Lyme Centrum Apeldoorn STZ Expertise centrum U bent gebeten door een teek of er is het vermoeden dat dit is gebeurd. Op deze website kunt u lezen wat het Lyme centrum Apeldoorn (LCA) voor u kan doen. Een verwijzing naar het LCA kan alleen via de huisarts of een specialist. Hieronder wordt een beeld geschetst van de ziekte en de mogelijke behandelingen en er wordt ingegaan op de vragen en thema’s.
Uw Afspraken Volg route 134, poli Neurologie Afspraak 1 ste bezoek; Diagnostiek Afspraak 2de bezoek; Specialisten
................................................................... ...................................................................
Het Lyme Centrum Er is een stijgend aantal mensen dat gebeten wordt door teken. De teek blijkt; meer actief, in aantal te groeien en vaker besmet te zijn met een bacterie die de ziekte van Lyme bij mensen veroorzaakt. Het Lyme Centrum Apeldoorn (LCA) is opgezet voor de groeiende groep mensen, die mogelijk ooit gebeten is door een besmette teek en/of ziekteverschijnselen heeft die veroorzaakt zouden kunnen worden door de ziekte van Lyme. Het LCA heeft: 1. één loket voor zowel patiënten als huisartsen/ specialisten 2. uitgebreide kennis over en inzicht in de ziekte van Lyme vanuit meerdere aandachtsgebieden (neurologie, interne geneeskunde, kindergeneeskunde, microbiologie, cardiologie en ev. dermatologie en reumatologie) 3. uitgebreide laboratorium-ondersteuning
Patiënteninformatie wordt met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. U kunt aan deze uitgave geen rechten ontlenen. © Gelre ziekenhuizen www.gelreziekenhuizen.nl
Tekenbeet met de kenmerkende rode ringen Omdat de beet niet altijd wordt opgemerkt, zijn er steeds meer mensen die met diverse klachten zoals bijv vermoeidheid, hoofdpijn of griepverschijnselen, bij verschillende artsen onder behandeling zijn (geweest). Lyme Centrum Apeldoorn | LYME-500.2 | 4 december 2015 | pagina 1/5
Vaak wordt er niet direct gedacht aan de ziekte van Lyme en kunnen de klachten blijven bestaan, soms zelfs jarenlang. Het LCA is er ook voor deze groep. Met de gekozen aanpak kan mogelijk een besmetting worden vastgesteld en een behandelplan worden ingezet.
Wie werken er in het Lyme Centrum? Het LCA is een multidisciplinaire samenwerking tussen verschillende specialismen. Specialisten verbonden aan het LCA: Dhr. dr. J.N.M. Barendregt, internist Dhr. G. Blaauw, microbioloog Mw. H.E. Boonstra, dermatoloog Mw. R.A. Bruinsma, kinderarts Mw. N.C. Croese, klinisch psycholoog Mw. dr. B.C. van Hees, arts microbioloog
Mw. T.G. Jagt, reumatoloog Mw. K.E de Kroon, orthopeed Dhr. B. van Kooten, neuroloog Mw. Y. Vermeeren, internist Dhr. Dr. R.A. Waalewijn, cardioloog
Werkwijze Nadat wij uw verwijzing hebben ontvangen, neemt het Lyme Centrum contact met u op. Telefonisch worden met u afspraken gemaakt voor het gehele traject. Het traject start met diagnostiek, te weten; een ECG (Hartfilpmpje), een klinisch chemisch en microbiologisch bloedonderzoek (Borrelia bepalingen; ELISA en Western Blot) en een digitale vragenlijst. Deze voorbereidende diagnostiek duurt minstens twee uur. Resultaten van testen op Lyme die buiten de reguliere geneeskunde vallen, worden niet meegewogen bij de vraag of er sprake is van de ziekte van Lyme. Het betreft bijvoorbeeld de zogenaamde levend bloed analyse of een test verricht door een niet erkend laboratorium. Minimaal twee weken na afrinding van de testen, heeft u een gezamenlijk consult met de neuroloog en de internist/ kinderarts, waarbij de resultaten en bevindingen besproken worden. Op grond hiervan kan een behandelplan afgestemd worden.
