Manifest Genk
Beeld: C-mine expeditie Commerciële bijlage, valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.
Fugiasperovid quati optatem nobitaerunt eos paris initibus derendam et quidelis as et aute vel es eos ab inim intiostis nonsequae ese cuscias.Imi, abore perum, te laut pro eniamen ihitiss equunt videscitatia assi dolumque maiore prernam, sum quibus, omnis samenetur aute aut porporeperro inus molor aditi des ditatempe omnis et es sinctor ibusamendeni ommosti bus in net que cum fuga.
Ooit was Genk een mijnwerkersgemeente, nu is het de derde industriepool van
Het Thor park op het voormalige mijnterrein van Waterschei is in ontwikkeling tot
Vlaanderen met 65.000 inwoners. De stad wil af van zijn eerder grauwe en
hoogwaardig bedrijvenpark met wetenschapspark, een toekomstige hotspot voor
onpersoonlijke imago en zet al enkele jaren in op creativiteit en innovatie.
kenniseconomie die ontwikkeld wordt in samenwerking met universitaire instel-
Met de oude mijnsites als trekkers voor het nieuwe Genk. Sinds de opening die
lingen en private partners. Nog voor de aanvang van de renovatiewerken aan
begon met de renovatie van de voormalige bad- en lampenzalen tot filmzalen-
het prachtige hoofdgebouw van de mijnsite, streek Manifesta hier neer met een
complex in 2005 is C-mine een nieuw nest voor ondernemers, artiesten,
indrukkende kunsttentoonstelling.
studenten en cultuurliefhebbers. Aan de hotspot worden stelselmatig nieuwe onderdelen toegevoegd. Na de erg geslaagde restauratie van het Energiege-
Twee indrukwekkende sites, twee speerpunten voor de nakende creatieve zomer
bouw tot cultuurcentrum, designcentrum en toeristisch bezoekersonthaal – “een
waarmee Genk zich manifesteert. Daarin is zowel plaats voor jonge revolutionai-
verbluffende, maar bescheiden metamorfose”, dixit architectuurcriticus Koen Van
ren als gevestigde waarden, zowel voor koolstof als voor kleuren voor verleden,
Synghel – opende in april C-mine expeditie de deuren. Een artistiek en hedendaags
heden en toekomst.
monument voor het mijnverleden. Een daad van verzet tegen de vergetelheid.
Colofon
SPECIAL¬STAD¬'ENK¬ ¬¬JUNI¬¬s¬65¬7IM¬$RIES ¬BURGEMEESTER ¬3TADSPLEIN¬ ¬¬'ENK¬s¬FOTOGRAlE¬(UGO¬4HOMASSEN ¬3TIJN¬"OLLAERT ¬+RISTOF¬6RANCKEN ¬STAD¬'ENK TEKSTEN¬+ATRIEN¬3TEYAERT¬s¬REALISATIE¬STAD¬'ENK ¬STADSMARKETING¬s¬COVERFOTO¬3TIJN¬"OLLAERT¬s¬MEER¬INFO¬WWWGENKBE¬s¬WWWFACEBOOKCOMSTADGENK
“
De tijd van kompels en kolen
“
is voorbij, maar in Genk
Marge in generositeit”
koesteren ze hun verleden. Op C-mine, de voormalige site van Winterslag, krijgt het mijnerfgoed een nieuwe bestemming. Sinds de opening is het
Een plek van verwondering Het is niet evident om het historische met het hedendaagse te combineren zonder iets te forceren, maar in C-mine is
Koen Van Synghel, Architectuurcriticus
een trekpleister. De site lokt bezoekers naar cinema Euroscoop, het C-mine designcentrum en C-mine cultuurcentrum – in het indrukwekkend gerestaureerde Energiegebouw – en studenten naar de MAD-faculty. Het is een unieke, bijzonder karaktervolle en meermaals bekroonde plek die Genk een meer wereldse uitstraling geeft. C-mine speelt niet toevallig een sleutelrol in het Limburgse kandidaatdossier VOOR¬5.%3#/¬7ERELDERFGOED¬#REATIVITEIT¬IS¬HET¬ toverwoord op C-mine, of het nu op toeristisch, cultureel, educatief of economisch vlak is. Die laatste pijler wordt dit jaar versterkt, want de investering van 70 miljoen euro voor C-mine moet gaan opleveren. En dus opent binnenkort C-mine crib, een businesscentrum voor creatief Ondernemen, waar bedrijfsruimtes en flexibele werkplekken beschikbaar zullen zijn. Anders dan Thor Park, dat in de steigers staat op de mijn van Waterschei, mikt C-mine op creatieve en artistieke bedrijvigheid. Er vestigden zich al creatieve bedrijven zoals Nascom , Studio Pieter Stockmans en Painting With Light, maar het ontbrak nog aan een internationaal merk. Daar brengt Microsoft nu verandering in. In Genk
dat gelukt. Ik vind het een verbluffende, maar beschei-
“Genk is een beetje de Far West: nog niet helemaal af,
den metamorfose van het Energiegebouw. Je voelt dat
met grote stukken groen tussen de bebouwing, en soms
er een erg frisse wind heeft gewaaid, maar niet op een
met haken en ogen aan elkaar hangend. Ik vind dat wel
pretentieuze manier. De laatste tien tot vijftien jaar is er de
sympathiek en ze hebben er een goed model voor een
zogenaamde blub architecture, die spektakel wil en het
positieve samenleving. Neem daar het aparte karakter
Bilbao-effect zoekt. Maar in C-mine vind je weinig zulke
van de architectuur bij en je hebt iets min of meer uniek
dada’s, gadgets of modieuze elementen. Die discretie vind
voor Vlaanderen. Het is niet de grootste hotspot, maar in
ik een grote kwaliteit. De architecten leggen sterke visuele
de plooien gebeuren er interessante dingen op het vlak
accenten, zoals het grafisch uitziende buitenterras met de
van architectuur. Zo is het Energiegebouw, waarin een
machinekamervloer, en geven het gebouw daardoor een
symbiose werd gerealiseerd tussen creatieve en artistieke
eigen identiteit, maar zonder het risico dat het gedateerd
functies waaronder het cultuurcentrum en designcentrum,
raakt. Ze hebben zich de taal eigen gemaakt. De impact
op C-mine één van de betere gebouwen van de laatste ja-
is niet direct en moeilijk te meten, maar ik geloof wel dat
ren in Vlaanderen. Het mag naast de aanpak van de oude
C-mine een positief effect kan hebben op de identiteit van
mijnsites in het Ruhrgebied staan en beantwoordt beter
Genk. Het toont dat er meer is dan alleen voetbal, om maar
aan wat een creativiteitscentrum moet zijn dan vele van
iets te zeggen. De stad gaat in elk geval op een bewuste
zijn nieuwgebouwde evenknieën. Net door de aanwezig-
en verantwoordelijke manier met architectuur om. Het is
heid van de geschiedenis heeft C-mine een soort marge
een relatief kleine stad maar als ze bouwen in de publieke
in generositeit. De ruimte is niet 100 procent bepaald of
ruimte stellen ze zich vragen en nemen ze het serieus. Als
functioneel. Zo zie je nog altijd de oude turbines, ook al
bezoeker moet je C-mine vooral gaan beleven en je onge-
hebben ze nu geen functie meer. En zo is oud en nieuw
dwongen laten initiëren in de geschiedenis van de plek. Ga
heel interessant met elkaar verknoopt. De architecten van
naar een voorstelling of een feest, maak een wandeling. Je
.%¬ARTICULEREN¬DIE¬GRENS¬TUSSEN¬DE¬TWEE¬HEEL¬ZUIVER ¬
zult zien dat het echt leeft. C-mine reikt genoeg elementen
bijna als chirurgische incisies. Dat maakt het intrigerend.”
aan zodat iedereen er verwonderd kan raken.”
hopen ze dat dat in de toekomst veel jonge, creatieve bedrijven zal aantrekken.
Meer info en programma-aanbod: C-mine, ¬'ENK ¬¬¬¬ ¬WWWC MINEBE
C-mine
Koen Van Synghel, Architectuurcriticus
werelds erfgoed Op verkenning Innoveren met Legoblokjes “In Genk is een zeer creatief, innoverend weefsel aanwezig en dat strookt heel erg met wat wij willen doen”, zegt Peter Dedrij, directeur van Microsoft Innovatiecentra (MIC). 7ERELDWIJD¬ZIJN¬ER¬MEER¬DAN¬¬-)#S ¬WAARVOOR¬-ICROSOFT¬ samenwerkt met overheden en academici en die lokale bedrijven en starters vooruit helpen. Dit jaar opent het eerste Vlaamse MIC in Genk en Kortrijk. “Er zijn natuurlijk verschillende paden naar de toekomst, maar samen met de Vlaamse overheid, één van onze partners, maken we daar een speerpunt van e-health, digitale toepassingen voor de zorgsector.” “We brengen de sector, de industrie en andere partijen samen om innovatie te stimuleren. Want vernieuwing grijpt vandaag vooral op het snijpunt van verschillende sectoren plaats. Zo kan het onderzoek over gaming van de
MAD-faculty interessant zijn voor ons. Via spelletjestechnie-
dus niet wachten om met het MIC binnenkort onze definitieve
Bezoekers kunnen vanaf juli C-mine op eigen houtje
ken kunnen psychiatrische patiënten misschien bepaalde
plek op C-mine te betrekken.”
ontdekken met de C-mine guide, een iPod-tour die hen in
denkprocessen leren. Ook voor de opleidingen en conferen-
het Nederlands, Frans of Engels door de site gidst. Je kunt
ties die we zullen opzetten is C-mine een goede uitvalsbasis.
Design Hub Limburg
En als we nieuwe bedrijven helpen opstarten kunnen die daar
Binnen dit creatief innoveren past ook de werking van
C-mine bezoekersonthaal verkoopt ook een ontdekkings-
co-workingspace krijgen.”
