Maandblad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te s-gravenhage. 130e jaargang no. 4 April 2015

Maandblad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te ’s-Gravenhage

130e jaargang no. 4 April 2015

In de Paasnacht dragen wij het licht van Christus de kerk binnen. Licht van Christus Vanuit het donkere water loopt de weg, langs het kruis naar het licht.

Heer, wij loven u!

Even voorstellen: nieuwe kerkrentmeesters

Pag. 4

Huisdienst in de kerk

Pag. 7

Lutherse Burgwal 7-9, 2512 CB Den Haag www.luthersdenhaag.nl

Door de week heen: Hooglied

Pag. 8

Verslag studiedag NLVB

Pag. 9

Tel: 070-363 66 10 e-mail: [email protected]

Inhoudsopgave Pastoralia Uit de gemeente Rondom de zondag Door de week heen In de stad en verder… Young Info Overzicht diensten Overzicht activiteiten

Tijdens de Stille Week en met Pasen zal de cantorij een belangrijke bijdrage leveren aan de dienst. Zondag Cantate zingt zij weer. We zijn rijk met zoveel muzikale mensen. Tijdens de Paaswake zingt het PaJaMa-koor (uit Papua, Java en Maluku), inmiddels ook een bekende in onze diensten. En ik zeg niet te veel als ik zeg, dat we genoten hebben op 1 maart in de dienst waarin we in het licht van het evangelie stil stonden bij het jubileum van Aart Bergwerff. Muziek heeft naast de theologie een belangrijke rol in de verkondiging van het Woord. We blijven er mee bezig. Ik ontmoet u graag in één van de diensten. Met een hartelijke groet, mede namens collega Marianne van der Meij – Seinstra, Trinette Verhoeven

2 2 6 8 9 11 12 12

Pastoralia Beste mensen, Op het moment dat ik dit schrijf, wordt er nog hard gewerkt aan een grote wallevis. Het is al bijna traditie dat naast een Kerstspel ook een Paasspel voor de kinderen wordt geschreven. We hopen op een grote opkomst. Kinderen zijn vanaf 13.30 uur welkom en volwassenen om 15.30 uur bij de uitvoering van het spel. Dit jaar staat het verhaal van Jona centraal als een verhaal van dood en leven. Het loont de moeite de bogen van het doophek rondom het liturgisch centrum in onze kerk nog eens te bekijken. Daar wordt Jona in de wallevis afgebeeld als een voorafschaduwing van Jezus die drie dagen in het graf gebonden lag. Maar de dood kon hem niet houden. Zie, hij leeft! De Paasviering van de ouderensoos stelt de pelgrimage centraal. In de kerk gaan de kinderen al weken op pelgrimstocht. Ze verzamelen in een rugzak voorwerpen die hen kunnen helpen de tocht van hun leven te maken. Door de doos leven we mee. Maar het is voor ons ook wel eens interessant om na te denken wat wij nodig hebben om op koers te blijven. Het leven is ingewikkeld genoeg. De kinderen kregen een vuurtoren, een engel, een stopbord, brood en een verschrompelde aardappel mee. Vooral die verschrompelde aardappel was misschien wel verrassend. Wat heb je aan een verschrompelde aardappel? Met de kinderen is dat lastig te bespreken. Maar misschien is het niet alleen lastig om met de kinderen te bespreken. Op die zondag van de verschrompelde aardappel lazen we uit het evangelie van het zaad dat moet sterven om op te staan. Wij leren dat God een lijdende God is. Luther sprak van een verborgen God. Hij grijpt niet in. Hij toont zich niet almachtig. Hij gaat de weg van alle zaad. En wij kunnen niet anders dan Hem op die weg volgen. Ik houd zeer van dit Oosterhuis–lied:

Uit de gemeente Uit de kerkenraad De Kerkenraad verwelkomt op 9 maart Hans Bas Val die als Kerkrentmeester het College van Kerkrentmeesters tijdelijk komt versterken. De komende periode gaan Kerkrentmeesters een aantal scenario’s uitwerken om het financiële plaatje van de kerk weer gezond te maken. De planning is om voor de vakantieperiode deze scenario’s aan de Kerkenraad voor te leggen. Hans Bas Val is in het verleden al elders ingezegend en zal 10 mei in de kerkdienst aanwezig te zijn om kennis te maken met de gemeente. Hans Bas Val en Jolly Valstar stellen zichzelf in deze Luther Heraut nader aan u voor. Omdat Kerkrentmeesters nog bezig zijn met het opstellen van het financiële plaatje besluit de Kerkenraad de Beleidssessie te verschuiven van 21 maart naar 30 mei. De Kerkenradendag in Woerden die op 28 februari jl. werd gehouden was een positieve dag vol inspiratie en uitdagingen was de mening van de afgevaardigden van de Kerkenraad die op deze dag aanwezig waren. Er werden o.a. voorbeelden gegeven van het opzetten van een pioniersplek als een vernieuwende vorm van kerkzijn. De Protestantse Kerk Nederland (PKN) heeft hierover een brochure opgesteld. Meer informatie over pioniersplekken kunt u vinden op de site van de PKN: www.protestantsekerk.nl/pionieren. In ELK kwartaal dat eind maart verschijnt is een verslag van deze dag opgenomen, dat Frank Everaarts heeft opgesteld. Een afvaardiging van de Kerkenraad was aanwezig bij het bezoek van de Synodale Commissie aan de gemeenten in de provincie Zuid-Holland op 3 maart jl..

