m 27 augustus. colofon. Wat staat daar nou?

21e jaargang no 13

vrijdag 18 augustus 2006

Uitgave: Protestantse Gemeente Arnhem

Verschijnt 21x per jaar

Thomasweek 19 t/m 27 augustus

colofon Redactie: Rita Hop, Lyonne Verschoor, Ruud van Veen en Arjen van Voorst (eindredactie tel. 3611694) bereikbaar via mail: [email protected] Wijknieuws: afgeven bij wijkredacties vermeld in de kop boven elke wijk Redactie en administratie Kerkperspectief Kerkelijk Bureau, Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem tel. 026-4420987 Postbankrekening 2571164 Jaarabonnement € 20,00 Digitaal abonnement € 11,50

De werkgroep Thomasvieringen Arnhem organiseert een Thomasweek van zaterdag 19 augustus t/m zondag 27 augustus 2006

Advertenties: W.A. van Woerkens Deurnestraat 22, 6843 PR Arnhem

‘Wat staat daar nou?’ · · · ·

telefoon (026) 381 1103 [email protected] Druk: digidruk VANDENHUL BV

Een (picknick) tafel om samen te eten Een kerk om in te vieren Een groep mensen om te gaan wandelen Een living statue

Thomasvieringen zijn genoemd naar een leerling van Jezus. Naar de ‘ongelovige’ Thomas die bekend staat om zijn twijfel en zijn vragen. Thomasvieringen zijn kerkdiensten met ruimte om te zoeken. Mensen van allerlei kerkelijke ‘smaken’, herintreders of (zogenaamde) beginners komen samen. Met hedendaagse openheid in een oud kerkgebouw. Thomasvieringen: wil je (weer) eens proeven hoe dat gaat? Van harte welkom Honger hebben – eten geven en ontvangen – breken en delen Woorden die passen bij het thema van bijna alle Activiteiten in de Thomasweek

Van de redactietafel Kopij voor de volgende uitgave van KERKPERSPECTIEF (no. 14) kunt u inleveren uiterlijk dinsdag 29 augustus a.s. vóór 12.00 uur bij het KERKELIJK BUREAU, Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem of per e-mail naar het emailadres: [email protected]

Het programma van de Thomasweek vindt u elders in dit blad. Wij maken u er op attent dat uitgave no. 14 weer bestemd zal zijn voor 2 weken.

ROOSTER EREDIENSTEN

ZONDAG 20 AUGUSTUS 2006

ZONDAG 27 AUGUSTUS 2006

9e zondag van de zomer

10e zondag van de zomer

1e coll.: Diaconie 2e coll.: KerkinActie: Zending 3e coll.: Onderhoud gebouwen

1e coll.: Diaconie 2e coll.: Plaatselijk kerkenwerk 3e coll.: Onderhoud gebouwen

OPSTANDINGSKERK Rosendaalseweg 505

10.00 uur

ds. E.I. Pot

10.00 uur

ds. E.I. Pot, belijdenisdienst

DIACONESSENKERK Iz. Evertslaan 11

10.00 uur

ds. L.J. Verschoor-Schuijer

10.00 uur

voorbereid door wijkkerkenraad

SIONKERK Callunastraat 6

09.30 uur

ds. H. Hoekstra

09.30 uur

pastor J.P. Visser, Kraggenburg

DE RANK Groen van Prinstererstraat 5

10.00 uur

ds. S.A. van der Veer

10.00 uur

ds. S.A. van der Veer

EUSEBIUSKERK Kerkplein 1

10.15 uur

ds. M. Werkhoven

BETHLEHEMKERK Honigkamp 25

10.00 uur

ds. G.J. van Asselt, Emmen

10.00 uur

ds. M.H. Leistra

SALVATORKERK Salvatorplein 274

10.00 uur

ds. I. Lodewijk

10.00 uur

ds. G. Stegeman, Arnhem

RIJKERSWOERD Oec.Wijkcentr. 10.00 uur Mr. J.M. de Kempenaersingel 2

liturgiegroep

10.00 uur

ds. G.J. van der Stouw, Arnhem

DE KANDELAAR Den Haagweg 1

ds. H. Oostdijk-van Andel, bed. H. Doop

09.30 uur

ds. I. Lodewijk, viering H.A.

BONIFATIUSKERK Huissensedijk 10

zie De Kandelaar

10.00 uur

ds. H. Oostdijk-van Andel

WAALSE KERK St. Catharinaplaats 1

zie Eusebiuskerk

VRIJZ. PROT. en REMONSTR. Parkstraat 31-A

Zie Eusebiuskerk

10.15 uur

ds. R.H. Esveld, Den Haag

09.30 uur

geen dienst

pas de culte

EVANG. LUTH. GEM. ARNHEM Spoorwegstraat 8-10

10.30 uur

ds. J.J.H. Bras, Zutphen

10.30 uur

ds. K. Touwen

Dorpskerk SCHAARSBERGEN Kemperbergerweg 802

10.00 uur

drs. J. Koudijs, Doetinchem

10.00 uur

ds. L.J. Verschoor-Schuijer

Overige diensten onder verantwoordelijkheid van de kerken Ziekenhuis RIJNSTATE Wagnerlaan 55

10.15 uur

pastor M. Siermann

10.15 uur

niet bekend

K.K.C. HET DORP Dorpsbrink 1

10.30 uur

ds. M.H. Leistra

10.30 uur

ds. P.F. Boomsma, Westervoort

Verz. huis VREEDENHOFF Nieboer Esperantolaan 2

10.00 uur

ds. J.P. Eijgenraam

10.00 uur

ds. I.M.J. Eldering-Jonckers

Verz. huis DE DRIE GASTHUIZEN Rosendaalseweg 485

10.00 uur

ds. G.J. van der Stouw, Arnhem 10.00 uur

hr. H. Makkinga, Didam

Verpl.huis REGINA PACIS Velperweg 158

11.00 uur

pastor J. Mulder

11.00 uur

pastor J. Mulder

Verpl.huis ELDERHOEVE Elderhofseweg 51

10.30 uur

pastor A. Bakker, Amstelveen

10.30 uur

pastor H.J. Vossebeld

Verpl.huis MARTINUSHOF Slochterenweg 2

10.30 uur

pastor B.J. Bergen dienst van Schrift en Tafel

10.30 uur

ds. D.J. Bakker

-2-

ROOSTER EREDIENSTEN

ZONDAG 3 SEPTEMBER 2006 11e zondag van de zomer

de collectes

1e coll.: KerkinActie: Medisch werk 2e coll.: Plaatselijk kerkenwerk 3e coll.: Onderhoud gebouwen

Zomer-Zendingscollecte KerkinActie.

OPSTANDINGSKERK Rosendaalseweg 505

10.00 uur

ds. J.P. Eijgenraam, viering H.A.

gehouden. Dit jaar staat een project in

DIACONESSENKERK Iz. Evertslaan 11

10.00 uur

ds. G. van Asselt, Apeldoorn

SIONKERK Callunastraat 6

09.30 uur

DE RANK Groen van Prinstererstraat 5

10.00 uur

Op 20 augustus wordt in veel gemeenten de jaarlijkse Zomer-Zendingscollecte Roemenië centraal. Het protestants seminarie in Cluj stimuleert de toenadering tussen verschillende kerken in

ds. A.A.A. Schiebaan, Beekbergen

Roemenië. Roemenië kent een ingewikkelde kerkelijke situatie. Het groot-

EUSEBIUSKERK Kerkplein 1

ds. S.A. van der Veer geen dienst

BETHLEHEMKERK Honigkamp 25

10.00 uur

pastor J. van der Weide

W-/ZORGCENTR.”WAALSTAETE” Waalstraat 36

10.00 uur

ds. H. Hoekstra, viering H.A.

SALVATORKERK Salvatorplein 274

10.00 uur

ds. M.A. Maan, Arnhem, bed. H. Doop

ste deel van de Roemenen hoort bij de Orthodoxe kerk. De protestantse kerken vormen een kleine groep, die onder het communisme werd gediscrimineerd. Ook etnische verschillen spelen een belangrijke rol. Tussen verschillende bevolkingsgroepen heerst over en weer onbegrip en het wantrouwen is groot. Foka van de Beek, die sinds 2005 door KerkinActie is uitgezonden naar Cluj, zegt: “Mijn opdracht is om

RIJKERSWOERD Oec.Wijkcentr. 10.00 uur Mr. J.M. de Kempenaersingel 2

ds. Y.M. Voorhaar, startzondag

DE KANDELAAR Den Haagweg 1

ds. H. Oostdijk-van Andel, startzondag

is aan de Hongaarse Reformátuskerk,

BONIFATIUSKERK Huissensedijk 10

zie De Kandelaar

Roemeense gereformeerde kerk en

WAALSE KERK St. Catharinaplaats 1

pas de culte

09.30 uur

naast het docentschap aan het theologisch instituut, dat met name gelieerd ook contacten te leggen met de kleine andere Roemeense kerken en instituten. Juist omdat ik onafhankelijk ben, kan ik misschien een rol in de verdere toena-

VRIJZ. PROT. en REMONSTR. Parkstraat 31-A

10.15 uur

ds. G. Berveling, Zwolle

dering spelen.”

EVANG. LUTH. GEM. ARNHEM Spoorwegstraat 8-10

10.30 uur

ds. K. Touwen, voll. hoofddienst

Collecte KerkinActie Medisch Werk

Dorpskerk SCHAARSBERGEN Kemperbergerweg 802

10.00 uur

Op zondag 3 september wordt gecolds. H. Spoelstra, Oosterbeek

Overige diensten onder verantwoordelijkheid van de kerken Ziekenhuis RIJNSTATE Wagnerlaan 55

10.15 uur

ds. Th.A.R. de Zwart

K.K.C. HET DORP Dorpsbrink 1

10.30 uur

dr. J.G. te Lindert

Verz. huis VREEDENHOFF Esperantolaan 2

10.00 uur

hr. P.R. de Lepper, Rheden

Verz. huis DE DRIE GASTHUIZEN Rosendaalseweg 485

10.00 uur

Verpl.huis REGINA PACIS Velperweg 158

11.00 uur

Verpl.huis ELDERHOEVE Elderhofseweg 51

10.30 uur

Verpl.huis MARTINUSHOF Slochterenweg 2

10.30 uur

lecteerd voor het medisch werk van KerkinActie. In het collectemateriaal staat het werk van de partnerorganisatie AFSA centraal, de Aids Foundation of South Africa. AFSA is een koepelorganisatie, die talloze kleine Zuid-Afrikaanse organisaties op het platteland ondersteunt met hun aidsprogramma’s. Die kunnen uiteenlopen van bewustwordingsprojecten (vooral op het Zuid-

ds. K. Dijk, Duiven

Afrikaanse platteland heerst een enorm taboe op hiv en aids) tot thuiszorg voor

pastor J. Mulder

terminale aidspatiënten. Eén van de projecten die door AFSA begeleid worden,

pastor J. Bakker

is het programma van de Methodisten kerk in Hillcrest, een klein dorp in Kwa

hr J.P. Rijnbende, Rheden

Zulu Natal. Zij geven voorlichting over aids en praktische steun aan aidsslachtoffers in vier plattelandsgebieden. - 3-

OECUMENISCHE DIENSTEN WOON-/ZORGCENTRUM “WAALSTAETE”, Waalstraat 36 Elke vrijdag 15.00 uur 18 aug. ds. M.H. Leistra 25 aug. pastor A. Bottenberg 01 sept. pastor J. van der Weide 08 sept. ds. H. Hoekstra VERPLEEGHUIS “HEIJENDAAL”, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur 18 aug. ds. J. ter Avest 25 aug. hr. H. Makkinga, Didam 01 sept. pastor H. ten Have 08 sept. pastor M. van Ravenswaaij-van Brussel, Ede

KERKDIENST voor IEDEREEN GROTE- of EUSEBIUSKERK Kerkplein 1 Wanneer: Zondag 20 augustus Aanvang: 10.15 uur Voorganger: ds. M. Werkhoven, predikant Parkstraatgemeente Orgel: Jack Blok Deze dienst wordt voorbereid door de Vrijz. Prot. en Remonstr. Parkstraatgemeente, Waalse kerk en Doopsgezinde gemeente, alle te Arnhem AVONDGEBED SIONKERK Callunastraat 6

Het programma “Kerk in Arnhem”: wordt iedere zondag van 10.00 tot 11.00 uur uitgezonden op 93,1 m via de kabel óf op FM 105,9 ‘s Avonds van 20.00 tot 21.00 uur wordt het ochtendprogramma herhaald. Het vorige nummer van Kerkperspectief was voor 7 weken. Je denkt dan, ziezo nu heb ik een poosje rust en dat was maar goed ook bij de tropische temperaturen in juli. Maar we leven snel en voor je er erg in hebt zijn de hittegolf en de 7 weken weer voorbij. Ik ga daarom nu aan de slag om u over het programma van de komende 3 weken te informeren. Er zijn weer nieuwe afspraken gemaakt. Op 20 augustus verzorgt ds. K.Touwen de pastorale overweging; op 27 augustus ds. E.W. Tuinstra en op 3 september pastor Robinson. In de interviews zijn de gespreksonderwerpen: het leven van paters (20/8); de activiteiten van het Stadspastoraat in het komende seizoen (27/8) en de kerk van Rozendaal (3/9). Verder leveren Ank Schipper en Martin Pieterse weer hun gebruikelijke bijdrage over de kerkelijke activiteiten en kunst in de kerk. Uw reacties kunt u kwijt op telefoonnummer 361 57 30. Henk te Paske

Elke woensdag 19.15 – 19.45 uur

‘Wat staat daar nou?’ ACTIVITEITEN IN DE THOMASWEEK 19 T/M 27 AUGUSTUS 2006 Zaterdag 19 augustus 17.00 uur

Donderdag 24 augustus 20.00 uur

Samen picknicken in de tuin van de Walburgiskerk. Bij slecht weer gaan we naar binnen. Eten en praten en vrolijk zijn. Schuif maar aan, alleen of samen met een vriend(in), kennis of collega. Het is fijn als je iets mee kunt nemen om te delen, een klein gerecht of iets te drinken. Maar voel je ook vrij om te komen als je zoiets niet bij je hebt!

Een Thomaswandeling. We starten op het Walburgisplein. ‘In Thomasvieringen’, zegt ons motto, ‘doen mensen kracht op om te leven’. Dat kan wandelend ook heel goed. In gesprek met anderen of juist in de stilte of allebei. Ook voor informatieve vragen over (van alles rond) Thomasvieringen is gelegenheid. Eindtijd ca. 21.45 uur.

Zaterdag 19 augustus 19.00 uur

Zondag 27 augustus

Een THOMASVIERING met als thema ‘De hongerigen voeden’. Dit is één van de zeven zogenaamde ‘werken van barmhartigheid’. Bezoekers over de Thomasviering: ‘Ze hebben een sfeer die me helpt stil te staan en open te gaan’. ‘Ze spreken me aan vanwege de creatieve elementen en stiltes’.