Design Hub Limburg, een samenwerkingsverband tussen
kaart, op papier. Die kijkt verder dan de site en neemt je
“Innovatie is een woord dat te pas en te onpas wordt ge-
vijf Limburgse design organisaties. Ook Design Hub Limburg
ook mee op verkenning in de nabijgelegen tuinwijk en de
bruikt. Met het MIC proberen we ervoor te zorgen dat nieuwe
zal C-mine als uitvalsbasis kiezen voor het opzetten van een
Vennestraat, met z’n volkskeukens en kleine winkels. Wie
ideeën ook toegepast worden en een economische return
breed aanbod voor jonge creatieven en designers die zich
liever met een stadsgids op pad gaat door het vernieuwde
HEBBEN¬/NS¬DOEL¬VOOR¬DE¬KOMENDE¬DRIE¬JAAR¬IS¬¬NIEUWE¬
willen professionaliseren, die de markt willen verkennen of
%NERGIEGEBOUW¬KAN¬ELKE¬ZONDAG¬OM¬¬UUR¬OP¬# MINE¬
ONDERNEMINGEN¬TE¬CREÑREN¬EN¬¬TOT¬¬NIEUWE¬JOBSv
de stap naar ondernemerschap willen zetten. Daarnaast is er
terecht voor een rondleiding van anderhalf uur.
“Zakendoen draait rond mensen, want het zijn zij die in-
een aanbod voor bedrijven die door middel van design willen
noveren, niet de technologie zelf. Ik vergelijk IT-producten met
innoveren. The Machine, zie verder, is een eerste project van
C-mine bezoekersonthaal, C-mine 10 (ingang tegenover de
Legoblokjes: wat je ermee bouwt hangt af van de creativiteit
Design Hub Limburg.
TWEE¬SCHACHTEN ¬¬¬¬ ¬WWWC MINEBE
van mensen, van bestaande en potentiële partners. Ik kan
de wandeling ook maken met je eigen smartphone. Het
5I4¬IN¬'ENK ¬¬¬¬ ¬WWWUITINGENKBE
foto: Stijn Bollaert
Anderhalve kilometer avontuur
foto: Stijn Bollaert
C-mine expeditie is een wandeling van anderhalve kilometer in de authentieke luchtgangen van de mijn van Winterslag, die eindigt op de hoogste schachtbok van België, op 62 meter hoog. Onderweg komt de bezoeker door luchtgangen, door geheugenkokers waarvoor schrijvers en beeldend kunstenaars samenwerkten, een geluidscel, langs een panoramakijker en door de voorschacht en een doolhof. Voor kinderen is er het familiespel ‘Waar is Cyriel de Krekel’. Met die interactieve en onconventionele benadering hoopt C-mine toeristen van dicht en ver te lokken en hun een zintuiglijke en leerrijke uitdaging voor te schotelen. Er is vijf jaar gewerkt aan het concept en de realisatie van C-mine expeditie, dat in april de deuren opende en in totaal vijf miljoen euro kostte.
# MINE¬EXPEDITIE ¬# MINE¬¬BUS¬ ¬¬'ENK ¬¬¬¬ ¬ foto: Stijn Bollaert
foto: Stijn Bollaert
C-mine
expeditie
Openingsuren: zie www.c-mine-expeditie.be
De architect als curator C-mine expeditie is het grootste project tot nu toe van het Gentse NU Architectuuratelier, dat Halewijn Lievens en Armand Eeckels oprichtten in 2003. Ze kregen de hulp van Grontmij Hasselt en L-groep @rchitectenbureau. “De monumentale, functionele gebouwen op C-mine en het ondergrondse van dit project spraken ons zeer aan”, zegt Lievens. “Door tunnels lopen is een primaire ervaring, zoals een berg beklimmen of door een bos wandelen, en dat gaf ons de kans mensen aan te spreken op een soort archaïsch niveau, herkenbaar maar niet alledaags.”
De geheugenkokers Dichter Luuk Gruwez, fotograaf Stephan Vanfleteren
Ik vind het heel aangrijpend hoe Stephan met zeer
Waarom is dat een troef?
en sound designer Stef van Alsenoy maakten een
weinig middelen de essentie van mijn verhaal en het
Het houdt ons ontwerp ver van een oppervlakkige toeristische
verhaal voor één van de geheugenkokers.
verloop van de tijd weet te suggereren. Hij brengt een
attractie, iets wat wij associëren met een soort decor of enter-
“
C-mine expeditie houdt bezoekers scherp en geeft ze een voldaan gevoel als ze zichzelf overwinnen.” Halewijn Lievens, architect
roerloze mijnwerker in beeld. Alleen de wind beroert
tainment. Architectuur wil net ruimtes creëren die niet vluchtig
‘Mijn pa was eigenlijk een zwarte’. Zo begint mijn
zijn lange haren. Ook voor het concept van C-mine
zijn en waarmee mensen een één-op-één-relatie hebben.
VERHAAL¬OVER¬EEN¬JONGETJE¬IN¬¬WIENS¬VADER¬MIJNWER-
expeditie sta ik vol bewondering. Het probeert voor iets
Daarom kozen we ook niet voor een multimediale aanpak
ker is. Hij is zijn idool, ook al is hij de grote antiheld, die
wat dreigt verloren te gaan alsnog een artistiek monu-
omdat die snel gedateerd kan zijn. Onze wandeling, met het
gedomineerd wordt door zijn vrouw. Zij is maniakaal
ment op te richten. Ik zie het als een daad van verzet
contrast tussen het ondergrondse van de tunnels en het weidse
bezig met properheid. Ze heeft altijd gedroomd van
tegen de vergetelheid.
uitzicht van op de schachtbok, is een ervaring die over twintig
een ridder op het witte paard, maar moet het stellen
jaar nog kan aanspreken.
met een ridder van de nacht, een simpele mijnwerker.
www.luukgruwez.be
Anders dan in veel van mijn verhalen is de moeder-
www.stephanvanfleteren.com
Hoe gaat u om met het mijnverleden?
figuur hier een kreng. Als schrijver moet je je niet 100
www.stefvanalsenoy.com
We hebben geprobeerd voorbij te gaan aan clichés door het
procent identificeren met je personage. Dit vak geeft
www.c-mine.be
verleden creatief en artistiek te vertalen. De wandeling is opge-
je net de vrijheid om in de huid van personages te
hangen aan vijf inhoudelijke punten, waarvan het geheugen
kruipen die ernstig van je eigen ego afwijken.
er één is. In de geheugenkokers, een soort klokvormige cellen
Mijnwerkers hebben altijd tot mijn verbeelding gespro-
schreven een verhaal. Ze werkten daarvoor samen
onder de grond, vertellen schrijvers, beeldende en geluidskun-
ken. In die duistere, compleet autonome wereld daar
met filmmakers Joke Liberghe en Yacine Talabi en
stenaars een verhaal. Ze waren meteen enthousiast toen we
beneden leven alle nationaliteiten op voet van gelijk-
theatermaker Pol Heyvaert.
hen vroegen. Als architect was het boeiend een beetje curator
heid, in dezelfde zwartheid. Dwaze menselijke conven-
te worden.
ties vallen weg. Alleen de grootst mogelijke solidariteit blijft over. Het is natuurlijk gevaarlijk om te schrijven
Blij met het resultaat?
over zulke grote thema’s en toch geloofwaardig te
We voelen ons vereerd dat we dit mochten doen. De eersten
blijven. Ik hoop dat mijn ironische toetsen dit verhaal
die de toer deden waren oud-mijnwerkers en ze waren al-
in evenwicht houden. Onbewust is de sfeer misschien
lemaal enthousiast over onze eigenzinnige aanpak. Dat was
mede bepaald door mijn vriendin, die met groot heim-
voor mij het beste nieuws. Maar ook de reacties van anderen
wee terugdenkt aan haar jeugd in Beringen-Mijn.
interesseren me. Sommige bezoekers duiken makkelijk het doolhof of de donkere ruimtes in, anderen zijn voorzichtiger. Maar de voldoening als ze zichzelf overwinnen is des te groter. Niet weten wat er achter de hoek zit houdt mensen scherp. Een heel eenvoudig architecturaal concept kan dus ook avontuurlijk zijn. We zijn geen moraalridders, maar in deze multimediale tijden zetten we graag in op het fysieke, misschien een beetje als tegengewicht. Het is heel tof om kinderen nog eens door een doolhof te zien rennen.
“
Een daad van verzet tegen de vergetelheid.” Luuk Gruwez, dichter
Ook Bart Moeyaert, Stijn Meuris en Pascale Platel
Luuk Gruwez
The Machine De revolutie van de ontwerpers De machine. Ooit de motor van de industriële revolutie. Maar hoe ziet die er in de toekomst uit? Die vraag stelt Design Hub Limburg zich in zijn eerste interactieve designtentoonstelling ‘The Machine – Designing A New Industrial Revolution’. “Jonge ontwerpers hanteren al een paar jaar een nieuwe, zelfstandige aanpak. Ze werken met computers in plaats van met de hand en ze moeten niet per se langs de fabriekshal voor de productie. Dankzij crowdsourcing en allerlei handleidingen op internet kunnen ze het vaak zelf. Daar vinden ze ook partners, die ze niet langer persoonlijk moeten ontmoeten om iets samen te maken”, legt Matylda Krzykowski uit, projectmanager van ‘The Machine’. “Die technologische revolutie verandert het hele ontwerpproces. Ze is al een tijd bezig, maar mensen begrijpen de gevolgen ervan niet altijd. Dat wil ‘The Machine’ transparant maken. Curator Jan Boelen, ook artistiek directeur van : ¬REFEREERT¬MET¬DE¬TITEL¬AAN¬DE¬MACHINE¬TEN¬TIJDE¬VAN¬DE¬EERSTE¬INDUSTRIÑLE¬ revolutie én aan het nieuwe systeem van ontwerpers vandaag. Niet de ingenieurs, maar zíj staan nu centraal.” Toch wordt het verleden niet vergeten. De expo is opgedragen aan de mijnwerkers en vindt plaats in het Designcentrum van hun C-mine. “Wij willen verleden en toekomst naast elkaar zetten. Een installatie geeft de geluiden weer van de oude machines – die je ook nog ziet staan – terwijl je kijkt naar 20 nieuwe concepten. Die zijn stil en staan voor een zeer helder blauwe achtergrond. Het is een verwijzing naar de blue screen-techniek alsof we met de concepten een film regisseren en een nieuwe industriële revolutie ensceneren.”
