennisbank van de master SEN is ondergebracht in Teachers Channel, het platform voor onderwijsprofessionals. Via Sharepoint, het intranet van Hogeschool Utrecht, krijgt u toegang tot deze rijk ingerichte community en kennisbank. Dit geeft ondersteuning aan uw leerproces, er staan illustraties op en links met sites uit het (inter)nationale veld van opvoeden en onderwijs. Kwaliteitszorg De opleiding master SEN heeft een hoog niveau. Om dit te kunnen garanderen, hanteert het Seminarium voor Orthopedagogiek een uitgebreid systeem van kwaliteitszorg. Zo wordt de inhoud van de onderwijseenheden regelmatig voorgelegd aan vertegenwoordigers van de diverse onderwijswerkvelden en aan wetenschappelijke deskundigen om vervolgens getoetst te worden aan de geformuleerde eindkwalificaties voor een master SEN. Ook de kwaliteit van de ‘prestaties’ van de studenten en de beoordeling door docenten worden steekproefsgewijs geanalyseerd en vergeleken. Als onderdeel van de kwaliteitszorg wordt regelmatig gevraagd hoe u de opleiding waardeert en worden verbeterpunten in het curriculum doorgevoerd.
Master SEN: gereed voor de toekomst
10 Matchgesprek U voert met uw studieloopbaanbegeleider een matchgesprek. Tijdens dit matchgesprek staan uw persoonlijke wensen en verwachtingen centraal. Door een keuze te maken uit een rijk aanbod van modules maakt u uw eigen studieplan. Zo verhoogt u uw studierendement en uw studieplezier. Het Kenniscentrum Educatie Het Kenniscentrum Educatie maakt deel uit van de Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht. Centraal in het Kenniscentrum Educatie zijn de lectoraten en de kenniskringen gepositioneerd. Het centrum werkt door middel van onderzoek aan kwaliteitsverbetering van de educatieve beroepspraktijk. Om de taakstelling van het hbo op het gebied van kennisontwikkeling en kenniscirculatie vorm te geven, is het Seminarium voor Orthopedagogiek - als instituut binnen de Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht - intensief betrokken bij het Kenniscentrum Educatie. Het Kenniscentrum Educatie wil, samen met onderwijsprofessionals, de kwaliteit van het onderwijs versterken en daarmee de mogelijkheden van lerenden en burgers vergroten om te participeren in en bij te dragen aan een samenleving die continu verandert. Bij het bereiken van resultaten door leerlingen, is de leraar de belangrijkste factor. Ook de maatschappelijke aandacht gaat uit naar het leraarschap. In lijn daarmee richt het kenniscentrum zich primair op het versterken van het pedagogisch-didactisch handelingsrepertoire van de leraar. Het Kenniscentrum Educatie rekent zowel (inter-)nationale en regionale organisaties als studenten en docenten van Hogeschool Utrecht tot haar samenwerkingspartners. Zo levert het centrum onder meer een bijdrage aan het verder verhogen van de docent kwaliteit binnen Hogeschool Utrecht en vertaalt zij onderzoeksresultaten concreet naar de curricula van de lerarenopleidingen van de Faculteit Educatie.
Master SEN: gereed voor de toekomst
12
YVONNE DRIESSEN (52) SPECIALIST GEDRAG
Wat is er veranderd in je onderwijsvisie na het volgen van de master SEN? “Mijn visie op onderwijs is veranderd doordat ik bewuster naar het onderwijs heb leren kijken. Wat staat op papier en hoe gaat het echt in de praktijk? Wat is haalbaar en wat moet bijgesteld worden? Past de visie van mijn school wel bij mij en hoe kan ik samen met mijn collega’s veranderingen aanbrengen zodat we als team in de praktijk aan de slag kunnen? Dit alles met als doel de leerling dat te kunnen bieden waar hij of zij behoefte aan heeft. Hierbij is collegiaal overleg een zeer goede basis. ” Hoe heeft de master SEN je manier van werken in de klas beïnvloed? “Ik ben meer gaan kijken naar de mogelijkheden van leerlingen in plaats van naar de 'onmogelijkheden'. Een positieve benadering werkt! Hoe fijner een leerling zich voelt hoe beter hij of zij zich kan ontwikkelen. Kindgesprekken kunnen daarbij een belangrijke basis zijn om een leerling te leren kennen. Daarnaast verzorg ik als gedragsspecialist scholing aan mijn collega’s over de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen, vinden coachingsgesprekken plaats en vul ik studiedagen over Autisme Spectrum Stoornissen (ASS), Schoolwide Positive Behavior Support (SWPBS) en kindgesprekken.” Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega’s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? “Door onderzoek te doen vanuit de kleurentheorie, de schoolcultuur binnen mijn school helder te krijgen en regelmatig mijn collega’s op de hoogte te brengen van mijn opgedane kennis vanuit de master SEN, zijn collega’s samen met mij volop in ontwikkeling om op een positieve manier met leerlingen om te gaan. Elke module van de master SEN leidde er toe dat mijn collega’s geïnformeerd en geprikkeld werden om zelf ook na te denken over hun functioneren. Door het voeren van coachingsgesprekken leerde ik mijn collega’s zelf te zoeken naar oplossingen en niet uit te gaan van een probleem. Dit werkt verhelderend en stimuleert mijn collega’s om zelf na te denken.” Waarom de master SEN? “De opmerking die door een docent gemaakt werd tijdens de allereerste module: 'je zult veranderen tijdens deze opleiding', klopt inderdaad. Ik ben gevormd tot de leerkracht die ik nu ben, zeker van mijn zaak en ik heb een schat aan gelezen literatuur die mijn boekenkast siert! ”
15 UW WERKOMGEVING ALS UITGANGSPUNT
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
16
UW WERKOMGEVING ALS UITGANGSPUNT
Als leraar werkt u in een dynamisch veld. Niet alleen ten aanzien van de verwachtingen die de samenleving heeft van u als didacticus en pedagoog, ook binnen uw vak is er voortdurend sprake van nieuwe inzichten, opvattingen en methodes. Als u deze ontwikkelingen vooral ziet als een kans voor beter onderwijs en als een uitdaging voor u als professional, is de stap naar een masteropleiding bij het Seminarium voor Orthopedagogiek zeer voor de hand liggend. Niet voor niets stelt de overheid u als leraar centraal in actuele beleidsnotities over het optimaliseren van kansen voor kinderen en jongeren. Professionalisering vormt hierin een centraal begrip. De master SEN betekent voor u professionalisering op een hoog niveau. U krijgt met deze opleiding de kans te groeien tot een excellente professional die ingewikkelde situaties binnen de groep hanteert, die leerlingen met complexe problemen adequaat begeleidt en die een volwaardige partner is voor ouders en hulpverleners. En die, in het kader van taak- en functiedifferentiatie, kansen ziet de persoonlijke expertise in te zetten in een nieuwe positie binnen de school: als begeleider, coördinator of als leidinggevende. Uw eigen praktijksituatie is tijdens de master SEN het uitgangspunt. Met deze praktijk en voor deze praktijk geeft u uw opleiding gestalte. Praktijk en theorie worden in een voortdurende wisselwerking aan elkaar getoetst. U wordt hierbij ondersteund door kundige professionals die u uitdagen tot betekenisvol leren, tot kritisch nadenken en om zelf te oordelen. Wij bieden u een leeromgeving waarmee aan deze uitgangspunten tegemoet gekomen wordt. 2.1 Perspectieven en keuzemogelijkheden Afhankelijk van uw interesse of ambitie maakt u een keuze uit zeven specialisaties: • Gedrag • Leren • Begeleiden • Leidinggeven • Diversiteit • Jonge kinderen • Vo/mbo