Deelname aan de Living Statues. Net als vorig jaar doet de werkgroep Thomasvieringen mee aan het WK Living Statues. Dit keer onder de titel: ‘De wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging’. In de binnenstad van Arnhem, tussen 13.00 en 17.00 uur staan wij vier keer een half uur (misschien wel weer bij de Sabelspoort). Bring a friend

-4-

— Arie Blokland — (1923 – 2006) “Een topman van de locale oecumene” Op maandag 24 juli ontviel ons helaas onze vriend Arie Blokland. Eerder dit jaar had hij al zijn laatste functie voor de Raad van Kerken opgezegd, omdat hij toen ernstig ziek werd. Hij was tot dat moment in januari - ondanks zijn gevorderde leeftijd - nog altijd met redelijk veel plezier de webmaster van de site van de Raad van Kerken Arnhem. Gelukkig hebben we dát werk bij iemand anders kunnen onderbrengen, maar in een heleboel andere opzichten is Arie echter onvervangbaar - zijn opvolgers op geen enkele wijze te na gesproken. Ik heb Arie de meeste van zijn 14 jaren als een bevlogen voorzitter van de Raad mogen meemaken. In de overvolle Diaconessenkerk, waarin wij vrijdag 28 juli in een viering afscheid van hem mochten nemen, nam hij zelf ca 7 jaar geleden ook afscheid, toen hij dat voorzitterschap van de Raad na zoveel (in)spannende jaren neerlegde. Spannend en inspannend, want was hij het immers niet die de Raad in Arnhem “op de kaart zette” ? Het belangrijkste item daarbij was ongetwijfeld de organisatie van de viering van “50 jaar na dato” (de Slag om Arnhem) in 1994 in de Eusebiuskerk, waarin het voor het eerst in Arnhem mogelijk bleek in het openbaar de voormalige “gezworen vijanden” bij elkaar te brengen in een oecumenische viering. Die dienst was in niet geringe mate te danken aan de inzet en het doorzettingsvermogen van Arie, die daarin maatschappelijk gezien een bondgenoot vond in de toenmalige Arnhemse burgemeester Paul Scholten. Binnen en buiten de kerk werd hem (Arie) die geste overigens niet altijd en overal in dank afgenomen. Maar er waren er maar weinigen die gezien de eigen ervaringen in de tweede wereldoorlog en de eigen doorleefde wijze van verzoening met de Duitsers - die hij dankzij zijn geloof kon opbrengen - recht van spreken hadden. Een ander niet te onderschatten “project van Arie” was dat van de boeren en later de vrouwen van het Nicaraguaanse dorp Muelle de los Buyos. Hij heeft daarvoor toen intern en extern stevig gelobbied. Het is wellicht jammer, dat dat project het uiteindelijk in de discussie niet gehaald heeft om als ontwikkelingsproject van de burgerlijke gemeente Arnhem in aanmerking te komen (voorbeeldfunctie, verdubbeling van sponsorgelden etc.), maar Nicaragua lag eind jaren 80 / begin jaren 90 politiek nu eenmaal wat gevoeliger dan voordien. Het project nadien werd dat in Villa El Salvador in Lima (Peru). Al in een veel vroeger stadium was ook Arie degene die via o.a. de Raad van Kerken Arnhem het naaimachineproject van Koerdische vluchtelingenvrouwen in Noord-Irak entameerde. Toen Arnhem zich op de eerste nationale Kerkendag in 1998 in Kampen als oecumenische broedplaats mocht presenteren, is een kleed dat door diezelfde Koerdische vrouwen was geweven en als cadeau aan de Raad in Arnhem was terechtgekomen daar getoond als blijk van verbondenheid. Die verbondenheid was er van zijn kant ook altijd met de ergens in Arnhem gestrande vluchtelingen in een periode dat de samenleving op dat punt wat minder hard was dan nu. Arie heeft het altijd ten zeerste betreurd, dat de werkgroep “politiek” die geïnspireerd door het Evangelie vanuit de Raad van Kerken het gesprek met de lokale politici zou hebben moeten aangaan om hen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te wijzen, nooit goed van de grond gekomen is.

Door zijn overduidelijke aanwezigheid in de toenmalige raadsvergaderingen en zijn geheel eigen wijze van voorzitten was hij vaak en lang aan het woord, ook al omdat hij de grootste dossierkennis had. Wij hebben in hem en met hem een gedreven oecumenicus pur sang verloren en dat in een tijd dat de oecumene in de kerken niet meer zo vanzelfsprekend is. Maar wij zullen zijn wijze lessen van weleer ter harte blijven nemen en in zijn geest verder gaan. Arie, bedankt voor je jarenlange inzet. Aris Kon, secretaris Raad van Kerken Arnhem.

- 5-

PKN-WERKGROEP ‘Kerk en Israël’ Inmiddels zijn we in onze serie over het Hebreeuwse alfabet aangeland bij de vierde letter, de letter Dalet. In het bijbelse en het moderne Hebreeuws klinkt in de Dalet vooral het woord voor deur of poort: Dèlèt mee. In een midrasj (Alfabet van Rabbi Akiva, versie B) wordt de Dalet dan ook genoemd: de poort van de tuin van Eden, die de dienstengelen aan Adam aanwezen. Ik vrees dat hiermee eerder de poort bedoeld werd waardoor de eerste mens en zijn vrouw de tuin verlieten, dan waardoor zij haar betraden. Zij werden immers in de tuin geschapen en verlieten haar dan ook alleen bij het noodgedwongen en definitieve vertrek. Pas daarna werden zij geconfronteerd met de schepping zoals die zich tot op de huidige dag aan ons voordoet, in haar vergankelijke gestalte, met alle voor- en nadelen van dien.

De Kerk en Israël - commissie Arnhem nodigt uit:

De getalswaarde van de Dalet, als vierde letter, is vier. Vier is het getal van de schepping, de materie: vier windrichtingen, vier seizoenen, vier elementen waaruit de schepping is op gebouwd: water en vuur, aarde en lucht. In het scheppingsverhaal zullen we deze vier elementen tevergeefs zoeken. Daar worden wel vier rivieren genoemd, die om de tuin van Eden stromen (Gen. 2:10-14). Die vier elementen zijn afkomstig uit de Griekse filosofie, die echter een duidelijke invloed heeft gehad op het Joodse denken. Dat is bijvoorbeeld te zien bij de Grieks schrijvende Joodse filosoof Philo van Alexandrië, die aan het begin van de jaartelling een zeer uitvoerige, soms mystiek aandoende, getalsleer schreef. Ook in de door de rabbijnen ontwikkelde getalsleer speelt de oudere Babylonische en Griekse getalsleer een rol. Zo is het Hebreeuwse woord voor getalsleer, gematria, regelrecht uit het Grieks afkomstig: geometria!

Programma

Niet alleen de getalswaarde vier, maar ook bepaalde woorden die met een Dalet beginnen, spelen een rol bij dat wat er over deze letter wordt gezegd. Bijvoorbeeld het woord dal dat gering, nederig, arm betekent. Dit woord komt voor in de bekende loflied van Channa in I Sam. 2:8: ‘…Die de geringe uit het stof opheft…’. Een uitleg hierbij (Alfabet van Rabbi Akiva, versie A) ziet deze handeling als het wezen van Gods spreken: God spreekt om de geringe te verheffen, omdat de geringen bij de mensen verre van geliefd zijn! Daarom maken zij aanspraak op Gods bijzondere zorg. In de daarop volgende midrasj (uitleg) wordt deze gedachte alweer gerelativeerd, want: “Wie arm is in deze wereld is rijk in de komende, zoals Israël, omdat zij zich bezighouden met de mitswot (goddelijke opdrachten, mdh)”. Hier speelt de gedachte mee, dat als je je teveel materiële schatten op deze aarde vergaart, dat je wel eens in mindering zou kunnen komen op wat je nog voor je uitstaat in de komende wereld!

Zakelijke gegevens:

Dit neemt natuurlijk niet weg dat het geven van brood aan een arme een vorm van omgaan met de aardse goederen is, die niet te vergelijken is met het voor jezelf verzamelen van rijkdom. Deze twee midrasjiem zijn op deze wijze een les in situationeel denken, naar aanleiding van de letter Dalet en het getal vier als getal van de materie. Marieke den Hartog -6-

VAN MARQUARDT NAAR AUGUSTINUS? Een klein symposium in de Waalse kerk op 9 september 2006 Ter gelegenheid van het tien-jarig bestaan van de Kerk en Israël-commissie Arnhem zal er op 9 september a.s. een symposium plaatsvinden rondom het dan te verschijnen boek Provocatie. Augustinus’ preek tegen de Joden van Dr. Wessel ten Boom, adviseur van de commissie. Centraal zal de vraag staan wat een kerkvader als Augustinus ons op het gebied van het gesprek met Israël heeft te leren. U wordt van harte uitgenodigd om aan deze feestelijke middag met een studieus karakter deel te nemen.

14.00 – 14.30 uur 14.30 – 14.40 uur

Ontvangst met koffie en thee Tien jaar Kerk en Israël-commissie Arnhem, door Mr. Hennie Jacobs, voorzitter 14.40 – 14.50 uur Waarom dit boek?, door Wessel ten Boom [onder voorbehoud ? Red.] 14.50 – 15.10 uur Van Marquardt naar Augustinus, door Dr. Rinse Reeling Brouwer, docent systematische theologie aan de Theologische Universiteit Kampen 15.10 – 16.00 uur Lernen met Augustinus, door Dr. Bert Schuurman, oud-adviseur van de commissie 16.00 – 16.05 uur Presentatie van Provocatie 16.05 – 17.00 uur Gezellig samenzijn

De middag vindt plaats in de Waalse kerk in Arnhem, St. Catharinaplaats 1 (achter de schouwburg) U hoeft zich niet van tevoren op te geven en er zijn geen kosten aan verbonden

AGENDA t/m 10 sept. Walburgiskerk tentoonstelling: Anthonius Abt, Woestijnvader do. t/m zat. 13.00 – 16.00 uur zat. 19 aug. Walburgiskerk 19.00 uur Thomasviering zat. 19 aug. Ev.-Lutherse Kerk 19.00 uur Zaterdagavondkerk ds. K. Touwen en pastor M. van Ravenswaaij-Brussel, Ede zat. 9 sept. Waalse kerk 14.00 – 17.00 uur Symposium Kerk en Israël, afd. Arnhem

DE EERSTE DAG Zondag 20 augustus:

Jesaja 35: 1-10 en Marcus 7: 31-37. “De steppe zal bloeien.....” Onlangs las ik in de krant, dat het bekende lied van Huub Oosterhuis met deze titel gekozen is als nummer één in een top tien van hedendaagse geestelijke liederen. In dat lied heeft “Huub” zich laten inspireren door Jesaja 35. De steppe zal bloeien, de ballingen, die zaaiden in tranen, keren terug met lachen en juichen, de dode zal leven..... In mijn ervaring is dit lied vooral als Paaslied en bij uitvaarten populair geworden. Geen wonder, want het derde couplet verwoordt, op ontroerende wijze, de hoop op de opstanding uit de doden. Merkwaardig is dat de tekst in Jesaja juist dáárover niet met zoveel woorden spreekt. Wel staat er: “Dan worden blinden de ogen geopend, de oren van doven worden ontsloten. Verlamden zullen springen als herten, de mond van stommen zal jubelen”. Zou dat inderdaad de bedoeling van Jesaja zijn? De bloeiende woestijn als een symbool van het hemels paradijs en het springen van de verlamde als een metafoor voor de wederopstanding der doden? Eigenlijk is het omgekeerde het geval. Jesaja spreekt over de vrij concrete hoop dat aan de ballingschap eens een einde zal komen, en heeft als taak het moedeloze volk te zeggen dat ze sterk moeten zijn en niet bang. Jesaja moet kracht geven aan trillende handen en knikkende knieën sterk maken. In het verlengde daarvan stel ik mij voor dat Jesaja bij de blinden denkt aan degenen die er geen gat meer in zien, bij de doven aan hen die hun oren gesloten hebben voor elk hoopvol bericht, de verlamden bij hen die de moed hebben opgegeven en bij de pakken zijn gaan neerzitten.... Vergelijk ook Ezechiël 37 waar op het eerste gezicht sprake lijkt te zijn van een wederopstanding der doden, maar waar het in feite gaat over mensen die de moed hebben opgegeven, die zeggen (v. 11) “Onze botten zijn verdord, onze hoop is vervolgen, onze levensdraad is afgesneden”... Marcus 7 vertelt over een doofstomme die door Jezus wordt genezen. “Alles wat hij doet is goed”, zeggen de mensen: “zelfs doven laat hij horen en stommen laat hij spreken”. Nog altijd roepen de wonderverhalen in de evangelieën bij velen de vraag op of we die verhalen letterlijk of symbolisch moeten lezen. Hoewel ik niet uitsluit dat Jezus werkelijk wonderen verricht kan hebben, denk ik toch dat we ons verstaan van dit verhaal niet daartoe mogen beperken. Tegen de oud-testamentische achtergronden die ik zojuist heb geschetst zouden we het verhaal tekort doen, door het alleen maar letterlijk te nemen. Waar Jezus verschijnt, daar gaan oren open

brood aan de profeten voor te zetten. Als de bediende protesteert omdat 20 broden veel te weinig is voor honderd personen, dan houdt Elisa voet bij stuk: “dit zegt de Heer: ze zullen er van eten en nog overhouden ook:”. Aldus geschiedt. Het verhaal lijkt als twee druppels water op de verhalen over de wonderbare broodvermenigvuldigingen waarover de evangeliën vertellen. Met dit verschil dat de proporties nogal uiteenlopen. 20 broden voor honderd mensen is krap, maar daar kun je je nog wat bij voorstellen. Zeven broden voor vierduizend mensen, dat is “andere koek”... Net als in de evangelielezing van vorige week zit ook hier een verwijzing naar de volkerenwereld. Aan het slot van het verhaal vraagt Jezus: “hoeveel manden vol brood hebben jullie opgehaald toen ik vijf broden brak voor vijfduizend mensen?”. “Twaalf”, luidt het antwoord. “En toen ik zeven broden brak voor vierduizend mensen?” “Zeven”..... Bij de eerste broodvermenigvuldiging verwijzen de getallen naar de joodse wereld: 5 staat voor de boeken van Mozes, de Torah, 12 voor de stammen van Israël. Zeven staat van oudsher voor ‘volheid” , de zeventig volkeren die volgens de wijsheid van die tijd de aarde zouden bewonen. Vier is het getal van de vier windstreken: de hele aarde. Een andere “hint” die ons kan helpen bij het verstaan vinden we in v. 15: daar waarschuwt Jezus voor de “zuurdesem van de Farizeeën en die van Herodes”. Het brood dat Jezus te bieden heeft is anders, biedt een alternatief. Aan het laatste avondmaal wordt duidelijk waarin dat alternatief bestaat: uit breken en delen, dienstvaardigheid en vooruitlopen op de dag van onze bevrijding.... Zondag 3 september:

Zacharia 8: 8.20-23 en Marcus 8: 22-26.

voor de goede boodschap, ogen open voor de tekenen van Gods heil, daar worden mensen weer op hun voeten gezet; ze gaan staan en lopen en spreken... Een pikant detail in het verhaal is dat het zich afspeelt in de “dekapolis”: heidens gebied! De goede boodschap is immers ook voor niet-joden bestemd, voor ons dus....