Menselijke energie De 20 nieuwe werken konden niet uiteenlopender zijn. “De Franse ontwerper
Thomas Vailly gebruikte zijn eigen lichaam als bron van nieuw materiaal. Met zijn haar maakt hij een reeks kopjes. Het Oostenrijke designduo Mischer’Traxler ontwierp dan weer een machine die werkt van zodra mensen er aandacht aan besteden. Het zegt veel over hoe wij vergeten te zorgen voor machines. Sommige van de projecten zijn zeer functioneel, andere blijven bij een theorie, maar allemaal zijn ze onaf. Dat is goed. Ideeën voor de toekomst moeten blijven groeien.” “Tijdens onze preview in Milaan bleek dat anderen, los van ons, in dezelfde richting aan het denken zijn. Het bewijst dat de revolutie er echt is. En ze gaat iedereen aan.” Er is ook een uitgebreid randprogramma met activiteiten voor elke doelgroep, verzekert Priscilla Machils, projectmanager van ‘The Machine’. “Er is een ‘Create a fashion thing’-weekend waar zowel kinderen als grootmoeders kledij kunnen komen maken. Het kan gaan van een print afdrukken op een trui tot het maken van een lederen accessoire. Er is ook een workshop over het hacken van alledaagse apparaten, vooral gericht op jongeREN ¬EN¬EEN¬INTRODUCTIEWORKSHOP¬$ PRINTEN¬4ENSLOTTE¬ZIT¬DE¬CREATIEVE¬INDUSTRIE¬ samen tijdens een event over ondernemen van de toekomst en komen er vijf weekends designers in residence.” The Machine brengt een boeiend randprogramma met o.a. Hack a thing, #REATE¬A¬FASHION¬THING ¬0RINT¬A¬$¬THING ¬B TO B¬EVENT Meer info: www.the-machine.be
‘The Machine - Designing a New Industrial Revolution’ loopt nog tot 7 oktober. Het is een realisatie van Design Hub Limburg, een koepelorganisatie van designpartners in de provincie Limburg, en is samengesteld en geproduceerd DOOR¬: ¬$ESIGN¬0LATFORM¬,IMBURG ¬# MINE ¬%$-5(ASSELT ¬-!$ FACULTY¬EN¬ Modemuseum Hasselt. Meer info: www.the-machine.be OPENINGSUREN¬MAANDAG¬GESLOTEN ¬DINSDAG¬TOT¬ZONDAG¬U U vrijdag: 11u-20u Te bezoeken op C-mine. www.c-mine.be
“
In onze tentoonstelling tonen we ons relatief stil werk in een sobere, meditatieve ruimte.“
Met vereende krachten De internationaal gerenommeerde keramist Piet Stockmans woont en werkt op C-mine. Parallel aan Manifesta organiseert hij daar samen met collega-kunstenaars Ado Hamelryck en Hugo Duchateau de tentoonstelling ‘Krachten/Forces’. Alle drie creëerden ze hiervoor nieuwe kunstwerken en samen maakten ze een soort ‘Gesamtkunstwerk’, dat te koop is in een beperkte oplage van twintig stuks.
nog een half miljoen kleurpotloden liggen. Ik streef ernaar kunst en natuur te verbinden, ook in abstract werk. Dat is vaak natuurlijker dan een figuratief landschap, bijvoorbeeld door de natuurlijke textuur van de verf uit te spelen. Dat is iets dat in deze wereld van design en digitaliteit verloren gaat, terwijl het veel eerlijker is. Ik noem het de huid van een schilderij, en vergelijk het met de schors van een boom. De natuur is er altijd. Wij zijn zelf ook natuur. En het getuigt van een zekere nederigheid en realiteitszin om te tonen dat kunst heel veel verbindingen heeft met de natuur.
Piet Stockmans. ‘De vervorming is interessant’ Ik ben 72 en ik werk nog even hard als toen ik 27 was. Er is geen enkele goede reden om op te houden tenzij je sterft. Mijn twee generatiegenoten hebben dezelfde drive. Onze tentoonstelling gaat over natuur- en fysische krachten. Ik toon twee toestanden van klei: van heel zachte, tactiele klei tot gebakken klei bijna zo hard als diamant. Met het ene maak ik een plas, met het andere een porseleinen kegel. Die gedaanteverwisseling komt er door de kracht van het vuur. Vervormt de klei in de oven, dan gebruik ik de deformatie zodat ze interessant wordt. Soms toon ik ook de schoonheid van het onvoltooide werk. Het leert veel over ons ingrijpen in de natuur. Wie tegen de krachten werkt, maakt iets artificieel, terwijl wie meewerkt vanzelf harmonische producten krijgt. Ik ben daar al lang mee bezig, maar misschien heb ik het nooit zo geformuleerd. In je leven leer je voortdurend bij en verleg je de klemtonen. Zo zijn er iedere keer redenen om nieuwe dingen te maken. Wat de waarde van mijn werk is laat ik aan de toeschouwer over. De kunstenaar doet zijn ding en tracht zoveel mogelijk zichzelf te zijn.
+RACHTEN¬¬&ORCES
door kleur. Ik ben er ook altijd door gefascineerd geweest en heb
Hugo Duchateau. ‘Een half miljoen kleurpotloden’ Voor de tentoonstelling heb ik allerlei meubels kriskras op elkaar gestapeld en er potloden in geboord. Die staan verticaal, net zoals bomen die toch recht groeien ongeacht de schuinte van de helling. Dat is dankzij de zwaartekracht. De kleurpotloden staan voor kinderlijke creativiteit in de kunst. Mensen zijn vlug gevangen
Ado Hamelryck. ‘Zwart is bijlange niet dood’ Voor mij telt niet de zwaartekracht, maar de zwarte kracht. Op mijn leeftijd beperk je het formaat van werken al eens vanwege de fysieke inspanning die het vraagt, maar de ruimte bij Piet heeft me geïnspireerd om weer eens uit te halen en de volledige muur van zeventig meter te bewerken. Vandaar kracht. En zwart? Dat staat al sinds 1975 centraal bij mij. Ik ging altijd maar reduceren en uiteindelijk bleef er niets over behalve zwart. Ik vind het nog altijd de interessantste kleur die er bestaat. Hoe hard de kunst het ook negeert: zwart is niet dood. Het vraagt wel een soort durf, want in onze maatschappij wordt zwart vaak als negatief ervaren, alsof ik mijn ziel aan de duivel heb verkocht. Sommige mensen boezemt het angst in, maar er is ook een select publiek dat zeer interessant reageert en een regenboog aan zwarten ziet. Ik ben een zeventiger en heb me er al lang bij neergelegd dat niet iedereen me volgt. Als een vijftal mensen mijn werk apprecieert, ben ik al gelukkig. Ik ben verplicht dit zwart verder te ontdekken en te ervaren. Het verhaal is nog niet af. Ik zal hiermee bezig blijven tot het niet meer gaat.
‘Krachten/Forces’. Van 2 juni tot 30 sept. 2012, van donderdag tot zondag, telkens van 14 tot 17 uur. Studio Pieter Stockmans, C-mine 100, 3600 Genk, 089 38 23 62,
[email protected], www.pietstockmans.com, www.hugoduchateau.net Te bezoeken op C-mine. www.c-mine.be
Sofie
Muller Sofie Muller. Van Barbara tot Brand(t) Op de Welzijnscampus, in de achtertuin van het Emile Van Dorenmuseum, groeit tegenwoordig zwart gras en ligt een
“
Pas toen ik overstelpt werd met mails werd ik bewust van de impact die mijn beelden kunnen hebben.”
bloedrode vijver. Een bronzen meisjesfiguur omarmt een geknotte plataan en zal meegroeien met de boom. “Het is spannend hoe dit levende werk gaat evolueren”, zegt KUNSTENARES¬3OlE¬-ULLER¬ ¬.ET¬ZOALS¬HAAR¬ANDER¬WERK¬ZAL¬ Mullers artificiële park reacties uitlokken. Critici vinden dat het werk van de Gentse artieste, die schilderkunst, vrije grafiek en beeldhouwen studeerde, verwart. Achter zijn bedrieglijke esthetiek schuilt een confrontatie met het verleden. Dat geldt ook voor Oscar, een bronzen beeld met verbrande ROMP ¬DAT¬IN¬# MINE¬TE¬ZIEN¬IS¬h(ET¬WAS¬IN¬¬MIJN¬EERSTE¬ ontwerp en heeft tot veel ander werk rond verbranding geleid. Ik ging alsmaar dieper graven in de psychologie, in trauma’s of donkere herinneringen. Brandt en Clarysse, twee recentere beelden, proberen hun verleden te vergeten maar laten sporen na. Ik toon mijn werk nu onder de titel ‘Black Out’, de zwarte vlek van de herinnering en de geheugenstop typisch voor kinderen adolescenten. Zij zijn erg aanwezig in de tentoonstelling, en misschien zeg ik zo iets over de impact van de vormende jaren op een mens.”
Bezinning Maar Mullers centrale figuur is Barbara, de patrones van de mijnwerkers. “Sommigen zijn kwaad op haar vanwege de mijnsluitingen. Het viel me direct op dat er in de gevel van het hoofdgebouw in Winterslag een lege nis was. Barbara Te bezoeken op C-mine. www.c-mine.be
heeft er ooit gestaan, zo wordt verteld. Via mijn familie van
Lara Mennes. Over het stof, de tijd en een beetje thuiskomen
Even veel verhalen als verdiepingen
“Ik ben niet nostalgisch. Ik verlang niet dromerig terug naar
In C-mine hangt ook een groot deel van Mennes’ reeks
vroegere tijden. Wat ik doe is zoeken naar sporen van het
‘Capturing the Sensible’. “In leegstaande scholen, ziekenhui-
verleden om het verhaal van een gebouw af te lezen, en
zen en andere functionele gebouwen ging ik op zoek naar
dus het verhaal van ons allemaal. Door het verleden word
sporen van menselijke activiteit en dingen die kunnen wijzen
je wat je vandaag bent.”
op de tijd dat het al leegstaat: afbladderende verf, dikke
,ARA¬-ENNES¬ ¬HELPT¬METEEN¬MOGELIJKE¬VERWARRING¬
lagen stof. Het lukt niet vaak om zo de tijd vast te leggen.”
over haar werk uit de wereld. De kunstenares stelde de
Daar is het haar meer om te doen dan om reacties uitlokken,
voorbije jaren zorgvuldig grote fotoreeksen samen. Met
ook in de reeks ‘Het lelijkste land van België’, geïnspireerd
haar afstudeerproject ‘Cité’, over de mijnwerkerswijken
op het gelijknamige pamflet van de architect Renaet Braem.