Uw werkomgeving als uitgangspunt
17 De inhoudelijke keuzes die het Seminarium voor Orthopedagogiek hierbij heeft gemaakt zijn afgestemd met de eisen van de verschillende beroepsverenigingen zoals de NVS-NVL (Nederlandse Vereniging van Schooldecanen en Leerlingbegeleiders), de LBRT (Landelijke Beroepsvereniging voor Remedial Teachers), de LBBO (Landelijke Beroepsgroep Begeleiders in het Onderwijs) en de IBvA (Internationale Beroepsvereniging van Autismespecialisten). Kiezen voor een samengesteld pakket In overleg met uw studieloopbaanbegeleider en de examencommissie is het in bepaalde omstandigheden mogelijk om uw opleiding nog verder op maat te snijden. Daartoe bestaan de volgende mogelijkheden: • U neemt deel aan een module van een andere specialisatie (binnen of buiten uw regio). • U gebruikt voor het uitwerken van uw prestaties de bronnen van een andere specialisatie. 2.2 Het programma Als basis voor alle opleidingen kunt u voor uw planning het volgende programma verwachten: • Het Praktijkgericht Onderzoek dat als een rode draad door het gehele programma loopt en waarvan het onderwerp past bij de door u gekozen specialisatie. • Acht inhoudelijke modules, waarbij de modules Educational needs en Communicatie de basis vormen voor alle specialisaties en voor alle studenten verplicht zijn. • De kritische reflectie. U werkt vanaf het begin van de opleiding met een digitaal, ontwikkelingsgericht portfolio. Dit is een digitale map waarin u gedurende uw opleiding uw studiemateriaal verzamelt en zo uw ontwikkeling tot master SEN beschrijft en verantwoordt. Alle onderwijseenheden worden gewogen in EC (European Credits). De Master SEN telt in totaal 60 EC. Op de website www.seminarium.hu.nl vindt u informatie over de lesplaatsen waar de specialisaties worden aangeboden.
Uw werkomgeving als uitgangspunt
18 Bij onvoldoende belangstelling voor een bepaalde specialisatie kan het voorkomen dat we u vragen naar een andere lesplaats te reizen en/of een of meerdere modulen in zelfstudie (met begeleiding) te volgen. Het Praktijkgericht Onderzoek Een belangrijk onderdeel binnen uw opleiding is het Praktijkgericht Onderzoek. U onderzoekt in, met en voor uw eigen praktijk een door u geconstateerd onderwijskundig of pedagogisch probleem. U gaat na op welke manier u de situatie zou kunnen verbeteren of veranderen. Door voortdurend en kritisch te reflecteren op de ontwikkelingen en hun betekenis ervan voor de onderwijspraktijk, brengt u een verbinding tot stand tussen uw onderzoek en uw leren als professional. Het Praktijkgericht Onderzoek staat hiermee in dienst van het vergroten van de innovatie van het onderwijs, binnen uw beroepscontext, met uw eigen mogelijkheden als uitgangspunt. Het Praktijkgericht Onderzoek telt 15 EC. Acht modules De modules Educational needs en Communicatie zijn het vertrekpunt van de specialisaties. Iedere specialisatie is opgebouwd rondom de modules die wezenlijk zijn voor het behalen van de eindkwalificaties. Rond iedere module zijn bijeenkomsten georganiseerd waarin op een gevarieerde wijze de verschillende onderwerpen aan de orde komen. Daarnaast zijn er momenten waarop u uw eigen leervragen individueel of in een leerteam onderzoekt en uitwerkt. Elke module telt 5 EC. Kritische reflectie De kritische reflectie levert een compleet beeld op van hetgeen tijdens de opleiding voor uw competentieontwikkeling van belang is geweest. De belangrijkste toetsstenen zijn de eindkwalificaties. U reflecteert kritisch op het 'waarom' van de keuzes die u maakte en het effect van die keuzes op uw onderwijspraktijk en op uw persoonlijke groei als professional. De kritische reflectie telt 5 EC.
Uw werkomgeving als uitgangspunt
19 De toetsing De toetsing in de masteropleiding is gericht op evaluatie en ondersteuning van het leerproces. Daarnaast levert toetsing mede de bewijslast voor het bereiken van de eindkwalificaties. De toetsing vindt plaats in de vorm van ‘prestaties’, inclusief een theoretische verantwoording. U kunt bij een ‘prestatie’ denken aan een verslag, kennistoets, een presentatie of een kijkwijzer bij een zelfgemaakte video-opname die deel kan uitmaken van het portfolio. U ontvangt het internationaal erkende diploma master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs. Leren in een leerteam Door onderlinge uitwisseling van informatie, ervaringen, vragen en problemen wordt gezamenlijk voortschrijdend inzicht ontwikkeld. Het geven van feedback op individuele prestaties en het wederzijds bieden van steun en waardering, versterken het individuele ontwikkelingsproces en de motivatie voor het leren. Binnen de masteropleiding is het leren in een leerteam met studiegenoten voorwaardelijk.
Uw werkomgeving als uitgangspunt
23 KIEZEN VOOR EEN SPECIALISATIE
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
24
KIEZEN VOOR EEN SPECIALISATIE
Het onderwijs kreeg het afgelopen decennium te maken met hoge prestatieeisen. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, de Inspectie van het Onderwijs en ouders vragen van scholen meer oog te hebben voor elke individuele leerling en zijn individuele ‘leerwinst’. Opbrengstgericht werken is een noodzaak. Dit alles in samenspraak met passend onderwijs en de wettelijke verplichting voor het onderwijs om actief burgerschap te stimuleren. De leraar maakt hierin het verschil. De opleiding master SEN biedt u hiertoe handvatten. 3.1 Waarom kiezen voor de specialisatie Gedrag? Als leraar staat u voor de taak om passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen. Ook aan leerlingen die lastig, dwars, teruggetrokken of agressief gedrag vertonen. Ondertussen worden ouders en samenleving steeds kritischer op wat er binnen de school gebeurt. De opleiding tot specialist Gedrag biedt u de perspectieven om deze uitdaging aan te gaan. Binnen de opleiding is ruimschoots aandacht voor onderwerpen die de soms moeizame interactie tussen leraar en leerling of leerling en klas verduidelijken. De nadruk ligt in eerste instantie op goed, handelingsgericht onderwijs en de preventie van probleemgedrag. Later wordt de aandacht verlegd naar moeilijk verstaanbare gedragingen en de rol van de gedragsspecialist in de schoolorganisatie. De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt. Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Gedrag: • Gedragsontwikkeling: mogelijkheden en belemmeringen • Probleemgedrag: preventie en interventie • School en sociaal emotioneel leren • Passend handelen bij complex gedrag • Agressie en perspectieven op pesten • Mbo en gedrag Op het diploma wordt de specialisatie Gedrag vermeld als u naast de modules Educational needs, Communicatie, Praktijkgericht Onderzoek (gericht op gedrag) en kritische reflectie, vier gedragsmodules hebt afgerond. De overige twee modules kunt u kiezen uit een andere specialisatie.
