24-4-2014
Samenspel met mantelzorg en het netwerk: face to face & online
Yvonne de Jong, 11 april 2014 Congres Wijkverpleegkundigen anno nu
Inhoud Kennis van mantelzorg Visie op samenspel SOFA-model 4 stappen mantelzorgondersteuning Ecogram EDIZ Familieparticipatie 2.0 Aan de slag!
Mantelzorg
1
24-4-2014
Vraag 1 Hoeveel procent van alle zorg (V&V) wordt verleend door mantelzorgers?
• Zitten:
20%
• Staan:
50%
• Staan opzij:
80%
Vraag 2 Welke type mantelzorger komt het meest voor?
• Zitten:
65+ vrouw die voor haar echtgenoot zorgt
• Staan:
45+ dochter die voor haar zelfstandig wonende ouder(s) zorgt
• Staan opzij:
40+ man die voor zijn inwonende moeder zorgt
Vraag 3 Welke taken doen mantelzorgers het meest? • Zitten:
Psychosociale begeleiding, zoals emotionele steun en regeltaken
• Staan:
Huishoudelijke zorg, zoals boodschappen doen en het huishouden
• Staan opzij:
Persoonlijke verzorging, waaronder hulp bij wassen en aankleden
2
24-4-2014
Vraag 4 Hoeveel mensen combineren mantelzorg met een betaalde baan? • Staan:
1 op de 8
• Zitten:
1 op de 12
• Staan opzij: 1 op de 20
Vraag 5 Hoeveel mantelzorgers voelen zich zwaar belast door de mantelzorg? Staan:
17 %
Zitten:
27%
Staan opzij:
40%
Ontwikkelingen • • • • • • •
Zorg wordt te duur Extramuraliseren van ZZP’s Van AWBZ naar Wmo en langer thuis Meer focus op zorg en ondersteuning ‘in eigen kring’ Van “zorgen voor” naar “zorgen dat” Van Verzorgingsstaat naar Participatiemaatschappij Verbinden, verlichten en versterken
3
24-4-2014
Visie: Samenspel
Film Samenspel met mantelzorg
SOFA-model Je kunt op vier manieren naar mantelzorgers kijken: Partner in zorg/collega Cliënt
Echtgenoot, dochter, moeder, vriend Expert
4
24-4-2014
SOFA-model
Samenwerken Ondersteunen Faciliteren Afstemmen
SOFA-model
Samenspelscan: 0-meting • Snelle manier om de belangrijkste verbeterpunten te achterhalen bij alle relevante betrokkenen. • Het gaat om uw eigen oordeel. • Grafieken en tabellen komen automatisch in beeld. Meeste respons door het per team persoonlijk uit te delen aan teamleden, mantelzorgers en cliënten die in staat zijn het formulier (met hulp) in te vullen.
5
24-4-2014
Grenzen • Mantelzorgers, familieleden zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen zorghandelingen, waar dan ook. • Alle verpleegkundige en verzorgende handelingen die familieleden in de thuissituatie verrichten, mogen ze ook in de zorgorganisatie doen.
Mantelzorgers ondersteunen: 4 stappen • • • •
Herkennen Vroegtijdig signaleren Ondersteunen Verwijzen
Herkennen Manieren om mantelzorgers vroegtijdig op te sporen: •Vraag aan de patiënt of hij of zij hulp krijgt van een partner, kind, familielid, vriend of buur (liefst al bij intakegesprek). •Nodig de mantelzorger uit om erbij te zijn als u langs komt. •Kijk in het zorgdossier of er mantelzorgers zijn, die in het dossier schrijven.
6
24-4-2014
Vroegtijdig signaleren Manieren om problemen bij mantelzorgers te signaleren: • • • •
Houd uw oren en ogen open: is dit een mantelzorger? Heeft hij/zij op dit moment behoefte aan hulp? Neem de mantelzorger als het kan even apart en vraag hoe het gaat. Let op fysieke, psychische en gedragsmatige symptomen van overbelasting. Gebruik screeningsinstrumenten als de EDIZ en CSI om de belasting van mantelzorgers te meten.
Ondersteunen • Vraag de mantelzorg hoe het gaat, probeer open vragen te stellen. • Voorzie de mantelzorger van concrete informatie en advies om zo goed mogelijke zorg te kunnen verlenen. • Stimuleer de mantelzorger om de zorg meer te delen met andere mensen uit het sociale netwerk. • Bied de mantelzorger legitimering voor het inschakelen van hulp. Behoefte van mantelzorgers: Informatie & advies Luisterend oor Praktische en financiële ondersteuning Respijtzorg
Verwijzen Praktische tips: •Zorg voor een sociale kaart voor mantelzorgondersteuning. •Geef niet alleen een folder mee – mantelzorgers hebben doorgaans nauwelijks tijd om te lezen. Verwijs liever “actief” door. •Geef aan wat de positieve ervaringen van andere mantelzorgers zijn over mantelzorgondersteuning. •Kijk of er hulpmiddelen zijn die de mantelzorger kunnen ondersteunen.