Marcus 8 vertelt het fascinerende verhaal van een blinde die door Jezus genezen wordt. De genezing verloopt in fasen: eerst ziet hij wel, maar dan lijken de mensen nog op bomen die rondlopen. Als Jezus hem opnieuw de handen heeft opgelegd, ziet de man helder. Het verhaal doet enigszins denken aan dat van twee weken geleden, toen een doofstomme genezen werd. Maar ditmaal zijn we weer in het joodse land. Wat mij treft is in de eerste plaats het “perfectionisme” van Jezus, die geen genoegen wil nemen met een halve genezing. Tegelijkertijd: zelfs bij Jezus is de weg naar heelheid kennelijk een weg die stap voor stap gegaan moet worden. Een tweede element dat opvalt is de opdracht aan de man om na zijn genezing niet het dorp in te gaan. Waarom niet? Misschien wil Jezus hem wel beschermen tegen al te veel aandacht. Eerst maar eens rustig wennen aan het kunnen zien.... Maar je zou het ook meer symbolisch kunnen duiden, zoals Gerben Westra, predikant in Ede doet. Hij schrijft: “Niet terug naar je dorp, naar de vaste, maar vastgeroeste zekerheden. Daar wordt de blik vertroebeld, het verhaal om zeep geholpen..” Een link met de Zacharialezing heb ik helaas niet kunnen ontdekken. Zouden ook mijn ogen vertroebeld zijn? In elk geval: in deze lezing gaat het over Jeruzalem, dat na de ballingschap weer vol mensen zal zijn. De vrolijkheid zal er terugkeren, mensen uit alle volken en talen zullen komen om van de Joden het “geheim” te leren van de God die met hen is.

Zondag 27 augustus:

J.P. Eijgenraam

2 Koningen 4: 42-44 en Marcus 8: 1-21. Het verhaal uit 2 Koningen is tamelijk onbekend: de profeet Elisa krijgt bezoek en ontvangt van zijn gast 20 gerstebroden en een zakje vers graan. Elisa draagt zijn bediende op dit - 7-

ALLE ZEVEN DAGEN augustus

vr 18 za 19

2 Korintiërs 12:14-21 Een derde bezoek 2 Korintiërs 13:1-13 Op de proef gesteld

zo 20 ma 21 di 22 wo 23 do 24 vr 25 za 26

Psalm 55 Job 11:1-11 Job 11:12-20 Job 12:1-15 Job 12:16-13:12 Job 13:13-28 Job 14:1-12

Vriend of vijand Houd je mond, dwaas Geef nou maar toe Wie heeft de wijsheid in pacht? Zwijg, kwakzalvers Het recht staat aan mijn kant De dagen geteld

zo 27 ma 28 di 29 wo 30 do 31

Job 14:13-22 Marcus 7:31-37 Marcus 8:1-9 Marcus 8:10-21 Marcus 8:22-26

Vervlogen hoop Geopend Alweer genoeg De tekenen begrepen? Helder ziende

september

vr 1 za 2

Job 15:1-16 Job 15:17-35

Onbegrip en verwijten Goddeloos

zo 3 ma 4 di 5 wo 6 do 7 vr 8

Psalm 15 Job 16:1-11 Job 16:12-22 Job 17:1-16 Job 18:1-21 Job 19:1-22

God ontmoeten Schrale troost Aanklacht tot God Nergens licht meer God straft de goddeloze Door iedereen verlaten

za 9 zo 10

Job 19:23-29 Psalm 54

Vastberaden God is mijn helper

Afgelopen juli hebben we afscheid genomen van Marijke Gerritsen, die gedurende 12 jaar in deze werkgroep zitting heeft gehad. Met grote deskundigheid heeft zij haar bijdrage geleverd aan de discussie over het al dan niet toekennen van hulp. Ook vanaf deze plaats nogmaals hartelijk bedankt, Marijke. Jan Sierd Wiersema is de opvolger van Marijke. Hij is intussen ingewerkt en vervult zijn taak met enthousiasme en overgave. Wat gaan we verder aanpakken?

Al onze acties hebben natuurlijk te maken met armoede en onrecht. Naast de lopende projecten, waarin we participeren, zoals het Vluchtelingen-platform, de Arme kant van Nederland en de diverse vormen van steun aan projecten, zoals de Voedselbank en internationaal onze bijdragen aan KerkinActie, willen we ons in september gaan verdiepen in het Microcrediet. Voor onze college-vergadering hebben we uitgenodigd de heer Scheffers van KerkinActie, die ons iets komt vertellen over het kerkelijk krediet, dat onlangs is ontwikkeld. Wellicht ontstaat hieruit een nieuw project voor onze diaconie. Voor een uitgebreide informatie over de werkzaamheden van het College van Diakenen verwijs ik naar ons Beleidsplan en de regelmatig verschijnende nieuwsbrieven, te bestellen bij het diaconaal bureau, tel. 351 22 01. Uitnodiging 1

Op 17 september a.s. zal in de Opstandingskerk worden bevestigd tot diaken de Heer Wim Lely. Hij is onze nieuwe penningmeester en maakt als zodanig deel uit van het moderamen van het College van Diakenen. U bent allen uitgenodigd deze dienst bij te wonen, zeker als u als diaken betrokken bent bij het werk van de Diaconie. De dienst zal worden geleid door ds. Elsje Pot en begint om 10 uur. Uitnodiging 2

NIEUWS VAN DE DIACONIE Een nieuw seizoen.

De vakantietijd loopt ten einde en hopelijk hebben we inspiratie opgedaan voor een nieuw kerkelijk- en diaconaal seizoen. Gedurende deze rustige tijd is ons bureau zoveel mogelijk normaal bemenst geweest, eerst door onze diaconaal consulent Alie Theunissen van Maanen en vervolgens door onze bureau-secretaris Nancy Spiele. Het meest basale werk ging nl. gewoon door: de post en de aanvragen voor individuele financiële steun. Hoe klein de bedragen ook zijn, tezamen staat de individuele steun op onze begroting voor een bedrag van € 15.000. De Werkgroep Financiële Steun vergadert maandelijks om beslissingen te nemen over kleinere en grotere bedragen, die mensen uit een noodsituatie kunnen helpen. -8-

Op 18 november a.s. zal de Landelijke Diaconale Dag plaats vinden in het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs in Utrecht. Noteer deze dag vast in uw agenda! Het thema zal dit jaar zijn: Armoede aangepakt. Armen, dichtbij en ver weg, hebben te weinig middelen van bestaan om mee te doen in de maatschappij waarin ze leven. Op welke manier kunnen diaconieën helpen? Op welke manier kunnen kerken zich inzetten voor een blijvende rechtvaardiger verdeling? En hoe geven we armen zelf een stem in de problemen, die zij dagelijks aan den lijve ondervinden? Op de Landelijke Diaconale Dag kunnen diakenen impulsen en inspiratie opdoen om dit werk vol te houden en om gezamenlijk onze stem te laten horen, daags voor de tweede kamerverkiezingen. De gespreksleiding zal dit keer in handen zijn van Elsbeth Gruteke, diaken en presentator radio 1 de Ochtenden. Sprekers zijn o.a. Mr. Aart Jan de Geus, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor een uitgebreid programma met opgavenmogelijkheid verwijs ik naar het inlegvel in Diaconia. Maar u kunt zich natuurlijk ook opgeven via het Diakonaal Buro, tel.3512201. Tenslotte

Wens ik u allen een goed nieuw kerkelijk seizoen toe, bemoedigd en verblijd door de Liefde van God, die wij mogen doorgeven aan de mensen om ons heen. Hartelijke groeten, Nynke Oosthoek-Vlieger.

COLLECTEOPBRENGSTEN PROTESTANTSE GEMEENTE ARNHEM (bedragen in euro’s) 23-juli-’06 1e collecte: Diaconie 2e collecte: Wijkkas/Jeugdwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen

25-juni-’06 1e collecte: Diaconie 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen Kerk 1e collecte Sionkerk 41,25 Diaconessenkerk 91,56 De Rank 23,60 Opstandingskerk 69,85 Bethtlehemkerk 152,05 Salvatorkerk 112,00 De Kandelaar 113,85 Totaal 604,16

2e collecte 36,75 58,11 26,00 50,95 120,54 71,04 76,90 440,29

3e collecte 46,15 55,56 37,00 52,11 98,97 53,47 60,81 404,07

2e collecte 34,40 73,65 30,40 55,71 92,79 69,35 0,00 46,99 403,29

3e collecte 37,74 62,39 40,35 51,28 64,40 62,34 0,00 32,42 350,92

9-juli-’06 1e collecte: Diaconie 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen Kerk 1e collecte Sionkerk 45,85 Diaconessenkerk 54,77 De Rank 27,50 Opstandingskerk 84,68 Bethtlehemkerk 115,35 Salvatorkerk 90,80 De Kandelaar 80,10 Totaal 499,05

2e collecte 38,17 51,19 28,40 70,35 73,62 62,05 57,05 380,83

2e collecte 67,12 82,89 27,25 44,52 93,06 48,36 37,12 400,32

3e collecte 31,05 47,75 35,90 52,59 59,85 40,63 36,06 303,83

Kerk 1e collecte Sionkerk 23,56 Diaconessenkerk 82,61 De Rank 25,00 Opstandingskerk 79,40 Bethtlehemkerk 149,24 Salvatorkerk 67,29 Bonifatiuskerk 129,30 De Kandelaar 0,00 Totaal 556,40

2e collecte 20,45 66,80 28,65 59,80 107,49 52,02 94,36 0,00 429,57

3e collecte 23,45 63,81 36,10 58,05 90,45 39,29 66,50 0,00 377,65

Collectebonnen 3e collecte 35,95 33,51 32,00 53,80 77,60 52,42 56,11 341,39

16-juli-’06 1e collecte: Diaconie 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen Kerk 1e collecte Sionkerk 96,94 Diaconessenkerk 101,90 De Rank 28,90 Opstandingskerk 68,06 Bethtlehemkerk 118,36 Salvatorkerk 72,21 Bonifatiuskerk 49,00 Totaal 535,37

2e collecte 37,16 60,45 27,75 62,37 88,01 53,95 40,08 369,77

30-juli-’06 1e collecte: Diaconie 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen

2-juli-’06 1e collecte: Diaconie 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen Kerk 1e collecte Sionkerk 46,10 Diaconessenkerk 154,75 De Rank 30,50 Opstandingskerk 95,60 Bethtlehemkerk 123,30 Salvatorkerk 113,13 Rijkerswoerd 0,00 Bonifatiuskerk 76,30 Totaal 639,68

Kerk 1e collecte Sionkerk 46,55 Diaconessenkerk 67,19 De Rank 29,50 Opstandingskerk 171,76 Bethtlehemkerk 141,17 Salvatorkerk 102,25 De Kandelaar 87,40 Totaal 645,82

Collectebonnen van € 0,60 (20 bonnen à € 0,60 = € 12,-) en van € 1,20 (20 bonnen à € 1,20 = € 24,-) kunt u kopen bij het Kerkelijk Bureau tegen contante betaling. Pinnen is mogelijk. U kunt ook het verschuldigde bedrag overmaken op rekening 891998 t.n.v. de VPKA te Arnhem, onder vermelding van “collectebonnen”. U ontvangt de collectebonnen dan per post. Belastingaftrek

Indien u meer dan 1% van uw verzamelinkomen en tevens meer dan € 60,- per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10 % van het verzamelinkomen aftrekbaar.

3e collecte 62,25 72,25 34,00 36,87 83,04 42,16 29,40 359,97 - 9-

Actualiteiten – ACTUEEL Vanaf zaterdag 8 juli is er een tentoonstelling in de Walburgis, Arnhem over Antonius Abt, Woestijnvader. Daar heeft u al eerder over gelezen in dit blad. Naast deze tentoonstelling is er tegelijkertijd een tentoonstelling over gedachtenisprentjes en andere religieuze artikelen als medailles, rozenkransen, munten en postzegels. Na een vraag over het verzamelen van religieuze artikelen in de Wijnpers ( het blad van de rk. Parochie de Wijngaard) kwamen er verrassend veel reacties binnen. Heel veel mensen blijken in de kast missaaltjes, bidprentjes, muntjes, rozenkransen enz. te hebben liggen. Een gedeelte van de tentoongestelde verzameling is van Joop van Riel uit Arnhem. Hij is in het bezit van zo’n 30.000 gedachtenisprentjes, van zeer oud tot zeer recent, van Arnhemmers als mensen daarbuiten. Alle belangstellenden zijn van harte welkom. De toegang is vrij. Openingsdata en -tijden van de tentoonstelling: 8 juli t/m 10 september 2006 Donderdag t/m zaterdag 13.00 – 16.00 uur

Gerda Reijnders schuwt het echter niet de schaduwkanten van het leven en het menszijn in beeld te brengen, veel van haar werken zullen ons doen herinneren aan onze eigen donkere stukken of ze herkennen als iets universeels, eigen aan het leven zelf. Gaandeweg haar leven ontdekte Gerda Reijnders dat zij een gave heeft; haar creativiteit en haar behoefte zich te uiten liet zich niet in woorden maar wel in beelden vangen. Deze beelden namen haar als het ware mee op reis in haarzelf, zorgden voor verwerking, voor heling en voor verwondering. Zij heeft zichzelf verschillende technieken eigengemaakt, onder andere het werken met gouache, kleurpotlood en het experimenteren met verschillende materialen. Deze technieken beheerst zij bijzonder goed, zij heeft als autodidact een geheel eigen werkwijze en kleurenpalet ontwikkeld. Opvallend is de gelaagdheid van haar werk, vaak is het opgebouwd uit meerdere semi-transparante lagen waardoor er echt diepte in het werk ontstaat. Inmiddels nodigt zij ook anderen uit kennis te maken met hun innerlijke beeldenwereld door middel van cursussen. Belangrijk is hierin de laagdrempeligheid en veiligheid waardoor iedereen voorbij het idee niet te kunnen tekenen kan gaan en er zo toch een wereld vol creatieve mogelijkheden voor je open kan gaan. In deze expositie zal er een overzicht te zien zijn van slechts een deel van haar vele werken (alleen al minstens 625 tekeningen), door de jaren heen gemaakt.

