FoolcoloR M
A
G
A
Z
I
N
E
Zelfvertrouwen n u m m e r 8 4 | o k t o b e r 2 0 1 2 | g r a t i s m a g a z i n e
2
Van de redac tie
Colofon Foolcolor is een magazine voor en door cliënten van Lentis
Enige maanden geleden was er dan opeens een heel verrassend bericht. Het leek erop, dat de relativiteitstheorie van Einstein niet klopte! Een van de fundamenten van deze theorie is dat geen enkel deeltje sneller kan gaan dan het licht. En bij een experiment van CERN in Genève leek dat juist wel het geval te zijn. Als dit waar was – sommige deeltjes gaan sneller dan het licht – dan moest de totale natuurkunde herzien worden, het zou een revolutie betekenen. Had Einstein het fout? Uiteindelijk bleek het om een meetfout te gaan. Einstein heeft het nog altijd goed gezien! Het thema in het oktobernummer is zelfvertrouwen. Een van onze redacteuren bespreekt een zelfhulpboek. Een andere redacteur belicht het kunstmatige zelfvertrouwen dat aan een zekere drug ontleend kan worden. Verder is er onder meer een column en een inleiding. Voor de rubriek ‘Vragenfestijn’ wisten wij Rooie Rinus en Pé Daalemmer te strikken. Lees alles over deze liedjeszangers op de middenpagina’s. Als laatste wil ik jullie nog wijzen op onze reportage over de Christelijke ggz-instelling In de Bres. Wat is het verschil tussen Christelijke en reguliere hulpverlening? Zie pagina 10 en 11. Voorts zijn er natuurlijk alle bekende vaste rubrieken. Veel leesplezier gewenst!
• Chris van Boetzelaer
Oplage: 2750 ISSN 1878-9943 Redactie Gijs van der Paauw, Chris van Boetzelaer, R oelien Raidt, Erik Bies, Elisabeth Smelik, Ria Santing, Elisabeth Pels Sjoerd Hesselmans, Lisette Soppe, Laura Boekhoudt, Thirza Pawiroredjo, Carin Roelofs, Henry Sonder Eindredactie Henk Santing Websitebeheer Brrrt Fotografie Fotobureau Foolcolor M edia: Alfons Wijninga, Thea Mulder, David Pichier, Robert Bode, Annika Venema, Annet Ritsema, Laura Boekhoudt, Emmens van de Hel Illustraties, cartoons Margje Molenkamp-van den Berg, Anna de Ruiter, Eriko, Henk de Vries, Houkje van Dijk Vormgeving Ria Santing Druk en af werking Drukkerij Drupon
Tien tips !!! Om je zelfvertrouwen op te krikken
Cover Annika Venema Redactieadres Foolcolor Media Van Oldenbarneveltlaan 15 9716 EA Groningen Telefoon 050 - 575 13 90 Website www.foolcolormedia.nl E-mailadres
[email protected] Projectondersteuners Ine Paulien Weijer Telefoon: 050 - 575 13 90
Rectificatie: - Coverfoto van augustus is gemaakt door Thea Mulder. - Foto op bladzijde acht van het augustusnummer is gemaakt door Thea Mulder.
Foolcolor Media is een werkproject van Lentis
Decembernummer Thema Speel! Inzenden kopij niet meer mogelijk Februarinummer Thema Afvallen Inzenden kopij vóór 18 november 12 uur
Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Tevens behoudt zij zich het recht voor advertenties en ingezonden kopij, zonder opgave van reden, te weigeren, in te korten en/of taalkundig te bewerken. Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.
3
Inhoud 2 Van de redactie 4 Thema: Mag het ietsje meer zijn? 5 Vliegangst 6 Thema: Zelfvertrouwen per milligram 8 Thema: Ken uzelf 10 De bril van God 12 Ervaringen met EMDR 14 Therapie met empeedrie 16 Pé & Rinus bie de Lidll 18 Spons + Petje en von Puckhausen 19 Steekje los + huisdier van 20 Gijs op reis: Dieng 22 Foppe droomt eik + Bericht van Bies 23 Etalage: Anja Brondijk 24 Boek: Gezond zelf vertrouwen 25 Het is gezien 26 Blindziend: syndroom van Bonnet 28 Postvak in 29 Op een rij 30 Neus en neus + Superclient
8 14 24 26
4
Thema
‘Vertrouwen in je eigen waarde’, daar gaat het in dit nummer om. Mis je soms wat zelfvertrouwen? Zou je er wel een paar gram extra van kunnen gebruiken? Als je er niet zoveel vertrouwen in hebt, in je eigen waarde, maakt dat dingen al gauw knap lastig. Hoe versier je een meisje als jezelf hoog vindt scoren op de sukkelschaal? Hoe vind je een baan als jij je bij voorbaat al afvraagt wat die mensen in godsnaam met jou aan moeten. Eigenlijk kun je het ze niet aandoen: zo’n onmens als jij als collega of jou als vriendje, en je voelt je schuldig dat je überhaupt de arrogantie had erover na te denken. Dat schiet lekker op, nietwaar? Een ingrediënt om de zaak nog iets zuurder te maken is uiteraard zelfverwijt. Jezelf een eikel vinden omdat je jezelf altijd een sukkel noemt, of een trien omdat je jezelf steeds een truus vindt, doet wonderen: je krijgt er nog minder zelfvertrouwen door. Sterker nog, je bent goed op weg jezelf te gaan verachten. Stop! Er zijn manieren om eruit te komen. Vergeef jezelf je onzekerheid en ga weer leven! Makkelijk gezegd? Nou, dat valt tegen hoor. Ondergetekende worstelt toevallig ook met een zeker gebrek aan vertrouwen in eigen waarde, en heeft zichzelf dit nummer soms bruut geweld aan moeten doen om er toch een aantal oh zo leuke, vlotte stukjes over te schrijven. Door het toch te doen, vind ik mezelf natuurlijk nog steeds wel een sukkel maar in ieder geval geen eikel. En dat scheelt. Wees getroost. Het huidige nummer biedt een aantal
Zelfvertrouwen is… vertrouwen in eigen waarde goede suggesties om met het heikele gebrek om te gaan. Zo vind je los door het nummer verspreid een aantal (licht) zinnige, gratis tips. Zorg bijvoorbeeld dat je haar geen landingsbaan is of koop eens een voetverzorgingcrème van Kneipp. Waan je een prinsesje en investeer- lekker oppervlakkig- in je kostelijke lijf. Het werkt en het is gemakkelijk te verwezenlijken. In een uitermate wetenschappelijk artikel ‘I’m too sexy for my shirt’ kun je iets lezen over de relativiteit van eigenwaarde. Zo blijkt het zelfvertrouwen van een Japanner veel minder geschaad door de aanschaf van een lelijk T-shirt dan het zelfvertrouwen van een Amerikaan. Misschien kunnen wij toch iets leren van die Japanners!? Mocht je daartoe in staat zijn, zou je natuurlijk een zelfhulpboek kunnen lezen over zelfvertrouwen, bijvoorbeeld het boek van Melanie Fennel `Gezond zelfvertrouwen´ dat in dit nummer wordt besproken. Houd er echter rekening mee dat erg weinig mensen een zelfhulpboek uitlezen. En of dat nou zo goed is voor je zelfvertrouwen? Maar er zijn schadelijker, bedenkelijker manieren om je zelfvertrouwen op te krikken. Een paar gram cocaïne kan je zelfvertrouwen met meer dan een paar gram doen toenemen.
Een dag later is het effect helaas uitgewerkt en op de lange duur blijft er weinig van je over. Geen aanrader dus. Lees ‘Kunstmatig zelfvertrouwen’ en je weet het. ´t Nieuwste van het nieuwste dan maar? Tegenwoordig kun je allerlei hindernissen zoals een lage eigendunk verhelpen door een coach op je mp3 te beluisteren. Laat je overtuigen door het prikkelende artikel `Een psycholoog in je oren´ van ons nieuwe redactielid Elisabeth Pels! Nou, nou. Dat is heel wat stof tot nadenken! Als je na het lezen van dit magazine nog steeds geen idee hebt hoe je aan meer zelfvertrouwen komt, is onze missie dan ook deels mislukt te noemen. Ik zeg `deels` omdat een ander doel van onze missie doodgewoon leesplezier is. En dat moet lukken. Mocht je ruimschoots zelfvertrouwen hebben ben je trouwens ook welkom, zij het net iets minder welkom. Massa’s zelfvertrouwen toegewenst!
• Sjoerd Hesselmans
Mag het ietsje meer zijn?
Vlieg angst
Een goed verhaal
Op het moment dat ik dit schrijf, heb ik nog nooit gevlogen. Ik heb mij tot nu toe uitsluitend te voet, per fiets, auto, bus of trein voortbewogen. Nooit had ik de behoefte om in een vliegtuig te stappen en de gelegenheid deed zich ook niet voor. Dit veranderde deze zomer. Mijn vriendin zei op een dag: ‘We kennen elkaar nu bijna 30 jaar en we worden allebei dit jaar 50. Dat moeten we toch op de één of andere manier vieren!’ Daar kon ik niets tegenin brengen maar ik had nog geen idee waar ze heen wilde met deze opmerking, letterlijk noch figuurlijk. Ze stelde namelijk een vakantie voor, en we zouden dan vanaf Eelde kunnen vliegen. Het kostte mij wel een paar dagen om aan dit idee te wennen, maar ik vond het eigenlijk ook wel tijd worden om eindelijk eens het luchtruim te kiezen, zoals zoveel anderen. Vanaf die dag was ik bezig met het vinden van een geschikte koffer, het pakken daarvan en alle andere dingen die geregeld moesten worden vóór mijn vertrek. Ik heb er nog een paar slapeloze nachten van gehad waarin in me allerlei rampscenario’s voorstelde. Maar daarna besloot ik om het allemaal maar over me heen te laten komen en zoveel mogelijk van deze vakantie te genieten, het was ten slotte maar een week. Ik ben nu wel blij dat mijn vriendin het initiatief genomen heeft, want zelf zou ik dit niet bedacht hebben. Nu ik erover nadenk, is dit niet de eerste keer dat ik overgehaald ben om in een vliegtuig te stappen. Jaren geleden, ik woonde toen nog op kamers, stelde een andere vriendin dit ook voor. Het ging hier niet om een echt vliegtuig, maar één van papier. Jawel, het ging hier om het zogenaamde ‘vliegtuigspel’, een soort piramidespel. Voor duizend gulden kon je instappen. Dit bedrag moest je betalen aan de piloot, de top van de piramide. Wanneer alle acht stoelen op de onderste rij van het schema bezet waren, schoof je een rij naar boven en de piloot ‘vloog dan uit.’ Het doel was om zelf de piloot te worden en dan acht keer duizend gulden
te incasseren. Zover is het helaas niet gekomen. We hadden ieder vijfhonderd gulden aan de piloot betaald en toen was het wachten op wat er ging komen. Daar hoefden we niet lang op te wachten. We stonden net op de pilotenplaats toen het vliegtuigspel besproken werd bij ‘Sonja’. Daarna was er niemand meer zo gek om nog in een vliegtuig te stappen dat vroeg of laat wel móest crashen. Weg vijfhonderd gulden maar wel een ervaring rijker. Gelukkig gaat het bij mijn echte vliegreis niet om dergelijke bedragen. We vliegen heen en terug voor vijfendertig euro, dus dat zal ons niet ruïneren. Blijft over mijn niet te beredeneren angst om te vliegen. Ik weet dat je meer kans hebt op een autoongeluk maar ik denk dan: bij een vliegtuig is het meestal dan wel fataal. Ik denk dat ik toch maar wat kalmerends inneem van te voren, dat kan geen kwaad. Gelukkig vliegen we pas om acht uur ‘s avonds, dus dan kan ik me op mijn gemak reisvaardig maken. Ik ben van plan om dit verhaal af te schrijven als ik weer heelhuids terug ben en ik hoop dat ik mijn zenuwen tot die tijd wat in bedwang kan houden... Het is nu ruim een week geleden dat ik het voorafgaande opschreef en ik ben inmiddels heelhuids geland. Ik moet zeggen dat het een hele ervaring was. Op het moment dat het vliegtuig vaart begon te maken realiseerde ik me dat er nu geen weg terug meer was. Ik gaf me over aan de dingen die gingen komen. Het opstijgen gaf me wel een raar gevoel in mijn maag en het duurde even tot het vliegtuig stabiel in de lucht hing.