Kiezen voor een specialisatie
25 3.2 Waarom kiezen voor de specialisatie Leren? Leraren hebben de taak passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen. Maar wat te doen als een leerling niet aan het werk gaat, ongemotiveerd lijkt of het huiswerk niet maakt of leert? Wat te doen als een leerling teksten niet vlot leest of begrijpt, grote moeite heeft met rekenkundige bewerkingen, of met de uitspraak van het Engels, voortdurend dezelfde spelfouten maakt of een dyslexie- verklaring heeft? Wat betekent dit voor uw handelen als leraar? Voor elk leergebied en elke fase van het leren zijn specialistische kennis en vaardigheden noodzakelijk om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te begeleiden. In de opleiding tot specialist Leren legt u vanuit een orthodidactisch kader het accent op de relatie tussen theorie en praktijk. U maakt kennis met de nieuwste theorieën en ontwikkelingen en u wordt uitgedaagd deze in de praktijk toe te passen. De nadruk ligt in eerste instantie op preventief denken en handelen. Later wordt specifiek ingezoomd op zorgniveau 3 en de rol van de specialist Leren in de schoolorganisatie. De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt. Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Leren: • Leren en professioneel handelen • Geletterdheid: technisch lezen, taal, woordenschat • Gecijferdheid • Geletterdheid: spelling, begrijpend lezen, schrijven • Ernstige lees- en spellingsproblemen of dyslexie • Ernstige reken- en wiskundeproblemen of dyscalculie Op het diploma wordt de specialisatie Leren vermeld als u naast de modules Educational needs, Communicatie, Praktijkgericht Onderzoek (gericht op leren) en kritische reflectie, vier leermodules hebt afgerond. De overige twee modules kunt u kiezen uit een andere specialisatie. 3.3 Waarom kiezen voor de specialisatie Begeleiden? Begeleiders, zowel interne als externe begeleiders en zorgcoördinatoren (stagebegeleiders, schoolloopbaanbegeleiders), spelen een belangrijke rol in het ondersteuningssysteem van scholen. Het omgaan met verschillen Kiezen voor een specialisatie
26 en het aansluiten bij een breed scala aan ontwikkelingsvragen zijn stevige uitdagingenin het onderwijs. Om de ondersteuning van leraren bij het realiseren van passend onderwijs te optimaliseren, te coördineren en af te stemmen, zijn uitstekende en visionaire begeleiders nodig. De specialisatie Begeleiden is bij uitstek geschikt voor de begeleider die gereed wil zijn voor de begeleidingsuitdagingen van morgen. De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt. Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Begeleiden: • Ondersteuning binnen passend onderwijs • Interactief in teams • Leren van innoveren • Omgaan met eisen van de omgeving • Twee modules uit gedrag en/of leren waarin begeleiden centraal staat Op het diploma wordt de specialisatie Begeleiden vermeld als u naast de modules Educational needs, Communicatie, Praktijkgericht Onderzoek (gericht op begeleiden) en kritische reflectie, vier begeleidingsmodules hebt afgerond. De overige twee modules kunt u kiezen uit een andere specialisatie. 3.4 Waarom kiezen voor de specialisatie Leidinggeven? Als leidinggevende in de schoolorganisatie bent u een belangrijke functionaris die niet alleen leiding geeft aan de school en het schoolteam, maar tevens een schakelplek bezet in de samenwerking met bestuur, samenwerkingsverband, jeugdzorg en buurt. Een schaker op vele borden. U houdt zich bezig met beheer en planning, met veranderingen en geeft leiding aan een lerende organisatie, waarbij u de teamleden, de schoolbevolking en andere betrokkenen laat zien vanuit welke principes en overtuigingen u werkt aan het bereiken van de schooldoelen. U bent een communicator met een stevige achtergrond en ambities en een duidelijke mening over het omgaan met leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften in school samenwerkingsverband en onderwijs. Vanaf 2017 is registratie voor leidinggevenden in het onderwijs bij het schoolleidersregister (SLR) verplicht. Met vijftien studiepunten die u in specifieke Kiezen voor een specialisatie
27 op schoolleiders gerichte modules behaalt ontvangt u de registratie: Basisbekwaam. Met dertig studiepunten geldt de registratie als: Vakbekwaam. U volgt binnen de opleiding vijf specifieke modulen gericht op schoolleiderstaken. Indien u ook uw Praktijkgericht Onderzoek (15 EC) louter richt op schoolleiderstaken kan het SLR u toelaten in het register als Vakbekwaam. De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt. Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Leidinggeven: • Leren van innoveren • Organisatie en beheer • Leidinggeven aan samenwerkende teams • De lerende organisatie • Persoonlijk leiderschap • Omgaan met eisen van de omgeving Op het diploma wordt de specialisatie Leidinggeven vermeld als u naast de modules Educational needs, Communicatie, Praktijkgericht Onderzoek (gericht op leidinggeven) en kritische reflectie, vier leidinggevende modules hebt afgerond. De overige twee modules kunt u kiezen uit een andere specialisatie. 3.5 Waarom kiezen voor de specialisatie Diversiteit? De invoering van Passend Onderwijs heeft tot gevolg dat meer leerlingen met complexe ondersteuningsvragen regulier onderwijs volgen. Daarmee wordt het omgaan met en het adequaat kunnen inspelen op diversiteit zowel een opdracht als een uitdaging voor leraren, begeleiders en ondersteuners. Leerlingen te ontmoeten en te leren kennen in hun zoektocht naar 'wie ben ik, wat zijn mijn mogelijkheden en wat heb ik nodig?', maakt passend onderwijzen kansrijk. Binnen dit specialisme verdiepen studenten zich in actuele thema’s zoals de stem van de leerling en eigen regie; gepersonaliseerd leren; kwaliteit van bestaan; empowerment, participatie en emancipatie; en interdisciplinair samenwerken. Vanuit een internationaal perspectief worden de ontwikkelingen in Nederland beoordeeld en gewaardeerd: wat zijn overeenkomsten en wat zijn Kiezen voor een specialisatie
28 verschillen en hoe kunnen we die verklaren vanuit een historisch, politiek en maatschappelijk perspectief? Studenten maken kennis met breed geaccepteerde modellen als de ‘social model of disability’, het ondersteuningsmodel van de AAIDD en het ICF model over het menselijk functioneren en participeren. Zij maken kennis met en experimenteren zelf met de vertaling hiervan naar de eigen beroepspraktijk en richten zich daarbij op, bijvoorbeeld 'person-centered planning' en 'people first language' en de vertaling ervan naar het eigen professioneel handelen. De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt. Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Diversiteit: • Leren en professioneel handelen • Hoogbegaafdheid • Begeleiden van leerlingen met syndromen, ziektebeelden en functiestoornissen • Autisme • Twee modules uit een andere specialisatie waar diversiteit centraal staat Op het diploma wordt de specialisatie Diversiteit vermeld als u naast de modules Educational needs, Communicatie, Praktijkgericht Onderzoek (gericht op diversiteit) en kritische reflectie, vier diversiteitsmodules hebt afgerond. De overige twee modules kunt u kiezen uit een andere specialisatie. 3.6 Waarom kiezen voor de specialisatie Jonge kinderen? Als leraar staat u voor de taak om passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen. Ook aan de jonge kinderen, zij gedragen zich anders en leren op een andere manier dan oudere kinderen. Dit vraagt van de leraar specifieke kennis, inzicht en vaardigheden over het onderwijs aan het jonge kind. Dit is vooral van belang bij jonge kinderen met speciale onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. De specialisatie jonge kinderen biedt u de perspectieven deze uitdagingen aan te gaan. De nadruk ligt op goed handelingsgericht werken en preventie van probleemgedrag, waarbij spel de leidende activiteit is. Later wordt de aandacht verlegt naar moeilijk te verstaan ontwikkelingsgedrag. De rol van de jonge kind Kiezen voor een specialisatie