De mensen moeten sterven voor elkander; het kleinste zaad wordt levend brood: zo voedt de een de ander. En zo heeft onze God zich ook gedragen en zo is Hij het leven zelf voor iedereen op aarde. 2

De bijeenkomst begon met een inventarisatie en het was goed om te ervaren, dat ook andere gemeenten worstelen met dezelfde problematiek. Hoe ga je om met vergrijzing, minder inkomsten om o.a. de pastorale, missionaire en diaconale taak te blijven uitvoeren. Een deel van de avond was ook gewijd aan Samenwerken, in allerlei vormen. Een aantal voorbeelden die werden gegeven lijkt op onze samenwerking met de Lukaskerk (gezamenlijke activiteiten buiten de zondag, bestuurlijke samenwerking en dergelijke). Tevens werd er informatie gegeven over welke mogelijkheden er zijn voor financiële ondersteuning vanuit de landelijke kerk. De aanwezigen vroegen de Synodale Commissie later dit jaar een vervolgbijeenkomst te organiseren. In samenwerking met de Lukaskerk was voor de diensten rondom de Kerst en de jaarwisseling een kaartenactie gestart en deze actie was een succes. De Kerkenraad besluit om deze actie voor de vieringen rondom de Pasen te herhalen. Of dit nog mogelijk is gaat Trinette Verhoeven navragen en de Ouderlingen zeggen toe het bezorgen van de kaarten in de directie omgeving van de kerk, te willen organiseren. Tot slot blikt de Kerkenraad terug op een zeer geslaagde jubileumdienst van Aart Bergwerff op 1 maart jl.. Tijdens de receptie heeft Aart Bergwerff aangegeven wat hij wil doen met de gift, opgebracht door gemeenteleden, vrienden en familie. Wat hij wil, vertelt hij u zelf. Zie hiervoor zijn stukje in deze Luther Heraut. Loes Klijn, secretaris a.i.

VEEL DANK ! Wat was het een mooie dag, zondag 1 maart jl., met de viering van mijn 25-jarig jubileum in de Evangelisch-Lutherse gemeente! Het was een ingetogen maar intense dienst met prachtige bijdragen van de beide predikanten Trinette en Marianne en van de cantorij onder leiding van Monique. Het was verheugend dat vele gemeenteleden, familie, vrienden en collega’s daarbij aanwezig waren. Hartverwarmend waren al uw felicitaties, gesproken en geschreven, en uw originele en verrassende bijdragen in ‘de doos voor Aart’. Verlegen ben ik geworden van de grote gift waaraan u heeft bijgedragen, een bedrag van inmiddels bijna € 2.000,- ! Dit bedrag wil ik graag besteden aan het opknappen van de registernamen links en rechts naast de speeltafel van het orgel. De restauratie van het orgel in 2006 en 2007 was vooral technisch en klanktechnisch van aard, waarbij een aantal ‘cosmetische’ zaken niet is uitgevoerd; een mooie gelegenheid nu om dit alsnog te laten doen van de ‘jubileumgift’. Veel dank wil ik brengen aan kerkenraad en jubileumcommissie die dit feest hebben voorbereid, aan de stille mensen op de achtergrond die de feestelijke receptie hebben mogelijk gemaakt en aan de kosters Henk en Ida Baaima, die altijd zorgen dat alles weer aan kant is na afloop. De naam van zondag 1 maart was zondag ‘Reminiscere’, zondag ‘Gedenk’, nog lang zullen wij deze dag blijven gedenken. Met een hartelijke groet, ook namens Eva, Aart Bergwerff

DE LUTHER HERAUT voor mei 2015 zal verschijnen op zaterdag 2 mei. Uiterste inleverdatum van kopij: vrijdag 17 april 2015. Kopij voor de LH kunt u digitaal inleveren via [email protected] of via het adres van de kerk (onder vermelding van kopij LH). Bij digitale verzending ontvangt u altijd een ontvangstbevestiging. Zo niet, neemt u dan contact op met Mascha de Haan (070-3689044).

Vrijwilligersdag 2 mei 2015 De vrijwilligers in onze gemeente zijn allen van harte uitgenodigd om samen de ‘Brunch’ te komen gebruiken. Aanvang 11.00 uur.

3

Even voorstellen… Jolly Valstar Voor velen ben ik geen onbekende is onze gemeente. Toch wil ik me graag nader aan u voorstellen, omdat ik per januari 2015 ingezegend ben als kerkrentmeester. Van oorsprong ben ik Gereformeerd en al op jonge leeftijd heb ik kennis gemaakt met de Lutherse kerk en van 1973 tot en met 1975 meegezongen in de cantorij. In 1975 ben ik in deze kerk getrouwd met Henk Valstar. Een Gereformeerd predikant en de Lutherse cantorij waren vertegenwoordigd: toen al Samen op weg. Acht jaar geleden heb ik mij officieel over laten schrijven naar de Lutherse kerk en voel me hier heel erg thuis. De hechte gemeenschap, de mooie liturgie, het kerkgebouw met het prachtige orgelspel, en de open houding naar elkaar toe, geven mij na de zondag weer de nodige energie om de week in te gaan. Voor deze kerk wil ik me graag inzetten. Daarom heb ik de functie van kerkrentmeester op mij genomen. Wel met de conditie, dat iemand met een goede financiële kennis, ons team komt versterken. Met Hans Bas Val heb ik daar alle vertrouwen in, en daar ben ik heel erg blij mee. Jolly Valstar

synodale en financiële commissie onder andere samen met Anders van der Meij betrokken bij allerlei problemen en fusies van Lutherse gemeenten. Met Christiaan Minderhoud zit ik samen in de het bestuur van het Luthers Genootschap en ben voorzitter van de u ongetwijfeld welbekende SLUB, samen met Huib Jongeneel, Els Pellen en Peter Peereboom Voller. Graag wil ik het college van kerkrentmeesters tijdelijk komen versterken in deze op financieel gebied niet gemakkelijke tijden. Hans Bas Val

