126e jaargang no. 10 Oktober Maandblad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te s-gravenhage

Maandblad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te ’s-Gravenhage

126e jaargang no. 10 Oktober 2011

Foto: Jeannot Kant (bureau SAMEN)

10 september was het feest. De buurt werd uitgenodigd om met ons 400 jaar Luther in Den Haag en Delft te vieren. Na een gezellig ontbijt was er in de kerk een markt waar iedereen zijn talenten kon laten zien. Myrthe de Haan speelde orgel. Maar er waren er meer die in hun talenten lieten delen: Jolly Valstar-Vos speelde orgel en zong liederen, Annemarie de Vries toonde haar quilts en Marianne van der Meij-Seinstra werkte aan een van haar schilderijen. Zo maakten we waar wat ooit in het beleidsplan van de gemeente stond: vele zielen één gemeente. We hopen u op de activiteiten in oktober te mogen ontmoeten.

Lutherse Burgwal 7-9, 2512 CB Den Haag www.luthersdenhaag.nl

e-mail:

Tel: 070-363 66 10 [email protected]

Inhoudsopgave Pastoralia Uit de gemeente Uit de diaconie Rondom de zondag Door de week heen 400 jaar Luthers Den Haag en Delft Cluster Midden en externe contacten Young Info Overzicht activiteiten Overzicht diensten

werd er op bepaalde tijden uitstekend orgel gespeeld en liederen bij de piano gezongen. Eerlijk gezegd heb ik nog nooit zoveel mensen zien binnenstromen als op deze monumentendag. Mensen - uit het oude centrum rondom de kerk - vertelden hun verhalen, maar ook was de geschiedenis van de kerk te beluisteren en werden op zolder zelfs rondleidingen gegeven. Je moet dan wel van grote hoogten houden en vele traptreden kunnen beklimmen.

2 3 5 5 6 10 11 13 13 14

De vakantieweek te Lunteren kon ik vanwege de verhuizing jammer genoeg niet bijwonen. Dat is jaarlijks ook een feest voor alle gasten om - al is het maar eventjes - te bezoeken. De geluiden daarvandaan waren overigens heel lovend. Wel aanwezig was ik bij de workshop van ‘Zomerstek’: een nieuwe kaars voor het jaar 2012 is het resultaat. Die zal mijn nieuwe studeerkamer sieren en verlichten.

Pastoralia Beste mensen, Sinds twee maanden zijn de werkzaamheden en kennismaking van ondergetekende in de gemeente in volle gang gezet. Vorige week zijn mijn echtgenoot Anders en ik verhuisd naar de lutherse regio Den Haag - en wel aan de rand van het schone Wateringen. Er zijn nog heel wat dozen uit te pakken, maar er staat ook alweer van alles kant en klaar in onze nieuwe kasten. Anders en ik willen u allen van harte bedanken voor kaarten en bloemen, die wij de laatste tijd - en ook in de tijd van Anders’ ziekenhuisperiode - mochten ontvangen. Het zijn drukke maanden met veel belevenissen geweest.

In onze voorbeden hebben wij de laatste tijd verschillende mensen en hun familie genoemd. Op 5 september vond de afscheidplechtigheid plaats van mevrouw ***-***. Zij is overleden in de leeftijd van 86 jaar. In haar jongere jaren was zij een actief gemeentelid. Vanwege haar talent en gave van het woord heeft zij veel bijgedragen aan de toenmalige ‘verteluurtjes’ in gemeentekring. Op 6 september is afscheid genomen van mevrouw *** ***-***. Op 17 september is mevrouw ***-*** overleden, in de leeftijd van 82 jaar. Op zondagmorgen 18 september is overleden mevrouw M***-***, in de leeftijd van 88 jaar.

De start van het school- en kerkseizoen is op werkelijk feestelijke wijze begonnen. ‘Een goed begin is het halve werk!’ Een terugblik met foto’s staat uitgebreid in het vorige gemeenteblad. Samen met collega Trinette en vele anderen zijn voor het komende seizoen allerlei kringen en groepen georganiseerd waaraan u deel kunt nemen. Daarvoor is de folder de vorige keer met de Luther Heraut meegestuurd. Ook van groot belang is uw opgave voor alle feestelijkheden vanwege het 400-jarig jubileum. Die inzending moet gebeuren vóór 1 oktober 2011! Dat is niet alleen van belang, omdat u het dan aantekent in uw agenda dat u ook werkelijk aanwezig zult zijn, maar ook moeten het aantal te reserveren zitplaatsen voor de eredienst van 23 oktober bekend zijn, al was het alleen al vanwege de brandweer. Ikzelf vind, dat ik reuze met mijn neus in de boter val: met al die feesten in het verschiet. Ik hoop, dat iedereen ervan zal komen genieten. Stuur uw brief snel naar de jubileumcommissie!

Nu gaan we gezamenlijk de herfsttijd tegemoet: een herfsttijd vol feesten. Mocht het u onmogelijk zijn de eredienst of de kringen te bezoeken, aarzel dan niet om te bellen voor een afspraak. In deze herfst- én tussentijd wens ik u een goede groet van huis tot huis, ook namens mijn collega ds. Trinette Verhoeven, ds. Marianne van der Meij-Seinstra

DE LUTHER HERAUT voor november 2011 zal verschijnen op vrijdag 4 november 2011. Uiterste inleverdatum van kopij: vrijdag 21 oktober 2011. Kopij voor de LH kunt u digitaal inleveren via [email protected] of via het adres van de kerk (onder vermelding van kopij LH). Bij digitale verzending ontvangt u altijd een ontvangstbevestiging. Zo niet, neemt u dan contact op met Mascha de Haan (0703689044).

De dag van ‘Open Monumenten’ heb ik een gedeelte meegemaakt, omdat ik mij vanaf die zaterdagmiddag gewijd heb aan onze verhuizing. De ochtend begon met een gezellig ontbijt met veel mensen uit buurt en gemeente. Het geheel was prima verzorgd! Daarna waaierden velen de kerk door naar een aangegeven plek, waar geweven werd, geschilderd, of quilten gemaakt. Ook 2

werking tussen onze twee kerken als het gaat om het komende winterprogramma. Met een ‘gedeelde’ dominee is er een interessante agenda voor de komende maanden ontstaan waarin wij met de Lukaskerkers een aantal thema’s samen kunnen bespreken. Ook onze eigen ds. Van der Meij draagt aan het gezamenlijk programma bij. Daarnaast blijven in beide kerken voor de eigen gemeenteleden reeds bestaande activiteiten op de agenda staan! Alles bij u allen van harte aanbevolen!

