Museum Kurhaus Kleef – Ewald Mataré-Verzameling Tiergartenstraße 41, D-47533 Kleef Tel. 0049 / 2821 / 7501-0, Fax 0049 / 2821 / 7501-11 www.museumkurhaus.de,
[email protected] Richard Long: Prints 1970-2013 Tentoonstelling 21-04 t/m 30-06-2013 Informatie voor de pers Het Museum Kurhaus Kleef brengt een eerbetoon aan een belangrijk aspect van het werk van Richard Long, waar nog nooit op passende wijze aandacht aan is besteed: zijn prenten. De tentoonstelling brengt voor de eerste keer al het grafische werk van deze belangrijke Engelse kunstenaar samen en biedt zo een panorama van zijn oeure van 1970 tot heden. De begeleidende Catalogue Raisonné van de prenten, samengesteld door het Museum Kurhaus Kleef in samenwerking met de Nederlandse verzamelaar Gerard Vermeulen, is zelfs de eerste oeuvre-catalogus van Richard Long. De prenten begeleiden het werk van Richard Long van begin af aan als een soort verdiepend commentaar en ontsluiten het in alle verschillende facetten. Zij maken duidelijk in welke mate de zinnelijke en conceptuele kant van zijn kunst van elkaar afhankelijk zijn en elkaar beïnvloeden. Gedurende een periode van bijna 45 jaar ontstaan zowel kleine, bijna terloops werkende prenten alsook werken van representatief formaat; enkele vellen staan naast omvangrijke portfolio’s. Overeenkomstig zijn gevoel voor het materiaal kiest Richard Long, die sinds zijn studietijd een intensieve belangstelling voor het drukproces heeft, telkens zeer bewust de te gebruiken drukmethoden en papiersoorten uit. In zijn werk zijn daarom dan ook bijna alle technieken vertegenwoordigd. Van monotype, etsen en lithografie tot zeef- en offsetdruk. Naar aanleiding van deze eerste volledige tentoonstelling van zijn prenten realiseert Long in het Museum Kurhaus Kleef een muurwerk. Richard Long (geboren 1945 in Bristol, Engeland) drukt sinds veertig jaar een belangrijke stempel op de kunstwereld en wordt gezien als een van de markantste protagonisten van de Land Art. Zijn werken zijn wereldwijd te zien in alle belangrijke publieke en private collecties. Long werd met talrijke nationale kunstprijzen geëerd. De laatste keer gebeurde dit in 2009 met de Praemium Imperiale. Deze prijs wordt elk jaar op initiatief van het Japanse keizerhuis uitgereikt en wordt beschouwd als de “nobelprijs voor de kunsten”. Tussen het Museum Kurhaus Kleef en Richard Long bestaat een nauwe band, die niet op de laatste plaats is gebaseerd op de ligging van het museum vlakbij een barok landschapspark. In 1999 presenteerde hij hier zijn portfolio met vier prenten, “Being in the Moment”. In 2001 vond er een grote tentoonstelling van Long plaats met zowel sculpturen en muurschilderijen als ook tekst- en fotowerken, die veel belangstelling trok. Speciaal voor het Museum Kurhaus Kleef maakte Long de sculptuur “Midsummer Flint Line”, die, in 2002 aangekocht door de Vereniging van Vrienden van het Museum Kurhaus en Koekkoek-Huis Kleef e.V., nu tot de karakteristieke topstukken van het museum behoort. De tentoonstelling “Richard Long: Prints 1970-2013” is gebaseerd op de verzameling van Gerard Vermeulen, Nijmegen, die nauw met het Museum Kurhaus Kleef verbonden is. De tentoonstelling is verder te zien in: Hamburger Kunsthalle (15-7 t/m 20-10-2013) The New Art Gallery Walsall, Engeland (mei-juli 2014) Parallel in Museum DKM, Duisburg :„Richard Long: Rhine Driftwood Line“ (20-4-2013 t/m 6-1-2014).