Toen kon ik ervan gaan genieten. Vooral het uitzicht op de lappendeken beneden en later de wolken van bovenaf gezien waren indrukwekkend. Het landen was ook spectaculair. Ik zal nooit vergeten hoe het vliegtuig met een bocht over Marseille vloog. Het was inmiddels tien uur en het was prachtig om al die lichtjes te zien. Toen ik na een week weer naar Nederland vloog, was ik niet meer zenuwachtig, ik voelde alleen een lichte spanning. Ik vind het nog steeds een vreemde gedachte om zo hoog in de lucht te vliegen maar het is me toch meegevallen. Misschien ga ik volgend jaar wel weer...
• Roelien Raidt
Tien tips !!!
1. Iets doen w aarvan je dac ht dat je het nie t kon, zoals je buurm an vragen of de muziek zachter kan, zonder totaa l uit je dak te gaan
5
6
I’m too sexy for my shirt!
Thema
Het zelfbeeld, uitermate wetenschappelijk beschouwd
Dat je je in het algemeen beter voelt als je zelfbeeld positief is, lijkt vanzelfsprekend. Je vind jezelf een toffe, eigenzinnige, sexy en niet te vergeten zeer joviale persoon. Dat doet het beter dan jezelf een lulletje rozenwater vinden. Even kort door de bocht kan je zelfbeeld het verschil zijn tussen zin in het leven of regelmatig denken aan een hoge flat in Vinkhuizen. Als je de wetenschappelijke literatuur erop naslaat, blijkt cultuur een belangrijke rol te spelen.
Niet iedereen springt even gemakkelijk. Zo laten Aziaten zich veel minder snel van hun stuk brengen als zij een onhandige beslissing maken. Voor hen bepaalt het gevoel van eigenwaarde (ik heb het goed gedaan, het juiste shirt gekocht) minder het levensgeluk dan voor een westerling. De reden lijkt te zijn dat oosterlingen zichzelf minder zien (dan een westerling) als een afzonderlijk, zelfstandig individu met onveranderlijke eigenschappen. Zij omschrijven zichzelf vanuit de context: als onderdeel van een groep, als meedoend aan activiteiten. ‘Ik ben de oom van How Cheng en bowl met Li, Ching en Yang op zondagavond. Dat ik een mislukt, weliswaar uniek shirt heb gekocht speelt niet zo’n rol.’ Daarnaast letten zij meer dan westerlingen op de omstandigheden. ‘Ik kocht het foute shirt omdat ik haast had, niet omdat ik dom ben’. Amerikanen omschrijven zichzelf met stabiele eigenschappen, die zij in elke situatie meedragen. ‘Ik ben Lou en ik ben eigenzinnig, sexy, joviaal en blijkbaar nogal dom... Ik kocht het foute shirt, omdat ik een stommeling ben!’ Ook al zullen ze dat laatste nooit zeggen, hooguit denken. Amerikanen zien een mislukking eerder als bewijs van een slechte karaktertrek. Zij vinden het bovendien heel belangrijk zich te onderscheiden: met hun unieke eigenschappen en een prachtig shirt. Kort samengevat is de Japanner liever een goed lid van de groep: loyaal, meewerkend, attent. Hij vergeeft zichzelf een foutje, dat volgens hem meestal
kwam door de omstandigheden Het zorgt ervoor dat de Japanner het lelijke shirt met minder problemen draagt. Aha. Wel eens een goed geklede Japanse toerist gezien? Het gebod: Ken u zelf Hier in het Westen wordt een gezond zelfbeeld als essentieel gezien voor goed functioneren. Er zijn dan ook talloze studies naar gedaan. Mensen die zichzelf hoog hebben zitten, blijken zichzelf beter te kennen! Zij omschrijven zichzelf helder en uitgesproken in vergelijking met hun onzekere medemens en beschrijven zichzelf steeds hetzelfde, of ze nou op vakantie zijn met hun liefde of met een gebroken hart op de bank liggen.
Volgens de onderzoekers is het zelfbeeld van iemand met minder zelfvertrouwen meer overgeleverd aan de getijden van het leven. Hij of zij vertoont grotere schommelingen in stemming en gedrag als reactie op positieve en negatieve ervaringen. Dus, wil je meer zelfvertrouwen en stabieler zijn? Leer jezelf eerst beter kennen! Bescherm uzelf Nog een belangwekkend wetenschappelijk feit: mensen met een positief zelfbeeld gebruiken betere strategieën om zichzelf zo ontzettend tof te vinden. Zij nemen graag alle verantwoordelijkheid voor een succes en herinneren zich alleen zaken die een positief licht op hen doen schijnen.
7
Ken
uzelf Ook zijn zij actief op zoek naar gelegenheden om hun zelfbeeld te boosten, terwijl iemand met minder zelfvertrouwen vooral ontwrichtende ervaringen probeert te vermijden. Bij mislukking focussen mensen met een positief zelfbeeld op hun sterke kanten; die benadrukken ze op zo’n moment. Ze vinden zichzelf na een mislukking sociaal zelfs nog aantrekkelijker en profileren zich ook zo, bijvoorbeeld door op te scheppen en een prachtige vrouw mee uit te vragen. Wie brutaal is, heeft de halve wereld. Mensen met minder zelfvertrouwen natuurlijk juist niet. Zij voelen zich extra onaantrekkelijk. Geen wonder dat zij elke kans op mislukking vermijden. De schaamte en vernedering zijn extra groot als je al weinig in jezelf gelooft. Voor zelfvertrouwen geldt blijkbaar ook: De rijken (aan zelfvertrouwen) worden gemakkelijk rijker en de armen worden armer. Je zou er toch ziek van worden!
• Sjoerd Hesselmans • Ilustratie: Annika Venema
Tie
nt
ips
2. lijk Iets d t al oen s zoa of jij waar ee do ls voe een n pri or h et n on ns( tv van erzor tspan es)je et Kn ging nen bent eip d , p k crèm e op e en
!!!
8
Zelfvertrouwen
Thema
Vals zelfvertrouwen door cocaïne. Cocaïne is een dure harddrug in de vorm van een wit, kristalachtig poeder. Het wordt gehaald uit de bladeren van de cocaplant. Er worden veel namen voor cocaïne gebruikt. De populairste is kortweg ‘coke’. Verslavend? Geestelijk in hoge mate!
Effecten korte termijn: Stimulerend, onderdrukking van vermoeidheid en honger, groot gevoel van zelfvertrouwen. Je voelt je op de top van de wereld. Je blaakt van zelfvertrouwen en kunt alles wel aan. Helaas houdt dat gevoel snel op. Dan heb je om dat fijne gevoel van zelfvertrouwen terug te krijgen weer een shot nodig. Het effect van coke duurt hoogstens een half uur. Daarom is het geestelijk zo verslavend, je wilt het direct weer nemen om je opnieuw in de hemel op aarde te wanen. Gevolgen lange termijn: Gewichtsverlies, slapeloosheid, angst, waanvoorstellingen, geprikkeldheid, achterdocht, agressiviteit, depressie na stoppen van intensief gebruik, uitputting van het lichaam. Hoe wordt het gebruikt? Dat hangt ervan af in welke vorm de cocaïne wordt gebruikt. ‘Gewone’ cocaïne wordt voornamelijk gesnoven. Op den duur gaat je neus daar helemaal van kapot. Het poeder wordt daarvoor in een ‘lijntje’ gelegd en met behulp van een kokertje in de neus opgehaald. Door het op te lossen in water kan het ook in een ader worden geïnjecteerd. Je kunt coke ook samen met tabak in een vloeitje rollen en roken; zo’n sigaret wordt een cokeblow, ploffie of cokejoint genoemd. Het is echter niet erg efficiënt en is bovendien kostbaar: een groot deel is verbrand voordat het in de longen komt. Wanneer de cocaïne door een chemisch proces wordt bewerkt tot crack of basecoke geeft het roken ervan wel een optimaal effect. Het roken van crack of basecoke in een pijpje wordt basen genoemd. Roken van cocaïne vanaf folie wordt chinezen genoemd.
Het hedendaagse cocaïnegebruik is begonnen in de jaren ‘60. En wel in rijke kringen die zich deze dure drug konden veroorloven: de reclame, de mode, de jetset. Tegenwoordig komt cocaïnegebruik in alle lagen van de bevolking voor. Het middel is de laatste tien jaren duidelijk populairder geworden in het uitgaansleven, maar zeker ook in de traditioneleharddrugsscene. Wat voelt de gebruiker? Cocaïne stimuleert het centrale zenuwstelsel, versnelt de hartslag en ademhaling en verhoogt de bloeddruk. Je krijgt een gelukzalig gevoel en barst van het zelfvertrouwen.Veel cocaïne gebruikers krijgen een hartinfarct, omdat het hart de snelle hartslag niet aankan of de bloeddruk zo hoog wordt dan men een beroerte krijgt. Wat de gebruiker voelt, is afhankelijk van de dosis en de manier waarop hij gebruikt. Ook de lichamelijke conditie, het lichaamsgewicht en het verwachtingspatroon spelen een rol. Maar in grote lijnen zijn de effecten als volgt: het uithoudingsvermogen wordt groter, hongergevoel en vermoeidheid verdwijnen, pijn wordt minder snel voelbaar, de gebruiker wordt opgewekt en vrolijk, voelt meer energie en denkt de hele wereld aan te kunnen, blaakt van zelfvertrouwen.