Uit de diaconie De jaarrekening wordt, met dank aan de penningmeester, vastgesteld. We bespreken dat Paaskaartenactie. Dit is niet iets wat erg leeft binnen de gemeente. Er zijn veel kaarten met dezelfde handtekeningen erop. De Diaconie besluit de Paaskaartenactie te evalueren en voor volgend jaar hierover een beslissing te nemen. Het wordt langzaam zichtbaar dat de financiële consequenties van de WMO voor sommige gemeenteleden groot zijn. Met elkaar moeten we alert zijn op de signalen over de problemen die er spelen. Als het nodig is, kan de Diaconie financiële steun verlenen. Het is wel nodig om criteria op te stellen om hiermee om te gaan. Indien u financiële problemen heeft vanwege de nieuwe WMO of mensen kent die hierdoor in de problemen komen, neem dan contact op met Ds. Marianne van der Meij. Zij kan dan met u in gesprek gaan, en samen met De diaconie naar een oplossing zoeken. Ineke Peereboom Voller

Even voorstellen… Hans Bas Val Door de kerkenraad is mij gevraagd tijdelijk het college van kerkrentmeesters te komen versterken. Graag ga ik in op het verzoek om mijzelf kort te introduceren. Ik ben in 1948 geboren, getrouwd en heb drie kinderen. Afgestudeerd als bedrijfseconoom en op latere leeftijd theoloog geworden; ga ook regelmatig voor in Lutherse diensten. Eerst gewerkt als bedrijfseconoom bij wat nu het Mondriaan College is, daarna als directeur van een groot onderwijsbureau, rector van een gymnasium, wethouder en de laatste jaren meer als fulltime bestuurder, commissaris en toezichthouder. Ik ben 25 jaar voorzitter van het college van kerkrentmeesters in Rotterdam geweest, en in die tijd ook lid van de financiële/synodale commissie geworden. In die periode heb ik leiding gegeven aan het zakelijk gedeelte van de fusie tot aan de vorming van de PKN. Vanuit de

Gezocht maatjeshulp Bij de Diaconie is vanuit Stek een vraag neergelegd om vrijwilligers te werven voor het Maatjesproject. Maatjes worden ingezet voor cliënten, die vaak een beperkt, of geen persoonlijk netwerk hebben. De maatjes helpen bij het creëren van een netwerk. Onze cliënten zijn bijvoorbeeld kinderen die iemand nodig hebben om leuke dingen mee te doen of jongeren die op zichzelf gaan wonen en hier tips en hulp bij kunnen gebruiken. De vragen van de cliënten zijn divers en daardoor is elke match maatwerk. Heeft u interesse dan kunt u contact opnemen met de contactpersoon van Samen Sterk: Bernadette de Bruijne-Bedeaux 010-2350580 of [email protected]. 4

Stand Hoofdgeld en andere bijdragen Tot en met 21 maart 2015 is € 5.469,32 ontvangen. Op 21 november 2014 was de stand € 7.339,00. De bijdrage voor de restauratie bedraagt tot nu toe € 930,00. De zwemestafette heeft € 760.55 opgebracht! De bijdrage hoofdgeld 2015 loopt achter met de bijdrage over 2014. Aan alle gemeenteleden de oproep om nog eens na te gaan of een iets hogere bijdrage mogelijk is. Niet alleen het onderhoud van het gebouw, maar ook een goede pastorale zorg, in het zich samen verdiepen in wat het geloof voor een ieder betekent, is essentieel voor het in stand houden van onze Lutherse Gemeente in Den Haag. KRM

Paaskaarsen 2015 Op zondag 8 maart na de dienst maakten we samen met gemeenteleden van de Lukaskerk de Paaskaarsen voor het komende jaar. We overlegden eerst over de afbeelding op de kaarsen (voor de kerkzaal en voor de kinderkerk) en daarna was het snijden en kneden van de was aan de beurt. Het is een mooie ervaring om zo met elkaar het beeld te zien ontstaan op de kaars. De kaars die tijdens de Paaswake wordt binnengedragen.

5

Contactadressen en activiteiten Alle activiteiten vinden plaats in de kosterij, Lutherse Burgwal 7, tenzij anders aangegeven. Kosters: H. Baaima en N. Lamb, tel. 070-3636610, e-mail: [email protected]

overleg treden met mw. Th. Jager voor vervoer per taxi. U kunt van deze mogelijkheid 12 keer per jaar gebruik maken, tegen betaling uwerzijds van de kosten van het openbaar vervoer. Schroom niet om hiervan gebruik te maken. Diaconale hulp Mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, ***-*******. Heeft u behoefte aan maatschappelijk werk, wendt u zich dan tot het algemeen maatschappelijk werk in uw woonplaats. Vaak is dit per wijk georganiseerd, in het telefoonboek doorgaans onder de A of de M te vinden. Buiten kantooruren kunt u spoedhulp bellen: 070-3795748.

De kerkenraad Voorzitter: F.W. Everaarts, tel. 070-3250220 Secretaris a.i.: mw. L. Klijn, tel. 070-3107999 [email protected]; Ouderlingen: mw. J. Dekker, J.D.M. Rosier, mw. S. de Weerd-Walakutty; Kerkrentmeesters: mw. J. Valstar-Vos, A.E. Grund, H.B. Val, F.M. Zoeteweij; Diaconie: mw. I. Burghoorn-van der Kam, mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, Chr. Minderhoud, mw. A. Sapioper.