Met vriendelijke steun door: Vereniging van Vrienden van het Museum Kurhaus en Koekkoek-Haus Kleef e.V. www.freunde-klever-museen.de The Rilano Hotel Cleve www.rilano-cleve.de WDR 3 – Culturele partner van het Museum Kurhaus Kleef http://www.wdr.de/radio/wdr3/ Sparkasse Kleef – Premium-partner van het Museum Kurhaus Kleef www.sparkasse-kleve.de
Richard Long over zijn werk Alle uitdrukkingsvormen zijn gelijkwaardig “Kunst kan een voetstap of een steen zijn. Een beeld, een kaart, een tekst, een foto – al deze vormen van mijn werk zijn gelijk en onderling complementair. Het begrip van mijn handelen, in welke vorm dan ook, is de kunst. Mijn kunst is de essentie van mijn ervaringen, niet hun verschijningsvorm. ” Het werk is eenvoudig en reëel, niet intellectueel en imaginair “Mijn werk is reëel, niet imaginair of puur intellectueel. Het gaat daarbij om echte stenen, echte tijd, echt doen. Ik werk met de wereld, zoals ik haar aantref.” “Ik werk met stenen, omdat ik van stenen houd en omdat ze makkelijk te vinden zijn, omdat ze niets bijzonders zijn, maar zo vanzelfsprekend, dat men ze overal vindt. Het heeft ook een praktische kant. Om met stenen te werken, hoeft men niet over bijzondere vaardigheden of talenten te beschikken. Ik moet niets aan de stenen geven, kan heel eenvoudig een sculptuur maken. Verhalende kunst interesseert mij niet, zij valt voor mij onder geschiedenis. Het is voldoende, stenen als stenen omdat ze dat nu eenmaal zijn te gebruiken. Ik ben realist.” De betekenis van de werken “Ik geloof, dat al mijn werken geen andere betekenis hebben, dan dat, wat ze zijn. (…) Als u ze als betekenisvol beschouwt, dan zijn ze betekenisvol. Ik zeg alleen, dat ik een bepaalde steen op de bodem leg, maar natuurlijk weet ik heel goed: dit alleen is het niet. Echter, mijn werken moeten als op zichzelf staand worden beschouwd, zonder verklaringen, zonder samenhang, als dingen of ideeën met een eigen essentie.” De invloed van de natuur “De natuur beïnvloedt mij sterker, dan ik de natuur.” “Men kan ook zeggen, dat al mijn werk een soort balans vormt tussen de natuurlijke vormen en het formalisme van menselijke abstracties zoals lijnen en cirkels. Hier stuit mijn mens-zijn op de natuurlijke krachten en vormen van de wereld en dat is het eigenlijke thema van mijn werk.” De inspiratie door reizen en de magie van plaatsen “Ik beweer niet, dat ik een mysticus ben. Mijn kracht groeit door het onderweg zijn, als de wereld aan mij voorbijtrekt. Op zulke momenten ben ik mij bewust van de krachten die in wereld en in mij aanwezig zijn. In die zin kan men zeggen, dat sommige plaatsen meer energie hebben dan andere.” “Het gaat er eigenlijk alleen om, de juiste plek te vinden of bij wandelingen je zo open te stellen, dat wandeling en plaats zich vanzelf voordoen.” De tijd als thema “… de tijd is de vierde dimensie in mijn werk en ik let er op, de tijd op een hele speciale manier in mijn werk te verwerken.”
