Maandblad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te ’s-Gravenhage
129e jaargang no. 5 Mei 2014
De eerste dag der week, de wereld is begonnen. De baaierd raakt van streek, de hemel staat vol zonnen. Wat ons het oog bericht staat in ons hart te lezen. Wij zien het levenslicht, nu Christus is verrezen, verrezen, verrezen, verrezen. Het water van de vloed stond ons al aan de lippen, het wrakhout van de moed brak krakend op de klippen, toen steeg de vogel hoop op vleugels hooggeprezen; wij vieren onze doop, nu Christus is verrezen, verrezen, verrezen, verrezen. Wij delen brood en wijn. Al waren onze zonden zo rood als karmozijn, ons beeld blijft ongeschonden. Het graf, de moederschoot zal niet het einde wezen. Wij leven uit de dood, nu Christus is verrezen, verrezen, verrezen, verrezen. Tekst: Joke Ribbers. Melodie: Amsterdam 1624
Lutherpenning
Pag. 3
Huisdienst
Door de week heen: de eerste dag der week Pag. 6
Lutherse Burgwal 7-9, 2512 CB Den Haag www.luthersdenhaag.nl
We vierden Pasen!
Pag. 6
e-mail:
Pag. 9/10
Tel: 070-363 66 10
[email protected]
Inhoudsopgave Pastoralia Uit de gemeente Rondom de zondag Door de week heen In de stad en verder… Overzicht activiteiten Young Info Overzicht diensten
geworden.” En dat vond ik wel een mooie opmerking. Wij zijn niet zo dogmatisch, hoor ik u wel zeggen. Maar dogmatisch zijn we allemaal in zoverre we allemaal antwoorden zoeken op geloofsvragen. Alleen elke tijd heeft zijn eigen vragen en zijn eigen antwoorden. In het oude Testament zie je heel goed dat over opstanding gesproken wordt in relatie tot de vragen en de zorgen van het moment. Dat leidt tot verschillende antwoorden. Ook Paulus spreekt anders over de opstanding dan bijvoorbeeld de schrijvers van de Apostolische geloofsbelijdenis. Die leggen in gesprek met mensen die de opstanding compleet vergeestelijken de nadruk op de opstanding des vlezes, terwijl Paulus spreekt over een aards lichaam dat sterft en een geestelijk lichaam dat opgewekt wordt. Nu kan ik me voorstellen, dat u dat ingewikkeld vindt. Is elk antwoord dan maar oké? Nee. De constante is de liefde van God en Zijn betrouwbaarheid.
2 3 5 6 8 9 10 12
Pastoralia Beste mensen, Op het moment dat ik dit schrijf, moet het nog Pasen worden. Voorbereidingen zijn nog in volle gang. Palmpasen was een groot feest met heel veel kerkgangers. Vanwege de belijdenis van Rinia Patterson schoven de mensen uit de Lukaskerk en andere belangstellenden, familie en vrienden van Rinia, aan. We kwamen heel veel boeken tekort en dat is misschien onhandig, maar ook een mooi teken, dat het echt druk is. Ook mochten we verschillende mensen begroeten die 50 jaar geleden belijdenis deden. Jowien de Klerk vertelde wat voor haar zo belangrijk was geworden, dat dominee H.J. Jaanus haar geleerd heeft dat Kaïn en Abel allebei in ons bloed zitten, en David en Goliath. En dat we met beiden om moeten leren gaan. Mevrouw Thielen vertrouwde mij na de dienst toe dat het voor haar dit jaar 80 jaar geleden is dat ze belijdenis deed. Dat is toch wel heel bijzonder. En nog is ze iedere zondag in de kerk. De restauratie van de kosterij nadert nu echt zijn voltooiing. En het is prachtig geworden. Op zondag bent u nooit in de gelegenheid om uw hoofd om de hoek te steken bij kamer anderhalf, omdat daar dan een Afrikaanse kerk dienst doet. Maar het loont de moeite om eens vroeg te komen en te kijken. Het is zo mooi geworden. Voor de afwerking hebben vrijwilligers uit onze gemeente gezorgd: petje af. Petje af ook voor de kerkrentmeesters die veel tijd en aandacht aan deze restauratie hebben moeten geven. In deze 40dagentijd ben ik op cursus geweest. Dergelijke cursussen zijn tegenwoordig verplicht. Ik heb er al eens over verteld. Vroeger ging je drie maanden met studieverlof. Nu volg je door de jaren heen cursussen. Deze keer was het een cursus over Opstanding in Oude en Nieuwe Testament. Ik ben nog niet zo gewend aan het nieuwe systeem en ga dan enigszins mopperend op weg. Maar het was een geweldig leuke cursus waar ik veel van opgestoken heb. Ik doe daarvan verslag in twee artikelen [het ene artikel is opgenomen in deze Luther Heraut, het tweede deel volgt in de volgende Luther Heraut]. Eén van de opmerkingen van één van de docenten wil ik met u delen: “Dogmatiek is het antwoord op vragen die op dat moment leven. Als de vragen niet meer gekend worden, is ook het dogma zinloos
Als u dit leest gaan we op weg naar Pinksteren. Pinksteren is het feest van de Heilige Geest. Heilig heeft te maken met heel worden. Aan één stuk zijn. De geest van God maakt ons heel. De thema’s van de zondagen zijn verbonden met de vraag: wat is ons heilig, wat maakt ons heel. Ik hoop u te ontmoeten. mede namens collega Marianne van der Meij, Trinette Verhoeven
Met de palmpaasstok in de hand naar buiten voor de optocht. Foto: Ries de Weerd
DE LUTHER HERAUT voor juni 2014 zal verschijnen op zaterdag 7 juni. Uiterste inleverdatum van kopij: vrijdag 16 mei 2014. Kopij voor de LH kunt u digitaal inleveren via
[email protected] of via het adres van de kerk (onder vermelding van kopij LH). Bij digitale verzending ontvangt u altijd een ontvangstbevestiging. Zo niet, neemt u dan contact op met Mascha de Haan (070-3689044).