Namens Walburg Open Ton van Gestel

Door het donker naar het licht…

Stadspastoraat

EINDELOOS… wat valt er veel te ontdekken!

“In jezelf ligt de gehele wereld besloten en als je weet, hoe je moet kijken en leren dan sta je voor de deur en de sleutel ligt in je eigen hand.” (tekst van Krishnamurti)

Ellen Schreven-Kampshof, kunstcommissie Stadspastoraat

VOORUITBLIK: 10 SEPTEMBER WEER

Van 2 september tot en met 16 oktober 2006 is in Stadspastoraat Arnhem een overzichtstentoonstelling te zien met het werk van de Arnhemse (sinds 3 jaar in Velp wonende) kunstenares Gerda Reijnders (1952) onder de titel: EINDELOOS… wat valt er veel te ontdekken”

De opening van de expositie vindt plaats op zaterdag 2 september om 16.00 uur, hierbij zal ook het boek met een selectie van haar werken en gedichten gepresenteerd worden. De expositie is te bezichtigen van maandag tot en met vrijdag tussen 10.00 en 14.00 uur. Buiten deze uren om graag op afspraak. (026-3513185) Kenmerkend voor het werk van Gerda Reijnders is de schijnbaar onuitputtelijke beeldenrijkdom.In een surreële wereld maken we kennis met haar innerlijke wereld, elk werk vertelt haar eigen verhaal over sferen, archetypische en religieus getinte beelden in een wervelende omgeving. We maken kennis met een wereld voorbij tijd en ruimte waarbij het kijken ernaar je meeneemt in en sprookjesachtige wereld en je uitnodigt tot fantaseren over wat er zich nog meer zou kunnen bevinden.

- 10 -

Korenbeurslezing. Het seizoen 2006-2007 begint met muziek. En wel met medewerking van een oude, bekende en gewaardeerde inleider: de theoloog en musicoloog Dr. Ad de Keyzer, medewerker van het Titus Brandsma Instituut te Nijmegen. Als thema is gekozen: ‘Die hohe Messe, Bachs geestelijke testament’. Hotel Haarhuis, 10.30 tot 12.15 uur Toegang vrij, bijdrage zeer welkom .

Christine van Reeuwijk ([email protected]) bespiegelt over het nieuwe kerkelijk seizoen en over de voeding die ieder die betrokken is bij de kerk nodig heeft.

We hebben elkaar gewoon broodnodig Een nieuw seizoen wacht op ons om binnen en buiten de kerk enthousiast in op te gaan. Hoe blijf je gemotiveerd of hoe loop je opnieuw warm om je open te stellen voor het hart van de ander? Een goed begin is vaak het halve werk. Misschien moeten we daarom eerst maar eens stoppen met zeggen hoe druk we zijn. Wat zullen we dan veel tijd over houden. Tijd om elkaar ook eens positieve dingen te vertellen. Over dat wat ons thuis of op het werk inspireert, en vooral over dat wat opbouwend is in de gemeente of de parochie. Tijd ook om je eigen kracht te (her)ontdekken en daardoor in te zien dat je niet jaloers hoeft te zijn op de kracht van de ander. Blijf dichtbij jezelf en ervaar dat jezelf ook in veel dingen goed bent, dat het ene talent niet los kan staan van het andere. Zonder brood krijgt de voorganger geen brood op de plank en bakt hij of zij niks van de preek. En zonder geestelijk voedsel kan de bakker op zijn beurt zijn werk niet voor de volle honderd procent doen. Bovendien: zonder levensverhalen van kerkleden is dat wat verkondigd of gezongen wordt vaak hol, nietszeggend. Beleidsplannen en zorgen over de toekomst vergen vaak zoveel aandacht en energie dat het ten koste gaat van het pastoraat, de aandacht voor elkaar.

Dat is best te begrijpen, maar we kunnen niet zonder elkaar en zonder elkaars verhalen om dichtbij dat wat God bedoeld heeft te blijven: samen een levende kerk vormen. Misschien moeten we eerst maar eens stoppen met zuchten hoe anders het allemaal geworden is in kerk en maatschappij. Wat zullen we ook dan veel tijd over houden. Tijd om te vragen: hoe gaat het nu echt met u, met jou? Wellicht is dat nog wel het moeilijkste van alles. Want willen we het antwoord eigenlijk wel horen? Ja, deze vraag zou de basis moeten zijn, wil je kerk kunnen zijn. Niet alleen wie kwetsbaar is, heeft een luisterend oor nodig, maar ook voorgangers en vrijwilligers, ieder die betrokken is bij de kerk moet op z’n tijd worden gevoed om vast te kunnen houden aan de kern, aan de ontmoeting met God, jezelf en de ander. Veel mensen hongeren naar mijn idee meer dan ooit naar een open oor, oog en hart. Laten we er aan het begin van het nieuwe seizoen niet omheen draaien: we hebben elkaar gewoon broodnodig! Christine van Reeuwijk

ORGELCONCERT IN DE EUSEBIUSKERK

NES AMMIM.

De organist van de kathedraal te Roermond, Jean Pierre Steijvers is woensdag 16 augustus te gast in de Arnhemse Eusebiuskerk. In de zeer bijzondere programmering speelt Steijvers o.a. bewerkingen voor orgel van Russische muziek. Steijvers was de eerste organist die het naar de Russische componist Tariverdiev genoemde concours in Moskou wist te winnen. N.a.v. deze prestatie is hij een veelgevraagd speler in Rusland. Deze avond op het programma o.a. transcripties van de bovengenoemde Rus, maar ook van Borodin en RimskyKorsakov.

Nes Ammim is een - in 1960 gestichte - christelijke kibboets in Noord-Israel, ca 25 kilometer ten noorden van Haifa. Deze kibboets is opgericht door Nederlandse, Duitse en Zwitserse christenen als signaal naar de Joden toe naar aanleiding van wat hen in de loop van de geschiedenis en speciaal tijdens de tweede wereld oorlog is aangedaan. De idee was Israel te helpen bij de opbouw van hun land. De bemensing was - en is nog steeds - een groep wisselende vrijwilligers en een min of meer vaste staf. Nes Ammim wordt vanuit Nederland gesteund door de landelijke PKN, maar is financieel onafhankelijk. De functie van Nes Ammim nu is m.n. contacten leggen met Joden en Palestijnen en het faciliteren van huisvesting voor het - op kleine schaal - voeren van dialogen tussen Joden en Palestijnen. Daarnaast worden Joodse en Palestijnse scholen bezocht en zijn er groepsgesprekken met leerlingen die in het laatste jaar zitten van de middelbare school. Door de afschuwelijke oorlog van dit moment ligt Noord-Israel vrijwel plat en ook het guesthouse is - om reden van veiligheid - tot nader order gesloten. In verband met deze oorlog zijn er momenteel praktisch geen inkomsten zijn en wordt er een beroep gedaan om hen financieel te steunen.Via internet kunt u Nes Ammim vinden op www.nesammim.nl Zelf ben ik begin dit jaar drie maanden als vrijwilliger in Nes Ammim geweest en mijn indrukken met foto’s wil ik - als daar belangstelling voor is - graag in de wijken laten zien.

Woensdag 16 augustus

Aanvang 20.15 uur Eusebiuskerk Arnhem Kerkplein 1 026 4435068 www.eusebius.nl Toegang: vrijwillige bijdrage

Jaap Clifford. - 11-

VANUIT DE LANDELIJKE KERK Rembrandt en de bijbel – Alle etsen

Ruim 70 etsen maakte Rembrandt naar bijbelse verhalen en figuren. Voor het eerst zijn deze allemaal in één tentoonstelling te zien. De expositie is te zien in het Bijbelsmuseum, Herengracht 366-368 te Amsterdam, van 15 september t/m 10 december 2006. De openingstijden zijn van maandag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en op zon- en feestdagen van 11.00 tot 17.00 uur. De expositie biedt een prachtig overzicht van Rembrandts ontwikkeling als een van de grootste grafische kunstenaars ter wereld én van de unieke wijze waarop hij de bijbelse verhalen verbeeldt. Naast beroemde topstukken worden zeer zeldzame etsen getoond. De tentoonstelling is thematisch ingedeeld waarbij de volgorde van de bijbel wordt aangehouden.

inhoud van De Waarheidsvriend bekeken worden en kunnen nieuwsberichten gelezen worden. De Gereformeerde Bond beoogt met de website zijn werk meer bekendheid te geven bij een breder publiek. Nieuwe website De Twaalf

Vanaf 18 mei is de nieuwe website van De Twaalf online, www.detwaalf.nl. Deze site is voor jongeren die een Apostelprogramma hebben meegemaakt, of die dat nog niet hebben, maar daar meer over willen weten. De apostelen bezoeken jongerengroepen om samen te beleven wat geloven kan betekenen en hoe je daar op een creatieve en eigentijdse manier uiting aan kan geven. De website biedt diverse mogelijkheden aan jongeren om zelfgemaakte foto’s, muziek, songteksten in te zenden en online te laten plaatsen! Voor en vooral dóór jongeren dus.

KerkinActie jaarverslag 2005

Het publieksjaarverslag van KerkinActie over 2005 is verschenen. De totale inkomsten van KerkinActie bedroegen € 68,9 miljoen in 2005 tegenover € 41,3 miljoen in 2004. Deze stijging komt door de enorme extra bijdrage die wij ontvingen voor de slachtoffers van de tsunami (€ 27,3 miljoen). Voor het reguliere werk was er sprake van een lichte daling. De fondsenwervingskosten daalden van 9 procent in 2004 naar 8,5 procent in 2005. In de zomer krijgen alle diaconieën, zwo-groepen, zendingscommissies en missionaire groepen een kort jaarbericht toegestuurd, dat gemaakt is naar aanleiding van dit jaarverslag. Het volledige jaarverslag is gratis verkrijgbaar via e-mail: [email protected], bij Brochureverkoop, tel. (030) 880 13 37 of via de webwinkel op www.kerkinactie.nl. Verenigingsnaam van de IZB is veranderd

De ledenvergadering van de IZB heeft op 16 mei 2006 de nieuwe statuten van de vereniging goedgekeurd. Een wijziging daarvan was nodig, omdat de IZB na de kerkfusie van 2004 een plaats heeft in de Protestantse Kerk in Nederland. Ook de toekenning van het CBF-keurmerk maakt een aantal aanpassingen noodzakelijk. Meest opvallende wijziging is echter de naam. Voluit heette de IZB: Hervormde Bond voor Inwendige Zending op Gereformeerde Grondslag. Als werknaam wordt echter al vele jaren de aanduiding IZB gehanteerd. Waarom nu een naamswijziging? Enerzijds omdat een begrip als ‘inwendige zending’ vandaag door velen niet meer begrepen wordt. Anderzijds omdat het woord ‘gereformeerd’ sinds de kerkfusie van hervormden, gereformeerden en luthersen voor verwarring zorgt. Voortaan zal de IZB als officiële naam hebben: IZB – vereniging voor zending in Nederland. De binding aan het gereformeerd belijden is in de statuten ongewijzigd gebleven en zal ook in de praktijk van het werk het uitgangspunt blijven. De nieuwe statuten staan op de website: www.izb.nl Gereformeerde Bond vernieuwt website

De website van de Gereformeerde Bond is vernieuwd. Waar De Waarheidsvriend sinds 1 mei 2006 als magazine in een verbeterde uitvoering verschijnt, kon de website niet achterblijven. Via www.gereformeerdebond.nl kunnen belangstellenden kennis nemen van de doelstellingen van de Gereformeerde Bond en de recente uitgaven. Wekelijks kan vanaf dinsdag de - 12 -

Synode kiest voor vier regionale steunpunten

De generale synode heeft ingestemd met het voorstel om de negen protestantse dienstencentra in het land op te heffen en te vervangen door vier regionale steunpunten. Het voorstel past in een omvorming van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, die de komende jaren geleidelijk zal plaatsvinden. De aanpassing is nodig om gelijke tred te blijven houden met de verwachte verminderde draagkracht van de gemeenten in de komende tien jaar. Het terugbrengen van het aantal regionale centra is niet de enige aanpassing in de dienstenorganisatie. In totaal zal de formatie van de dienstenorganisatie de komende tien jaar met zo’n 40% worden teruggebracht, gelijkelijk verdeeld over land en regio. Wel is het streven om de dienstverlening aan de plaatselijke gemeenten zoveel als mogelijk op peil te houden. Om dit te bereiken, ligt in de nieuwe organisatie een zwaar accent op de functie van gemeenteadviseur. De gemeenteadviseur zal vanuit huis werken en ondersteuning ontvangen vanuit één van de regionale steunpunten. Naast een gratis basispakket zal de gemeenteadviseur ook betaalde dienstverlening aanbieden. Ds. Susanne Freytag gekozen in moderamen Synode Protestantse Kerk

De generale synode van de Protestantse Kerk heeft ds. Susanne Freytag gekozen in het dagelijks bestuur (moderamen) van de synode. Ds. Freytag is gemeentepredikant in de stad Groningen en lid van de evangelisch-lutherse synode binnen de Protestantse Kerk. Ds. Freytag heeft een ruime ervaring in het synodewerk. Vanaf 1997 was zij lid van de evangelisch-lutherse synode en de triosynode van de Samen op Weg-kerken. Na de vorming van de Protestantse Kerk in 2004 werd zij vervolgens lid van de generale synode. Ds. Freytag is gekozen in de vacature van ds. Ilona Fritz, die presidente blijft van de evangelisch-lutherse synode. Het moderamen van de generale synode bestaat uit zeven leden en is belast met de dagelijks leiding van het synodewerk. Het moderamen bestaat nu uit de volgende leden: ds. Jan-Gerd Heetderks (preses), ds. Bas Plaisier (scriba), ds. G. de Fijter, mw. ds. S. Freytag, dhr. H. Hoogenhout (ouderling), mw. mr. R. de Jong (diaken) en dhr. H. Kapteyn (ouderling). Cadeauboekje voor Open Monumentendag en bijbelzondag

In het weekend van 9 en 10 september a.s. wordt de jaarlijkse Open Monumentendag gehouden. Vanwege twintig jaar Open

Monumentendag is het thema “Feest!” Veel kerken zetten in dat septemberweekend hun deuren open om bezoekers te ontvangen. Evenals vorig jaar heeft de Protestantse Kerk in Nederland voor deze gelegenheid een boekje uitgegeven, dat tevens geschikt is voor de Nationale Bijbelzondag in oktober. “De kerk viert feest!” is de titel van het cadeauboekje geworden. Het boekje geeft beknopte en toegankelijke informatie over zeven kerkelijke “viermomenten”. Over de drie christelijke feesten Kerst, Pasen en Pinksteren, maar ook over avondmaal, dopen, trouwen en rouwen. Dat laatste heeft met feest niets te maken, wel met “vieren”: bij het overlijden “viert” de kerk het leven van de overledene. Het boekje bevat zeven portretjes van mensen die vertellen over hun beleving bij een van de zeven viermomenten. Veel foto’s maken dit boekje compleet. Het kleurrijke boekje is een uitgave van de Protestantse Kerk in Nederland, in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap en de Katholieke Bijbelstichting. “De Kerk viert feest” kost € 2,95 per exemplaar en is daarmee echt een cadeauboekje, om weg te geven aan bijvoorbeeld bezoekers van de Open Monumentendag of mee te geven aan gemeenteleden op de Nationale Bijbelzondag (22 of 29 oktober) van dit jaar. “De kerk viert feest!” is te bestellen via tel. (030) 880 13 37, e-mail [email protected] De prijs is € 2,95. Bij tien exemplaren of meer betaalt u € 1,95 per exemplaar. U betaalt geen verzendkosten. BeeldSpraak, de bijbel naverteld voor jonge mensen

Uitgeverij NARRATIO meldt dat de “bijbel naverteld voor jonge mensen, BeeldSpraak” op haar website gratis kan worden gedownload. Niet een inleiding of enkele passages, maar alle 544 pagina’s compleet van kaft tot kaft. Het downloaden van dit boek kan legaal door jong en oud worden gedaan. Sterker nog: het is niet alleen voor eigen gebruik, maar men mag het PDF-bestand* zelfs op cd of usb plaatsen en doorgeven aan anderen! Op www.narratio.nl kan de link worden gevonden om BeeldSpraak te downloaden en op te slaan in de eigen computer. U heeft het programma Acrobat Reader nodig om dit bestand te kunnen lezen. Wie wel over een computer beschikt, maar geen internet aansluiting heeft, kan een cd laten toezenden door € 2,50 (portokosten) over te maken op giro 212 76 64 t.n.v. Abon.rek Narratio, Gorinchem onder vermelding van cd-BeeldSpraak. Dit kunt u ook doen wanneer uw computer niet snel genoeg is om een dergelijk bestand binnen redelijke tijd te kunnen downloaden.