VAN¬7INTERSLAG ¬WON¬ZE¬IN¬¬DE¬0RIJS¬*ONGE¬"ELGISCHE¬
“Hij hekelde de Belgische koterijen en het gebrek aan stijl. In
Schilderkunst, de meest prestigieuze kunstprijs voor aanko-
mijn foto’s toon ik niet hoe het zou moeten zijn, maar stel ik
mend talent in ons land. “Dat was zeer verrassend, maar
de vraag wat het zou kunnen zijn. Elke kijker koppelt er weer
ook heel motiverend. Het was een bevestiging dat ik op de
zijn verhaal aan en dat is absoluut toegestaan. Er is niet één
goede weg zat.”
waarheid.” Dat benadrukt ook de titel van Mennes’ Genkse
Die weg brengt haar bijna altijd bij architectuur. “De
expo, ‘Between Stories’. “Mijn beelden en locaties hebben
locaties die me interesseren zijn vaak dode plaatsen, of
verschillende verhalen, evenveel als de verdiepingen van een
plekken die zweven tussen twee verhalen. Daar ga ik dan
gebouw – storeys in het Engels.” “Dat maakt kunstenaar-
dieper op in, dat doe ik graag, liever dan vluchtig wat
schap zo interessant. Ik zou me geen ander leven kunnen
mooie beelden bij elkaar te schieten. Mijn studies kunstge-
indenken. Ik hoop dat er nog een lange weg volgt. Geregeld
schiedenis zitten daar wel voor iets tussen.”
neem ik afstand van mijn werk om niet te vervallen in een
Mennes stelt nu tentoon in C-mine, een plek bulkend van
stramien. Anders ben je snel uitgepraat.”
“
Ik fotografeer vaak dode plaatsen. Of plekken die zweven tussen twee verhalen. Daar vind ik sporen van het verleden.”
erfgoed. “Dat voelt heel juist. Ik ben ook blij dat ik een permanente sculptuur mag installeren in de tuin van het Emile
De tentoonstelling ‘Between Stories’ van Lara Mennes loopt van
van Dorenmuseum, want sinds ‘Cité’ heb ik een warm
¬AUGUSTUS¬TOT¬¬OKTOBER¬¬IN¬HET¬# MINE¬CULTUURCENTRUM ¬
gevoel bij Genk. De Cité-foto’s komen nu een beetje thuis.
# MINE¬¬BUS¬ ¬¬'ENK ¬¬¬¬ ¬
Eindelijk kan ik ze tonen in Winterslag zelf.”
www.c-minecultuurcentrum.be, www.laramennes.be
Te bezoeken op C-mine. www.c-mine.be
antiquairs heb ik een nieuw Barbarabeeld uit dezelfde tijd gevonden en ik heb gefilmd hoe ze op een vreemde manier wordt verbrand. De vlam valt van boven naar beneden en verschroeit Barbara’s gelaat.” De projectie is te zien in C-mine, het verminkte beeld staat in de oorspronkelijke nis. “Het is een absurde verbranding, een soort boetedoening en een zwaar iconoclastische ingreep. Ik behoor wellicht tot de laatste generaties die de invloed van het katholicisme nog echt gevoeld hebben en met dit werk stel ik daar vragen over.” “Achter elk werk zit een stukje van mij of mijn omgeving, maar eens tentoongesteld wordt het bijna iets universeel.” En dat hakt erin. “Mijn beelden zijn vrij zwaarmoedig en dwingen mensen bijna terug te gaan naar hun verleden. Na mijn vorige tentoonstelling werd ik overrompeld met mails van mensen die herinneringen of hun hele levensverhaal wilden delen. Kunst brengt mensen dichter bij zichzelf en bij het leven. Ik kan alleen maar hopen dat mijn werk dat blijft doen. Het is heel mooi hoe in Genk de puzzelstukjes in elkaar zijn gevallen, maar ik zie dit als een eindpunt voor de ‘verbrande’ werken. Het is tijd voor een bezinningsmoment. En daarna iets nieuws.”
De tentoonstelling ‘Black-out’ van Sofie Muller loopt nog tot 12 augustus in het C-mine cultuurcentrum, C-mine 10 bus 2, ¬'ENK ¬¬¬¬ ¬WWWC MINECULTUURCENTRUMBE¬ Daarna blijven een aantal beelden tot eind september in C-mine te zien. www.sofiemuller.be.
Lara
Mennes
Communicatie- & Mediadesign, Animatiefilm, Televisie-Film, Fotografie, Grafisch Ontwerp, Juweel & Edelsmeedkunst, Vrije Kunsten en Productdesign. De locatie voor ‘The best of EXIT 2012’ is de campus C-mine. Daarnaast zijn alle eindwerken te zien op de traditionele eindejaarstentoonstelling, die dit jaar PLAATSVINDT¬OP¬¬EN¬¬JUNI¬IN¬ÏÏN¬VAN¬DE¬TWEE¬ torens in de Tweetorenwijk van Hasselt.
MAD-faculty, Campus C-mine Genk, # MINE¬ ¬¬'ENK ¬WWWMAD FACBE $E¬TENTOONSTELLING¬IS¬GEOPEND¬VAN¬¬JULI¬TOT¬¬ JULI¬EN¬¬TOT¬¬AUGUSTUS¬NIET¬OP¬¬AUGUSTUS ¬
Hidden Places and Identities + Coalface
telkens van 10 tot 16 uur.
In de Vennestraat denken ze deze zomer na
The Miners’ Hymns
over identiteit, zowel de identiteit van een plek – bijvoorbeeld door zijn groen of erfgoed – als die van mensen – in dit geval een zeer diverse populatie. De Finse kalligrafe Vivan Majevski en de Genkse fotograaf Karel van Gerven brengen de vennen tot in Galleriet in de Vennestraat. In de inkomhal van Cinema Victoria creëert ZimmerFrei een stereoscopisch beeld op diezelfde vennen. Nog in de cinema denkt de Italiaan Vittorio Mortarotti na over migratie in een multimediale installatie. Iedere zaterdag in september nemen diverse kunstenaars deel aan de versmarkt op de Vennestraat en worden de groene plekken - Schlammbekkens, de Vennen, wijngaard en citétuin – opengesteld. Er is ook een picknick op C-mine in samenwerking met de marktkramers.
Kunstenaarsdorp
De galerijen in de Vennestraat presenteren ook ‘Coalface’, een fototentoonstelling over de mijnstreek.
#INEMA¬6ICTORIA ¬6ENNESTRAAT¬ ¬¬¬'ENK 'ALLERIET ¬6ENNESTRAAT¬ ¬¬'ENK¬ www.galleriet.be
De zeer gewaardeerde IJslandse muzikant Jóhann Jóhannson brengt een orgelspeler en achttien koperblazers mee naar C-mine – voor de gelegenheid onder leiding van Dirk Brossé – om er live de soundtrack te verzorgen bij The Miners’ Hymns. Die documentaire van Bill Morisson is een soort lofzang op de ter ziele gegane Noord-Engelse mijnindustrie. “Ik componeerde een soort requiem voor die verloren industrie en cultuur”, zegt Jóhann Jóhannson. “Ik speel zelf trombone en heb nu met lokale Engelse blazers samengewerkt. Want elke mijngemeente had een brass band, waarin de mijnwerkers vaak zelf speelden en die hen begeleidde van de wieg tot het graf. De film is dan ontwikkeld op het ritme van de muziek.” Resultaat: emotionele muziek en indringende beelden die wereldwijd op lof werden onthaald. The New York Times sprak van ‘A majestically somber, anthemlike melody’. Het concert in Genk is het eerste op het Europese vasteland.
*ØHANN¬*ØHANNSSON¬"ILL¬-ORRISON¬"ELGIAN¬ "RASS¬$IRK¬"ROSSÏ ¬DONDERDAG¬¬JULI ¬U ¬
The best of EXIT 2012 5IT¬DE¬EINDWERKPROJECTEN¬VAN¬HAAR¬MASTERSTUdenten selecteert de Media, Arts & Design faculty
# MINE¬CULTUURCENTRUM ¬# MINE¬¬BUS¬ ¬¬ 'ENK ¬¬¬¬ ¬ www.c-minecultuurcentrum.be
DE¬BESTE¬WERKEN¬VOOR¬-ANIFESTA¬EN¬PRESENTEERT¬ ze aan het grote publiek onder de noemer ‘The best of EXIT 2012’. Het is een mix van
Een vluchtig maar duurzaam kruispunt Robert Rauschenberg, John Cage en Merce Cunningham: het legendarische trio had misschien nooit bestaan als de drie elkaar niet ontmoet hadden tijdens een summer school aan het intussen even legendarische Black Mountain College. “Dat inspireerde ons om een kunstenaarsdorp op te zetten”, zegt Stef van Bellingen, artistiek verantwoordelijke van WARP, Contemporary Art Platform en initiatiefnemer van de vijfdaagse. Wat is het idee? 25 jonge kunstenaars uit de hele wereld krijgen intensieve feedback op hun werk. Het speelt in op de nood van kunstenaars om hun relatieve isolatie te doorbreken en professionele commentaar te krijgen op hun werk. In deze Facebooktijden leggen mensen wel makkelijk contact, maar paradoxaal genoeg snakt men naar duurzame en echte gesprekken. Er zijn nu al meer dan 60 kandidaten. Hoe gebeurt de selectie? Op basis van het werk, de internationale ervaring en de kans DAT¬ZE¬EEN¬BIJDRAGE¬ZIJN¬IN¬ONS¬GEHEEL¬$AT¬ZE¬JONGER¬DAN¬¬ moeten zijn is omdat het even kan duren eer mensen zich
positioneren in de kunstwereld. Ik denk altijd aan Michaël
kunstenaars hebben vorig jaar een project in Charleroi opge-
"ORREMANS¬$IE¬BRAK¬OOK¬MAAR¬DOOR¬OP¬ZIJN¬STE
zet nadat ze elkaar ontmoet hadden in het kunstenaarsdorp. Ons informele avondprogramma, dat ook openstaat voor
Wie geeft de feedback?
het brede publiek, speelt daar ook op in. Er zijn lezingen van
Curatoren, critici, kunstenaars, museumdirecteurs of verza-
Koen Vanmechelen en de verantwoordelijke van Cittadellarte,
melaars. Ze komen zowel uit België als uit alle hoeken van
filmvertoningen, bluseconcerten en meer.
de wereld. Het is het soort mensen dat goed weet wat nu belangrijk is in de kunsten en met een betekeniszoekende blik
Waarom slaan jullie je tenten op op C-mine?
naar het jonge werk kijkt.