2
Uit de gemeente
Lutherpenning
[onderstaande rede is uitgesproken op 20 april 2014 na de Paasviering door dhr. P.A.A. Just de la Paisieres]
Kerkenraadsvergaderingen van maart en april In de kerkenraadsvergadering van maart en april bespraken we onder andere de financiële jaarverslagen van kerkrentmeesters en diaconie. We zullen deze in de gemeentevergadering van 25 mei vaststellen. We maakten afspraken over een gezamenlijke dienst met de Lukaskerk op Hemelvaartsdag. De dag begint met 'dauwtrappen', en om 10.15 is er een viering in de tuin van het Stadsklooster. In deze dienst zal Marianne van der Meij voorgaan. Verder stonden we stil bij het in bruikleen nemen van een Lutherpenning uit 1717, beschikbaar gesteld door gemeentelid Paul Just de la Paisieres. We krijgen de penning in bruikleen tot 2017 en daarna komt ze mogelijk in bezit van onze gemeente. Tenslotte stelden we de datum voor de startzondag vast: deze wordt gehouden op 28 september. Op 5 oktober is er geen dienst in onze kerk en hebben we een gezamenlijke dienst in de Lutherse kerk van Delft. 's Middags is er een startzondagevenement van de Protestantse Gemeente Den Haag, om 14.00 in de Grote Kerk. Jeroen Rosier, secretaris
Dominee van der Meij, voorzitter en leden van de kerkenraad, leden van de Lutherse Kerk te Den Haag, Na de 40 dagen van soberheid en de voorbereiding tot Pasen, heb ik bij de Paasdienst het gevoel dat ik opnieuw ben geboren. Zo ook vandaag weer. Het was weer een mooie Lutherse Paasdienst. En wat heeft het koor mooi gezongen. Dit Lutherse gevoel van saamhorigheid, - of het nu samen zingen of samen iets organiseren is - is zo’n 500 jaar geleden begonnen, toen Maarten Luther zijn stellingen aan de deur van de kapel te Wittenberg sloeg. Namelijk op 31 oktober 1517. Het was het begin van de reformatie. Tweehonderd jaar, nadat Maarten Luther zijn stellingen aan die deur had geslagen, vond de Augsburgsche Evangelisch-Lutherse Kerk dat die gelegenheid gevierd moest worden. Naast allerlei activiteiten werd er ook een penning geslagen. Een penning die toen symbool stond voor 200 jaar reformatie. Het waren roerige tijden, - denk aan de boerenopstand in Duitsland - die helemaal niet garant stond voor een lang leven. Dat wij over drie jaar 500 jaar reformatie gedenken, is zeker iets om bij stil te staan. Deze penning is via de vrouwelijk lijn van de familie in mijn bezit gekomen. Mijn moeder, Tony Clasina Schameier Verbrugge, was van huis uit luthers. Zij is lid geweest van deze kerk, en is ook enige jaren kerkenraadslid geweest. Het is een penning met een mooie gravure. Door deze penning in de vitrinekast in de kerk te leggen, kunnen meerdere mensen er van genieten. Maar het is ook iets tastbaars uit die tijd dat ons doet realiseren, dat de lutherse kerk in deze tijd midden in de samenleving staat en dat de reformatie nog steeds gaande is. Uiteraard in een modern jasje. Wij slaan elkaars hoofd niet meer in, maar zoeken de dialoog op. Op de penning staat de volgende tekst: ‘Aperite Portas’ oftewel ‘Open de deuren’ (Jes. 26). Deze tekst staat in het meervoud. Het lijkt mij dat deze tekst zegt, dat wij onze deuren (harten) moeten openen naar Hem en naar onze medemens. Pasen is een mooi moment om hiermee te beginnen. Het is mij een groot genoegen om deze penning in bruikleen te geven aan de Evangelische Lutherse Kerk te Den Haag.
Nieuwe website: ook geschikt voor mobiel Kijkt u regelmatig op onze website? Dat kan nu ook met een mobiele telefoon! De website herkent automatisch met welk apparaat u de site bekijkt. Heeft u suggesties voor aanvullingen of verbeteringen? Stuur dan een mailtje naar
[email protected].