In Memoriam Op 3 september overleed ***. Mevrouw *** was een sociaal bewogen vrouw met oog voor de mensen om zich heen. In Swaenestate en later in Swaenesteyn was ze een trouw kerkganger. We zullen haar daar missen. Na een fijne vakantie week in Lunteren verloren wij plotseling twee gemeenteleden. Zaterdag 17 september overleed mevrouw ***. Zij werd 82 jaar oud. Mevrouw *** was samen met haar man, haar zwager en zus altijd heel actief geweest in de kerk. Toen zij snel achter elkaar overleden, kon ze de klap niet goed verwerken. Pas toen ze in het woonzorgcentrum Schoorwijck kwam wonen, kwam ze weer een beetje tot rust. Mevrouw *** was een goede koorzanger en tot op hoge leeftijd in koren actief.

Het eerste deel van de avond was er een korte eigen kerkenraadsvergadering. Opnieuw is er gesproken over de voortgang van de organisatie van verschillende activiteiten vanwege de jubileumviering in de maand oktober. Dit thema zal de komende periode veel aandacht vragen van allen die zich als vrijwilliger in bestuur, commissie of ander hulpverband in gaan zetten. Besloten is dat de viering op 23 oktober alleen kan worden bezocht als u in het bezit bent van een toegangskaart; de brandweervoorschriften zijn strikt en laten niet meer dan 350 personen toe (zie elders voor de mogelijkheden om u aan te melden). In alle colleges is gesproken op welke onderwerpen de samenwerking kan worden verbeterd; dat betreft niet alleen die met de Lukaskerk (en PGG), maar ook met de buurt en andere binnenstadspartners.

Op de vroege morgen van zondag 18 september overleed ***. Zij werd 88 jaar oud. Mevrouw *** leerden wij kennen in haar zorgen voor haar zuster. Door haar kwam zij bij ons in de kerk. En het klikte. Wij genoten allemaal van haar blijmoedige karakter, haar aandacht voor groot en klein en haar onverwoestbaar optimisme. Met de scootmobiel kwam ze door weer en wind in de kerk. Wij verliezen in mevrouw *** en mevrouw *** twee markante gemeenteleden.

Uit de gemeente

Zo is de open monumentendag dit jaar anders ingevuld en komt de Kerstmarkt op 14 december als vervolg op het experiment van vorig jaar. Door het vertrek van Elma Timmers-Dekker naar Roosendaal is er een vacature voor ouderling ontstaan; de kerkenraad had op 4 juli al voorbereid en ingestemd met het voorstel om mevrouw Jolien Dekker voor deze vacature voor te dragen. De volgende kerkenraad is op maandag 3 oktober in de gemeentezaal. Hans Koopman, secretaris

Uit de kerkenraad De kerkenraad vergaderde op 5 september. De vergadering kreeg een afwijkend karakter, omdat na de pauze samen met de wijkkerkenraad van de Lukaskerk werd gesproken over de ingrijpende herstructureringsplannen van de Protestantse Gemeente ’s-Gravenhage (PGG). Deze plannen behelsen de vermindering van de predikantsformatie in de komende jaren, een herindeling van de huidige tot nieuwe clusters en de overweging om een aantal gebouwen binnen de PGG buiten gebruik te stellen en af te stoten. Dit alles moet een kostenbesparing opleveren, die de begroting voor de komende decennia weer gezond zal maken. Onze gemeente is een zelfstandig onderdeel van de PKN in Den Haag en daardoor niet direct betrokken omdat wij geen onderdeel van de PGG zijn. Wel werken wij als gemeente vanaf 2004 intensief samen met de PGG (bijvoorbeeld in cluster midden) en praten via onze vertegenwoordigers in de verschillende overleggremia wel mee over de gevolgen van de herstructurering. De kerkenraad heeft in juli afgesproken, dat wij ons blijven richten op de opbouw van samenwerking met de Lukaskerk. Met onze plek in de binnenstad kan onze gemeente een ‘veilige’ haven zijn voor alle protestanten in en rond het Haagse centrum. Ook werd gesproken over de samen-

Gedachten bij de Bijbel: Verbond met God Het mooie aan de joodse godsdienst vind ik dat die onze verhouding met God als een verbond ziet. Iets wat je samen afspreekt. Weliswaar is de ene verbondspartner veel en veel groter en machtiger dan de andere, maar toch: Hij beschouwt ons als Zijn partners. Hij heeft zijn voorwaarden op de stenen tafelen gedicteerd en Mozes heeft ze aan het volk kenbaar gemaakt: “Niet met onze vaderen heeft de Here dit verbond gesloten, maar met ons, zoals wij hier heden allen in leven zijn. Met ons allen, met alle generaties. Tot nu toe.” – Tot nu toe. DJvR

3

me door u/jullie allen gegeven is: een verrijking van mijn (geloofs-)leven door ontmoeting, studie, beleving en samen eten, spelen en vieren, waar ik enorm dankbaar voor ben, wil ik graag mijn steentje bijdragen aan deze gemeente en daardoor ook aan de wereldwijde Kerk, waar we deel van uitmaken. Als ouderling met de bijzondere opdracht voor het kinder- en jongerenwerk, wil ik graag met jong en oud opgewekt samenwerken om Gods blijde boodschap van liefde en trouw handen en voeten te geven voor elkaar en voor deze stad en deze wereld. Ik hoop dat u mij het vertrouwen wil geven dit met u/jullie samen te doen. Jolien Dekker

Verkiezing van een kerkenraadslid Door het vertrek van mevrouw Elma TimmersDekker naar Roosendaal is er een vacature ontstaan in het college van ouderlingen. De kerkenraad heeft op 4 juli besloten dat het nodig is op korte termijn in deze vacature te voorzien om de werkzaamheden voor de jeugd en jongeren voortgang te laten vinden. De kerkenraad stelt thans mevrouw Jolien Dekker voor als kandidaat voor deze vacature. Zij is voor de meesten van ons geen onbekende onder andere in haar rol als leiding van de kinderkerk. Zij voldoet aan de daarvoor gestelde voorwaarden en zij heeft ingestemd met de voordracht en zal deze functie na verkiezing aanvaarden. Zij wordt u van harte aanbevolen. Tegenkandidaten of eventuele bezwaren tegen deze voordracht kunt u schriftelijk en voldoende gemotiveerd onder de aandacht van de kerkenraad brengen binnen twee weken na het verschijnen van dit blad. Mochten er na ommekomst van die periode geen tegenkandidaten zijn aangemeld, dan wordt mevrouw Dekker geacht te zijn verkozen en zal zij op een nog vast te stellen datum worden bevestigd. De secretaris

