FoolcoloR M
A
G
A
Z
I
N
E
k e g n e e r e d Ie
n u m m e r 8 1 | F e b r u a r i 2 0 1 2 | g r a t i s m a g a z i n e
2
Van de redac tie
Colofon Foolcolor is een magazine voor en door cliënten van Lentis
Van de redactie Als een gek zegt dat iedereen gek is, geloven we hem niet omdat hij gek is. Als een normaal persoon zegt dat iedereen gek is, zeggen we dat dat niet klopt omdat immers deze persoon zelf niet gek is en dus niet iedereen gek is. Iets wat buiten ons staat, een buitenaardse bijvoorbeeld, zou met recht kunnen zeggen dat alle mensen gek zijn. Maar hoe kan die buitenaardse dat weten? Hij is immers zelf geen mens, dus hoe zou hij kunnen weten of alle mensen gek zijn of niet? Dit is moeilijke materie waarvan je, als je er maar lang genoeg over nadenkt, zelf ook wel gek kunt worden. In deze Foolcolor kun je een en ander lezen over het begrip ‘gek.’ Verder zijn er natuurlijk de vaste, vertrouwde rubrieken en is er dus weer voor elk wat wils. De lente staat weer voor de deur. Laten we hopen dat hij net zo warm en minder droog is dan de lente van vorig jaar. Gelukkig heb ik geen last van voorjaarsmoeheid. Toch schijnen veel mensen daar last van te hebben. Zij voelen zich vermoeid en loom gedurende de lente. Winterdepressie is ook niet voor de poes. Het wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een tekort aan licht. Het lijkt mij heel vervelend als je winterdepressie gevolgd wordt door voorjaarsmoeheid, maar gelukkig bestaat er niet zoiets als zomerdepressie of zomermoeheid. In de zomer voelt iedereen zich goed, denk ik. Het thema van het aprilnummer is ‘Dwang’ en van het juninummer ‘Vies’. Als je een leuke bijdrage hebt, kun je die naar ons toesturen of mailen. Kijk ook eens op onze website: www.foolcolormedia.nl Veel plezier met deze FcM!
Erik Bies
Oplage: 3250 ISSN 1878-9943 Redactie Joanne Hillenga, Andras Mebius, Gijs van der Paauw, Chris van Boetzelaer, R oelien Raidt, Frieda, Erik Bies, Herbert-Jan Schwander, Elisabeth Smelik, Bert Jan Born, Sjoerd Hesselmans Eindredactie Henk Santing Websitebeheer Brrrt, Ska Fotografie Fotobureau Foolcolor M edia: Ed Lankhorst, Inge Jansen, Cindy van Helden, Alfons Wijninga, Thea Mulder Illustraties, cartoons Margje Molenkamp-van den Berg, Anna de Ruiter, Eriko, Henk de Vries, Houkje van Dijk Vormgeving Simone Scholtens, Ester Oegema Druk en af werking Drukkerij Drupon Cover Fotobureau Foolcolor Media Met dank a an de modellen Redactieadres Foolcolor Media Van Oldenbarneveltlaan 15 9716 EA Groningen Telefoon 050 - 575 13 90 Website www.foolcolormedia.nl E-mailadres
[email protected] Projectondersteuners Ine Paulien Weijer, Henk Santing Telefoon: 050 - 575 13 90
Foolcolor Media is een werkproject van Lentis
Aprilnummer Thema Dwangbehandeling Inzenden kopij vóór woensdag 8 februari 12 uur Juninummer Thema Vies Inzenden kopij vóór 12 uur
Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Tevens behoudt zij zich het recht voor advertenties en ingezonden kopij, zonder opgave van reden, te weigeren, in te korten en/of taalkundig te bewerken. Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.
3
Inhoud 2 Van de redactie 4 De G van gek 6 Appels en peren 8 Achter de schermen van de psychiatrie: DSM-V 10 Politici gediagnosticeerd 12 Spons 13 Steekje los 13 De huisdieren van ... <---- Nieuwe rubriek 14 Bekende gevallen - Charlie Parker 16 Alle gekheid in een hokje - Narcisme 18 Vragenfestijn - Arno van der Heyden 20 De goocheldoos van Meeterini 21 Het is gezien 22 Foppe vindt een boek 23 Gedichten 24 WAT?! Een fotoreportage 26 Gijs op reis 28 Uit het leven van Petje en Von Puckhausen 29 Etalage 30 In therapie - Schokkend 32 Postvak in 33 Op een rij 34 Neus en Neus 34 Supercliënt
4
Over gek in de literatuur
De G van Gek In de ‘preambule’ (inleiding) van zijn novellenbundel ‘Paranoia’ schrijft Willem Frederik Hermans: ‘Het enige wat deze zieken van de anderen onderscheidt, is hun onmacht zich op verzoek bij één der traditionele waansystemen neer te leggen. Zij staan tegen de muur van de gevangenis of het gekkenhuis, de meesten met hun rug, een enkele met zijn neus, aan de binnenkant. Deze laatste is niet geheimzinnig genoeg geweest, hij is weer opgenomen in de wereld waar alles gaat zoals het hoort, hij staat in het kaartsysteem onder de g. van gek.’
5
Hermans stelt in deze inleiding dat de maatschappij zoals wij die kennen (en die voortdurend verandert) gebaseerd is op de tamelijk willekeurige afspraken van de mensen in die maatschappij. Bijna iedereen houdt zich aan deze afspraken, al zijn er ‘binnenskamers zeer velen’ die eigenlijk niet inzien waarom het leven op die bepaalde manier geleefd moet worden. In de romans en verhalen van Hermans komen veel personages voor die, zo ze niet krankzinnig zijn, dan toch wel balanceren op de rand tussen maatschappij en gekkenhuis. Het zijn mensen ‘die niet inzien waarom het ene gebeuren zou en het andere niet, waarom het ene feit bestaat en het andere een hallucinatie is’. Hoewel er in de boeken van Hermans veel krankzinnigen en halfkrankzinnigen voorkomen, was Hermans zelf verre van krankzinnig. Hij was wetenschapper en één van de grootste schrijvers in de Nederlandstalige literatuur. Bij Harry Mulisch komen we soortgelijke gedachten als bij Hermans tegen, maar Mulisch gaat eigenlijk nog een stapje verder door te beweren dat hijzelf niet krankzinnig is geworden, juist DANKZIJ de kunst. In ‘Voer voor psychologen’ schrijft hij over zijn debuutroman ‘Archibald Strohalm’ dat hij in deze roman de hoofdpersoon opzadelt met zijn eigen dreigende krankzinnigheid. Mulisch schrijft: ‘Die ervaring met het diepe verleden delen hij (Nietzsche) en ik met vele krankzinnigen.’ Mulish: ‘Al lezende stegen de angsten van toen weer in mij op, die van te sterven en de diepere: die van krankzinnig te worden. Ik was radeloos in de volstrekte zin van het woord, greep ieder moment naar de gedachte aan zelfmoord en zag de waanzin iedere dag naderbijgekomen. Was ik toch doorgegaan dan had mij het lot gewacht van Archibald Strohalm, die dit lot nu namens mij op te knappen kreeg.’ Zo werd Archibald Strohalm krankzinnig en niet Mulisch zelf. ‘Bewust gooide ik hem voor de wolven. Het boek is ontstaan uit therapeutische noodzaak.’ Met het schrijven van het boek ontdeed
Mulisch zich van de chaos in hemzelf en zadelde zijn personage ermee op. Na het boek kon Mulisch verder leven en het volgende boek gaan schrijven. Gerard Reve beweerde van zichzelf ook menigmaal dat hij krankzinnig was of, in ieder geval op z’n minst ‘een verknipte vogel’. Hij bleef dit tot op hoge leeftijd in zijn boeken schrijven. In het verleden is Reve wel onder behandeling geweest van een psychiater, maar dat had ook te maken met verwarring omtrent zijn seksuele geaardheid. Ook heeft hij in de zestiger jaren een delirium gehad. Krankzinnig was uiteindelijk ook Reve niet. Het is opvallend dat bij deze drie schrijvers, die ook wel ‘De Grote Drie’ worden genoemd, krankzinnigheid zo’n grote rol speelt, vooral in hun beginwerk. Ook Jeroen Brouwers schrijft dat zijn personages vaak balanceren op de rand van de waanzin. Toch gaat het overgrote deel van de Nederlandstalige literatuur niet over krankzinnigheid, maar over liefde en dood. De meeste personages balanceren niet op de rand van de waanzin, maar staan stevig in de maatschappij. Twee grote schrijvers die wel opgenomen zijn geweest in psychiatrische inrichtingen zijn Jan Arends en Maarten Biesheuvel. De eerste is alweer jaren dood. Zijn verhalen, en dan vooral ‘Ik had een strohoed en een wandelstok’, ontroeren mij nog steeds. Biesheuvel schrijft altijd met veel humor en fantasie. Hij is een man die zich het leed van de wereld persoonlijk aantrekt en dat komt de psychische gesteldheid van een mens meestal niet ten goede. Gek of krankzinnig waren eigenlijk ook deze beide mensen niet. Een gek schrijft geen boeken die ook nog eens worden uitgegeven door grote (en commerciële) uitgeverijen. Het woord ‘gek’ is wat mij betreft dan ook eigenlijk een achterhaald woord. Sinds Freud, maar soms ook al daarvoor, weten we dat een mens niet zomaar ‘gek’ is, maar lijdt aan psychische aandoeningen die vaak ook nog goed te behandelen zijn.
In 1880 (toen al!) schreef Dostojewski in zijn meesterwerk ‘De gebroeders Karamazow’ over een ‘arme, krankzinnige vrouw’. Hij schrijft: ‘Ik weet niet hoe dat nu is, maar toen ik nog een kind was, heb ik dikwijls in dorpen en kloosters zulke krankzinnigen gezien. Zij werden naar de kerk gebracht, zij beefden, jankten en blaften als wilde honden, maar zodra de geestelijke met de hostiekelk verscheen, werden ze ineens weer enige tijd rustig (...). Later heb ik van artsen gehoord dat het geen aanstellerij is, maar wel degelijk een soort vrouwenziekte, die wordt veroorzaakt doordat bij ons in Rusland de boerinnen te hard moeten werken en te veel kinderen ter wereld brengen, zonder enige medische hulp. De bevallingen zijn dikwijls zwaar en verlopen niet altijd normaal, en bovendien hebben ze veel zorgen en verdriet, worden door hun mannen geslagen, enzovoort, zodat zij het ten slotte niet langer kunnen verdragen en half gek worden.’ Ik wil niet zeggen dat Dostojewski een voorloper van Freud was, maar het is wel zo dat in het verleden wel meer intelligente mensen, vaak schrijvers en wetenschappers, hun nuanceringen van het begrip ‘gek’ gegeven hebben. En hebben aangetoond dat mensen lijden aan psychische aandoeningen die vaak goed te verklaren en te behandelen zijn. Deze mensen moeten met begrip behandeld worden en niet buiten de maatschappij worden geplaatst. Als je in het woordenboek kijkt, zie je dat het woord ‘gek’ niet alleen krankzinnig betekent, maar ook nog andere betekenissen heeft, zoals grappig, raar, origineel, aardig, moeilijk, lastig en kwinkslag. Ook het woord ‘nar’ is een synoniem van gek. Omdat het woord ‘gek’ zoveel betekenissen heeft, zal het voorlopig wel blijven bestaan, maar dan minder in de uitleg van ‘krankzinnig’ dan in de andere. • Erik Bies • Illustratie: Ko Bulthuis
6
Appels en peren Over het algemeen wordt het woord ‘normaal’ gebruikt als tegengestelde van ‘gek.’ We denken er verder niet over na of deze woorden zo kunnen worden gebruikt. Want als bijna iedereen gek is en slechts een paar mensen normaal, draaien de rollen om. Dan zijn de paar normale mensen gek, want ze zijn niet wat alle andere mensen zijn. Hieronder eerst wat het woordenboek en de natuurkunde te zeggen hebben over gek en normaal.