Uit de diaconie In de afgelopen vergadering zijn de volgende punten ter sprake gekomen: Financiën: de jaarrekening van de Diaconie is goedgekeurd in de Kerkenraad. De kascontrole is nog niet uitgevoerd. Predikantswoning: met de aannemer zijn afspraken over noodzakelijk onderhoud gemaakt. We hebben een makelaar benaderd om de verkoop van het huis in gang te zetten. Ouderenwerk: naast de zeven gemeenteleden die naar het Bosgoed gaan, zijn er nog twee andere gemeenteleden die in de Pinksterweek op vakantie gaan. Samenwerking Lukaskerk: we waren te laat om de kaarten van de Paaskaartenactie van KIA te bestellen. Dit plannen we voor volgend jaar eerder. De ouderendiensten worden samen met de Lukaskerk georganiseerd. IPV
Ik wens u allen een heel goed Pasen! 3
Foto: Ries de Weerd
Stand Hoofdgeld en andere bijdragen Tot en met 19 april 2014 is aan hoofdgeld een bedrag van € 10.220,36 ontvangen. Op 19 april 2013 was de stand € 11.335,36. De bijdrage voor de restauratie bedraagt tot nu toe € 200,-. Aan giften is binnengekomen € 200,-. De bijdrage hoofdgeld 2014 loopt nu toch weer terug ten opzichte van 2013. Aan alle gemeenteleden de oproep om nog eens na te gaan of een iets hogere bijdrage mogelijk is. Nu het jaar zo goed gestart is, hopen we echt dat de bijdrage zich weer in stijgende lijn voortzet. Niet alleen het onderhoud van het gebouw, maar ook een goede pastorale zorg, zich samen verdiepen in wat het geloof voor een ieder betekent is essentieel voor het in stand houden van de Lutherse Gemeente in Den Haag. Zowel de pastorale zorg en wat daarmee samenhangt en het onderhoud van gebouw en orgel kosten heel veel geld. KRM
Contactadressen en activiteiten Alle activiteiten vinden plaats in de kosterij, Lutherse Burgwal 7, tenzij anders aangegeven. Kosters: H. Baaima en N. Lamb, tel. 070-3636610, e-mail:
[email protected] De kerkenraad Voorzitter: mw. A.P.M. de Jong-Cosman, tel. 015-3109545. Secretaris: J. Rosier, tel. 079-8901101,
[email protected]; Ouderlingen: mw. J. Dekker, mw. I.F. Kliwon, J.D.M. Rosier, mw. S. de Weerd-Walakutty; Kerkrentmeesters: mw. A.P.M. de Jong-Cosman, A.E. Grund, F.M. Zoeteweij; Diaconie: mw. I. Burghoorn-van der Kam, mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, Chr. Minderhoud, mw. A. Sapioper. Predikanten Ds. W.T.V. Verhoeven, tel. 070-3470873,
[email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: dinsdag. Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra, 0174769072,
[email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: donderdag.
Wat is het onvoorstelbaar mooi geworden! Onze huidige kosterswoning moet er al langer gestaan hebben dan sinds 1690, want op 9 februari 1701 koopt de Lutherse Gemeente aan de Sustersloot - zoals de Lutherse Burgwal toen heette - het gehele huis “ten noorden van de kerk” voor ƒ 2.100, nadat men al eerder in 1697 een gedeelte van ditzelfde huis voor ƒ 700,= had gekocht. Vanaf 1707 is dit huis gebruikt voor een door de koster geleide school. Hoe lang dit schooltje er in gehuisvest is geweest, is niet bekend. Pas in het einde van de negentiende eeuw komt de woning weer in beeld. Want op 29 september 1887 wordt de kosterswoning, die toen nog aan de Boekhorststraat gevestigd was, overgeplaatst naar de Lutherse Burgwal 7, het in 1701 gekochte huis dus. De woning aan de Boekhorststraat wordt dan winkelhuis. Zondag, Palmzondag maakten we even een praatje over het restaureren van de kosterij. “Nog enkele cementpuntjes afwerken met witte verf en dan is alles klaar”, was de reactie. Graag heb ik dit geschiedkundige aanloopje willen gebruiken om te zeggen:
Swaenesteyn en Swaenehove Saffier de Residentiegroep, die de verzorgingshuizen van voormalige Lutherse signatuur beheert, heeft als geestelijk verzorger: Ds. Y. Schoonhoven voor zowel WoonZorgPark Swaenehove, Heiloostraat 296, 2547 KX Den Haag, telefoonnummer: 070-3084830, als voor WoonZorgPark Swaenesteyn, Nieuwendamlaan 1, 2547 JG Den Haag, telefoonnummer: 070-4487000. Seniorenbijeenkomst Els Pellen, tel. ***-*******en Joke Momberg, tel. ***-*******. Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk / Orgelcomité dhr. A.E. Grund, tel. ***-*******. Kerkkoor Maarten Luther Cantor: Monique Schendelaar Contact: mw. T.I. Gelsema, tel. ***-*******. Elke dinsdagavond van 20.00-22.00 uur. Stichting Wees– en Oudeliedenhuis Dhr. F.W. Everaarts, tel. ***-*******.
Wat is de kosterij, kamer anderhalf en de gang onvoorstelbaar mooi geworden. De Lutheranen van 1701 zouden hun ogen uitgekeken hebben, dat is zeker. Otto van Soldt
Jour der Senioren Els Gaemers, tel. ***-*******.
4
Coördinatie auto– en taxivervoer Mw. Th. Jager, tel. ***-*******. Kunt u door omstandigheden niet op uw gebruikelijke manier naar de zondagse eredienst komen, dan kunt u in overleg treden met mw. Th. Jager voor vervoer per taxi. U kunt van deze mogelijkheid 12 keer per jaar gebruik maken, tegen betaling uwerzijds van de kosten van het openbaar vervoer. Schroom niet om hiervan gebruik te maken.
Alle gevers hartelijk dank. Collecten Diaconie Zondag 4 mei – Orgelfonds Tijdens de collecte hoort u waarom het orgelfonds belangrijk is. Zondag 11 mei – Luthers genootschap In Suriname wordt nauw samengewerkt met de Evangelisch-Lutherse Kerk. Op bestuurlijk niveau wordt assistentie verleend bij de onder andere de volgende punten: herziening kerkorde, uitzending voor een bepaalde periode van Nederlandse predikanten om in het predikantentekort te voorzien en bij conflictbemiddeling. Daarnaast wordt materiële hulp geboden, zoals: de bouw van het inmiddels gereed gekomen kerkelijk centrum Mottonshoop, restauratie van het dak van de Maarten Luther Kerk, de restauratie van een aantal bejaardenwoningen, aanschaf van een orgel en doopvont voor de kerk van Mottonshoop.