Kunst is een uitdrukking van vrijheid en opent ontplooiingsmogelijkheden “Het is voor mij heel belangrijk, dat kunst als een soort vrijheid werkt, ruimte voor ontplooiing opent. Het is voldoende een willekeurige inval te hebben en deze om te zetten. Volledig ontspannen zijn is de ideale toestand, als men in het landschap kunst wil scheppen. Ik denk daarbij aan helemaal niets, ben als het ware afwezig. Misschien gaat er een melodie door mij heen. Ik denk niet aan de toekomst. Mij houdt alleen bezig, waar ik op dat moment mee bezig ben. In zekere zin leef ik alleen voor het moment, zonder verleden of toekomst. Weliswaar gaat het niet altijd zo, maar heel vaak ontstaan de beste werken in deze psychische toestand, waarin ik verzonken, intuïtief en mezelf vergeten ben.” De werken zijn het zelfportret van de kunstenaar in de wereld
“… mijn werken zijn mijn eigen voetstappen, iets heel persoonlijks, de handafdrukken in de galerie zijn die van mij en de stenen, die ik in de bergen opricht, zijn precies die stenen, die ik met eigen kracht op die plaats kan neerzetten. En gevonden heb ik deze plaats, omdat ik er naar toe gegaan ben. Mijn werk is mijn zelfportret in deze wereld, mijn zeer persoonlijke reis door deze wereld en bestaat uit de materialen die ik tijdens mijn reis vind.” Biografie 1945 1962-65 1966-68
geboren in Bristol / England West of England College of Art, Bristol / England St. Martin’s School of Arts, London / England
Prijzen en onderscheidingen 1988 1989 1990 1995 1996 2009 2010 2013
Kunstpreis Aachen, Neue Galerie – Sammlung Ludwig, Aachen / Germany Turner Prize, Tate Gallery – Patrons of New Art, London Chevalier de l’Ordre des Arts et de Lettres, Französisches Kulturministerium, Paris Dr. h.c., University of Bristol, Bristol / England Wilhelm Lehmbruck Preis, Duisburg Praemium Imperiale Art Award, Tokio Dr. h.c., University of St. Andrews / Scotland Commander of the Order of the British Empire
Solotentoonstellingen (selectie) 1968 Düsseldorf, Konrad Fischer 1969 New York, John Gibson Düsseldorf, Konrad Fischer Krefeld, Museum Haus Lange Paris, Galerie Yvon Lambert Mailand /Milan, Galerie Lambert 1970 Düsseldorf, Konrad Fischer Mönchengladbach, Städtisches Museum Mönchengladbach New York, Dwan Gallery 1971 Turin, Gian Enzo Sperone Amsterdam, Art & Project London, Whitechapel Art Gallery Oxford, Museum of Modern Art 1972 New York, Museum of Modern Art Paris, Galerie Yvon Lambert
1973 London, Lisson Gallery Antwerpen / Antwerp, Wide White Space Düsseldorf, Konrad Fischer Amsterdam, Stedelijk Museum 1974 New York, John Weber Gallery Edinburgh, Scottish National Gallery of Modern Art London, Lisson Gallery Düsseldorf, Konrad Fischer 1975 Amsterdam, Art & Project Antwerpen / Antwerp, Wide White Space Paris, Galerie Yvon Lambert Basel, Rolf Preisig Plymouth, Plymouth School of Art 1976 Rom / Rome, Gian Enzo Sperone Düsseldorf, Konrad Fischer Antwerpen / Antwerp, Wide White Space London, Lisson Gallery British Venedig / Venice, Pavilion, Venice Biennale
