Exodus/Leviticus
serie OT 6
Houten, 11 dec. 2011
Z. Belijdenis van afhankelijkheid Vredegroet van God Z. Gebed L. Z. T. Woordverkondiging Z. Gebed Z. GK 179a Collecte Z. Zegen van de Heer
HEILIG, HEILIG, HEILIG IS DE HEER ! “ wees heilig, want Ik ben heilig ” Het gaat vanmiddag over (1) de Heilige God, (2) heilige dienst en (3) heilige mensen van nu
Vorige week zondag kwamen we niet toe aan dat derde deel van het boek Exodus, over de opdracht om een heiligdom voor de Heer te bouwen. Daarover lees je in de hoofdstukken 25-31 en 35-40. Met daartussenin die geschiedenis rond dat kalf van goud. Wellicht heb je thuis wel een aantal hoofdstukken over die wetgeving gelezen. En misschien heb je dan ook wel verzucht: interessant, maar voor mijn gevoel zo beschrijvend en zo gedetailleerd ook en daarom behoorlijk saai. Moet ik dat allemaal achter elkaar lezen? Een maand lang of meer? Het is dat het in de Bijbel staat, maar onmiddellijk krijg je last van de vraag wat je daar vandaag nu mee moet. En dat geldt ongetwijfeld ook als je vervolgens Leviticus lees en Numeri en Deuteronomium. Je bent blij als er tussen al die ongelooflijk precieze regelgeving ook nog eens een stukje geschiedenis staat, al laten die geschiedenissen het volk meestal niet van zijn beste kant zien… In elk geval in onze ogen: allang niet heilig. 1 Over heilig gaat het vanmiddag. Heilig in de bijbelse zin van het woord. En waarom hebben we het daarover? Omdat – simpel gezegd – de wetboeken Leviticus , Numeri en Deuteronomium er bol van staan. Wees heilig, want Ik ben heilig…. Zo gaat het als een hoogspanningsdraad door deze boeken heen. Een hoogspanningsdraad zei ik en niet per ongeluk. Lees je de precisie van al die wetten dan vonkt het en knettert het…. Wees heilig, want Ik, zegt JHWH ben heilig… en als je dat niet bent dan wacht je de dood. Wat een God! Moest dat werkelijk zo? En zo precies worden voorgeschreven? Waarom?
2011-12-11 Leviticus Heilig is de Heer - PREEK
15-12-2011 8:42
1/5
( Lezen: als voorbeeld: Ex. 28:30-35 “” Het bovenkleed dat bij de priesterschort hoort, moet in zijn geheel van blauwpurperen wol worden gemaakt. De halsopening komt in het midden en wordt afgezet met een rand die net zo geweven is als die van een wapenrok, om inscheuren te voorkomen. Op de hele zoom moet je granaatappels van blauwpurperen, roodpurperen en karmozijnrode wol aanbrengen met gouden belletjes ertussen, steeds om en om een gouden belletje en een granaatappel. Aaron moet dit bovenkleed dragen wanneer hij dienst doet. Wanneer hij het heiligdom binnengaat om voor de HEER te verschijnen en wanneer hij weer naar buiten komt, moet het geluid van de belletjes te horen zijn, anders zal hij sterven…” En niet alleen bij de priesters was dat zo, maar ook bij het gewone volk… Het hele leven werd gereguleerd en onder de koepel gezet van de heiligheid van de Heer. “’ Draag geen kleren die geweven zijn uit twee soorten garen “ (Lev. 19:19) En bij uitslag op mensen of voorwerpen moest je naar de priester (Lev.13) en het risico was dat, als je dat niet deed ter dood gebracht werd of voorgoed buitengesloten uit de gemeenschap. Enzovoort, enzovoort. Als je het op je laat inwerken, schrik je… moest dat zo…heilig leven? Steeds hoor je dit refrein : Wees heilig want Ik ben heilig (19:) Ik ben de Heer, jullie God! Het kan niet