Diaconale hulp Mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, ***-*******. Heeft u behoefte aan maatschappelijk werk, wendt u zich dan tot het algemeen maatschappelijk werk in uw woonplaats. Vaak is dit per wijk georganiseerd, in het telefoonboek doorgaans onder de A of de M te vinden. Buiten kantooruren kunt u spoedhulp bellen: 070-3795748. Rekeningnummers (voor alle nummers geldt BIC: INGBNL2A) Ev. Luth. Gem. ´s-Gravenhage te Nootdorp IBAN: NL65INGB0000086053 Restauratiefonds Ev. Luth. Gem. te Den Haag IBAN: NL29INGB0000350250 Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag IBAN: NL91INGB0000037958 Orgelfonds ELG ’s-Gravenhage te Leidschendam IBAN: NL29INGB0000614866 Jeugdraad ELG ’s-Gravenhage te Den Haag IBAN: NL14INGB0000251968 Kampcommissie ELJR ’s-Gravenhage te Delft IBAN: NL17INGB0000124553 Penningm. Kerkkoor Maarten Luther te Delft IBAN: NL70INGB0001917129 Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk te Leidschendam IBAN: NL73INGB0006817612
Zondag 18 mei – Werkgroep voor kerkmuziek Ook dit jaar organiseert de werkgroep voor de 64ste keer de werkweek voor kerkmuziek. Na een week met veel zingen wordt er op zondag medewerking verleend aan de kerkdienst van de Grote Kerk in Almelo. De werkgroep zich tot de kerkenraad gericht om een extra collecte te houden in verband met de kosten voor zo’n week. We bevelen deze collecte van harte aan. Zondag 25 mei – Prelude Prelude Foundation brengt kinderen en jongeren in het Midden-Oosten bij elkaar door het bevorderen van gezamenlijke projecten en initiatieven op het gebied van kunst, sport, onderwijs, sociale interactie en muziek. De nadruk ligt op tolerantie, wederkerigheid, intercultureel bewustzijn en geweldloosheid. Het streven is om elk kind wiens leven negatief werd beïnvloed door het aanhoudende conflict, ongeacht nationaliteit, religie, geslacht of economische status te bereiken en te helpen.
Rondom de zondag Opbrengsten van de collecten Vanaf 23 maart t/m 17 april 2014 Diaconie Den Haag € 97,60 Stek de Halte € 75,15 Luthers Genootschap € 96,39 Bumayong Luth. Secondary school € 236,55 Straatkrant € 83,45 Onderhoud Gebouwen € 391,55 Kerk € 228,70 U kunt een collecte ondersteunen door een Bijdrage over te maken aan: Ev. Luth. Gem. ’s-Gravenhage te Nootdorp, IBAN: NL65INGB0000086053, onder vermelding van het doel: kerk, onderhoud gebouwen en restauratie. Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag, IBAN: NL91INGB0000037958, onder vermelding van het doel: Voedselbank, Orgelfonds en aandachtscentrum.
Zondag 1 juni – Bumayong Luth. Sec. school De diaconie ondersteunt de school al een aantal jaren om de kinderen op Papoea Nieuw Guinea een goede opleiding te geven. In september krijgt u na de dienst een presentatie over de school.
5
Door de week heen
Huisdienst in de kerk Al een aantal jaren is het een goede gewoonte om voor mensen die door ouderdom of ziekte aan huis gebonden zijn geraakt, een speciale viering in onze kerk te organiseren. Niet alleen de ontmoeting wordt gemist, maar ook het samen avondmaal vieren. Tweemaal per jaar is er zo'n goede middag, waarop met speciaal vervoer en veel vrijwilligershulp zo'n speciale dienst kan worden gehouden. Ook mensen van de Lukaskerk zijn door onze samenwerking bij deze huisdiensten uitgenodigd.
De eerste dag der week, de wereld is begonnen Tijdens de paasviering van de senioren wordt er gezongen dat het een lieve lust is. De stemmen laten uit het liedboek oude en nieuwe liederen horen. Nieuwe liederen, die ook helder gezongen kunnen worden onder begeleiding van haar eigen pianospel door de pianiste Roelfien Folkersma. Het mag gezegd worden: het was en is steeds een muzikale ochtend: er weerklinkt prachtige muziek van viool door Fennie Cornelis en van piano door Roelfien. In deze paasviering was ook de middag muzikaal: met muziek van vogels in composities. We staan verbaasd over de vogels, die opklinken uit volks- en klassieke muziek.
Marianne Grund-van Wattem was in de afgelopen jaren degene die het organisatorische deel van deze diensten verzorgde (uitnodigingen versturen, afspraken maken, vervoer regelen enzovoort). Zij heeft daar veel enthousiasme en energie in gestoken. Er is nu - na al die tijd - een 'wisseling van de wacht'. Als nieuwe ouderling mag ik, Sara de Weerd, dit werk van haar overnemen. In goede samenwerking met de Lukaskerk gaat Christine Scheurkogel dit samen met mij doen.
Eén van de liederen blijft in mijn hoofd doorklinken: lied 604. De titel is: ‘de eerste dag der week’. Het lied kwam al voor in de bundel ‘Zingend Geloven’ (3-16). Het is een krachtig paaslied met verwijzingen naar het scheppingsén het zondvloedverhaal, naar avondmaal, graf en moederschoot. De melodie heeft feestelijke loopjes en juichend hoge tonen, niet zo gemakkelijk te zingen! Het is een oud-Nederlandse melodie, die vooral in Engeland populair geworden is. Het hoorde bij de tekst: ‘de liefde voortghebragt’. In het nieuwe liedboek staat: Amsterdam 1624. De tekst is van Joke Ribbers. Zij is geboren te Nijmegen (1933) en woont te Groningen. Ze was werkzaam in het bedrijfsleven, maar ontwikkelde zich tot schrijfster van gedichten en liederen. Van haar hand verschenen onder meer teksten in het liedboek voor de kinderen en Eva’s lied.