Stand Hoofdgeld en andere bijdragen Tot en met 16 september 2011 is aan hoofdgeld een bedrag van € 48.665,38 ontvangen. Op 16 september 2010 was de stand € 49.445,99. De bijdrage voor de Luther Heraut bedraagt € 140,-. Aan giften is € 1.460,- en aan Paasbijdragen € 50,- ontvangen. Aan Jubileum appeltjes is nu meer dan € 600,bijgedragen, waarvoor onze hartelijke dank. De bijdrage hoofdgeld is ten opzichte van 2010 toch minder dan verwacht. We hopen dat in de volgende maand de bijdrage weer omgebogen wordt naar een positiever beeld. Zoals al iedere keer aangegeven wordt, brengt het pastorale werk en het onderhoud van het gebouw veel kosten met zich mee. Door uw giften kan het pastorale werk gedaan worden en het gebouw in stand blijven. Daarbij zijn we voor een groot deel afhankelijk van uw gaven. Ons gebouw is een heel oud gebouw waar we trots op mogen zijn. Ondanks de grondige restauratie van het gebouw in 2009 zal ook dit jaar weer veel geld nodig zal zijn om de nodige reparaties aan de binnenzijde van de kerk uit te voeren. KRM

Even voorstellen Omdat ik gevraagd ben me beschikbaar te stellen om ouderling te worden in onze gemeente - en dat graag wil doen—, stel ik me met dit stukje even voor: Jolien (gedoopt als Johanna Elize) Dekker, 54 jaar, wonend (sinds 1988) in Den Haag, sinds 2005 aan het prachtige Huijgenspark samen met Barend Leeuwenberg, die al 21 jaar mijn lieve levenspartner is. Momenteel werk ik bij een vakbond, CNV Dienstenbond, als cao-onderhandelaar bij banken en verzekeringsbedrijven, en als coördinator van het regiokantoor in Rotterdam. Eerder heb ik onder andere een paar jaar in het voortgezet onderwijs gewerkt (als lerares Nederlands) en ben ik zestien jaar bestuurslid geweest van de Onderwijsbond CNV. Van huis uit ben ik hervormd, maar vanaf begin deze eeuw, op zoek naar een gemeente waar ik inspiratie, steun en gemeenschapszin kon vinden, ben ik steeds vaker hier, bij de Haagse lutheranen, te vinden. Toen de PKN een feit was, heb ik me officieel aangesloten bij de Evangelisch Lutherse Gemeente Den Haag. Met veel plezier heb ik me een paar seizoenen verdiept in het werk van Luther, in een leesgroep met ‘oude’ en ‘nieuwe’ lutheranen, en inmiddels draai ik ook al weer een tijdje mee in de leiding van de kinderkerk. En juist om alles wat ik hier gevonden heb en wat

Rekeningnummers (ING) Ev. Luth. Gem. ´s-Gravenhage 86053 te Nootdorp Restauratiefonds Ev. Luth. Gem. 350250 te Den Haag diaconie ELG ’s-Gravenhage 37958 te Den Haag Orgelfonds ELG ’s-Gravenhage 614866 te Leidschendam Jeugdraad ELG ’s-Gravenhage 251968 te Den Haag Kampcommissie ELJR ’s-Gravenhage 124553 te Delft Penningm. Kerkkoor Maarten Luther 1917129 te Delft 4

Contactadressen en activiteiten Alle activiteiten vinden plaats in de kosterij, Lutherse Burgwal 7, tenzij anders aangegeven. Koster: H. Baaima en N. Lamb, tel. 0703636610, e-mail: [email protected].

Coördinatie auto– en taxivervoer Mw. Th. Jager, tel. ***-*******. Kunt u door omstandigheden niet op uw gebruikelijke manier naar de zondagse eredienst komen, dan kunt u in overleg treden met mw. Th. Jager voor vervoer per taxi. U kunt van deze mogelijkheid 12 keer per jaar gebruik maken, tegen betaling uwerzijds van de kosten van het openbaar vervoer. Schroom niet om hiervan gebruik te maken.

De kerkenraad Voorzitter: mw. A.P.M. de Jong-Cosman, tel. 0153109545, Secretaris: J.P.J.F. Koopman, tel. 070-3966700, [email protected] Ouderlingen: mw. M. Grund-van Wattum, mw. I.F. Kliwon, M. Sprong. Kerkrentmeesters: mw. A.P.M. de Jong-Cosman, J.P.J.F. Koopman, F.M. Zoeteweij Diaconie: mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, mw. D. Janssen van Raay-Robertson, Chr. Minderhoud, mw. A. Sapioper

Diaconale hulp Mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, ***-*******. Heeft u behoefte aan maatschappelijk werk, wendt u zich dan tot het algemeen maatschappelijk werk in uw woonplaats. Vaak is dit per wijk georganiseerd, in het telefoonboek doorgaans onder de A of de M te vinden. Buiten kantooruren kunt u spoedhulp bellen: 070-3795748.

Predikanten Ds. W.T.V. Verhoeven, Ursulaland 147, 2591 GW Den Haag, tel. 070-3470873, [email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: dinsdag.

Uit de diaconie We hebben het collecterooster voor 2012 opgesteld. In grote lijn komt het overeen met het huidige rooster, alleen wordt besloten twee keer een collecte voor eventuele calamiteiten (er zijn er zoveel geweest in de afgelopen jaren! Tsunamis, aardbevingen, hongersnood, overstromingen) te houden in plaats van een KIA (Kerk-in-Actie)doel. En de mei-collecte voor het Werelddiaconaat wordt vervangen door een voor het Luthers Genootschap. Dat is ons eigen werelddiaconaat! En nu gaan we ons weer concentreren op de kerstactie 80+. Daarbij is het de bedoeling dat vrijwilligers een kerst-attentie brengen naar mensen die ouder zijn dan 80 jaar. Als iemand onder u bereid is met dat werk te helpen horen wij dat graag van u! DJvR

Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra, Anna van Hannoverlaan 52, 2291 ZG Wateringen, 0174769072, [email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: donderdag. Swaenesteyn en Swaenehove De stichting Saffier, die de verzorgingshuizen van voormalige Lutherse signatuur beheert, heeft per 1 oktober 2010 een nieuwe geestelijk verzorger aangesteld in Huize Swaenehove (waar sinds mei 2010 de bewoners van Swaenestate wonen). Het is Ds. Richard Drenth. Hij werkt tevens in de Lozerhof. Ds. Drenth is predikant van de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten. Algemene informatie: 070-4487200, ds. Y. Schoonhoven.