Bloedprikken Er wordt bloed geprikt (een klinisch chemisch en microbiologisch bloedonderzoek Borrelia bepalingen; ELISA en Western Blot) om te kijken of uw lichaam antistoffen heeft gemaakt tegen de bacterie die Lyme veroorzaakt. Het Laboratorium van Gelre ziekenhuizen heeft hierin veel ervaring. Om zeker te zijn van de resulaten werkt het LCA alleen met bepalingen van het eigen laboratoroium. Dit wordt gedaan op het Laboratorium waar bloed wordt afgenomen (route 3). Het resultaat hangt af van de periode tussen de beet en het onderzoek. De gevoeligheid van de gebruikte testen is afhankelijk van het stadium van de ziekte. In de latere stadia van Lyme-borreliose loopt de gevoeligheid op tot 99%. Lyme Centrum Apeldoorn | LYME-500.2 | 4 december 2015 | pagina 2/5
Het hebben van antistoffen is op zichzelf geen bewijs voor een actuele of actieve infectie. De aanwezigheid van antistoffen bij gezonde mensen is 4 tot 8%. De aanwezigheid van deze antistoffen is een van de methoden om te zien of er een infectie is geweest.
ECG Vervolgens wordt er een ECG gemaakt waarvoor u verwezen wordt naar de poli Cardiologie, route 163. Een elektrocardiogram of ECG (in Nederland in de volksmond vaak hartfilmpje genoemd) is een registratie van de elektrische activiteit van de hartspier. Uit een ECG is veel informatie te krijgen over de werking van de hartspier, met name bij ritme / geleidingsstoornissen. Dit komt soms voor bij de ziekte van Lyme.
Vragenlijst Om een duidelijk beeld te krijgen van uw klachten en van de periode waarin deze klachten naar voren komen, is er een uitgebreide vragenlijst die u op een PC invult op het LCA. Het is van belang dat u zich voorbereidt op de volgende vragen: wanneer heeft u een tekenbeet gehad (datum en jaar) wanneer heeft u de teek verwijderd (hoelang heeft de teek op de huid gezeten?) heeft u ooit een rode kring gehad? Zo ja, wanneer (datum, jaar) Deze vragenlijst zal alleen gebruikt worden als een symptomenlijst ( ter verduidelijking van uw klachten) en niet als een scorelijst. Hieruit volgt dus niet of er bij u sprake is van de ziekte van Lyme. Dat komt aan de orde tijdens het eerstvolgende consult. Deze vragenlijst en ook de vragenlijst die u invult bij het vervolgtraject willen wij graag gebruiken voor een wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte van Lyme. Aan het eind van de vragenlijst vragen wij u of u begrijpt dat deze lijst niet als scorelijst wordt gebruikt en of u akkoord gaat met het anonieme gebruik van uw gegevens voor wetenschappelijk onderzoek. Tijdens dit diagnostische bezoek ziet u geen specialist, maar worden de onderzoeken verricht. Na minimaal twee weken volgt uw afspraak bij de neuroloog en internist. Betreft het een onderzoek van een minderjarige, dan is de afspraak met de neuroloog en de kinderarts.
Uw 2e bezoek aan het LCA De artsen hebben de uitslagen van uw onderzoeken bekeken en zo nodig besproken met collega artsen (cardioloog, dermatoloog en/of reumatoloog). Na een kort lichamelijk onderzoek en een gesprek over uw klachten bespreekt de arts met u de uitslag. Als is aangetoond dat u de ziekte van Lyme heeft wordt daarna besproken welke behandeling het beste gestart kan worden.
Voorbereiding voor uw bezoek: Patiënteninformatie wordt met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. U kunt aan deze uitgave geen rechten ontlenen. © Gelre ziekenhuizen www.gelreziekenhuizen.nl
Medicijngebruik Neem naar het LCA een uitdraai mee van uw apotheek waarop alle door u gebruikte medicatie staat. Vraag uw apotheek om deze lijst vlak voor uw bezoek aan het LCA. Dit medicijnoverzicht voorkomt onduidelijkheid over de door u gebruikte medicijnen en kan voorkomen dat u medicijnen krijgt voorgeschreven die niet passen bij uw bestaande medicatie. Lyme Centrum Apeldoorn | LYME-500.2 | 4 december 2015 | pagina 3/5
Wat neemt u mee?
het totaaloverzicht van de medicijnen die u gebruikt; o Let in het bijzonder erop dat u informatie over Antibiotica gebruik vermeldt (naam medicatie, duur van de kuur, bijwerkingen) identiteitsbewijs relevante aanvullende informatie
Begeleider Bij de afspraak diagnostiek is het verstandig een begeleider mee te nemen indien u niet goed overweg kunt met een computer. Ook tijdens het consult van de arts(en) is dit wenselijk en prettig. Dit kan uw partner zijn, een familielid of een goede bekende. Dit geeft u de mogelijkheid om rustig na te praten. Twee mensen horen immers meer dan één.Betreft het een kind, dan bent u als ouder aanwezig.
