Master Evidence Based Innovation in Teaching (MEBIT)

‘Geen veronderstellingen of vooroordelen, maar feiten’

Master Evidence Based Innovation in Teaching (MEBIT) Top Institute for Evidence based Education Research

TIER

Wat werkt?

Het Top Institute for Evidence based Education

Evidence based innovation - wetenschappelijk

Research (TIER) is een interuniversitair

onderbouwde vernieuwing - houdt in dat docenten

topinstituut dat onderzoek doet op het gebied van

zich niet laten leiden door veronderstellingen of

evidence based onderwijs. In TIER werken drie

vooroordelen, maar door feiten. Ideeën voor

partners samen: de Universiteit Maastricht, de

onderwijsvernieuwing zijn er genoeg, maar de

Universiteit van Amsterdam en de

vraag is ook: wat werkt? Welke vernieuwingen zijn

Rijksuniversiteit Groningen. TIER wil bijdragen

effectief en leiden tot meer kwaliteit in de groep of

aan de kwaliteitsverbetering van het Nederlandse

in de onderwijsinstelling? Die vragen vormen het

onderwijs door te bevorderen dat evidence based

uitgangspunt van deze opleiding.

werken de leidraad wordt in onderwijsbeleid en -praktijk. De Master Evidence based Innovation in Teaching (MEBIT) is een programma van het Top Institute for Evidence based Education Research (TIER). TIER verzorgt opleidingen en cursussen voor docenten vanuit de gedachte dat alleen een creatieve en slimme aanpak de problemen in het onderwijs zal oplossen. TIER wil een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs en het terugdringen van het dreigende lerarentekort. TIER wil samen met haar partners uit het primair, voortgezet en hoger onderwijs de professionalisering en academisering van het onderwijs ter hand nemen. Evidence based werken is daarbij het uitgangspunt.

www.tierweb.nl

2

Wat is evidence based onderwijs?

Waarom kiezen voor MEBIT?

Evidence based onderwijs vraagt van een docent een

• De Master Evidence Based Innovation in Teaching

specifieke aanpak en een specifieke attitude.

neemt de praktijk als uitgangspunt en is vraag­ gestuurd. De leervragen van de deelnemers sturen

Aanpak

het programma. De opleiding besteedt ook expliciet

Stel, u vraagt zich af: kan ik mijn leerlingen actiever

aandacht aan de verspreiding van de verworven

laten studeren als ik op een andere manier ga toetsen?

kennis binnen de school.

In het MEBIT-programma kunnen we de beantwoording van zo’n vraag op twee manieren aanpakken. Eén

• MEBIT is een learning community. Individuele

manier is een systematische analyse te maken van de

begeleiding wordt gecombineerd met intensieve

beschikbare publicaties over het onderwerp. Daarbij

samenwerking in kleine groepen, en al het materiaal

komen vaardigheden kijken als: Hoe selecteer ik

dat gemaakt wordt, is na toetsing vrij beschikbaar

bruikbare onderzoeksresultaten uit het grote aanbod?

voor iedereen. Tijdens de maandelijkse contactdagen

Hoe beoordeel ik de methodologische kwaliteit van de

aan de universiteit komt u in aanraking met alle

gevonden publicaties? Welke zijn geschikt voor mijn

facetten van een academische leer- en werkomgeving.

eigen onderwijspraktijk? Een tweede manier om de gestelde vraag te beantwoorden is zelf onderzoek te

• MEBIT biedt een flexibele leeromgeving. Door een

doen. U doet dan een kortlopend onderzoek waarin u

efficiënte inzet van e-learning kan de opleiding

experimenteert met verschillende toetsvormen. U

eenvoudiger ingepast worden in een drukke agenda.

onderzoekt zo of de gewenste veranderingen in het

U kunt uw studietempo binnen het semester in

leergedrag van uw leerlingen zich ook werkelijk

overleg met uw begeleider versnellen of vertragen.

voordoen.