Wo o rd e n b o e k Gek: Krankzinnig, onnozel, dwaas, gek met iemand zijn, dol, een gek geval waar men mee zit, grappig, leuk: dat feest was wel te gek Krankzinnige, belachelijk mens: een verwaande gek, voor de gek houden: de spot met hem drijven; laten jullie me hier voor gek staan? Voor niemendal; op de eerste april houdt men de lieden voor het lapje (voor de gek); al te goed is buurmans gek, wanneer men al te goed is wordt er misbruik van gemaakt; één gek kan meer vragen dan honderd wijzen kunnen beantwoorden; gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen; enz.
N o r m a al : Overeenkomstig de regel, regelmatig, gewoon: bij normale ontwikkeling; het is niet normaal van iemand die dronken is of wiens geestvermogens niet in orde zijn; als norm dienend; normale arbeidsdag, waarvan de duur door de wet is vastgesteld. Loodlijn; in het bijzonder rechte die in een punt van een vlakke kromme of een oppervlak loodrecht staat op de raaklijn, respectievelijk het raakvlak in dat punt. W ik i p e d i a N o r m al e v e rd e l i ng De ‘normale verdeling’ is een begrip uit de kansberekening. Deze verdeling vindt onder meer toepassing in de statistiek. Het is een continue kansverdeling. De bijbehorende kansdichtheid is hoog in het midden, en wordt naar lage en hoge waarden steeds kleiner zonder ooit echt nul te worden. Door de vorm wordt deze kansdichtheid ook wel klokkromme genoemd.
Wanneer geleerden onder elkaar afspreken wat de norm is voor gek zijn in de zin van geestesziek en wie dat niet zijn dan is dat het gebied waarbij de kromme het hoogste is. Het is dus een afspraak en daarmee omkeerbaar. Als men afspreekt dat het middengebied betekent dat iemand gek is, dan zijn alle mensen die daarbuiten vallen normaal. Het is een
7
beetje appels met peren vergelijken. Normaal komt van het wordt norm. Een norm is iets dat wordt afgesproken, zoals het normaal Amsterdams Peil, dat is een punt waarop men overeengekomen is dat dat punt het normale punt is. Zo is er ook afgesproken hoe lang een meter precies is. Wanneer je bent opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis is er een gelijke verdeling tussen wie gek is en het personeel, wanneer je ervan uitgaat dat iedere cliënt één hulpverlener heeft. De hulpverleners hebben besloten dat de opgenomen cliënten gek zijn. Volgens mij is de opgenomen groep mensen heel normaal op die plek. Zowel hulpverleners als cliënten zitten in het midden van de klokcurve. Heel normaal. Wanneer je naar de sauna gaat en je niet in je blootje in de sauna wilt, wijk je af van de norm. Iedereen is bloot, dus degene die niet bloot is, is gek. Maar dezelfde persoon is buiten een uurtje later aangekleed een normaal mens. Wanneer je hierover na gaat denken, kom je steeds meer tegen dat eigenlijk iedereen gek is en daardoor weer normaal. Eén op de drie mensen heeft wel een psychische stoornis. Door de nieuwe DSM V (het diagnostisch handboek in de psychiatrie) hebben opeens heel veel meer mensen een psychische stoornis of psychiatrische aandoening. Bijna iedereen! Hé, hier draaien de rollen om, want normaal zijn wordt heel bijzonder. Aan de hand van deze nieuwe DSM heeft iemand die nagelbijt of iemand die altijd zijn neus leeg peutert om vervolgens het snot op te eten een dwangstoornis. Heel gek, want als je in de file staat zie je bosjes mensen in hun neus peuteren en het snot in hun mond doen. Bah, wat vies! Normaal of gek? Meteen valt op dat het woordenboek ook positieve voorbeelden geeft van gek: je kunt gek op iemand zijn, je kunt iemand voor de gek houden, een feestje kan te gek zijn. Deze drie voorbeelden maken gek juist leuk en hartstikke normaal. Tja, en verder moet je er toch niet aan denken dat iedereen normaal zou zijn, zou voldoen aan een of ander wetenschappelijk meetpunt? Juist de diversiteit van mensen, de verschillen in huidskleur (in China zou ik er met mijn rode haar echt wel gek uit zien), de introverte mensen en extraverte mensen, mensen die heel
lang zijn of juist heel klein. Als de wereld helemaal normaal zou worden, dan zou er geen verschil meer zijn tussen jou en mij. We zouden allemaal kloontjes zijn, met dezelfde kleur ogen, dezelfde kleur huid, dezelfde lengte, enzovoorts. Dat lijkt me een nachtmerrie. Nee, laat alle gekheid er maar zijn, als je gek bent ben je minstens zo normaal als wat wij een normaal mens noemen. Eng, zo’n normaal mens, iemand die helemaal voldoet aan wat de door geleerden vastgestelde normen zijn. Ik blijf liever gek, en lief, en mens en uniek en bijzonder. Ik ben blij dat ik niet normaal ben. • Elisabeth Smelik
8 P s yc hi a te r v a n M e e te r e n o v e r h e t DSM h a n d b o e k
P s y c h i a t e r h a n d b o e k D S M - I V -T R Binnenkort komt er een nieuwe versie uit van het DSM handboek dat psychiaters gebruiken om een diagnose vast te stellen bij hun patiënten. Dit is voor ons aanleiding om Frederik van Meeteren (65), psychiater te Delfzijl, hierover te interviewen.
Onze eerste vraag is waar DSM voor staat. ‘Het was een Amerikaans initiatief’, zegt van Meeteren, ‘en het staat voor: diagnostic and statistical manual of mental disorders, oftewel een diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische/ psychische stoornissen.’ Vóórdat de DSM bestond, had in Nederland elke professor zo zijn eigen diagnosesysteem. Er waren verschillende scholen, bijvoorbeeld die van de psychoanalyse. we s te r s s ys te e m De DSM wordt gemaakt door een groep deskundigen op één psychiatrische ziekte. Er moet bij hen algehele overeenstemming bestaan over invoering en geldigverklaring van de beschreven stoornissen. De groep bestaat uit zo’n twintig mensen uit verschillende landen. De DSM wordt gemaakt op basis van gedrag en dit gebeurt waardenvrij, er zit geen verklaring voor de betreffende ziekte achter. Het handboek mag in principe alleen gebruikt worden door daartoe opgeleide deskundigen. Tevens gebruiken we de codes voor de verzekeraar, zodat deze weet waarvoor hij betaalt. Iedere ziekte heeft een code en deze DSM-code geeft in principe recht op uitbetaling. Het is een westers systeem. De schrijver David Servan Schreiber, die ‘Uw brein als medicijn’ schreef, was gefascineerd door het feit dat er in andere culturen anders tegen ziektebeelden wordt aangekeken. Ook de manier van betalen is hier anders, in het verre oosten betaal je alleen als je gezond blijft. Dus als je dan ziek wordt dan heeft de dokter gefaald. Ook onze opvattingen over geneeskunde zijn veranderd. ‘De DSM is eigenlijk een boek gericht op klaaggedrag. We wachten tot iemand met een afwijking waar hij last van heeft, ons op komt zoeken.’
9
geeft vooral sch ijnzekerheid I s o b e s i t a s e e n s to o r n i s? Elke vijf jaar wordt de DSM herzien. Een exemplaar kost tachtig euro (voor de pocketeditie!) en het is een exclusief professioneel boek, hoewel je het meeste eruit ook op internet kunt vinden. Elke patiënt van de geestelijke gezondheidszorg krijgt een DSM-IV code in zijn of haar dossier waarbij de lichamelijke en geestelijke componenten worden aangegeven. Binnenkort komt DSM-V uit. Het is nog niet duidelijk welke nieuwe stoornissen erin komen te staan. Obesitas (vraatzucht) bijvoorbeeld is nu geen psychiatrische stoornis maar in de nieuwe DSM misschien wel. Echter volgens van Meeteren ‘is een stoornis pas een stoornis als de patiënt aangeeft dat hij er last van heeft’. O p r is p i ng e n i n d e k r a n te n Er zijn ook maatschappelijke normen die meespelen: we zetten hier een lijn en bepalen daarmee wat abnormaal gedrag is en noemen het dan een psychiatrische stoornis. De laatste tijd zijn er veel krantenartikelen geschreven over mogelijke nieuwe stoornissen. Volgens van Meeteren was dit te verwachten in verband met DSM-V: ‘Het zijn oprispingen die wel of niet doorgaan.’ Er is wat vijandigheid onder de psychologen die niet, zoals de psychiaters, een diagnose kunnen stellen en ook geen medisch specialist zijn. Van Meeteren stelt dat autisme een stoornis is voor de rest van je leven, het gaat niet over. In de DSM wordt het echter beschreven als iets dat wel kan veranderen. Er zijn volgens hem wel mensen die met medicatie redelijk goed kunnen leven en het is handig om hiermee rekening te houden.
E r g a a t v e e l m is We vragen of iedereen gek verklaard kan worden. Hij antwoordt: ‘Iedereen heeft aanleg voor een psychiatrische stoornis. Ieder mens kan bijvoorbeeld psychotisch gemaakt worden. Dit kan gebeuren door overprikkeling maar ook door ónderprikkeling, meestal is dit een vorm van marteling.’ Ook de separeer is prikkelarm en kan een vorm van marteling zijn. De separeer is bedoeld om patiënten tot rust te laten komen maar sommige psychiaters misbruiken dit middel. ‘Er gaat heel veel mis in Nederland.’ Van Meeteren is er niet vóór om ‘holding’, het vasthouden van patiënten, toe te passen in plaats van de separeer te gebruiken. ‘Soms is de separeer tijdelijk nuttig en nodig. Niet te lang. Je moet de andere patiënten op de afdeling ook beschermen.’ F a r m a ce u t is c h e i n d u s t r i e e n b e l a ng e n v e r s t re ng e l i ng We vragen hem naar de rol van de farmaceutische industrie. Hij zegt hierover: ‘Een artsenbezoeker komt een nieuw medicijn aanbieden bij de arts. Hier krijgt hij niet rechtstreeks voor betaald. Het is een gunmarkt, er is geen winst bij de arts. Het is de vraag of de farmaceutische industrie niet te véél nieuwe medicijnen aanbiedt. Zij betalen zelf voor het onderzoek dus willen ze hier ook aan verdienen. Het is niet te meten wat de invloed hiervan is op de DSM. Er is soms sprake van belangenverstrengeling en er worden zelfs stoornissen bedacht om meer pillen te verkopen.’ Ook ontstaan er soms per ongeluk nieuwe medicijnen. Zo is viagra bij toeval ontdekt omdat ze een pil zochten voor betere hartdoorbloeding na een hartinfarct.
