open vanaf 9 oktober 2010
informatie voor publiek, trade en pers
Werffoto STAM april 2010 © Phile Deprez
STAM © Jan W. Hespeel en Randoald Sabbe
1. de vaste tentoonstelling 2. technische fiche 3. informatie publiek 4. informatie pers en trade 5. de mooiste stukken
2
inleiding geheugen, polsslag en toekomst van de stad Vanaf 9 oktober 2010 kunt u in het STAM – Stadsmuseum Gent terecht voor de perfecte introductie tot Gent. U vindt er niet alleen het geheugen van Gent, maar ook de polsslag van de hedendaagse stad én een blik op de toekomst. Daarna verwijst het STAM u door naar de stad zelf, want die is het absolute topstuk van het Stadsmuseum.
Gezicht op de Sint-Pietersabdij en kerk, aan de Schelde © Stadsarchief Gent, STAMcollectie
de stad als topstuk van het STAM Na een grondige renovatie van de Bijlokeabdij en de aanbouw van een hedendaags inkomgebouw opent het STAM de deuren. Het verhaal van de stad wordt er uit de doeken gedaan aan de hand van sprekende stukken uit de brede ‘collectie Gent’. De pandgangen van de abdij stippelen een chronologisch parcours uit, de zijzalen brengen de opeenvolgende periodes in beeld. Multimediale toepassingen nemen u mee op reis door de tijd. Zo maakt het STAM de vele lagen van de stad voor iedereen leesbaar. Vanuit het heden bekijkt het STAM het verleden en maakt het een projectie naar de toekomst. Dit alles in een historisch kader met een eigentijdse aanpak, net als Gent zelf.
Werffoto winter 2010 © Bart Rondas
Grondplan © Jan W. Hespeel en Randoald Sabbe
3
het STAM op de bijloke
Gerestaureerde gevels van de 14de-eeuwse Bijlokeabdij april 2010 © Phile Deprez
Het STAM is gehuisvest op de Bijlokesite. Deze groene oase vlakbij het centrum is een prachtige cultuurhaven aan de oevers van de Leie. Het vaste tentoonstellingscircuit zal te bewonderen zijn in de 14de-eeuwse Bijlokeabdij. Deze bezit een van de mooiste middeleeuwse refters van WestEuropa, met unieke pre-Eyckiaanse muurschilderingen. Tijdelijke tentoonstellingen en andere projecten zullen plaatsvinden in de aangrenzende 17de-eeuwse kloostergebouwen. Meer info over de bijlokesite: http://www.stamgent.be/nl/over-stam/locatie
4
de tijdelijke tentoonstellingen van het STAM Het STAM zal naast het vaste circuit tijdelijke tentoonstellingen brengen die inspelen op de actualiteit en het universele begrip ‘stedelijkheid’ thematisch uitdiepen. De eerste tijdelijke tentoonstelling wordt ‘Belichte stad’ en zal openen in oktober 2010. Een stad is een permanente licht- en donkershow: pleinen baden in het zonlicht, huizen en torens werpen hun wisselende schaduwen, stadswoningen zoeken het licht, vrolijk lichtgeschetter verdrijft de nacht, kunstlicht valt ons bioritme aan, donkere stadskantjes keren zich af van felbelichte stedelijke highlights… Licht en donker bepalen het leven van de stad. Via www.stamgent.be/pers is het dossier ‘Belichte stad’ te downloaden. In de schaduw van Sint-Baafs, 1934, Charles Buyle © Fotomuseum Antwerpen
het STAM, een uitnodigende toegangspoort tot de stad Het STAM wordt de perfecte uitvalsbasis voor een dagje Gent. Niet alleen krijg je er de perfecte inleiding op Gent, je wordt er ook doorverwezen naar andere plekken die Gent tot Gent maken. Zo wordt de balie een cultuurtoeristisch informatiepunt. Het STAM geeft je zin om de stad te gaan ontdekken. Van het STAM naar het hart van de stad is trouwens een leuke tocht die je per boot, met de fiets of te voet kunt afleggen. Onderweg snuif je al de sfeer op van de levende stad.