Rekeningnummers ♦ Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage te Nootdorp NL09FVLB0226115682 ♦ Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage inz. Verhuur NL33FVLB0225390272 ♦ Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag NL91INGB0000037958 ♦ Orgelfonds ELG ’s-Gravenhage te Leidschendam NL29INGB0000614866 ♦ Jeugdraad ELG ’s-Gravenhage te Den Haag NL14INGB0000251968 ♦ Kampcommissie ELJR ’s-Gravenhage te Delft NL17INGB0000124553 ♦ Penningm. Kerkkoor Maarten Luther te Delft NL70INGB0001917129 ♦ Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk te Leidschendam NL73INGB0006817612

Predikanten • Ds. W.T.V. Verhoeven, tel. 070-3470873, [email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: dinsdag. • Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra, 0174769072, [email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dagen: donderdag en vrijdag. Swaenesteyn en Swaenehove Saffier de Residentiegroep, die de verzorgingshuizen van voormalige Lutherse signatuur beheert, heeft als geestelijk verzorger voor WoonZorgPark Swaenehove Ds. N. van Dorp (Heiloostraat 296, 2547 KX Den Haag, telefoonnummer: 0703084830) en voor WoonZorgPark Swaenesteyn Ds. Y. Schoonhoven (Nieuwendamlaan 1, 2547 JG Den Haag, telefoonnummer: 070-4487000).

Rondom de zondag

Seniorenbijeenkomst Mw. E. Pellen, tel. ***-******* en mw. J. Momberg, tel. ***-*******.

Opbrengsten van de collecten Vanaf 15 februari t/m 22 maart 2015 Mens voor de Mensen € 168,00 Luther Heraut € 114,30 Orgelfonds € 420,00 Kerk in Actie € 90,90 Voedselbank € 89,40 Aandachtscentrum € 104,60 Onderhoud Gebouwen € 608,00 Kerk € 373,00 U kunt een collecte ondersteunen door een bijdrage over te maken aan: ◊ Ev. Luth. Gem. ’s-Gravenhage te Nootdorp, IBAN: NL65INGB0000086053, onder vermelding van het doel: kerk, onderhoud gebouwen, restauratie of orgelfonds. ◊ Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag, IBAN: NL91INGB0000037958, onder vermelding van het doel: Mens voor de Mensen, Luther Heraut, Kerk in Actie, voedselbank of aandachtscentrum.

Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk / Orgelcommissie Contactpersoon nog niet bekend. Kerkkoor Maarten Luther Cantor: mw. M.Y. Schendelaar Contact: mw. I. van der Veen, secretaris, tel. *** -*******, e-mail: *** Elke dinsdagavond van 20:00 – 22:00 uur. Stichting Wees– en Oudeliedenhuis Dhr. F.W. Everaarts, tel. ***-*******. Jour der Senioren Mw. E. Gaemers, tel. ***-*******. Coördinatie auto– en taxivervoer Mw. Th. Jager, tel. ***-*******. Kunt u door omstandigheden niet op uw gebruikelijke manier naar de zondagse eredienst komen, dan kunt u in 6

Collecten Diaconie

als 'vluchtheuvel', een veilige plek waar mensen op adem kunnen komen. De tijdelijke opvang is voor (uitgeprocedeerde) asielzoekers in schrijnende situaties die niet de straat op gestuurd kunnen worden. Ook slachtoffers van vrouwenhandel, voor wie in Den Haag geen tijdelijke opvangplaatsen zijn, kunnen terecht in de crisisopvang. In de tijd dat mensen in de opvang verblijven, wordt door de woonbegeleider gewerkt aan een vervolgtraject (en de eventueel daarbij behorende opvang). Dat kan zijn een aanvraag betreffende verblijfsvergunning, aangifte van vrouwenhandel of een beslissing inzake terugkeer naar het land van herkomst.

Donderdag 2 april Luthersgenootschap Het Luthersgenootschap ondersteunt o.a. in Suriname. Met de EvangelischLutherse Kerk in Suriname bestaan nauwe banden. Het Genootschapsbestuur verleent assistentie bij problemen van bestuurlijke en personele aard, bijvoorbeeld door herziening kerkorde, uitzending voor een bepaalde periode van Nederlandse predikanten om in het predikantentekort te voorzien of conflictbemiddeling. Daarnaast wordt materiële hulp geboden, bijvoorbeeld aan de bouw van het inmiddels gereed gekomen kerkelijk centrum Mottonshoop, het dak van de Maarten Luther Kerk, dat gerestaureerd is, de restauratie van een aantal bejaardenwoningen, aanschaf van een orgel en doopvont voor de kerk van Mottonshoop.

Zondag 3 mei – Werkgroep voor Kerkmuziek Vanaf 1946 zet de Stichting Lutherse Werkgroep voor Kerkmuziek zich in voor de verbreiding van de kerkmuziek in het algemeen, en de Lutherse kerkmuziek in het bijzonder. Op diverse gebieden is de Stichting actief en heeft in de loop der jaren velen enthousiast weten te maken voor de vocale en de instrumentale kerkmuziek. O.a. door het organiseren van werkweken voor kerkmuziek voor jong en oud. Ook geeft de Lutherse Werkgroep drie à vier maal per jaar haar tijdschrift 'Musica Sacra' uit en verzorgt zij regelmatig publicaties van muziekuitgaven.

Zondag 5 april - Paasoffer van de Diaconie Zoals ieder jaar is de collecte op deze Paasmorgen bestemd voor de Diaconie. Deze collecte is bestemd voor de activiteiten die door onze Diaconie ondersteund worden, denk daarbij aan het taxivervoer, de bloemen, die wekelijks als groet naar gemeenteleden gaan, en de financiële ondersteuning van activiteiten. Zondag 12 april - Straatkrant Mensen helpen zichzelf te helpen, is het principe van Straatnieuws: een krant met een hart. Straatnieuws werd in december 1996 opgericht om dak- en thuislozen uit Den Haag en omgeving de kans te geven om op een eerlijke manier een boterham te verdienen: niet stelen of bedelen, maar werken voor je geld. Dankzij Straatnieuws hadden in 2014 175 verkopers een bescheiden inkomen en een zinvolle dagbesteding.