S c hi j n z e ke r h e i d Volgens van Meeteren is het gevaar van de DSM dat mensen etiketten worden opgeplakt door de diagnose die er gesteld wordt. ‘De DSM is boterzacht, het is een schijnzekerheid’. Je kunt de DSM ook mísbruiken. Een GGZ diagnose is volgens hem in het algemeen maar twee jaar geldig. De situatie kan veranderen, zelfs genetische factoren kunnen veranderen: bij 50 procent van de eeneiige tweelingen met een psychiatrische stoornis werd bij de andere tweeling geen psychiatrische stoornis gevonden. Je kunt ook ziekelijk omgaan met plastische chirurgie. Sommige mensen zijn nooit tevreden en hiervoor is geen éénduidig persoonlijkheidskenmerk te vinden. Op zich is het geen psychiatrische stoornis als je naar de plastisch chirurg gaat, ‘je kunt niet alle risico’s vermijden in het leven.’ H e t l e v e n v e r a a ng e n a m e n We vragen naar de motivatie van Meeteren: ‘Ik ben psychiater geworden om mensen te veranderen en om ze meer van hun leven te laten maken.’ Zelf is hij jarenlang in leertherapie (waaronder psychoanalyse) geweest en hij vindt dat hij niet aan een psychiatrische stoornis lijdt. Gelukkig valt het vaak wel mee met de mensen die een psychiater opzoeken, volgens Van Meeteren: ‘De behandelingen zijn er om het leven te veraangenamen.’
• Joanne Hillenga, Roelien Raidt • Foto: Thea Mulder
10
Gekke politici Als straks het nieuwe DSM (het diagnosehandboek voor psychiaters) verschijnt, zijn er zoveel psychiatrische stoornissen bijgekomen dat op iederéén wel een psychiatrisch etiket valt te plakken. Maar voor politici is dat nieuwe diagnosehandboek eigenlijk helemaal niet nodig; in het huidige vallen nog voldoende diagnoses te vinden die betrekking hebben op deze politieke persoonlijkheden. Maar we hebben ook wat nieuwe afwijkingen gevonden. Onze conclusie is dan ook dat je wel gek moet zijn om politicus te worden. We diagnostiseren een aantal bekende gevallen en hebben ook meteen de beste behandeling erbij gezocht.
M a r k R u t te Hij is nog steeds vrijgezel, waarschijnlijk omdat hij narcistische trekjes heeft (het valt niet mee om een relatie te hebben met een narcist). Ook kan het zijn dat hij een sociale fobie heeft met betrekking tot aantrekkelijke vrouwen of mannen. Hij is zeker een pathologische leugenaar (hij zat er even 50 miljard naast) en heeft een periodieke explosiviteitsstoornis (driftig: ‘Doe zelf effe normaal joh!’)
Wij adviseren psychoanalyse in combinatie met psychomotorische therapie en Goldsteintherapie: ‘Hoe maak ik een praatje.’ Als hij een driftige periode voelt aankomen: een halve seresta. H e nk B l e ke r Duidelijk een zwak psychotisch syndroom. Hij kan in zijn waanidee alles rechtpraten wat krom is. Een lage dosering antipsychotica in combinatie met veel praten is waarschijnlijk voldoende. Piet Hein Donner Hij slikt blijkbaar al medicijnen: Cisordinol. Duidelijk te zien aan de bijwerkingen: strak gelaat, houterige bewegingen en een monotone stem. Het lijkt ons verstandig dat hij een tijdje wordt opgenomen wegens zijn catatonische depressie. Job Cohen Hij lijdt aan de milde neurocognitieve stoornis (vergeetachtigheid bij ouderen) en een dementiefobie. Ook lijkt hij last te hebben van een gemengde angst-, depressie- en assertiviteitsstoornis. Cursus ‘Grip op je dip’ van Lentis kan wonderen doen, net als assertiviteitstraining. Ook een licht antidepressivum om zijn onzekerheid te lijf te gaan. Marianne Thieme Ze lijdt aan vrij zware vorm van godsdienstwaanzin (vorm van psychose) met kenmerken van een rigidestoornis (star met strenge morele principes). En een heftige monomanie (éénzijdige fixatie).
Meteen beginnen met een stemmingstabilisator Tegretol of Depakine. Verder gewenningstherapie en langdurige creatieve therapie. A l e x a n d e r P e c h to l d Workaholic met een risico op burnout. Om dit te voorkomen bevelen wij aan: één keer per halfjaar verplicht twee weken naar een kuuroord in Spa.
11
Emiel Roemer Morbide obesitas (vreetstoornis) met een alcolholprobleem. Geeft tevens blijk van hypomane trekjes (altijd overdreven vrolijk). Tijdelijke opname in een afkickkliniek en een personal trainer. Lithium tegen de hypomanie. E d i t h S c hi p p e r s Pathologisch leugenaar (eigenlijk lijden alle politici daar in meer of mindere mate aan). Premenstrueel syndroom of bipolair rapid cycling (de ene dag heel optimistisch en de andere dag een doetje die doet wat de kamer zegt). Aan de pil, maar ook meteen starten met lithium. Een aantal sessies bij een psycholoog en begeleiding in een groep (waar ze een PGB voor zal moeten aanvragen met bijhorende CIZ-indicatie). G e e r t W il d e rs In zeer ernstige mate: xenofobie (vreemdelingenangst), prikkelbaar syndroom (DMDD), autistisch/sociopatische stoornis (sociaal zeer onhandig, maar zichzelf geweldig vinden), infantiele stoornis (kinderachtig gedrag), dwangstoornis, gemengde angst en depressiestoornis (pessimist). We kunnen wel stellen dat hij een wandelend DSMhandboek is. Behandeling: Direct gedwongen opname met RM op een gesloten afdeling, langdurige therapieën en dwangmedicatie. • Elisabeth Smelik, Joanne Hillenga • Foto’s Inge Jansen
12
‘Spons’ is het pseudoniem van José Bakker. José is kunstenares en publiceert in elke Foolcolor een nieuw werk.
13
De huisdieren van...
WIE IS ER NOU GEK? Ze is 75 jaar en ze woont al jaren eenzaam en alleen in een klein dorp. Vrienden heeft ze niet. Die heeft ze wel gehad, ooit, lang geleden. Ze was een druk bezette vrouw die midden in het leven stond. Iedereen was welkom bij haar en ze leefde met iedereen mee. Vooral met mensen die in haar ogen toch wel een beetje gek waren. Omdat ze toch allemaal niet normaal waren, in tegenstelling tot haar, kon ze hen gemakkelijk onder de duim houden. Iedereen was altijd welkom, maar pas op als je het lef had om weg te blijven. Iedereen mocht langskomen, maar dan wel op haar voorwaarden. Zij was normaal, dus zij had het voor het zeggen. Zoals zij het wilde, zo gebeurde het. Zo ging dat jaren en jaren. De vriendenkring om haar heen groeide gestaag. Tot op een dag... Er begon iets te veranderen. Al een tijdje werd er stiekem over haar gepraat. Was ze wel helemaal normaal? Zij waren toch met z’n allen niet gek? Ja, ze waren lang gek genoeg geweest om alles van haar te pikken. Nu begonnen ze haar vragen te stellen over haar gedrag. Ze begonnen haar tegen te spreken. Ze begonnen weg te blijven. Er viel toch niet met haar te praten. Wie zich niet aan haar regels hield, was gewoon gek. Het ging heel geleidelijk. Eerst had ze niets in de gaten. Maar langzamerhand merkte ze dat er steeds minder mensen bij haar kwamen. Ze hoorde steeds meer protesten en ze kreeg steeds vaker commentaar. Ze begreep er niets van. Ze was toch niet gek? Toen kwam de dag waarop ze besefte dat ze helemaal alleen was overgebleven. Al haar ‘vrienden’ schenen gelukkig te zijn zonder haar. Ze begreep het niet. Ze was toch altijd zo aardig voor ze geweest. Ze waren echt allemaal knettergek dat ze haar zomaar in de steek lieten. Nou, ze deden maar. En ze vertrok uit de stad naar een klein dorpje waar niemand haar kende. Daar sleet ze de rest van haar leven in eenzaamheid. En waarom? Omdat ze dacht dat de hele wereld gek was behalve zij.
Sonja Vrieling Sonja Vrieling heeft twee hondjes. Sonja: ‘De dwergteckel is de jongste. Hij heet Bas. Hij is heel druk. Als hij in de psychiatrie opgenomen zou worden zou hij ADHD hebben. De ander heet Boomer. Hij is al bijna elf. Hij is een kruising tussen een Chizu en een Maltezer. Ze zijn voor mij heel belangrijk omdat ze je altijd nemen zoals je bent. Ook als je je slecht voelt, maakt dat voor hen niets uit. Bas noemen we soms Bassie, want het is vaak net een clown. Toen we hem nog maar net hadden, zat ik achter de computer en zag ik opeens een mandje over de vloer bewegen. Ik was even bang dat ik weer psychotisch was, maar het was Bas die onder het mandje gekropen was. Ik heb ook weleens de hond op bezoek gehad toen ik opgenomen was. De medecliënten werden daar ook heel vrolijk van. Bas is heel stoer. Als reutjes een bepaalde leeftijd krijgen, doen ze hun pootje omhoog bij het plassen. Bas deed dat toen zo krachtig dat hij er zelf van omviel. Boomer is een heel makkelijk hondje. Altijd vrolijk. ’s Avonds gaat mijn man altijd met de honden spelen en hij zingt daarbij. Boomer gaat dan altijd meezingen.’ De honden geven Sonja ook vastigheid. ‘Als ik mij slecht voel heb ik toch de plicht voor hen te zorgen. Ze voegen heel veel toe aan mijn leven. Heel veel vreugde, ook in moeilijke tijden.’ Wij van Foolcolor zetten deze harige vrienden graag in het zonnetje. Sonja, bedankt voor je relaas en nog veel plezier met deze grappige viervoeters. • Chris van Boetzelaer • Foto: Thea Mulder
14
Charlie Parker (1920-1955)
15
Helemaal betoeterd Charlie Parker, bijgenaamd ‘Bird’ of ‘Yardbird’, is een van de grootste jazzsolisten en –componisten aller tijden. Hij stond mede aan de wieg van de ‘bebop’ (spreek uit: biebop), de jazzstroming die eind jaren veertig en begin jaren vijftig van de vorige eeuw furore maakte. Maar hij was tevens een tragische held: zijn leven stond ook in het teken van een zware heroïneverslaving. En hij is enige tijd opgenomen geweest in een psychiatrisch ziekenhuis.