Stadsklassen april 2009 © Phile Deprez
5
1. vaste tentoonstelling: ‘het verhaal van gent’ (0) de introductie: voeling met Gent vandaag De introductieruimte op de eerste verdieping van de nieuwbouw vormt de overgang naar het begin van de eigenlijke stadsgeschiedenis in de abdij.
introductieruimte © Tijdsbeeld & Pièce Montée
Fragment maquette introductieruimte © STAM
In deze introductieruimte staat het huidige Gent centraal. Een enorme luchtfoto van de stad op de vloer en een maquette van het historisch centrum vormen de inleiding op het verhaal van de stad. Schaal 1/1000 (1 meter is 1 kilometer in het echt!) zorgt ervoor dat elke inwoner van Gent zijn huis zal kunnen terugvinden op foto of maquette. Op de muren worden beelden van Gent geprojecteerd. Treffend vergelijkend cijfermateriaal met andere Europese steden plaatst de evolutie van Gent in een ruimere context. De bezoekers krijgen een beeld van en voeling met het hedendaagse Gent.
het chronologisch parcours Na het betreden van de abdij via het doksaal van de kerk, begint het chronologisch parcours dat Gent leesbaar maakt door de tijd te ontleden.
6
(1) ontluikende stad, tot 1200
Visualisatie zaal 1 © Tijdsbeeld & Pièce Montée
Hoewel de oudste stadskern centraal staat in de ruimte, wijzen ook heel wat relicten op de menselijke aanwezigheid in de voorafgaande periode. Steensculpturen en verluchte handschriften illustreren het belang en de bloei van de rivaliserende Sint-Baafs- en Sint-Pietersabdij.
(2) grootstad, 1200-1600
Visualisatie zaal 2 © Tijdsbeeld & Pièce Montée
Wapenrok van een heraut met de wapenschilden van Filips II, 17de eeuw, STAM © foto STAM
In de middeleeuwen was Gent één van de grootste steden van Europa. De via lakenhandel en graanopslag vergaarde rijkdom vertaalde zich in de bouw van grote stenen woningen, gildenhuizen en monumentale openbare gebouwen. Het groeiende zelfbewustzijn leidde evenzeer tot aanslepende conflicten met de centralisatiepolitiek van graven, hertogen en keizers.
7
(3) bedaarde stad, 1600-1800
visualisatie zaal 3 © Tijdsbeeld & Pièce Montée
Schilderijen, processietoortsen, gravures … herinneren aan de grootse festiviteiten die georganiseerd werden bij talloze evenementen, zoals de blijde intredes van vorsten. De relatieve politieke rust en economische heropbloei na woelige tijden leidde tot een stimulans voor de bouwactiviteit.
(4) industriestad, 1800-1950
visualisatie zaal 4 © Tijdsbeeld & Pièce Montée
Onder invloed van de industrialisering barstte de middeleeuwse stad definitief uit haar voegen. De stadspoorten verdwenen en buiten de (voormalige) stadsomwallingen groeiden diverse nieuwe wijken. Grootschalige infrastructuurwerken moesten die evolutie in goede banen leiden. Ook onderging het historische centrum een grondige transformatie.
8
(5) groeiende stad, 1950 – vandaag
visualisatie zaal 5 © Tijdsbeeld & Pièce Montée
Na de Tweede Wereldoorlog kreeg de stad met het verval van de textielnijverheid de troosteloze aanblik van een grijze fabrieksstad. Nieuwe economische activiteiten gaven de stad en haar haven een nieuwe dynamiek. Gent groeide ook uit tot de belangrijkste onderwijsstad van Vlaanderen. Door de fusie met de aangrenzende gemeenten werd Gent een stedelijke agglomeratie.
(6) stad van morgen
toekomstbeeld Oude Dokken © Feichtinger Architectes
De stad is een levend organisme, voortdurend in beweging. Al dan niet grootschalige stedenbouwkundige en/of architecturale projecten illustreren het immer verder werken aan de stad. Het project ‘Oude Dokken’ zal als eerste aan bod komen.