De structuur van het programma stelt u bovendien in staat om vanuit elke locatie in Nederland deel te

Attitude

nemen aan de opleiding.

Een belangrijk aspect van evidence based werken is de attitude om alleen de innovaties in de praktijk te

• De inhoudelijke en organisatorische band van

brengen waarvan bewezen is dat ze effectief zijn.

MEBIT met TIER, het Top Institute for Evidence

U stelt zichzelf vragen als: Waarom deze vernieuwing?

based Education Research, zorgt voor een directe link

Is er bewijs dat het werkt? Kunnen we het ook in onze

met actueel wetenschappelijk toponderzoek. De

school toepassen? Dat mag allemaal als vanzelfsprekend

kwaliteit van het onderzoek wordt gewaarborgd door

klinken, de praktijk laat zien dat het vanzelfsprekende

de standaarden van de Nederlandse Organisatie voor

lang niet altijd uitgevoerd wordt.

Wetenschappelijk Onderzoek (NWO-MaGw), waar TIER toe behoort.

Voor wie is de opleiding bedoeld? Het academisch masterprogramma MEBIT is bedoeld voor docenten die een masterdiploma van een erkende Nederlandse universiteit of hogeschool combineren met een onderwijsbevoegdheid voor het voortgezet onderwijs en die minstens enkele jaren praktijkervaring hebben. De opleiding wil docenten bereiken die de wisselwerking tussen wetenschappelijke kennis en de onderwijspraktijk willen verbeteren door evidence based te werken. MEBIT richt zich op leraren die willen investeren in hun loopbaan en graag een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van hun school en vakgebied.

3

Dit is wat MEBIT te bieden heeft Inhoud en aanpak

Deelnemers formuleren binnen de vraaggestuurde

Het volledig academisch masterprogramma MEBIT is

MEBIT-opzet specifieke leervragen vanuit de eigen

een tweejarige deeltijdopleiding, verdeeld over vier

onderwijspraktijk. Deze leervragen dienen als basis om

semesters van elk twintig weken. Het is ook mogelijk

de zeven stappen van evidence based werken te

onderdelen van het volledige programma te volgen, wat

doorlopen:

afgesloten wordt met een certificaat van deelname. Stap 1: H  et probleem vertalen in een De studie eindigt met een master thesis. De thesis vormt het individuele sluitstuk van de studie en bestudeert een leervraag diepgaand. Elke deelnemer krijgt bij het schrijven van de thesis begeleiding van een TIER-onderzoeker en ondersteuning in thesis-groepen via een gestructureerde peer review.

beantwoordbare vraag. Stap 2: E  fficiënt zoeken naar de best beschikbare kennis (evidentie). Stap 3: K  ritische beoordeling van de kwaliteit en toepasbaarheid van deze kennis in Stap 2. Stap 4: L  everen van kennis door opzetten en uitvoeren van onderzoek.  ritische beoordeling van de kwaliteit en Stap 5: K toepasbaarheid van de kennis in Stap 4. Stap 6: E  en beslissing nemen op grond van de beschikbare kennis over belang, bruikbaarheid, toepasbaarheid en kosteneffectiviteit. Stap 7: R  egelmatig evalueren van de kwaliteit van dit proces.

4

De vraaggestuurde opzet van het programma betekent,

Eindtermen

met andere woorden, dat de leervragen voortvloeien

1. Deelnemers baseren hun professionele handelen op

uit de eigen schoolsituatie en gekoppeld worden aan thema’s zoals:

de best beschikbare wetenschappelijke kennis (evidence based handelen). 2. Deelnemers beschikken over kennis en inzicht om

A. Het ontwerp van leersituaties

zelfstandig wetenschappelijke informatie te

Voorbeelden van mogelijke leervragen: Hoe kan

verzamelen die aansluit op praktische vraagstukken

ik aansluiten bij niveauverschillen onder mijn

(“wat werkt?”), en kunnen deze informatie beoor-

leerlingen? Wat zijn goede leerboeken? Welke

delen op de toepasbaarheid in de onderwijspraktijk.

volgorde van de leerstof is in deze situatie het beste?

