Programma weekend Levenskunst: 1 – 3 mei 2015
Thema: ‘Zelf denken … en hoe zit het dan met samenleven?’
afdeling Oost-Brabant
Inleiding ‘Zelf denken, samen leven’ staat onder aan het briefpapier van het HV en dat is wellicht de kern van het Humanisme. We hebben het vaak over het zelfstandig denken en daar gaan veel studiebijeenkomsten over. Wellicht hebben we het iets minder vaak over dat samenleven. Het lijkt ons goed dat thema nader te onderzoeken. Om dat te doen organiseert de afdeling Oost-Brabant weer een weekend. Hierbij ontvangt u het programma van dit weekend.
Inhoud Zelf denken, eigen keuzes maken, je verantwoordelijkheid nemen, vragen blijven stellen over mens en samenleving ... het zijn belangrijke uitgangspunten voor humanisten. Kunnen we van daaruit ook dingen zeggen over de verantwoordelijkheid naar de ander en de samenleving? Hebben humanisten ook een maatschappelijke opdracht? We gaan op zoek naar dat begrip SAMEN-leven vanuit humanistisch perspectief en luisteren daarbij naar mensen die ons daarover iets te vertellen hebben of kunnen laten zien. Daarnaast zullen we elkaar bevragen en de dialoog zoeken met alle aanwezigen over o.a. de volgende vragen: • Wat betekent ‘samen leven’ voor ons? • Hebben wij ook een maatschappelijke opdracht? • Hoe willen we samen-leven met onze naasten en verwanten? • Hoe willen we samen-leven in wijk, dorp, buurt? • Hoe willen we samen-leven in Nederland en Europa? • Wat betekent ‘wereldburger’ zijn voor ons? • Hoe komen we aan de juiste kennis en inzichten om ‘zelf’ te kunnen denken? • Kunnen wij ‘het juiste’ weten en begrijpen? • Laten we het bij denken? Of gaat het er om wat we met die inzichten gaan doen? Hoe geven we inhoud aan ons humanisme in het dagelijks leven?
Zelf denken, samen leren
Op die manier komen thema’s aan de orde als verantwoordelijkheid, duurzaamheid, rechtvaardigheid, kwaliteit van samenleven op zowel micro- als macroniveau. Door zelf goed na te denken en tegelijkertijd elkaar te bevragen willen we deze vragen met meer diepgang onderzoeken en beantwoorden. Zelf denken, samen leren noemen we dat in bovenstaande illustratie. Wij willen ook stilstaan bij de manier waarop wij onze kennis over deze thema’s opdoen en ontwikkelen. Op welke informatie baseren we onze keuzes? En op welke manier wordt die informatie gestuurd? Kunnen wij wel het JUISTE weten? Wordt ons denken over de wereld niet gemanipuleerd en hoe kunnen we daar meer greep op krijgen? Het is een stevig thema met heel veel aspecten, maar volgens ons uiterst actueel en urgent.
Ontmoeting en dialoog Wat wij verwachten is dat er tijdens het weekend een echte ontmoeting plaats zal vinden tussen de deelnemers onderling, vanuit ieders eigen ideeën, dromen, inzichten en dagelijks handelen als humanist. Wij geven vorm aan de dialoog met elkaar en met anderen. Door naar elkaar te luisteren en elkaar te bevragen kunnen we van en met elkaar leren over het thema. Voor de zaterdagmorgen en de zondagmorgen hebben we twee inspirerende inleiders gevonden, die met ons de thema’s nader kunnen belichten. Op zaterdagmorgen is dat Jan Hein Mooren (tot voor kort hoofdbestuurslid van het HV met als portefeuille geestelijke begeleiding, daarnaast universitair Docent Psychologie van zingeving en levensbeschouwing & Praktische humanistiek aan de Universiteit voor Humanistiek) , voor de zondagochtend hebben we Anne Provoost (schijfster van o.a. ‘Beminde Ongelovigen’) op het programma staan.