Rondom de zondag Opbrengsten van de collecten Vanaf 21 augustus t/m 11 september KIA zending – zomervakantieweken Aandachtscentrum Haagse Jeugdraad Leerwerkcentr. Papoea Nieuw Guinea Kerk Onderhoud Gebouwen

Seniorenbijeenkomst Els Pellen, tel. ***-******* en Joke Momberg, tel. ***-*******. Orgelcomité dhr. A.E. Grund, tel. ***-*******. Kerkkoor Maarten Luther Cantor-organist: A. Bergwerff mw. T.I. Gelsema, tel. ***-*******. Elke dinsdagavond van 20.00-22.00 uur.

2011: € 311,55 € 184,05 € 181,90 € 50,50 € 155,75 € 335,45

U kunt een collecte ondersteunen door een bijdrage over te maken aan:
Ev. Luth. Gem. ’s-Gravenhage te Nootdorp, giro 86053, onder vermelding van het doel: kerk, onderhoud gebouwen.
Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag, giro 37958, onder vermelding van het doel: KiA zending—zomervakantiewerken, aandachtscentrum, Haagse jeugdraad, Leerwerkcentr. Papoea Nieuw Guinea Alle gevers hartelijk dank.

Stichting Wees– en Oudeliedenhuis drs. H.H. de Klerk, tel. ***-*******. Jour der Senioren Informatie via mw. Y. Indemans, tel. **********.

5

Collecten Diaconie

Door de week heen

Zondag 2 oktober – Luther Heraut Ook deze maand is er een collecte voor de Luther Heraut, het middel om met alle gemeenteleden in contact te zijn. De kosten worden niet gedekt door de opbrengsten, maar toch blijven we de Luther Heraut versturen. Bent u niet in de gelegenheid om aan de collecte te geven dan is een gift door een overschrijving ook van harte welkom.

Rituelen Een mensenleven zou voor 95% uit rituelen bestaan en voor 5% of minder uit nieuw gedragingen. Het lijkt me wat veel die 95%. Maar ik geef toe dat ook mijn leven uit heel wat rituele handelingen bestaat. Kwart over zeven gaat de wekker. Ik sta op. Met de poes loop ik naar de keuken. Daar krijgt zij een schoteltje melk. En ik mijn ontbijt. Maar voor ik dat op heb, is zij al verdwenen. Zo gaat mijn leven langs vaste paden.

Zondag 9 oktober – Israëlzondag, Prelude Wat is er passender dan op Israëlzondag te collecteren voor een initiatief vanuit Israël. Danny Felsteiner is Israëlier, muzikant en schrijver en woont in Jeruzalem. Samen met zijn Nederlandse vrouw Fabienne van Neck, runnen ze een gratis muziekschool voor Palestijnse kinderen in Silwan ,Oost-Jeruzalem, als onderdeel van de Madaa Silwan Creative Center. In dit centrum organiseren ze bijeenkomsten rond muziek voor kwetsbare kinderen, die via muziek kind kunnen zijn.

In de kerk hebben we ook een aantal vaste paden. Die rituelen kunnen fijn zijn, maar ze kunnen ook beklemmen. Voor een deel hangt dat af van de mens die we zijn. Sommigen onder ons hebben meer behoefte aan rituelen dan anderen. Rituelen geven structuur en overzicht. Ze verbinden ons met het verleden en geven een richting aan voor de toekomst. Ik wil een lans breken voor rituelen. In ons dagelijks leven zien we hoe ze werken. Ik denk aan alle stille tochten. De bloemen, knuffels en kaarsen die aangestoken worden als iemand een gewelddadige dood is gestorven. Die rituelen komen uit de kerk, hebben hun kerkelijke betekenis verloren maar geven nog steeds richting aan. Ze vertellen van troost en hoop.

Zondag 16 oktober – KIA voedselzekerheid Geef hoop Het project van SARCAF richt zich op 300 vrouwen en hun gezinnen. In totaal profiteren zo’n 4500 mensen van het project. Een landbouwbedrijf zorgt niet alleen voor eten, maar geeft vooral structuur, zekerheid en zelfvertrouwen. Zodat vrouwen weer met opgeheven hoofd door het leven kunnen gaan. Helpt u mee? Voor 8 euro geeft u al maïs- en voor 15 euro bonenzaad voor een heel seizoen. En geeft u vele vrouwen hoop op een betere toekomst. SARCAF zorgt er voor dat gekwetste en berooide vrouwen weer op eigen benen kunnen staan.

In het voormalige Oost-Duitsland hebben we de kracht van het ritueel gezien. In 1989 wisten mensen met het aansteken van kaarsen daar de autoriteiten behoorlijk bang te maken. Hoe hadden ooit de mensen de kracht ervan beproefd, als ze het ritueel van de kerk niet kenden? In de Lutherse kerk hoort het praatje van de ouderling van dienst tot de vaste rituelen. De doos is ook zo’n ritueel geworden. Bijna niet meer weg te denken uit de dienst. Maar er zijn meer rituelen. Ouder dan het praatje of de doos. De hele liturgie is één ritueel.

Zondag 23 oktober – Kusuh Kusuh Sereh Op 23 oktober vieren we met elkaar dat we al 400 jaar kerk zijn. Dit doen we niet alleen, maar met vele anderen. Het is fijn dat er ook mensen uit Kusuh Kusuh Sereh in de dienst aanwezig zijn. Wat is er mooier dan om in direct contact te horen hoe het daar gaat en wat er met onze hulp allemaal gedaan wordt.