3. Deelnemers beschikken over de competentie om wetenschappelijke informatie om te zetten in

B. Het onderwijsleerproces Voorbeelden van mogelijke leervragen: Hoe kan ik mijn leerlingen feedback geven op hun werk in onze elektronische leeromgeving? Hoeveel

praktijktoepassingen, de implementatie van onderwijsinnovaties te organiseren en de effecten van deze innovaties te evalueren. 4. Deelnemers beschikken over de competentie om

huiswerk is wenselijk? Wat zijn effectieve vormen

een bijdrage te leveren aan wetenschappelijk

van samen­werkend leren in mijn vak?

onderzoek, gericht op de ontwikkeling van nieuwe in de onderwijspraktijk toepasbare kennis

C. Toetsing en evaluatie Voorbeelden van mogelijke leervragen: Hoe toets

(passend bewijs). 5. Deelnemers beschikken over de vaardigheid om

ik kritisch denken? Hoe kan ik de kwaliteit van

collega’s te informeren over nieuwe en bruikbare

mijn school vergelijken met een andere school?

wetenschappelijke kennis en ontwikkelingen die

Hoe kan ik laten zien dat er sprake is van een

nuttig zijn voor de innovatie van onderwijs.

doorlopende leerlijn?

5

Het MEBIT-programma bestaat uit vier modules (semesters): Semester 1: Evidence based Werken

In Semester 1 beantwoorden deelnemers de gefor­

De kern van MEBIT is te leren hoe u de onderwijs-

muleerde onderzoeksvraag op basis van bestaande

praktijk kan verbeteren door gebruik te maken van

wetenschappelijke literatuur. Het semester beperkt

de best beschikbare kennis. Het vertrekpunt is dat een

zich tot het systematisch zoeken, vinden en gebruiken

onderwijsinstelling gezien kan worden als een bunde-

van kwalitatief goede (wetenschappelijke) publicaties.

ling van doelgerichte interventies om het leren van

Het semester heeft als doel om (1) te evalueren of de

individuen te bevorderen. Deze interventies kunnen

voorgestelde interventie kan werken, en (2) om

direct gerelateerd zijn aan de leeromgeving van de

inzichtelijk te krijgen onder welke voorwaarden de

leerling (bijvoorbeeld didactische interventies) maar

voorgestelde interventie werkt.

kunnen ook verband houden met de onderwijs­ organisatie. Ook de aanleiding tot een bepaalde

Semester 2: Evidence-based Innovatie:

onderwijsverbetering kan divers zijn. Ze kan binnen

Ontwerp & Planning

de eigen onderwijsomgeving gevonden zijn of van

Een literatuurstudie zoals uitgevoerd in semester 1,

buiten komen.

volstaat echter zelden in de ontwikkeling van effectief onderwijsbeleid of bij het verbeteren van leerprocessen

Praktisch betekent het doorvoeren van onderwijsver-

en leerresultaten. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat

beteringen dat nieuwe interventies worden toegevoegd

wetenschappelijke literatuur geen uitsluitsel geeft

aan de al bestaande interventiebundel (bijvoorbeeld:

over de effectiviteit van een interventie binnen de

effectief gebruik van e-learning) of dat interventies

Nederlandse context (als wetenschappelijke studies

binnen de bestaande interventiebundel worden

uitgevoerd zijn voor andere landen) of zelfs dat de

aangepast (bijvoorbeeld: nieuwe vormen van

specifiek geformuleerde onderzoeksvraag niet weten-

kennistoetsing).

schappelijke onderzocht is. Eigen empirisch onderzoek is dan de benodigde aanvulling op literatuuronderzoek.

