Olympische Filmeducatie Handleiding voor de leerkracht bij de film
Marathon Girl Thema: Doelgroep: Duur: Film:
Olympische Waarden Groep 5-8 basisonderwijs 60 minuten (film van 15 minuten en les van 45 minuten) te zien op: www.ikjijwij.info
marathon girl
Inleiding De film Marathon Girl is een middel om via een Olympische sport kinderen bewust te maken van de Olympische kernwaarden1 : ‘excelleren’, ‘respect’ en ‘vriendschap’. Het gaat om: Je best doen (IK). Respect voor anderen (JIJ). Samen sporten (WIJ). De Olympische Waarden zijn niet alleen voor topsporters bedoeld, maar voor iedereen. Dus ook uw leerlingen kunnen ‘Olympisch’ zijn. Bovendien gelden deze waarden niet alleen in de sport, maar juist ook in de dagelijkse omgang met elkaar. Denk aan: hoe ga je met elkaar om tijdens gym of in de klas? Hoe ga je om met je tegenstander voor, tijdens en na de wedstrijd? Hoe los je een ruzie op? Kom je voor een ander kind op? Kinderen moeten dat leren, maar dat gaat niet altijd even gemakkelijk en vanzelf. Om kinderen optimaal te leren functioneren en hun talenten te ontwikkelen (excelleren of “ik mag er zijn”) zijn sociale vaardigheden onmisbaar. Filmeducatie is een van de onderdelen van het IK-JIJ-WIJ Olympische Educatie Programma en bestaat uit drie films met bijbehorende handleiding. 1.
Doel van het lespakket Leerlingen leren waarden uit de sport (her)kennen (zoals je best doen (IK), respect (JIJ), vriendschap (WIJ), eerlijk, meedoen). Filmeducatie wil een bijdrage leveren aan hoe kinderen dagelijks met elkaar om gaan, zodat dit op een respectvolle manier gebeurt en in een veilige omgeving kan plaats vinden. 2.
Boodschap De boodschap van de film is: met doorzettingsvermogen, zelfvertrouwen en steun uit je omgeving kun je meer bereiken dan je denkt. Niet alleen (IK) is belangrijk. De ander (JIJ) is ook belangrijk. Tenslotte ben je samen sterker (WIJ). De boodschap geeft aanknopingspunten om met uw leerlingen in gesprek te gaan en via de sport nieuwe inzichten in de omgang met elkaar in de klas en op school te bespreken. 3.
Inhoud Het les materiaal bestaat uit: de film “Marathon Girl”(via www.ikjijwij.info te downloaden, maar ook op YouTube) en deze handleiding. Het IK-JIJ-WIJ Olympische Educatie Programma biedt nog twee andere films met bijbehorende handleiding. De drie films zijn los van elkaar te gebruiken. 4.
1
Bekijk voor meer informatie het Olympisch lespakket: www.ikjijwij.info
5.
marathon girl
Over de film Marathon Girl
5.1
Korte inhoud Julie heeft een broertje Tony, die in een rolstoel zit. Tony kijkt vandaag sip. Zijn sportschoenen blijven altijd nieuw, omdat hij niet kan lopen. Op weg naar het park, komen Julie en Tony in de marathon van Amsterdam terecht. Julie botst tegen een marathondeelnemer op. Als hij weer wegrent, ziet ze zijn geluksketting op straat liggen. Heeft hij zijn ketting nodig om te winnen? Julie probeert de ketting op tijd terug te geven. Zal het haar lukken om een marathonloper in te halen?
5.2
Hoe kunt u de film gebruiken Olympische Spelen en sport zijn actuele thema’s die u kunt aangrijpen als ingang om meer persoonlijke (en misschien daarom ook lastiger) onderwerpen bespreekbaar te maken in de klas. Die kunnen te maken hebben met de omgang met elkaar in de klas, tijdens de gymles en op school, maar ook met actuele thema’s zoals geweld tegen scheidsrechters, onsportief gedrag in het algemeen en de gevolgen van langdurig pesten. U kunt het bv. gebruiken als inleiding op het maken van omgangsregels in de klas, als verdieping dan wel alternatieve benadering van onderwerpen op sociaal-emotioneel gebied, als onderdeel van een schoolproject, als aanvulling op het Olympisch lespakket.