Huisdienst in de kerk Al een aantal jaren is het een goed initiatief om voor mensen die door ouderdom of ziekte aan huis gebonden zijn geraakt, een speciale viering in onze kerk te organiseren. Niet alleen de ontmoeting wordt gemist, maar ook het samen avondmaal vieren. Tweemaal per jaar is er zo'n middag, waarop met speciaal vervoer en veel vrijwilligershulp zo'n speciale dienst kan worden gehouden. Ook mensen van de Lukaskerk zijn door onze samenwerking bij deze huisdiensten uitgenodigd.

Zondag 19 april – Bumayong Lutheran Secondary school De Bumayong Secundaire school is gevestigd in Lae City. De school verzorgt hoger en lager middelbaar onderwijs. In het hoger onderwijs worden de volgende vakken gegeven: Engels, wiskunde A, wiskunde B, natuurkunde, scheikunde, biologie, geschiedenis, economie, aardrijkskunde, lichamelijke opvoeding. En in het lager onderwijs: Engels, wiskunde, sociale wetenschappen, handel, huishoudkunde, religie, kunst en persoonlijke ontwikkeling. Deze vakken geven de leerlingen mogelijkheden voor hun toekomst.

De eerstvolgende huisdienst is op zondag 3 mei van 14.00 uur tot 16.00 uur in de Lutherse kerk. Ds. Marianne Van der Meij-Seinstra leidt deze dienst. Het Pajamakoor zal in deze dienst een aantal liederen uit de Papua- en Molukse traditie zingen. De mensen voor wie de 'huisdiensten in de kerk' met speciaal vervoer en vrijwilligershulp bedoeld zijn, krijgen nog ruim van tevoren een persoonlijke uitnodiging. Daarin staat hoe zij zich kunnen aanmelden. Wie voor woensdag 8 april geen uitnodiging heeft gekregen, maar deze dienst toch wil bijwonen, kan zich bij ons apart aanmelden. U allen bent van harte welkom! Ook ouderen die goed ter been zijn.

Zondag 26 april – Stek de Halte Sinds 2004 is 'De Halte' een doorstroomhuis voor tijdelijke opvang in acute nood, waar verschillende vrouwen en kinderen samen wonen. De twee woonunits in hartje Den Haag kunnen maximaal 16 personen huisvesten. De opvang is sober (bed, bad, brood) en tijdelijk. De Halte is bedoeld 7

Wij hebben nog een vraag: de hulp van vrijwilligers bij deze huisdiensten is onontbeerlijk. Zij helpen met de ontvangst, aan het geven van persoonlijke aandacht , het rijden met rolstoelen, koffie- en theeschenken, e.d. Er is een getrouwe groep. Meer vrijwilligers zijn altijd welkom. Heeft u belangstelling om mee te willen helpen, meldt u bij één van ons aan. Vele handen maken licht werk!

dermaker (1893-1977). Dát lied is niet in het nieuwe liedboek terecht gekomen! Maar nu is het sowieso in zeven verzen een prachtig gedicht en lied geworden op de oude, aparte melodie. Enkele verzen van het lied wil ik u allen niet onthouden, want niet iedereen zal een liedboek in de kast hebben staan. Ik citeer het eerste, zesde en zevende vers van lied 629: Ik ben in mijn hof gekomen, tot mijn lust, tot mijn lied, zinge het lover, de wind in de bomen. Halleluja is mijn lied!

U kunt zich aanmelden bij: ◊ Christine Scheurkogel (Lukaskerk), **********, email: [email protected] ◊ Sara de Weerd-Walakutty (Ev. Luth. gemeente), ***-*******, email: [email protected] Bij telefonisch geen gehoor: graag inspreken op ons antwoordapparaat.

Ik ben als een lied ontstegen aan de val van de tijd. Ik ben de alfa en Ik ben de omega, Ik leef tot in eeuwigheid.

Door de week heen

Ik ben in mijn hof gekomen, tot mijn zuster, mijn bruid: hemel op aarde, de hemel is mijn woning, aarde, breek in jubel uit!

Hooglied In de synagoge is het Bijbelboek ‘Hooglied’ de feestrol van de Paastijd. In verschillende kerken zal dit als alternatieve lezing in de komende tijd ook weerklinken. Het is prima te combineren met epistel en evangelie. Er klinkt dan ook in door, dat men - al vanaf de vroegchristelijke kerk Christus als bruidegom van de gemeente wilde verstaan. De Rooms-katholieke theoloog en dichter Tom Naastepad schreef een mooi lied voor het nieuwe liedboek (2013), waarin het Hooglied en Johannes 20: 11-18 (het evangelie van Pasen) op elkaar worden betrokken. De tekst moet worden verstaan vanuit het perspectief van Christus. Maar tegelijk wordt de gemeente de ‘ik-figuur’: de gemeente als het lichaam van Christus. Er staat dan ook boven: ‘Ik ben in mijn hof gekomen’; met als ondertitel: ‘de hovenier’; dit vanwege de gedachte van Maria, die Hem voor de tuinman aanzag.

ds. Marianne van der Meij-Seinstra

Seniorenkring in april 2015 Op dinsdag 14 april wordt het een gezellige spelletjesmiddag. Een spelletje Triominos, Scrabble, Rummikub of klaverjassen, met daarbij een heerlijk kopje koffie of thee, en natuurlijk gezellig met elkaar praten en lachen. Op dinsdag 28 april verzorgt Jowien de Klerk het programma van de seniorenkring. Zij heeft hiervoor Hans Koopman uitgenodigd, die ons komt vertellen over : ‘Een Oranjelijn tussen Den Haag en Berlijn’. Een historische lijn tussen Berlijn en Den Haag, met allerlei verbindingen naar ons koningshuis. Iedereen, die hiervoor belangstelling heeft, is van harte welkom.