In Semester 1 voeren deelnemers een probleemanalyse uit. Op basis daarvan zetten ze uiteen welke onderwijs-

In Semester 2 formuleren deelnemers daarom een

verbetering zij voor ogen hebben en wat het doel van

onderzoeksontwerp, wat de basis legt voor een

de onderwijsverbetering is.

zelfstandig empirisch onderzoek in Semester 3. Het tweede en derde semester richten zich dus op het

Deelnemers vragen zich vervolgens af of de beoogde

zelfstandig ontwikkelen van kennis door het verzame-

onderwijsverbetering (de interventie) daadwerkelijk

len van data die vervolgens vanuit de onderzoeksvraag

leidt tot het gewenste effect (de evidence based

worden geanalyseerd.

houding). Een onderwijsverbetering is immers pas een verbetering als ze bewezen effectief is en zou alleen dan

Op basis van een gedetailleerde probleemanalyse van

mogen worden ingevoerd. Vanuit deze evidence based

de onderwijspraktijk ontwikkelen deelnemers in

houding kan de onderzoeksvraag worden geformuleerd

Semester 2 een interventie die experimenteel of

(‘werkt de voorgestelde interventie?’). Deze onder-

quasi-experimenteel in Semester 3 zal worden

zoeksvraag zal de leidraad vormen binnen de opleiding.

beproefd. Deelnemers voeren daartoe opnieuw een literatuurstudie uit die gericht is op de theoretische onderbouwing van de ontwikkelde interventie en het onderzoeksontwerp. Bovendien maken deelnemers een data-analyseplan en een planning van onderzoeksuitvoering voor het derde semester.

6

In de colleges ‘onderzoeksmethoden’ en ‘onderwijs-

Semester 4: Van Evidentie naar Beleid

kunde’, alsook in de bijbehorende opdrachten, ligt het

In Semester 4 doorlopen deelnemers de gehele cyclus

accent op de kwaliteit van het interventie-ontwerp.

van evidence based werken nogmaals aan de hand van

De onderwijswetenschappelijke colleges gaan in op

de probleemstelling die is geformuleerd voor de thesis.

de voorafgaande probleemanalyse en het ontwerpen

Deelnemers schrijven hun eindthesis, een publicatie op

en documenteren van passende onderwijsinterventies

eindniveau van het MEBIT-programma (zie eind­

binnen het onderzoeksontwerp. Bovendien gaan deze

termen). Bij het schrijven van de thesis als academisch

colleges in op theorieën en modellen die relevant zijn

paper is de correcte toepassing van de evidence based

voor de onderzoeksvraag, waarin verklarende mecha-

standaard leidend:

nismen tussen interventie en effect systematisch worden behandeld vanuit een algemeen analytisch model. De colleges ‘onderzoeksmethoden’ bespreken

A. Een probleem uit de onderwijspraktijk vertalen in een beantwoordbare onderzoeksvraag.

alle relevante onderzoeksontwerpen en hun onderscheidende kenmerken. In het bijzonder gaan ze in op het belang van een valide controlegroep en het belang

B. Efficiënt het beste bewijsmateriaal zoeken en verzamelen.

van het willekeurige toewijzen van personen/scholen aan de interventie.

C. De methodologische kwaliteit en toepasbaarheid van het bewijsmateriaal kritisch evalueren.

Semester 3: Verzamelen en Evalueren van Evidentie In het derde semester voeren deelnemers het onder-

D. Conclusies trekken en een beslissing nemen op

zoeksvoorstel dat ze in semester 2 geformuleerd

grond van de onder C verkregen evidentie: Wat is de

hebben, uit in de eigen onderwijspraktijk. De nadruk

theoretische en praktische waarde van de evidentie?

ligt in dit semester op analyse, synthese en presentatie

Is de evidentie generaliseerbaar? Is de interventie

van resultaten op basis van empirisch onderzoek.

ook technisch en logistiek toepasbaar?

Parallel aan de uitvoering van het onderzoek in de zelfstudiefase schrijven deelnemers een thesisvoorstel voor het laatste semester. Een TIER onderzoeker biedt individuele ondersteuning tijdens het onderzoeks­ proces. Verder maken deelnemers een begin met de voorbereiding van de thesis, in de zin dat er wordt toegewerkt naar de formulering van een probleem­ stelling voor de thesis.