Tokio /Tokyo, Art Agency Bristol, Arnolfini New York, Sperone Westwater Fischer 1977 London, Whitechapel Art Gallery Amsterdam, Art & Project Posen / Poznan, Galeria Akumalatory 2 Basel, Rolf Preisig London, Lisson Gallery Bern / Berne, Kunsthalle Bern Melbourne, National Gallery of Victoria Sydney, Art Gallery of New South Wales 1978 Amsterdam, Art & Project Paris, Yvon Lambert Düsseldorf, Konrad Fischer London, Lisson Gallery Leeds, Park Square Gallery Zürich / Zurich, Ink Halle für internationale neue Kunst New York, Sperone Westwater Fischer Hamburg, Ausstellungsraum Ulrich Rückriem 1979 Zürich / Zurich, Ink Halle für internationale neue Kunst London, Anthony d’Offay Basel, Rolf Preisig Londonderry, The Orchard Gallery Southampton, University Gallery, University of Southampton Eindhoven, Stedelijk Van Abbemuseum London, Lisson Gallery Tokio / Tokyo, Art Agency Oxford, Museum of Modern Art 1980 Athen / Athens, Karen & Jean Bernier Amsterdam, Art & Project Cambridge, Fogg Art Museum, Harvard University New York, Sperone Westwater Fischer London, Anthony d’Offay Düsseldorf, Konrad Fischer 1981 New York, Sperone Westwater Fischer Edinburgh, Graeme Murray Gallery Zürich / Zurich, Konrad Fischer London, Anthony d’Offay Toronto, David Bellman Gallery
Bordeaux, Centre d'Arts Plastiques Contemporains de Bordeaux 1982 Amsterdam, Art & Project Paris, Yvon Lambert Venedig / Venice, Flow Ace Gallery New York, Sperone Westwater Fischer Ottawa, National Gallery of Canada 1983 Toronto, David Bellman Gallery Bristol, Arnolfini London, Anthony d’Offay and Helen van der Mey Tokio / Tokyo, Century Cultural Foundation Tokio / Tokyo, Art Agency Tokyo Turin, Antonio Tucci Russo Düsseldorf, Konrad Fischer 1984 London, Coracle Press Neapel / Naples, Lucio Amelio Paris, Galerie Crousel-Hussenot Athen / Athens, Jean Bernier New York, Sperone Westwater Kilkenny, Butler Gallery Londonderry, Orchard Gallery London, Anthony d’Offay Gallery Düsseldorf, Konrad Fischer 1985 Basel, Galerie Buchmann London, Anthony d’Offay Kendal, Abbot Hall Art Gallery Malmö, Malmö Konsthall Mailand / Milan, Padiglione d'Arte Contemporanea di Milano 1986 Madrid, Palacio de Cristal Paris, Galerie Crousel-Hussenot New York, Sperone Westwater New York, Solomon R. Guggenheim Museum London, Anthony d’Offay Gallery Pori, Porin Taidemuseo Turin, Antonio Tucci Russo 1987 Genf / Geneva, Musée Rath Liverpool, Renshaw Hall Chicago, Donald Young Gallery Nailsworth, Cairn Gallery
Grenoble, Centre National d’Art Contemporain de Grenoble Athen / Athens, Jean Bernier 1988 Düsseldorf, Konrad Fischer Aachen, Neue Galerie Sammlung Ludwig London, Anthony d’Offay Gallery 1989 St. Gallen, Kunstmuseum St. Gallen Athen / Athens, Jean Bernier New York, Sperone Westwater Bristol, Bristol Old Vic Turin, Galleria Tucci Russo Chagny, Galerie Pietro Sparta La Jolla, Museum of Contemporary Art Halifax, The Henry Moore Sculpture Trust Studio 1990 Bristol, Arnolfini London, Anthony d’Offay Gallery Santa Monica, Angles Gallery Glarus, Galerie Tschudi Düsseldorf, Konrad Fischer London, Tate Gallery Stockholm, Magasin 3 Stockholm Konsthall Rochechouart, Musée Départemental d'Art Contemporain de Rochechouart 1991 Liverpool, Tate Gallery Frankfurt am Main, Städtische Galerie im Städelschen Kunstinstitut Turin, Antonio Tucci Russo London, The Hayward Gallery New York, Sperone Westwater Glarus, Galerie Tschudi Edinburgh, Scottish National Gallery of Modern Art 1992 Athen / Athens, Jean Bernier Santa Monica, Angles Gallery Barcelona, Fundació Espai Poblenou Düsseldorf, Konrad Fischer 1993 New York, 65 Thompson Street Paris, Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris Seoul, Inkong Gallery London, Anthony d’Offay Gallery Santa Fe, Center for Contemporary Arts