Vanaf deze plaats willen wij Marianne hartelijk danken voor haar jarenlange grote inzet, zorg en aandacht voor deze huisdiensten. Zij heeft Christine en mij bij de overdracht van dit belangrijke werk accuraat en tot in de puntjes geïnformeerd. De eerstvolgende huisdienst is op zondag 25 mei van 14.00u tot 16.00u in de Lutherse kerk. Er is altijd ruim tijd. Ds Marianne vd Meij-Seinstra leidt deze dienst. De mensen voor wie de 'huisdiensten in de kerk' met speciaal vervoer en vrijwilligershulp bedoeld zijn, krijgen persoonlijk een uitnodiging. Wie voor 25 mei (nog) geen uitnodiging heeft gekregen, maar deze dienst toch wil bijwonen, kan zich bij ons aanmelden.
Het eerste vers gaat over de schepping en de eerste dag der week ‘ooit’: vol zon en levenslicht - de wereld is geboren. Het tweede vers herinnert ons aan het water van de grote vloed, dat ons soms tot de lippen staat, én aan wrakhout en klippen. En tóch stijgt de vogel van de hoop op en vieren we onze doop na al dat doodswater. Het derde vers is over het avondmaal: brood en wijn om te delen met elkaar. De moederschoot van de aarde zal ons einde niet zijn, want wij leven voorbij de dood, - nu Christus is verrezen! Een lied vol beloften; een lied om een keer te gaan zingen; een lied om nog eens over na te denken door de komende paasweken heen. Marianne van der Meij-Seinstra.
Rest ons nog een vraag: De hulp van vrijwilligers bij deze huisdiensten is onontbeerlijk. Zij helpen met de ontvangst, persoonlijke aandacht geven, rolstoelen rijden, koffie en theeschenken en dergelijke. Er is een getrouwe groep. Maar het kan altijd meer. Voor u die belangstelling heeft mee te willen helpen, meldt u bij één van ons aan. Vele handen maken licht werk! Christine Scheurkogel (Lukaskerk), ***-*******, email: *** Sara de Weerd (Ev. Luth. gemeente), **********, email: *** (bij telefonisch geen gehoor: graag inspreken op ons antwoordapparaat)
[het lied is afgedrukt - als wijnkelken - op de voorkant]
6
De oudste voorstelling van de opstanding der doden is te vinden in Hosea 6. In hoofdstuk 6 : 2 is sprake van opstanding op de derde dag. De uitspraak is deel van een geloofsbelijdenis. Mooi, zeggen sommigen. Maar is het wel zo mooi? Lees ook hoofdstuk 7 eens. God is niet blij met de geloofsbelijdenis. De context van Hosea 6:2 is het gesprek met God en mens. In dat gesprek eigent de mens zich eeuwig leven toe. God spreekt hem tegen. Als je de eerste verzen van Hosea 6 leest, vallen de verwijzingen naar de Baäl-cultus op. Baäl wordt de genezer genoemd. We weten dat hij met seizoenen verbonden werd. Hij is als regen die neerdaalt. En zo was het: Baäl was voorspelbaar als de jaargetijden. De profeten zetten daar een andere God tegenover. God gaat zijn eigen gang. Als het gaat om opstanding der doden, zetten zij zich af tegen de omringende godsdiensten.
Seniorenkring in mei 2014 Op dinsdag 15 april hebben we onze jaarlijkse Paasviering gehouden. Met zo’n 30 personen genoten we in de gemeentezaal van het samenzijn, het Paasverhaal, de meditatie van Ds. Marianne van der Meij-Seinstra, de muziek, de zang en de samenzang. Na de lekkere lunch hebben we met veel plezier geluisterd naar Vogelzang in de muziek.
De omringende godsdiensten kennen allemaal uitgebreide dodencultussen. Ik verwijs naar de Egyptenaren die nogal wat investeerden in hun doden. Hun ideeën waren heel specifiek. Maar ook Syrië en Palestina kenden uitvoerige rituelen. Ongeveer 10 jaar geleden zijn er in Syrië opgravingen gedaan bij een koningspaleis van 1000 voor Christus. Daar heeft men onderaardse gangen naar graven gevonden die leiden naar graven. Bij de graven zijn tafels gevonden waar men maaltijden met doden had. Voor Israël ging dat veel te ver.