Charlie Parker wordt in 1920 geboren in Kansas City (Verenigde Staten). In zijn tienerjaren komt hij ’s avonds en ’s nachts vaak in de stad, waar dan veel livemuziek te horen is. Hij wil dolgraag saxofoon spelen. Op zijn dertiende krijgt hij van zijn moeder zijn eerste instrument. Sinds die tijd oefent hij onophoudelijk en zijn spel wordt langzaam beter en beter. Op zijn vijftiende ziet hij kans een vakbondsvergunning om te musiceren te verkrijgen. Het doet hem besluiten de school de school te laten en voortaan verder te gaan als professioneel jazzmuzikant. In hetzelfde jaar maakt Charlie voor het eerst kennis met heroïne. Het is het begin van een verslaving die hem zijn hele verdere leven zal vergezellen. Maar er is ook goed nieuws. Hij krijgt verkering met Rebecca Ruffin en hij trouwt met haar. In 1938 wordt een zoon geboren. N e w Yo r k In 1939 verhuist Parker naar New York. De eerste tijd kan hij daar geen werk vinden als muzikant. Daarom werkt hij tijdelijk als afwashulp in een restaurant waar de grote jazzpianist Art Tatum piano speelt. In latere jaren vindt hij weer werk als muzikant en wordt hij een frequent bezoeker van jamsessies, die vaak plaatsvinden in Minton’s Uptown House in Harlem. Andere bezoekers van deze jamsessies zijn onder meer trompettist Dizzy Gillespie, gitarist Charlie Christian en de bekende pianist en componist Thelonious Monk. Het is in feite één groot jazzlaboratorium, er wordt volop geëxperimenteerd. Ten slotte leidt dit alles tot een heel nieuw soort jazzmuziek, met complexere harmonieën en ritmes: de bebop genoemd. Parker is een van de bekendste voormannen. Charlie vormt een band met Dizzy Gillespie en ze maken in de jaren ’45 en ’46 vele historische opnamen, die behoren tot de beste jazz die de vorige eeuw gespeeld is.
R e l a xe n In 1947 maakt Parker met zijn band een trip naar de westkust van de Verenigde Staten, Los Angeles en omgeving. Doordat hij uit New York weg is, heeft Parker geen toegang meer tot zijn vaste heroïnedealer. Het feit dat hij het zonder zijn favoriete drug moet stellen heeft desastreuze gevolgen. Op 26 juni 1946 is de band bezig met de opname van het nummer Lover Man. Parker kan echter nauwelijks spelen. Hij stort totaal ineen. Besloten wordt tot opname in het Camarillo State Mental Hospital, iets ten noorden van Los Angeles. Hij verblijft daar zes maanden en wordt ontslagen in januari 1947. Hij schrijft er later een nummer over: Relaxin’ at Camarillo. Het is een opgewekte compositie, een bewijs dat het verblijf aldaar hem goed gedaan heeft. Europa Van 1947 tot 1951 heeft Parker eindelijk veel werk. Hij treedt op in allerlei nachtclubs en radiostudio’s, soms solo spelend, maar vaak ook met allerlei jazzensembles. Hij krijgt enige erkenning. Hij maakt ook een tournee door Europa, die een groot succes is. Eén van zijn vele projecten is een opname met een strijkorkest, getiteld Parker with Strings. Niet al zijn fans zijn hiervan gecharmeerd: velen vinden dat hij op deze manier de bebop in de uitverkoop doet. Helaas blijft zijn leven ook in het teken staan van excessief drugsgebruik. Het leidt ertoe dat het in later jaren steeds slechter met hem gaat: zijn speelvergunning wordt ook enige tijd ingetrokken. Het jaar 1955 zal zijn laatste jaar worden. Hij speelt niet veel meer, zijn lichaam en geest zijn gesloopt door de heroïne en de alcohol. Hij heeft zijn leven met de intensiteit van een vulkaan geleefd: altijd op de grens, altijd tot het gaatje. Op 12 maart verschijnt hij voor het laatst in het openbaar, ironisch genoeg in de club Birdland (New York), die naar hem vernoemd is. Een week later overlijdt hij, slechts 34 jaar oud. E r f e nis Het belang van Parker voor de jazzwereld kan nauwelijks overschat worden. Hij laat ons vele prachtige opnamen na. Momenteel zijn al zijn solo’s uitgeschreven en verplicht studiemateriaal voor de studenten jazz aan conservatoria overal ter wereld. Het is jammer dat deze grote muzikant slechts 34 jaar geworden is. Hoewel hij een nieuw soort jazz speelde, was zijn spel altijd diep geworteld in die andere grote Afro-Amerikaanse traditie, die van de blues. • Chris van Boetzelaer • Foto: Inge Jansen
16
Een psychische stoornis kenmerkt zich door afwijkende ervaringen en gedragingen. Aan de hand van observatie en gesprekken met de patiënt kan de arts zo goed mogelijk proberen een diagnose te stellen. Hij of zij zal daarbij het handboek van diagnostiek (DSM) gebruiken waarin beschrijvingen en symptomen van stoornissen systematisch vermeld staan.
17
Narcisme De term Narcisme is afgeleid van de naam Narcissus. Narcissus is een figuur uit de Griekse mythologie. Het verhaal over Narcissus speelt zich af met de nimf Echo. Narcissus was een bijzonder mooie jongeman die leefde voor de jacht. Veel mannen en vrouwen werden verliefd op hem, maar hij had daar totaal geen interesse in.
Echo, een nimf die door Hera (de vrouw van de oppergod Zeus) was gestraft met het ontnemen van de mogelijkheid om als eerste het woord te nemen, werd verschrikkelijk verliefd op Narcissus en ze volgde hem waar ze kon. Ze wachtte tot hij eerst zou spreken. Hij kwam haar tegen in een bos. Narcissus vroeg haar hem te vergezellen, maar toen zij op hem afrende om hem in haar armen te sluiten trok Narcissus zich terug, hard roepend dat ze van hem weg moest blijven. Op een dag was er een maagd die hem vergeefs probeerde te verleiden. In een gebed aan de goden vroeg ze om Narcissus te laten voelen hoe het was om iemand lief te hebben die je liefde niet beantwoordt. Narcissus kwam bij een heilige vijver met kristalhelder water. Toen Narcissus zich voorover boog om uit de vijver te drinken zag hij zijn eigen weerspiegeling en werd terstond stapelverliefd op het beeld dat hij zag. Van liefdesverdriet kwijnde Narcissus weg en stierf. De narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) is een persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door een overdreven gevoel van eigenwaarde, een sterke behoefte aan bewondering en een laag inlevingsvermogen. De stoornis kan worden gezien als de pathologische vorm van narcisme. Naar schatting lijdt 0,7-1 procent van de bevolking aan NPS. De aandoening komt in meerderheid voor bij mannen (50-75 procent volgens het DSM-IV). Personen die lijden aan een NPS kunnen in eerste instantie overkomen als charmant en interessant, maar als relaties langer duren, blijkt hun egocentrisme vaak een ernstig obstakel. Niet zelden eisen ze een voorkeursbehandeling. Als dit niet gebeurt, voelen ze zich snel gekrenkt of ondergewaardeerd en zijn hierdoor vatbaar voor depressieve verschijnselen. Anderzijds kan hun kwetsbaarheid ook tot woedeaanvallen leiden. Een bekende narcist is bijvoorbeeld Pim Fortuyn. Pim leefde voor bewondering, voelde zich superieur, maar had veel verdriet omdat hij nooit de ware liefde heeft gekend. Mensen die deze stoornis hebben, zijn haast niet te helpen omdat ze vanwege hun enorme gevoel van superioriteit nooit zullen toegeven dat ze een stoornis hebben. Vrouwen die met een narcist zijn getrouwd worden daardoor vaak heel ongelukkig omdat hun partner niet in staat is zich in hun gevoelens te verplaatsen, terwijl tijdens de
verliefdheid hun man echt bijzonder charmant en lief overkwam. Desalniettemin zie je dat mensen met narcistische trekken vaak hoge functies bekleden, juist omdat ze erg charmant en overtuigend kunnen zijn. Indien er vijf van de volgende eigenschappen aan de orde zijn, kan men al spreken van een narcistische persoonlijkheidsstoornis (overgenomen uit de DSM-IV): • De persoon heeft gevoelens van grootsheid en eigen belangrijkheid (hij overdrijft bijvoorbeeld zijn prestaties, talent, kennis, contacten en persoonlijke eigenschappen en eist als superieur beschouwd te worden, ook als zijn prestaties hiertoe geen aanleiding geven). • De persoon is geobsedeerd door fantasieën over succes, roem, (al)macht, genialiteit, schoonheid of seksuele prestaties of een ideale, blijvende liefde. • De persoon ziet zichzelf als uniek en meent dat hij alleen begrepen kan worden door even unieke of speciale mensen (of instellingen). • De persoon heeft enorme behoefte aan bewondering, aandacht en bevestiging of wil gevreesd en berucht zijn. • De persoon gelooft dat hij meer rechten heeft dan anderen. Hij wil dat anderen zich aanpassen aan zijn “onredelijke” verwachting van een voorkeursbehandeling. • De persoon is manipulerend en gebruikt anderen om zijn doel te bereiken. • De persoon heeft een onderontwikkeld inlevingsvermogen. Hij of zij kan of wil geen rekening houden met de behoeften of opvattingen van anderen. • De persoon is vaak jaloers, wat gepaard kan gaan met woede. Dit leidt tot paranoïde wanen, omdat hij denkt dat anderen jaloers zijn op hem en zich op dezelfde manier gedragen als hij. • De persoon gedraagt zich arrogant. Hij voelt zich superieur, boven de wet verheven en alom aanwezig (magisch denken). Hij wordt kwaad als hij wordt tegengesproken door mensen die hij als minderwaardig beschouwt. • Elisabeth Smelik • Foto: Inge Jansen
18
19
V
R
A
G
E
Arno van der Heyden
N
F
E
S
T
IJ
N
is chansonnier, cabaretier, acteur en presentator. In
1992 won hij de publieks- en persoonlijkheidsprijs op het
Camerettenfestival
in Rotterdam en sindsdien maakte hij acht muzikale cabaretvoorstellingen. Hij speelt in kleine en middelgrote zalen door heel Nederland. Momenteel toert hij met pianist Bas Mulder en technicus/fotograaf Pjotr Wiese met de voorstelling ‘Zó.’ Arno presenteert al meer dan tien jaar de dagelijkse talkshow ‘Arno’s
Aperitief’ op het Noorderzon
Festival. Bij Radio Noord is hij iedere zaterdagochtend te horen als presentator van het programma ‘Noord
Op Stee’.
Naam: Geboortedatum: Woonplaats: Opleiding: Professie: Liefde: Inspiratiebron: Vrijheid: IJdeltuit: Publiek: Sleur: Forum: Tram: Stad of Ommeland: Pé of Rinus: Suikerfabriek: Mantelzorg: Toekomst: Ergernis: 30 jaar geleden: Vandaag: Over 10 jaar: Foolcolor: Bedtijd: Wie als volgende?