29 specialist wordt versterkt door beheersing van goede observatie technieken en een passend spelaanbod. Hiermee heeft het onderbouwteam een goede ondersteuner voor de dagelijkse praktijk. De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt. Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Jonge kinderen: • Jonge kind, brede ontwikkeling • Leraren en professioneel handelen • Spelregistratie en speldiagnostiek • Speltechnieken en (groeps)spelbeleiding • Twee modules uit een andere specialisatie waarin het jonge kind centraal staat 3.7 Waarom kiezen voor de specialisatie Vo/mbo? Jongeren op weg naar de volwassenheid maken een boeiende en soms ook verwarrende levensfase door. Je bent nog geen volwassene maar je wordt wel geacht je te gedragen naar de regels die de maatschappij voor je heeft opgesteld. Sommige jongeren groeien op zonder problemen, anderen krijgen te maken met problemen in de thuissituatie, leermoeilijkheden of een moeizame relatie met leeftijdsgenoten. Het onderwijs heeft de taak de jongere zo goed mogelijk te begeleiden in deze fase van adolescentie naar de jongvolwassenheid: hoe ga je om met jezelf, anderen en de school-/werksituatie? De opleidingsbehoeften van leraren, coördinatoren en begeleiders die werkzaam zijn in het voortgezet speciaal onderwijs, het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs staan centraal in deze specialisatie. In dit opleidingsaanbod is het mogelijk om eigen accenten te leggen die aansluiten bij de beroepspraktijk. De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt.
Kiezen voor een specialisatie
30 Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Vo/mbo: • Schoolloopbaanbegeleiding: loopbaanleren • Duaal leren en werken • Mbo en gedrag • Ondersteuning binnen passend onderwijs • Twee modules uit een andere specialisatie waarin vo/mbo centraal staat Op het diploma wordt de specialisatie Vo/mbo vermeld als u naast de modules Educational needs, Communicatie, Praktijkgericht Onderzoek (gericht op vo/mbo) en kritische reflectie, vier Vo/mbo-modules hebt afgerond. De overige twee modules kunt u kiezen uit een andere specialisatie. Voor alle specialisaties geldt dat de volgorde van de modules niet vast staat, en dat u de beschikking krijgt over een digitaal portfolio waarin u uw studievoortgang en –resultaten bijhoudt.
32
EVERT DUVIVIER (29) SPECIALIST LEREN
Wat is er veranderd in je onderwijsvisie na het volgen van de master SEN? “De lessen die ik heb gevolgd binnen de verschillende thema’s, het lezen van literatuur, het maken van de prestaties en het overleggen in het leerteam hebben bijgedragen aan mijn veranderde visie op onderwijs. Het is niet zo dat mijn visie op onderwijs in één keer is veranderd. Dit gebeurde beetje bij beetje. Dit werd me duidelijk in het tweede jaar van de opleiding, toen ik opdrachten van het eerste jaar nogmaals las. Ik merkte dat ik over een aantal aspecten anders dacht dan ik eerder had gedaan.” Op welke manier heeft de master SEN je manier van werken in de klas beïnvloed? “Het handelingsgericht werken dat in veel thema’s terugkwam, heeft mijn manier van werken in de klas veranderd. Toevalligerwijs begon op mijn school het implementatietraject hiervan toen ik de master volgde. Hierdoor kon ik de geleerde theorie in de praktijk toepassen. Ik ben me vooral bewuster geworden dat ik moet kijken naar wat een leerling écht nodig heeft om zich te kunnen ontwikkelen. Kijken dus naar de onderwijsbehoeften van leerlingen.” Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega’s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? “Ik ben zelf kritischer geworden op mijn eigen lesgeven. Ook kijk ik toch wel anders tegen toetsresultaten aan. Het omgaan met toetsresultaten was het onderwerp van mijn Praktijkgericht Onderzoek, waardoor ik hier veel over heb gelezen, nagedacht en geschreven. De onderwijsontwikkelingen waar ik tijdens de opleiding kennis mee heb gemaakt spraken me allemaal wel aan; de één wat meer dan de ander. Toch is het niet makkelijk om dit gelijk in je eigen onderwijspraktijk in te passen. Soms lukt dit gewoonweg niet, omdat het niet aansluit op de manier van werken op mijn school, of omdat de verandering te groot is. Ik heb mezelf voorgenomen om meer de onderwijsontwikkelingen te volgen en ook na de opleiding vakliteratuur te blijven lezen, om zo op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en kennis op te blijven doen.” Waarom de master SEN? “Het volgen van de master SEN verrijkt je kijk op onderwijs, je reflecteert op je eigen handelen (en dus ook op je eigen lesgeven), je gaat kritisch om met literatuur en je kunt het geleerde gelijk toepassen in de praktijk door het maken van verschillende prestaties en het praktijkgericht onderzoek.”
35 ORGANISATIE
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
36
ORGANISATIE
De masteropleiding Special Educational Needs (SEN): Leraar Speciaal Onderwijs heeft een nominale studieduur van een jaar. Ervaring leert dat studenten het programma graag spreiden over twee studiejaren. Binnen deze twee jaar moet u rekening houden met een studiebelasting van gemiddeld 20 uur per week. Dit is inclusief de bijeenkomsten, het uitvoeren van uw Praktijkgericht Onderzoek en de opdrachten in uw eigen praktijk. Alle modules zijn opgenomen in de rijke digitale leercommunity Teachers Channel. Als basis kiest u uit de hiervoor beschreven specialisaties. U voert met uw studieloopbaanbegeleider een matchgesprek. Tijdens dit matchgesprek staan uw persoonlijke wensen en verwachtingen centraal. Door een keuze te maken uit een rijk aanbod van modules maakt u uw eigen studieplan. Zo verhoogt u uw studierendement en uw studieplezier. Landelijk zijn alle roosters op elkaar afgestemd. Hierdoor bent u in staat uw rooster zo in te richten dat het zowel past bij uw belangstelling als binnen uw mogelijkheden. We streven ernaar om zoveel mogelijk modules in uw lesplaats aan te bieden. We kunnen echter niet garanderen dat alle modules (afhankelijk van uw studieplan/ aantal aanmeldingen per module) in alle lesplaatsen worden aangeboden. U kunt ook middels zelfstudie modules volgen en afronden indien gewenst.