Ontmoeting Vragen
Beelden
Verhalen
Inspirerende initiatieven
Onze werkwijze bevat dus de volgende elementen: • Enkele inleiders gaan vanuit hun expertise het gesprek met ons aan. • We krijgen schriftelijk en mondeling informatie over een aantal maatschappelijke initiatieven. • In kleinere groepen zoeken we de dialoog met elkaar; we luisteren naar elkaar en bevragen elkaar. • Daarbij zoeken we niet alleen het gesproken woord, maar willen we ook gebruik maken van beeldtaal. • Er zal een bij het thema passende film of documentaire worden getoond. • Het weekend wordt gehouden op een prachtige, groene locatie en we zullen een of meer activiteiten buiten organiseren.
P r o g r a m m a (Wijzigingen blijven mogelijk. We houden jullie daarvan op de hoogte)
Vrijdag 1 mei 2015 17.00 uur
Aankomst Informele ontvangst met een klein hapje en een drankje; bijpraten, kennismaken.
18.00 uur
Diner
19.00 uur
Thema: Het thema verkennen’ Na een korte kennismaking gaan we met elkaar in gesprek over ‘samenleven’ in onze directe omgeving. Een ieder vertelt wat zij/ hij daar onder verstaat en welke ervaringen daarbij cruciaal zijn. We luisteren naar elkaar en bevragen elkaar. Op die manier krijgen we ook een scherper beeld van ieders verwachtingen en vragen voor de rest van dit weekend.
Manier van werken: dialoog in beeldtaal We kiezen voor een werkvorm die zowel ontspannen als informeel is. Aan de hand van vragen, foto’s en ander beeldmateriaal nodigen we ieder uit om het eigen verhaal te vertellen. Samen associëren we door op die verhalen . Aan het eind van deze dialogen formuleren we belangrijkste vragen en aandachtspunten voor de inleiders en de verdere gesprekken. 21.15 uur
Afronding, verbinding met volgende dag
21.30 uur
Informeel samenzijn
Zaterdag 2 mei 2015 08.00 uur.
Ontbijt
09.30 uur
Thema: ‘Actief Burgerschap’ Wat betekent ‘samen-leven’ vanuit humanistisch perspectief? Hoe verhoudt zich dat tot ‘zelf-denken’? Vanuit welke uitgangspunten maken we onze keuzes in het dagelijks leven? Wat betekent burger zijn voor ons in onze eigen buurt of omgeving? Hoe verhouden we ons daarbij tot de rest van de wereld? Wat is ‘actief burgerschap’? Leidt het zelf denken ook tot anders doen? Hoe kijken wij aan tegen de participatiemaatschappij? Over dit soort vragen gaan we het vanmorgen hebben. De start voor ons gesprek daarover wordt gegeven door Jan Hein Mooren. Hij zal een inleiding houden over dit onderwerp. Op de site van het Humanistisch Verbond lezen we het volgende over hem: Jan Hein Mooren is sinds 1989 werkzaam aan de Universiteit voor Humanistiek. Op dit moment is hij Universitair Docent Psychologie van zingeving en levensbeschouwing & Praktische humanistiek, in het bijzonder geestelijke begeleiding. Daarnaast is hij hoofdbestuurslid voor het HV. Zijn portefeuille is Geestelijke Begeleiding. Vanuit beide functies heeft hij geregeld contacten met de GB werkvelden justitie, defensie en zorg. Jan Hein Mooren heeft deel uitgemaakt van meerdere adviescommissies op het terrein van geestelijke verzorging (Nationale Ziekenhuisraad), laatstelijk als Voorzitter Commissie Ambtelijke Binding van de VGVZ, de beroepsvereniging GV Zorg (2008-2009). 'Het enige wat je te doen staat, is zorgen dat je veel meemaakt en goed nadenkt over je leven', vindt Jan Hein Mooren. In 2012 verscheen zijn boek 'Verbeelding en Bestaansoriëntatie' over het belang van verbeelding ook voor humanisten. Hij is als spreker gespecialiseerd in psychologie van de zingeving; geestelijke begeleiding; en verbeelding.
Na deze inleiding gaan we met Jan Hein en elkaar in gesprek over zijn verhaal en de hierboven geformuleerde vragen. Jan Hein zal daartoe de nodige vragen formuleren.