Behandeling Als uit de onderzoeken blijkt dat u de ziekte van Lyme heeft krijgt u een advies en/ of behandeling. Na ieder bezoek aan het LCA wordt verslag gedaan aan de verwijzend huisarts of specialist middels een brief. Wilt u een kopie, dan kunt u dit aangeven bij de arts waarna u deze toegestuurd krijgt, zodat u ook volledig bent geïnformeerd.
Vervolgtraject ( voor volwassenen) Na ongeveer een jaar na uw eerste bezoek aan het LCA, wordt u nogmaals verzocht om naar het LCA te komen om bloed te prikken, de vragenlijst op de PC in te vullen en voor een consult om de uitslagen te bespreken. Hiervoor wordt u door ons benaderd. Deze 2e afspraak is wederom minimaal 2 weken na het bloedonderzoek. Het consult heeft u dan of bij de neuroloog of bij de internist. Tijdens het consult wordt het effect van het eventueel ingezette beleid en het ziekteverloop n.a.v. de uitslagen van de testen met elkaar vergeleken, aangepast of voortgezet.
Wetenschappelijk onderzoek Aanvullende reden om een uitgebreide vragenlijst te hanteren is om een beter beeld te krijgen van de situatie met betrekking tot de ziekte van Lyme in Nederland. We vragen dan ook uw toestemming om uw gegevens anoniem te mogen gebruiken in een wetenschappelijk onderzoek. Dit onderzoek moet bijdragen aan het verbeteren van de behandeling. Ook moet het helpen bij het eerder herkennen van de ziekte van Lyme door hulpverleners.
Verhinderd / Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, van niet-medisch inhoudelijke aard of bent u onverwachts verhinderd voor de afspraak, dan kunt u contact opnemen met polikliniek neurologie: Polikliniek neurologie bereikbaar via telefoonnummer 055 – 581 8400 van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur of via het algemene nummer van Gelre ziekenhuizen; tel. 55 – 581 8181 Lyme Centrum Apeldoorn | LYME-500.2 | 4 december 2015 | pagina 4/5
Achtergrond informatie Lyme De ziekte van Lyme is sinds begin jaren 80 van de vorige eeuw bekend. De veroorzaker is een bacterie Borrelia burgdorferi s.l. en heeft als drager/verspreider (vector) de schapeteek Ixodes ricinus.
Ziekte verschijnselen De ziekteverschijnselen of het ziektebeeld van Lyme-borreliose bestaan uit verschillende stadia; vroege, gedissemineerde en late Lyme-borreliose. Het vroege stadium, gekenmerkt door huidinfecties (rode kring rond de beet: erythema migrans (EM)) vaak in combinatie met een positieve uitslag voor tekenbeet. Dit stadium is voor huisartsen eenvoudig te diagnosticeren en behandelen. Als de EM ontbreekt is het ziektebeeld voor huisartsen vaak moeilijk te herkennen hetgeen het nut van een in te zetten behandeling bemoeilijkt. Latere stadia vertonen geen specifieke symptomen en kunnen zich manifesteren als orgaanziekte (gewrichtsontsteking, huidafwijkingen, hersenzenuwuitval), maar ook zonder specifieke symptomen. Zeker als de patiënt zich geen tekenbeet kan herinneren, is de diagnosestelling in latere stadia moeilijk.
Groeiend aantal beten Landelijk onderzoek onder huisartsen toont aan dat het jaarlijks aantal tekenbeten dat bij de huisarts behandeld wordt in Nederland is toegenomen en het aantal gevallen van huidinfecties, een kenmerk van een vroeg stadium van infectie ook. Het aantal besmette teken is ook stijgende. Hiermee is Nederland een van de zwaarst Borrelia-geïnfecteerde landen. In open terreinen worden nauwelijks teken aangetroffen. Duin- en bosgebieden zijn de hoogste risicogebieden. Teken zijn het gehele jaar door actief zijn, mits de wintertemperaturen gunstig zijn voor tekenactiviteit.
Meer informatie Bent u op zoek naar meer informatie over de ziekte van Lyme dan kunt u terecht bij: 1. LCA website http://www.lymecentrumapeldoor.nl 2. RIVM http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten/lymeborreliose/index.jsp 3. Patiëntenvereniging http://www.lymevereniging.nl/
Patiënteninformatie wordt met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. U kunt aan deze uitgave geen rechten ontlenen. © Gelre ziekenhuizen www.gelreziekenhuizen.nl
Secretariaat NVLP Stationsplein 6 3818 LE Amersfoort Tel. 072-5647215
Telefonische informatiedienst Tel.: 0900 - 210 002 2 (€ 0,35 per minuut)
Lyme Centrum Apeldoorn | LYME-500.2 | 4 december 2015 | pagina 5/5