Oude rituelen zijn belangrijk. Ze geven continuïteit. Maar in een levende gemeenschap krijgen ook nieuwe rituelen een kans, zoals het aansteken van kaarsen bij het kruis voorin de kerk. We zoeken de balans. De ene keer gaat dat beter dan de andere keer. ds. Trinette Verhoeven

Zondag 30 oktober – Lutherstichting De Luther Stichting is de Nederlandse afdeling van de Martin Luther Bund, die zich bezig houdt met contacten met Lutherse minderheidskerken in oost en midden Europa, Chili, Brazilië en ZuidAfrika en Namibië, maar ook met kleine Lutherse Kerken in west en zuid Europa met Scandinavië. De Martin Luther Bund ondersteunt vele projecten in deze landen, uw bijdrage zorgt ervoor dat deze projecten voortgang vinden.

6

BÄTZ-ORGELMAAND Orgelconcerten in onze kerk In de maand oktober zijn er vier orgelconcerten—op de zaterdag—, georganiseerd door de orgelcommissie. Alle concerten zijn in het kader van 400 jaar Lutherse gemeente.

1 oktober, 14.00 uur 1 oktober, 15.30 uur 8 oktober, 15.30 uur 15 oktober, 15.30 uur 22 oktober, 20.15 uur

lezing door Dr. Frits Zwart ‘Rondom Jan Zwart: Lutherse kerkmuziek in Nederland’ Jos van der Kooy (Haarlem) ‘Rondom Jan Zwart: Lutherse kerkmuziek in Nederland—1’ Jaap Zwart (Hattem) ‘Rondom Jan Zwart: Lutherse kerkmuziek in Nederland—2’ Mattias Wager (Stockholm) ‘Invloeden uit Scandinavië: van Buxtehude tot Bondeman’ Aart Bergwerff (Den Haag) Orgel en het Internationaal Trombone Ensemble ‘Jubileumconcert 400 jaar Lutherse gemeente Den Haag’

€ 2,€ 8,- / € 7,€ 8,- / € 7,€ 10,- / € 8,-

€ 8,- / € 7,-

Jubileumconcert 400 jaar Lutherse gemeente Den Haag Op 22 oktober is er ter gelegenheid van het 400 jarig bestaan van onze gemeente een orgelconcert. Lutheranen stellen wij graag in de gelegenheid dit concert bij te wonen. Bij inlevering van de originele onderstaande bon heeft u gratis toegang. Gekopieerde bonnen zijn niet geldig. Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse kerk

7

8

Open monumentendag 2011

Voor sommigen was het wel even wennen dat er zoveel leven in de brouwerij was, maar de meeste bezoekers reageerden positief. Van diverse mensen hoorde ik, dat ze getroffen waren door de warme ontvangst. Toen ik iemand doorvroeg naar wat hij nou zo prettig aan de sfeer vond zei hij: “Je krijgt het gevoel dat je welkom bent, zoveel ruimte voor diversiteit en het voelt alsof jullie dat heel gewoon vinden.”

Seniorenbijeenkomsten in oktober en begin november De vakantieweek in Lunteren is alweer voorbij en nu gaan we verder met het programma voor de seniorenkring. In oktober is er eerst een Jour der senioren op woensdag 12 oktober. Daarna komen we op dinsdag 25 oktober bijeen voor de gebruikelijke spelletjesmiddag. De thee of koffie staat voor u klaar en de middag duurt van 13.30 uur tot 15.30 uur.

Natuurlijk zijn mensen ook gewoon binnengelopen om van het gebouw te genieten, maar ik vind het mooi dat mensen ook iets hebben kunnen ervaren hoe we ín dat gebouw geloven gestalte geven. Volgens diverse schattingen hebben ruim 300 mensen die dag onze kerk bezocht. Het was een feest, mede door de enorme inzet van kosters met vrijwilligers uit onze kerk en de buurt. Heel erg bedankt allemaal. Rien Sprong

Een week later – op dinsdag 1 november - komen we weer bij elkaar en dan gaan we met een grote groep senioren naar Delft om de Delftse lutheranen te ontmoeten en om te luisteren naar Katharina van Bora en Maarten Luther, die een goed verhaal aan ons willen vertellen. Dat belooft een leuke middag te worden! We verzamelen om 13.00 uur op de Lutherse Burgwal en hopen daar rond 16.30 uur weer terug te zijn. Als u zich nog niet hiervoor heeft aangemeld maar wel graag met ons mee wilt, neemt u dan zo snel mogelijk contact op met ondergetekende (tel. ***-*******). Met een hartelijke groet, namens de vrijwilligers, Els Pellen

Er zijn veel foto’s gemaakt. Wij maakten een impressie met dank aan Jannot Kant, Marianne en Ewald Grund en Nigel Lamb.

Terugblik Open Monumentendag In het kader van het jubileumjaar kreeg de openstelling van de kerk een bijzonder karakter dit jaar. Vanaf 10 uur verzamelden zo’n 40 buurtbewoners en gemeenteleden zich in de gemeentezaal voor een ontbijt. De sfeer zat er meteen goed in en er ontstonden leuke contacten. Wat mij trof, was de reactie van een bestuurslid van het buurtoverleg. Zij had al een aantal keren een buurtmaaltijd proberen te organiseren, wat helaas weinig belangstelling trok. Nu zij dit zag, raakte ze weer enthousiast: “Het kan dus echt, dit soort activiteiten in de buurt. Ik ga het weer proberen.” Nadat de magen gevuld waren, verhuisde de aandacht naar het kerkgebouw waar de eerste bezoekers zich al vroeg meldden. In de middag lieten diverse gemeenteleden en buurtbewoners hun kunsten zien. Prachtig patchwork, weef- en schilderwerk, waterkunst en papiermaché, sieraden en kaarsen, het was een lust om naar te kijken. En veel muziek. Jong talent met viool, enkele klassieke liederen, maar ook smartlappen. En natuurlijk werd het orgel ook enkele malen door divers talent bespeeld. 9

Reftermaaltijd De maand oktober staat in het teken van de jubileumviering. Donderdagavond 27 oktober bent u van harte welkom in de kerk voor een zogenaamde reftermaaltijd. Zoals Luther indertijd met zijn vrienden at, willen wij samen eten en praten. De familie Sapioper zorgt voor zang en dans. En natuurlijk krijgt u de gelegenheid om met de gasten nader kennis te maken die voor het jubileum uit Ambon komen. De maaltijd begint om 18.00 uur en wordt met een korte vesper om 21.00 uur afgesloten. Opgaven voor 23 oktober bij de kosters (070 – 3636610 of [email protected]). We zoeken bovendien nog vrijwilligers die willen helpen de kerk voor de maaltijd in gereedheid te brengen. Meldt u aan! Trinette Verhoeven