Anders dan in een grote cultuurstad is dit een soort geïsoleerde plek waar je je enorm kunt concentreren. Er moeten
Hoe verloopt zo’n gesprek?
natuurlijk genoeg impulsen zijn, maar daar zullen Manifesta
Voor beide partijen is het een inspanning. De kunstenaar stelt
en de sfeer van C-mine wel voor zorgen. We gaan ook
zich kwetsbaar op en moet de confrontatie kunnen verdra-
onderzoeken of we hier voortaan echte summer schools kun-
gen, terwijl de commentator zich telkens moet openen voor
nen organiseren.
de denkwereld van de kunstenaar. Dit is geen platte beurs waarop kunstenaars zichzelf verkopen, maar soms worden
Het kunstenaarsdorp wordt georganiseerd door
ze natuurlijk gevraagd voor een tentoonstelling of wedstrijd.
kunstenplatform WARP, i.s.m. de stad Genk, C-mine,
Dan geeft dit vluchtige kruispunt ook duurzame resultaten.
de provincie Limburg, KunstinLimburg.be en het FLACC. Het loopt van 21 t.e.m. 25 augustus. De laatste dag is er een
En zijn jullie tevreden?
‘meet & greet’ voor jonge kunstenaars uit Limburg en de Eure-
Ja, maar minstens even belangrijk zijn de contacten tussen
gio Maas-Rijn, en een grote WARP-ART-PARTY. Voor informatie
de kunstenaars onderling, bijvoorbeeld tijdens de maaltijden
over het avondprogramma surf naar www.warp-art.be
of als ze even niets te doen hebben. Het werkt soms enorm bevruchtend. Oostenrijkse, Duitse, Belgische en Nederlandse
Te bezoeken op C-mine. www.c-mine.be
“
vernieuwende projecten uit alle opleidingen:
Andere cultuurevenementen
De gesprekken zijn zeer persoonlijk en soms confronterend. Zowel voor de artiesten als de commentatoren is het telkens een mentale reis“
Locatie: C-mine cultuurcentrum, C-mine 10,
Stef Van Bellingen, artistiek verantwoordelijke van WARP
¬'ENK
Emile Vandorenmuseum
C-mine cultuurcentrum pakt uit met een
Ook hier vind je tentoonstellingen in het kader
bijzondere voorstellingen in de zomer!
van het parallelprogramma.
Theater met o.a.: FC Bergman, De Parade,
/PENINGSUREN¬ELKE¬ZONDAG¬VAN¬U¬TOT¬U¬
Christine Verheyden
(behalve feestdagen) of op afspraak voor
Muziek met o.a. Johann Johannsson, Neeka,
groepen, maandag gesloten.
Roland Van Campenhout, Roeland Hendrickx
Toegangsprijs: gratis
Tentoonstellingen van Sofie Muller en
(ENRI¬$ECLEENESTRAAT¬ ¬¬'ENK
Lara Mennes
CULTUUR GENKBE ¬¬¬¬
Lezingen en uitstappen ihkv Manifesta
Theater in het zadel
Ontdek het programma op
Zondag 26 augustus van 11u tot 20u.
www.c-minecultuurcentrum.be
4OEGANGSPRIJS¬õ¬õ¬PER¬lETS¬¬õ¬PER¬KINDERlETS ¬)NSCHRIJVEN¬TUSSEN¬U¬EN¬U¬OP¬HET¬ c-mine plein. Website: www.c-minecultuurcentrum.be
Manifesta, de curator ‘Van Rocco Granata tot Estse kunst’ Cuauhtémoc Medina is het hoofd van het curatorenteam van Manifesta 9. Hij is een vermaarde Mexicaanse kunsthistoricus en -criticus, die sinds 1992 fulltime als onderzoeker
Manifesta
verbonden is aan het Instituto de Investigaciones Estéticas van de Nationale Universiteit van Mexico. Hij was van 2002 tot
een (r)evolutie
2008 de eerste conservator van Latijns-Amerikaanse kunst in de Londense Tate Modern en één van de oprichters van Teratoma, een groep van curatoren, critici en antropologen in Mexico City, waar hij woont en werkt. Medina cureerde ook tentoonstellingen in Venetië en Londen. “Ik ben nu al verschrikkelijk tevreden. De tentoonstelling heeft prachtig vorm gekregen en dit is een project voor de stad: niet om Genk te vertegenwoordigen, maar om in interactie te gaan met wie hier leeft en om zijn enorme creatieve potentieel te tonen. Wat was uw eerste gevoel? Genk is één van Europa’s interessantste sociale en historische kruispunten. Ik was meteen onder de indruk van het sociale en architecturale karakter van de stad. Het is duidelijk een metafoor voor de cycli van modernisatie en de industriële tijd, en de spanning tussen het sociale geheugen en de forces of change zijn erg betekenisvol. En dan is er nog de energie die ik kreeg van de schone herinneringen van ex-mijnwerkers en mijnorganisaties. U was dus meteen enthousiast? Het was vooral een kwestie van interesse. Ik ben een wetenschapper, en die werkt meer vanuit nieuwsgierigheid en zoeken naar betekenis dan vanuit gevoelens. Het was natuurlijk een verrassing dat ik gekozen werd, ook omdat Manifesta tot nu toe Europese curatoren heeft gehad. Dit is voor mij vooral een uitstekende kans om mijn interesses als goed opgeleide historicus naar voor te brengen. Het erfgoedluik betekent een radicale verandering. Veel meer dan vorige edities gaat deze expo uit van de plek waar ze plaatsvindt. Manifesta is de perfecte context om te experimenteren en te verbreden, maar voor een biënnale is het echt een uitdaging om een kunsthistorisch luik te presenteren omdat zulke werken zich meestal bewegen in een zeer gesloten circuit van gevestigde musea. Zowel qua techniek en economie als prestige was het een hele klus om werken te lenen en de juiste omstandigheden te creëren om ze in te tonen. Kreeg u iedereen meteen mee? Het is niet evident dat grote Europese en Amerikaanse musea hun werken uitlenen voor een museum in een mijn, maar ze waren erg vrijgevig. Ook de hedendaagse kunstenaars werkten enthousiast mee. Zij tonen dat veranderingen in economie en het leven nauwer verwant zijn dan we denken en roepen vragen op die je nog nooit bedacht had. De drie luiken van Manifesta zullen leiden tot onvermoede combinaties. Nu alleen nog mensen uitnodigen om die gedachten met ons te komen delen en verruimen. Wat verwacht u van het publiek? Mensen zullen verschillende reacties en ervaringen hebben, die
“
hun kijk hopelijk verandert of uitdaagt. Ik hoop dat ze zonder vooroordelen komen kijken. Van buitenaf wordt de kunstwereld soms gezien als een elitaire plek waar het om veel geld draait, maar mijn ervaring is dat het een plaats is waar nagedacht wordt
Ik hoop dat bezoekers gewoon op wandel GAAN¬DOOR¬DEZE¬¬ vierkante meter cultuur, ervan genieten en zich laten verrassen. Cuauhtémoc Medina ¬CURATOR¬-ANIFESTA
en informatie uitgewisseld wordt op een manier die getuigt van Samen met de Biënnale van Venetië en Documenta in Kassel behoort Manifesta tot de belangrijkste kunst-
enthousiasme en verlangen. Ik hoop dan ook dat Manifesta mooi
manifestaties van Europa. Het zoekt altijd de periferie op, regio’s waar het broeit, met een zekere sociale frictie.
en toegankelijk zal overkomen, vol vragende en mysterieuze
Voor de negende editie werd dat Genk, en zo vindt de kunstbiënnale voor het eerst op Belgisch grondgebied
momenten. Er is zowel een kabinet ter ere van Rocco Granata
plaats. Het mijnverleden en -erfgoed in Genk bleek zo inspirerend dat Manifesta besloot meer te doen dan
als Estse kunst, en Turkse artiesten liggen naast Suske & Wiske.
een conventionele biënnale, namelijk een volledig overzicht geven van wat de hedendaagse kunst pretendeert
Sommigen dingen zullen beter begrepen worden door iemand
TE¬ZIJN¬/NDER¬HET¬MOTTO¬@4HE¬$EEP¬OF¬THE¬-ODERN¬LAAT¬-ANIFESTA¬KUNST¬VAN¬VANDAAG¬IN¬DIALOOG¬TREDEN¬MET¬
van hier in Winterslag dan iemand die van New York afzakt en
oudere kunst en industrieel erfgoed. Dat is een primeur.
omgekeerd, maar elke nieuwsgierige persoon kan hier komen
Cuauhtémoc Medina, die begin 2011 tot curator werd benoemd, krijgt de hulp van de Britse Dawn Ades en
GENIETEN¬VAN¬¬VIERKANTE¬METER¬CULTUUR¬%N¬DAARNA¬EEN¬BIERTJE¬
Katerina Gregos, een Griekse die in Brussel woont.
gaan drinken. Zal het u ook beïnvloeden?
-ANIFESTA ¬DE¬%UROPESE¬"IÑNNALE¬VOOR¬(EDENDAAGSE¬+UNST ¬LOOPT¬VAN¬¬JUNI¬TOT¬¬SEPTEMBER¬IN¬EN¬ROND¬HET¬
Manifesta heeft me al erg veranderd omdat het me deed beseffen
VOORMALIGE¬MIJNCOMPLEX¬VAN¬7ATERSCHEI¬WWWMANIFESTAORG
hoe ik dingen kan herdenken en uitzonderlijk inventieve combinaties kan maken. Ik heb hiervan genoten als nooit tevoren. Ik hoop natuurlijk dat ik nog eens zo’n kans krijg, maar dat mag nog even duren. Vaker projecten doen van deze omvang zou ik niet overleven.” (lacht)
‘Poëzie van de herstructurering’ het hedendaagse luik
Steenkooltijdperk het kunsthistorische luik Er was lang artistiek verzet tegen de steenkoolindustrie en ze wordt zelden beschouwd als een bron van culturele energie. Nochtans heeft steenkool als brandstof, milieufactor, fossiel en industrie de moderne kunst geinspireerd en beïnvloed. Het tweede en kunsthistorische luik van Manifesta presenteert een selectie van werken VAN¬DE¬LATE¬DE¬TOT¬HET¬BEGIN¬VAN¬DE¬STE¬EEUW¬DIE¬DAT¬ toont. ‘Samen vormen ze een essay over de onder-
Het kapitalisme stelt voortdurend het economische en productiesys-
Manifesta drieluik
teem bij. Daarmee verandert het niet alleen de sociale verhoudingen en onze manier van leven, maar ook onze gevoeligheden en kijk op de dingen. Het derde, meest actuele luik van Manifesta speelt DAAROP¬IN¬EN¬TOONT¬DE¬ESTHETISCHE¬RESPONS¬VAN¬¬KUNSTENAARS¬OP¬ het industrialisme, het postindustrialisme, de hedendaagse arbeidsomstandigheden en alle gevolgen daarvan. Kunst als getuige van en plaats voor ‘ontregelingen’.
grondse geschiedenis van het modernisme’, klinkt het.