Thomas Johannes Marie (Tom) Naastepad is geboren te ’s-Gravenhage in 1921. Hij is ook auteur van meditatief-exegetische werken en schreef vele liederen, ook elf voor het liedboek van 1973. Hij was voorganger in de Rotterdamse Araunadiensten. Zijn teksten schreef hij op bestaande melodieën, maar niet om gemakkelijk op een bepaald metrisch schema te leunen. Hij koos de leenmelodie zorgvuldig uit. Op deze manier geeft hij ons een oud lied weer terug met een nieuwe dimensie. De melodie van lied 629 behoort oorspronkelijk bij het paaslied ‘Jezus Christus, unser Heiland’ van Martin Luther. Het staat in het Liedboek voor de kerken (1973) als gezang 204 met drie verzen. Dat lied is een vertaling uit het gezangboek der Evangelisch-Lutherse Kerk (1954), ooit gemaakt door prof. dr. Pieter Boen-

In mei organiseren we weer op 12 mei zien een spelletjesmiddag. Op al deze middagen staat om 13.30 uur de koffie en thee klaar. Met een hartelijke groet, namens de vrijwilligers, Els Pellen

8

Cadsand en Irene Keijzer vormden de gemeentezaal om tot een creatief atelier waar een groep vrouwen met verf en wasco hun eigen ‘kleuren van de ziel’ aan doek en papier konden toevertrouwen. Deze prachtige en kleurrijke kunstwerken kregen tijdens de viering een plaats in de kerk. Dat was ook het geval met de composities van de workshop ‘liturgisch bloemschikken’ onder de inspirerende begeleiding van Irene Burghoorn. Hierin werden de kleuren en symbolen van de Veertigdagentijd verwerkt en met ‘zonnestralen’ van brandende lichtjes voor het altaar in het liturgisch centrum geplaatst. De workshop ‘Kijken naar kunst’ verdiepte zich samen met Marlies Schulz in het schilderij ‘De barmhartige Samaritaan’ van Rembrandt. De deelnemers kropen als het ware in het schilderij en na een stille meditatieve tijd van aandacht was er een eerste uitwisseling. Daarna werd er weer samen gekeken naar de afbeelding en vond het gesprek plaats aan de hand van vragen. Wat is je belangrijkste indruk? Met wie op het doek identificeer je jezelf het meest? Wat zijn vanuit het kijken je vragen aan de tekst van de Bijbellezing? Ook werd er gekeken naar een aantal verbeeldingen van hetzelfde verhaal door andere kunstenaars. In de gespreksgroep onder begeleiding van Coby Aartsen hadden de deelnemers zelf een afbeelding meegebracht van een stukje kunst dat voor henzelf inspirerend en bijzonder was. Chagall wilde zijn schilderijen nooit uitleggen. ‘Het schilderij legt zichzelf uit’, schijnt hij gezegd te hebben. Dit was het uitgangspunt voor het gesprek: ieder ziet erin wat hij/zij ziet, alles is goed. Na het bekijken ervan schreef iedereen één of enkele woorden op die spontaan opkwamen. Deze werden genoemd waarop de bezitter van de afbeelding reageerde. Dit was heel verrassend: soms was er veel herkenning, maar ook wel totaal nieuwe associaties. We waren het erover eens dat de zelfgemaakte afbeelding van Wietske Tinga – tijdens een workshop o.l.v. Ruud Bartlema – ingebracht zou worden in de viering. Wietske sloot met dit schilderstuk een rouwproces af. Na het donker was er weer ruimte voor licht, een nieuw begin, uitbottend leven, heel mooi! Zoals gezegd kwamen de bouwstenen uit de workshops terug in de viering. De lezing van ‘De barmhartige Samaritaan’, de kleuren van de ziel, de liturgische bloemstukken en de afbeelding van het nieuwe begin. En op deze prachtige lentedag hoorden daar liederen bij in de sfeer van de vrolijke chassidische geloofstraditie waarin Mosje Chagall was opgegroeid. Wij kozen ‘Ga uit, o mens, en zoek uw vreugd, nu in de lente zich verheugt, al wat er leeft op aarde’. En we deden een voorzichtige poging om het lied ‘Ik danste die morgen toen de schepping begon’ van de grond te krijgen. Dat lukte niet, maar als we er nu allemaal thuis op oefenen, dan doen we dat toch de volgende keer?? Lied 839 uit het nieuwe liedboek!!! Coby Aartsen

In de stad en verder… Jaarlijkse ontmoetingsdag Nederlandse Lutherse Vrouwen Bond De jaarlijkse ontmoetingsdag is op 25 april a.s. in Zaandam. Deze dag staat in het teken van de muziek. Een muzikale reis langs de liederen in het nieuwe liedboek die een verbinding vormen met de kleuren van het kerkelijk jaar. Daarnaast is er tijd voor ontmoeting, tijd om bij te praten, of om een wandeling te maken door het karakteristieke stadscentrum van Zaandam. Vanaf 10.30 uur kunt u terecht bij de Lutherse kerk in Zaandam en het programma duurt tot plm. 16.00 uur. De kosten van deze geheel verzorgde dag bedragen € 25,-. U kunt zich opgeven bij Erika Hillebrand, [email protected] of Coby Aartsen, [email protected]. Verslag studiedag NLVB 7 maart ’Het Woord in beeld’ Zaterdagmorgen vertrokken wij uit Den Haag: zes vrouwen en een man voor een zeer geslaagde NLVB-studiedag in Utrecht. Hierbij het verslag van Coby Aartsen. Het was weer een feest om de kerkzaal van onze vaste stek in de Lutherse Kerk in Utrecht helemaal gevuld te zien met verwachtingsvolle vrouwen en mannen uit het hele land. De grote trekker was dit keer de theoloog en beeldend kunstenaar Ruud Bartlema die ons jaarthema zou verbinden met de ‘kleuren van de ziel’ van Marc Chagall. Marlies Schulz heette ons en alle gasten welkom. Naast onze inleider waren er vertegenwoordigsters van de Protestantse Vrouwen Organisatie, de Oud-Katholieke Vrouwen, de Oecumenische Vrouwensynode, de Lutherse Synode en Elkkwartaal. Na het zingen van ons ‘bondslied’ én morgenlied ‘De gouden zonne’ kreeg Ruud Bartlema het woord. Aan de hand van foto’s en afbeeldingen van schilderijen liet hij ons kennismaken met de levensgeschiedenis en mystieke achtergrond van de bijzonder veelzijdige Joodse kunstenaar Chagall. Ruud Bartlema is een geboren verteller. Bijna twee uur lang wist hij ons zo te boeien, dat we zelfs de tweede koffiepauze vergaten! Een beetje spijtig was dat de kerk niet voldoende verduisterd kon worden om de kleuren van de afbeeldingen optimaal weer te geven. Maar Ruud’s levendige en humoristische vertelkunst maakte dat voor een groot deel goed! Hij wist zijn gehoor zó in het verhaal mee te nemen, dat de afbeeldingen ook zonder optimale weergave op het doek wel in ons brein gevisualiseerd werden. Na de lunch was er voor de deelnemers de mogelijkheid om een keuze te maken uit verschillende workshops. De kunstenaressen Paula van 9