400 jaar Luthers Den Haag en Delft Deel 8: Een feestelijke aflevering: 1611, beide gemeenten gesticht; Bouwplannen! We schrijven al 1611 en nog steeds hebben de Lutheranen in Den Haag geen eigen, echte kerk. Maar in dit jaar komt er wel de eerste, eigen predikant: dominee Fett (of Fettius). In Delft wordt hij op 24 juli 1612 door handoplegging bevestigd als predikant voor Delft en voor Den Haag. Met de benoeming van Fett zijn de beide gemeenten nu gesticht. Fett is afkomstig uit Duitsland. Zijn benoeming kwam tot stand op aansporing van de Duitse Philip, graaf van Hohenlohe die met zijn hofhouding in Delft woont. Philip is getrouwd met Maria van Buren (1556-1616), oudste dochter van Willem van Oranje en daardoor zwager van prins Maurits (1567-1625). De diensten vinden plaats in de Hoog Duitse taal. Dat komt wel goed uit, want een deel van de gemeente is van Duitse afkomst, zoals soldaten, handwerkslieden, bedienden van Duitse vorsten en dergelijke. Fettius gaat zowel Delft als Den Haag bedienen. De arme man zal dus om de veertien dagen met de trekschuit van Delft naar Den Haag moeten reizen. En zo vertrekt de nieuwe predikant in 1611 voor het eerst, met de trekschuit, vanuit Delft naar Den Haag. Wellicht keurig op tijd, want hij let immers op het klokje van de lutherse kerk dat voor het juiste vertreksignaal slaat, vijf minuten nadat de grote klok zich heeft laten horen.

Bezoek uit Ambon, een uitje naar Madurodam Ter gelegenheid van het jubileum krijgen wij bezoek van een delegatie uit onze partnergemeente uit Kusu Kusu Sereh. De predikante, Pendetta Desi Gaspersz, en haar man en kind en een ouderling komen 10 dagen bij ons op bezoek. Op maandag 24 oktober willen wij hen Madurodam laten zien. Gaat u ook mee? De entreekosten zijn voor onze rekening; versnaperingen zijn voor uw rekening. Wij hopen dat velen met ons meegaan. Opgaven bij Trinette Verhoeven of Marianne van der Meij. Trinette Verhoeven

De Lutheranen in Den Haag hebben dus nu wel een predikant. Nog steeds hebben zij echter geen kerkgebouw, want in 1611 komt men nog steeds samen in het Vergulde Hoefijzer. En vanaf 1615 immers in de Gortstraat. Nog in dit schuilkerkje moest Ds Fett om de andere zondag voorgaan. Bouwplannen voor een eigen kerk zijn er wel. Want in 1619 koopt de gemeente een stukgrond aan de Sustersloot (thans Luthers Burgwal) wat eigendom was van het voormalige Sint Elisabeth klooster dat tot 1584 aan de Grote Markt gestaan had. Een mooie plek om hier een kerk bouwen. Een geweldig plan. Maar bijna gaat het mis, want de calvinisten willen dit voornemen nog wel even torpederen. Zij zien namelijk in een eventuele toestemming tot de bouw een streek van de Arminianen, waarbij zij voorgeven dat onder het mom van een lutherse kerk, er in het geheim remonstranten zouden gaan kerken. Maar toch, mede dank zij de invloed van de uit Duitsland afkomstige Johan Ernst hertog van Saxen Weimar en van prins Maurits zijn de plakkaten voor de Lutheranen wat gematigd. De magistraat van Die Haghe zal dan wel toestemming geven. We zullen het gaan zien. Otto van Soldt

Fotograferen tijdens de jubileumdienst Op 23 oktober verwachten we zeer veel mensen die de dienst komen bezoeken. Een feestelijke gelegenheid kan voor velen een aanleiding zijn om graag beelden daarvan vast te leggen. Maar in een kerkdienst werkt het storend als diverse mensen hun camera gebruiken. De kerkenraad en predikanten vragen u allen dringend het verzoek te respecteren om niet te fotograferen. Mw. Grund is aangewezen om tijdens de dienst foto's maken en zo de feestelijkheden vastleggen. We hopen hiermee wel aan de behoefte tegemoet te komen om foto's te maken voor eigen gebruik en om onze vrienden overzee ook een impressie van deze dag te kunnen sturen. Alvast dank voor uw medewerking en respect. Namens de kerkenraad, Rien Sprong

10

Binnen-buitendag Op 18 september vierden we vooral met de kinderen en hun ouders een feestje rondom het jubileum. In de traditie van de Delftse binnenbuitendagen, trokken we na de diensten met bijna 40 kinderen en volwassenen naar de Pan van Persijn. Daar aten we heerlijke pannenkoeken in het Theehuis. De spelletjes lieten we maar achterwege, het regende echt te hard. Leuke ideeën moet je echter koesteren, die spelletjes komen vast nog wel een keertje! Mascha de Haan