Deze effecten doen zich voor, als de gebruiker af en toe cocaïne neemt. En niet te veel tegelijk. De effecten zijn binnen een half uur verdwenen. Als de gebruiker het gevoel terug wil krijgen moet hij het opnieuw nemen. Zwaardere gebruikers worden vaak rusteloos en raken snel geïrriteerd. Zelfvertrouwen kan doorslaan in overmoed. En de zware gebruiker gaat in een schijnwereld leven. De contacten met anderen worden oppervlakkig, alle belevenissen gaan negens over en ook intieme gevoelens blijken achteraf schijn. Bij toenemend gebruik kan de zin in seks helemaal verdwijnen. Cocaïnegebruik kan zich tot een groot probleem gaan ontwikkelen als het moet dienen om een ander mens van de gebruiker te maken. Iemand met meer zelfvertrouwen bijvoorbeeld. Wie daar gevoelig voor is, kan na ‘een keertje proberen’ al snel in de verleiding komen om het nog eens te doen.
!
nt
!! s ip
iet k d n u r s er k st raa d n in te e a n fl e, ui en j at s ee nci ord w i l en , zoa rov te w o p d d t ts urf n de oor e I 3. w d en i erm u s v ga fiet der an zon ga
e
Ti
9
per milligram
Kun je er verslaafd aan raken? Je kunt onderscheid maken tussen lichamelijke afhankelijkheid en geestelijke afhankelijkheid. We spreken van lichamelijke afhankelijkheid als het lichaam protesteert wanneer met gebruik van een middel wordt gestopt (er treden dan ontwenningsverschijnselen op). Bij het gebruik van cocaïne treedt dit nauwelijks op. Van geestelijke afhankelijkheid spreekt men wanneer de gebruiker steeds sterker naar het middel verlangt en zich eigenlijk niet meer prettig kan voelen zonder. Cocaïnegebruik kan wel leiden tot grote geestelijke afhankelijkheid. Want als iemand vaker of meer gaat gebruiken dan is dat vanwege de aangename effecten die cocaïne kan hebben, bijvoorbeeld op de stemming maar ook op je zelfbeeld.
De gebruiker kan dan cocaïne nemen om zijn zelfvertrouwen op te krikken, bijvoorbeeld in stressvolle situaties. Een dergelijke situatie kan een toename van gebruik in de hand werken; de drempel om elke onzekere situatie met behulp van cocaïne te lijf te gaan wordt dan steeds lager. Het vervelende daarbij is dat onzekerheidsgevoelens toenemen naarmate vaker gebruikt wordt. Zo kan de gebruiker in een vicieuze cirkel terechtkomen. De meeste gebruikers zien dat gevaar wel maar denken dat het hen niet zal overkomen. Ze maken zichzelf wijs dat ze elk moment kunnen stoppen. Problemen met cocaïne worden onder meer veroorzaakt doordat de gebruiker een lage dunk van zichzelf heeft: hij denkt dingen niet aan te kunnen.
Cocaïne geeft het gevoel van ‘alles onder controle hebben’. Dat lijkt een mooie oplossing maar is het niet. Want dat gevoel is maar schijn en van heel korte duur. De gebruiker heeft het alleen niet zo in de gaten. Kun je zien of iemand gebruikt? Het is niet echt te zien. Cocaïnegebruik brengt wel bepaalde symptomen met zich mee, ze worden in deze tekst beschreven. Maar die kunnen ook het gevolg zijn van iets anders. Gebruik wordt waarschijnlijker, naarmate meer symptomen tegelijk voorkomen. Eigenlijk kan alleen een open gesprek duidelijk maken of iemand wel of niet gebruikt.
• Elisabeth Smelik • Foto: Annika Venema
10
De bril
Wij geloven in herstel
Op een warme middag in mei zijn wij te gast bij ggz In de Bres in Groningen. Deze organisatie staat voor christelijke ambulante eerste- en tweedelijns geestelijke gezondheidszorg. Wij hadden een interview met Anne Jan Kok (45), die ons uitlegt wat In de Bres te bieden heeft. Hij is als bestuurder eindverantwoordelijk voor ggz In de Bres.
In 1993 is deze christelijke ggz opgericht als eerstelijns ggz, dit is kortdurende enkelvoudige psychologische hulpverlening. In 2004 zijn ze erkend als tweedelijns ggz door de AWBZ, dit houdt in medisch specialistische psychiatrische zorg. Eerst was er alleen een vestiging in Drachten maar vanaf september 2011 werd de organisatie
meer regionaal. Toen kwamen Groningen, Assen en Lelystad erbij, dit zijn nu nog kleine vestigingen die zich ontwikkelen tot een compleet multidisciplinaire team. Er is geen opname mogelijk bij In de Bres, wel is er dagbehandeling. Als er opname nodig is, wordt er contact gelegd met een andere ggz organisatie.
Christelijk Alle medewerkers bij In de Bres zijn christelijk maar de achtergronden zijn divers, alle christelijke stromingen vormen de basis van deze organisatie. Iedereen kan overigens bij In de Bres terecht voor een behandeling, twintig procent van de cliënten is niet gelovig.
11
van Holistische visie In de Bres heeft een holistische visie, dat wil zeggen dat ze de mens als geheel bekijken: lichaam, ziel en geest. Daarom is er ook aandacht voor de levensbeschouwelijke kant van de cliënt en is dat de specialiteit van de organisatie geworden. Alle categorieën van zorgverlening zijn aanwezig: ouderenzorg, volwassenenzorg, kinder- en jeugdzorg. Het streven is om complementair te zijn aan wat de reguliere ggz biedt, Lentis zou bijvoorbeeld mensen met psychiatrie in combinatie met geloofsvragen kunnen doorverwijzen naar In de Bres. Anne Jan Kok zegt: ‘Het is belangrijk dat je niet alleen iemands culturele achtergrond kent maar ook de levensbeschouwelijke achtergrond. Zo kijk je totaler naar iemand.’ Geloofsvragen Bij de reguliere ggz word je met geloofs vragen doorverwezen naar een geestelijk verzorger, bij In de Bres is de begeleiding integraal. De medewerkers begrijpen en houden rekening met de christelijke achtergrond van de cliënt, bijvoorbeeld als die zich schuldig voelt naar God. De behandelaars nemen dit serieus en begrijpen dit omdat ze zelf ook gelovig zijn. Herstel In de Bres heeft dus een andere visie op de zorg, dat blijkt wel uit hun credo: ‘wij geloven in herstel’.
God Anne Jan Kok gaat op elk van deze woorden in: ‘Wij’ is belangrijk want we doen het samen met de cliënten, we zijn in dienst van de cliënt. ‘Geloven’ staat voor inspiratie. We proberen door de bril van God naar de problemen te kijken en we hebben naast de DSM ook de bijbel op tafel liggen, waarin ook voorbeelden van herstel staan. Verbonden ‘In’ betekent intrinsiek, van binnenuit in verbondenheid met mensen. ‘Herstel’ is er op meerdere niveaus, soms moet je met problemen leren omgaan. Mensen leren om weer onderdeel te zijn van hun eigen omgeving. De kerk kan daar een heel belangrijke rol in vervullen. Contact Het contact met de cliënten is heel belangrijk, dit moet goed zijn en zonder (voor)oordelen; de medewerkers zijn geen moraalridders. Afhankelijk van iemands achtergrond (en als de cliënt dat wil) is er ook contact met dominees en/of andere leiders in kerken. Binnen de kerken is de kennis van geestelijke gezondheidszorg heel wisselend. Soms is er bijvoorbeeld uitleg nodig om het gedrag van een cliënt te verklaren binnen de kerkgemeenschap. Bij In de Bres krijgen mensen een goede psycho-educatie. Het maakt niet uit hoe.
Hoop je denkt of ergens op reageert. Er wordt geen bijbelstudie gegeven maar er is wel ruimte om met cliënten te bidden. Zo geef je mensen hoop op een betere toekomst omdat God nooit iemand opgeeft. In het kader van e-health is er ook een persoonlijke internet pagina waarop cliënten terecht kunnen: www.mijnindebres.nl. Deze site is voor alle cliënten toegankelijk en is een soort ontvangsthal, waar mensen onder andere antwoorden op vragen kunnen krijgen. We bedanken Anne Jan voor het interview en wensen hem en de andere medewerkers van In de Bres veel succes voor de toekomst.
• Elisabeth Smelik • Roelien Raidt • Foto: Thea Mulder
Tien ti
ps !!!
Een an d beginn er iets geve n de een en met broo , te d d jes. Wa aan ande ard zelf ve ren (de eend ering van rtrouw je en. Jez s) bevorder t e lf ee voelen , bevor n weldoene r dert zelf ve rtrouw en
12
Ervaringsverhaal
Ervaringen met
“Ik ben beschermd en er is liefde” Ik ben een 54-jarige vrouw, met een bipolaire stemmingsstoornis, die affectief verwaarloosd is. Ik heb angst voor afwijzing. En een negatief zelfbeeld ontwikkeld, waardoor ik veel stress ervaar in sociale contacten. Op een avond van werkgroep Cheiron over Integrale Psychiatrie sprak ik met Maria (fictieve naam) over EMDR (Eye Movement Desensitization en Reprocessing). Door dit gesprek met Maria raakte ik geïnteresseerd in EMDR en vroeg aan mijn begeleidster of ik deze behandeling ook kon gaan doen. Die had haar twijfels, maar stuurde Maria gegevens over mij die belangrijk zijn.
Geschiedenis Onder andere worden de volgende gegevens over mij verstuurd: sinds 1993 ben ik bekend met de psychiatrische hulpverlening. In 1998 ben ik gescheiden. Toen een hele lange tijd geen contact gehad met mijn drie volwassen kinderen, wel had ik een netwerk van vriendinnen, vrijwilligerswerk, cursussen en veel interesses.