VESPERVIERINGEN Iedere eerste zaterdag van de maand, aanvang 19.00 uur Eens in de maand wordt in de Walburgiskerk een vesperviering gehouden. De vieringen worden gedragen door het zgn. vesperkoor van de parochie. In de prachtige akoestiek van die kerk komen hymnen en gezongen psalmen dan tot leven. Stem en stilte worden afgewisseld volgens een eeuwenoude traditie. De vespers (letterlijk: ’in de avond’) zijn van oudsher één van de dagelijkse getijdengebeden in het kloosterleven. Samen met de lauden (in de ochtend’) vormen de vespers de scharnierpunten van de dag. Het zijn de momenten van zonsop- en zonsondergang. In heidense culturen werd op deze momenten de zonnecultus beleefd. Het Christendom heeft ze overgenomen en omgevormd. Niet langer de zon, maar Christus wordt als licht van de wereld tot centrum van onze aandacht. In iedere vesper klinkt ook het Magnificat, het loflied waarin Maria dankzegt voor de menswording van God. Ook leden van de Protestantse Gemeente Arnhem hebben interesse voor deze wijze van geloofsbeleving. Derhalve hebben wij besloten van deze Vespervieringen melding te maken. [Red.]

ALS JE BROER OF ZUS EEN AUTISME SPECTRUM STOORNIS HEEFT In september start de Gelderse Roos Arnhem opnieuw met een “Brussengroep Autisme”; een preventieve groep waarin broers en zussen van kinderen met autisme de hoofdrol spelen. De brussen komen acht keer bij elkaar op een donderdagmiddag van 15.15 tot 16.45 uur. Ook voor de ouders zijn er twee bijeenkomsten op een maandag- en donderdagochtend gepland. In de groep praten ‘brussen’ in de leeftijd van 8 tot 11 jaar met elkaar over wat het betekent om op te groeien met een broer of zus met autisme. Er wordt informatie gegeven over autisme. De brussen leren al spelenderwijs omgaan met hun gevoelens en zij krijgen tips en adviezen hoe om te gaan met het specifieke gedrag van broer of zus. Het is belangrijk dat brussen leren voor zichzelf en voor een eigen plek binnen het gezin op te komen. In ouderbijeenkomsten worden de positie en de gevoelens van de brus in het gezin extra belicht en wordt gekeken wat hij of zij nodig heeft om zich goed te (blijven) voelen. Voor informatie, folders en aanmelding kan contact worden opgenomen met de afdeling Preventie, telefoon (026) 372 31 66. Deelname is gratis.

- 13-

WIJKBERICHTEN Wijkredactie: dhr Henk Altena Kluizeweg 340 6815 EM Arnhem [email protected]

Op zondag 6 augustus overleed de heer Albert Mari Koldenhof, Dr. Nolenslaan 27. Hij is 84 jaar geworden. De dankdienst voor zijn leven heeft plaatsgevonden in de Opstandingskerk, waar we Psalm 23 lazen: “De Heer is mijn Herder”. Daarna is hij begraven op Moscowa. De heer Koldenhof is vele jaren zeer actief geweest in het kerkelijk en maatschappelijk leven. Het zat hem erg dwars dat hij de laatste jaren door zijn slechte gezondheid niet veel meer kon doen. We leven mee met zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen.

Rond de kerkdiensten

Zondag 20 augustus lijkt een heel gewone zondag te worden, de basisscholen zijn weer begonnen, de kinderen kunnen weer naar de kindernevendienst en wij lezen verder in het evangelie van Markus. In de rubriek “De eerste dag” leest u er meer over. Op zondag 27 augustus zullen Gerdien Kluvers, Simone Meiling en Sandra Noordewier belijdenis doen. Het belooft een vrolijke dienst te worden. Het orkest Heyendaal zal medewerking verlenen, één van de belijdeniscatechisanten speelt in het orkest. De dienst is voorbereid in de gespreksgroep 20+, waar de drie dames deel van uit maken. Het is verheugend dat er jonge mensen zijn, die de gemeente willen laten horen dat zij hun doop willen beamen. En we hopen dat u, als gemeente ook zult laten merken door uw aanwezigheid dat u daar blij mee bent. Na de dienst is het mogelijk om weer kennis te maken met nieuwkomers in de gemeente. Als u daar aan mee wilt doen, graag even aanmelden bij [email protected]. In ieder geval zullen wij op die zondag ook officieel afscheid nemen van twee gemeenteleden: Daan Dijk en Dineke Houtman, zij gaan verhuizen naar Amersfoort. Voor ons is dat jammer, de cantorij, het kerkbezoek, bij verschillende klussen en activiteiten waren Daan en Dineke present. Wij hopen dat zij een fijne geloofsgemeenschap zullen vinden in Amersfoort en dat zij zich daar spoedig thuis zullen voelen. Zondag 3 september wordt het avondmaal gevierd. En tenslotte: op zondag 10 september is de startzondag met het thema: feest.

Nieuwe ambtsdragers.

De laatste kerkenraadsvergadering (voor het begin van de zomer) lijkt lang geleden. Aan deze vergadering hebben enkele gemeenteleden deelgenomen die zich bereid hebben verklaard ambtsdrager te worden: Lenie Lemein als ouderling, Erica Bos, Wim Lely en Michel Nielen als diaken. Wim Lely krijgt een bijzondere opdracht, hij wordt penningmeester van het stedelijk College van Diakenen. Erica Bos wordt van diaconaal medewerker diaken. Dit geldt ook voor Janny de Lange die heeft aangegeven haar taak als diaken graag met een ander samen te vervullen (duofunctie). Jaap Bakker en Uilke Bouma zullen in september afscheid nemen als ouderling, nadat zij deze functie acht jaar hebben uitgeoefend. Nelke van Dijk ruilt haar functie van diaken in voor die van diaconaal medewerker. De bevestiging van de nieuwe ambtsdragers, voor zover vóór 3 september a.s. geen bezwaren tegen hen worden ingebracht, zal plaatsvinden op 17 september. Tjitske Oosterbaan, scriba “De doden begraven”

Dat is het nieuwe jaarthema van de diaconie. Rond dit thema worden weer tal van activiteiten georganiseerd, u hoort daar ongetwijfeld van de diaconie zelf binnenkort veel meer over. Op zondag 3 september zendt de IKON op Nederland 3 een herhaling uit van het programma “De laatste eer” om 12.49 uur. In het kader van ons jaarthema wellicht aardig om kennis van te nemen.

Geboren

Op 30 juni is Sam geboren. Sam is de zoon van Ruud en Annemarie Licht-Oosterhof, Vondellaan 50. Wij wensen Sam en zijn ouders heel veel plezier met elkaar en alle goeds voor de toekomst.

Triangel

Precies een maand later, op 30 juli, is Thijs (Tienus Kees) ter wereld gekomen. Hij is zoon van Ruud en Janneke Ruinemans-Koerts, en broertje van Nienke. Zij wonen aan de Julianalaan 36. Van harte gefeliciteerd!

Bedankt

Overleden

Een hartelijke groet aan u allen van Elsje Pot

Op 30 juli overleed de heer Jan Steenstra. Hij is 85 jaar geworden. Samen met zijn vrouw woonde hij aan de Rosendaalseweg. In het verleden was hij heel actief in de toenmalige Gereformeerde kerk, o.a. als diaken, ouderling en in het jeugdwerk. De laatste jaren leidde hij een meer teruggetrokken bestaan. De begrafenis heeft plaatsgevonden op Moscowa, waar we o.a. Psalm 23 lazen: “De Heer is mijn Herder”. We leven mee met zijn vrouw, kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. - 14 -

Na 30 augustus kunt u de Triangel weer in de bus verwachten. Voor wie hem niet ontvangt: hij ligt ook in de lectuurbak in de kerk, ook in een grotere letter.

Mede namens Arjan wil ik u bedanken voor de bloemen die wij van de gemeente kregen vanwege ons 25-jarig huwelijksjubileum. En ja, inderdaad, wij zijn al zo oud.

Wijkredactie: A. Hoekerswever Bosboomstraat 10, 6813 KC Arnhem tel. 026-445 75 20 [email protected]

Bij de erediensten

Zondag 20 augustus vieren we met elkaar het Heilig Avondmaal. Vanaf deze zondag is er weer opvang voor de kleinsten. Door omstandigheden heeft de voorganger voor zondag 27 augustus laten weten niet te komen. De kerkenraad heeft besloten - ook omdat het in de zomermaanden bijzonder moeilijk is om een voorganger te vinden - deze viering zelf inhoud te geven. De kindernevendienst komt deze zondag weer voor het eerst na de zomervakantie bij elkaar. Zondag 3 september verwelkomen we ds. G. van Asselt uit Apeldoorn als gastvoorganger. Living Statues

Mijn echtgenoot moest vreselijk lachen: ‘Ga jij een half uur je mond dicht houden?’ We zullen zien of het gaat lukken want zondag 27 augustus mag ik meedoen met Living Statues. Met een groep mensen die allemaal ‘iets’ te maken hebben met de kerk in de volle breedte van Arnhem en Schaarsbergen (Thomasviering, PGA, Raad van Kerken) beelden we het verhaal uit van de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging. Op deze manier hopen we op een ludieke en positieve manier de kerken in Arnhem onder de aandacht te brengen. En natuurlijk hopen we te winnen. Vorig jaar bereikte de groep met ‘Het Laatste Avondmaal’ de tweede plaats. Komt u ook kijken? U vindt het programma van de Thomasweek in dit nummer van Kerkperspectief. Bereikbaarheid predikanten

ds. L.J. Verschoor - Schuijer telefoon: 026 - 323 77 21 e-mail: [email protected] ds. T. Nieuwenhuis heeft vakantie in de periode 14 augustus -15 september. In voorkomende gevallen kunt u een beroep doen op ds. Verschoor. Informatie over de wijkgemeente vindt u ook op: www.diaconessenkerk.nl

Wijkredactie: Th. D. van Loenen Jachthoornlaan 118 6813 CH Arnhem tel. 026 - 321 01 43

Zondag 3 september 2006 Voorganger: ds. A.A.A. Schiebaan, Beekbergen. Na de dienst is er koffie drinken (groep 1) De bijbelverhalen op de kindernevendiensten:

Zondag 20 augustus: Genezing van de dove man. Marcus 7: 31-37. Zondag 27 augustus: De vraag om het teken en het zuurdesem van de Farizeeën. Marcus 8: 11-21. Zondag 3 september: Genezing van de blinde te Betsaïda. Marcus 8: 22-26. Spreekuur ds. A.C. Poley

Ds. Poley werkt iedere woensdag en donderdag vanuit de Sionkerk voor onze gemeente en houdt elke woensdag spreekuur in de Sionkerk van 9.30 uur tot 10.30 uur. Buiten deze genoemde tijden kunt u contact opnemen met mevr. Meijer of mevr. Van Loenen. Gebedskring

Op woensdagavond 6 september komt de maandelijkse gebedskring weer bijeen ten huize van dhr. Schröder, Frombergstraat 15, tel 443 16 98, aanvang: 20.00 uur. Vanuit de kerkenraad

Op 28 juli 2006 is overleden mw. Siti Aminah Mulder, oud 75 jaar, geboren in Bandoeng op 31 oktober 1931 en voorheen wonend in de Nassaustraat. De laatste tijd verbleef zij in Regina Pacis. Zij was een trouwe kerkganger, bescheiden en nooit op de voorgrond tredend. Dinsdag 1 augustus was de afscheidsdienst in de aula van Moscowa waarna de bijzetting in het familiegraf te Baarn plaatsvond. De Heere zij de familie nabij met Zijn troost! Startzondag.

Om alvast te noteren! De startzondag is dit jaar op 17 september ’s middags om 15.00 uur. Voor ons Arnhemmers een heel bekende zondag. In die dienst begint het winterwerk en worden er ambtsdragers bevestigd. Na de dienst is er een gezellig samenzijn, afgesloten met een broodmaaltijd. Bevestiging ambtdragers. Zoals hierboven al vermeld, zullen in ieder geval worden bevestigd als ouderling: mw. G. MeijerBos en als diaken mw. A. Hoek. Doet u alvast voorbede voor deze mensen? De kerkenraad en bovengenoemde dames hebben uw gebed nodig! Doopbediening.

Op 16 juli 2005 is de Heilige Doop bediend aan Anna Helena Hoek, geboren 23 maart 2006. De grootvader van Anna, prof. dr. J. Hoek, leidde deze vreugdevolle dienst, waarin Anna zelf ook te horen was. Giften

Alle giften op giro 925000 voor de wijkkas zijn voor de wijk Sionkerk bestemd!

Erediensten, aanvang 9.30 uur.