17 Tons het erfgoedluik Eén van de meest bekende mijnwerkersliederen ooit IS¬¬4ONS ¬OPGENOMEN¬IN¬¬DOOR¬-ERLE¬4RAVIS¬ Door het erfgoedluik ’17 Tons’ te titelen wil Manifesta de mogelijkheid aangeven dat de traditionele ideeën over erfgoed met één ton kunnen worden overtroffen.
‘Verborgen parels’ “Wij Limburgers zien de terrils en schachtbokken bijna niet meer”, zegt Edgar Hermans, erfgoedcoördinator
foto: Kristof Vrancken
BIJ¬-ANIFESTA¬h-AAR¬HET¬ERFGOED¬IS¬INDRUKWEKKEND¬)K¬ hoop dat niet alleen bezoekers, maar ook de inwoners zullen beseffen wat we hier hebben. Medina had dat in elk geval snel door en wilde een stapje verdergaan dan helmen en lampen. Hij zag vooral het potentieel van
Ante Timmermans Een poëtisch confettiheuveltje Ante Timmermans is één van de Belgische kunstenaars
het culturele en sociale erfgoed en vroeg me op zoek
op Manifesta. Hij maakt al tien jaar tekeningen en objec-
te gaan naar verborgen parels: objecten en documen-
ten waarin hij de tragiek en de humor van het menselijke
ten die in andere musea, politiearchieven of tussen
bestaan probeert te vatten. Timmermans woont en werkt in
de familieschatten lagen. Daarrond bouwden we 17
Gent en Zürich.
kleine tentoonstellingen die het mijnverleden in Limburg en ver daarbuiten weerspiegelen. Bij Oost-Europese
“Je moet daar eerlijk in zijn: het is een eer om te mogen deel-
mijnwerkersfamilies ontdekten we doekjes waarop de
nemen aan Manifesta. Het is een internationaal platform, dat
vrouwen authentieke spreuken en huiselijke taferelen
inhoudelijk goed in elkaar zit en niet voor the usual suspects
hadden geborduurd. In Nederland vonden we nooit
kiest. Dat is fijn. Het is ook geen tentoonstelling waarbij een
geziene maquettes van de ondergrond voor leerling-
bende kunstenaars een ruimte gebruikt of misbruikt en dan
mijnwerkers en in Frankrijk legden we contact met een
weer verdwijnt. Daar zullen de curatoren zeker voor zorgen.
jongen die hele mijnen nabouwde in Legoblokjes. Het
Met Medina en Gregos kunnen spreken vond ik zeer inspi-
verleden leeft dus voort in de jongere generatie, maar
rerend. En dat gebouw in Waterschei … Ik heb er een ruimte
ook in andere culturen. De islam deed voor een groot
in de hoek van het gebouw gekregen met een mooi uitzicht
stuk zijn intrede in België via de steenkoolindustrie. Elke
op de hoge schachtbok en op een mijnterril. Het was een
Turkse mijnwerker bracht een authentiek bidmatje mee.
uitdaging om dat verleden als uitgangspunt te nemen. Ook dit
Daarvan tonen we er een honderdtal, niet alleen omdat
werk is ontstaan vanuit mijn fascinatie voor routine, absurdi-
ze mooi zijn maar vooral omdat ze het erfgoed van de
teit en het alledaagse. Daarin probeer ik een soort poëzie te
toekomst zijn.
vinden. De poëzie van de verveling, zou je kunnen zeggen. We
Ook fantastisch is het werk van Eva Gronbach, een Duitse
vinden het leven en onze bezigheden allemaal zo belangrijk,
kunstenares die van oude mijnwerkerskleren nieuwe
maar eigenlijk stelt het niet zo veel voor. Hoe absurd is het niet
mode maakt. Ze maakt haar ‘German jeans’ ook met
dat de steenkoolwinning maar 60 jaar heeft geduurd en dat
allochtone jongeren en geeft in Genk een workshop.
daar nu alleen mijnterrils van overschieten? Ze hebben hier 60
Dromen van meer Toen hij bijna rond was met zijn zoektocht miste Medina nog één ding: de spanning rond de mijnsluitingen. Na
jaar putten gegraven om uiteindelijk een berg achter te laten. Vandaar dat mijn installatie getiteld is ‘Make a Molehill out of a Mountain of Work’.
maanden zoeken heb ik in Brussel de politiearchieven
Perforatief
OVER¬HET¬DRAMA¬IN¬:WARTBERG¬IN¬¬KUNNEN¬INKIJKEN¬
Ik vergelijk het soort fysiek onmenselijke, claustrofobische werk
Op Manifesta kan iedereen ze voor het eerst lezen.
in de mijnen met de mentale claustrofobie van de bureaucra-
De reacties zijn bijzonder enthousiast, ook van de
tie van vandaag. Het is even absurd. Ik doe dat in een setting
kunstenaars hier. Ik heb het gevoel dat veel van hen de
die een soort vereenvoudigd kantoor is. Daarbinnen toon ik
laatste jaren teruggrijpen naar het verleden. Medina’s
WERK ¬ZOALS¬EEN¬REEKS¬VAN¬¬TEKENINGEN ¬EN¬SPEELT¬ER¬ZICH¬EEN¬
aanpak was in dat opzicht zeer inspirerend en zal ook
performatieve, perforatieve installatie af die alles in gang zet.
mensen lokken die hier anders nooit zouden komen.
Tijdens de openingsdagen ga ik er stapels papier stempelen,
Hij slaat bruggen naar de anders zo gesloten wereld
perforeren en klasseren. Vanuit die sleur ontstaat er een poë-
van de hedendaagse en kunsthistorische werken.
tisch confettiheuveltje. Enerzijds is het mijn manier om met het
Maar onze belangrijkste bedoeling is een duurzaam
absurde en alledaagse om te gaan, anderzijds wil ik erover
effect te hebben op onze omgang met erfgoed. Er komt
communiceren. Het idee achter deze installatie is misschien
een vervolgtraject met een internationaal symposium
zwaarmoedig, maar de uitwerking heeft ook iets ludieks. Het
in september. We willen niets forceren, maar ik hoop
zal weer ander werk doen ontstaan. Dit mijnverleden is mijn
dat de plannen voor de mijnstreek die al een tijdje in de
gedachten binnengeslopen en zal er zorgen voor veel nieuwe,
lade liggen nu eindelijk iets concreet zullen opleveren.
interessante associaties.”
Een manifest voor de mijnstreek zou ons heel gelukkig maken.”
www.antetimmermans.be
Drie parallel-events
GIGOS: In real time Wie?¬)N¬¬FUSEERDEN¬VERSCHILLENDE¬JEUGDWELZIJNSWERkingen in Genk tot Gigos. Dat probeert een zinvol vrijetijdsaanbod te bieden voor kinderen vanaf drie jaar, vooral van allochtone afkomst. Zwiep is Gigos’ fotografieatelier. Wat? “Toen 17 jaar geleden de koeltorens in Waterschei werden opgeblazen heeft Zwiep dat vastgelegd in een fotoreportage, stofwolk en al”, zegt directeur Leo Nouwen. “Op die plaats hebben ze nu een container gezet waarin je dat proces weer kan beleven. Ernaast staat een grote camera obscura, waar wekelijks een fragmentarische, analoge opname wordt gemaakt, die na 16 weken een totaal beeld gaat vormen.” Waar? “Het fotoatelier zit op de Manifesta-site zelf, niet evident voor een parallel-event. Het is echt een knap project en dat zeg ik niet uit chauvinisme. We ijveren altijd voor kwaliteit. Het moet meer zijn dan een charmant projectje, want dat zou onze jongeren geen goed doen. Vaak hebben ze een laag zelfbeeld, dus het is belangrijk in the picture te komen met iets dat ook echt mag gezien worden. Dat krikt hen enorm op.” Wat nog? Samen met Manifesta heeft Zwiep een geluidswandeling in de tuinwijk van Waterschei uitgewerkt, die bezoekers met een koptelefoon en infoboekje door de wijk loodst. Al het beeldmateriaal in het boekje is gemaakt door de jongeren van Zwiep. Gigos werk ook een schattentocht uit die cultureel weinig ervaren kinderen en jongeren de weg naar Manifesta helpt vinden.
2EAL¬4IME¬ ¬NOG¬TOT¬¬SEPTEMBER¬OP¬HET¬MIJNTERREIN¬VAN¬ 7ATERSCHEI¬/PEN¬VAN¬DINSDAG¬TOT¬ZONDAG ¬VAN¬¬TOT¬¬UUR ¬ en op vrijdag van 10 tot 22 uur. www.gigos.be
Er zijn zo’n tachtig parallel-events die tegelijkertijd met Manifesta plaatsvinden. Wij belichten er drie.