Arno van der Heyden 30-07-1961 Groningen Uh… geen Cabaretier, zanger, acteur, presentator… zonder opleiding Inspiratiebron Liefde Blijheid Beetje, maar ach… de tijd steelt alle zonden Geheim Nooit! Staat dat er nou nog niet? Opschieten! Voor mij hoeft het niet Stad én Ommeland, de één kan niet zonder de ander Pé én Rinus! (Zie: ‘Stad of Ommeland’) Als suiker vandaag de dag werd uitgevonden zou het op de lijst van verboden middelen komen. Weg ermee. Modern woord voor garderobe? Zonovergoten eiland, visje op de BBQ en een flesje witte wijn. Onverdraagzaamheid Dromer Werker Dromer (Zie ‘Toekomst’) en/of mantelzorger Bravo! Verloren tijd Pé of Rinus • Elisabeth Smelik • Foto:Ed Lankhorst
20
Goochelrubriek Van Meeterini PINKPENETRATIE Een impromptu effect m.b.v. een veter of een touwtje. 1. Vraag een vrijwilliger. Leg uit dat dit experiment heel pijnlijk kan zijn, maar dat hoort bij de show. Vraag om de rechter hand uit te steken, vingers van elkaar in verticale positie. Dan leg je een lus om de pink, precies zoals op de tekening (verkeerd om wordt ècht heel pijnlijk!). Draai de veter precies zó om de pink.... 2. Zodra de veter om de vinger getrokken zit vraag je de vrijwilliger goed naar deze vinger te kijken zodat deze een eventuele breuk kan gaan zien gebeuren. Met lage stem: ‘Ontspan helemaal. Maak je pink plank-hard, anders gaat het mis...’ ...en neem beide einden stevig in de handen; 3. Pak beide einden in iedere hand stevig beet mèt enige spanning op de pink. Met een ferme ruk trek je de beide einden uit elkaar. Houdt de beide einden stevig vast en ruk...met een korte snelle beweging. 4. Hopelijk is het touw van de pink afgegleden (anders had je de lus verkeerd om en dan trek je de pink juist vaster aan!) Bij het aantrekken het touw iets naar de handpalm trekken en de illusie van een penetratie ziet er perfect uit! (orig. “The Klutz Book of Magic, 1990, USA)
- Advertenties -
NIKS TE MELDEN? Ook dan zien we graag jouw inzending tegemoet! Stuur jouw verhaal, gedicht, tekening, strip, ervaring enzovoorts op naar Foolcolor Magazine En misschien staat jouw bijdrage in de volgende editie van Foolcolor Magazine!
21
In deze rubriek nodigt de maker van de getoonde kunstwerken elke keer een andere gastschrijver uit om een fictieve tekst bij een door hem/haar gekozen beeld te schrijven. Het resultaat kunt u hieronder lezen en zien. H e l p e r s we g
Sjoerd, zijn huisgenoot op de rommelige maar gezellige kamer vóór, had het zo gezegd: ‘Het is raar met liften. Je staat samen met iemand te wachten op een lift naar honderden kilometers verderop. Je zegt hoi tegen elkaar. Je geeft elkaar wat brood. Je geeft elkaar wat te drinken. Dan stopt er een auto en een van beiden wordt meegenomen en je ziet elkaar nooit weer.’ Zelf herinnerde hij zich slechts alléén te hebben staan liften; vooral op dat soort opritten als waar hij nu weer was neergezet. Zo’n oprit die deel uitmaakt van een heel spinnenweb van wegen waar je weinig auto’s ziet, en al helemaal nergens iemand ziet lopen of fietsen. Zou hier ooit wel iemand voor hem stoppen? Er was weinig ruimte voor auto’s om te stoppen. Bovendien was hij niet duidelijk te zien, en de snelweg een paar meter boven hem zou spoedig vertakken in de snelwegen naar een heleboel steden, waarvan hij de meeste van zijn leven niet wilde bezoeken. Hij hield zijn bordje ‘Kopenhagen’, met moeite met een balpen gekrast op een stuk kartonnen doos, zo ver mogelijk voor zich uit, maar was het zichtbaar genoeg voor een chauffeur met haast? Hij hoorde de bomen achter zich ritselen. Ze hoorden niet bij de natuur, zoals niets op deze plek bij de natuur hoorde, of bij de menselijke samenleving. Gekweekt hout, waarschijnlijk
• Tekst: Eisso Post • Beeld: Andras Mebius
neergepoot omdat het zo snel groeit en zeker niet om zijn schoonheid, ‘groenstrook’, het tegenovergestelde van alles wat natuur of zelfs maar prettige omgeving is. Liften is avontuur en doorzettingsvermogen en het zalige gevoel als er iemand stopt die je een heel eind de goede kant op kan brengen, hield hij zichzelf voor. Maar nu was het vooral eenzaamheid en heimwee, en frustratie en wanhoop op zo’n van God verlaten, onwezenlijke plek. Hoe lang zou hij hier moeten staan? Een, twee, acht uur? Maar ook dit is bijzonder, al die eenzaamheid, al die wanhopige gevoelens, zette hij het gesprek met zichzelf voort. Er gebeurde iets. Je was alleen met je leven. Helpers weg. En als er straks… Er stopte een klein, paars autootje. Een mannetje met een rond hoofd en een ouderwets brilletje op opende het portier. Zo’n mannetje dat de hele rit zou willen praten, en dat vast niet goed de weg naar Kopenhagen wist. ‘Moet u…’ begon hij, maar het mannetje onderbrak hem joviaal: ‘Kom erin! Ik breng je een heel eind! Geen probleem! Kom erin!’ Een uur later wist hij een heleboel meer over het werk in een kantoorboekhandel, en het kweken van afrikaantjes, en de gang van zaken in een plaatselijke postduivenvereniging. Hij wist ook dat vanaf zijn volgende liftplaats Kopenhagen alleen maar nóg moeilijker te bereiken zou zijn.
22
DE BIBLIOTHECARIS
Foppe loopt stage in de grootste bibliotheek van Nederland. Ha, daar is een bezoeker! O nee, eerst even naar binnen maar het alarm gaat af want hij heeft geen pasje. ‘Ik loop stage,’ zegt meneer Foppe, ‘vandaar.’ Zijn studiegenoot kijkt hem lachend aan, hij werkt er al jaren. De bezoeker is Joost Prinsen, beroemd van J.J. de Bom. ‘Als hij maar geen slecht humeur heeft,’ denkt de bibliothecaris. ‘Ik heb een goede opleiding’, zegt hij maar. ‘Ja, maar ik kan niet overweg met de catalogus’, zegt J.J. ‘Ik kan het boek niet in de kast terugvinden.’ ‘Welk boek zoekt u,’ zegt meneer Foppe. ‘Een oud boek met een vogeltje er op.’ ‘O, dat is J. Torens, van de ouderwetse vogelboeken van Verkade!’ zegt meneer Foppe en leidt de man naar een afgelegen plek in de grote bieb vol met boeken. Samen gaan ze de hele collectie af, totdat het oude boekje met het koolmeesje te voorschijn komt. Het
angstzweet brak hem al uit dat het boek niet in de collectie zat en dat zou een blamage zijn. ‘Hartelijk dank,’ zegt De Bom en verdwijnt. ‘Koffie!’ roepen de hersens van de boekenwurm. Hij loopt naar de kantine, zwaait lachend en gaat zitten. ‘Zo, weer iemand geholpen,’ denkt meneer Foppe. Dan wordt hij wakker en gaat buiten roken. Ooit, in een ver verleden, was het zo, nu is hij thuisloos en werkeloos. Schrijven kan hij nog wel een beetje maar in de bibliotheek komt hij niet meer, zijn hersens zijn een omgevallen boekenkast geworden waarin hij niets meer kan vinden. Met sommige mensen die van boeken houden loopt het nu eenmaal slecht af. • Foppe Oostenbrug • Illustratie: Margje Molenkamp - van den Berg
23
Meer was er niet De linden waren gesnoeid die middag Drie pilaren van knoestig hout bleven er over De bladeren hadden me gekust Terwijl ik de takken op een hoop gooide, Wat een heerlijke geur! Ganzen vlogen in verwarde formaties Over de akkers, de zon ging onder Als een rode bal boven de weilanden. De sikkel van de maan was zwaar oranje en Zakte sprookjesachtig in de meidoornhaag Waardoor de tuin was omgeven. Over de landweg reden tractoren af en aan Met karren vol aardappels, Men sloeg zijn slag in de blauwige avond. Een egel kwam op bezoek in het donker Bij onze stoelen, ik droeg hem in m’n handen Voorzichtig naar het veldje verderop Opdat de hond hem niet te pakken kreeg. Het was een egel uit een kinderverhaal, onverschrokken. We vroegen ons af hoe er oorlog kon zijn Ergens, je weet niet waar Terwijl er in onze tuin zo’n sfeer van vrede was. (gisteravond waren we ook buiten Met een twintigtal vrienden Aan een lange tafel met een geel kleed En in de uitzonderlijke windstilte Hadden de kandelaars met kaarsen feestelijk gebrand.) Het geluk, bedachten wij nu, is veelal met de dommen Zoals wij die de sterren aan het firmament zien Op een warme nazomeravond. Meer was er niet dan jij en ik. Geluk is eenvoudig, eenvoudig als een bloem. • Fred van der Louw
Nacht De dag is over in al haar pracht verschijnt vervolgens snel de nacht donker, koud, lantarenlicht ramen en gordijnen dicht bevroren straten, glijpartij de buurman glijdt mijn deur voorbij De kachel draait op volle kracht in deze koude decembernacht Dan naar bed, kruikje mee dromen, kerstman, arreslee Slapend, fijn in alle rust Tot de wekker mij wakker kust. • Alexsander Hesse
Heel diep binnen in mij zit een erge pijn een pijn van angst, gekwetst, ontkend en afgewezen zijn. Heel diep binnen in mij huil ik, schreeuw ik, fragmenteer ik innerlijk reageer ik en toch word ik niet vrij. Heel diep binnen in mij leeft een grote wens de pijn te kunnen uiten in therapie, van mens tot mens. Heel diep binnen in mij zie ik dan een straaltje licht omdat ik toch erkend ben tot een mens met een gezicht. • Paulien Bakker
24
Het Wester Arbeidstherapiegebouw Binnen het WAT-gebouw zijn vier afdelingen van A&R: de lijstenmakerij (de Lijster), houtbewerking (de Houtsnip), de zeepmakerij (de zeepfabriek) en de creatieve afdeling. Het WAT-gebouw bevindt zich op het terrein van Lentis in Zuidlaren (voormalig Dennenoord). Op deze vier afdelingen kan men zowel werken in de sfeer van zinvolle dagbesteding als wel toewerken naar betaald werk. Tevens is het een kans om leuke mensen te ontmoeten. Veel vriendschappen zijn ontstaan en ontstaan nog steeds bij het WAT.