7

Contactdagen Maandelijks komen alle deelnemers twee aaneengesloten

Vaardigheidstrainingen: Organisatie van Innovatie

dagen bijeen. De volgende activiteiten zijn gepland:

Deelnemers aan het MEBIT programma worden getraind in het toepassen van de evidence based

Hoorcolleges en practica Onderzoeksmethoden &

principes bij innovaties in het onderwijs. TIER

Statistiek (O&S)

verwacht van hen ook dat zij op dit vlak een voortrek-

Theoretisch en praktisch legt het O&S-programma

kersrol gaan spelen binnen de eigen schoolorganisatie.

de basis voor het doen van onderzoek tijdens het

Daartoe worden ze getraind in een aantal ondersteu-

MEBIT-programma. O&S is niet alleen van belang

nende vaardigheden, zoals leiderschapskwaliteiten en

bij het zelf uitvoeren van onderzoek, maar minstens

sociale vaardigheden.

zo belangrijk bij het interpreteren en op waarde schatten van eerder gepubliceerd onderzoek.

Workshops: Onderzoek in en voor de Praktijk

Beschrijvende statistiek staat centraal in het eerste

Ervaren onderzoekers binnen het Top Institute for

semester, de toetsende statistiek in het tweede semester

Evidence Based Education Research (TIER) geven

en verschillende vormen van regressie-analyse in het

regelmatig workshops over het opzetten en uitvoeren

derde semester. In deze fase wordt het O&S onderwijs

van projecten die zijn gericht op innovaties en onder-

ook afgestemd op specifieke technieken die aansluiten

steuning van beleid.

op individuele thesiskeuzes in het laatste semester. Actualiteitencolleges Onderwijsinnovatie:

Buitenlandse studiereis

de Stand van Zaken In actualiteitencolleges en workshops wordt de stand

De studiereis in het vierde semester staat in het teken

van zaken op het gebied van onderwijs en onderwijs­

van de verbreding van het blikveld. De twee jaar die het

innovatie toegelicht. Sprekers, ook van buiten TIER,

MEBIT programma in beslag neemt, vinden geheel in

gaan in op onderwijskundige, maatschappelijke en

de Nederlandse context plaats. Deelnemers bestuderen

politieke ontwikkelingen op dit terrein en besteden

weliswaar de internationale literatuur, maar de

speciaal aandacht aan de rol van de wetenschap hierin.

interpretatie en toepassing daarvan worden steeds in

De volgende onderwerpen komen aan bod:

Nederlands perspectief geplaatst. Hoog tijd om de blik te verbreden. Hoe is het onderwijs in het buitenland

• Probleemgestuurd leren en groepsleren • Differentiëren in de klas • Leren op school en persoonlijke ontwikkeling • Ontwerp van onderwijs • De kwalificatie van de leraar: ontwikkelingen op het terrein van het beroep • Kwaliteitszorg • Multicultureel onderwijs • E-Learning • Leerstandaarden • Leerproblemen • Onderwijsbeleid

8

ingericht?

Vraaggestuurd onderwijs In literatuuronderzoek analyseren de deelnemers

In onderzoek van de onderwijspraktijk werken de

hun leervragen, met het doel deze leervraag te

deelnemers onder begeleiding van de docent hun

specificeren in aansluitende onderzoeksvragen.

leervragen uit in een plan van aanpak voor een kort­

Deze onderzoeks­vragen vormen de start van de

durend en kleinschalig onderzoeksproject. Dit project

bestudering van grotendeels zelf gekozen, dan wel

wordt op een of meerdere scholen uitgevoerd. De

door docenten geadviseerde literatuur. Deze studie

resultaten zullen ook aan de deelnemende scholen

wordt afgerond met het schrijven van een paper.

worden gerapporteerd. In deze werkvorm ligt het

Tijdens het schrijven van de paper wordt onder leiding

accent op planning, samenwerking en taakverdeling,

van een TIER-onderzoeker samengewerkt in een

verzamelen, verwerken en evalueren van gegevens, en

kleine onderwijsgroep die functioneert als peer review

het publiceren van toepasbare resultaten.

groep. Na beoor­deling presenteren de deelnemers hun papers in een afsluitend seminar.