Cluster Midden en externe contacten Hollandse Maaltijden in de Lukaskerk Iedere dinsdag wordt er gekookt in de Lukaskerk. Om 18.00 uur genieten zo’n 50 mensen van een heerlijke Hollandse maaltijd. Het is heel bijzonder dat er in een kerk gegeten wordt en dat de Lukaskerk zo ontworpen is, dat er een keuken in de centrale ruimte staat. De meesten van de bezoekers zijn vaste gasten, maar we zien ook regelmatig nieuwe gezichten. Het zijn meestal oudere alleenstaande mensen, die het gezellig vinden met anderen te eten. Wellicht is het sociale gebeuren nog belangrijker dan de maaltijd. Kant-en-klare maaltijden kun je tegenwoordig ook wel in de supermarkt halen. Veel mensen leven van een laag pensioen en daarom is het belangrijk de maaltijdprijs laag te houden. Dat lukt al 25 jaar lang, maar niet zonder extra hulp van de diaconie en giften van particulieren. De maaltijdprijs bedraagt € 3,50. Zoveel kost de maaltijd ook aan ingrediënten. Maar daarnaast zijn er ook de kosten voor onderdak, verwarming, keuken etc. Het maaltijdproject is bijzonder trots op zijn afwassers. Zij komen om 17.30 uur. Het is best wel vermeldenswaardig, dat deze mensen meestal naast hun baan ervoor kiezen het eten uit te delen, een paar uur af te wassen en vervolgens de ruimte netjes schoon te maken. De afwassers vormen de basis van het project: Zonder afwassers kan er niet gekookt worden, dus zonder afwassers geen eten. En ook die afwassers houden het al 25 jaar vol. Er is een verschil gegroeid tussen afwassers en kokers: De kokers zijn veelal gepensioneerd of hebben in ieder geval een dag vrij om te koken. Ze nemen voor alles de tijd. Dat willen ze graag, want begon 10 jaar geleden het kookgebeuren om 14.00 uur, NU beginnen ze een half uur eerder. Ze nemen ’s middags tenminste twee grote pauzes, waarin uitvoerig koffie en thee wordt gedronken en gekwebbeld wordt. Zolang het project bestaat komen de afwassers om half zes voor eten en hun klus begint om zes uur. Er is maar één korte pauze om een uur of zeven, waarna de kokers vertrekken, blij dat ze ook nog even met de afwassers gebabbeld hebben. Afwassers nemen wat minder de tijd, want ze willen om half negen toch wel naar huis. Maar ook zij worden gedreven door de gezelligheid, de sfeer en het nut van het project. Het maaltijdproject kan nieuwe vrijwilligers gebruiken. Misschien zijn er onder u mensen die wel mee willen helpen. Spreek mij er dan op aan. Ik help u graag verder. Trinette Verhoeven

Aanmelden jubileumdienst 23 oktober In de Luther Heraut van afgelopen maanden heeft u gegevens aangetroffen om opgave te doen van uw aanwezigheid bij de verschillende activiteiten in de feestweken in oktober. Als u die gegevens heeft ingestuurd dan dank ik u daarvoor zeer; deze zijn inmiddels verwerkt. In het bijzonder voor de grote viering op 23 oktober aanstaande is de belangstelling groot ook van anderen dan de Delftse of Haagse gemeenteleden. Helaas is het door herziene brandweervoorschriften niet mogelijk om meer dan 350 bezoekers toe te laten in ons gebouw. Het blijft daarom noodzaak u aan te melden als u die dag aanwezig wilt zijn en dat nog niet gedaan hebt! Er liggen invullijsten in de kerk op zondag en bij de kosters op de andere dagen; deze zijn vanaf de startzondag op 21 augustus gaan circuleren en blijven liggen tot en met 10 oktober. Vanaf begin oktober kunt u de aangevraagde toegangskaart verwachten. Als u al gelegenheid hebt gehad de lijst in te vullen of u zich al eerder met het formulier heeft gemeld dan is het niet nodig na het lezen van dit bericht u nog een keer te melden. Al vast dank voor uw medewerking! Hans Koopman, secretaris

11

Stichting Mens zijn voor de mensen De Stichting Mens zijn voor de mensen (MvM) is vanaf 21 september tot eind december weer volop aan de slag met verkoopactiviteiten ten bate van hulpprojecten. MvM heeft verschillende doelstellingen: financiering van zorgprojecten in Oost -Java en Roemenië én van concerten in verpleegen verzorgingshuizen in Den Haag en randgemeenten. Vrijwel dagelijks staat de grote verkoopstand in woon- en zorgcentra en verpleeghuizen in Den Haag en randgemeenten. U kunt hier terecht voor een uitgebreid assortiment kalenders, agenda’s, kerstkaarten, boeken, speelgoed, pluche beesten etc.

Roemenië In Bordeni, vlakbij Mislea (waar MvM ongeveer 20 jaar een tehuis voor ouderen steunde), wordt een nieuw bejaardentehuis gebouwd door de dorpbewoners, onder leiding van de lokale kerk en met donaties van Roemeense particulieren en bedrijven. Na voltooiing van de bouw kan MvM wellicht bijdragen in de kosten van installaties (water, gas en elektra) en eventueel die van klimaatregeling. Steunen of informatie? Wilt u de stichting MvM steunen met een gift? Deze is van harte welkom op postrekening 6206778 t.n.v. stichting Mens zijn voor de mensen Leidschendam. De stichting is ingeschreven bij en rapporteert aan het Centraal bureau fondswerving, CBF. Inlichtingen bij: Gerard van der Beek, (tel. **********) en Lideke Gaemers (tel. ***-*******) Lideke Gaemers Kerk en Israël De classicale commissie Kerk en Israël nodigt u uit voor de volgende bijeenkomsten in het kerkgebouw Kruispunt, Diamanthorst 187 in Den Haag:
Op de Israëlzondag, 2 oktober om 15.00 uur spreekt ds. C.J. Rodenburg, voormalig Israëlpredikant, over ‘De viering van Grote Verzoendag in de synagoge’.
Op maandag 24 oktober om 20.00 uur is onze najaarsstudieavond. Als spreker is uitgenodigd dr. Marcel Kemp. Hij zal spreken over zijn boek ‘Het verscheurde beeld’, waarin hij vanuit het Joodse denken over de mens als beeld Gods de vraag aan de orde stelt naar lot, kwaad en lijden. De organisatie stelt uw aanwezigheid zeer op prijs.

Verkoop in de Lutherse tehuizen en Lutherse kerk Op 5 oktober, 12 oktober en 24 november staat de verkoopstand in respectievelijk Saffier/woonzorg-park: Swaenehove , Swaenestate en Swaenesteyn. Zelf hoop ik aan het eind van het jaar in onze Lutherse gemeente in Den Haag ook weer met een bescheiden tafel te staan na een dienst. Oost-Java De stichting Mens zijn voor de mensen financiert projecten in Oost-Java, waarbij voeding, scholing en zorg centraal staan. MvM heeft begin 2011 een zelf-red project opgestart in het bergdorpje Sumberwringin. Daar moeten huisjes gerenoveerd worden: het gaat om dakreparatie én aanleg van cementen vloeren, zodat mensen in hun huisje niet met hun blote voeten in de modder staan (!). Ook worden wasplaatsen (om te baden) bij rivieren aangelegd of opgeknapt. Aan de allerarmste bewoners wordt op structurele wijze rijst uitgedeeld. Daarnaast moeten kinderen schooluniformen hebben: zonder uniform heeft een kind namelijk geen toegang tot de school en dus geen toekomst. Ook laat MvM in het dorp koeienstallen bouwen. De stichting Muntinah te Den Haag (www.muntinah.nl ), die al meerdere jaren hulp verleent aan de kleine Javaanse dorpsgemeenschap, besloot over te stappen naar de stichting Mens zijn voor de mensen. 12