De lijstenmakerij bestaat ongeveer 35 jaar en biedt op velerlei gebied werk voor cliënten van Lentis. Je leert hier borduurwerken, posters, schilderijen, aquarellen, foto’s enz. in te lijsten. Je leert zelf de lijsten te maken en passe-partouts te snijden. Wanneer je hier werkt, word je opgeleid tot een echte lijstenmaker. Het werk is heel afwisselend en als je het vak eenmaal te pakken hebt, word je steeds preciezer en vakbekwamer. Het is mogelijk om dit als opstap naar een betaalde baan te gebruiken. Bekende schilders uit de omgeving laten hun werk vaak inlijsten bij de Lijster. Naast het inlijstwerk biedt De Lijster de gelegenheid om schilderijen te maken. Gewoon in een rustige en gezellige omgeving creatief schilderen. Meegaan in de dagstructuur en genieten van de contacten met andere mensen. Bij de zeepfabriek worden zeepslingers gemaakt voor elk seizoen van het jaar. Of gewoon mooie zeepslingers om het hele jaar door van te genieten. De zeepfabriek kan altijd materialen gebruiken. Hebt u kapotte kettingen in huis of kralen die u toch niet draagt, oude kunstbloemen, schelpen, mooie steentjes, takjes, enzovoorts, denk dan aan de zeepfabriek want die maakt van die materialen de mooiste zeepslingers. Ook maken ze geurzakjes. Op de houtbewerking wordt er gewerkt met handgereedschappen, elektrische handgereedschappen en machinale houtbewerkingsmachines zoals cirkelzaag, lintzaag, vlakbank enzovoorts. Producten die gemaakt worden variëren van puzzels tot picknickbanken, zowel creatief als functioneel. Naast seriewerk wordt er ook in opdracht gewerkt. De houtwerkplaats biedt zinvolle dagbesteding en ook leerervaringplekken.
Last but not least is er de creatieve afdeling. Hier worden producten van onder andere hout gemaakt. Er wordt zowel met de figuurzaag als met de elektrische figuurzaag en andere handgereedschappen gewerkt. Er worden voornamelijk decoratieve producten voor in huis of in de tuin gemaakt. De producten worden afgewerkt met bijvoorbeeld verf en lak. Begin van dit jaar is er hier een winkeltje geopend waar alle producten staan uitgestald. Heb je belangstelling, bel gerust of kom langs. Er wordt gekeken naar jouw mogelijkheden en de werkzaamheden worden aangepast aan jouw niveau. De sfeer is er fijn, de begeleiding goed, de mogelijkheden bijna oneindig; wat zou je als cliënt nog meer willen? Er is nog ruimte genoeg voor meer deelnemers, dus schroom niet en meld je aan. Drie keer per jaar worden er evenementen georganiseerd, dus schrijf maar vast op in je agenda: 14 maart open middag, 8 juni zomermarkt en begin december de kerstmarkt. Adres: Lentis, terrein Dennenoord, 9471 KA Zuidlaren, Wester Arbeidstherapie Gebouw Openingstijden: maandag: 10.00 – 11.45 en 13.00 – 16.00, dinsdag tot en met vrijdag: 09.00 -11.45 en 13.00 – 16.00 Namen van de begeleiding: Wia van Dijk, Wieke Hoekstra, Trijny van Dijk, Astrid Luites, Angelique de Maa en Dorien Drenth Mailadres:
[email protected] • Elisabeth Smelik • Foto’s: Cindy van Helden
25
(WAT)
26
en relaxter. Hier woont slechts een half miljoen inwoners, ook zijn er een kraton (sultanspaleis) en wat hindoetempels om te bekijken. De prijzen bij de eetstalletjes liggen in elk geval iets lager en voor 4 euro heb ik een hele homestay bij de kraton voor mezelf, ver weg van alle andere toeristen. De laatste gast heeft 2 weken geleden uitgecheckt en de familie woont weliswaar in hetzelfde gebouw, maar dan 3 huizen verderop. Eerst maar even inkopen gedaan, want de toilettas staat nog in Jogja.
Erotische tempel
Kraton, Solo
Detail van de erotische tempel
S o l o, a a n ko m s t Het vertrek uit Jogjakarta werd tijd ook. De meeste becak (fietstaxi) bestuurders kenden me al bij naam en wisten dat ik zoveel mogelijk lopend deed, ik werd niet meer lastig gevallen in de koopgoot voor toeristen (voornamelijk Indonesische toeristen overigens) en sommige verkopers van koffie en sigaretten (waarschijnlijk de armste mensen, op de plastic en oud-papier verzamelaars na dan) gingen al zover om me als ‘vriend’ te voorzien van gratis (!!) koffie en kreteksigaretten (kruidnagel). Hierbij werd ik natuurlijk wel geacht andere toeristen als klandizie te lokken. Iets wat maar matig succes had overigens.
Na een korte economyclass treinreis ben ik in Solo aangekomen. Dit wordt beschreven als een soort Jogja, maar dan kleiner
Na de eerste nacht snap ik ook waarom juist deze homestay zo rustig is: de wegen eromheen worden door de plaatselijke jeugd ‘s avonds als racebaan gebruikt. Gelukkig houdt het tegen een uur of elf op, omdat dan de buitenpoorten van de kraton dichtgaan. De vleermuizen vliegen hier door m’n enorme open huiskamer, die grenst aan een soort binnentuin. Ze vangen veel mugjes weg die op het licht afkomen. Ben ik erg blij mee! Het huis is ooit van een Nederlander geweest; achter de binnentuin ligt nog een klein binnenplaatsje waar zijn grafsteen uit 1918 rust. Mama, die de homestay runt, tipte me om naar een paar oude ‘erotische’ hindoetempels te gaan. Deze waren lang geleden gewijd aan een aparte cultus binnen de hindoesector. De best bewaard gebleven tempel heeft veel weg van een Incapiramide. E e n a a n t al d ag e n l ate r De plaatselijke attracties heb ik nu wel gezien en ik ben het wel een beetje zat om helemaal geen toeristen tegen te komen. De plaatselijke ‘es-kelapa-muda’ (jonge kokosnoot met ijsblokjes) -verkoper heeft
27
zich over me ontfermd en ik moet ‘s nachts (als hij vrij is) achterop de motor mee om aan al zijn vrienden in Solo (dat zijn er nogal wat...) geshowd te worden. G is te re n n o g w at e xo t i s c h g e g e te n saté van cobra! Deze werd vers voor me geslacht, het bloed opgevangen in een glas en gemixt met Red-Bull om op te drinken. De saté smaakte best lekker, al was het vlees een beetje taai. Het glas bloed heb ik in één teug weggetikt. Vier uur later heb ik daarvan ongelooflijk staan kotsen, alhoewel je van cobra volgens Indonesiërs sterk wordt. Ik snap nu waarom dit haram (door koran verboden voor moslims) voedsel is. Volgens ‘mister coconut’ komt dat omdat ze muizen eten en dus vies bloed hebben. Hij is er als een gek op z’n motor vandoor gegaan en heeft kokosnootsap voor me gehaald, een traditioneel medicijn om de rest ook uit je maag te kieperen. Daarna werd ik naar huis gebracht en moest lang gaan slapen, zodat de volgende ochtend alles beter zou zijn. Dat laatste klopt als een bus!
Dit was overigens niet het eerste traditionele medicijn dat ik probeerde. Nadat m’n kuit wat te lang tegen de hete knalpot (uitlaat) van een motor geleund had, werd een bananenboomblad afgesneden en het sap daarvan in de brandwond uitgesmeerd om het sneller te laten genezen. Echt superlieve mensen hier, ook als ik wat bestel is er altijd wel één persoon die door middel van een aantal vingers aangeeft hoeveel ik hoor te betalen. Zo had ik vanochtend de goedkoopste nassi-kuching met es-the ooit (half bordje rijst, een klodder sambal en een kwart sardientje
met een groot glas ijsthee) voor omgerekend nog geen 25 eurocent! De volgende bestemming wordt KawaIJen, een nationaal park met vulkaan en zwavelmijn. Ben benieuwd, al is daar vast geen internet.
mister coconut
Tot de volgende mail, Meneer cobra
De Cobra
Cobrabloed
28
Sport helpt! Een rondje joggen in het park is niet alleen goed voor lijf en leden, ook de geest knap ervan op. Steeds vaker adviseren hulpverleners mensen met psychische problemen om te gaan sporten, omdat sporten echt helpt tegen bijvoorbeeld depressies. Foolcolor Media gaat met een nieuwe redactie een prachtig boek samenstellen over sport en psychiatrie. Hierin komen interviews met hulpverleners, patiënten die sporten en bekende Nederlandse sporters en een inventarisatie van de verschillende sportmogelijkheden in de regio. Alles natuurlijk voorzien van prachtige foto’s. Voor deze klus zoeken we nog enkele
Enthousiaste redacteuren Bijzonderheden: Je moet cliënt zijn van Lentis of VVN. Interesse in sport en enige ervaring met schrijven strekt tot de aanbeveling. Start: Woensdag 14 maart Tijd: 10:00 – 12:00 uur Waar: Johan van Oldenbarneveltlaan 15 Groningen
29
In de etalage laten we iemand aan het woord met een bijzondere hobby of bezigheid.
H e t is l e u k o m m e n s e n m e t m i j n s c h o e n e n te z i e n r o n d l o p e n .
Deze keer is José Bakker (25) te gast in onze etalage. Zij is bij onze lezers misschien beter bekend als ‘Spons’, het pseudoniem waaronder ze in elke Foolcolor Magazine een schilderij maakt. Deze keer hebben we het over een andere hobby van haar: het versieren van schoenen. Dit doet ze nu zo’n drie jaar. Ze is begonnen met dit ‘pimpen’ van schoenen omdat ze geen bijpassende schoenen had bij een jurk. Ze had toen een paar witte schoenen, die ze in de kleuren van de jurk beschilderd heeft: goud met roze bloemen. José heeft ook nog andere hobby’s: schilderen, keramiek en muziek maken. Dat laatste doet ze op de computer. De meeste hobby’s beoefent ze bij de Sprong, maar de schoenen beschildert ze thuis. Als ze er zin in heeft, het gaat in fases. Tot nu toe heeft ze al ongeveer 25 paar schoenen beschilderd. Soms werkt ze in opdracht, dan koopt de klant een paar schoenen, die zij dan versiert zoals die klant het wil of naar eigen inzicht. Gewoonlijk koopt ze echter zelf de schoenen. Meestal witte, van leer of van stof. Ze vindt het prettig als ze haar eigen fantasie kan volgen bij haar ontwerpen. De prijs van het pimpen van een paar schoenen varieert van zo’n 30 tot 60 euro. Sinds enige tijd heeft ze ook een website, waarop je haar schoenen kunt bekijken. Ze werkt niet onder druk, ze beschildert alleen schoenen als ze toevallig een paar in huis heeft. De inspiratie komt vanzelf: ‘Ik weet nooit wat het wordt.’ Soms lijken de twee schoenen van één paar zelfs niet op elkaar. Ze heeft een paar schoenen voor haar opa beschilderd en die loopt daar ook mee op straat. Hij heeft tevens een gepimpte hoed van haar gekregen. Daarnaast versiert José tassen. Als ze zou moeten stoppen met haar hobby’s zou ze doodongelukkig worden: ‘Het hoort bij mij, ik weet niet beter. Ik kon eerder tekenen dan praten.’ José zou het ook leuk vinden om eens in
een echte galerie te exposeren. Ze heeft al in het Accare-gebouw en in De Enk geëxposeerd. Nu hangt er werk van haar in een pastorie in Vierhuizen. Met haar schoenen heeft ze al eens in Het Paleis aan de Korreweg gestaan. Ze houdt er niet van als er zogenaamde ‘Minerva-regels’ aan haar kunstwerken worden gesteld, dat is niets voor haar. Het gaat vanuit het gevoel. Onze lezers kan ze ook aanraden om schoenen te beschilderen: ‘Als je een kwast kunt vasthouden en je hebt een paar schoenen, dan kun je het ook doen. Je kunt het zo mooi maken als je zelf wilt.’ Ze heeft zelfs een paar peuterschoentjes beschilderd. Bij uitzondering gebruikt ze ook wel eens donker gekleurde schoenen
of laarzen, dit geeft weer een heel ander effect. De schoenen hebben niet het eeuwige leven, daarom probeert ze zo min mogelijk te schilderen in de plooien. Haar opa maakt al wandelend reclame voor haar werk: ‘Het kan hem niet schelen wat de mensen van hem denken.’ • Joanne Hillenga, Roelien Raidt • Foto: Cindy van Helden
De websites: www.gepimpteschoen.mysites.nl www.spons.mysites.nl
30
Wat voor therapieën zijn er allemaal op de markt? Het aanbod is groot. In deze rubriek bespreken we elke twee maanden een minder bekende of nieuwe vorm van therapie. Heb je zelf ervaring met een niet-reguliere behandeling en zou je die willen delen, dan nodigen we je graag uit hierover te vertellen.