De paascollecte heeft € 106,- opgebracht, waarvan de helft (€ 53,-) inmiddels overgedragen is aan het bloemenfonds van onze kerk. De andere helft wordt gebruikt voor de onkosten van de Paasviering. In de komende weken komen we bij elkaar voor spelletjesmiddagen op dinsdag 6 en 20 mei en 3 juni. U bent van harte welkom. Om 13.30 uur staan de koffie en de thee klaar. Met een hartelijke groet, namens de vrijwilligers, Els Pellen
In het algemeen kan men zeggen, dat het denken over de opstanding der doden wel evolueerde. Bij Jesaja en Jeremia gaat alles nog om beeldspraak. Er groeit echter een opvatting dat lijden niet voor niets is. Lees daarvoor Jesaja 53 over de lijdende dienstknecht, die lijdt om de gerechtigheids wil. Bij Job speelt nog sterker de gedachte dat wij God misschien niet begrijpen, maar dat alles goed zal komen. Wat dat alles is, is nog niet zo duidelijk uitgesproken. In de psalmen is er vervolgens sprake van grensoverschrijdend denken als het gaat om leven na de dood. De psalmdichter van psalm 16 bidt God om hem niet prijs te geven aan de dood. Over het algemeen neemt men aan dat de dichter hier spreekt over genezing van ziekten. Toch kun je er meer in lezen. Dat deed Lucas ook toen hij de psalm gebruikte als tekstbewijs voor de opstanding van Jezus. In psalm 49 staat de relatie met God centraal. Over het leven na de dood weten wij niets. Het gaat er om dat je God kent. Want vriendschap met de Eeuwige is eeuwige vriendschap. Psalm 73 is ook de moeite van het lezen waard. Bij God zijn: daar gaat het om. En dit gaat misschien wel verder dan dit leven.
Opstanding
[Deel 1 - het volgende deel verschijnt in de komende Luther Heraut]
We hebben uitvoerig het Paasfeest gevierd. We noemen het Paasfeest het belangrijkste feest van de kerk. Toch vinden velen het niet eenvoudig om betekenis aan dit feest te geven. Christus is opgestaan. Maar behalve hoop schept dat ook verwarring. Want wat moet ik me daarbij voorstellen? Vlak voor Pasen was ik twee dagen voor verplichte nascholing in Hydepark, het oude Hervormde opleidingscentrum van de kerk. De opstanding was het thema. Toen ik thuiskwam was ik vooral verrast door de heel verschillende antwoorden op die vraag – wat moet ik me daarbij voorstellen. Zelfs in het Nieuwe Testament zijn de antwoorden niet eenduidig. Opstanding hoort bij het christelijk geloof, maar wie erover iets wil zeggen, past bescheidenheid. In dit blad wil ik in twee keer over de opstanding iets zeggen. De eerste keer belicht ik opstanding in de oudtestamentische context. De tweede keer ga ik nader in op de voorstellingen in het nieuwe testament. 7
In het algemeen geldt dat men in het Oude Testament zeer terughoudend is met het spreken over eeuwig leven. Men is bang daarmee te veel over God te zeggen. Opstanding der doden komt pas in de tijd van Daniël. Daniël is geschreven in de tijden van de Seleucidische koningen, toen de verdrukkingen zwaar waren. Men tobde toen nog sterker dan de psalmisten met de vraag naar rechtvaardigheid. Jonge mensen gaan dood en hebben niet ten volle kunnen leven. Zou God daarin geen recht verschaffen? God kennende kon men niet anders concluderen dan dat Hij alles recht zal maken. En dat lezen we dan ook in Daniël 12:13: Maar jij, ga het einde tegemoet. Je zult te ruste gaan en aan het einde van de dagen opstaan om je bestemming te bereiken.
Twee stadshuizen: wat een verschil *) Spreuken en deugden op ons oude Stadhuis. Het oude stadhuis aan de Dagelijkse Groenmarkt is in 1565, een jaar vóór de Beeldenstorm, tot stand gekomen. In 1451 stond op deze plek al een “Dorpshuys”, waarin het plaatselijk bestuur van het dorp “Die Haghe”, met steun van graaf Philips de Goede (1396-1467), gevestigd was. Die Haghe telde toen zo’n 5.000 inwoners. Dat was nog tijdens de Hoekse- en Kabeljauwse twisten (1350-1490). Ruim honderd jaar later is de bevolking blijkbaar zodanig gegroeid, dat in 1565 op de fundamenten van het oude Dorpshuys een echt Stedehuys met een achthoekige, 22 meter hoge toren, tot stand komt. Het is opgetrokken in een rijk versierde Hollandse Renaissancestijl. Op de fraaie topgevel worden drie Bijbelse deugden uitgebeeld. Links een vrouw met een kruis: het Geloof; in het midden, iets hoger, een moeder met kinderen: de Liefde; en rechts een vrouw met een anker en een duif: de Hoop. De kunstenaar was kennelijk geïnspireerd door de passage uit de brief van Paulus aan de Korintiërs, Korintiërs 13:13: Zo blijven dan: Geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de meeste van deze is de liefde. (NBG vertaling). De geplaatste volgorde van deze deugden blijkt voor de kunstenaar niet het belangrijkste. Hij heeft het goed begrepen: hij plaatst de voornaamste, de liefde, dan ook in het midden, en vooral bovenaan. Onder de topgevel ligt een zandstenen loggia met Ionische en Korinthische pilasters. Aan de linkerzijde hiervan een vrouw met een weegschaal en boeien: voorstellende de Gerechtigheid. Aan de rechterzijde een geharnaste vrouw met een slang: symbool van de Kracht. In dit stadhuis zetelde de Magistraat (zeg maar, het stadsbestuur) die niet alleen het bestuur over Die Haghe uitoefende, maar die ook recht sprak ook over het lot van moordenaars, dieven, gifmengsters en andere criminelen. Dit alles speelde zich toen af tegen de achtergrond van dit oude stadhuis.