9
de thematische zijsprongen Als u het STAMparcours aflegt, vindt u nog veel meer op uw weg. Twee thematische zijsprongen focussen op onderwerpen die groter en bekender zijn dan Gent zelf: Keizer Karel en Het Lam Gods. Deze thema’s worden afzonderlijk uitgelicht. Bij het Lam Gods staat de diefstal van het paneel met de Rechtvaardige Rechters centraal. De speurtocht naar het verdwenen paneel is nog steeds actueel en zorgt voor een speels element in de opstelling.
visualisatie salon Keizer Karel © Tijdsbeeld & Pièce Montée
visualisatie salon Rechtvaardige Rechters © Tijdsbeeld & Pièce Montée
multimedia zichten op gent Het chronologisch parcours wordt verbreed en verdiept via interactieve multimedia-applicaties. De reis door de tijd doorheen het verhaal van de stad wordt vertaald in de digitalisering van vier zichten op Gent. De bezoekers duiken met deze ingenieuze multimediatoepassing de geschiedenis in en keren terug in de tijd, verrijkt met beelden en informatie.
Multimediatoepassing ‘Zichten op Gent’ © 9000 Studios
Meer info: http://www.stamgent.be/nl/activiteiten/detail/p/multimedia-zichten-op-gent
10
multi-touchtafels Voor de periode van 1950 tot vandaag in het verhaal van de stad, investeert het STAM in nieuwe technologieën waarmee beelddatabanken door iedereen met groot gebruiksgemak en –plezier doorzocht kunnen worden. Bezoekers zullen, zelfs met meerderen tegelijk, in de collectie kunnen neuzen op een natuurlijke en intuïtieve manier. Dit door op een scherm beeldmateriaal met de handen aan te raken, te verslepen, te vergroten en verkleinen. Computerervaring is er niet voor nodig.
Mutable © Fijne beeldwaren
carl de keyzer Carl De Keyzer is als fotograaf verbonden aan het gerenommeerde internationale agentschap Magnum. In opdracht van het STAM maakt hij beelden van plaatsen in en rond Gent, van de binnenstad tot in de randgemeenten, die veel lagen ‘stad’ in zich dragen. Voorbijgangers laat hij een cruciale rol spelen als figurant. Zijn grote beelden in kleur zullen te zien zijn in de pandgangen die de tentoonstellingsruimtes met elkaar verbinden. Ze geven een actuele extra dimensie aan het chronologisch verhaal van Gent.
Portus Ganda © Carl De Keyzer
11
patrimonium In abdijkerk, -refter en -pandgangen wordt de historische pracht van het patrimonium waarin het STAM gehuisvest is duidelijk. Om de ruimtes en de interieurs voor zich te laten spreken worden ze zo sober mogelijk aangekleed en krijgen ze slechts een minimale museale invulling. Kerk en refter hebben een uitzonderlijke akoestiek en er zullen af en toe concerten gegeven worden.
middeleeuwse refter Bijlokeabdij © Phile Deprez
12
2. technische fiche titel STAM Stadsmuseum Gent - vaste tentoonstelling: ‘Het verhaal van Gent’
waar Bijlokesite, Godshuizenlaan 2, 9000 Gent
wanneer Open vanaf 9 oktober 2010
oppervlakte 2800 m²
media 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
schilderijen kaarten oorkonden maquettes multimediale toepassingen die kaarten en schilderijen leesbaar maken multi-touchtafel objecten en artefacten tekeningen, prenten vliegende bladen fragmenten uit literatuur en bewegend beeld verhalenbanken foto’s
bruiklenen belangrijkste bruikleengevers: 1. Museum voor Schone Kunsten Gent 2. Universiteitsbibliotheek Gent 3. Museum voor Stenen Voorwerpen 4. Rijksarchief Gent 5. Bisdom Gent
13
6. Stadsarchief Gent 7. Dienst Stadsarcheologie 8. Dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen 9. Het Huis van Alijn 10. Amsab-ISG 11. MIAT 12. Bruggemuseum (Brugge) 13. MAS (Antwerpen).
