Lestip 'Moeder nummer nul' Over het boek Fejzo is geadopteerd en weet niets over zijn natuurlijke moeder. Door in het park Maud te leren kennen, raakt hij plots geïnteresseerd in zijn echte moeder. Heeft hij zijn tekentalent van haar? Is ze misschien beroemd? Zijn adoptiezus heeft het moeilijk met zijn zoektocht. Zij is ook geadopteerd maar werd ergens achtergelaten. Fejzo voelt zich wat schuldig dat hij zijn moeder wel kan zoeken en zij niet. Maar wil hij haar wel vinden? Auteur(s) Marjolijn Hof Uitgeverij Querido / 2008 Aantal pagina's 127 p. ISBN 9789045107257 Genre Fictie Doelgroep 4de leerjaar, 5de leerjaar Trefwoorden adoptie
Aan de slag Opmerking vooraf Als er een geadopteerd kind in de klas zit, vraag je even aan de ouders hoe gevoelig het thema ligt voor je aan dit boek begint. Natuurlijk is dit boek een unieke kans om het onderwerp op een heel fijne manier bespreekbaar te maken. Het informatieve boek Mag je zelf een mama en papa kiezen? Vragen van en voor kinderen over adoptie is de ideale aanvulling op dit boek. Op vragen als ‘Mag de eerste mama haar kindje nog terugzien als ze later spijt krijgt?’ en ‘Kunnen vondelingen geadopteerd worden?’ krijg je zowel in dit boek als in Moeder nummer nul een antwoord.
Aanzet Toon de cover. Wat zien ze? Wat zou de titel Moeder nummer nul kunnen betekenen? Laat hen raden. Verklap nog niets. Als extra tip lees je pagina 5 voor. Kunnen ze de titel nu verklaren? Verklap nog steeds niets. Lees voor tot ‘omdat jullie alleen een naam hadden en verder niet zoveel’ op pagina 6. Stel vragen: –Vind je het belangrijk om een eigen naam te hebben? –Zou jij jezelf met een andere naam kunnen voorstellen? –Vind jij het belangrijk dat ze jouw naam juist uitspreken en schrijven? Waarom? –Weet jij wat je naam betekent?
Leg uit dat een eigen naam en nationaliteit hebben een van de rechten uit het Kinderrechtenverdrag is. Laat hen eventueel opzoeken wat hun naam betekent (voor een activiteit rond namen, zie ook: ‘Zesde leerjaar’, ‘Lestip 4 - Gevlucht uit Tibet’) Lees nu het volledige eerste hoofdstuk voor. Weten ze nu wat Moeder nummer nul betekent? En kunnen ze voorspellen waarover het boek zal gaan? Wat weten ze al over adoptie? Wat zouden ze nog graag te weten komen? Heeft Fé het moeilijk met zijn adoptie? Wat heeft adoptie te maken met de rechten van het kind? Sta met de kinderen even stil bij de laatste regels op pagina 9: ‘Alle kinderen kwamen uit een buik en niemand kon zich dat nog herinneren. Wat maakte het dan uit, de ene buik of de andere? De ene plek of de andere?’ Is het belangrijk om te weten wie je moeder en vader zijn? Is het belangrijk om te weten waar je vandaan komt?
EINDTERMEN ● ●
Lager - Wereldoriëntatie - Mens (ik en mezelf) 3.2 Lager - Wereldoriëntatie - Maatschappij (politieke en juridische verschijnselen) 4.13
Lees het tweede en derde hoofstuk voor tot pagina 19 (‘Het gaat wel. Niet te veel, een beetje maar’). Overloop kort de verschillende personages uit het verhaal die tot dan toe aan bod kwamen: Fezjo (Fé), Bing, moeder, vader, Maud, Jesse, Hamid en de zwerver of broodjatter.