Eén keer per week komt er iemand van de PZT (Psychiatrische Zorg Thuis), een uur voor begeleiding, vooral met betrekking tot contacten. Waar loop ik tegenaan. Er is wel weer contact met de kinderen. Uiteindelijk blijkt dat de oorsprong van mijn problemen ligt in mijn symbiotische relatie met mijn moeder en ik ben emotioneel tekort gekomen. In 2000
wordt bij mij de bipolaire stemmingsstoornis vastgesteld. In het kort, twaalf moeilijke jaren, met zeven opnames. Intake Een intake volgde. Hiervoor moesten de nodige formulieren worden ingevuld over wat ik wilde bereiken met EMDR. Wat ik wilde bereiken met EMDR was mijn
13
E M D R gevoelens van pijn en boosheid opruimen. Ook wilde ik graag minder oordelen over mezelf (zelfacceptatie), angst voor afwijzing verhelpen en loskomen van mijn afhankelijk van goedkeuring en affectie van anderen. Na de intake mag ik de behandeling gaan volgen, de behandeling wordt door Maria gedaan. Zij begeleidde alles iedere keer als ik kwam en stelde vragen, zodat ik bij de kern van mijn probleem kwam, bij mijn gevoelens kon komen en kon voelen. Het weer los kon laten en ook weer in mijn kracht naar huis kon. Behandelverloop Bij mij bestond de behandeling van EMDR uit geluidssignalen en klikgeluiden. De eerste keer verzamelde ik een kracht(bron) om mij heen. Ook letterlijk, foto’s van voor mij belangrijke mensen, een gedicht, een brandend kaarsje, enzovoorts. Zodat ik weet: ‘ik ben beschermd en er is liefde.’ De EMDR (klikgeluidjes op m’n hoofd) zal de krachtbron versterken. Daarna wordt er gefocust op negatieve herinneringen (ook met klikgeluidjes). Tijdens de behandeling heb ik een aantal gebeurtenissen uit mijn kindertijd besproken en wordt de emotionele lading verwerkt. Elke keer begint het met de krachtbron. Vanuit de kracht ga ik naar mijn verdriet, pijn en emoties. Dat mijn gevoelens geaccepteerd worden, geeft mij veel erkenning. Gedachten als ‘Ik ben niet goed, ik ben schuldig’ worden minder geloofwaardig. Daarvoor in de plaats komt: ‘Ik laat me niet meer manipuleren en ze moeten me maar nemen zoals ik ben, met goede en slechte eigenschappen’. De emotionele kwetsbaarheid neemt af, ik kan beter grenzen aangeven. Ik heb meer zelfwaardering, ben zelfstandiger. Mijn verhouding met mijn
moeder verloopt beter, onafhan kelijker. Elke behandeling wordt beëindigd door terug te gaan naar de krachtbron en ‘er is kracht en liefde.’ Elke keer heb ik een koptelefoon op, met geluidssignalen in mijn oren. Met dit resultaat wordt de behandeling gestopt. Hoe is het nu? Het is ongeveer vier jaar geleden, dat ik deze behandeling deed en nog altijd ben ik blij dat ik het gedaan heb. Ik heb meer ‘normale’ emoties. Dat is fijn en soms ook lastig. Wat kan ik er mee? Ik kan meer genieten. En de lastige gevoelens kan ik beter herkennen en mee omgaan. Een keer per veertien dagen komt er een PZT’ster (psychiatrische zorg thuis), daar kan ik deze lastige gevoelens mee bespreken. En daar leer ik weer van. Ik heb mijn beperkingen, maar ook een gewoon leven. Ik ben heel blij dat ik doorverwezen ben en dat ik deze behandeling samen met Maria heb kunnen doen.
• Amy (volledige naam bij redactie bekend) • Foto: David Pichier
!!
n
Tie
! s p ti
en p of e jij je o n d o e r in G t waa krijg e er n e n v ige dat z ach elo 5. G oge m Somm wen re h epen. ertrou en e d an bero zelf v ploff t t l kun zovee van on fs zel
14
Therapie met Een psycholoog in je oren. Er zijn van die periodes in het leven dat het allemaal wat minder kan gaan. Je hebt net een dierbare verloren, het is te druk op je werk of je hebt het gevoel het even niet aan te kunnen. Je hebt last van paniekaanvallen, gebrek aan zelfvertrouwen of je bent die spreekwoordelijke ezel die zich steeds tegen die zelfde steen stoot. Wat er ook met je aan de hand is; je wilt ervan af en je wilt het veranderen.
Tegenwoordig kan er van alles aan gedaan worden. Ben je overwerkt? De trend schijnt helemaal van nu te zijn om dan met koeien of bomen te gaan knuffelen. Heb je last van die ene steen? Je kunt een stratenmaker bellen, maar je kunt ook met een psycholoog in gesprek om op lange termijn niet weer te struikelen. Heb je een trauma? Een paar piepjes in de oren via EMDR en je schijnt daarna weer helemaal de oude te zijn. Maar wat als je allergisch bent voor hout, de koeien liever op je bord terugziet en je piepjes associeert met enge muizen? Niet getreurd! De redding is nabij, want tegenwoordig kunnen we onze eigen psycholoog in huis halen. En nee, niet iemand die je sofa omtovert tot een plaats waar je uit kunt huilen, maar iemand die je aan en uit kunt zetten wanneer jij dat wilt. De psycholoog zit dan namelijk niet tússen maar ín je oren, gewoon op de mp3. Een psycholoog op de mp3, hoe gaat dat in zijn werk? Simpel. Je gaat eerst analyseren wat je graag wilt veranderen aan jezelf of je zoekt uit waar je coaching in kunt gebruiken. Je gaat op zoek naar passende audio, door gewoon te googlen op jouw probleem. Bijvoorbeeld voor agorafobie, het hebben van angst- en paniekaanvallen, bestaat er een speciale Belg die zijn eigen ervaringen vertaald heeft in audiomateriaal. Middels zijn zachte G vertelt hij je hoe hij zelf al op jonge leeftijd zijn angst- en paniekaanvallen heeft beleefd en hoe hij daar uiteindelijk vanaf is gekomen. Heel persoonlijk, maar misschien daarom juist zo effectief. In een stappenplan met bijbehorende huiswerkopdrachten kom je week na week dichter bij een angstenvrij leven. Klinkt ideaal en dat is het ook, mits je echt wilt en je je ook herkent in de genoemde kenmerken.
Vooral de wil om te veranderen zorgt er al voor dat er intern iets omgezet kan worden. Hoe mooi is het dat je dat niet alleen hoeft te doen? Een psycholoog die in je oren zit, werkt dat wel? Uit onderzoek is gebleken dat bij veel mensen het over een probleem praten extra angst of paniek met zich mee brengt. Klinkt logisch, want je rakelt iets op waar je mee zit en je beleeft alles weer van heel dichtbij. Over je angsten praten kan, tijdelijk, een gevoel van opluchting geven. Echter, zodra het moment daar is, steken je angsten toch weer in alle hevigheid hun kop op. Als je naar de mp3 of cd’s luistert, hoef je niets te zeggen en wordt er als het goed is speciaal voor jou interessante materie verteld. Vaak kun je wel alvast een proefaudio luisteren, wat handig is om te kijken of de stem en de intonatie bij je past. Een stem die op je zenuwen gaat werken heeft natuurlijk niet echt effect en werkt alleen maar averechts. Geert Verschaeve Heb je last van angsten en paniek, dan is de bovengenoemde Belg die luistert naar de naam Geert Verschaeve wellicht wat voor jou. In 15 weken pakt hij de oorzaak van het probleem aan. Elke week krijg je een nieuwe sessie toegestuurd met tips, trucs en zijn persoonlijke verhaal. Door jezelf te conditioneren, pak je het probleem bij de wortel aan. Daarom moet je zo vaak mogelijk die week dezelfde sessie herluisteren. Je bent immers niet ineens aan je probleem gekomen, het kost ook weer tijd om je gewoontes te doorbreken. Velen gingen je voor zoals je ziet op zijn website www.agorafobie.be en raakten van hun angsten verlost.
Maar ook voor meer zelfvertrouwen kun je bij www.zelfzeker.com. terecht. Voor andere problemen is het ook zeker de moeite waard om een coach in te schakelen. Psychologie Magazine biedt veel online trainingen aan, waar je wellicht wat aan kunt hebben. In je eigen tijd, op je eigen plek en in je eigen tempo kun je jezelf weer op scherp zetten zonder te veel geld te betalen. Klinkt perfect, en om te kijken of het ook bij jou werkt, kun je beginnen met jouw knop eens om te draaien en de volumeknop van je mp3-speler wat harder te zetten..
• Elisabeth Pels • Foto: Robert Bode
15
empeedrie
16
Naam: Alias: Woont in: Soort huis: Getrouwd/verkering met: Nakomelingen: Opleiding: Professie: Hoe hebben jullie elkaar ontmoet?: Vrienden?: Groningen:
En daar buiten? : Hoornse plas: Humor?: De leukste thuis?: Laatste strohalm: Leukste moment: Jubileum voorstelling?: Live of studio?: Noorderzon?: Grootste geluk: Diepste verdriet: Meest te vermijden vraag: Zeurpiet: Heiligen: Theater:
Frituur of puur: Warm of koud: Blauw of rood: Op de spits drijven: Meeslepend: Diepste gevoel: Nooit meer in mijn leven: Groningse nuchterheid: Narcisme: Dagsluiting:
Peter de Haan Pé Daalemmer, Baflo Bill Zuidhorn vrijstaand, oud, cottage-achtig, met tuin, midden in het dorp Ellen Koen Josse en Wietse Farmacie, RUG Apotheker (in Hoogkerk) Ellen? Op een ski-cursus van de ACLO in Oostenrijk. Frank (R. Rinus)? Op Albertus Magnus in 1979 Ja, sinds die tijd zijn we ook vrienden geworden. En al zo veel meegemaakt samen … Vanaf mijn kinderjaren in Loppersum was dit al STAD, waar je naar toe ging om opa en oma te bezoeken, en alles te kopen wat in Loppersum niet te krijgen was. De provincie heb ik nooit verlaten Ook genoeg te beleven. Op plek twee komt voor mij Toscane met Sienna als STAD. kom ik heel af en toe nog eens. En stukje palenfort staat bij mij in de tuin, en daar klim ik nog wel eens op Als ik het humor vind, lach ik me dood. Tommy Cooper! De verschillen tussen ons vieren zijn het mooist Keihard Doctor Feelgood draaien Vorig jaar een week New York met de kinderen Ja leuk! Over 3 jaar mogen we weer, geloof ik Live! Een soort van wedstrijd Meestal zit ik dan nog op Vlieland. Zou er wel weer eens een act willen doen Mooi weer, thuis met gezin, niks aan de kop. En die ene keer naar de Paleo in Sienna: onvergetelijk Overlijden van mijn vader, een jaar of 6 geleden ‘Mostoe nait aan de Hoornse Plas zittn?’ Nee, valt wel mee dacht ik Ray Davies (Kinks), Chuck Berry, David Lynch, Tommy Cooper De laatste mooie voorstelling die ik gezien heb was (in de Stadsschouwburg) Petit Mal van Race Horse Company. Ook de voorstelling van het NNT met Frank Lammers over Captain Beefheart was geweldig. Een krokant randje graag Als het maar een krokant randje heeft Ik hou toch meer van rode wijn Dan kan ik goed gallig worden Mijn opa trok boten door het Damsterdiep: een meeslepend werkje Brengt de liefde teweeg Zwemdiploma’s halen Mag ik wel lieden Niet veel last van: ik heb een bovengemiddeld inlevingsvermogen T is wel mooi west! Zo mot t mor wezen
17
V
R
A
G
E
N
F
E
S
T
IJ
N
Frank den Hollander Rooie Rinus Groningen Stad ‘grondgebonden woning’ (oftewel eengezins…) Mirjam zoon (24), dochter (22), zoon (18) Atheneum A Communicatiemedewerker bij de Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen Peter de Haan heb ik ontmoet bij studentenvereniging Albertus Magnus; Mirjam als studente in de bibliotheek waar ik werkte! Een paar hele goeie Mooiste stad. Al ben ik geboren Zeeuw, ik ga er nooit meer weg! Zeeland dus… Mooi land, maar niet om nu nog weer te gaan wonen Kom ik eigenlijk nooit meer (de kinderen zijn daar te groot voor, en ik ook)
Belangrijk! Mijn jongste zoon begint aardige concurrentie te vormen! Jonge jenever! Als de jeneverfles open kan Daar hebben we er al een paar van gehad. Memorabel: 2005, vijfentwintig jaar Pé & Rinus in Martiniplaza, en P&R met Oud & Nieuw, ter gelegenheid van ons dertigjarig artiestenjubileum (2010) Live! Met een v Feest in mijn achtertuin. Ook dit jaar ga ik weer een mooie act doen met Alina Kiers in een container aan de Leliesingel Ik ga het niet weer over jenever hebben hoor! Zoon met ernstige brandwonden; nog jaren revalidatie voor de boeg Jullie waren toch opgehouden? Piet van Dijken Elvis Costello, Ray Davies (van The Kinks) Het Volk, mugmetdegoudentand, de laatste seizoenen het Noord Nederlands Toneel, dankzij Ko van den Bosch
Patat met! Die patat? Warm graag Rood (maar ik word steeds grijzer) Alsjeblieft niet De boeken van J.J. Voskuil Iets met jenever? Geboren worden (mijn geboorte was nogal moeizaam, heb ik van horen zeggen) Lijkt erg op de Zeeuwse. Kon minder dus! Heeft iedereen weleens last van Het mooiste van dit leven is, dat we steeds weer leuke nieuwe dingen bedenken, steeds weer met leuke mensen op het toneel gaan staan en leuke liedjes zingen voor leuke mensen, en dat we daar nog lang niet mee op willen houden!