anders of we zullen het, voor een goed verstaan van al die wetgeving moeten hebben over dat woord: heilig. Wat wordt er beweerd als gezegd wordt dat God heilig is? Er zijn boeken vol geschreven over dat woord. In Jesaja 6, waar je het roepingsvisoen van de profeet leest, vind je ook die woorden: 3 maal heilig is de Heer. Nergens lees je in de Bijbel: God is liefde, liefde, liefde. Of : de Heer is rechtvaardig, rechtvaardig, rechtvaardig. Wel dat Hij heilig, heilig, heilig is. Wie is als u, God van de eeuwen? Een ander woord noemt de Bijbel ook; Gods heerlijkheid. Je zou mogen zeggen dat Gods binnenkant zijn heiligheid is en zijn buitenkant zijn heerlijkheid. Heiligheid heeft alles te maken met –wat oneerbiedig gezegd – zijn goddelijke eigenschap en zijn heerlijkheid met zijn manier van verschijnen, zijn tegenwoordigheid. Zo kun je lezen dat de heerlijkheid van de Heer neerdaalde op de tabernakel (slot Ex. 34). Daarom kan er gezegd worden: de hele aarde is vol van zijn heerlijkheid (Jes.6:3). 3x heilig: een supersuperlatief van de meest overtreffende trap. Eigenlijk kun je als mens dat niet pakken of omschrijven. Denk je desondanks na over zijn heiligheid dan komen er woorden als volheid, vervulling, lichtglans. Maar ook volmaaktheid en lichtjaren afstand van wat kwaad is. Volkomen. Het heeft alles te maken met schitterende helderheid, een stralende pracht en met afgezonderd zijn. Die schittering heeft te maken met het ontoegankelijke licht van God ( 1 Tm.6:16). Het afgezonderd zijn geeft het unieke, zondeloze van God aan, waarmee Hij onderscheiden is van alles en iedereen. De heiligheid van God is de pure volkomenheid, de pure volmaaktheid van de Heer. Pure zuiverheid. Beelden in de Bijbel zijn daarvoor licht en vuur. Dat betekent dat JHWH tot een heel andere categorie behoort dan wie of wat ook. Jes40: met wie wil je Mij vergelijken, zegt de Heilige, aan wie ben ik gelijk te stellen (vs.25)? En dan is het antwoord natuurlijk: met niemand! Om je die indruk nog eens te geven, na de verschijning op de Sinaï, kun je ook denken aan de verschijning van Koning Jezus Christus aan Johannes op Patmos. Johannes valt als dood aan zijn voeten: Christus maakt in zijn heiligheid een letterlijk verpletterende indruk. Zo maakte God zich aan zijn volk bekend: IK ben heilig. Het is daarom ook helemaal niet vreemd dat zijn volk alle eeuwen daarna nog steeds zei: wie kan de HEER zien en leven? Dat kon dus ook helemaal niet als je zelf een onheilig mens was. Jesaja zei het in zijn roepingsvisoen: ik ga eraan… dit kan ik, onreine, niet trekken: God te zien… Het eerste aspect in de Bijbel dat je leest is dan ook de reactie van schrik. Van buitengewoon onder de indruk zijn en jezelf helemaal willen wegdenken zelfs. Bergen val op ons en heuvels bedek ons… want wie
2011-12-11 Leviticus Heilig is de Heer - PREEK
15-12-2011 8:42
2/5