40e jaargang no. 10 Okt. 2011

We hebben nog een blij bericht, Nienke Rosier, Anne-Mieke Baaima en Diana Driessen willen graag meehelpen bij de kinderkerk. Het is fijn als er naast de leiding ook kinderen zijn om samen de zondagen mee te vieren. We zien jullie allemaal weer graag deze maand, maar zeker op 23 oktober. Groeten van Anne-Mieke, Diana, Ineke, Jolien, Jolly, Mascha, Nienke, Sara en Trinette

Kinderkerk Oktober wordt een speciale maand voor onze kerk. We vieren dan samen met Delft dat we al 400 jaar kerk zijn. Dit doen we op 23 oktober. Daarvóór komen we natuurlijk ook bij elkaar. Zondag 2 oktober vertellen we over de dorre wijntak, deze wil maar niet groeien. Zondag 9 oktober gaat het over je mooi maken voor een feest. De week daarop is het herfstvakantie. Ben je niet op vakantie kom dan naar de kerk, de leiding is er in ieder geval. Het gaat dan over munten. Op de 23e komen we ’s middags naar de kerk voor het feest. We verwachten jullie allemaal, bij dit feest horen jullie erbij. Het is wel belangrijk dat je ouders laten weten dat jullie komen. Het wordt erg vol en we willen zeker weten dat er voor jullie een plaats is. Op 30 oktober gaat het over de domme en de wijze meisjes.

14 plus In september kwamen we samen voor een frietje. Dankzij Henk en Ida Baaima werden het trouwens overheerlijke pizza’s. Het groepje dat werkelijk naar catechisatie wil, is klein. Daarom zullen we ons aan gaan sluiten bij de tieners van de Lukaskerk die elke tweede zondag van de maand tijdens kerktijd samen komen. Het is een experiment. Maar ik geloof best dat het leuk kan worden. Trinette Verhoeven

Overzicht activiteiten—inclusief ALLE JUBILEUMACTIVITEITEN! (ook op www.luthersdenhaag.nl)

Maandag 3 oktober Openbare Kerkenraadsvergadering, 20.00 uur (pag. 3) Woensdag 12 oktober Jour der Senioren, 13.30 uur (pag. 7) Dinsdag 25 oktober Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 7) Dinsdag 1 november Seniorenbezoek aan Delft, 13.00 uur (pag. 7) Vrijdag 14 oktober 2011 Presentatie eenmalige glossy “Luther” Lutherse Kerk Den Haag, 16.00 uur (kerk open vanaf 15.30 uur)

Woensdag 19 oktober Basiscursus Geloven, 18.00 uur Zaterdag 22 oktober 2011 Orgelconcert door Aart Bergwerff, 20.15 uur Zondag 23 oktober 2011 Openingsdienst Lutherse Kerk Den Haag, 15.00 uur (binnen 14.45 uur) - Aanmelden verplicht! Donderdag 27 oktober 2011 Gezamenlijke maaltijd, 18.00 uur (pag. 10) Zaterdag 29 oktober Lutherdecade, Delft, 10.00 uur 6 november 2011 Slotdienst in de Lutherse Kerk Delft, 15.00 uur

13

Citykwartier: elke woensdagmiddag van 12.00 tot 13.30 uur. Liturgisch moment van 12.45 tot 13.00 uur.

Kerkdiensten Evangelisch-Lutherse kerk Lutherse Burgwal 9, aanvang 10.15 uur Wekelijks crèche 0 t/m 3 jaar en kinderkerk Swaenehove (14.15 uur)/Swaenesteyn (14.30 uur)

Lezingen

Collecten

Zondag 2 oktober Vijftiende zondag na Trinitatis Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra Viering Heilig Avondmaal Swaenehove: ds. F. Timmers

Jesaja 5:1-7 Filippenzen 2:14-18 Matteüs 21:33-43

Luther Heraut (pag. 6) Onderhoud gebouwen

Zondag 9 oktober Zestiende zondag na Trinitatis Ds. W.T.V. Verhoeven Swaenesteyn: ds. Y. Schoonhoven, HA

Jesaja 25:1-9 Filippenzen 3:17-21 Matteüs 22:1-14

Prelude (pag. 6) Kerk

Zondag 16 oktober Zeventiende zondag na Trinitatis Ds. W.T.V. Verhoeven Swaenehove: ds. A.R. de Meij Mecima

Jesaja 45:1-7 1 Tessalonicenzen1:1-10 Matteüs 22:15-22

KiA-werelddiaconaat: Voedselzekerheid (pag. 6) Onderhoud gebouwen

Zondag 23 oktober Achttiende zondag na Trinitatis Jubileumdienst, aanvang 15.00 uur! Ds. W.T.V. Verhoeven/ds. M.M.B. van der Meij m.m.v. cantorij Den Haag en Delft Swaenesteyn: ds. J.A. Tielkemeyer

Deuteronomium 6:1-9 1 Tessalonicenzen2:1-8 Matteüs 22:34-46

Kusu Kusu Sereh (pag. 6)

Zondag 30 oktober Negentiende zondag na Trinitatis ds. M.M.B. van der Meij Swaenehove: ds. R. Drenth

Spreuken 9:1-18 1 Tessalonicenzen2:9-13 Matteüs 25:1-13

Lutherstichting (pag. 6) Onderhoud gebouwen

Zondag 6 november Twintigste zondag na Trinitatis Slotviering jubileum, Lutherse Kerk Delft, aanvang 15.00 uur m.m.v. cantorij Den Haag en Delft Swaenesteyn: dhr. J.J. de Haan

Jesaja 48:17-21 1 Tessalonicenzen 4:1-8 Matteüs 25:14-30

Colofon Administratie: Internet: Abonnement: Redactie: Eindredactie: Opmaak:

Kosterij, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB Den Haag, telefoon: 070-3636610 www.luthersdenhaag.nl gratis voor gemeenteleden, vrijwillige bijdrage welkom op ING no. 86053 t.n.v. ELG te Nootdorp Jolien Dekker Hans Koopman Mascha de Haan

14