• Elisabeth Smelik • Foto: Annet Ritsema
18
‘Spons’ is het pseudoniem van José Bakker. José is kunstenares en publiceert in elke Foolcolor een nieuw werk.
19
De huisdieren van... JE KUNT HE T (NIE T )! Ze was tien toen haar jongste broertje werd geboren. Leuk natuurlijk, zo’n klein knuffelbroertje. Ze wilde hem graag af en toe vasthouden. Maar nee hoor: ‘Dat kun jij niet. Daarvoor ben je nog veel te klein. Straks laat je hem vallen.’ Ze was ongeveer twaalf en wilde graag piano leren spelen. Maar: ‘Daar komt niets van in, dat kun jij toch niet.’ Ze was zestien en wilde graag voor onderwijzeres leren. Maar: ‘nee hoor, doe maar iets anders. Voor de klas staan is niets voor jou.’ Wat ze ook wilde proberen, het werd altijd afgedaan met: ‘Dat kun jij toch niet.’ Ze kon gelukkig goed leren en had altijd hoge cijfers. Toch twijfelde ze eraan of de cijfers echt wel hoog genoeg waren. Want als er veel achten op het rapport stonden en één zes, werd er alleen maar (en natuurlijk negatief) aandacht besteed aan die ene zes. Hoe ouder ze werd, hoe minder ze in zichzelf en haar eigen kunnen geloofde. Want als je ouders je steeds voorhouden dat je niets kunt, nou, dan geloof je dat toch op den duur? Het ging mis toen ze op kamers ging wonen. Ze was zichzelf volledig kwijt. Ze was niemand en ze kon niets, dacht ze. Wat is het dan fantastisch dat er therapeuten zijn die wél in je geloven, die zeker weten dat je wél iets kunt. Na jaren van therapie (ja, het kost wel tijd!), was ze eindelijk zover dat ze tegen zichzelf durfde te zeggen: ‘Je kunt het, probeer het gewoon.’ En als ze het dan kon, zei ze stralend tegen zichzelf: ‘Zie je wel, je kunt het.’ Dus: Zeg nooit dat je iets niet kunt, voordat je het geprobeerd hebt. En als het dan alsnog niet lukt? Nou ja, je hoeft ook niet alles te kunnen.
Het huisdier van … Rudy Slotboom We treffen Rudy in zijn woning middenin de stad Groningen. Hij is al bijna vijftien jaar de baas van de halve boxer Boris. Hij vertelt hoe Boris in zijn leven kwam. ‘Ik was net dertig geworden. Het was een soort verjaardagscadeau. Toen heb ik de kranten bekeken en zag dat er een nestje puppy’s te koop was. Ik heb gebeld en heb hem met de bus opgehaald. Het was het enige mannetje dat nog over was en ik wilde graag een mannetje. Het was een heel klein hondje. Hij paste in mijn hand.’ In het begin gaf Boris problemen als hij alleen thuis was. ‘Hij maakte alles in huis kapot. Alles waar hij zijn tanden in kon zetten, zette hij zijn tanden in. Hij molde de deurposten en trok het behang van de muur.’ De oplossing blijkt simpel te zijn. ‘Ik deed hem een muilkorf om als ik van huis ging. Dat heb ik een maand gedaan. Het heeft goed gewerkt, want hij heeft nooit meer iets kapot gemaakt.’ Als Boris eten wil, maakt hij dat op een bijzondere manier duidelijk. ‘Dan gooit hij met zijn poot de voederbakken om.’ Opvallend is dat Boris een enorme hekel aan water heeft. ‘Als het regent wil hij niet naar buiten. Soms moet hij onder de douche. Je moet hem dan echt dwingen eronder te gaan. Hij zet zich dan helemaal schrap.’ Rudy en zijn Spaanstalige vrouw hebben nog een speciaal koosnaampje voor Boris. ‘Dat is Metiche. Een Spaans woord voor iemand die overal bij wil zijn en alles wil weten.’ Want zo is Boris’ karakter. Overigens: het is een makkelijke hond. En Rudy heeft hem goed opgevoed. ‘De boxer staat bekend als rustig en betrouwbaar met een stabiel karakter. Als hij dominante trekjes vertoonde heb ik hem dat afgeleerd. Daar heb je niks aan.’ Ik moet zeggen: het is inderdaad een rustige hond. Dat hangt natuurlijk ook samen met de leeftijd, want vijftien is zeer oud voor een hond. Laten we hopen dat Boris nog een tijdje onder ons blijft.
• Chris van Boetzelaer • Foto: Thea Mulder
20
Tempel Dieng
Jacuzzi
Afscheid Gisteren nog nam ik afscheid van m’n vrienden en ‘familie’ op Karimun. Ze vroegen me naar het volgende reisdoel en ik gaf aan naar de tempels van Dieng te willen gaan. Een lichte paniek brak uit en wat bleek: één van de vulkanen in de buurt van Dieng is actief geworden en stoot grote hoeveelheden giftig gas uit. Dat heb ik net weer! Nog dezelfde dag gecheckt op de website van de Geologische dienst van Java en er is inderdaad een zone van 3 kilometer geëvacueerd. Dieng ligt er echter 5 kilometer vandaan, dus ik besluit toch te gaan. Laat op de avond komen m’n Indonesische vrienden onverwacht opnieuw op bezoek in de homestay. Ze hebben geld bij elkaar gelegd en een stofkapje voor me gekocht, als bescherming tegen het gas. Ik vertel ze maar dat ze die beter zelf kunnen houden om op de motor te dragen. Dieng Dieng is gelegen op een vulkanisch plateau en heeft wel zes moskeeën. Met de gasvulkaan valt het wel mee want er rijden nog bussen naartoe. Door de hoogte is het koud voor Indonesische begrippen, een graad of twintig. Ik loop nog steeds rond in een T-shirt maar de mensen uit het dorp dragen tijdens een groot deel van de dag een winterjas, deken en/ of muts. De lodge is voorzien van een warme douche, afgetapt van een vulkanische bron. Het water is gloeiend heet en stinkt naar zwavel. Op
m’n bed ligt voor het eerst sinds lange tijd een dikke deken. Wat heerlijk als het ’s nachts zo koud is dat je jezelf in een deken kunt rollen! Bovendien valt de eerste oproep tot gebed (4 uur ’s nachts) er uitstekend mee te dempen. Tempels en een jacuzzi Na een uitstekende nachtrust is het tijd geworden om de omgeving te verkennen. Allereerst naar het internetcafé om de veiligheidssituatie rond de gasvulkaan te checken. Die blijkt onveranderd, het is dus mogelijk om een wandeling te maken. Een korte stop bij de geldautomaat maakt me weer Rupiah-miljonair en dat is nodig ook, want het geld is zo goed als op. Naar de tempels is het maar een korte wandeling. De meeste zijn midden in een wat drassig gebied gevonden en een aantal is opnieuw opgebouwd. Overal uit de grond steken echter nog stenen van veel meer tempels en het drainagesysteem uit de tijd dat ze nog heel waren. Het zijn de restanten van een complete tempelstad die lang geleden is verlaten door de Hindoepriesters die er woonden, waarschijnlijk om te ontkomen aan een vulkaanuitbarsting. De tempels veranderden in ruïnes en zakten weg in de bodem. Pas in 1856 werden ze ontdekt door een Nederlandse archeoloog. Echt heel mooi zijn de tempels eigenlijk niet, maar de omgeving met zijn vulkaantoppen maakt veel goed. Wanneer ik aangesproken wordt door een groepje kinderen om mee te lopen naar hun dorp, een stukje verderop, ga ik daar graag op in. Eerst moeten we natuurlijk naar hun huis. In dit gehucht zijn ze helemaal geen toeristen gewend en het hele dorpje loopt uit om me te bekijken. Me niet helemaal op mijn gemak voelend slurp ik zo snel mogelijk de aangeboden koffie op zodat we weer weg kunnen. Op de terugweg slaan we een geitenpaadje in. Na een paar honderd meter zie ik pas
Tien
tips
21
!!!
6. 10 0 nde 0 supe r nm aken goede . Fac ebo ok
vrie
?
Op de markt - Hanen
Schaapsherder
waarom: dampend warm water stroomt via een uit de berg stekende bamboestengel in de betonnen bak eronder. Een jacuzzi met uitzicht op de rijstvelden voor het hele dorp, wat een goed idee! Zeep wordt aangereikt en net als de dorpelingen was ik me eerst grondig voor ik in mijn onderbroek in de bak stap. Vele uren en gesprekken later is m’n huid gerimpeld als die van een oud mannetje en de in Jakarta gekochte ‘gouden’ ring groen uitgeslagen. Marktdag De volgende dag wordt de wekelijkse pasar gehouden in een dorp verderop en die begint vroeg dus ik sta al om zes uur langs de weg om vervoer aan te houden. Al vrij snel stopt er een minibusje (8-persoons) voor me. Het voertuig is afgeladen en zakt door z’n assen; behalve minimaal 16 personen is elk hoekje en gaatje volgepropt met handelswaar om te verkopen op de markt, inclusief tientallen levende kippen en eenden. Ik kan er met geen mogelijkheid meer bij. De chauffeur, die ook ziet dat het echt niet past, gebaart naar het dak dat is afgeladen met jutezakken vol groente. Tot m’n verbazing zit er midden tussen de jutezakken ook nog een vastgebonden geit verstopt. Ik nestel me ernaast en een kwartier later stopt de minibus midden op de markt, die al in volle gang is. Dieren, tabak, landbouwwerktuigen, huisraad, kleding, speelgoed, eten en drinken zijn in overvloed aanwezig. Pas na een uurtje ontdek ik ineens de borden met als opschrift ‘evakuasi’ en realiseer me dat de vulkaan pal naast dit dorp wel eens de gasvulkaan kan zijn. Indonesiërs leven vaak bij de dag, als westerling lijkt het me echter beter om de eerste bus naar Dieng terug te pakken.