31
In 1930 werd deze vorm van therapie uitgevonden en toegepast in de psychiatrie door de Italiaanse neurologen Ugo Cerletti en Lucio Bini. Electro Convulsion Therapy werd gebruikt om patiënten die niet goed reageerden op therapie en medicatie met een door elektriciteit opgewekte epileptische aanval te behandelen. In 1939 kwam de behandeling ook in Nederland in zwang. Men dacht toen goede resultaten te behalen met deze vorm van therapie. ECT wordt door heel veel mensen gezien als moord op de geest, want door de therapie kan het gebeuren dat mensen een deel van hun geheugen (tijdelijk) verliezen. Toch is de behandeling in Nederland sinds 1999 vrijgegeven. Dit houdt in dat ECT als een normale behandeling voor een bepaalde groep patiënten (patiënten die niet goed reageren op therapie en antidepressiva) wordt gezien en waarvoor geen aparte verantwoording hoeft te worden afgelegd. In de vorige eeuw werden de elektroshocks uitgevoerd zonder narcose en in de film ‘one flew over the cuckoo’s nest’ krijg je een goed beeld van hoe barbaars het er toen aan toeging. Het moet meer dan vreselijk zijn geweest voor de patiënten.
Tegenwoordig krijgt de cliënt een injectie tegen pijn en een spierverslappend middel (om de spiertrekkingen tegen te gaan). De elektroden worden op de slapen aangebracht, een rubberen bijtstang wordt in de mond gedaan. De cliënt gaat onder algehele narcose. Pas dan wordt er een stroomstoot gegeven. De cliënt merkt er niets van en herinnert zich meestal niets van het hele gebeuren. Recentelijk onderzoek heeft bewezen dat deze behandeling inderdaad heilzaam kan zijn. Toch zijn grote groepen mensen tegen de behandeling. Meestal zijn het patiënten met een ernstige depressie en mensen die niet reageren op behandeling met medicijnen die kiezen
voor deze therapie. Sommige patiënten verdragen bepaalde medicijnen niet (vaak oudere hartpatiënten of bij zwangerschap). ECT heeft snel effect en wordt daarom ook gebruikt wanneer iemand een ernstige psychose heeft (psychotische depressie), of een manische psychose bij cliënten die lijden aan een bipolaire stoornis. Soms wordt ECT toegepast bij schizofrenie. We r k i ng v a n E C T Bij ECT wordt opzettelijk een epileptische aanval opgewekt door middel van het toedienen van een korte stroomstoot. Door ECT worden de concentraties van de verschillende neurotransmitters in de hersenen beïnvloed. Bij depressie denkt men dat deze concentratie van neurotransmitters is verstoord. Tevens wordt tijdens een epileptische aanval een grote hoeveelheid hormonen in de hersenen uitgescheiden. Deze hormonen hebben invloed op andere hormoonproducerende organen. Hierdoor zou een normaal niveau van hormonen worden bereikt. Patiënten gaan zich daardoor beter voelen. B i j we r k i ng e n Er zijn altijd risico’s bij een behandeling. Zeker de risico’s die de narcose met zich meebrengt. De meest gemelde bijwerking is geheugenverlies. Patiënten herinneren zich meestal weinig van de dag voorafgaand aan de ECT. Ook het korte termijn geheugen is vaak een tijdje aangetast. In veel gevallen treedt na een paar dagen herstel van het geheugen op. Intelligentie en het denkvermogen worden niet aangetast en men wordt ook niet dement van een ECT. Nog steeds zijn er twee kampen en wordt de behandeling door het grote publiek gevreesd. Veel (oud) onderzoek ‘bewees’ ook dat de elektroshock helemaal niet gunstig was voor de cliënt. Er is nu echter nieuw onderzoek gedaan waaruit blijkt dat de hersenen juist verbeteren door een elektroshock. ECT wordt op veel plaatsen in Nederland toegepast. In alle academische ziekenhuizen en psychiatrische afdelingen van algemene psychiatrische ziekenhuizen.
B e h a n d e l i ng Als men je voorstelt om ECT te ondergaan (Gemiddeld zijn 12 behandelingen nodig), laat je dan goed voorlichten. Meestal hebben ziekenhuizen wel een video die je kunt bekijken. Schrijf op wat je vergeten bent, zoals namen of feiten. Vraag er naar bij de verpleging of de familie. Mogelijke bijwerkingen zijn hoofdpijn, spierpijn of misselijkheid. Hiervoor zijn medicijnen beschikbaar. Ben je bezorgd over eventueel geheugenverlies dan kun je jezelf helpen door het bijhouden van een dagboekje in combinatie met een agenda. In het dagboekje kun je opschrijven wie er op bezoek is geweest, wat je hebt gedaan, met wie je hebt gesproken, welke boodschappen je nodig hebt, enz. De agenda helpt je afspraken niet te vergeten en zo voorkom je onaangename verrassingen. Op redelijk korte termijn verdwijnen deze bijwerkingen. • Elisabeth Smelik • Foto: Inge Jansen
32
postv @ k in Graag wil ik reageren op het artikel in Postv@k in, van Foolcolor december nr.2011. Ik zit in een factteam, dat staat voor ”betrokken,betrouwbaar en bereikbaar.” Dat geldt wel wat betreft mijn spv-er, maar toen ik in crisis raakte en mijn spv-er ziek was, ben ik tijdens mijn crisis 2 weken aan m’n lot overgelaten. Ik had in het weekend de crisisdienst gebeld, een paar keer, en ze zeiden mij dat maandag mijn spv-er mij zou bellen. Echter werd ik s’maandags door een andere spv-er gebeld (C.) omdat mijn eigen spv-er ziek was. Ik raakte in de war en werd erg angstig, het gesprek met deze spv-er vond ik alles behalve prettig, Ik gaf aan niet met hem te kunnen praten en dat ik iemand anders wilde spreken. Hij zei dat ik dan tot morgen moest wachten, dan was er een andere spv-er (P.) die ik al eens eerder gesproken had voor mij beschikbaar. Toen begon hij over m’n huisdieren te vragen waar ik op dat moment helemaal niet voor in was,toen werd de hoorn erop gegooid. Ik ben naar een vriendin gegaan en deze maakte zich ernstige zorgen. Ze heeft naar Lentis gebeld en haar zorgen uitgesproken en vroeg of mijn psychiater er was, die was er wel maar die had geen tijd. Toen heeft ze gevraagd of er dan een andere psychiater naar mij kon kijken, dat kon niet. Deze vriendin heeft een paar keer naar het fact gebeld met de vraag of er een vrouwelijke spv-er of pzt-er met mij kon praten want het ging echt niet goed met mij en ik had hulp nodig. Er werd beloofd dat een vrouwelijke pzt-er mij zou bellen deze ochtend maar er werd niet gebeld. mijn vriendin belde weer terug, er werd gezegd dat de betreffende pzt-er ergens een huisbezoek had en dat ik voor 12 uur door haar gebeld zou worden; er werd weer niet gebeld. Mijn vriendin belde nogmaals op en toen werd er gezegd dat ik binnen een uur gebeld zou worden; Ik werd gebeld maar niet door de pzt-er maar de coördinatrice. Deze vertelde mij dat de dienstdoende spv-er(C.) mij had gesproken en dat het een goed gesprek was geweest met goede afspraken. Ik zei dat dat niet zo was ,dat ik angstig werd van deze persoon en hoe het gesprek voor mij was, daar had ze geen oor naar, ik moest de betreffende spv-er, C. bellen. Hierdoor werd ik nog angstiger, er werd niet naar mij geluisterd. Ik verkeerde in een randpsychotische toestand, was erg angstig en achterdochtig maar het werd niet serieus genomen. Uiteindelijk heb ik m’n huisarts gebeld en ik kon direct komen, deze heeft mijn medicatie verhoogd en diazepam gegeven zodat ik het een beetje uit kon houden thuis in m’n eentje, mijn huisarts zei dat hij contact opnam met het Fact en m’n huisarts zou terug gebeld worden door mijn psychiater. De volgende dag heb ik weer naar het Fact gebeld met de vraag of ik de spv-er P. kon spreken die ik eerder had gesproken ,vlak voor m’n crisis. Het secretariaat vertelde mij dat ik alleen de spv-er C. die ik gisteren gesproken had kon bellen, ik vertelde dat ik dat niet wilde en dat C. gisteren had gezegd dat ik vandaag met P. kon spreken, “ik kan je alleen met C. door verbinden.”zei ze. Toen vroeg ik of ik de coördinatrice kon spreken, ik kreeg haar meteen aan de lijn en zij zei dat ik toch echt met C. moest bellen. Toen ik vroeg wat er aan de hand was, waarom ik verplicht werd om met C. te praten en dat mij door C. was gezegd dat ik P. kon spreken en dat het fact op deze manier niet werkt voor mij, zei ze dat volgens de onderzoeken het fact juist heel goed functioneerde en dat ze nu op moest hangen, einde gesprek. Om een lang verhaal kort te maken; na 2 weken was mijn eigen spv-er weer beter en ik werd de volgende dag opgenomen in de kliniek. De dienstdoende psych. waar ik een intake mee kreeg was een oude psych van mij, ik was opgelucht , hij nam mij wel serieus en behandelde mij met respect. Tijdens mijn opname was mijn eigen psych 4 weken met vakantie en werd ik behandeld door een andere psych. Mijn medicatie werd in goed overleg met mij aangepast. Ik had deze psych gezegd dat ik misschien wel een andere psych wilde dan de huidige die ik had. Na 4 weken ging ik met ontslag, mijn eigen psych was ook weer terug maar die nam geen contact met mij op, een goedendag kon er nog niet van af. Tijdens mijn ontslaggesprek met die vervangende psych werd mij verteld dat m’n eigen psych had gezegd dat als ik een andere psych wilde ik maar naar een andere afdeling moest, als ik in het fact wilde blijven moest ik maar accepteren dat hij mijn psych. Was. Mijn huisarts is nooit benaderd door het fact. Behalve met mijn spv-er is mijn vertrouwen in het fact helemaal weg. Het feit dat ik mijn eigen naam hier niet gebruik zegt al genoeg… Loeloedji
In oktober heb ik met mijn moeder de toneelvoorstelling ‘Apendans’ mogen zien. Het was erg de moeite waard van het zien. Uitbeelden hoe het is als iemand psychisch ziek is en de gezonde mensen eromheen. Mijn complimenten ervoor en ook de licht- en geluidseffecten waren de moeite waard. Fijn dat jullie willen proberen een vervolgproductie te maken. Het zou mooi zijn als jullie ook de mens in de maatschappij zouden kunnen bereiken, hoe het is om te lijden aan een psychiatrische stoornis! Het heeft mij en mijn moeder erg goed gedaan, er zaten ook leuke humoristische momenten in, wat de beladenheid van het onderwerp eraf haalt. Ik wil zeggen: ga zo door!