kan bestaan in de woede van de heilige God? Psalm 76 zegt het: wie kan uw woede trotseren (vs.8). Er is die distantie, die ongenaakbaarheid van God. Zijn heiligheid jaagt schrik aan. Het heeft daarnaast ook te maken met straf. God laat zich als de Heilige kennen door te straffen. Dat is tegenwoordig niet een echt populaire gedachte. Maar het betekent op zijn minst dat de dingen en de mensen Hem niet koud laten. Hij is in zijn heiligheid afgescheiden van zondaars: Hij is licht (1 Joh.1:5) en in Hem is totaal geen duisternis. Vandaar de ontzette reacties van mensen in het Oude Testament: Gods heiligheid is als een verterend vuur en zelfs dat kom je in het NT nog net zo tegen (Hebr.12:29): Vuur gaat voor Hem uit, rondom verterend wie Hem tegenstaan (Ps.97:3). Wat een God! 2 Wat is het dan ongelooflijk barmhartig dat Hij zijn volk leert hoe ze heilig voor Hem kunnen leven! Want daar zijn die wetten voor bedoeld, dat de heiligheid van de Heer je hele leven doortrekt. Als het waar is dat in God geen spoortje kwaad te vinden is – Ik ben heilig! – dan is het werkelijk vol ontfermende liefde als diezelfde God zijn volk wil bewaren voor de ondergang; voor het feit dat zijn woede over het kwaad hen zou wegvagen… En je begrijpt dat het er dan ook op aan komt! Want zijn volk behoort Hem toe en is daarom al gekwalificeerd als heilig. Niet uit zichzelf, vergeet het maar, maar vanwege de Heer die hen tot zijn eigendomsvolk maakte (Ex.19:5,6). De heilige God moet worden tegemoet getreden met eerbied en ontzag die we Hem verschuldigd zijn. Zijn heiligheid veroorzaakt bij mensen dat ze Hem vereren, aanbidden en diepe eerbied bewijzen. Ze gaan letterlijk voor Hem op de knieën. Hoe zouden ze anders kunnen? Daar zijn al die wetten voor gegeven, tot in de meest precieze details toe. Daarom al die reinigingswetten en voedselvoorschriften. Daarom die nauwkeurige voorschriften als het gaat om de bouw van de tabernakel: de plaats waar God zal wonen bij zijn volk en de plek waarover zijn heerlijkheid als een wolk zal hangen… Stel je voor: de Heilige God is onder ons! Daarom ook die hele offerwetgeving: dankoffers, brandoffers, lofoffers, vredeoffers, schuldoffers en hersteloffers… het hield niet op. Begrijp je dat? Voor al dat bloed stond de mens in al zijn onheiligheid en wie zou het ooit voor elkaar krijgen op te klimmen tot de goddelijke hoogte van volmaaktheid? De last van je onreinheid en schuld zou levenslang groeien en volslagen de weg blokkeren tot de Heer, als Hij in zijn genade niet dat ene jaarlijkse feest had ingesteld, het hoogtepunt dat je leest in Leviticus 16: Grote Verzoendag. Op die dag strijkt de Heilige God zijn hand over zijn hart : het kwaad wordt – symbolisch - op de rug van een geitenbok de woestijn in gejaagd, weg, ver weg van God en mensen. Voorgoed verdwenen… geen woede van de Heer die je meer kan treffen nu: vrije, blije mensen… De Heilige God moet worden geprezen: er is verzoening aangebracht. Maar het moest wel eindeloos en uitentreuren worden herhaald. Nooit was al dat bloed genoeg. Maar het sprak niet alleen maar de taal van de Hoog heilige, strenge en rechtvaardige God, Hij is niet uit op de dood van de zondaar, maar juist op zijn leven! Het was ook niet alleen maar zo dat God zei: als je nu maar perfect heilig leeft, dan kom je er wel, nee, ook in het Oude Testament gold als: de rechtvaardige zal door zijn geloof leven! Dat gold al van Abraham af. Dat heeft de geschiedenis ook wel bewezen . Hoe vaak heeft de Heer bij monde van zijn profeten niet gezegd dat het Hem om het hart van zijn mensen ging en niet om hun buitenkant… Alle riep als het ware om de komst van het Licht in de wereld, die al die schaduwen van wetten en gebruiken zou laten verdwijnen. Ze wezen wel op Hem, de Beloofde, die alles zou volmaken.