• Gijs van der Paauw
Op de markt - Kokosvezels
22
FOPPE DROOMT EIK FOPPE ALS OUDE EIKENBOOM
Tie
nt
ips
7. J eze l te f per on wo m it r r Ne edel den tere de ijk rla he over n bo nd id v de os se kli an he ma t at!
!!!
Foppe was aan het einde van zijn levensfase ‘jeugd’ gekomen en wilde zo niet verder. Alleen in de natuur vond hij rust en hij ging ‘s morgens altijd praten met de oude eikenboom aan het einde van zijn weggetje naast de oude boerderij. De boom zweeg immer maar luisterde en hoorde al zijn gemoedstoestanden aan. Op een dag wenste Foppe dat hij ook maar een boom was en ging er naast liggen, schoot wortel en kreeg een machtig bladerendak. Samen stonden zij daar, de kleine en de grote eikenboom. Praten konden zij niet maar het was zo een stuk gezelliger. Er kwamen steeds meer mensen voorbij toen de nieuwbouwwijk klaar was. Verliefde stelletjes, mensen met honden, mensen die iemand verloren hadden en allemaal keken ze naar de bomen en vertelden hun verhalen. De eikebomen hoorden het allemaal en ruisten met hun bladeren terug en zo was hun lot. Op een dag had Foppe er weer genoeg van. De oude eik had zijn bladeren laten vallen want het was herfst en de winter zou weldra haar intrede doen. De vogels hadden dit jaar een nestje in Foppe de eik gemaakt en het was leuk het jonge grut te zien opgroeien. Die winter was het extra koud en de boom kreeg in de lente geen blaadjes, bleef kaal. Een boomchirurg kwam er aan te pas en veel was er niet meer aan te doen. Op een zomeravond sloeg de bliksem in en toen was foppe de boom er niet meer, alleen een zwart silhouet bleef over in de vorm van een kruis. De oude eikenboom stond er nog. Hij voelde zich weer lekker alleen, kwam op de natuurmonumentenlijst en werd vaak gefotografeerd. Het leven als boom had foppe rust gegeven maar nu was hij er niet meer, alleen dit verhaal blijft over.
• Foppe Oostenbrug Ik ben in maart 2007 bij Foolcolor Magazine gekomen en sinds het augustusnummer van 2007 heb ik aan elk nummer een bijdrage geleverd. Deze bestaan uit interviews, gedichten, recensies, redactionele stukjes, een enkel ‘los’ artikel en, sinds het augustusnummer van 2011, thema-artikelen. Onlangs heb ik al mijn bijdragen herlezen en dat viel mij niet mee. De vierentwintig interviews die ik heb gedaan voor de rubriek ‘Per Persoon’ zijn voor het overgrote deel niet erg interessant en het valt mij op dat ik bijna alle interviews positief eindig, ook als daar geen enkele aanleiding voor was, en dat geeft ze iets oppervakkigs. Een paar van de gedichten die ik gepubliceerd heb, zijn flauw en de rest is ronduit slecht. De recensies zijn betweterig, al behoren ze tot het weinige wat ik nog wel met een beetje plezier herlees. Voor de redactionele stukjes en het enkele ‘losse’ artikel geldt dat ik in deze teksten probeer grappig te zijn maar als ik ze herlees, moet ik constateren dat er bitter weinig te lachen valt. Ook de thema-artikelen herlees ik niet met plezier, al zijn ze niet slecht geschreven. Ik ben gewoon geen thema-schrijver, ik heb vrijheid nodig in wat ik schrijf. Je zou nu denken dat het bovenstaande mijn zelfvertrouwen niet ten goede komt maar dat is niet zo. Ik leer van de fouten die ik gemaakt heb, meestal zie ik meteen wat er niet goed is in een tekst en ik zorg ervoor dat ik die fouten niet meer maak. Schrijven is iets dat, als je het vaak doet, langzamerhand steeds beter gaat, al blijft het altijd mogelijk dat je een wat mindere tekst schrijft. De boog kan niet altijd gespannen staan. Ik schrijf ook voor de Riepe, het straatmagazine van Noord-Nederland, en mijn bijdragen aan dit magazine zijn aanmerkelijk beter dan die aan Foolcolor Magazine. Dit heeft, denk ik, te maken met de aard van de artikelen. Voor de Riepe schrijf ik over muziek in mijn vaste rubriek ‘Thuis in Muziek’ en omdat ik veel van muziek houd en er veel van weet, zijn het geïnspireerde stukken die ik met veel plezier schrijf. Voor de Riepe ga ik ook regelmatig ergens naartoe en daar schrijf ik dan een verslag over. Dat is leuk om te doen. Bij Foolcolor Magazine worden dit soort artikelen eigenlijk niet geschreven. Ik schrijf ook nog voor de ‘Wijert Welzijn’, het wijkkrantje van De Wijert, de wijk waarin ik woon. De paar colums die ik er inmiddels voor heb geschreven schrijf ik nonchalant, voor de vuist weg als het ware en toch zijn ze goed. Vlot leesbaar en vlot geschreven, een zeldzaamheid. Het is alleen jammer dat ik er niet veel aan heb want het blad wordt alleen maar in de wijk verspreid, het bereik is klein en bijna niemand leest het. Tot nu toe heb ik in mijn hele leven slechts één keer een echt literair succes behaald en dat was toen ik eindigde in de top 100 van de Turing Nationale Gedichtenwedstrijd 2011. Gerrit Komrij was de ambassadeur van deze wedstrijd. Er waren 10.131 gedichten ingestuurd uit heel Nederland en België en de jury, bestaande uit echte dichters onder leiding van Ramsey Nasr, selecteerden die honderd beste gedichten die vervolgens gepubliceerd werden in ‘De Toverhazelaar’, een mooie dichtbundel van uitgeverij Augustus, die gewoon in de boekhandel verkrijgbaar is voor 9,95 euro. Zoiets geeft je natuurlijk zelfvertrouwen maar het brengt ook onzekerheid met zich mee. Zal ik er dit jaar opnieuw in slagen in de top 100 te eindigen? Of was het gedicht een toevalstreffer? Ik weet het niet. Één ding is echter zeker: Ik heb in ieder geval één keer in mijn leven een gedicht geschreven dat écht goed is en dat kunnen niet veel mensen (en dichters) mij nazeggen. In poëtisch opzicht zou je mijn leven dus geslaagd kunnen noemen en dat geeft niet zozeer zelfvertrouwen alswel een gewoon goed gevoel.
• Erik Bies
23
In de etalage laten we iemand aan het woord met een bijzondere hobby of bezigheid.
In Delfzijl hadden we deze keer een interview voor ‘de etalage.’ We hadden een afspraak met Anja Brondijk (51), die met veel plezier op een zorgboerderij werkt. Ze woont zelf in Delfzijl maar ze werkt al drie jaar in Middelstum. Via de trajectbegeleiding van het Fact-team kwam ze in Ewsum terecht. Ewsum was vroeger een
in de tuin van de boerderij gewerkt en het werk in de buitenlucht beviel haar wel. Ze gaf wel aan dat ze het liefst met dieren zou werken en dat gebeurde ook. De opzet van de boerderij was dat er zogenaamde Oudhollandse dieren zouden komen. Eerst kwamen er twee ezels en toen twee biggetjes. Daarna kwam er een dierenverblijf en toen kwamen er nog drie schapen, vijf geiten, drie ganzen, twee pauwen, acht kippen, twee kalkoenen en drie konijnen bij. Elke maandag en donderdag is Anja de hele dag bezig met het verzorgen en knuffelen van deze dieren. Ze heeft het meest een band met de varkens en de schapen. Als de biggen honderd kilo wegen, wordt het te gevaarlijk om met ze te werken. Dan gaan ze weer terug naar de boer waar ze ook vandaan kwamen en komen er weer nieuwe biggen. Deze boer
De dieren komen ook naar me toe borg in Middelstum van de familie Ewsum maar nu is er alleen nog een boerderij en een koetshuis, waar één van de leidinggevenden woont. Hier is tegenwoordig de zorgboerderij gevestigd. Ze heeft eerst
fokt zelf met de varkens, ze worden niet geslacht. De vrouwtjespauw heeft wel zitten broeden maar het nest is helaas geplunderd door een rat of een ander roofdier. Eén van de konijnen is doodge-
gaan. Ondanks deze kleine tegenslagen doet Anja het werk nog met veel plezier. Ze zegt: ‘De sfeer die er hangt is heel bijzonder. Er werken jonge en oudere mensen en mensen met een verstandelijke beperking of een psychiatrische achtergrond. Iedereen heeft respect voor elkaar.’ In totaal werken er op Ewsum zo’n vijfenveertig mensen per week. Er is één teamleider en er zijn drie projectleiders, waarvan er één op het terrein woont. Ewsum is een project van Werkpro en het is een samenwerkingsverband met Lentis. De zeven Lentis-cliënten worden met een busje gehaald en gebracht. Uit oost Duitsland komen vier jongelui vier weken op Ewsum werken. In Middelstum is nog een boerderij, Driestenborg, waar mensen werken maar dat is voornamelijk inpakwerk. Anja vindt het verzorgen van dieren toch leuker, bijvoorbeeld met de ezels wandelen. Het zijn moeder en zoon en vooral de zoon kan soms heel koppig zijn. Als er een dier weg moet of dood gaat, vindt ze dat heel erg. De dieren kennen haar natuurlijk na al die jaren wel en dat schept een band. Anja vertelt ons nog dat Ewsum onderdeel is van het Groninger Landschap en dus beschermd is. Het omringende bos valt onder Staatsbosbeheer. Er is ook een theeschenkerij bij Ewsum, die is vijf dagen per week open. Voor de appeltaart gebruiken ze de eieren van de eigen kippen. Zes keer per jaar is er een streekproductenmarkt die druk bezocht wordt. We wensen Anja nog vele jaren plezier bij het verzorgen van ‘haar’ dieren.