5.3
Doelgroep De film is bruikbaar voor leerlingen van groep 5 tot en met 8. De nabespreking is geschikt gemaakt voor de verschillende leeftijdsgroepen door de bijbehorende werkbladen met hulpvragen en opdrachten.
Achtergrondinformatie De film en bijbehorende handleiding bieden een sportieve ingang naar het bespreekbaar maken van waarden en normen en sociale omgangsvormen voor kinderen en leerkrachten. Bovendien kan de leerkracht het inzetten als aanvulling op verschillende sociaal-emotionele lesmethoden die op veel scholen in gebruik zijn, zoals Leefstijl, Vreedzame school, Ik-Jij-Wij Samen2 . 5.4
Het Ik-Jij-Wij Samen pakket is overigens iets anders dan het Olympisch lespakket (genaamd Ik-Jij-Wij) en zijn apart van elkaar ontwikkeld. 2
marathon girl
In aansluiting op het Ik-Jij-Wij Samen pakket kunnen we de Olympisch waarden als volgt toepassen:
IK het kennen, erkennen en herkennen van eigen gevoelens en talenten; bv. ik geef niet op, ik haal het beste uit mezelf, ik baal als ik verlies;
JIJ hoe ken, erken en herken ik de gevoelens van een ander; respect voor de ander hebben; bv. ik respecteer de beslissing van de scheidsrechter; mijn zus kan niet zo hard rennen, maar ik ben trots op haar dat ze het probeert;
WIJ hoe kun je goed omgaan met elkaar zonder jezelf en de ander voorbij te lopen, begrip voor en begrijpen van elkaar; samen spelen, samen doen, samen werken. bv. wij zijn een team, ik kan niet met iedereen even goed samenwerken; ik heb een (trainings-)maatje nodig om mee te oefenen, zodat we elkaar kunnen helpen; steun van mijn familie en vrienden is belangrijk voor mij om verder te komen;
6.
marathon girl
Het bekijken van de film
Voorbereiding op de filmvertoning: • Zorg dat u de film zelf voor vertoning hebt gezien; • Zorg ervoor dat u goed voorbereid bent door het lezen van deze handleiding; • Maak een lijstje van onderwerpen die u met uw klas wilt bespreken (met behulp van Werkblad 1); • Wees bewust van uw eigen waarden en normen. Kinderen groeien op met verschillende achtergronden, verschillende waarden en normen, verschillende opvoedingsstijlen. Wat voor de een normaal is, is dat voor de ander niet. Val kinderen niet af. Val ook hun ouders niet af. U kunt wel vertellen wat uw eigen mening is. Zo is voor de ene ouder het behalen van goede cijfers of de beste zijn in een sport het belangrijkst, voor de ander de sfeer in de groep of het leren samenwerken. Ook kunnen er seksespecifieke verschillen zijn in verwachtingen of speelt (bij-)geloof een rol of vooroordelen over een gehandicapt of ziek kind. 6.1
Wat vertelt u vooraf: Voordat de film begint kunt u bijvoorbeeld met de volgende vragen inleiden: 6.2
• “Wie van jullie doet er aan sport?” • “Wat doe je voor sport?” • “Wat vind je leuk aan die sport?” • “We gaan naar een film kijken en dat gaat over Julie en Tonie. Zij houdt niet van rennen en hij zou graag willen dat hij het kon. Weet jij tot welke Olympische sport de marathon behoort?” • “Wie heeft er iets van de Olympische Spelen gezien?” • “Welke sporten zijn nog meer Olympische sporten?” • “Wie weet wat het motto is van de Olympische Spelen?” [sneller, hoger, sterker]
7.