Het Kabinet van de Koning Aan de Korte Vijverberg nummer 3, staat het huis, het ‘Kabinet van de Koning’. In 1633 wordt op het terrein en de schietbanen van het schuttersgilde, Sint Sebastiaan, de Korte Vijverberg aangelegd. In hetzelfde jaar geeft Reynier Pauw opdracht tot de bouw van zijn huis. Lange tijd heeft het huis bekend gestaan als ‘Huis Pauw’. De architect is waarschijnlijk Adriaan Dorsman (1625-1682). Gedurende de jaren 1719-1725 vindt een ingrijpende verbouwing, tevens uitbreiding, plaats in opdracht van Johan van Schuylenburch. Het huis krijgt er dan onder meer een lage verdieping bij. De entree wordt monumentaler, nu met een dubbele stoep en een balkon. De achterzijde wordt uitgebreid met twee smalle vleugels. De eerste bewoner van het Kabinet van de Koning is dan ook Reinier Pauw (1591-1676), telg uit een roemrijk Amsterdams regenten- en koopman geslacht. Reynier Pauw werd in Amsterdam geboren op 3 september 1591. In 1617 treedt hij in Amsterdam in het huwelijk met Clara Alewijn (1600-1630), die in 1630 overleed. Uit dit huwelijk had hij twee kinderen, Diederik en Cornelia (1626-1692). Ongeveer een jaar na het overlijden van Clara, hertrouwt Reynier in 1631 eveneens in Amsterdam - met Christina (Stijntje) van Ruytenburch (1591-1666), de rijke weduwe van Jan van Varlaer. Zij had uit dit eerste huwelijk met Verlaer een dochter, Alida. Uit de nalatenschap van Varlaer erfde de nog minderjarige Alida de Ridderhofstad ‘Ter Horst’ bij Voorschoten. Sindsdien voert Reynier Pauw de titel van ‘Heer Ter Horst’. Onze Reynier zou graag Schout in Amsterdam willen worden. Maar deze wens stuit in Amsterdam op verzet. Reynier solliciteert nu naar een functie bij de ‘Hoge Raad’, waar hij in 1620 als lid wordt aangenomen. Hij verhuist daarom in 1621 naar Den Haag en gaat wonen in de Lange Houtstraat, hoek Casuariestraat. In 1655 tot aan zijn overlijden in 1676 is hij president van de Raad van State. Reynier en Christina laten in 1633 op gezamenlijke kosten hun huis aan de Korte Vijverberg 3 bouwen. Nadat de woning in 1635 gereed is, verhuist het echtpaar van de Lange Houtstraat naar hun nieuw huis aan de Korte Vijverberg. Na het overlijden van Christina, blijft Reynier tot aan zijn dood, in januari 1676, aan de Korte Vijverberg wonen. Een van zijn kleinzoons, Reynier (1642-1693), die het huis erfde, woonde er waarschijnlijk zelf niet. Want in 1680 staat het huis te huur. Van 1711 tot ca. 1735 is het huis bewoond door familie van Schuylenburch. In de jaren 1735 tot 1796 wordt het huis, viermaal aan diverse mensen verhuurd.

Op 1 mei 1797, tijdens de Franse bezetting, huurt de 33-jarige Haagse arts, dr. Pieter Jacobus Groen van Prinsterer (1765-1837), gehuwd met Adriana Hendrika Caen, het huis. Zij bewonen het alleen ’s winters. In de zomer verblijven zij in hun buitenplaats ‘Vreugd en Rust’, in Voorburg. In 1805 wordt het huis Korte Vijverberg voor ƒ 20.000,- zijn eigendom. In hun zomerverblijf wordt op 21 augustus 1801 hun zoon Willem (1801-1876) geboren. Willem wordt gedoopt als Guillaume, in de Waalse Kerk in Voorburg, of in de Hofkapel in Den Haag (?). Op 25 mei 1828 trouwt Guillaume met Elisabeth Magdalena van der Hoop (1804-1879). Het echtpaar krijgt geen kinderen. Guillaume is bekend geworden als de grondlegger van de ‘Anti Revolutionaire Partij’, de partij die kort na zijn overlijden werd opgericht. Elisabeth sticht op 15 april 1841 het hofje ‘Rusthof’ in de Parkstraat. Na het overlijden van zijn ouders, in 1832 en 1837, betrekt Guillaume en zijn vrouw in 1838 het huis aan de Korte Vijverberg 3. Zij hebben er gewoond tot hun overlijden; Guillaume tot 1876 en Elisabeth tot 1879. Hun beider namen staan als herinnering op de gevel. Guillaume is begraven op ‘Ter Navolging’ in Scheveningen. In 1881 neemt de Staat der Nederlanden het huis over. Van 1882 tot 1901 zetelt de Arrondissementsrechtbank in het huis Pauw. Het kabinet der Koningin is sinds 1914, met onderbreking van de Tweede Wereldoorlog in dit huis gevestigd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het het domein geweest van de NSB leider ir. Anton Mussert, die er zijn ‘Secretarie van Staat’ vestigt. Op 7 mei 1945 werd Mussert hier gearresteerd. Het Kabinet van de Koning is een kleine rijksorganisatie die de Koning ondersteunt in de uitoefening van zijn constitutionele werkzaamheden. Het functioneert onder meer als schakel tussen het staatshoofd en de ministers. De taken omvatten onder anderen de archivering van de ongeveer 3000 officiële staatsstukken, alsmede de Koninklijke Besluiten. Jaarlijks bereidt het Kabinet honderden bezoeken, ontvangsten, gesprekken en beëdigingen door de Koning, voor. Het Kabinet des Konings behandelt ieder jaar duizenden brieven van burgers en organisaties die zich met hun vragen richten tot de Koning. Otto van Soldt