• Elisabeth Smelik • Roelien Raidt • Foto: Robert Bode
24
Boekbespreking
Gezond zelfvertrouwen Boekbespreking: Gezond zelfvertrouwen voor een prikkie! Maar geld was (zeker) niet de hoofdreden. Toen ik een aantal maanden moest wachten op gesprekken met een psycholoog kreeg ik een briljant idee. Ik kon alvast zelf iets doen, in plaats van zenuwpezend voor het raam te wachten. En inderdaad: een kans op zelfvertrouwen pakken voor nog geen twintig euro! Ik kocht het boek en begon te lezen… Als bonus voor de lezer van dit stukje: aan het einde vertel ik je hoe ik nu voor het raam sta. Gratis. Het boek heet ‘Gezond zelfvertrouwen: verbeter je zelfwaardering stap voor stap’. Het is geschreven door Melanie Fennell, psychologe te Oxford. Volgens de achterflap doet zij onderzoek naar cognitieve therapie, gebaseerd op mindfulness. Mindfulness komt in het boek niet voor trouwens. Wel veel cognities: je wordt bovenal gestimuleerd om je vastgeroeste gedachten over jezelf uit te dagen. Een bezwaar tegen zelfhulpboeken is volgens mij dat je nooit zeker weet of iemand eigenlijk maar iets uit z’n duim zuigt, zelfs als hij/zij heilig gelooft in zijn eigen lariekoek. De schrijfster van ‘Gezond Zelfvertrouwen…’ gelooft duidelijk in de wetenschappelijkheid van haar methode, die is gebaseerd op uitgebreid onderzoek. En dat voel je door het hele boek. Het hielp mij in ieder geval om me door het boek en Melanie te laten helpen. Ik geloofde haar en las rustig door… De aannames In stappen leidt Melanie ons naar het hoge doel van meer zelfvertrouwen en -acceptatie. Allereerst leren we onze ‘basale aannames’ te herkennen. Basale aannames zijn de fnuikende ideeën over jezelf, die het zelfvertrouwen (al jaren) doen wankelen. Vaak zijn ze in je jeugd ingeprent. Je vindt jezelf bijvoorbeeld ‘een saaie trien’ (en voelt dat extra pijnlijk op feestjes). Misschien vind je jezelf ‘dom en waardeloos’ in aanwezigheid van je ietwat autoritaire baas. Deze gedachten roepen waarschijnlijk zoveel stress op dat je liefst de baas nooit meer aankijkt en elk feestje wilt vermijden. Helaas helpt het niet. Sterker nog: je aannames worden bevestigd: ‘wat ben ik saai, ik durf niet eens naar een feestje!’ of ‘Die baas zal wel denken…wat een nietszeggend lammetje!’ Het is een vicieuze cirkel geworden. Ik dacht ‘Oei!’ en greep mijn boek nog steviger vast. Hoop Gelukkig boden de erop volgende hoofdstukken hoop. Ik leerde langzaam mijn angstige voorspellingen uit te dagen en te vervangen door meer realistische, helpende gedachten: ‘hoe groot is de kans dat mijn baas me uitlacht als ik iets stoms zeg. Wat kan er nou echt gebeuren? Ik kan rood worden en een beetje stamelen, en dan?’ En: ‘hij denkt niet zoveel over mij na als ik verwacht, hij is waarschijnlijk met heel andere dingen bezig’. Ik verving mijn doemvoorstellingen door positieve, helpende: ‘misschien wordt dit feestje wel heel leuk, ben ik een beetje verlegen maar valt niemand dat echt op, vindt iemand mij zelfs sympathiek! Misschien heb ik een leuk gesprek met iemand die ook verlegen is!’ Door mijn angstgevoelens te scoren van een tot tien, voor en na het uitdagen van alle rampscenario’s, zag ik de vooruitgang. Zo ontdekte ik dat na het uitdagen de dreiging van het feestje flink was afgenomen. Zelfs genoeg om erheen te gaan. Ik legde het boek opzij om even bij te komen van alle opwinding. Voor het raam Ik las het boek uit. Dat is iets wat mij niet vaak gebeurt en sowieso erg weinig zelfhulpboeken overkomt, naar het schijnt. Tegenwoordig sta ik minder vaak voor het raam en als ik er sta: een stuk rustiger. Alle eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat daarbij meer zaken hebben geholpen. De gesprekken met mijn psycholoog, ik ben gaan sporten, mijn dagelijkse peptalk in de spiegel. Maar toch, het zelfhulpboek hielp mee. Een aanrader!
• Sjoerd Hesselmans • Foto: Thea Mulder
25
de tafel heeft krassen die ik niet ken en net iets te weinig lak de stoelen schuiven moeizaam hun poten op zoek naar een vaste plek wij zijn de gasten van tafel en stoel een bed dat kleiner laat liggen als je uitgestrekt wilt zijn het is alsof de nacht zwart en langer lijkt lakens knopen hebben gekregen daarom het venster op het laatste gaatje geschoven mijn opening voor lucht, een vlucht naar huis dat ik deze kamer zo graag verlaten wil
• Willemien Mensinga • Illustratie: Adras Mebius
26 I n te r v i e w
Wat voor therapieën zijn er allemaal op de markt? Het aanbod is groot. In deze rubriek bespreken we elke twee maanden een minder bekende of nieuwe vorm van therapie. Heb je zelf ervaring met een niet-reguliere behandeling en zou je die willen delen, dan nodigen we je graag uit hierover te vertellen.
Het syndroom van Charles Bonnet Wat een opluchting: ik ben niet gek, ik heb het syndroom van Charles Bonnet. Het watte? Mensen die op oudere leeftijd zeer slechtziend of blind worden, kunnen last krijgen van het syndroom van Charles Bonnet (SCB). Ongeveer 20 procent van de mensen die pas later in hun leven blind worden, krijgt last van dit syndroom. Het gaat meestal om bejaarde mensen.
Wie heeft het SCB ontdekt? De Zwitserse filosoof Charles Bonnet schreef in 1760 als eerste over deze afwijking, die hij ontdekte bij zijn slechtziende grootvader. Vandaar de naam van het syndroom. Dit is een aandoening waarbij geestelijk gezonde mensen, die op latere leeftijd (vaak 65+) slechtziend of blind worden, beelden zien die er in werkelijkheid niet zijn. Wat houdt SCB in? Door het SCB gaan mensen dingen zien die er niet zijn. De hersenen geven een visuele prikkel door naar de oogzenuw en de patiënt ‘ziet’ de vreemdste dingen of dingen uit het verleden. Hij of zij hallucineert zonder dat er sprake is van een psychose. Die dingen kunnen van alles zijn: kinderen die in de kamer aan het spelen zijn, een bus die door je huis rijdt, de ruimte waarin je zit wordt heel klein of juist heel groot, engelen, bossen bloemen, marsmannetjes. De patiënt ziet deze dingen duidelijk, terwijl dat helemaal niet mogelijk is want de persoon in kwestie is blind. Behandeling Er bestaat geen behandeling voor dit syndroom, het gaat niet weg met pillen. Mensen kunnen wel psychische problemen krijgen door SCB, want je ziet ook nare dingen. Wanneer aan patiënten verteld wordt wat het syndroom is en aan hen uitgelegd wordt dat het geen
27
Blindziend: syndroom van Bonnet
psychiatrische stoornis is, leren de meesten er meestal wel mee te leven. Als de cliënt 65+ is, zijn er ook hulpgroepen die hen helpen het syndroom te accepteren. Soms hebben mensen er een paar jaren last van maar soms blijft het syndroom tot het einde van je leven. Psychotisch Nu ben ik voorlopig geen 65+, maarzeer slechtziend door een agressieve inwendige oogziekte. De oogziekte op zich is al zeldzaam en nu hoor ik ook tot de happy few die het SCB hebben, de hoofdprijs. Daarnaast ben ik cliënte bij Lentis. Toen ik engelen ging zien en wandelende lijken ben ik hard rennend naar de psychiater gegaan. Ik dacht dat ik psychotisch aan het worden was. Ik was bang en bleef de meest idiote dingen heel helder zien. Gelukkig kon de psychiater mij geruststellen omdat ik wel in de werkelijkheid leefde. Hij zei mij dat ik fantomen zag. Zoals mensen die een been moeten missen last kunnen krijgen van fantoompijn, zo zie ik dingen die er niet zijn.
Toen ik bij mijn oogarts kwam, zei zij ook direct dat ik last heb van het SCB. Het was een enorme opluchting dat ik niet psychotisch aan het worden was maar een aandoening heb die gezonde mensen kunnen krijgen wanneer ze blind worden of zeer slechtziend. Het komt dus niet bij mijn DSM-IV diagnose. Ik leer al onderscheid te maken tussen een hallucinatie die veroorzaakt wordt door SCB en een hallucinatie/levendige gedachte die onderdeel is van mijn eigen wanorde. Ik heb een hekel aan het woord stoornis. Het heeft zo’n negatieve klank. In het Engels zegt men disorder. Dat zou letterlijk vertaald kunnen worden als wanorde. Iemand die in de war is of wat dan ook, merkt dat zijn leven op dat moment een wanorde is. Chaos in je hoofd. Het SCB lijkt daar een beetje op, maar het is beslist geen psychiatrische aandoening.
Soms amuseert mij het zelfs. Ik zie vaak engelen en dat vind ik helemaal niet vervelend. Ook zie ik overleden mensen van wie ik veel heb gehouden en maak dan een praatje met ze. Ja, ja en toch ben ik niet gek. Te gek!!!!
• Elisabeth Smelik • Illustratie: Thea Mulder
Tien tips !!! 8. Een ander vernederen. Het is niet aardig, maar het helpt wel heel veel mensen. Voel je vooral boven iemand staan en stel je voor dat die ander een vlieg is
28
postv @ k in ZELFVERTROUWEN Eens ging ik naar het GGZ toe. Ik had mij goed voorbereid op de vraag waarom ik mij ging aanmelden. Wat was mijn probleem? Ik had moeite om met anderen om te gaan, ook met mijn opleiding welzijnswerk had ik moeite. Bovendien wist ik vaak niet wat ik wilde. Mijn keuze voor deze school was niet heel sterk: bij de HBO-V en logopedie was ik niet aangenomen. Eveneens sociale opleidingen. Dus hier lag mijn interesse wel maar waarom had ik er toch problemen mee? Zelf had ik in de gaten dat ik faalangstig was. Ik durfde nauwelijks met anderen te praten. Was kritisch, vooral naar mijzelf. Ik voelde mij niet op mijn gemak bij andere mensen. Na mijn opleiding was ik naar Frankrijk en Israël geweest. In internationale werkkampen en in de Kibboets gezeten. Hier was ik veel met anderen samen. Ik had mijzelf ten doel gesteld dat ik dan beter zou leren waar ik niet goed in was. Helaas klapte ik nogal dicht, dat wil zeggen ik zei niets. De communicatie was en bleef lastig. (Overigens ook omdat ik én Engels én Frans moest leren spreken) In de Kibboets had ik veel verschillende werkzaamheden verricht. Mijn faalangst is dus eveneens stevig op de proef gesteld. Steeds nieuwe dingen leren: kippeneieren rapen, koken, in de eetzaal werken, achter de afwasmachine, in de fabriek werken, op een trekker leren rijden, in de wasserette met de machines leren werken en nog veel meer. Terug in Nederland op mijn kamertje moest ik opnieuw mensen leren kennen en werk zoeken. Ik voelde mij nog steeds onzeker en durfde niet zo veel. En had nog steeds last van deze sociale fobie. Voor sollicitaties moest ik mijzelf echter wél kunnen verkopen! Dus proberen om zelfverzekerd over te komen. Voor mij tien anderen die beter zijn in dit vak. De arbeidsmarkt in de jaren 80 was, net als toen, nogal krap.