marathon girl
Het nabespreken van de film
Hoe praat u na afloop met de kinderen over de film? • In Werkblad 1 staan aanwijzingen en hulpvragen om de film na te bespreken met kinderen uit groep 5-8; • In Werkblad 2 vindt u verdiepingsvragen en opdrachten voor de kinderen uit groep 7-8; 7.1
Hieronder staan tips om u voor te bereiden op het gesprek: • Creëer een sfeer waarin de kinderen zich prettig en gerespecteerd voelen, zodat u open met elkaar kunt praten; • Vertel ook over uw eigen ervaringen en gevoelens toen u zo oud was als uw leerlingen. Op deze manier geeft u een goed voorbeeld van wat u bedoelt en verlaagt u de drempel voor kinderen om over hun eigen gevoelens te praten. • Denk na over voorbeelden van situaties in de gymles, kleedkamer of klaslokaal hoe kinderen met elkaar omgaan; via concrete voorbeelden kunt u bespreekbaar maken of het ook op een andere manier kan; • Via de sport bespreekt u de Olympische Waarden (zie 5.4) en creëert u een ingang naar de omgang met elkaar in de sport en op school; • Vertel uw leerlingen dat het niet alleen gaat om sneller, hoger, sterker. Ook vriendschap en respect zijn erg belangrijk. • Zorg voor een goede afsluiting van het gesprek, eindig positief. 8.
Hoe verder
Hoe verder met het onderwerp in de klas verder gaan? Ideeën zijn: • Olympisch lespakket: www.ikjijwij.info • Sluit aan bij schoolbrede sociaal-emotionele lesmethoden (indien van toepassing) • Bekijk de film “Be a champion in life”. Deze vindt u op de beeldbank van www.ikjijwij.info • Kies voor een weerbaarheidstraining bv. het Marietje Kessels Project om kinderen voor zichzelf te leren opkomen (met respect voor de ander). • Bekijk ook de film “Joey’s First Fight” met bijbehorend lespakket. De Olympische sport die hier aan bod komt is boksen. • Bekijk ook de film “6 tips” met bijbehorend lespakket. De Olympische sport die hier aan bod komt is voetbal.
marathon girl
Colofon Uitgave:
NOC*NSF
Tekst:
Tacey Benig, SO&T, www.kwaliteitinopvoeden.nl
Eindredactie:
Fabienne van Leeuwen, NOC*NSF
Opmaak:
Zinder & Delicatessen in beeld
Deze handleiding maakt onderdeel uit van IK•JIJ•WIJ Olympische Educatie Programma: Filmeducatie Copyright ©2012 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van NOC*NSF
marathon girl
Werkblad 1 leerkracht – basis voor groep 5-8 In de klassikale nabespreking van de film leren kinderen van elkaar door naar elkaar te luisteren en uw inbreng.
Olympische Waarden IK - excelleren het kennen, erkennen en herkennen van eigen gevoelens en talenten; bv. ik geef niet op, ik haal het beste uit mezelf, ik baal als ik verlies;
JIJ - respect hoe ken, erken en herken ik de gevoelens van een ander; respect voor de ander hebben; bv. ik respecteer de beslissing van de scheidsrechter; mijn zus kan niet zo hard rennen, maar ik ben trots op haar dat ze het probeert;
WIJ - vriendschap hoe kun je goed omgaan met elkaar zonder jezelf en de ander voorbij te lopen, begrip voor en begrijpen van elkaar; samen spelen, samen doen, samen werken. bv. wij zijn een team, ik kan niet met iedereen even goed samenwerken; ik heb een (trainings-)maatje nodig om mee te oefenen, zodat we elkaar kunnen helpen; steun van mijn familie vind ik belangrijk om verder te komen;
marathon girl
Ter voorbereiding Lees het kader over de Olympische Waarden. Welke thema’s zijn actueel in uw klas? • IK: • JIJ: • WIJ:
• Observeert u in uw klas bepaald gedrag en wijze van omgaan met elkaar die u wilt verbeteren?