Glarus, Galerie Tschudi 1994 Düsseldorf, Konrad Fischer Düsseldorf, Kunstsammlung NordrheinWestfalen New York, New York Public Library New York, Sperone Westwater Philadelphia, Philadelphia Museum of Art Rom / Rome, Palazzo delle Esposizioni Stromness, The Pier Arts Centre Torre Pellice, Tucci Russo São Paulo, Bienal International de São Paulo Sydney, Museum of Contemporary Art 1995 Santa Fe, Laura Carpenter Fine Art Huesca, La Sala de Exposiciones de la Diputación de Huesca Reikjavik / Reykjavik, Onnur Hæd Sýningarsalur London, Anthony d’Offay Gallery San Francisco, Daniel Weinberg Gallery Düsseldorf, Konrad Fischer 1996 Tokio / Tokyo, Setagaya Art Museum Kyoto, The National Modern Art Museum Kyoto Houston, Contemporary Arts Museum Fort Worth, The Modern Art Museum of Fort Worth Bozen / Bolzano, Galerie Museum / Galleria Museo Glarus, Galerie Tschudi Exeter, Spacex Gallery 1997 Duisburg, Wilhelm Lehmbruck Museum St. Andrews, The Crawford Arts Centre Leeds, The Henri Moore Institute Naoshima, Benesse House New York, Sperone Westwater Palermo, Spazio Zero Bristol, Bristol City Museum & Art Gallery 1998 Zugspitze, Kunsthalle Zugspitze-Gipfelstation London, Anthony d’Offay Gallery Wakefield, Yorkshire Sculpture Park Glarus, Galerie Tschudi Torre Pellice, Tucci Russo
1999 Hannover, Kunstverein Hannover Athen / Athens, Bernier/Eliades Braga, Galeria Mário Sequeira Kleve / Cleves, Museum Kurhaus Kleve 2000 Venedig / Venice, Griffin London, Anthony d’Offay Gallery New York, Sperone Westwater New York, James Cohan Gallery New York, The Public Art Fund Bristol, Royal West of England Academy Bilbao, Guggenheim Bilbao Leuk-Stadt, Schloss Leuk Trento, Museo d' Arte Moderna e Contemporanea di Trento e Rovereto Düsseldorf, Konrad Fischer Galerie Glarus, Galerie Tschudi 2001 Paris, Galerie Daniel Templon Kleve / Cleves, Museum Kurhaus Kleve Porto, Museu Serralves Milwaukee, Milwaukee Art Museum 2002 Venedig / Venice, Griffin Contemporary Glarus, Galerie Tschudi East Winterslow, New Art Centre Sculpture Park & Gallery St. Ives, Tate St. Ives Torre Pellice, Tucci Russo New York, James Cohan Gallery Zuoz, Galerie Tschudi 2003 Rom / Rome, Galleria Lorcan O'Neill Roma London, Haunch of Venison 2004 Braga, Galeria Mário Sequeira Seoul, Kukje Gallery New York, Sperone Westwater Stommeln, Synagoge Stommeln 2005 Rom / Rome, Galleria Lorcan O’Neill Roma