7
24-4-2014
Vormen van mantelzorgondersteuning •
Steunpunt mantelzorg voor informatie, advies, emotionele steun, praktische hulp en respijtzorg. Lokale adressen via www.mezzo.nl
•
Mantelzorglijn; telefonische hulplijn (€ 0,10 p/m) 0900 - 20 20 496 op werkdagen van 9 tot 16 uur of via de website van Mezzo
•
www.respijtwijzer: landelijk overzicht respijtzorgaanbod (tijdelijke en volledige overname van de mantelzorg
•
Vrijwillige ondersteuning en hulp meestal via vrijwillige thuishulp te vinden
•
Huishoudelijke zorg, klussendiensten, boodschappendiensten etc. (wmoloket en welzijnsorganisaties)
•
www.hulpmiddelenwijzer.nl
Ecogram
Familiefabels Misvattingen over de betrokkenheid van familie
8
24-4-2014
EDIZ Mantelzorgers zorgen goed voor een ander maar niet altijd goed voor zichzelf. Ze vragen niet snel om hulp als de zorg te zwaar wordt. Dat kan stap voor stap gaan: ongemerkt neemt de belasting toe omdat ze steeds meer taken op zich nemen en degene voor wie ze zorgen verslechtert. Meetinstrument: EDIZ Ervaren druk informele zorg
94% Nederlandse huishoudens heeft internet
Familieparticipatie 2.0 • Digitaal communiceren en zorg plannen via sociaal online platform. • Bereiken en betrekken van familieleden via social media. • Familie op het hoofdmenu corporate website.
9
24-4-2014
Sociaal online platform Digitale communicatie is een éxtra communicatiemiddel dat snel, handig en leuk is. Vilans biedt onafhankelijk overzicht van aanbod: Overeenkomsten: •Veilig communiceren en plannen via internet Verschillen: •Gratis vs. betaald •Functionaliteiten •Doelgroepen •Intramuraal, extramuraal
Digitaal communiceren methet?de Familienet: hoe werkt familie
Soort berichten • Sfeerberichten
• Praktische berichten
• Gezondheidsberichten
• Algemene berichten
10
24-4-2014
Voordelen Familienet Voordelen: • Tijdwinst • Groter bereik • Flexibiliteit • Duidelijkheid • Verbeterde relatie, meer begrip • De leuke dingen in de zorg tonen
Nadelen: • Niet iedereen heeft internet • Geen face to face contact • Niet altijd meteen antwoord
Zorgsite: thuis, (tijdelijk) verblijf
Huiskamermodule Zorgsite In deze 'huiskamermodule' kunnen families onderling en met professionals informatie uitwisselen over bijvoorbeeld verjaardagen van de bewoners, aankondiging van activiteiten, het menu van de dag en een oproep voor vrijwilligers.
11
24-4-2014
Voordelen Zorgsite • • • • •
Makkelijk vrienden en familie op de hoogte houden Meer mensen betrekken bij de zorg Zichzelf inplannen op taken Forum om berichten te delen Elk moment van de dag, via internet, op de hoogte blijven en met elkaar communiceren.
Caren: gratis voor iedereen • Cliënten en mantelzorgers kunnen Caren koppelen aan een zorgaanbieder. • Planning van de zorgaanbieder verschijnt in de agenda van Caren.
We helpen:
marktplaats vraag en aanbod
12
24-4-2014
Social media in de zorg Familieleden bereiken en betrekken via social media
Twitterspreekuur wijkverpleegkundigen van Zichtbare Schakel Arnhem (2012) #VpkChat voor zorgprofessionals Blog Nicole : over haar werk als wijkverpleegkundige Handreiking Social media V&VN
Careyn Snavelenburg Facebook, Laurens, twitter Omring, youtube
Familie op het hoofdmenu Plaats informatie voor de familie op een prominente en eenduidige plek op de website. Zorgpalet Baarn-Soest, Amsta Argos Zorggroep Familiekanaal Beweging 3.0 Raffy Rijst GGZ:GGZ Centraal Gehandicaptensector: ‘s Heerenloo museum
Aan de slag in 4 groepen 1. 2. 3. 4.
Mantelzorgspel Samenspelscan EDIZ Ecogram
13
24-4-2014
Mantelzorgspel (1) Het mantelzorgspel is een soort ganzenbord en bestaat uit drie soorten vragen: casusvragen, stellingvragen en kennisvragen. • Lees de handleiding • Speel het spel
Samenspelscan (2) Vragenlijst gebaseerd op SOFA-model
•
• •
Vul de vragen in vanuit je eigen rol, gaat om je eigen oordeel. - geen verbetering nodig - enige verbetering nodig - veel verbetering nodig Bespreek de verbeterpunten in de groep Schrijf actiepunten op n.a.v. de verbeterpunten
EDIZ (3) Vragenlijst Ervaren druk door informele zorg • Lees de toelichting • Bespreek in tweetallen hoe je met de mantelzorger in gesprek zou gaan over deze vragenlijst. • Neem de vragenlijst bij elkaar af •
Bespreek in de groep je aanpak en je ervaring.
14
24-4-2014
Ecogram (4) Met een ecogram brengen we de belangrijke sociale contacten van de cliënt in kaart. •Lees de toelichting •In tweetallen: teken zelf een leeg ecogram, neem een cliënt in gedachten en vul in wat je weet. •Bespreek het daarna in de groep.
Plenaire terugkoppeling
Meer informatie • Samenspel op www.expertisecentrummantelzorg.nl • Grenzen en Samenwerking op www.zorgbetermetvrijwilligers.nl • Familieparticipatie op www.vilans.nl en www.zorgvoorbeter.nl
Yvonne de Jong,
[email protected] 030-7892402/06-22810376 @metdefamilie
Speelt de Theatervoorstelling “Familiefabels” Misvattingen over de betrokkenheid van familie
15