• Zijn er sociale vaardigheden die versterkt zouden mogen worden (zie kader op pag 10)
marathon girl
Sociale vaardigheden Sociale vaardigheden die belangrijk zijn: • zelfvertrouwen, trots zijn op jezelf (IK) • luisteren naar een ander (JIJ) • aandacht geven aan een ander, de ander helpen (JIJ WIJ) • rekening houden met een ander (JIJ) • grenzen herkennen (IK JIJ) • grenzen aangeven: nee/stop durven zeggen (IK JIJ) • samen sporten, samen spelen, samen leven, samen werken (WIJ)
Nabespreking Om de kinderen kennis te laten maken met de Olympische Waarden kunt u het gesprek beginnen met behulp van de volgende hulpvragen die geordend zijn in IK, JIJ en WIJ vragen.
Hulpvragen IK vragen • Waar ben jij goed in, waar ga je voor? • Jouw plezier. Welke sport vind je leuk? Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs een sport te zijn die door uw leerling beoefend wordt. Het kan ook een sport zijn die leuk is om naar te kijken. • Jouw talent. Waar ben je goed in? Welke sport kun je goed? Dit kan ook een onderdeel van een sport zijn, bijvoorbeeld gooien, vangen of springen. • Jouw talent. Waar ben je verder goed in? Denk aan school, gym, thuis, op straat, hobby’s, sociale vaardigheden. • Het is goed om je talenten te kennen. Met talent bedoelen we ook: je best doen, een goed gevoel hebben, trots zijn op jezelf. Als kinderen het lastig vinden, kunt u ook om concrete voorbeelden vragen. Denkt u aan: ik ben er trots op dat ik goed kan hardlopen (resultaat), en dat komt omdat ik elke dag geoefend heb (je best doen voor iets, wilskracht). Bereidt u zich voor op het geven van een eigen voorbeeld.
marathon girl
• We hadden het over Olympische Waarden; de eerste waarde is excelleren is het beste uit jezelf halen. JIJ vragen: • Waar vind jij andere kinderen goed in. Waar mogen zij trots op zijn voor zichzelf? • U kunt de IK vragen gebruiken om kinderen te oefenen in het herkennen van gevoelens en talenten bij de ander. • De observaties en reacties van de leerlingen van en op elkaar geven u veel informatie over de verhoudingen in de klas. • Vraag ook naar bepaalde sociale vaardigheden die u in uw klas zou willen versterken als bruggetje naar de WIJ vragen. • We hadden het over Olympische Waarden; de tweede waarde is respect voor de ander hebben.
WIJ vragen: • Vraag uw leerlingen waar ze aan denken bij het woord excelleren (respectievelijk respect en vriendschap) • Wat is een tegenstander? Hoe ga je daar mee om? • Hoe gaan wij als klas met elkaar om? Is bijvoorbeeld excelleren belangrijker dan respect? • Waar kunnen we trots op zijn als klas? (bv. wij zijn een groep, wij doen dat zo!) • Waar kunnen we als klas nog aan werken? Kunnen we er afspraken over maken? • We hadden het over Olympische Waarden; de derde waarde is vriendschap. Klassikale nabespreking film (zie werkblad voor kinderen): • Wie kan kort vertellen waar de film over ging? • Wat is Tony’s wens? • Wat vond je belangrijk in de film? Hoe kun je het benoemen? • Wie herkent zich in Julie of Tony (in een andere situatie/sport/hobby)? Wie juist niet? • Wat heeft Julie geleerd in de film? En Tony? • Wat ben je tegen gekomen in de film over de Olympisch waarden? • Herken je excelleren, respect en vriendschap bij Julie of Tony? • Herken je excelleren, respect en vriendschap bij jezelf? • Herken je excelleren, respect en vriendschap bij ons (in de klas)
marathon girl
Werkblad voor kinderen Opdracht 1: Eens of oneens? Ben je het met de meningen hieronder eens of oneens? Verklaar je keuze en bespreek de verschillen met de klas!