Kneuterdijk 3, detail gevel Voorzijde (Foto: Hans Roggen)

10

44e jaargang no. 4 April 2015

Kinderkerk We zijn met elkaar op weg naar Pasen, de pelgrimstocht is volbracht. Op zaterdag 4 april is er een bijzondere viering voor kinderen van 3 tot 11 jaar, het feest van het nieuwe begin. We spelen het Paasspel ‘Jona en de wallevis’. Zondag 5 april vieren we het Paasfeest in de kinderkerk met een leuke Paasactiviteit. In de weken erna kijken we hoe de volgelingen van Jezus zonder Hem verder moeten. We horen over ongelovige Tomas en hoe Petrus de opdracht krijgt om ‘de schapen’ te begeleiden. We zien jullie graag op zaterdag 4 april en op de zondagen erna. Groeten van de leiding van de kinderkerk

Rugzakjes en het pelgrimsboek lagen klaar voor de eerste zondag in de Veertigdagentijd. Iedere zondag kwam er iets in onze versierde rugzakken en vulden we een pagina in het grote Pelgrimsboek. (foto: Mascha de Haan)

Activiteiten Lutherse Werkgroep voor Kerkmuziek in 2015 De 65se Lutherse Werkweek voor Kerkmuziek wordt gehouden van maandag 27 juli t/m zondag 2 augustus in Huize Elisabeth in Denekamp. Deelnemersprijzen zijn € 260, € 490 en € 550. De muzikale leiding berust bij Monique Schendelaar en Hans Jansen. Het slotconcert vindt op zondagmiddag 2 augustus (15.30 uur) plaats in de Dorpskerk in Twello. De Jeugdmuziekdagen worden gehouden van 14 t/m 16 mei in de Paasheuvel / Onderhil in Vierhouten. De afsluitende vesper vindt plaats op zaterdag 16 mei. De muzikale leiding is in handen van Els Hermanides en Lydia Lieftinc. Deelnemersprijs € 80,00. 11

Citykwartier: elke woensdagmiddag van 12.00 tot 13.30 uur. Liturgisch moment van 12.45 tot 13.00 uur. Kerkdiensten

Lezingen

Collecten (pag. 7)

Evangelisch-Lutherse kerk Lutherse Burgwal 9, aanvang 10.15 uur Wekelijks crèche (0 t/m 4 jaar) en kinderkerk (basisschool) Swaenehove (16.15 uur) / Swaenesteyn (14.30 uur)

Zondag 5 april Pasen Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra m.m.v. Cantorij Maarten Luther

Jes 25:6-9 Kol 3:1-4 Joh 20:1-18

Paascollecte Onderhoud gebouwen

6 april (Tweede Paasdag) Swaenesteyn: Ds. Y. Schoonhoven, HA Swaenehove: Ds. N.L. van Dorp

Kleur: wit

Zondag 12 april Quasi modi geniti Ds. W.T.V. Verhoeven Swaenehove: dhr. J.J. de Haan

Jes 26:1-13 1 Joh 5:1-6 Joh 20:24-31

Zondag 19 april Misericordia Domini Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra Swaenesteyn: Ds. G. Sipkema

Micha 4:1-5 1 Joh 1:1-7 Joh 21:15-24

Straatkrant Kerk Kleur: wit Bumayong Lutheran Secondary School Onderhoud gebouwen Kleur: wit

Zondag 26 april Jubilate Ds. K. van der Horst (Amsterdam) Swaenehove: ds. L. Smit

Ez 34:1-10 1 Joh 3:1-8 Joh 10:11-16

STEK De Halte Kerk Kleur: wit

Zondag 3 mei Cantate Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra m.m.v. Cantorij Maarten Luther Viering Heilig Avondmaal Swaenesteyn: Ds. Y. Schoonhoven, m.m.v. Musica Sacra

Deut 4:32-40 1 Joh 3:18-24 Joh 15:1-8

Werkgroep voor Kerkmuziek Onderhoud gebouwen

14.30 uur: huisdienst, Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra

Kleur: wit

Overzicht activiteiten ook op www.luthersdenhaag.nl en in de zondagsbrief Dinsdag 14 april Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 8) Dinsdag 28 april Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 8)

Woensdag 29 april Gesprekskring, 20.00 uur

Colofon

Administratie:

Kosterij, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB Den Haag, telefoon: 070-3636610

Internet: Abonnement: Redactie: Eindredactie: Opmaak:

www.luthersdenhaag.nl gratis voor gemeenteleden, vrijwillige bijdrage welkom op NL65INGB0000086053 t.n.v. ELG te Nootdorp Jolien Dekker Loes Klijn Mascha de Haan

12