Organisatie
39 ANDERE OPLEIDINGSMOGELIJKHEDEN VOOR DE MASTER SEN
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
40
MASTER SEN IN VOLTIJD
Het Seminarium voor Orthopedagogiek biedt de mogelijkheid om de master SEN ook in voltijd te volgen. U rondt deze opleiding dan in maximaal één jaar af. Vooral voor leraren die de pabo net hebben afgerond en zich verder willen specialiseren in het onderwijs aan leerlingen bij wie de ontwikkeling niet vanzelfsprekend verloopt, biedt deze opleiding talloze mogelijkheden om zich verder te bekwamen. Voor wie U kunt tot deze opleiding worden toegelaten als u in het bezit bent van een hbo- of bachelordiploma. U investeert minimaal vier dagen per week in uw studie. Daarnaast bezoekt u bijeenkomsten, werkt u aan uw onderzoek of aan uw opdrachten. Voor deze opleiding is het noodzakelijk dat u beschikt over een werkervaringsplaats in het onderwijs. Ook voor leraren die parttime werken is deze opleiding een optie. Programma Het programma voor voltijdstudenten werkt toe naar de eindkwalificaties, die betrekking hebben op drie gebieden: werken met en voor leerlingen (het primaire proces), werken in en voor de organisatie (het functioneren in een schoolteam en schoolorganisatie), professioneel handelen en beroepsontwikkeling (eigen professionele ontwikkeling). Het programma van de voltijdopleiding bestaat uit: • Educational needs • Communicatie • Gedrag: gedragsontwikkeling: mogelijkheden en belemmeringen; probleemgedrag: preventie en interventie; passend handelen bij complex gedrag • Leren: leren en professioneel handelen; geletterdheid en gecijferdheid • Praktijkgericht Onderzoek • Kritische reflectie U maakt deel uit van een leerteam, onder meer voor het uitwerken van opdrachten. Tijdens intervisiebijeenkomsten reflecteert u op uw praktijk en de inhoud van de opleiding. Een belangrijk onderdeel van de opleiding is het Praktijkgericht Onderzoek. Hierbij stelt u een praktijkprobleem centraal waarvan u denkt dat u een bijdrage kunt leveren aan de oplossing. Een persoonlijke studieloopbaanbegeleider ondersteunt u bij uw volledige studietraject. Master SEN in voltijd
41
MASTER SEN IN-COMPANY
Leerlingenzorg en zeker 'speciale' leerlingenzorg vragen om goed opgeleide professionals. Niet alleen voor individuele leraren, ook voor veel scholen, instituten en bovenschoolse netwerken heeft de master SEN zijn kwaliteit bewezen als het gaat om professionele groei. Het Seminarium voor Orthopedagogiek kan voor u een arrangementen op masterniveau samenstellen. We bieden kwalitatief hoogstaand onderwijs dat aansluit bij uw ambities om excellent onderwijs aan te bieden. Het gaat hierbij om een opleidingsprogramma op masterniveau voor bij het onderwijs betrokken medewerkers binnen uw school, uw expertisecentrum of van uw bovenschools netwerk. Het Seminarium voor Orthopedagogiek stelt u dan in staat een opleidingsprogramma te creëren, waarin zowel de gemeenschappelijke ambities van de organisatie als de persoonlijke aspiraties van uw medewerkers tot hun recht komen. Dit opleidingsprogramma kunnen wij voor een gedeelte van de lestijd in-company, dus op uw locatie, uitvoeren. Waarom een eigen masteropleiding? Voor alle sectoren van het onderwijs geldt dat de verwachtingen vanuit de samenleving aanzienlijk zijn. De overheid initieert bovendien voortdurend nieuwe plannen, zoals passend onderwijs. De functie en taak van de medewerkers staan hierbij onder druk. Tegelijkertijd krijgen schoolbesturen steeds meer vrijheid en middelen om eigen accenten te leggen. Recent overheidsbeleid geeft ook voorrang aan scholing van alle betrokken professionals. Met de masteropleiding van het Seminarium voor Orthopedagogiek haalt u deze scholing in huis. De mastertitel staat garant voor kwaliteit. Doelgroep Deze master is gericht op alle professionals binnen uw onderwijsinstelling of bovenschools netwerk. De toelatingseis is een hbo- of bachelordiploma. De inhoud Het Seminarium voor Orthopedagogiek stelt met u een programma samen waarin de ambities van uw school of netwerk worden afgestemd op de zich in de komende jaren vooral wenst te richten. Master SEN in-company
42 Het gaat dan bijvoorbeeld om het verbeteren van de didactiek, de aanpak van probleemgedrag of het versterken van de zorgstructuur. U kiest samen met uw medewerkers uit diverse specialistische modules die kunnen worden toegesneden op uw eigen specifieke situatie. U maakt hierbij gebruik van de modules uit het algemene opleidingsprogramma. Daarnaast kunt u kiezen voor andere, voor u relevante, inhouden. Deze worden na een toets van en akkoord door de examencommissie (die daarbij de geldende internationale richtlijnen als maatstaf hanteert) in het programma opgenomen. Competentiegericht werken en leren vormen daarbij een belangrijk uitgangspunt. De werkwijze De opleiding biedt een gevarieerde opzet in een uitdagende leeromgeving. Er zijn plenaire bijeenkomsten rond de gekozen inhouden. Daarnaast vormen uw medewerkers leerteams die eigen praktijkvragen onder begeleiding van een coach uitwerken. Een essentieel onderdeel van deze opleiding is het Praktijkgericht Onderzoek. Hierbij onderzoeken uw medewerkers eigen onderwijskundige of pedagogische problemen. Zij doorlopen hiermee een proces van voortdurend en kritisch reflecteren op de uitkomsten van hun onderzoek en de betekenis daarvan voor de eigen onderwijspraktijk. Deze manier van werken geeft uw ambities voor verbetering en vernieuwing een sterke impuls. De kennisomgeving Het Seminarium voor Orthopedagogiek is een landelijk orthopedagogisch expertisecentrum, regionaal verankerd en een belangrijke partner voor overheid en instellingen bij landelijke innovaties. We verzorgen hoogwaardige opleidingen voor de hele (ortho-)pedagogische sector, met een breed palet aan diensten op het terrein van professionaliseren, advies, coaching, begeleiding en praktijkgericht onderzoek. Het Seminarium voor Orthopedagogiek maakt deel uit van het Kenniscentrum Educatie, een levendige kennisgemeenschap van de Faculteit Educatie waarin lectoren, docenten en studenten de professionaliteit van het onderwijs mede versterken. Meer informatie Neem voor meer informatie contact op met één van de opleidingsmanagers of kijk op www.seminarium.hu.nl.