1
Als je in een rolstoel zit, kun je niet sporten
Eens / oneens / weet ik niet
2
Als je in een rolstoel zit, kun je niet aan de Olympische Spelen meedoen
Eens / oneens / weet ik niet
3
Als je ergens goed in bent, heb je geluk
Eens / oneens / weet ik niet
4
Om goed te blijven, heb je geluk nodig
Eens / oneens / weet ik niet
5
Ik geloof in mijn horoscoop die voorspelt dat het deze week tegen zit
Eens / oneens / weet ik niet
6
De marathonloper uit de film had zijn ketting nodig om te kunnen rennen
Eens / oneens / weet ik niet
7
De marathonloper won dankzij zijn ketting
Eens / oneens / weet ik niet
8
Julie heeft geen zin om te rennen
Eens / oneens / weet ik niet
9
Tony overtuigt zijn zus dat ze kan hardlopen
Eens / oneens / weet ik niet
10
Julie, Tony en hun vriendin werken niet goed samen om de ketting terug te brengen
Eens / oneens / weet ik niet
marathon girl
Opdracht 2: Het ‘Me-You-We’ boekje Maak een boekje waarin jezelf de hoofdrol speelt. Het boekje kan de volgende hoofdstukindeling hebben: Me (IK) • Zo zie ik eruit (een foto en/of tekening van jezelf en een beschrijving van hoe je eruit ziet); • Dit is mijn leven (bijvoorbeeld of de buurt waarin je leeft of je hobby's) ; • Zo zie ik mezelf • Ik zou willen…(zou je jezelf willen veranderen?) • Ik vind… (wat is jouw mening over excelleren) You (JIJ) • Hoe denk ik over anderen (bv een verhaal over jij en je familie en je vrienden); • wat is jouw mening over respect We (WIJ) • wat doe ik samen met anderen; • wat is jouw mening over vriendschap
Vroeger en later (hoe je er vroeger uitzag, wat je vroeger leuk vond en nu niet meer, wat je later wilt worden)
marathon girl
Werkblad 2 leerkracht – verdieping voor groep 7-8 Gebruik van dit werkblad
De opdrachten die in dit werkblad zijn beschreven, zijn extra verdiepingsopdrachten voor kinderen uit groep 7/8. Hier wordt meer een beroep gedaan op het reflecterend en empathisch vermogen. De vragen en opdrachten uit Werkblad 1 kunnen als basis gebruikt worden. Al naar gelang welke thema’s actueel zijn in uw klas kunt u de laatste 20 minuten kiezen voor een verdiepende opdracht uit Werkblad 2 of als een extra les. Keuze opdracht a: Portrettengalerij Trots zijn op wie je bent: 1.
Bedenk op welke manier jij jezelf kan presenteren op een foto waar jij trots op bent
2.
Vul de volgende tekst aan: Ik ben er trots op, dat ik …….
3.
Jij – vriendschap betekent voor mij ….
4.
Wij – respect in onze klas betekent….
5.
Zet je klasgenoten op de foto waarop je kan zien dat hij/zij trots is op iets.
6.
Maak een portrettengalerij in bv powerpoint of Prezi of stel een filmpje samen
7.
Laat de film in de klas of op een ouderavond zien
Keuze opdracht b: Schrijfwedstrijd Schrijf een opstel over jouw sportbeleving. Verwerk in je verhaal ook (een van) de Olympische Waarden IK, JIJ, WIJ. Bekijk daarvoor eerst de drie filmpjes op de website. Ga naar www.ikjijwij.info, klik in de menubalk de blauwe tab FILMS aan. In de onderste rij ringen kun je drie filmpjes aanklikken die gaan over excelleren, respect en vriendschap. Kies een
marathon girl
filmpje (waarde) uit en schrijf dan jouw verhaal over jouw eigen sportbeleving. Dit mag ook fictie zijn! Deze opdracht kunt u als huiswerkopdracht meegeven. De kinderen schrijven een opstel over hun eigen sportbeleving.