Dumont 20-90: Jong erfgoed in de buurt Waar? In de Dumontlaan nemen kunstenaars uit verschillende disciplines HUIZEN¬TUSSEN¬NUMMER¬¬EN¬¬IN¬ “Mijn collega Niek Kosten en ik namen GRAAG¬PAND¬NUMMER¬¬AANv ¬ZEGT¬ grafisch ontwerper Stijn Segers, die mee de looks en gezamenlijke communicatie van de tijdelijke cultuurstraat bepaalde. Wie?¬)N¬ONGEVEER¬TWAALF¬PANDEN¬ZIJN¬¬ kunstenaars aan het werk uit verschillende disciplines zoals beeldende kunst, fotografie, productdesign en grafische vormgeving. Wat? “Niek en ik – allebei gebeten door typografie en erfgoed – willen vanuit ons huis een ‘Monument voor de Onbekende Trucker’ oprichten, als herinnering aan de truckchauffeurs die tot vier jaar geleden hun vaste rustplek hadden op de parking voor het mijngebouw van Waterschei, waar nu Manifesta plaatsvindt. Onder meer via interviews met bewoners onderzoeken we de impact daarvan op de buurt en ontwerpen we een monument dat een plaats krijgt op de parking. Wij willen het jonge erfgoed niet vergeten, een beetje als tegenge-
wicht voor Manifesta dat veel aandacht
FLACC: Kleine verhalen, grote verbanden
schenkt aan een verder verleden. Het
Wie? FLACC is een werkplaats in Genk in de
monument wordt in samenwerking met
nabijheid van de Manifestalocatie waar beeldend
-ANIFESTA¬GEOPEND¬OP¬¬SEPTEMBERv
kunstenaars inhoudelijke, praktische en financiële steun kunnen krijgen voor projecten. “Het was
Waarom? “De tijdelijke cultuurstraat
voor ons niet evident om aan Manifesta deel te
is een open systeem dat geen oor-
nemen omdat we geen presentatieplek zijn”, zegt
deel probeert te vellen over wat goed
ARTISTIEK¬LEIDER¬,UUK¬.OUWEN¬h5ITEINDELIJK¬KWAMEN¬
of slecht is, wat een amateur en wat
we tot een project dat én een presentatie is én
een professional is, iets wat toch vaak
een werkplaatsproject.”
gebeurt in de kunstensector. Balancerend op de grens met ironie willen
Wat? Het Duits-Britse duo Nilson Plugfelder wil
we de discussie aanwakkeren. En dat
archieven een actievere rol laten spelen en ervoor
in de wijk, waar we de straat en het
zorgen dat kennis niet in de vergetelheid geraakt.
buurtgevoel willen doen heropleven. We
In FLACC verwerken ze eerder gemaakte kunst-
hopen dat er met dit evenement een
werken, documenten of testprints in een presen-
nieuwe dynamiek ontstaat die de trieste
TATIE¬DIE¬KNIPOOGT¬NAAR¬DE¬DE EEUWSE¬@7UN-
leegstand wat terugdringt.”
derkammers’, privéverzamelingen zonder enige samenhang, maar zijn coherentie benadrukt in de
$UMONT¬ ¬4EMPORARY¬
titel ‘The Verbandkammer’.
Contemporary Neighbourhood – Professional and amateur artists living
Waar? De archiefinstallatie is te zien in FLACC en
peacefully together.
wordt na afloop verdeeld over het gebouw. “Zo
!NDRϬ$UMONTLAAN¬¬n¬ ¬¬'ENK ¬
wordt het archief meer een intrinsiek onderdeel
van juni tot september.
van de werking. In de komende jaren gaat FLACC
WWWFACEBOOKCOMDUMONT
de notie van werkplaats onderzoeken. Om dat een goede start te geven moet je weten waar je staat en daarbij kan de ‘The Verbandkammer’ helpen. Het is een installatie die interessant is voor een meer ingewijd publiek en zeker voor kunstenaars die hier nog iets zouden willen doen.”
Wat nog? Misschien minder kunstminnend, maar gewoon nieuwsgierig publiek kan mee met de ‘A Subjective Bus Line’, van de Poolse kunstenaar Grzegorz Klaman. Het personeel van de nu bijna verlaten scheepswerven in Gdansk streed vroeger tegen het communisme, maar romantiseert nu soms wat ze vroeger verafschuwden. Klaman wil die persoonlijke verhalen redden van de vergetelheid. Hij doet dat nu ook voor de ex-mijnwerkers in Genk, die de gids laat zijn op een bustour door de stad. De vertellers kiezen een persoonlijke route. “Met die kleine verhalen vormen we een tegengewicht voor de grote verhalen van Manifesta. Tijdens de finissage zorgt het Nederlandse koppel Kaleb De Groot en Roosje Klap voor een performance, gebaseerd onderzoek dat ze hier zullen gevoerd hebben. Het enige dat we nu al weten is dat De Groot een verwijzing naar dit project nadien op zijn lijf zal tatoeëren – zoals hij altijd doet.”
@4HE¬6ERBANDKAMMER ¬&,!## ¬VAN¬¬MEI¬TOT¬ ¬SEPTEMBER ¬OPEN¬ELKE¬DONDERDAG ¬VRIJDAG ¬ ZATERDAG¬EN¬ZONDAG¬TUSSEN¬¬EN¬¬UUR¬ www.flacc.info ‘A Subjective Bus Line’, vertrek vanaf de parkeerplaats van het mijngebouw van Waterschei, op VRIJDAG¬OM¬U¬EN¬ZATERDAG¬OM¬¬UUR¬ Reserveren via Het Vervolg:
[email protected] OF¬¬¬¬ FLACC, Casino Modern, André Dumontlaan 2, " ¬'ENK
culturen Culinair proeven
Hooverphonic op Genk on stage Hooverphonic doet deze zomer alleen Genk en Leuven aan. “Dit voelt als een eerste blind date”
Wat hij van Genk on stage moet verwachten weet hij niet. “We hebben er nog nooit
Genk on stage blaast deze zomer tien kaarsjes uit. Het gratis stadsfestival viert die verjaardag met toeters en bellen, of beter gezegd met blazers en strijkers, want op de affiche – met daarop onder meer Milow, Daan, Suzanne Vega, Will Tura en School is Cool – prijkt Hooverphonic with orchestra. “Naast Beleuvenissen spelen we deze zomer alleen dit festival”, zegt frontman Alex Callier. “We willen tijd om aan de nieuwe plaat te schrijven, maar optreden op Genk on stage doen we met veel plezier en in stijl. Hooverphonic is een sterke, hechte groep en we gaan er prat op altijd kwaliteit te brengen. Daar werk ik hard voor. Ook in Genk wil ik een supergoede set neerzetten.” Het oogt alvast veelbelovend. “We wilden absoluut iets speciaals doen en dus brengen we een afgeslankte versie van ons groot orkest mee: twaalf strijkers, drie blazers en een percussionist. Het is de eerst keer dat we dat voor een festival doen. Zo’n orkestbezetting is een echte meerwaarde omdat we dan alles live kunnen spelen en omdat het een extra vibe geeft. Het is de ultieme set-up voor Hooverphonic omdat onze sound gebaseerd is op strijkers en blazers. Dat filmische en luxueuze is waarom MENSEN¬VAN¬ONS¬HOUDEN¬!LS¬HET¬AAN¬MIJ¬LAG¬SPEELDE¬IK¬AL¬SINDS¬¬MET¬EEN¬ORKEST ¬ maar dat was financieel niet haalbaar. Nu geniet ik er ontzettend van. Het is een beetje kicken.”
Bovengronds In Genk verwacht hij dan ook goede reacties. “Ik vind het ongelooflijk tof om er te spelen. Een Limburger voelt zich niet te goed om zijn enthousiasme te tonen. We hebben al op C-mine gespeeld – onze drummer is trouwens van Genk – en dat vond ik indrukwekkend. Hooverphonic heeft zich altijd geprofileerd als een retrofuturistische groep en het Energiegebouw belichaamt die sfeer helemaal. Het oude en moderne schuift er perfect ineen. Ik vind het geslaagd en inspirerend. Er zijn veel toffe zalen in België en C-mine is daar zeker één van. Ik zou me wel niet geroepen voelen om af te dalen in een mijnschacht. Daar ben ik te claustrofobisch voor. Doe mij maar Genk bovengronds.”
De Polen, Italianen, Turken en Marokkanen. Allemaal kwamen
nog zo veel andere dingen kunnen doen. Het leven lijkt soms
stond een file van twintig man, ook al was het middernacht.
ze in de mijnen werken en allemaal brachten ze hun familie,
veel te kort. Nu heb ik voorlopig voor pizza gekozen. Daar hou
Er was maar één saus, maar die was huisgemaakt, net als
talen en gewoontes mee. Ook moeders en keukens verhuis-
ik al mijn hele leven van.
het brood, de kruidenmix en het vlees. Wie zich onderscheidt
den mee. Gevolg: vandaag kan je nog altijd veel verschillende
Vlinders in de buik gespeeld. Het is een gigantisch voordeel dat we heel veel hits hebben die bijna instant herkenbaar zijn, maar het is toch afwachten hoe het publiek zal reageren. Dat is geen onaangenaam gevoel. Het geeft gezonde stress en zenuwen, een beetje vlinders in de buik. Daar hou ik wel van. Het is vergelijkbaar met een nieuwe plaat maken. Ook deze keer heb ik geen flauw benul van waar we gaan uitkomen. Maar het boeiende aan wat ik doe is net dat ik altijd weet waar ik begin, maar nooit waar ik eindig. Het wordt natuurlijk wel een Hooverphonic-plaat. Ik noem dat de blauwdruk. Als artiest ben je soms gefrustreerd dat je er niet van weg geraakt, maar de fan is daar blij om. Voor hem is het herkenbaar. Ik probeer het positief te zien: ik wil altijd evolueren, maar uiteindelijk is het sterker dan jezelf. Je blijft wie je bent.”
'ENK¬ON¬STAGE¬LOOPT¬VAN¬¬TEM¬¬JUNI¬(OOVERPHONIC¬BEKLIMT¬HET¬(EADLINERS podium op zaterdag. Het album ‘Hooverphonic with Orchestra’ is overal verkrijgbaar. Meer info en programma: www.genkonstage.be Download de festivalapp van Genk on stage vanaf volgende week.