De agenda in deze periode van activiteiten die in de Sionkerk zullen plaats vinden

Zondag 20 augustus 2006 Voorganger: ds. H. Hoekstra, Arnhem. Na de dienst is er koffie drinken (groep 3)

Op de woensdagavonden 23 en 30 augustus en 6 september is het wekelijkse avondgebed. Aanvang 19.15 uur.

Zondag 27 augustus 2006 Voorganger: Pastor J.P. Visser, Kraggenburg.

Op woensdagavond 23 augustus zal door ds. Poley de taakgroep financiën en beheer worden geïnstalleerd. Aanvang 20.00 uur. - 15-

Op donderdagavond 24 augustus a.s. is de vergadering van de kerkenraad. Aanvang 19.30 uur. Wijkredactie J.M. van Wijlick Kamphuizenlaan 63 tel. 026 - 361 38 49

Kopij

Alle kopij voor Kerkperspectief graag inleveren bij de wijkredactie! Kopij voor het volgende nummer dat op 8 september verschijnt graag inleveren bij de heren Van Loenen of Schröder uiterlijk zondag 27 augustus in de kerk of op de adressen Jachthoornlaan 118 of Frombergstraat 15.

Bethlehemkerk

Kerkdiensten

Mede namens de heer C.W. Schröder. Hartelijke groet Th.D. van Loenen.

Wijkredactie J. Theunissen, Ossenkamp 2, 6932 BX Westervoort tel: 026 3115164, [email protected]

Als hervormde wijkgemeente De Rank willen wij op eenvoudige wijze onze dankbaarheid aan onze hemelse Vader tonen in deze roerige tijd. Het is dan ook een verademing om op zondagmorgen naar het huis van onze Vader te mogen komen om gezamenlijk in een dienst van Woord en zang onze dankbaarheid te mogen tonen. De kerkdiensten:

De kerkdiensten beginnen ‘s zondags om 10.00 uur . Zondag 20 augustus ds. S. A. van der Veer Zondag 27 augustus ds. S. A. van der Veer Zondag 03 september ds. S. A. van der Veer De kerkgangers van “de Rank” en de Gereformeerde Gemeente mogen ’s zondags gebruik maken van de parkeerruimte van de School voor Techniek, Van Slingelandtstraat 5 ( naast de kerk ). Bezoekwerk:

Wenst u bezoek, dan kunt u contact opnemen met de predikant of met één van de kerkenraadsleden. Het telefoonnummer van ds. Van der Veer is: 026 363 57 18 Het telefoonnummer van de kerk is: 06 238 125 62 of 026 446 07 60 Ziekenhuisopname:

Als U bent opgenomen in een ziekenhuis of wordt u eruit ontslagen, laat het ons dan weten, zodat we u kunnen bezoeken als daar behoefte aan bestaat. J. Theunissen

Zondag 20 augustus Voorganger: Ds. G.J. van Asselt (Emmen) Kerktaxi: hr.Posthumus, tel.361565 Zondag 27 augustus Voorganger: Ds. M.H. Leistra Kerktaxi: hr. Blok, tel. 3614939 Zondag 3 september Voorganger: Pastor J. van der Weide Kerktaxi: hr. Brandsma, tel. 3610834 Zondag 3 september Waalstaete Viering Heilig Avondmaal Voorganger: ds. M.H. Leistra Van de pastores

Net terug van vakantie was mijn eerste taak het leiden van drie rouwdiensten. Drie gemeenteleden uit mijn eigen wijk. Drie mensen met wie ik in het afgelopen jaar vertrouwd ben geraakt. Alle drie met een eigen verhaal en drie families, die een dierbare moeten missen. In memoriam (I)

Op woensdag 12 juli is Klaas den Uyl overleden. Na een ernstige val was hij in coma geraakt. Dagen van hoop en vrees volgden. In de avond van de 12e juli overleed hij in het ziekenhuis. Op 17 juli hebben we zijn leven, met God en met de mensen, herdacht in een dienst van Woord en Gebed. Daarna heeft zijn naaste familie hem naar Moscowa gebracht. We wensen zijn vrouw Margaret en de verdere familie Gods troostende nabijheid toe. In memoriam (II)

Op vrijdag 14 juli overleed Catharina van Sante-Vos. Precies een maand na het overlijden van vader moesten de kinderen nu van moeder afscheid nemen. Donderdag 20 juli kwamen we bij elkaar in de aula van Moscowa voor een crematiedienst. We droegen haar over in de handen van de eeuwige. De kinderen wensen we kracht om verder te gaan. In memoriam (III)

Op dinsdag 18 juli is overleden Wilhelmina Springvloet-Ploeg Na verschillende ziekenhuisopnamen leek het er al op dat ze niet meer terug zou kunnen naar haar geliefde “huisje”. Maandag 24 juli hielden we een dienst van Woord en Gebed in de Bethlehemkerk en hebben we haar op Moscowa begraven. Haar kinderen en verdere familie wensen we Gods helende kracht toe. - 16 -

Bij de diensten

Op zondag 27 augustus hoop ik voor te gaan in de dienst in de Bethlehemkerk. Die dienst zou ik graag voorbereiden met geïnteresseerde gemeenteleden. U bent van harte welkom op maandag 21 augustus van 14.00-15.00 uur in de kapel. Verder staan er twee diensten in Waalstaete op mijn rooster. Vrijdagmiddag de 18e augustus en zondag 3 september (viering Heilig Avondmaal). Iets heel anders

Woensdag 6 september is er weer een gemeentemaaltijd. Het lijkt een goed initiatief te zijn, zodat we er vrolijk mee doorgaan. Die woensdag hoop ik de kok te zijn. We hopen op veel inschrijvingen en maakt u zich niet bezorgd, bij een groot aantal zijn er extra koks achter de hand. Opgave tot en met zondag 3 september bij Menno Leistra, telefonisch op per e-mail. Tot slot namens de collega’s, een hartelijke groet! ds. Menno Leistra

nen Ans Kruitbos en Joost van ’t Oever hebben aangegeven dat zij hun ambt nog gedurende één jaar willen vervullen. Verder heeft de kerkenraad tot diaken verkozen mevrouw Karen van Beers. Zij is dooplid van onze gemeente en zal voor haar bevestiging tot ambtsdrager belijdenis van het geloof afleggen. Karen van Beers is onlangs verhuisd naar Velp, maar heeft overschrijving naar onze gemeente gevraagd. Alle genoemde ambtsdragers zullen tijdens de dienst op zondag 17 september worden bevestigd. Bezwaren tegen de gevolgde verkiezingsprocedure of tegen de bevestiging van één van de gekozenen kunnen door stemgerechtigde leden van onze gemeente uiterlijk één week na deze bekendmaking schriftelijk en ondertekend worden ingebracht bij de scriba van de kerkenraad. Tijdens deze dienst zal ook afscheid worden genomen van Riek Reijnders en Marijke Gerritsen - die enkele jaren voorzitter is geweest van de wijkkerkenraad - en van andere medewerkers. Voorzitter van de kerkenraad wordt Jan van Wijlick. Hij heeft zich bereid verklaard deze functie gedurende een periode van twee jaar te vervullen. De wijkkerkenraad

Uit de Ulenpaslaan

Zondag 20 augustus verwelkomen we ds Gerrit Jan van Asselt als voorganger op het ‘oude bekende nest’. Goede dienst en goed weerzien gewenst! In de week daarop merk je dat de zomer toch ook weer werkseizoen wil worden: op woensdag komt de kerkenraad bijeen voor bezinning, gesprek en besluitvorming. En op vrijdag de initiatiefgroep WBB. WBB? Ja: Werkgroep Beeldend Bezig (voorheen Werkgroep Baanlozen Baanhebbers). Schilders en houtbewerkers leven zich dinsdagsmorgens lekker uit, in de Snuffelpaal.

Contacten met gastpredikanten en wijzigingen voor de Wekelijkse Orde van Dienst

Met ingang van 1 september a.s. neemt Nollie Kramer het contact met de gastpredikanten en het doorgeven van wijzigingen en informatie aan de typisten van de wekelijkse Orde van Dienst over van Marijke Gerritsen. Wanneer u wijzigingen of mededelingen hebt, wilt u die dan uiterlijk de donderdag vóór de betreffende zondag doorgeven aan Nollie Kramer, tel. 3612208 of per e-mail kramer. bunschoten@chello .nl Actie voor het wijkfonds

Op zondag 3 september is er niet alleen een dienst in de Bethlehemkerk, maar ook één in Waalstaete. Daar vieren we dan het heilig Avondmaal. Op de eerste woensdag (6 september) kunnen liefhebbers van ontmoeting en eten weer in de kerk terecht voor een gezamenlijke maaltijd. Na deze regels over vieringen en activiteiten ook wat andere woorden: gaat het goed met u? En met jou? Heb je in de afgelopen tijd ruimte gehad om leeg te worden en op te leven? Uitblazen en opademen zit vol van adem en Geest. Van inspiratie. We mogen weer van alles regelen en doen, maar het is veel waard als we onze ontvankelijkheid behoeden en bewaren. Als we ‘leren leven van de verwondering’. Die laatste woorden zijn de titel van een geschriftje van de synode dat we in de al genoemde kerkenraadsvergadering gebruiken bij onze bezinning. Nog één ding: als bij ‘heb je ruimte gehad …’ je antwoord ‘nee’ was (of dicht daarbij in de buurt) dan wens ik je van harte wat extra goede moed toe. En zegen van de goede God. Met geborgenheid en met uitzicht. ds Han Hoekstra Verkiezing ambtsdragers

De ambtstermijn van ouderlingen en diakenen is vier jaar. Volgens het rooster van aftreden zijn dit jaar aftredend de ouderlingen Marijke Gerritsen en Riek Reijnders, de diakenen Ans Kruitbos en Joost van ’t Oever en de ouderlingenkerkrentmeester Gerrie van Toor en Jan van Wijlick. Marijke Gerritsen en Riek Reijnders hebben zich niet herkiesbaar gesteld. De overige ambtsdragers hebben zich bereid verklaard een nieuwe ambtsperiode te aanvaarden en zijn door de kerkenraad opnieuw verkozen. Daarbij hebben de diake-

De jaarlijkse actie voor het wijkfonds is voortreffelijk verlopen en heeft tot nu toe € 6.800,- opgebracht. Dat is € 1.200,- meer dan in 2005. Hartelijk dank hiervoor. Mocht u het vergeten zijn. U kunt uw gift nog steeds overmaken op rekening 999.000 t.n.v. het wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk o.v.v. “actie wijkfonds”. Handwerkkring

Op dinsdag 22 augustus komen we weer bij elkaar te komen van 09.30-11.30 uur om gezellig te handwerken in de benedenzaal van de Bethlehemkerk. We hopen weer veel gezellige uren met elkaar door te brengen in het nieuwe seizoen. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Namens de kring Riet Burgers-van Neerbos Legaat

De Protestantse Gemeente Arnhem heeft een legaat van € 3.000 ontvangen uit de nalatenschap van mevrouw A.A.L. van Meeven-Lentink, gewoond hebbende in verzorgingshuis Waalstaete. Dit bedrag is bestemd voor het wijkfonds (niet de wijkkas!) van onze gemeente. Giften

Voor de wijkkas zijn de volgende giften ontvangen: via mw. Knoop 10 euro (mw. K.), 10 euro (mw. v. H.), via mw. Sijbesma 10 euro, via dhr. Van Wijde 50 euro (fam. H.) en tot slot via mw. Van Toor 150 en 50 euro. Alle gevers hartelijk dank.

- 17-

Bethaniëkoor

Speciale diensten

Als u dit leest is de zomer al een heel eind gevorderd. Zo zoetjes aan beginnen allerlei activiteiten weer en zo ook de repetitie van ons kerkkoor. Wij willen op maandag 4 september weer beginnen met repeteren. De eerste uitvoering is al snel en wel op de startzondag 17 september. De repetitietijd is van 19.30 - 21.30 uur in de wijkzaal van de Bethlehemkerk.

Op zondag 20 augustus zal ds. I. Lodewijk de doop bedienen aan Maurits Volker van de Vijver, zoon van Rogier en Caroline van de Vijver, Elvis Presleystraat 37.

Het koor kan nog heel goed nieuwe leden erbij hebben, vooral bij de mannenstemmen is de spoeling erg dun. Er zijn nog drie bassen en zes tenoren dus, MANNEN, voelt u iets voor een koor dan zien wij u graag op 4 september in de Bethlehemkerk. Nollie Kramer, secr. . Bereikbaarheid pastores

Ds. Han Hoekstra: tel. (tel.361 81 03 (niet op woensdag overdag), e-mail: [email protected]. Ds. Menno Leistra: tel. thuis 0313-41 35 17 of in de kerk op 026-364 23 67, e-mail: [email protected]. Vrije dagen woensdag en vrijdag. Pastor Jan van der Weide, werkdagen maandag en vrijdag, tel. 364 23 67 (Bethlehemkerk) of mobiel: 06-36 00 71 77, email: [email protected] Website Bethlehemkerk

www.rvkarnhem.nl, klik achtereenvolgens op “Kerken in Arnhem”, “Protestantse Gemeente Arnhem”, “overige deelnemende kerken”, “Bethlehemkerk”. Berichten voor de website kunt u indienen bij Marian van Voorst, e-mail: [email protected]. Kopij

Kopij voor het eerstvolgende nummer dat verschijnt op 8 september kunt u tot 28 augustus voor 18.00 uur inleveren bij J.M. van Wijlick, Kamphuizenlaan 63, tel. 361 38 49, e-mail: [email protected].

Wijkredactie: M. Kreft, Forelstraat 32, 6833 BK E-mail: [email protected] Y.M Voorhaar, [email protected]

In Het Persoonlijke Vlak

Op 22 juni overleed, na een langdurige ziekte, mw. Martha de Kok-Hendriksen, Hoogeveenstraat 6, op de leeftijd van 58 jaar. Bij haar begrafenis op 27 juni lazen we Job 30. Startzondag

Op zondag 10 september zal het nieuwe seizoen beginnen met een feestelijke gezinsviering met als thema “Op verhaal komen”. De zaterdag daarvoor, 9 september, bent u van harte uitgenodigd voor een startactiviteit in de kerk: een gezamenlijke maaltijd. Graag opgave van te voren, zodat we weten op hoeveel mensen we ongeveer kunnen rekenen. In de kerk liggen daarvoor groene briefjes klaar.