Glarus, Galerie Tschudi 2006 London, Haunch of Venison San Francisco, The San Francisco Museum of Modern Art Torre Pellice, Tucci Russo Lismore, Lismore Castle 2007 Edinburgh, Scottish National Gallery of Modern Art Zuoz, Galerie Tschudi 2008 Rom / Rome, Galleria Lorcan O'Neill Roma Düsseldorf, Konrad Fischer Nizza / Nice, Musée d'Art moderne et d'Art contemporain de Nice Berlin, Haunch of Venison 2009 London, Tate Britain 2010 Shanghai / Shanghai, James Cohan Gallery Shanghai Zuoz, Galerie Tschudi 2011 Berlin, Hamburger Bahnhof New York, Sperone Westwater London, Haunch of Venison Saignan, Galerie Kamila Regent Avignon, Le Conseil general de VaucluseChapel Saint Charles 2012 Rom / Rome, Galleria Lorcan O'Neill Roma Berlin, Konrad Fischer Galerie 2013 Kleve / Cleves, Museum Kurhaus Kleve Hamburger Kunsthalle 2014 The New Art Gallery Walsall / England
Catalogus Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné van de prenten / Catalogue Raisonné of Prints Voorwoord door Harald Kunde, Hubertus Gaßner en Stephen Snoddy Met teksten van Roland Mönig en Gerard Vermeulen Catalogue Raisonné van Gerard Vermeulen, Beate Kolodziej en Roland Mönig Uitgegeven door de Vereniging van Vrienden van het Museum Kurhaus en Koekkoek-Huis Kleef e.V. 196 pagina‘s met talrijke afbeeldingen in kleur en in zwart-wit Duits / Engels 24,50 €, voor leden van de Vereniging van Vrienden 22,50 €
Editie NO FOOTPRINTS, 2013 Offsetdruk in zes kleuren, 63 × 45,6 cm Oplage: 150 exemplaren, 30 A.P. Gesigneerd en genummerd 380,- €, voor leden van de Vereniging van Vrienden 330,- €
Catalogus en editie zijn verkrijkbaar aan de kassa van het museum of onder www.museumkurhaus.de / boekwinkel
Bildung und Vermittlung Kinderbetreuung zur Ausstellungseröffnung Zum Besuch der Ausstellungseröffnung „Richard Long: Prints 1970-2013“ am Sonntag, dem 21.04.2013, um 11.30 Uhr, können Eltern ihre Kinder mitnehmen und an einem kostenlosen Workshop teilnehmen lassen. Die jungen Museumsgäste erhalten eine kindgerechte Einführung in die neue Ausstellung und können in der Zeit von 11 bis ca. 13 Uhr spannenden und kreativen Tätigkeiten nachgehen. Es gibt keine Altersgrenze, die Teilnahme ist ohne Voranmeldung möglich. Öffentliche Führungen Während der gesamten Laufzeit von „Richard Long: Prints 1970-2013“ (bis einschließlich 30. Juni 2013) findet jeden Sonntag um 11.30 Uhr eine öffentliche Führung statt, bei der freie Mitarbeiter die Ausstellung vorstellen (Dauer: ca. 1 Stunde). Die Teilnahme ist kostenlos, eine Voranmeldung ist nicht erforderlich. Individuelle Führungen können kostenpflichtig gebucht werden (weitere Infos unter www.museumkurhaus.de/Museumspädagogik). Audio-Guides Zu „Richard Long: Prints 1970-2013“ sind rund zwei Wochen nach Ausstellungseröffnung Audio-Guides erhältlich (Leihgebühr: 2,- €), die eine Einführung in die Ausstellung geben. Die Texte stehen wahlweise in Deutsch oder in Niederländisch zur Verfügung. Workshops & Ateliers Ob durch zeichnen, malen oder drucken – die Ausstellung „Richard Long: Prints 1970-2013“ wird in den Workshops für Kinder und Jugendliche (jeden Samstag von 11-13 Uhr; 8,- € p.P.) und in den Ateliers für Erwachsene (jeden zweiten Samstag im Monat von 14-16 Uhr; 12,50 € p.P.) auf vielfache Weise kreativ behandelt (weitere Infos unter www.museumkurhaus.de /Museumspädagogik“). Resonanzraum Kunst Am Mittwochabend, dem 15. Mai 2013, um 19 Uhr, ist der Richard Long-Kenner und -Sammler Gerard Vermeulen zu Gast in der neuen Gesprächsreihe des Museum Kurhaus Kleve (Eintritt an der Abendkasse 5,- €; für Freundeskreis-Mitglieder 3,- €).