“
Een Limburger voelt zich niet te goed om zijn enthousiasme te tonen” Alex Carlier, frontman van Hooverphonic
en durft te investeren in kwaliteit wint altijd. Je moet risico’s
culturen proeven in Genk. De Vennestraat, de Stalenstraat en
Zijn er niet genoeg pizzeria’s?
durven nemen, maar het geeft echt voldoening als je aan het
de Hoevenzavellaan lopen langs de voormalige mijnsites en
Mijn omgeving verklaarde me gek dat ik aan een pizzaoven
juiste eind trekt.
zijn gekend voor hun Italiaanse, Griekse, Turkse, kortom multi-
wou gaan staan. En dan nog in Genk, waar het al barst
culturele restaurants. In Genk noemen ze het de ‘volkskeukens’
van de Italianen. Ze hadden een punt, maar ik wist dat mijn
)L¬0ROVERBIO ¬.OORDLAAN¬B ¬¬'ENK ¬ ¬
en de Vennestraat heet nu zelfs de ‘Straat van de Zintuigen’.
verhaal heel anders zou zijn. Ik bak de Napolitaanse pizza, de
(90%2,).+¬hHTTPWWWILPROVERBIOBEvWWWILPROVERBIOBE ¬
Wie op culinaire wandeling wil, vindt tips in het boekje bij
enige echte oorspronkelijke afstammeling van de foccaccia’s
ELKE¬DAG¬GEOPEND¬VAN¬¬TOT¬¬UUR ¬BEHALVE¬OP¬MAANDAG¬EN¬
de ‘Ingrediëntentocht’ in de Vennestraat. Deze zomer kan je
van de Romeinen.
dinsdag.
voor de tocht een gids inhuren. En vergeet vooral het jaarlijkse volksfeest in de Vennestraat en op C-mine niet, dat dit jaar een
Van wie leerde u dat?
echte Passegiata wordt en plaats vindt op 15 september.
Ik volgde les bij Enzo Coccia, één van Italië’s beroemdste pizzabakkers, die ook achter de AVPN zat, een organisatie die
Voor de beste korst en topping moeten we bij Massimo Zam-
de oorspronkelijke pizza wil beschermen. Want het is één van
PONI¬ ¬ZIJN¬)N¬AUGUSTUS¬OPENDE¬HIJ¬IN¬'ENK¬)L¬0ROVERBIO ¬DE¬
de meest verspreide culinaire producten ter wereld, maar ook
enige plek in ons land waar je de echte Napolitaanse pizza
één van de meest misbruikte. De AVPN legde daarom regels
kunt eten.
vast en in 2010 kreeg de Napolitaanse pizza een beschermd statuut. Ik bak hem in een ambachtelijke houtoven op hoge
Waar liggen uw roots?
TEMPERATUUR¬n¬TUSSEN¬DE¬¬EN¬¬GRADEN¬(IJ¬MOET¬DAAR-
Ik ben geen Belg en geen Italiaan. Misschien ben ik het al-
door maar 60 à 70 seconden liggen en bewaart de smaken
lebei. Mijn beide grootouders zijn uit Italië naar hier geëmi-
optimaal.
greerd in de jaren ‘50 om in de mijnen te werken. Ik ben hier geboren, in de mengelmoes aan culturen. Na mijn studies
Hoe staat het in Genk?
Toegepaste Economische Wetenschappen heb ik voor een
Er is veel potentieel, zeker als het juist aangepakt wordt.
bruidsjurkenatelier en porseleinfabrikant gewerkt en ik zou
In Stuttgart heb ik ooit de lekkerste kebab ooit gegeten. Er
Meer gezellige volksrestaurants in genk Saloniki¬'RIEKS ¬s¬3TALENSTRAAT¬¬s¬ ¬¬¬¬ ---------------------------------------------------------------------Polat¬4URKS ¬s¬6ENNESTRAAT¬¬s¬ ¬¬¬¬ www.restaurant-polat.be ---------------------------------------------------------------------La Posta¬)TALIAANS ¬s¬6ENNESTRAAT¬¬s¬ ¬¬¬¬ www.lapostagenk.be ---------------------------------------------------------------------El Greco¬'RIEKS ¬s¬(OEVEZAVELLAAN¬!¬s¬ ¬¬¬¬¬ www.elgreco.webs.com Voor meer culinaire adressen in genk, surf naar: www.uitingenk.be
muzikaal Genk
Stefan Brijs & Koenraad Tinel Kunstenaar Koenraad Tinel plant zijn groots monument voor Europa deze zomer neer in Genk. Aan de voet daarvan vinden avonden plaats waarop Genkenaren mogen vertellen over keerpunten in hun leven. Schrijver Stefan Brijs noteert ze en maakt er later, samen met Tinel, een publicatie, een tentoonstelling en theatervoorstelling van.
“
Dat vind ik het spannendst: vragen of ik in huis mag tekenen.”
Bart Lodewijks
Bart Lodewijks tekent zich binnen in buurten en huizen. ‘Krijt hecht goed’ Musea zijn heel belangrijk om projecten te tonen en ondersteunen, maar voor mij is het een te artificiële omgeving om te werken. Ik wil de echte wereld aanraken. De afgelopen tien jaar heb ik veel gewerkt in volksbuurten: in Gent, Aalst, Rio de Janeiro en nu sinds januari in Genk.
Kunst
in de stad
Een heel jaar lang maak ik er krijttekeningen in opdracht van de stad Genk. Ik begin gewoon te tekenen, laten we zeggen op de stoep. Op het eerste gezicht heeft niemand er wat aan, maar ik probeer met die lijnen overal te komen en er een soort vanzelfsprekendheid van te maken dat ik terugkom. Ik ben nu geen onbekende meer in Sledderlo en in Nieuw Texas. Ik werk vooral in de allochtone gemeenschap. Eigenlijk is geen één buurt geschikt om te tekenen. Je zit met voegen in muren, gebouwen waarop ik niet mag tekenen en mensen die het niet goed vinden. Ik moet veel problemen overwinnen voor ik daadwerkelijk aan de slag kan, maar dat levert wel spanning op. Het is een weerstand en sociale dynamiek die je niet in een museum vindt en waardoor het interessant wordt. Als je een verhaal leest en er gaat niets mis, dan is er toch niets aan?
Ongeschreven wetten Sommige mensen vragen me waarom ik het doe terwijl de tekeningen toch gewoon weggeregend worden, maar dat onschuldige van krijt is ook handig. Ik heb geen officiële toestemming nodig en kan in korte tijd veel zetten doen. Daardoor ontstaat er een grote dichtheid aan tekeningen, en soms aan ontmoetingen. Ik word gevraagd voor een kopje koffie, of zelfs het avondeten. Ik mag tekenen op huizen, garages en soms zelfs op het plafond van de woon- of slaapkamer. Dat vind ik het spannendst: vragen of ik in huis mag tekenen. Dan komt ook het ambivalente: kinderen – in mijn ogen de oorspronkelijke gebruikers van het krijt – tekenen met mij mee, maar eens ik van de stoep of straat af ga mogen ze van hun ouders niet meer meedoen. Het is iets heel burgerlijks.
Schoonheid oprapen Kinderen reageren het best en het meest fantasievol. Het zijn alleen volwassenen die het verspilling noemen. Daarop zeg ik tegen zo’n man dat het dan ook verspilling is wanneer op schoolborden kennis wordt overgedragen met krijt dat ’s avonds wordt weggevaagd. Natuurlijk is krijt vergankelijk, maar het hecht wel goed. Al mijn kleine ingrepen leiden tot reacties en resultaten die ik van tevoren niet kan bedenken. Ik schrijf ze allemaal op, alsof ik een documentaire maak over een buurt, maar dan vanuit het tekenen. In alledaagse ontmoetingen tussen mensen zit zo veel schoonheid en ik wil ze overal oprapen.”
www.bartlodewijks.nl. Bart blogt over dit project op www.flacc.infobe.
Brijs: ‘Een glimlach of grimlach’
Tinel: ‘Goesting en eenvoud’
Paul Auster heeft de Amerikanen ooit gevraagd
Na de oorlog hoorde ik spreken over een
om waargebeurde verhalen op te sturen, met een
verenigd Europa. Geen geruzie meer, dat klonk
enorme respons en boek tot gevolg. Dat heeft
me natuurlijk als muziek in de oren. Sindsdien
me geïnspireerd voor dit Genkse verhalenproject.
heb ik me verdiept in de geschiedenis van
Mensen mogen een herinnering komen vertel-
Europa. In de mythologie is zij de mooie
len, een flard van iets dat ze ooit meegemaakt
dochter van Azië en Afrika die door Zeus, de
hebben. Het kan een verhaal over heimwee zijn,
oppergod van de Grieken, geschaakt wordt.
maar ook over een huisdier waarmee iets fantas-
Hij vlucht met het meisje op zijn rug naar Kreta.
tisch is gebeurd. Wij noteren de verhalen. Die zul-
Daar heb ik een paar jaar geleden een sculp-
len in Genk wellicht heel multicultureel zijn, maar
tuur van gemaakt. Ik had daar goesting in. Dat
voor de rest weet ik niet waar ik aan begonnen
is belangrijk voor mij. Het beeld is acht meter
ben. (lacht) Dat is geen beangstigende ervaring,
hoog, negen meter lang en drie meter breed
want iedere keer dat ik aan een roman begin,
en heeft een tijd bij mij in Vollezele op de heuvel
weet ik niet wat er gaat komen. Met de jaren is er
gestaan. Maar je laat je werk natuurlijk graag
alleen de geruststelling dat het wel goed komt. Ik
zien. Iedereen mag ernaar kijken en er het zijne
woon toch redelijk als een kluizenaar en iedere
van denken. Ik kan alleen maar zeggen dat het
keer dat ik door een project als dit mag buiten
een eenvoudige vorm heeft omdat ik dat dikwi-
spelen ben ik blij. Het is extra boeiend omdat ik
jls het krachtigst vind. Het zal natuurlijk interes-
van Genk ben. Ik heb er dertig jaar gewoond.
sant zijn om de reacties van de Genkenaren te
Mijn ene grootvader was mijnwerker, de andere
horen en hun verhalen te verzamelen. Zelf zou
heeft er als metselaar een kerk gebouwd. Ik heb
ik over de oorlog vertellen. Ik heb in Duitsland in
vroeger hard uitgehaald naar de stad vanwege
de bossen geleefd, Russen gezien en ben dan
de bouwwoede en het beton, maar nu gaat het
met de Amerikanen teruggekeerd naar Gent.
de goeie kant op, onder meer met C-mine. De
Mijn familie, die goed leefde voor de oorlog,
jeugd, de liefde, het schrijverschap, ik heb het
kwam in de gevangenis terecht en ik woonde
allemaal ontdekt in Genk, maar ik weet nog niet
op een kamertje met mijn moeder en zussen.
wat ik zelf ga vertellen. Misschien kan ik een
Zoiets bepaalt je leven, willens nillens. Ik werk
verhaal uit mijn familie persen. Het verhaal moet
graag mee aan een multicultureel project als
gewoon kort een herkenbare emotie oproepen.
dit want de mentaliteit van oorlog en uitsluiting
Een glimlach of een grimlach.
mag nooit meer voet aan de grond krijgen.
www.stefanbrijs.be
www.koenraadtinel.be