Uitnodiging voor het startweekend met als thema: OP VERHAAL KOMEN

Van harte welkom zaterdagmiddag 9 september vanaf 14.30 uur in de Salvatorkerk. Om 15 uur begint Alma Smit met haar: OP VERHAAL KOMEN. We worden meegenomen naar een “onbekende wereld” We vergeten even het moment van de dag en genieten van animaties humor en muziek. Een startweekend met een feestelijk tintje, bindt en verbindt ons als gemeenteleden met elkaar in een ongedwongen sfeer. We sluiten om 17.30 uur af met een heerlijke warme maaltijd. De kosten zijn 7.50 euro pp. kinderen t/m, 5 jr. gratis. U krijgt bij de ingang, na betaling, consumptiebonnen om vrij te besteden. Wilt u meedoen ? Bel dan één van de commissieleden. Opgeven per email kan ook: [email protected] Corrie Tjepkema, Rose Tee, Mimi Averesch, Adri van ’t Riet.

KERK EN WIJK

Erediensten Salvatorkerk

Kraam Aan De Markt

Voorgangers: Zie het schema voorin dit blad. Lezingen: we volgen het rooster van “De eerste dag”, zie toelichting elders in dit blad. Kerktaxi: Voor wie zelf niet of moeilijk kan komen, neem contact op met Bert Groeneveld, tel. 3216070. Oppas: aanwezig voor de kleinsten tijdens elke dienst. Kinderdienst: voor de groepen 1 t/m 4 en 5 t/m 8 van de basisschool. Tieners: voor jongeren van 12-16 is de “10-R-T” (tienergroep) in de Salvatorkerk. Deze is tijdens, maar apart van de kerkdienst – op de vierde zondag van de maand. Info: Jaap Breure, tel. 3236107. Koffie/thee/fris: Na elke kerkdienst is er gelegenheid tot ontmoeting voor ieder die dat wil.

Als u dit leest is onze eerste aanwezigheid op de “Kraam aan de markt” op 16 augustus alweer achter de rug. Zoals bekend staan wij bij goed weer op het terrein van de Salvatorkerk met onze kraam. We delen gedichtjes uit en er zijn folders met informatie over de activiteiten van de Salvatorkerk en de Emmausparochie. Wij schenken gratis koffie of thee en staan open voor een gesprek We zijn present iedere woensdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. U bent uiteraard van harte welkom. Mocht u als vrijwilliger mee willen doen, prima !. Nadere informatie wordt u graag verstrekt door Roel Ligterink. tel. 323 08 63

- 18 -

Oud Papier

Bij de diensten

Elke vierde woensdag van de maand in Rijkerswoerd en de Appelgaard. Dat is deze maand op 23 augustus. Zet, op die dag, uw oud papier en eventuele lompen voor 18.00 uur bij de weg . Hebt u tussendoor partijen papier die u kwijt wilt, dan kunt u dat brengen bij de Fa. Van Rinsum aan de Distellaan. Vraag dan een bon voor de kilo’s voor onze protestantse wijkgemeente. Deze bon kunt u vervolgens in de hal kwijt in het postvakje van de penningmeester van de wijkkas, dhr. Stuij. Wie zelf niet kan brengen: bel dhr. Slootweg, tel. 3235508. Wie mee wil doen met ophalen op de vierde woensdag (m/v en 18+) graag opgeven bij Bas Buizer, tel. 323.3169

Zondag 20 augustus: voorgangers Bert Hes en Tine Appelman, meditatieve viering Zondag 27 augustus: voorganger ds. G.J. van der Stouw, chriftviering Zondag 3 september: voorganger ds. Yolanda Voorhaar, startzondag

Kopij volgend nummer

Kopij voor dit blad kunt u, als zodanig geadresseerd, inleveren, bij mw. M. Kreft, Forelstraat 32, 6833 BK, e-mail: [email protected], met graag een cc aan ds. Voorhaar, [email protected], uiterlijk t/m zondag 30 augustus 2006.

Op zondag 3 september starten we het nieuwe seizoen met een viering, een spel en een gezamenlijke maaltijd. Het thema zal zijn: “Over grenzen heen”. Houdt u in uw planning rekening met wat meer tijd: tot ongeveer 13.30 uur. We vragen u die zondag of u allemaal een bijdrage wilt leveren in de vorm van iets lekkers bij de koffie of voor bij de maaltijd. Voor drinken wordt gezorgd, maar als ieder wat meeneemt. Wordt het zeker een gezellige maaltijd. Vakantie ds. Voorhaar

Ds. Voorhaar is nog tot en met 27 augustus met vakantie. Ds. Hubertien Oostdijk is dan al weer een tijdje terug en vervangt indien nodig.

Ds. Voorhaar is i.v.m. vakantie afwezig t/m 27 augustus. Wanneer in die periode een predikant nodig is, kunt u zich wenden tot de scriba’s van de Oec. Wijkgemeenschap of de Salvatorkerk, respectievelijk de heer Bonnema (tel. 327 22 99) of mevrouw Tee (tel. 323 34 33) en het kerkelijk bureau (tel. 442 09 87). Zij weten welke predikant beschikbaar is.

Pastoraat - diaconaat

Ziekenbezoek

Bent u ziek – thuis, in het ziekenhuis of elders -, zijn er andere zaken van aandacht? Meld het aan uw predikant, bij voorbaat dank! We zien pastoraat en diaconaat als belangrijke taak die, voor ons als gemeente, een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Bij omzien naar elkaar hoort ook het doorgeven van namen van anderen dan onszelf van wie we weten dat ze ziek zijn, of die om andere redenen aandacht nodig hebben. Soms denken mensen er zelf niet aan of zijn ze te bescheiden. U kunt het beste bellen met ds. Voorhaar, bij voorkeur tussen 8.30 – 9.00 uur en 18.30 – 19.00 uur, tel 0318-621676. E-mail: [email protected] Zij overlegt dan met ds. Oostdijk, wie een bezoek zal afleggen

De pastores zijn gewoon zieken thuis of in het ziekenhuis te bezoeken, wanneer de betrokkenen daar prijs op stellen. Wilt u daarom de namen van zieken doorgeven aan één van beide pastores?

Vakantie Ds. Voorhaar

Bereikbaarheid pastores

Pastor Wim Palstra, Bierumpad 6, 6835 CX, tel. 323 17 19, dinsdag - vrijdag van 08.30 - 09.30 uur. Ds. Yolanda Voorhaar, Catharinadaal 82a, 6715 KD Ede van 08.30 - 09.30 uur en van 18.30 - 19.00 uur, tel. 0318 - 62 16 76, e-mail: yolanda.voorhaar@het net.nl

Citaat

“Leren geloven is wezenlijker dan het geloof leren.” ds. Nico ter Linden Geloof leren is kennis vergaren maar leren geloven is onder andere liefde uitdragen en hoop geven en daar van leren.

Wijkredactie: W.A. van Woerkens Deurnestraat 22, 6843 PR Arnhem telefoon 026-381 11 03 [email protected]

Kreft en Voorhaar

e

Em s au

Oecumenische wijkgemeenschap

parochie *

* Protestants

em

m

eG

Elden-De Kandelaar e Arnhem ent *

DE REGENBOOG

Wijkredactie: Y.M Voorhaar , Catharinadaal 82a, 6715 KD Ede. E-mail: yolanda.voorhaar@hetnet. nl

Vieringen in “DE REGENBOOG”,

Mr. J.M. de Kempenaersingel 2 (achter het winkelcentrum).

Mededeling van persoonlijke aard

i.v.m. het neerleggen van het werk van Wessel ten Boom. Al langere tijd zijn er problemen in het huwelijk van Wessel en Mirjam. Om een goede beslissing te kunnen nemen wat voor henzelf en de kinderen de beste weg voor de toekomst is, hebben ze tijd en ruimte nodig om los van elkaar hier zicht op te krijgen. Dit betekent dat Wessel de komende tijd elders woont en voorlopig niet zal kunnen werken in onze wijk. Mirjam en de kinderen blijven in de Koewei. Wij hopen en bidden dat ze rust en wijsheid mogen ontvangen in deze, voor hun moeilijke tijd.

- 19-

Bij de diensten

Op 30 juli is Luca Sebastian Jonker, zoon van Chalana Schreijenberg en Sjoerd Jonker, gedoopt. In verband met ernstige ziekte van één der grootouders, heeft de kerkenraad besloten deze extra doopzondag in te voegen. Het was een emotionele maar vooral feestelijke dienst. Op zondag 20 augustus zullen in De Kandelaar Evi Johanna van het Loo, Lucas Dusault, Levi Meijer en Eline Bongers worden gedoopt. Vier kinderen die aan onze gemeente worden toevertrouwd; reden genoeg om hier een feestelijke dienst van te maken! In deze dienst hoopt ds. Hubertien Oostdijk-van Andel voor te gaan. Op zondag 27 augustus eindigt de zomerperiode; dat betekent dat er vanaf nu weer dienst zal zijn in de Bonifatiuskerk en in De Kandelaar. In De Kandelaar zal het Heilig Avondmaal worden gevierd. Hier hoopt ds. Ingrid Lodewijk voor te gaan, in de Bonifatiuskerk zal ds. Hubertien Oostdijk-van Andel voorgaan. Op 3 september is onze startzondag, die begint met een feestelijke dienst rond het thema: Vrolijk op Weg. Voorganger is ds. Hubertien Oostdijk-van Andel. Na de dienst zal er ruimte zijn om alvast “zingend” kennis te maken met de liederenbundel: “Tussentijds” die vanaf nu regelmatig in de diensten gebruikt zal worden. Over de rest van de activiteiten kunt u meer lezen in “Elkaar”. Wij hopen dat het samen vieren ons moed en kracht zal geven het nieuwe seizoen vol hoop in te gaan! Pastoraat

In de afgelopen maanden hebben diverse gemeenteleden te kampen gehad met ziekte, verdriet en gemis. De heer Jansen van de Hagemanswei is, na enige weken in Rijnstate opgenomen te zijn geweest, naar de Martinushof gegaan, om verder te herstellen. Mevrouw Pels werd aan haar heup geopereerd en is aan het revalideren in de Martinushof. Ze hoopt daarna naar haar eigen huis terug te kunnen gaan. Mevrouw Posthouwer wacht na een operatie op verdere behandeling. Mevrouw Rutgers-van der Veer verblijft na een herseninfarct in de Martinushof. De toestand van mevrouw Gorter, opgenomen in een verpleeghuis te Dieren, gaat langzaam maar zeker verder achteruit. Wij wensen hen allen, hun familie, maar ook degenen die hier niet genoemd zijn en moeilijke tijden meemaken veel kracht en sterkte toe. Geboorte

Op 9 juli werd Luca Sebastian Jonker geboren, zoon van Chalana Schreijenberg en Sjoerd Jonker, Udenstraat 56. Het geluk om de geboorte van een gezonde zoon werd overschaduwd door het bericht dat Chalana haar moeder ongeneeslijk ziek is. Wij wensen hun God zegen toe om hun weg tussen leven en dood door te vinden en te gaan. Huwelijksjubileum

Op 14 augustus was het 50 jaar geleden dat dhr. Berend Krol en mevrouw Wijntje Hermsen elkaar het ja-woord gaven. Mevrouw verblijft nog steeds in de Martinushof, waar haar toestand langzaam achteruit lijkt te gaan. Vreugde, dankbaarheid en verdriet, hier komt alles bij elkaar. Ook naar hen gaan onze gebeden uit.

die ze op dat moment uitstraalde geeft haar man Jaap en hun familie veel troost, ondanks het grote gemis en het verdriet dat er is. Ze is op 7 juli, na een dienst van Woord en Gebed in de Bonifatiuskerk, in Drachten begraven. Centraal bij het afscheid stond hun trouwtekst: Indien gij in Mij blijft en mijn woorden in u blijven,vraagt wat gij maar wilt en het zal u geworden”. Wij wensen Jaap en wederzijdse families en allen die in Anneke een dierbaar mens verloren hebben heel veel kracht en sterkte toe. Op 26 juli overleed na een kort ziekbed, op 92 jarige leeftijd, mevrouw Martijntje van Bergen-de Raadt. Zij woonde op de Mooieweg nummer 33A, naast haar jongste zoon en zijn partner. Samen met haar andere kinderen hebben zij haar met liefde en zorg in deze laatste fase begeleidt. Martijntje hield van het leven, maar heeft zonder angst en in vrede haar aardse leven kunnen loslaten. Zij werd op 31 juli, na een dienst van Woord en Gebed in Elden begraven. Wij wensen haar kinderen, klein- en achterkleinkinderen, overige familie en allen die haar zullen missen Gods troost toe. Wat verder nog te melden valt

Liturgie Na een jaar van nadenken over en bezig zijn met de orde van dienst in Elden-De Kandelaar, heeft de liturgiecommissie een voorstel aan de kerkenraad voorgelegd, waarin gekozen wordt voor twee in plaats van drie vormen om de liturgie in de erediensten gestalte te geven. Verder zijn er wat veranderingen aangebracht die het gevolg zijn van diverse stemmen uit de gemeente, die hierom vroegen. Alles is zorgvuldig overwogen. De kerkenraad heeft met deze twee liturgieën ingestemd en alle ruimte gehad en genomen daar zijn eigen op/aanmerkingen bij te plaatsen. Dit alles is verwerkt en het resultaat zal vanaf 10 september in de diensten worden gebruikt. Nadere informatie en een uitgebreide motivatie vindt u in Elkaar. Ook op de startzondag zal nog één en ander worden uitgelegd. Mocht u vragen hebben/houden neemt u dan contact op met één van de leden van de kerkenraad, de liturgiecommissie of de predikanten. Zij zijn volledig bereid het gesprek hierover met u aan te gaan. Herverdeling van de sectiegrenzen:

In verband met het tijdelijk uitvallen van ds. Wessel ten Boom, worden de sectiegrenzen aangepast. Wanneer de kerkenraad met ons voorstel akkoord gaat, wordt u hierover nader ingelicht. Winterwerk

Ook hierin moeten de nodige aanpassingen worden verwerkt. Daar wordt hard aan gewerkt en de resultaten hiervan vindt u in de komende Elkaar. Wij zijn blij dat mevrouw Attie Bakker, kerkelijk opbouwwerker, ook bereid is er voor te zorgen dat zoveel mogelijk van het gemeentewerk kan worden voortgezet en wij wensen u vrede en alle goeds toe!. ds. Hubertien Oostdijk-van Andel: tel. 3237577, niet tussen 17.30-19.00 uur. ds. Ingrid Lodewijk: tel. 3820233, liefst tussen 18.30 en 19.00 uur. Niet op woensdag.

Wij gedenken

Op 3 juli is mevrouw Antje (Anneke) Purmer-Fokkema overleden. Zij werd 57 jaar. Ze was al lange tijd ziek en had al veel moeilijke jaren achter zich. Toch kwam haar sterven nog onverwacht. In alle rust is ze in haar slaap overleden. De vrede - 20 -

Kopij voor het volgende nummer van Kerkperspectief, kunt u uiterlijk 29 augustus, voor 09.00 uur e-mailen/afgeven bij de wijkredactie (zie boven).