Master SEN in-company
43
MONIQUE KOOLE (40) SPECIALIST BEGELEIDEN
Wat is er veranderd in je visie op onderwijs na het volgen van de master SEN? “Ik kijk nu op een andere manier naar leerlingen met een ondersteuningsbehoefte. Ik ben meer gericht op het ontwikkelingsperspectief van de leerlingen.” Op welke manier heeft de master SEN je manier van werken in de klas beïnvloed? “Ik ben me bewuster van een veilig leefklimaat. Verder kan ik meerdere leerstrategieën aanbieden aan de leerlingen en ik kijk naar wat de leerling nodig heeft, oftewel ik pas het handelingsgericht werken toe.” Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega’s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? “Bij een master SEN leer je hoe je kunt communiceren op micro-, mesoen macro-niveau. Je leert processen aansturen op meso-niveau (bijvoorbeeld het implementeren van handelingsgericht werken in een team). Je leert als het ware buiten de klas te kijken.” Waarom de master SEN? “Een master SEN opleiding ‘tilt’ je een niveau hoger. Door deze opleiding leer je op een andere manier om te gaan met leerlingen met een ondersteuningsbehoefte. Verder leer je ook reflecteren"
44
MASTERMODULES
Wilt u zich verder professionaliseren in uw vakgebied, maar niet direct een masteropleiding volgen? Dan zijn de mastermodules master Special Educational Needs (SEN) wellicht geschikt voor u. U volgt dan een module op het niveau van de master. Indien u deze module met goed gevolg afrondt, ontvangt u na afloop een certificaat. U kunt kiezen uit een aantal mastermodules op het gebied van pedagogische handelen, taal/lezen, rekenen, gedrag, jonge kind, mbo/vo en vso, diversiteit en participatie of begeleiden. Hieronder vindt u een kort overzicht van onze dertig mastermodules voor het primair-, speciaal- en voortgezet onderwijs, middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Het aanbod is verdeeld over een aantal domeinen: Domein gedrag, leren en begeleiden 1 Educational needs 2 Communicatie Domein gedrag 3 Gedragsontwikkeling: mogelijkheden en belemmeringen 4 Probleemgedrag: preventie en interventie 5 School en sociaal-emotioneel leren 6 Passend handelen bij complex gedrag 7 Agressie en perspectieven op pesten Domein leren 8 Leren en professioneel handelen 9 Geletterdheid: technisch lezen, taal, woordenschat 10 Geletterdheid: spelling, begrijpend lezen, schrijven 11 Gecijferdheid 12 Ernstige lees- en spellingsproblemen of dyslexie 13 Ernstige reken- en wiskundeproblemen of dyscalculie
Mastermodules
45 Domein begeleiden en leidinggeven 14 Ondersteuning binnen passend onderwijs 15 Interactief in teams 16 Omgaan met eisen van de omgeving 17 Leren van innoveren 18 Leidinggeven: organisatie en beheer 19 Leidinggeven aan samenwerkende teams 20 De lerende organisatie 21 Persoonlijk leiderschap Domein spel/jonge kinderen 22 Jonge kinderen, brede ontwikkeling 23 Spelregistratie en speldiagnostiek 24 Speltechnieken en (groeps)spelbegeleiding Domein voortgezet (speciaal) onderwijs/middelbaar beroepsonderwijs 25 Schoolloopbaanbegeleiding: loopbaanleren 26 Duaal leren... en werken 27 Mbo en gedrag Domein diversiteit en participatie 28 Autisme 29 (Hoog)begaafdheid 30 Begeleiden van leerlingen met syndromen, ziektebeelden en functiestoornissen Kijk voor het actuele aanbod en de nadere toelichting van de mastermodules en voor meer informatie op www.seminarium.hu.nl of neem contact op met het kantoor in uw regio.
Mastermodules
47 AANMELDEN EN STUDIEKOSTEN
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
48
AANMELDEN EN STUDIEKOSTEN
Doelgroep U heeft toegang tot de masteropleiding wanneer u in het bezit bent van een hbo-getuigschrift of een bachelordiploma. De masteropleiding in deeltijd is in het bijzonder bedoeld voor leraren met een baan in het onderwijs. Heeft u geen baan in het onderwijs, dan dient u in de gelegenheid te zijn om minstens een dag per week werkervaring op te doen op een school om daar praktijkopdrachten uit te voeren. Wanneer u geregeld werkt als invaller is dat vaak ook voldoende. Inschrijfprocedure U kunt zich, bij voorkeur vóór 1 juli 2015 en uiterlijk vóór 1 september 2015, digitaal aanmelden als student via Studielink. U kunt Studielink vinden via www.inschrijven.hu.nl. Eind augustus wordt bepaald welke specialisaties binnen de Master SEN in de verschillende lesplaatsen zullen doorgaan. Dit hangt af van het aantal deelnemers dat zich heeft aangemeld. Onmiddellijk na deze vaststelling krijgt u hierover bericht. U bent definitief ingeschreven wanneer de volgende stappen zijn doorlopen: 1 U maakt een account aan in Studielink. 2 U heeft in Studielink een inschrijfverzoek gedaan. 3 In Studielink zijn uw diploma(‘s) van vooropleiding(en) en persoonsgegevens gecontroleerd, inclusief uw toelatinggevende bachelordiploma. 4 Als de controle in stap drie niet kan worden uitgevoerd, heeft u kopieën van diploma(‘s) van vooropleiding(en) en/of identiteitsbewijs opgestuurd aan Bureau Inschrijving (Postbus 8218, 3503 RE Utrecht). 5 U heeft het betalingsformulier ingevuld en bevestigd met uw DigiD en u heeft een pasfoto geüpload. Meer informatie over inschrijven vindt u op www.inschrijven.hu.nl. Voor specifieke vragen over uw inschrijving kunt u contact opnemen met het Studenten Informatie Punt (STIP), bij voorkeur per mail
[email protected] anders telefonisch 088 481 71 51. Wanneer u aan alle eisen heeft voldaan, bent u definitief ingeschreven. U ontvangt dan een plaatsingsbrief. In principe start de opleiding in de eerste week van september. Voor vragen over uw opleiding neemt u contact op met het opleidingssecretariaat, bij voorkeur per e-mail via
[email protected] of via 088 481 75 45. Aanmelden en studiekosten
49 Studiekosten Vanaf januari 2011 is het één en ander gewijzigd in de bekostiging van het Hoger Onderwijs. Dit is een gevolg van de aanname van het wetsvoorstel ‘Versterking Besturing’ door het parlement. Deze nieuwe wet kan voor zittende en startende studenten gevolgen hebben voor de hoogte van het collegegeld. Wilt u weten hoe hoog het collegegeld voor u is? Kijk op www.collegegeldmeter.hu.nl. De belangrijkste wijziging in de wet is dat het ministerie van OCW nog maar één bachelor- en één masteropleiding bekostigt, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen hbo- en wo-graden. Het collegegeld voor het studiejaar 2015-2016 is op het moment dat deze brochure verschijnt nog niet vastgesteld. Het collegeld is definitief bekend in het voorjaar van 2015 en wordt bekendgemaakt via www.collegegeldmeter.hu.nl. Studiebekostiging Als u na 1 augustus 1991 een bachelorgraad heeft behaald en u zich nu wilt inschrijven voor een tweede bacheloropleiding, dan valt u in de categorie stapelaar. Ook wanneer u een mastergraad heeft behaald en zich nu wilt inschrijven voor een tweede masteropleiding geldt dit. Binnen de nieuwe wetgeving betalen stapelaars voor hun tweede bachelor- of masteropleiding niet het wettelijk collegegeld, maar het instellingscollegegeld. Het instellingscollegegeld ligt aanzienlijk hoger dan het wettelijk collegegeld, omdat Hogeschool Utrecht geen bekostiging ontvangt voor een student die een tweede bachelor-, dan wel tweede masteropleiding volgt. Een uitzondering maakt de overheid voor een tweede opleiding in de zorg of het onderwijs, maar alleen als de eerste opleiding buiten die sectoren valt. Voor deze studenten geldt het wettelijk collegegeld, mits zij aan de vereisten van het wettelijk collegegeld voldoen. Wilt u weten of u in de categorie stapelaar valt en welk collegegeldtarief u betaalt, kijk dan op de collegegeldmeter of neem contact op met Bureau Inschrijving. Twee opleidingen tegelijkertijd Wanneer u in studiejaar 2015-2016 twee opleidingen tegelijkertijd volgt, dan is het onder bepaalde voorwaarden mogelijk om vrijstelling van collegegeld te krijgen voor één van de twee opleidingen.