Iederéén is gek. Dat denk ik ook. Ik verbaas me vaak over mezelf en anderen. Ik glimlach of lach. Ik stap in de verkeerde trein, naar Delfzijl i.p.v naar Roodeschool, Die 4 minuten later komt. Ik ben in Bedum en niet in Baflo. Ik lijk wel gek. En ik scheld op mezelf en lach. Een vriendin kan haar agenda niet vinden, Ik kijk ook even en ja hoor ik vind hem. We lachen, herkenning. Gek hè? In kroeg “De Beurs” is het een gekkenhuis, zo druk voor Sinterklaas. Stoelen en mensen gaan als pionnetjes heen en weer, een geinig gek gezicht. Ik geniet ervan. Al die vroege reclame voor Sint en kerst, Ik doe er niet aan mee, ik glimlach om al die drukte. Wat een gekheid. Dit kabinet vertelt mij wat ik moet doen, inspanningsverplichting. Of ik gek ben, dat doe ik m’n hele leven al. Netjes gezegd ik vind het niet wijs, ze hebben niet veel respect voor chronisch zieken en mensen met een beperking. Maar ik laat me niet gek maken. Lies.
33
OP EEN RIJ
In deze rubriek staat kort nieuws uit de ggz. Raadpleeg voor actuele berichten onze website www.foolcolormedia.nl
Te l e t h e r a p i e Hulp vanuit de luie stoel, in alle anonimiteit? Steeds meer mensen zoeken online hulp. Vorig jaar maakten zeker 180.000 er gebruik van. Het online aanbod bestrijkt een breed spectrum van psychische, sociale en maatschappelijke problemen. Denk bijvoorbeeld aan: alcoholproblemen, eenzaamheid of suïcidale gedachten. Uit onderzoek bleek de belangrijkste motivatie: de anonimiteit. Veel mensen vinden het moeilijk en schaamtevol om te praten over hun problemen. E-hulp kan dan uitkomst bieden. Zelf heb ik ook ooit een e-therapie gevolgd voor ‘mijn probleem’. Ik had toen al zoveel ‘live’ therapie gevolgd, dat ik niet nóg een hulpverlener onder ogen durfde te komen. Mijn bezwaar tegen e-therapie was uiteindelijk juist die anonimiteit. Voor mijn gevoel was ik voor de hulpverlener maar een nummer. De therapie was voor mij een mislukking die 1000 euro kostte, weliswaar verzekerd. Toch kan ‘telezorg’ heel goed werken. Bij de GGZ Noord-Holland gebruikt men het om uitbehandelde psychiatrische cliënten te begeleiden en stabiel te houden. Als het even minder gaat met de cliënt kan hij/zij onmiddellijk een hulpverlener spreken. Of een lotgenoot. Het is echter niet anoniem. Hulpverlener en cliënt spreken en zien elkaar via een beeldscherm, met een soort Skype. Volgens de hulpverleners is dat heel belangrijk. Om te ‘zien’ of de ogen op en neer schieten van iemand met schizofrenie, of het een puinzooi is in huis. Om juist te ‘zien’ hoe iemand erbij zit, in zijn luie stoel.
G E ZO C H T D O O R L E N T I S : S C H R I J V E R S! (De groep wordt aangeboden door Linis, voor mensen die een behandeling doen bij Lentis.)
Lijkt het jou leuk om al schrijvend te werken aan jouw herstel? Dan is er nu een heel spannend project bij Lentis: De schrijvende bondgenotengroep. Het is een groep met maximaal acht deelnemers, begeleid door twee ervaringsdeskundigen, die heilig geloven in de kracht van schrijven. Schrijven kan pittig zijn en confronterend, maar je kunt er ook veel van leren. Wil je ontdekken wat jouw ambities zijn, jouw stijl... Jouw kracht? Tijdens de eerste, prille ontmoeting leer je elkaar rustig kennen. De volgende keer vertellen de ervaringswerkers iets over de vier fasen van herstel, waar zij –uiteraard‘ervaring’ mee hebben. Aan de hand daarvan bepaal je samen de belangrijke thema’s. Je gaat het óók hebben over de impact van de ziekte op jouw leven. Natuurlijk zul je schrijven en schrijven, waarbij trouwens het plezier voorop staat. Langzaam maar zeker zal ieder ontdekken wat voor hem/haar de beste strategieën zijn -en welke mindere. Je hoeft, voor alle duidelijkheid, geen Harry Mulisch te zijn. Wat telt is dat jij het leuk vindt om te schrijven en daarin iets kwijt kunt. De ontmoetingen zijn eens in de twee weken, Ze duren twee uur, met pauze. Heb je interesse, dan kun je bellen naar: 050-5223322. Dit is het nummer van Bureau Ervaringsdeskundigheid Linis aan de Hereweg in Groningen. Dus, schrijf ze! Oh nee, bel ze. Sjoerd
I n tu ï t i e . . s c hm i n tu ï t i e!
De laatste tijd verschijnt het ene boek na het andere over intuïtie. Het krijgt de status van een wondermiddel, vele malen trefzekerder dan ons slome, overgewaardeerde bewustzijn. Een interessant tegengeluid geeft Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman. Hij bepleit: Neem de tijd en denk goed na! Volgens Kahneman beschikt ieder mens over twee denksystemen. Het ene is snel, automatisch, onbewust en.. juist! intuïtief. Het tweede systeem is traag en bewust en neemt de tijd. Meestal gebruiken wij het eerste. Vaak bewijst het ons prima diensten. Als we bij ieder besluit diep nadachten, zou de dag te kort zijn en onze rimpels talloos. Echter; het systeem kan een mens flinke loeren draaien. Een paar voorbeelden. Toen artsen lazen dat bij behandeling A negentig procent overleeft en bij behandeling B tien procent van de patiënten sterft, kozen zij massaal voor behandeling A. Het woord ‘sterfte’ zorgde blijkbaar voor benauwdheid, want A en B komen op hetzelfde neer: negentig procent overleeft en tien procent sterft. Over artsen gesproken.. veel van hen trappen in nog een denkfout, namelijk: oneindig zelfvertrouwen. Artsen die met volle zekerheid achter hun diagnose stonden, zaten er bij nader onderzoek (van het lijk) in veertig procent van de gevallen naast. Deze denkfout bleek –wel zo eerlijk- bij meer beroepsgroepen hardnekkig, niet alleen bij artsen die met een lijk achterbleven. Vind je dit stof tot traag nadenken? Lees dan Thinking, Fast and Slow van Daniel Kahneman.
34
Retourtje Hilversum Lotte hoort stemmen en ziet dingen die er niet zijn. Zij denkt dat de interviewster van een tv-programma steeds tegen haar praat. Haar man en dochter zijn ongerust en willen dat er actie ondernomen wordt. Lotte besluit echter iets anders. Zij onderneemt zelf actie. 35 minuten
Joris, vakantie wordt nachtmerrie Acht mensen hebben zich opgeven voor een weekje vakantie. Bij aankomst wordt een bijsluiter van medicijnen tegen psychoses gevonden die Joris heeft verloren. De conclusie wordt snel getrokken: Joris is psychiatrisch patiënt. Hij wordt uitgelachen, genegeerd en behandeld alsof hij een klein kind is. Tijdens het afruimen na de lunch heeft Joris er genoeg van. De bom barst... 30 minuten
Bedankt voor alles
ierover krijgt hond. contacten hem. atten. itdraait. t had.
Frank is een man met sociale angst. Wekelijks heeft hij hierover gesprekken met Marjolein, zijn hulpverlener. Op een dag krijgt hij voor een paar weken een logéhond. Hij krijgt hierdoor leuke contacten met andere mensen en deze hond wordt belangrijk voor hem. Ondertussen gaat hij, op advies van zijn hulpverlener, chatten. Eén contact loopt zó goed, dat het op een afspraak uitdraait... 38 minuten
ca Nicolai
Arbeidsongeschikt door psychische klachten?
WAO & PSYCHE Bel voor gratis advies Werkgroep WAO & Psyche T 050-571 39 99 Telefonisch spreekuur ma: 13:00-15:00 uur do: 10:00-12:00 uur www. waoenpsyche.nl
Neus &Neus
Een jonge vrouw, opgenomen in een psychiatrische kliniek, werkt aan de terugkeer in de maatschappij. Slaagt zij erin ondanks de druk die haar omgeving op haar uitoefent haar eigen keuzes te maken? DVD 30 minuten
5,-
Supercliënt
per stuk
• Henk de Vries
Soap
35
Foolcolor World Wide
Nieuwzeelander met Foolcolor in Teletubbiedecor
Arabier met jachtvalk en KlantenKrant, Verenigde Arabische Emiraten
Kijk ook eens op onze website:
www.foolcolormedia.nl Geld terug?
Dag en nacht bereikbaar Telefonisch 050 - 525 0000 of
0900 - 0767
(5ct/min)
Vrijwilliger worden bij Sensoor Groningen/Drenthe z.o.z.
Chat en e-mail www.sensoor.nl Bellen met de vrijwilligers van Sensoor Groningen/Drenthe, 7 dagen en nachten per week voor een gesprek van mens tot mens. Inloggen voor een chat-gesprek kan op verschillende tijden, kijk op www.sensoor.nl Alle contacten zijn anoniem en vertrouwelijk. .Een goed gesprek kan heel veel doen als je het even moeilijk hebt.
‘Dag en Nacht echte aandacht’
Lees alles over de eigen bijdrage en hoe je geld terug kunt krijgen. Vraag naar de folder bij je hulpverlener.