Op advies van mij oudere zus, die psychologie deed en dus naar mijn idee verstand van zaken had, had ik een assertiviteitstraining gevolgd. Deze met goed gevolg afgelegd. Twee keer zelfs al! Echter, waarom voelde ik mij nooit eens echt happy? Daarom meldde ik mij in 1990 dus bij de ggz. Met de vraag: help mij om meer zelfvertrouwen te krijgen. Wat zenuwachtig ging ik naar het eerste gesprek toe. Helaas, de vrouw bij met wie ik de intake deed, vertelde mij dat ze me dit niet konden geven in de psychiatrie. Wat nu? Inmiddels ben ik in mijn zoektocht op weg naar meer zelfvertrouwen en naar mijzelf, mijn identiteit, al veel verder. Eveneens heb ik met de jaren geleerd om meer te praten, ook over mijzelf. En over waarom ik zo angstig was voor anderen. Dat ik van huis uit weinig bevestiging heb gekregen. Dat ik als middelste in een gezin weinig werd gezien. Dat mijn ouders al genoeg moeite hadden met zichzelf. Allemaal dat soort dingen. De GGZ heb ik ook leren kennen. Ik ben er in dagbehandeling geweest en opgenomen in een therapeutisch centrum. Hier ben ik niet veel wijzer van geworden. Luisteren leerde ik er, naar anderen, want zelf vertelde ik er weinig. Nog altijd vind ik zelfvertrouwen hebben erg moeilijk. Wel merk ik het snel aan anderen te kunnen geven door ze te bevestigen in hoe ze zijn en doen. Helaas heb ik dit voor mijzelf wat minder goed voor elkaar. Maar ik ga stug door, in deze zoektocht naar mijzelf, naar wat ik wil en mijn kwaliteiten.
Genezen…? Hallo mensen. Ik geloof niet dat je zomaar geneest van een psychotische stoornis of kwetsbaarheid. Maar ik denk dat dit niet wegneemt dat een mens die dit heeft geen bevredigend en (vrij) gelukkig leven kan hebben, ook al heeft hij of zij dit. Ik denk dat ik nu een vrij gelukkig leven heb. Ik heb de antipsychotica voldoende afgebouwd, waardoor ik weer geluksgevoelens kan ervaren. Daarvoor was ik de hele tijd somber en agressief. Ik heb twee banen en studeer aan de universiteit. Dit gaat allemaal goed. Ik heb hobby’s, een huis en een partner. En ik kan van al deze dingen genieten. Ik heb drie boeken uitgegeven bij uitgeverij Boekscout, waarvan twee gingen over mijn psychosen in 2007 en 2009. En mijn partner en ik hebben twee parkieten, een stelletje. O ja, we hardlopen ook nog. Ondanks dat ik rook, kan ik de lessen goed volgen en ga ik elke paar dagen vooruit. Ja, ik voel me vrij gelukkig. Tevreden. Te-vrede(n). Stabiel. Ik weet niet of ik ooit genezen kan worden van mijn stoornis (waar ik nog steeds medicijnen voor neem) maar ik kan wel gelukkig en stabiel zijn. Misschien komt mijn psychiater wel over een paar jaar naar me toe en verklaart me ‘genezen’. Maar voor mij is dat niet een zeer belangrijk iets. Ik trek me niet zo aan van wat mensen over mij zeggen. Laat ze maar denken dat ik een psychotische stoornis heb. Ik weet zelf wanneer ik gelukkig ben en wanneer het stabiel gaat. Diana van Landeghem
Tien tips !!! 9. Jezelf wijs maken dat jij toevallig wel weet hoe je een land tijdens crisis bestuurt: kiezen in september
29
OP EEN RIJ
In deze rubriek staat kort nieuws uit de ggz. Raadpleeg voor actuele berichten onze website www.foolcolormedia.nl
Nieuw DSM-V handboek in 2013 Verwacht wordt dat in mei 2013 de nieuwste DSM-versie uit zal komen. Het handboek voor psychiaters wordt elke vijf jaar herzien en in 1994 is de tot nu toe laatste versie die momenteel wordt gebruikt gepubliceerd: de DSM-IV standaard. Die wordt momenteel herzien, eens in de vijf jaar is een tekstrevisie. In de aankomende DSM-V versie zullen psychiatrische ziekten globaler worden ingedeeld. De nuance komt meer naar voren in de kenmerken die persoonlijk zijn. Stoornissen, of liever gezegd ongemakken worden volgens het nieuwe concept gekenmerkt door een aantal aspecten op meerdere vlakken. Het geeft maar weer aan hoe ingewikkeld het is om een ongemak te beschrijven in de psychiatrie, lastiger dan lichamelijke klachten. Het disfunctioneren van de persoonlijkheid is in tegenstelling tot in de DSM-IV terug gebracht van tien naar vijf gekenmerkte basistypen. Door belangenverstrengelingen tussen de farmaceutische industrie en hun onderzoek naar medicatie bij psychische ongemakken zouden stoornissen worden bedacht om meer medicijnen te verkopen.
Normaal Het wordt zo gemakkelijk geroepen. Denk maar aan Geert Wilders die tegen Mark Rutte riep ‘Doe eens normaal man!’ Maar wat is normaal, daar is eigenlijk geen goed antwoord op te geven want iedereen verstaat weer wat anders onder normaal. Iedereen bepaalt zelf wat normaal is en dit ligt aan iemand zijn normen en waarden en met welke mensen diegene omgaat. Denk eens aan het volgende verschil tussen China en Nederland: in China vinden ze het ‘normaal’ om hond te eten, maar hier in Nederland vindt wij dat maar ‘raar’. Eigenlijk kun je wel zeggen, is er wel iemand normaal? Als je toch een antwoord wil hebben op de vraag wat is ‘normaal’ kun je het woordenboek erop naslaan, die geeft de volgende definitie over normaal: iets wat vaak voorkomt of vaak gebruikt wordt. Een andere definitie van ‘normaal’ volgens de psychopathologie is: wanneer er sprake is van een evenwichtige relatie tussen de persoon en zichzelf, zijn omgeving en met anderen.
Werkt een zelfhulpboek? Misschien als je het uitleest. Alleen gebeurt dat bitter weinig. Slechts zeventig procent van de verkochte zelfhulpboeken worden daadwerkelijk gelezen (niet perse uitgelezen!). En in slechts vijf schokkende procenten van de gevallen doen lezers echt iets met de inhoud: ze passen het toe op hun leven. Zelfs als een zelfhulpboek theoretisch goed ik elkaar zit, sluit het vaak niet precies aan op jouw hulpvraag. Het geeft geen feedback en het confronteert je niet zoals een echt, strontvervelend mens dat kan. Je blijft zo gemakkelijk plakken aan oude beelden over jezelf en komt niet serieus in beweging. Helaas. Hoe goed de bedoeling van de schrijver ook was. Dat betekent niet dat een zelfhulpboek helemaal niet helpt. Het is vaak een eerste stap en beter dan hulpeloos op de bank liggen. Gesprekken met anderen zijn echter essentieel. Is dat niet genoeg, neem dan contact op met een professional. Ondanks alles kan het kopen van een zelfhulpboek natuurlijk leuk zijn en spannend. Van een boek dat je niet uitleest kun je toch lol hebben. ‘Gelukkig maar’, zeg ik, denkend aan mijn boekenkast.
30
A&R (activering en reïntegratie) in Zuidlaren organiseert een grote kerstmarkt op vrijdag 7 december van 11:00 tot 17:00 uur. Plaats: In de Kimme, voormalig Dennenoord-terrein (nu Lentis) in Zuidlaren. Aan de Kerstmarkt doen allerlei werkprojecten van Lentis mee, maar ook van andere zorginstellingen. Er worden veel kerstdecoraties te koop aangeboden, rommelmarktspullen, tweedehands kleding, fietsen, zeepslingers, houtproducten etc., te veel om op te noemen. De Kerstmarkt is in Dickenssfeer, de meeste standhouders dragen Dickenskleding. Iedereen is van harte welkom: cliënten, vrienden, familie en andere belangstellenden. Deze sfeervolle markt in de Kimme wordt feestelijk ondersteund door muziek, koffie met cake, soep en hamburgers. Laat u verrassen, kom kijken! Heb je belangstelling als standhouder, dan kun je info vragen bij Wia van Dijk (050 – 4097324) of Barbara Jelijs (06 – 3057 1416), of per mail:
[email protected].
LEKKER MEKKEREN
Arbeidsongeschikt door psychische klachten?
WAO & PSYCHE Bel voor gratis advies Werkgroep WAO & Psyche T 050-571 39 99 Telefonisch spreekuur ma: 13:00-15:00 uur do: 10:00-12:00 uur www. waoenpsyche.nl
Neus &Neus
Het weer valt tegen, je moeder luistert niet, je baas is een lul, de stoep ligt vol poep. Kortom, het leven is niet wat je ervan had verwacht. Wij van Foolcolor hebben er begrip voor en stellen een deel van ons blad open voor alle soorten geklaag. De Klaagmuur is geboren! Dus, heb je zin om eens flink te jeremiëren over iets? Stuur het ons op, dan plaatsen wij het op de Klaagmuur.
We zijn benieuwd!
In stappen: 1. Schrijf een klaagbrief(je) 2. Stuur hem op naar de redactie. Het (e-mail)adres staat voorin Foolcolor Magazine. 3. Wij pakken hem uit en plaatsen hem op de muur.
Supercliënt
Wat is er fijner dan klagen?
• Henk de Vries
Misschien werkt het wel heel therapeutisch.
31
Geld terug? Lees alles over de eigen bijdrage en hoe je geld terug kunt krijgen. Vraag naar de folder bij je hulpverlener.
Kijk ook eens op onze website:
www.foolcolormedia.nl - Advertenties -
NIKS TE MELDEN? Ook dan zien we graag jouw inzending tegemoet! Stuur jouw verhaal, gedicht, tekening, strip, ervaring enzovoorts op naar Foolcolor Magazine En misschien staat jouw bijdrage in de volgende editie van Foolcolor Magazine!
Tien tips !!! rke kanten 10. Al je ste ienste eigen verd ls a n e w u an bescho resultaat v ls a e k k a en al je zw e ongelukkig heden’ ‘omstandig
Vertrouwen De toekomst op gaan bouwen dat vraagt om groot vertrouwen is de wereld daar nu rijp voor? We vertrouwden op ons geld voelden ons daarmee een grote held De portemonnee gevuld dan werd overal geduld de flappen laten wapperen leek de crisis te bedapperen hier en daar wat geleend dat vond niemand echt meer vreemd Beloften op belofte maar gesproken wordt elke gelofte woorden, geld blijken van weinig waarde men vernielt immers sowieso deze aarde geschoten wordt er om een kwartje men bekommert zich nog slechts om het eigen hartje waar gaan we met deze wereld zo naar toe? zijn we dat vechten nu nog niet moe? Oude motto’s komen boven waarin mensen altijd weer geloven tering en nering water en brood en geen nieuwe regering mensen doe niet zo dom kijken niet naar al die hoge pieten op of om doe het gewoon wat simpel vermijd nu eens dat gewinkel wees eens even thuis en zet je niet achter de buis weet je natuur te bedapperen en laat de handen maar eens wapperen