12.30 uur
Lunch
13.30 uur
Thema: Het grote geheel: ‘buurtbewoner en wereldburger’ ‘Maar wat kan ik nu doen…?’ Dat is een vraag die ieder van ons zich, denken wij, regelmatig stelt. En heeft het wel zin als ik als eenling probeer het anders te doen? We gaan dat bespreken door elkaar te vertellen wat ieder van ons in haar/zijn eigen leven doet of als mogelijkheid ziet. Maar we laten ons ook inspireren door een aantal stimulerende initiatieven zowel lokaal als op wereldschaal. Daartoe nodigen we ook anderen uit om vanmiddag met ons mee te praten. Hoogstwaarschijnlijk komen er in ieder geval een aantal leden van Jong HV, een of meer vrijwilligers van Humanitas en mensen die actief zijn in lokale initiatieven op het terrein van duurzaamheid, zorg voor elkaar, samen leven in de buurt. Een aantal mensen heeft al toegezegd te komen en met ons in gesprek te gaan.
Mogelijke vragen die aan de orde komen: • Wat doe JIJ / wat zie jij aan mogelijkheden? Wat betekent voor jou humanisme in je dagelijks leven? • Ben je als consument ook humanist? Hoeveel moeite nemen we bijv. om de herkomst te onderzoeken als we iets kopen? • Heb ik invloed? Doet het er toe wat iedereen individueel doet? Hoe sta je samen sterk? Werkvorm We inventariseren op een actieve manier ieders ideeën en initiatieven. De manier waarop we dat doen maken we tijdens het weekend bekend. Daarnaast zal er een flinke hoeveelheid informatie beschikbaar zijn over een aantal aansprekende projecten en initiatieven. Die informatie kunnen we dan weer gebruiken voor ons eigen denken en onderzoeken. Aan het eind van deze inventarisatie formuleren we met elkaar een aantal essentiële onderzoeks-/ verdiepingsvragen. Met die verdiepingsvragen gaan we dan op pad.
Durf te denken
..durf te doen
15.15 uur
‘Met een vraag op pad…’ Al wandelend (of voor wie dat niet kan, lekker op het terras van Venweide) gaan we met elkaar in gesprek over de hiervoor geformuleerde verdiepingsvragen. Iedere groep krijgt een of meer vragen, een verhaal of een aantal statements mee om al wandelend over na te denken en met elkaar van gedachten te wisselen.
17.15 uur
Informele uitwisseling, met een aperitiefje bij de hand, van de verhalen van onderweg.
18.00 uur
Diner
19.00 uur
Film We laten de beelden spreken en kijken vanavond naar een goede (bioscoop)film. Welke film dat wordt weten we op dit moment nog niet. We hebben een aantal mogelijke titels achter de hand en zullen t.z.t. op basis van de actualiteit een definitieve keuze maken. Aansluitend gaan we met elkaar op een informele wijze met elkaar in gesprek over de film en leggen op die manier verband met onze eerdere gesprekken van dit weekend..
21.30 uur
Informeel samenzijn
Zondag 3 mei 2014 08.00 uur.
Ontbijt
09.30 uur
Opwarmer, start van de dag Korte actieve opdracht om de dag te beginnen en de concentratie voor deze laatste dag nog even vast te houden. Dit ook ter voorbereiding en in afwachting van onze spreekster van vanmorgen.