2011-12-11 Leviticus Heilig is de Heer - PREEK
15-12-2011 8:42
3/5
Wat zie je dat , bijv. wat je leest in Leviticus 16, terug in Jezus Christus! Alle zonden nam Hij op zich en buiten de poort kwam Hij aan zijn eind aan dat vervloekte kruis. Hij droeg de woede van de heilige God in zichzelf en werd tot persoonlijk tot zonde (2 Kor.5:21). En moet je de beschrijvingen daarvan in het bijbelboek Hebreeën lezen over het geweldige van dat ene, volmaakte offer (7:27). Jezus Christus heeft voor altijd de volmaaktheid bereikt. Hij vervulde de wet en droeg de schuld, de straf. Heilig, heilig, heilig is die Heer! En daarom sluit dat alles zo perfect op elkaar aan in de Schrift. De Bijbel heet niet voor niets: de heilige Schrift! Daarom kun je als mens tenslotte ook zo opgetogen raken van Gods heiligheid. Ook dat was al in het OT het geval. Vooral als God zijn heiligheid gaat inzetten om zijn vol te redden. Jes.41: wees niet bang, kleine Jacob, arm volk van Israel, Ik zal je helpen, spreekt de Heer, de Heilige van Israel is je Bevrijder (vs.14). Of. Ezech. 36: Ik zal mijn grote Naam die door jullie bij de volken is ontwijd, weer aanzien verschaffen (…) Ik zal ze laten zien dat Ik heilig ben. Ik leid jullie weg bij de volken (…) en laat je naar je eigen land terugkeren (vs.23v). Een rest keert terug. Zo heeft de Heer zelf zijn heiligheid ingezet om zijn volk te behouden. Om mensen als wij te behouden! Een nieuw verbond… een vernieuwd volk, een nieuwe toekomst en het bijzondere is dat zijn volk dan ook weer echt bij Hem zal horen en een heilig volk zal zijn. Daar eindigt het OT mee: “ als die tijd er is zal zelfs op de bellen van de paarden staan: heilig voor de HEER. En zelfs de kookpotten zullen voor Hem heilig zijn (Zach.14:20,21)… Dat is in Jezus Christus vervuld… In Hem en door hem is heilig voor God voor wie in Hem gelooft. Licht van de wereld, dat is Hij. Toonbeeld van Gods liefdevolle heiligheid. 3. Er is zo ongelooflijk veel meer te vertellen. Een paar dingen nog. Zoals wat er staat in art. 25 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. “ Wij geloven dat de schaduwachtige eredienst van het oude verbond en de gebruiken die door de wet waren voorgeschreven, met de komst van Christus hebben afgedaan en dat zo aan al deze schaduwen een einde is gekomen. Daarom moeten de christenen die niet langer handhaven. Toch blijft voor ons de waarheid en de inhoud ervan in Christus Jezus, in wie ze hun vervulling hebben. Wel maken wij nog gebruik van de getuigenissen uit de Wet en de Profeten om ons in het Evangelie te bevestigen en ook om overeenkomstig Gods wil ons leven in alle eerbaarheid in te richten tot zijn eer”. Snap je: die hele wet wees tot in details op Christus. Tot in de puntjes was Hij de volmaakte mens die ook werkelijk de heilige woede van de heilige God kon dragen. In Hem zijn nieuwe tijden opengebroken. Besnijdenis – met bloed gepaard – werd omgezet in doop met water dat verwijst naar zijn bloed. Ons kookboek ziet er heel anders uit dan wat de koks van toen mochten klaarmaken. Bij de koop van een broek of een rok hoef je je geen zorgen meer te maken of het misschien katoen is met wat polyacryl erbij en voor eczeem hoef je niet meer naar de predikant om de kans te lopen dat je niet naar de kerk mag. Heel die wet aan voorschriften voor die tijden, waarin naar de Verlosser werd uitgezien, werd verleden tijd. Wat wel bleef zijn die Tien Woorden, herhaald en bevestigd en verdiept in het NT, door God zelf uitgeroepen en die de dag van de Wederkomst zal halen. De entourage is definitief veranderd: voor ons geen Egypte meer. Maar wel een slavenbestaan van de zonde. Gods wet, door de Geest in ons hart geschreven. Ter wille van onze heiliging. Een hele Bergrede vol…