9

10

Virtuele leeromgeving

Aanmelding

Studie en onderzoek vinden plaats in een virtuele

Toelatingsvoorwaarden

leeromgeving die 24 uur per dag beschikbaar staat voor

Toelaatbaar tot de opleiding is elke docent die in het

de deelnemers. In het virtuele studielandschap vindt u

bezit is van een masterdiploma van een erkende

alle informatie voor uw studie, wordt u individueel

Nederlandse instelling voor hoger onderwijs, in

begeleid, werkt u samen met anderen en wisselt u

combinatie met een onderwijsbevoegdheid voor het

resultaten uit. De noodzakelijke software en hardware

voortgezet onderwijs en minimaal 5 jaar onderwijs­

(Apple iPad) wordt door de opleiding beschikbaar

ervaring. De opleiding staat ook open voor docenten

gesteld. In deze flexibele virtuele leeromgeving wordt

in het HBO. Wie niet aan de toelatingsvoorwaarden

tachtig procent van de studietijd gewerkt. De over­

voldoet, kan met de opleiding overleggen over een

blijvende tijd is gevuld met contactonderwijs in

EVC-procedure die de toegang tot de opleiding alsnog

Maastricht (twee dagen per maand).

mogelijk maakt. Aanmelding

MEBIT en Leven Lang Leren (LLL)

Aanmelding kan via het aanmeldings­formulier (volg de link naar MEBIT op de website van TIER,

MEBIT biedt een aanzet tot een attitudeverandering en

www.tierweb.nl) of door het sturen van een email

wil die ook blijvend ondersteunen. Daarom krijgt elke

naar: [email protected]

deelnemer na het afstuderen een traject van Leven Lang Leren aangeboden. Deze afzonderlijke cursus

Een kandidaat deelnemer zal verzocht worden het

biedt elk jaar een inhoudelijk programma met - onder

volgende dossier samen te stellen:

andere - terugkomdagen, actualiteitencolleges, rondetafels over innovaties, inzage in de onderzoeksre-

• Een schriftelijke toelichting en beschrijving van de

sultaten van deelnemers, een ontmoetingsplaats en

motivatie om deze opleiding te kiezen. Deze brief

toegang tot de wetenschappelijke literatuur.

bevat tevens de leervragen die men in de opleiding wil gaan bestuderen. Ook dient hierin aangegeven te worden hoe deze leervragen gerelateerd zijn aan de schoolontwikkeling. • Een curriculum vitae met beschrijving van voorop­ leiding en ervaring, waarin duidelijk aangegeven wordt hoe de kandidaat voldoet aan de toelatingsvoorwaarden. • Een ondersteunende brief van de onderwijsinstelling, waarin aangegeven wordt dat de aanmelding finan­ cieel gewaarborgd is, en de school de docent de benodigde tijd verleent om de opleiding te kunnen volgen. De school verklaart tevens dat de school als onderzoeksplek benut kan worden tijdens de studie. Deze informatie is de basis voor een ‘intake-gesprek’, waarin vooral ingegaan zal worden op de motivatie van de deelnemer en de leervragen die zijn beschreven.

11

Contactinformatie Top Institute for Evidence based Education Research (TIER) Contactpersoon: Astrid Lamers Universiteit Maastricht Kapoenstraat 2 Postbus 616 6200 MD Maastricht T (043) 388 44 28 of 388 44 29 E [email protected] of Top Institute for Evidence based Education Research (TIER) Contactpersoon: Sebastiene Postma Universiteit van Amsterdam Roetersstraat 11 1018 WB Amsterdam M 06 12 65 06 93 E [email protected]