10.00 uur
Thema: Kiezen om te doen als ‘Beminde ongelovigen’ Welk verhaal hebben we als humanisten? Hoe laten we zien dat humanisme een aantrekkelijke levens- en wereldbeschouwing is? Hoe praten we over humanisme? Wanneer is het relevant om dat te doen, met welk doel? Wat zijn voorbeelden van verschillende situaties waarin we ons willen profileren? Welke kennis hebben we daarbij nodig (bijv. om vooroordelen tegen te gaan en de gebruikelijke misvattingen te bestrijden)? Over deze en andere vragen gaan we in gesprek met Anne Provoost en met elkaar. Anne zal eerst een verhaal houden op basis van haar boek ‘beminde ongelovigen’
Anne Provoost (Poperinge, 26 juli 1964) is een Vlaams schrijfster van romans, kinder- en jeugdliteratuur en essayiste. Ze is lid van PEN en van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Ze woont met haar man Manu Claeys en drie kinderen in Antwerpen, district Borgerhout. Anne Provoost schrijft romans voor jeugd en volwassenen over situaties van wrijving en wendbaarheid. Haar ik-vertellers bevinden zich dikwijls op de grens tussen jeugd en volwassenheid, maar de vragen die zij stelt gelden voor elke mens, onafhankelijk van zijn leeftijd: wat zijn de keuzes die personages moeten maken, hoe ver reikt zijn vrijheid, wanneer en waarom belemmert hij de anderen, etc.[1] Haar boeken kregen talrijke prijzen en werden in verschillende talen vertaald. Haar roman Vallen werd in 2001 verfilmd door Hans Herbots. Met Beminde ongelovigen bewijst ze haar engagement ook in een essay voor volwassenen vorm te kunnen geven. In een recensie lezen we over dit boek:
“Wat bedoelen gelovigen als ze zeggen dat hun god een plan met hen heeft? Heeft hij dan ook een plan met de niet-gelovigen, en met de planeet waarop zij wonen? In het debat over religie wordt steevast een onderscheid gemaakt tussen gematigde religie en extreme religie, maar waar ligt de grens tussen beide? Anne Provoost ontwerpt een religiometer waarmee u bij uzelf en uw vrienden op een schaal van tien kunt meten hoe (on)gelovig u bent. Ze stelt een verschuiving vast. De opgang van evangelisch creationisme, islamfundamentalisme en religieus sektarisme dwingt de niet-gelovigen tot actie. Een warm pleidooi voor een geëngageerd en energiek atheïsme.” Na de inleiding van Anne Provoost gaan we weer met elkaar en met haar in dialoog. 12.30 uur
Lunch
13.30 uur
Waarmee ga ik naar huis? We kijken terug op het weekend en benoemen de belangrijkste conclusies. Daarbij kijken we ook terug naar de vragen en aandachtspunten die we de eerste avond hebben geformuleerd. Hebben we daar antwoord op gekregen? En tot welke vervolg- vragen heeft dat geleid? Voor dit gesprek grijpen we terug op de beelden die we eerder hebben gebruikt (zie vrijdagavond) en indien nodig voegen we daar een aantal nieuwe beelden aan toe. De centrale vraag die we elkaar stellen is: “Wat neem je mee – wat ga je (nog meer of anders) doen?” Zo rond een uur of drie sluiten we het weekend formeel af.
15.00 uur
Einde weekend / vertrek We sluiten formeel af, maar met degenen die dat willen kunnen we nog een glaasje drinken voor vertrek….
Praktische informatie Data:
Aankomst: vrijdag 1 mei 2015 vanaf 17.00 uur Vertrek: zondag 3 mei 2015 vanaf 15.00 uur
Plaats:
Groepsaccommodatie Venweide Brugseheide 10, Valkenswaard Zie ook: www.venweide.nl Wij huren de accommodatie exclusief af. U slaapt in een tweepersoonskamer. Geef eventueel op met wie u een kamer wilt delen. Door uw aanmelding verklaart u zich akkoord met de huisregels van Venweide (zie website).
Een inspirerende omgeving
Catering:
Met dieetwensen wordt rekening gehouden. Wilt u die uiterlijk een maand van tevoren aan ons doorgeven?
Kosten:
€ 150,00 voor HV-leden; € 180,00 voor niet-leden. Deze kosten zijn voor een geheel verzorgd weekend, inclusief 2 overnachtingen, de maaltijden, koffie en thee. Overige consumpties zijn voor eigen rekening. Voor wie dit bedrag bezwaarlijk is, is reductie mogelijk. U kunt daartoe een verzoek indienen bij Kees Schilder. Een dergelijk verzoek wordt strikt vertrouwelijk behandeld.
Betaling:
Uw aanmelding is pas definitief na betaling van de deelnamekosten. U kunt het voor u geldende bedrag overmaken op rekening NL47 INGB 0001 0882 90 t.n.v. HV afd. Oost-Brabant.
Contact:
Voor vragen en aanvullende informatie kunt u contact opnemen met Kees Schilder, Jorisdal 2, 5551 CN Valkenswaard: telefoon: 06 31497623 / 040 2075330 mail:
[email protected]