Aanmelden en studiekosten
50 Wanneer u in studiejaar 2015-2016 twee bachelors of twee masters tegelijk volgt en één studie afrondt in studiejaar 2015-2016, dan kunt u de tweede studie in dat jaar vervolgen tegen het wettelijk collegegeld. Wanneer u vóór studiejaar 2015-2016 twee bachelors of twee masters tegelijk hebt gevolgd en één daarvan met een graad heeft afgesloten, dan geldt de volgende regeling: mits u voor de tweede opleiding ononderbroken ingeschreven hebt gestaan, bent u in studiejaar 2015-2016 het instellingscollegegeld verschuldigd ter hoogte van het wettelijk collegegeld. Deze regeling geldt ook in de jaren na 2015-2016. Terugbetaling U kunt voor 1 september 2015 kosteloos annuleren via Studielink. Er wordt dan geen collegegeld van uw rekening afgeschreven. Bij afmelding na 1 september 2015 bent u ingeschreven als student en bent u collegegeld verschuldigd. U hebt dan recht op (gedeeltelijke) terugbetaling. Voor verdere informatie over uitschrijven verwijzen we u naar www.reglementen.hu.nl (artikel 34a). Ook kunt u contact opnemen met het Studenten Informatie Punt (STIP), bij voorkeur per e-mail via
[email protected] of telefonisch via 088 481 71 51. Tegemoetkoming van uw bestuur Schoolbesturen beschikken over een scholingsbudget. Afhankelijk van het schoolbeleid kunt u met uw bevoegd gezag overleggen of het mogelijk is uit dit budget een bijdrage in de studiekosten te krijgen. Als student blijft u echter persoonlijk verantwoordelijk voor betaling van het collegegeld en de eventuele additionele kosten. Lerarenbeurs Het Ministerie van OCW heeft de ‘Lerarenbeurs voor Scholing’ uitgeschreven. Hiermee kunt u uw les- en collegegeld, studiemiddelen, reiskosten en vervangingskosten voor de master SEN vergoed krijgen. Kijk voor meer informatie op: www.duo.nl.
Aanmelden en studiekosten
51 Voor het aanvragen van een lerarenbeurs heeft u de volgende gegevens nodig: Het brinnummer van Hogeschool Utrecht: 25 DW en de ISAT codes (croho nummer): 44103 Master SEN: Leraar Speciaal Onderwijs. Examencommissie Bij de examencommissie kunt u terecht voor een bijzondere samenstelling van het opleidingsprogramma en mogelijke vrijstellingen. Verzoeken aan de examencommissie kunnen (pas) worden gedaan als een student is ingeschreven. Deze verzoeken worden gedaan via de intranetsite van de examencommissie, die toegankelijk voor u is als u bent ingeschreven aan Hogeschool Utrecht. Buitenlands diploma U heeft recht op toelating tot de masteropleiding wanneer u beschikt over een buitenlands diploma, dat door een officiële Nederlandse instantie voor diplomawaardering (onder meer Nuffic of het Informatiecentrum Diploma Waardering in Zoetermeer) als gelijkwaardig wordt beschouwd aan de vereiste diploma’s. Daarnaast moet u kunnen aantonen dat u over voldoende kennis van de Nederlandse taal beschikt. U hebt daartoe het Staatsexamen Nederlands als Tweede taal (NT2) Programma II behaald (alle vaardigheden op niveau B2) of gaat dat voor het begin van het cursusjaar halen. Het Staatsexamen Nederlands als Tweede taal (NT2) is een landelijk examen dat uit vier onderdelen bestaat: lezen, schrijven, luisteren en spreken. De brochure en het aanmeldingsformulier voor dit Staatsexamen kunt u verkrijgen bij de Dienst Uitvoerend Onderwijs of downloaden via www.duo.nl. Tevens heeft u een geldige verblijfsstatus.