Concluderend kan je zeggen, dat het Oude Testament niet eenduidig is over eeuwig leven of over opstanding van de doden. Aan het einde, zo rond de jaarwisseling groeit de overtuiging dat er meer moet zijn. Deze overtuiging is gekoppeld aan het aloude besef dat wij met een rechtvaardige God te maken hebben. Maar bescheidenheid blijft het sleutelwoord. We weten niet anders dan van God die rechtvaardig en vredelievend is. Aan Hem behoren wij toe. Dat is zo’n beetje wat we zeggen kunnen. Trinette Verhoeven
In de stad en verder… Amnesty: Goed nieuws Mexico: Gerechtigheid na 12 jaar In maart 2011 hebben we in de kerk een brief naar de Mexicaanse autoriteiten uitgezet. In het Amnestyblad 'Wordt vervolgd' van april 2014 stond goed nieuws! Vier Mexicaanse militairen zijn gearresteerd op verdenking van marteling en verkrachting van Ines Fernández Ortega en Valentina Rosendo Cantù. Ze zitten vast en worden vervolgd. De beide vrouwen werden in 2002 verkracht in de Mexicaanse staat Guerrero. Ze deden aangifte, maar de militaire rechtbank die de zaak behandelde, nam de militairen in bescherming. De vrouwen en hun gezinnen werden gedurende de procedure bedreigd. In 2010 stelde het InterAmerikaanse Hof voor de mensenrechten de slachtoffers in het gelijk. In de brief naar de Mexicaanse autoriteiten werden deze opgeroepen de opdracht van het Inter-Amerikaanse Hof volledig uit te voeren en een diepgaand onderzoek in te stellen. Ook werd om schadevergoeding en bescherming van deze vrouwen gevraagd. Een jaar later erkende de militaire aanklager dat de militaire rechtbank onbevoegd is deze zaak te behandelen. De militairen zullen nu door een civiele rechtbank worden berecht. Onze hartelijke dank voor uw medewerking destijds! Helena Axler, Lideke Gaemers, Nigel Lamb, Jos Philips en Jolly Valstar
Stadhuis uit 1565 (foto: Wikipedia)
8
In het midden van de gevel lezen we dan ook de veelzeggende regels als: No Jupiter guidem omnibus (zelfs Jupiter kan het niet iedereen naar de zin maken). En bijna bovenaan, links van het jaartal 1565, staat de tekst: Vigilate Deo Confidentes (waakt vertrouwend op God). In het begin van de achttiende eeuw is het aantal inwoners opnieuw flink toegenomen. Dit heeft tot gevolg dat het stadhuis moet worden uitgebreid. In 1739 komt onder leiding van architect Daniël Marot (1661-1752) een grootscheepse uitbreiding, in de Lodewijk XV of Barokstijl, aan de zijde van het Kerkplein tot stand. Het beeldhouwwerk aan deze gevel is een ontwerp van Marots leerling Jan Batist Xavéry. Aan de gevel van deze uitbreiding zien we weer al dan niet symbolische voorstellingen. In de midden, aan de iets uitspringende gevel, het wapen van Den Haag: de ooievaar met paling in zijn bek. Het wapen wordt geflankeerd door twee voorstellingen. Links een vrouw met spiegel en slang, uitbeeldend: De Voorzichtigheid en rechts een vrouw met weegschaal en zwaard, voorstellend: de Gerechtigheid. Iets onder het wapen zien we de in het Latijn aangebrachte spreuk Felix quem faciunt aliena pericula cautum (gelukkig hij, die zich spiegelt aan andermans moeilijkheden). Otto van Soldt
Overzicht activiteiten ook op www.luthersdenhaag.nl en in de zondagsbrief
Dinsdag 6 mei Seniorenkring,13.30 uur (pag. 7) Zondag 11 mei Vakantiekamp stelt zich voor (pag. 11) Maandag 12 mei Kerkenraadsvergadering, 20.00 uur Dinsdag 20 mei Seniorenkring,13.30 uur (pag. 7) Dinsdag 3 juni Seniorenkring,13.30 uur (pag. 7)
De Young Info is te klein! Met zoveel leuke activiteiten als de Palmpaasviering en de Paasvieringen voor peuters en kinderen en de aankondiging van het Vakantiekamp, is de YI te klein…. Ries de Weerd maakte de foto’s.
*)Twee stadhuizen, (Amsterdam en Den Haag): wat een verschil. Toen Den Haag in 1565 zijn stadhuis kreeg, hadden we ca. 9.000 inwoners, terwijl Amsterdam er toen al 58.000 had. Toen Jacob van Campen, honderd jaar later, in 1665 het machtige stadhuis voor Amsterdam bouwde, telde Amsterdam 145.000 inwoners, terwijl Den Haag dan nog slechts 22.000 inwoners telde. Den Haag was dan ook maar een dorp, zonder stadswallen. Genoemde cijfers mogen het verschil in grootte van beide stadhuizen in deze steden verklaren.
Palmpasen met na afloop heerlijke pannenkoeken (wat een goede pannenkoekenbakkers daar in de Lukaskerk) en tot slot nog eieren zoeken (hebt u er nog een gevonden later die week?