2011-12-11 Leviticus Heilig is de Heer - PREEK
15-12-2011 8:42
4/5
Door Christus gaat dat heilige volk van God ook werkelijk ontstaan. Dat je leven weer aan God verbonden wordt, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. Dat is heiliging: dat je de Heilige toelaat in het midden van je leven en dat je in alles wat je doet op Hem bent afgestemd. Een groeiende relatie, steeds meer met elkaar verweven.. Is die heiligheid van God overigens nog steeds actueel? Misschien wel meer dan ooit. Om ons heen hebben mensen de neiging – en dat hebben we zelf ook – om van God een aardige God te maken, die je optilt, heel dicht bij zijn hart. Een knuffel Jezus, las ik laatst. Ik weet zeker dat we daar van af moeten. Want zo is God niet en zo is de Here Jezus niet. Wij maken –en denk daar maar eens over na - God te aardig. We trekken Hem onze menselijke categorie zomaar in en dan ben je wel bezig je een ‘’gesneden beeld’’ te maken: God op mensenmaat. Is God aardig? God is een verterend vuur in zijn heiligheid zegt Hebr. 12:29. God is goed, zegt de Bijbel, maar Hij doet niet aan verwennerij en denk niet dat Hij iemand als Sinterklaas zou zijn of de Kerstman. Hij is er op uit om van ons heilige mensen te maken, die lijken op zijn Zoon. En omdat wij mensen zijn, zijn daar zowel nog altijd zowel zijn goedheid als zijn heiligheid voor nodig. God is geen tiran, maar ook geen ouwe sul. Hij is veel liefhebbender en biedt ons veel meer troost dan de god die wij nogal eens van Hem maken. Hij is veel feller en angstaanjagender dan wat wij van Hem denken. Dat 2e gebod is er niet voor niets! Waarom denk je dat Jezus ons voorhield: je moet volmaakt zijn, zoals je hemelse Vader dat is? Petrus waagt het te zeggen dat we deel krijgen aan de goddelijke natuur ( 2 Petrus 1:4) We worden uiteraard niet God, maar komen wel met Hem op 1 lijn. En in zijn eerste brief haalt hij het OT aan als hij schrijft: wees heilig, want Ik ben heilig (1 Petrus 1:16). Daar gaat geen woord van af. We mogen beginnen op het moment van Christus’ opstanding. Dat je in genade aangenomen bent, bedolven onder de heilige liefde van God. En God noemt je: een heilige (1 Petrus 2:9). Dat is wedergeboorte. Dan heb je nog wel strijd tegen de dingen die niet deugen. Want die bijbelse oproep blijft. Neem je voor: dat ga ik doen! Doe het vanuit de opstanding: ik leef nu voor altijd met God als mijn Vader. Ik koester de verwachting dat Hij mijn leven heiligt door zijn Geest en Woord. God besloot zich een volk voor Hem te heiligen en daarvoor kwam Jezus en daarvoor kwam de Geest. Houd daarom je oog gericht op Jezus. En zie Hem daar gaan in jouw plaats. Dan zie je hoe Hij als een bliksemafleider de bliksem van Gods heilige troon opvangt. In jouw plaats. En dan zie je hoe je met Hem bent opgestaan en leeft voor God. Houd je oog gericht op Jezus. Hij is Degene die het begin is van je geloof en Hij zal de voltooiing geven. Geprezen zij Gods heilige Naam! Heilig, driemaal heilig is de HEER.
2011-12-11 Leviticus Heilig is de Heer - PREEK
15-12-2011 8:42
5/5