Aanmelden en studiekosten
53 MEER INFORMATIE EN CONTACT
SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN
54
MEER INFORMATIE EN CONTACT INFORMATIEBIJEENKOMSTEN BIJ U IN DE BUURT
Wilt u langskomen op een van onze regionale informatiebijeenkomsten over de master SEN, master- en post-bachelormodules? Kijk in onderstaand overzicht en op www.seminarium.hu.nl welke locatie en datum u het beste uitkomt. Of neem nu contact met ons op. De contactgegevens vindt u op pagina 57. Noord Nederland Lesplaats Groningen: Stenden Hogeschool, Phebensstraat 1, Groningen Maandag 16 maart van 19.00 tot 21.00 uur Woensdag 13 mei infomarkt, van 14.00 tot 17.00 uur Lesplaats Zwolle: KPZ, Ten Oeverstraat 68, Zwolle Donderdag 12 maart van 19.00 tot 21.00 uur Donderdag 9 april van 19.00 tot 21.00 uur Donderdag 4 juni van 19.00 tot 21.00 uur Noordwest Nederland Lesplaats Amsterdam: Hogeschool IPABO, Jan Tooropstraat 136, Amsterdam Donderdag 12 maart van 17.00 tot 19.00 uur Maandag 13 april van 17.00 tot 19.00 uur Maandag 15 juni van 17.00 tot 19.00 uur Donderdag 20 augustus van 17.00 tot 19.00 uur Midden Nederland Lesplaats Utrecht: Hogeschool Utrecht, Padualaan 97, Utrecht Dinsdag 10 maart van 18.00 tot 21.00 uur Woensdag 15 april van 17.00 tot 19.00 uur Dinsdag 2 juni van 18.00 tot 21.00 uur Dinsdag 25 augustus van 17.00 tot 19.00 uur
Overige activiteiten
55 Zuidwest Nederland Lesplaats Rotterdam: Hogeschool Rotterdam, Museumpark 40, Rotterdam Maandag 16 maart 2015 vanaf 19.00 uur tot 20.00 uur Woensdag 15 april 2015 vanaf 19.00 uur tot 20.00 uur Woensdag 20 mei 2015 vanaf 19.00 uur tot 20.00 uur Donderdag 11 juni 2015 vanaf 19.00 uur tot 20.00 uur Lesplaats Den Haag: Haagse Hogeschool, Johanna Westerdijkplein 75, Den Haag Dinsdag 24 maart 2015 van 19.00 uur tot 20.30 uur, lokaal strip 1.86 Woensdag 22 april 2015 van 19.00 uur tot 20.30 uur, lokaal strip 1.86 Dinsdag 19 mei 2015 van 19.00 uur tot 20.30 uur, lokaal strip 1.86 Donderdag 4 juni 2015 van 19.00 uur tot 20.30 uur, lokaal strip 1.86 Lesplaats Vlissingen: Hogeschool Zeeland, Edisonweg 4, Vlissingen Woensdag 18 maart 2015 van 16.00 tot 17.30 uur Maandag 13 april 2015 van 19.00 tot 20.30 uur Woensdag 27 mei 2014 van 16.00 tot 17.30 uur KBS De Eerste Rith, Hovenierstraat 54, Breda Woensdag 25 februari 2015 van 16.00 tot 17.30 uur Woensdag 8 april 2015 van 16.00 tot 17.30
Meer informatie en contact
56 Oost Nederland Lesplaats Arnhem: pabo HAN, Ruitenberglaan 27, Arnhem Maandag 16 maart 2015 van 19.00 tot 21.00 uur. Geen inloop, start 19.00 uur. Woensdag 20 mei 2015 infomarkt, van 14.00 tot 17.00 uur Lesplaats Doetinchem: Hogeschool Iselinge, Bachlaan 11, Doetinchem Maandag 16 maart 2015 van 19.00 tot 21.00 uur. Geen inloop, start 19.00 uur. Woensdag 20 mei 2015 van 14.00 tot 17.00 uur Lesplaats Enschede: Hengelosestraat 539, Enschede Maandag 9 maart 2015 van 19.00 tot 21.00 uur. Geen inloop, start 19.00 uur. Woensdag 13 mei 2015 infomarkt, van 14.00 tot 17.00 uur Zuidoost Nederland Lesplaats Maastricht: Onderstestraat 29, Houthem/Valkenburg Dinsdag 17 maart 2015 van 16.00 tot 17.30 uur Maandag 20 april 2015 van 16.00 tot 17.30 uur Dinsdag 2 juni 2015 van 16.00 tot 17.30 uur Maandag 6 juli 2015 van 16.00 tot 17.30 uur Woensdag 2 september 2015 van 14.00 tot 15.30 uur Van Abbemuseum, Bilderdijklaan 10, Eindhoven Woensdag 1 april 2015 van 14.00 tot 15.30 uur TheaterHotel De Oranjerie, Kloosterwandplein 12-16, Roermond Donderdag 21 mei 2015 van 16.00 tot 17.30 uur
Meer informatie en contact
57
CONTACT
Midden Nederland Lesplaats en regiokantoor Utrecht Padualaan 97, 3584 CH Utrecht t. 088 481 73 87
[email protected] Directie en staf Utrecht Postbus 14007, 3508 SB Utrecht t. 088 481 73 93
[email protected] Oost Nederland Lesplaats Arnhem Regiokantoor Doetinchem Ruitenberglaan 27, 6826 CC Arnhem t. 088 481 78 10
[email protected] Lesplaats en regiokantoor Enschede Hengelosestraat 539, 7521 AG Enschede t. 088 481 78 80
[email protected] Noord Nederland Lesplaats Groningen Regiokantoor Zwolle Phebensstraat 1, 9711 BL Groningen t. 088 481 78 50
[email protected]
Zuidwest Nederland Lesplaats en regiokantoor Vlissingen Edisonweg 4, 4382 NW Vlissingen t. 088 481 78 90
[email protected] Zuidwest Nederland Lesplaats en regiokantoor R'dam Rhijnspoor 225, 2901 LB Capelle a/d IJssel t. 088 481 78 20
[email protected] Zuidwest Nederland Lesplaats en regiokantoor Den Haag Haagse Hogeschool Johanna Westerdijkplein 75, 2521 EN Den Haag t. 088 481 78 70
[email protected] Zuidoost Nederland Lesplaats en regiokantoor Maastricht Onderstestraat 29, 6301 KA Houthem/Valkenburg t. 088 481 78 40/ 06 51 453 417
[email protected]
Noordwest Nederland Lesplaats en regiokantoor A'dam Jan Tooropstraat 136, 1061 AD Amsterdam t. 088 481 78 60
[email protected] Volg ons ook op Facebook via www.facebook.com/#!/mastersen.seminariumvoororthopedagogiek
58
DAPHNE ERVEN (25) SPECIALIST BEGELEIDEN
Wat is er veranderd in je visie op onderwijs na het volgen van de master SEN? “Na het volgen van de master SEN heb ik een andere kijk op collega’s en op de manier van benaderen gekregen.” Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega’s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? “Ik ben me meer bewust van mezelf en hoe ik anderen kan en moet benaderen. Ieder mens moet je op een andere manier benaderen, coachen en stimuleren en het is de kunst om dát te doen.” Waarom de master SEN? “Blijf bij de tijd en heb respect voor de anderen. Dat doe je onder andere door een opleiding te volgen en jezelf verder te ontwikkelen.”
60 Colofon Uitgave Seminarium voor Orthopedagogiek, 2015 Fotografie Hollandse Hoogte, Amsterdam Hogeschool Utrecht Redactie Seminarium voor Orthopedagogiek, Hogeschool Utrecht Opmaak Hogeschool Utrecht Druk Grafisch Bedrijf Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam Deze brochure is een uitgave van Hogeschool Utrecht. Overname van teksten is na overleg met de uitgever en de auteurs toegestaan. Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de mannelijke vorm kunt u ook de vrouwelijke vorm lezen en vice versa.
CONTACT Amsterdam 088 481 78 60 Arnhem 088 481 78 10 Den Haag 088 481 78 70 Doetinchem 088 481 78 80 Enschede 088 481 78 80 Haren (Groningen) 088 481 78 50 Maastricht 088 481 78 40 Rotterdam 088 481 78 20 Utrecht 088 481 73 87 Vlissingen 088 481 78 90
Kijk voor het adres en de voorlichtingsdata bij u in de buurt op
WWW.SEMINARIUM.HU.NL
svo_eb_1014_ppmvl
Zwolle 088 481 78 50