9
43e jaargang no. 5 Mei 2014
Kinderkerk In april waren er veel mooie bijeenkomsten, Palmpasen met veel kinderen, palmpaasstokken, pannenkoeken en eieren. Ook het Paasspel was een fijne gezamenlijke activiteit met de Lukaskerk. Met Pasen hebben we de periode van Hoop afgesloten. In de periode tussen Pasen en Pinksteren is het thema: wat is je heilig? Op 4 mei staat vriendschap centraal. Op 11 mei, wie is er voor jou. Ook maken we dan iets voor Moederdag. Op 18 mei, voel je je welkom en laat je anderen zich welkom voelen? Op 25 mei, de verloren zoon over verloren zijn en weer teruggevonden worden. We zien jullie graag in de kinderkerk. Groeten van de leiding van de kinderkerk
10
Het vakantiekamp Elk jaar wordt er vanuit de Evangelisch-Lutherse Jeugdraad een kampweek georganiseerd voor kinderen van 6 t/m 15 jaar. De kampweek valt altijd in de eerste week van de zomervakantie van regio Midden. Dit jaar vertrekken we op zaterdag 19 juli richting Valkenswaard en komen we op zaterdag 26 juli weer terug. Op kamp zijn er drie verschillende leeftijdsgroepen met hun eigen programma; ‘De kleintjes’ voor kinderen van 6 t/m 10 ‘De middengroten’ voor kinderen van 11 & 12 ‘De groten’ voor kinderen van 13 t/m 15
Het kamp wordt georganiseerd door vrijwilligers in de leeftijd van 17 t/m 45 jaar. Alle vrijwilligers zijn zelf ook als kind mee geweest met het kamp. Dit jaar wordt inmiddels mijn 13de jaar als leiding. Ik ga graag mee en ik vind het erg leuk om te zien dat kinderen na 1 jaar kamp mee blijven gaan totdat ze er te oud voor zijn. Maar zelfs dan zijn er een hoop die graag terugkomen als leiding. Dat geeft toch wel aan dat er een goede sfeer is tijdens de kampweek! Mocht u vragen hebben of uw kind of kleinkind op willen geven dan kunt ons opzoeken op het internet. Via de site: www.hetvakantiekamp.nl kunt u op uw gemak nog meer informatie vinden en eventueel het aanmeldingsformulier invullen. Op zondag 11 mei zal ik aanwezig zijn tijdens de dienst. U kunt dan persoonlijk kennis met mij maken. Daarnaast organiseren wij op zondag 18 mei een leuke activiteit voor de kinderen. Zo kunnen ook de kinderen kennis maken met een aantal leiding die dit jaar mee zal gaan op kamp. Tot ziens! Diana Seinstra-Perlot www.hetvakantiekamp.nl
Naast een eigen programma doen de groepen ook veel gezamenlijk. Op zondag is er altijd een moment van overdenking. Afgelopen jaar stond deze overdenking in het teken van respectvol omgaan met elkaar. Op dinsdag gaan we of naar een pretpark of we organiseren een dagje thuis. Dit jaar hebben we een groot grasveld tot onze beschikking. Op dit grasveld zullen verschillende (opblaas)attracties worden neergezet waar de kinderen zich de hele dag kunnen vermaken. Als afsluiting hebben we op dinsdagavond een gezellige disco voor jong en oud. Dit is altijd een groot feest en vergroot het saamhorigheidsgevoel. Tijdens de week zullen in de verschillende groepen allerlei bosspelen gedaan worden. Na een dag spelen en buiten zijn is het natuurlijk heerlijk om de dag af te sluiten met een gezellig kampvuur.
11
Citykwartier: elke woensdagmiddag van 12.00 tot 13.30 uur. Liturgisch moment van 12.45 tot 13.00 uur. Kerkdiensten
Lezingen
Collecten (pag. 5)
Zondag 4 mei Misericordias Domini ds. M.M.B. v.d. Meij-Seinstra Viering Heilig Avondmaal Swaenesteyn: ds. W.T.V. Verhoeven
Jesaja 43:1-12 1 Petrus 1:17-23 Johannes 21:1-14
Orgelfonds Onderhoud gebouwen
Zondag 11 mei Juicht ds. M.M.B. v.d. Meij-Seinstra Swaenehove: Ds. G.J. Sipkema, H.A.
Nehemia 9:6-15 1 Petrus 2:19-25 Johannes 10:1-10
Luthers Kerk Genootschap Kerk
Zondag 18 mei Cantate ds. M.M.B. v.d. Meij-Seinstra en ds. T. Smit (Delft) Dienst met ELG Delft m.m.v. beide cantorijen Swaenesteyn: Mw. L.J. Ridderhof-Boon
Deuteronomium 6:20-25 1 Petrus 2:1-10 Johannes 14:1-14
Werkgroep voor kerkmuziek Onderhoud gebouwen
Zondag 25 mei Rogate ds. W.T.V. Verhoeven Na afloop van de dienst gemeentevergadering 14.30 uur: huisdienst (pag. 6) Swaenehove: Ds. N. van Dorp
Jesaja 41:17-20 1 Petrus 3:8-18 Johannes 16:16-24
Prelude Kerk
Donderdag 29 mei Hemelvaart ds. M.M.B. v.d. Meij-Seinstra Dienst samen met Lukaskerk
Dan 7:9-10, 13-14 Efeziërs 1:17-23 Lucas 24:49-53
Voedselbank Onderhoud gebouwen
Ezechiël 39:21-29 1 Petrus 4:12-19 Johannes 17:1-13
Bumayong Lutheran Secondary School kerk
Evangelisch-Lutherse kerk Lutherse Burgwal 9, aanvang 10.15 uur Wekelijks crèche 0 t/m 4 jaar en kinderkerk Swaenehove (16.15 uur) / Swaenesteyn (14.30 uur)
start met dauwtrappen (06.30 uur bij Lukaskerk of 07.00 uur parkeerterrein Zwarte Pad Scheveningen)
10.15 uur viering in het Stadsklooster (Westeinde 101) Zondag 1 juni Exaudi ds. M.M.B. v.d. Meij-Seinstra Viering Heilig Avondmaal Swaenesteyn: Ds. G. Sipkema
Colofon
Administratie:
Kosterij, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB Den Haag, telefoon: 070-3636610
Internet: Abonnement: Redactie: Eindredactie: Opmaak:
www.luthersdenhaag.nl gratis voor gemeenteleden, vrijwillige bijdrage welkom op NL65INGB0000086053 t.n.v. ELG te Nootdorp Jolien Dekker Jeroen Rosier Mascha de Haan
12
