Luchtwegen en ademhaling: hoe zit het ook alweer?
En bij het kind?
Drs. Corine Vollbehr Docent anatomie/fysiologie bij de UMCUtrecht Academie
1
Aan de orde komen: Korte herhaling van -‐ anatomie van luchtwegen -‐ fysiologie van ademhaling En bij het kind? A. Bovenste luchtwegen B. Longen, gasuitwisseling en ademhaling 2
A. Bovenste luchtwegen
3
Neusholte
Bouw Slijmvlies met: • slijmcellen • trilhaarcellen • rijk capillairnet Reuk epitheel
Functie bevochtigen reinigen / zuiveren verwarmen keuren 4
Pharynx Vanuit neusholte via choanen naar pharynx • Slijmvlies schoon, vochtig, warm • Lymfatisch weefsel weerstand • Circulaire spieren slikken kruising voedsel• Epiglottis afsluiten trachea weg en luchtweg 5
Larynx Vanuit pharynx via epiglottis naar larynx • Slijmvlies • Stembanden • Kraakbeen
schoon, vochtig, warm stemvorming open houden
(thyroid en cricoid) 6
Trachea Bouw Slijmvlies Kraakbeen ringen Glad spierweefsel
Functie Schoon, vochtig, warm Openhouden luchtweg Diameter aanpassen
7
Het kind op de OK Wat weet jij ervan? - Lees de vraag - Overleg even - Wacht op het teken - Steek je kaartje omhoog 8
Hoe ademen baby's en peuters?
Vooral door de mond Vooral door de neus Evenveel door mond en neus 9
Neonaten en jonge kinderen: neusademhaling! Belangrijkste bij kind met ademnood: • Goed doorgankelijke luchtweg! Neusvleugelen en cyanose zijn ernstige signalen van ademnood bij kinderen. 10
Hoge luchtwegobstructies meest voorkomende oorzaken bij kinderen
• Congenitaal: – Bijv. choanale atresie (N.B. meer afwijkingen!)
• Infectieus – Bijv. laryngitis subglottica (pseudokroep)
• Corpus alienum. 11
Lymfatisch weefsel rond de pharynx ingang 1 neusamandel = adenoid (lymfatisch weefsel rond tuba Eustachius)
2 keelamandelen 1 tongamandel
Amandelen zijn in schoolkindfase op zijn grootst. Daarna worden ze weer kleiner.
13
Groei van mandibula
15
Vergelijk de hoogte van de larynx
16
Op welke manier kun je de doorgang van de luchtweg vergroten?
Iets druk geven op het cricoid Het hoofd extra naar achter buigen De tong iets naar achter duwen
17
Neonaten hebben nog geen cervicale lordose.
Bij retroflexie van het hoofd kan de luchtweg juist afgesloten worden.
18
En dus zijn de bovenste luchtwegen moeilijker doorgankelijk vanwege: • • • • • •
bij het kind!
Minder cervicale lordose Hogere larynx Grotere amandelen Grotere tong in relatief in kleine mandibula Zachtere epiglottis Nauwere cricoïdring 19
B. Longen, gasuitwisseling en ademhaling
20
Bronchusboom Bouw Slijmvlies Kraakbeenstukken Kraakbeenschilfers Glad spierweefsel
Functie Schoon, vochtig, warm Luchtweg openhouden Diameter aanpassen
21
Alveoli en gasuitwisseling Bouw Dun plaveisel epitheel Rijk capillair netwerk Pneumocyten
Functie gasuitwisseling open houden
voor surfactant
Alveolaire macrofagen
schoon houden
22
Ademhaling
diafragma
thoraxwand en pleurae 23
Spirometrie Bepaling van longfunctie
24
Thorax van kind • • • • •
Ribben horizontaler Diafragma horizontaler Onderste ribben soepeler Tussenribspieren zwakker Meer afhankelijk van diafragma-ademhaling • Opgezette buik …. adem↓ 26
ademfrequentie 0 - 1 jaar
30 - 40 onregelmatig
1 - 3 jaar
25 - 35
3 - 6 jaar
20 - 30
6 - 12 jaar
18 - 26
12 - 17 jaar
12 - 20 28
In vergelijking met een volwassene is de longcompliantie bij een kind lager gelijk hoger 29
Ademarbeid = arbeid voor long en thoraxwand Bij kind: compliantie ↓ = stugger
+ arbeid voor luchtwegweerstand Bij kind: luchtwegweerstand ↑
Bij kind: Ademarbeid ↑ 30
In vergelijking met een volwassene is het Hb van een kind Hoger Gelijk Lager
Cyanose is een slechte indicator voor hypoxemie bij kinderen
31
In vergelijking met een volwassene is het zuurstofverbruik van een kind Hoger Gelijk Lager 32
Zuurstofverbruik bij kinderen 2 - 3 maal zo hoog
33
En dus is er minder O2- reserve vanwege: • • • • • • • •
Bij het kind!
Horizontaler diafragma Ribben horizontaler en nog veerkrachtiger Zwakkere mm. intercostales Minder en kleinere alveoli → VC↓ Stuggere longen Meer ademarbeid Nauwere luchtwegen Lager Hb 34 Meer O2 verbruik
Conclusie en samenvatting: Stoornissen in ademhaling liggen op de loer juist bij kinderen en vormen een belangrijke doodsoorzaak. Bij mogelijke ademproblemen: - ademweg vrij - 100% O2 35