de mooiste stukken zie 5. De mooiste stukken
concept en uitvoering STAM - Stadsmuseum Gent in samenwerking met Tijdsbeeld/Pièce Montée
subsidiënten Vlaamse overheid Provincie Oost-Vlaanderen Stad Gent
budget Totaalbudget STAM: nieuwbouw, restauratie, inrichting permanente tentoonstelling: 14.500.000 euro Inbreng Provincie Oost-Vlaanderen 2.000.000 euro Inbreng Vlaamse Overheid 8.676.273 euro Inbreng Stad Gent 3.823.717 euro
14
3. informatie voor het publiek (beperkte wijzigingen zijn nog mogelijk)
waar STAM, Bijlokesite, Godshuizenlaan 2, 9000 Gent
wanneer • • • •
vanaf 9 oktober 2010 van 10 tot 18u gesloten op maandag gesloten op 24, 25, 31 december en 1 januari
te combineren met stadswandelingen - ’s avonds: unieke verlichting van straten, pleinen en gebouwen - het Gentse lichtplan kreeg in 2004 een internationale bekroning
te combineren met de tijdelijke tentoonstelling ‘Belichte stad’ - zelfde openingsuren als de permanente tentoonstelling
te combineren met het lichtfestival - parcours doorheen de stad met licht, verlichting en lichtkunst - van 27 tot 30 januari 2011
te combineren met een concert in De Bijloke Muziekcentrum -
met tussenin een stop in STAMcafé of Bijloke Bistro zie www.debijloke.be
15
toegangsprijzen • •
• •
normaal tarief: ♦ € 6 voor volwassenen korting: ♦ groepen (vanaf 15 personen), senioren 55+ en andere reductiehouders: € 4,50 ♦ jongeren -26 jaar: € 1 ♦ jongeren -19 jaar: gratis ♦ Gentenaars: genieten altijd reductie en kunnen op zondag (10 tot 13 uur) gratis binnen het ticket geeft ook toegang tot de tijdelijke tentoonstelling van het STAM museumpas: alle Gentse musea, 3 dagen lang, inclusief bus/tram in Gent Centrum, voor €20
faciliteiten • • • •
volledig toegankelijk voor rolstoelgebruikers zaalteksten beschikbaar in het NL FR EN DE ES café-restaurant cultuurtoeristische infobalie
bereikbaarheid • •
• • •
het STAM ligt op één aangename kilometer van het centrum van Gent (15 min. te voet) openbaar vervoer: ♦ station Gent-Sint-Pieters (15 min. te voet) ♦ tram 1, halte Holdaal of tram 4/21/22, halte Bijlokehof (3 min. te voet) fiets: fietsknooppunt Bijlokekaai auto: afrit Gent-Centrum, P-route naar Parking Sint-Pietersplein (15 min. te voet) autocar: park & ride
16
publicaties • • • •
meertalige publicaties (NL-FR-EN) Gent. Stad van alle tijden, een standaardwerk over de geschiedenis van Gent - essays, o.l.v. Marc Boone en Gita Deneckere, Mercatorfonds & STAM, 240 p., € 49,95 Een stadsmuseum voor Gent, Maria De Waele, Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen (OKV), 35-40 p., € 6,20 verkrijgbaar in de museumshop en de boekhandel
groepen •
• • • •
aanbod: ♦ rondleiding in de tentoonstelling met gids (circa 1,5 uur) ♦ stadswandeling met gids ♦ combinatie met taxiboot of thematische rondvaart op aanvraag reserveren verplicht – minimaal 2 weken op voorhand (zie verder) talen: Nederlands, Frans, Duits, Engels, Spaans (doventolk op aanvraag) maximaal 20 personen prijzen: ♦ rondleiding: € 75
scholen • • •
stadsklassen: meerdaagse onderdompeling in het stadsleven voor 10-14 jarigen meer info: www.stamgent.be/stadsklassen workshops gecombineerd met een bezoek aan de vaste tentoonstelling rondleidingen voor 10-18 jarigen vanaf 2011
met het gezin •
Fosfor, drakentocht door STAM en STAD, is een rijk geïllustreerd werkboekje voor kinderen vanaf 9 jaar die met hun (groot)ouders, tantes, ooms, … een bezoekje brengen aan het STAM (eventueel verlengd met een bezoek aan de stad). Het boekje is te koop aan de balie van het STAM.