Dopelingen 20 augustus in de Kandelaar:

Evangelisch-Lutherse Kerk Spoorwegstraat 8-10

Evi Johanna van het Loo, Lucas Dusault, Levi Meijer, Eline Bongers

Redactie: Elly Muurling, Tel. 333 66 57

St. Catharinaplaats 1

Twee vragen

Onlangs werden ons twee vragen gesteld: 1. Wat is het verschil tussen een gewone dienst en een dienst die wordt aangeduid als “hoofddienst” ? 2. Mag een ieder (ongevraagd) deelnemen aan de Avondmaalsviering ? Nu het zomerseizoen weer zijn einde nadert, worden ook bepaalde kerkelijke activiteiten weer hernomen. De kerkdiensten, toch altijd nog het centrum van het kerkelijk leven, gaan altijd door en ze zijn dan ook tijdens de zomer gehouden; voor onze gemeente - naar de inmiddels al een tijd aan de gang zijnde traditie - in gemeenschap met de Doopsgezinden en de Parkstraatgemeente. Op 20 augustus wordt deze reeks afgesloten met een gemeenschappelijke dienst in het hart van Arnhem, in de Eusebiuskerk.

Om u zo goed en zorgvuldig mogelijk te informeren, heb ik de hulp ingeroepen van niemand minder dan onze prof. dr. J.P. Boendermaker. Hij vertelt ons heel helder het volgende : Allereerst de term “hoofddienst” of “volledige hoofddienst”. Ik sla het gezangboek van 1955 op en daar staat het al: Hoofddienst.

En nu gaan wij, wat de kerkdienst voor onze Waalse gemeente betreft, op naar de eerste ontmoeting na de zomerperiode, nl. de culte fleuri op 10 september 11.30 uur in ons Waalse kerkgebouw. Ieder die komt mag een bloemetje meenemen om de onderlinge herontmoeting ermee op te fleuren en om in dankbaarheid samen weer verder te trekken op het kerkelijk pad. Het is voor ons doen in de maand juli uitzonderlijk warm geweest. Enerzijds natuurlijk wel prettig, als je er goed tegen kunt, maar een strop, bijna een plaag voor de boeren. Aan hen mogen wij ook wel eens extra denken. Zij hebben het toch al niet gemakkelijk in het economisch bestel van deze tijd. En toch zijn zij zo belangrijk: zij leveren ons het nodige voedsel, en zij vormen nog een schakel met de natuur, met de goede schepping. Reden om de boeren niet te vergeten. In de Bijbel zijn zij en hun arbeid in gelijkenissen vaak een beeld van ons gehele leven tot in zijn geestelijke dimensies toe. Zoals bijvoorbeeld in de parabool van de Zaaier. En deze staat ook weer symbool voor ons in het nieuwe kerkseizoen: blijven zaaien het Woord. Dat wij het met een bereid hart mogen ontvangen! K.L.F. le Grand.

Hoofddienst I staat er, want er was toen nog een -inmiddels vergeten- Hoofddienst II , op verzoek van het vrijzinnige deel van onze kerk. Het is mij ook duidelijk waar deze termen vandaan komen, ook dat “volledige hoofddienst”. Men had bij het samenstellen van de liturgie voorin het gezangboek erg veel aan de toen ook net uitkomende ‘Agende’ = Dienstboek van de Duitse Evangelisch Lutherse kerken, en daar staat al in de titel: “Die Hauptgottesdienst mit Predigt und heiligem Abendmahl und die sonstigen predigt- und Abendmahlsgottesdiensten.” Dus: de hoofddienst op zondagmorgen naast preekdiensten, getijdediensten, zieken-avondmaal etc. . Ook komt de term “vollständige Hauptgottesdienst” voor. Dat is dan dus een hoofddienst mét Avondmaal. Menige hoofddienst wordt zonder Avondmaal gehouden, maar een dienst is pas volledig hoofddienst als het Avondmaal gevierd wordt. In Gezangboek en Dienstboek vind ik de term volledige hoofddienst niet, maar die term was soms wel gangbaar, waarschijnlijk door allerlei artikelen over de nieuwe liturgie, en wordt ook nu nog wel gebruikt. Avondmaal

De tweede vraag over het Avondmaal : Het is de Maaltijd van de Heer, Hij nodigt! In de kerkorde, waar natuurlijk – dat kan niet anders – allerlei geregeld wordt, staat een subtiele zin: in de grote (‘romeinse’) artikelen: Tot de maaltijd van de Heer ZIJN (niet WORDEN) genodigd … Dus ze zíjn welkom, ze mogen zich welkom weten: allen die instemmen met de lofprijzing en het belijden, zeg maar: met de liturgie die we samen vieren. Er staat dan iets over geloofsonderricht, dat is een grote accolade rond de verschillende tradities: eerst belijdenis doen, maar ook kinderen, daar waar ze meedoen, krijgen eerst iets verteld, anders overvalt het ze toch? Je wordt niet genodigd door de gemeente of de kerkenraad of de predikant. Ook als die een nodiging uitspreken doen ze dat tot mensen die zich genodigd weten door de Heer van de Maaltijd. Dáár gaan wij niet over. De gewone weg is : via de doop naar het Avondmaal, in de engelse kerk staat het doopvont dan ook achter in de kerk! Bij ons is het traditie om het doopvont vóór en niet op het verhoog te zetten, al kan dat niet overal zo. - 21-

Maar, uitzonderingen horen erbij en, zo zei prof. Kooiman het ons als studenten:”nooit iemand weigeren die naar voren komt! Ga niet tussen de Heer en die mens staan, stoor die ontmoeting niet”. Daarom blijft dan ook meestal dat zinnetje over de doop weg, ook al is de regel dat je wel eerst gedoopt bent, het kan pastoraal verkeren en iemand kan door de Ontmoeting op de weg naar catechese en doop geleid worden, maar uitzonderingen regelen we kerkordelijk niet ! Je kunt op twee manieren een heel grote eerbied voor het geschenk van het Avondmaal tonen: door heel voorzichtig te zijn met de toelating tot dat geheim, maar ook door je heel terughoudend op te stellen bij die Ontmoeting. Dat laatste is onze weg, maar die mag weer niet ontaarden en er wat informeel en makkelijk mee omgaan. Het blijft een mysterie, zo wordt het toch ook onder ons ervaren?. Het belangrijkste is: we komen als bedelaars, ontvangend, onwaardig, verbaasd en verwonderd dat Hij ons zo wil hebben. Wij hoeven niets mee te brengen, we hebben niks in te brengen. We hóeven ook niets te ‘voelen’. Open handen, daar gaat het om en geloven en erop vertrouwen, dat het geschenk van Hem die zichzelf geeft met alles wat Hij ons te geven heeft, vergeving, leven, voor ons bestemd is. En daar mag vreugdevol gezang en lied bij:

Activiteiten:

5 september: Eetcafé (3 euro p.p., aanmelden via [email protected] of 026 4461192). Vanaf 17.30 uur wordt er gekookt, hulp is welkom! Na het eten is er gelegenheid om informatie te krijgen over het najaarsprogramma van het ASP. 12 september: Eetcafé, (3 euro p.p., aanmelden via [email protected] of 026 4461192). Vanaf 17.30 uur ben je welkom om te helpen met het koken. 20.00 uur: “Tijd voor gesprek” - je bent welkom om aan te schuiven bij een gesprek over een bijbelverhaal, de actualiteit of wat ook maar ter tafel komt.

Stadspastoraat Arnhem

Plaats voor bezinning, verdieping en ontmoeting “Reizend naar het land van ons verlangen staan wij in de kring voor even stil, om de goede gaven te ontvangen die God onderweg al geven wil. “ Kennismakingsdienst zondag 3 september.

We gaan een oude gewoonte in ere herstellen: nieuwe leden, gastleden en belangstellende leden van de afgelopen tijd nog eens extra verwelkomen, met elkaar en de gemeente laten kennismaken en hen informeren over alles wat er in de gemeente te doen is. Daaraan wordt in de eredienst van zondag 3 september a.s. aandacht besteed. Nà de dienst en het gezamenlijk koffiedrinken volgt de bijeenkomst met de nieuwe leden. Het is tevens de startdienst voor het nieuwe seizoen. De vakanties zitten erop en we gaan met goede moed het winterwerk tegemoet. Gesprekskring over Bonhoeffer.

Op maandag 4 september beginnen we meteen al met onze gesprekskring, die op de laatste maandagavond van elke maand zal worden gehouden. Hebben we het vorige seizoen over Luther gesproken; nu staat Bonhoeffer centraal. Enkele gastinleiders zijn uitgenodigd. We lezen samen “Verzet en Overgave”. Ook u allen een inspirerend en vreugdevol seizoen toewensend, Elly Muurling.

Kastanjelaan 22 e, 6828 GL Arnhem, tel. 026 446 11 92, e-mail: [email protected] Activiteiten voor studenten in Arnhem en Velp Programma ASP:

vanaf half augustus is op de website www.studentenpastoraatarnhem.nl het najaarsprogramma te lezen. Een gevarieerd programma voor alle studenten van Arnhem en Velp! - 22 -

Open Dag

Zaterdag 2 september is de start van het nieuwe seizoen bij het Stadspastoraat. Van 13.00-17.00 uur bent u van harte welkom kennis te maken met ons centrum, en met verschillende (cursus)activiteiten en docenten. Om 13.00 uur wordt de dag geopend met een ludiek programma, gevolgd door een aantal workshops. Om 16.00 uur vindt de opening van de expositie van Gerda Reijnders plaats. Zij exposeert uit een omvangrijk oeuvre (tekeningen, gouaches en gemengde techniek), onder de titel: Eindeloos: wat valt er veel te ontdekken’. Tevens wordt een boekje met daarin een selectie uit haar werk gepresenteerd. Programmaboekje najaar 2006

Het nieuwe programmaboekje is uit. Hierin een rijk en gevarieerd aanbod op het gebied van zingeving/ levensbeschouwing, persoonlijke ontwikkeling en expressie. U vindt het boekje op diverse plekken in de stad (bibliotheek, kerken, grand café’s) en vanaf eind augustus kunt u het ook af komen halen cq. aanvragen bij het Stadspastoraat. Een thema waar we dit seizoen extra aandacht aan besteden is: ‘De dood in het dagelijks leven’. We doen dit in samenwerking met Volksuniversiteit Arnhem. Zo bieden we (vanaf oktober) een cursus met als titel ‘de dood in het dagelijks leven’, die zich baseert op het Tibetaanse Boek van Leven en Sterven. Verder vertonen we maandelijks een film waarin de dood (in letterlijke of figuurlijke zin) een belangrijke rol speelt. Ook bij de lezingen, de maandelijkse workshop familieopstellingen en de exposities komt het thema aan bod. Open Huis.

Van maandag t/m vrijdag, 10.00 -14.00 uur, kunt u in De Drie Koningen terecht voor een kopje koffie, thee of fris. Het Open Huis is bedoeld voor iedereen die daar zin in heeft. Er is gelegenheid voor ontmoeting en gesprek, maar u kunt ook rustig de krant of een boek lezen.

En verder wekelijks

-

-

CURSUSSEN EN WORKSHOPS

Maandag, 7.00 - 8.00 uur: Vipassana meditatie (nieuw!) Dinsdag, 17.00 - 18.00 uur: Actieve meditaties, o.l.v. Henk Lammers. Woensdag, 8.00 - 9.00 uur: Zenmeditatie (start: 16 augustus) Woensdag, 10.00 -10.30 uur: De Stamtafel, een gesprek aan de grote tafel in het café rond een thema uit de actualiteit; Woensdag, 10.30 uur: Putten uit de bron (lezen en bespreken van een evangelietekst uit Exodus); Donderdagavond, 19.45 - 21.45 uur: lezing over bepaald onderwerp (zie hieronder: LEZINGEN) Vrijdagmorgen, 8.00 - 9.00 uur: Zenmeditatie (start: 18 augustus) Elke 4e donderdag van de maand, 10.00 – 11.30 uur: Schrijfochtend voor Amnesty International. Elke 1e zondag van de maand, 10.30 -11.30 uur: bezinning en ontmoeting Elke 1e zondag van de maand, 13.30 -15.30 uur: Single luck, bijeenkomsten voor singles (nieuw)

Wilt u informatie omtrent cursussen en workshops, neemt u dan contact op met: Stadspastoraat Arnhem (Driekoningendwarsstraat 30), tel: 026 3513185 of mail: [email protected] 6 september, 19.00 uur: Filmhuis Arnhem samen naar een film en nabespreken, o.l.v. Hanneke ter Beest EXPOSITIE

2 september tot 16 oktober, Op zaterdag 2 september om 16.00 uur opening van de expositie van Gerda Reijnders met als titel Éindeloos: ‘wat valt er veel te ontdekken’. Zij toont tekenwerk, gouaches en gemengde techniek. Na de opening is de expositie te bezichtigen van maandag t/m vrijdag, 10.00 – 14.00 uur (buiten deze uren graag in overleg). Bij de expositie verschijnt er ook een boekje met daarin een selectie van haar werk, aangevuld met gedichten van de hand van de kunstenares.

LEZINGEN

Voor de lezingen op donderdagavond hoeft men zich in principe niet vooraf op te geven (al mag dit natuurlijk wel). De lezingen beginnen om 19.45 uur en vinden alle plaats in De Drie Koningen, het pand van het Stadspastoraat, Driekoningendwarsstraat 30. 14 september 19.45 - 21.45 uur ‘Op leven en dood’ – een verkenning van het thema ‘de dood in het dagelijks leven’ aan de hand van muziek, zang en poëzie. Uitvoerenden: Edward Brantse (muzikant), Monique Appels (zangdocente), Marco de Wilde (dichter) Kosten: 3 euro. 21 september 19.45 - 21.45 uur Elisabeth Kübler Ross - een ‘actieve’ lezing over haar werk, door Tonny Adriaens Kosten: 3 euro. 28 september 19.45 - 21.45 uur “Als ik geen rood meer heb”lezing van icoonschilder Piet van der Heide over de gevoelswaarde, symboliek en de sociaal-economische betekenis van deze kleur. Kosten: 3 euro.

de Brink 11 Arnhem-Elden Tel. 026-381 45 73

Kennis en ervaring, bij u in de buurt ! Ons kantoor is alle werkdagen geopend en op donderdag (na telefonische afspraak) tot 19.00 uur. Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. Notariskantoor Ockhuysen Kronenburgsingel 60, 6831 GX Arnhem tel. 026 - 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

- 23-

SCHILDERSBEDRIJF

Leoniusstraat 69-71  6821 EP ARNHEM Telefoon (026) 442 43 88 - 0653 132 166 [email protected]

Boekhandel De Slegte Jansstraat 28 6811 GJ Arnhem tel. 026 - 442 05 97 www.deslegte.com

Wij zijn geïnteresseerd in uw tweedehands boeken, of het nu gaat om één boek of een hele bibliotheek: neemt u gerust contact met ons op!

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar air miles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf 24