cursus • • • •
Gent, stad van alle tijden in samenwerking met Amarant vanaf september 2010 meer info op www.amarant.be of 070 233 048
17
kalender tijdelijke tentoonstellingen • • • •
Belichte stad: 09.10.2010 – 01.05.2011 Liber Floridus. wereldbeelden rond 1100: 30.09.2011 – 08.01.2012 Edmond Sacré: 30.09.2011 – 08.01.2012 Water works: voorjaar 2012
info en reserveringen • • •
reserveren voor groepen via BOEKjeBEZOEK:
[email protected] tel. +32 (0)9 269 87 98 fax +32 (0)9 233 07 09
info • • •
info bij voorkeur per mail:
[email protected] tel. +32 (0)9 269 87 90 website: www.stamgent.be
18
4. informatie voor trade en pers trade • •
• •
•
toegangsprijs trade: -15% contact trade: ♦ Sarah Maréchal ♦
[email protected] ♦ tel. +32 (0)9 269 87 96 groepen: zie 3. informatie voor het publiek reserveren voor groepen via BOEKjeBEZOEK: ♦
[email protected] ♦ tel. +32 (0)9 269 60 04 info: ♦
[email protected] ♦ tel. +32 (0)9 269 87 90
pers • • •
persmateriaal (tekst en foto’s) beschikbaar via www.stamgent.be/pers (werf)rondleidingen mogelijk op aanvraag contact pers: ♦ Frederik Verstraete ♦
[email protected] ♦ tel. +32 (0)9 269 87 95
promotie •
promotiemateriaal (affiches, folders en flyers) zijn beschikbaar
afbeeldingen • • • •
afbeeldingen zijn beschikbaar op www.stamgent.be/pers de afbeeldingen zijn vrij van rechten de afbeeldingen mogen enkel gebruikt worden voor de promotie van het STAM bijschriften: ♦
S1 STAM met op de achtergrond de Gentse skyline (2010) credit: Phile Deprez
19
♦
♦
♦
♦
♦
♦
S2 S3 S4 S5 S6 S7
de
Gerestaureerde gevels van de 14 -eeuwse Bijlokeabdij (2010) credit: Phile Deprez Luchtbeeld Bijlokesite (2003) Credit: Henderyckx Fotografie Middeleeuwse Refter Bijlokeabdij Credit: Stad Gent Visualisatie introductieruimte Credit: Tijdsbeeld & Pièce Montée de
Ontwerptekening van het Belfort, anoniem, eerste kwart 14 -eeuw Credit: STAM de
Buste van Keizer Karel V, 16 -eeuw, Conrad Meit, MSK Credit: Stad Gent, foto MSK
Andere afbeeldingen uit dit dossier zijn in hoge resolute te verkrijgen op aanvraag.
20
5. de mooiste stukken
Grafmonument van burggraaf Hugo II (13de eeuw) anoniem, ca. 1232 – 1247, STAM de 14 eeuwse refter © foto: STAM
Ontwerptekening van het Belfort anoniem, eerste kwart 14de eeuw, STAM © foto: STAM
21
Krijgsvaandel met voorstelling van de Maagd van Gent toegeschreven aan Agnes vanden Bossche, 15de eeuw, STAM © foto: Studio Claerhout
Schilderij Panoramisch zicht op Gent anoniem, 1534, STAM © foto: Studio Claerhout
Buste ‘Keizer Karel’ van Conrad Meit (16de eeuw) MSK Gent Meer info over de collectiemobiliteit: http://www.stamgen t.be/nl/collectie/coll ectie-gent/collectiein-beweging
22
Wapenrok van een heraut met de wapenschilden van Filips II laatste kwart 16de eeuw, STAM © foto: STAM
Schilderij Inhuldiging van Karel II als graaf van Vlaanderen te Gent in 1666 Frans Duchatel, 1668, STAM/MSK © foto: Studio Claerhout
Visualisatie van de glazen lichtvloer met luchtfoto van Gent in de introductieruimte van de vaste tentoonstelling, 2010 Schaal 1/1000 © foto: STAM
23
Maquette voor de wedstrijd ‘Gent Morgen’ Jurg Lang en Helmut Schulitz, 1971 © foto: Michel Burez
Multimedia: ‘Zichten op Gent’ Zuidkwartier 1988 © Stad Gent Monumentenzorg 2008 © Phile Deprez
24