Verwerkingsactiviteiten Rollenspel Voor deze opdracht werden verschillende fragmenten met mooie en sterke dialogen uit het boek geselecteerd. Ze geven Fezjo’s evolutie mooi weer: vanaf zijn eerste vragen over ‘moeder nummer nul’ tot het moment dat hij haar gaat opzoeken. Je leest de fragmenten voor, de leerlingen spelen de dialogen na. Je bespreekt ook telkens elk rollenspel. Geef volgende tips mee: –Lees de tekst verschillende keren aandachtig door. –Let op de vijf W-vragen: •Waar speelt het verhaal zich af ? •Wie zijn de hoofdpersonages? •Wanneer speelt het verhaal zich af ? •Wat gebeurt er? •Waarom gebeurt het? –Spreek luid en duidelijk. –Speel met je gezicht naar het publiek. –Durf en geniet! Hieronder staat bij elke dialoog welke personages meedoen, waarover de dialoog gaat en welke pagina’s de dialoog beslaat. Bij sommige fragmenten staat ook vermeld welke pagina’s je extra voorlezen moet, voor je aan de volgende dialoog begint.
Dialoog 1 Maud en Fé. Maud ontdekt dat Fé en zijn zus geadopteerd zijn. Van ‘Je zus is Chinees’ op pagina 19 tot ‘Sorry had niets te maken met mij en ook niet met Moeder nummer nul’ op pagina 20. Lees nadien hoofdstuk drie volledig verder voor.
Dialoog 2 Maud en Fé. Maud zou willen weten vanwaar het tekentalent van Fé komt. Hij zou kunnen uitzoeken of het van
zijn moeder komt. Laat pagina 28 en 29 volledig naspelen.
Dialoog 3 Moeder, vader, Bing en Fé zitten samen aan de ontbijttafel en praten over Moeder nummer nul. De dialoog loopt van ‘zaterdagochtend’ op pagina 33 tot ‘Ik moest er niet aan denken’ op pagina 34.
Dialoog 4 Maud en Fé en Moeder nummer nul. Een eerste voorstelling van ontmoeting met Moeder nummer nul. De dialoog loopt van pagina 36 tot 37. Lees nadien het zesde hoofdstuk voor. Ga dieper in op de prachtige laatste regels van pagina 42: ‘We zaten op de bank. Mijn vader, mijn moeder en ik. Moeder nummer nul was er ook. Onzichtbaar maar vlakbij. Ik had over haar gepraat en nu was ze er. En ze ging niet meer weg.’ Wat bedoelt Fezjo? Daarna lees je het zevende hoofdstuk voor tot het midden van pagina 47.
Dialoog 5 Moeder nummer nul en Fé. Een volgende voorstelling van een ontmoeting met Moeder nummer nul. De dialoog loopt van ‘Ik belde aan’ op pagina 47 tot ‘De bedenktijd is afgelopen!’ op pagina 48. Lees achteraf voor van pagina 56 onderaan (‘Aan tafel ...’ ) tot pagina 58 (‘Ze gaf geen antwoord’).
Dialoog 6 Moeder, vader en Fé. Fé wil nu echt zijn Moeder nummer nul zoeken. De dialoog loopt van pagina 58 (‘Beneden waren mijn vader en moeder de afwas aan het doen’) tot pagina 59 onderaan. Daarna lees je voor van pagina 79 onderaan tot het einde van pagina 82. Sta ook stil bij volgend fragment op pagina 82: ‘Dat ik ook uit de piemel van iemand anders was gekomen, daar hadden we het nooit over. En wie weet was er nog meer. Er zouden broertjes en zusjes nummer nul kunnen zijn. Broertjes en zusjes die na mij of voor mij waren geboren en die niet waren weggegeven.’
Dialoog 7 Moeder en Fé. Moeder heeft een afspraak gemaakt bij de organisatie die Moeder nummer nul gaat helpen zoeken. De dialoog loopt van pagina 84 bovenaan tot ‘We merken het wel, zei ze’. Lees daarna pagina 84 en 85 verder voor, en vanaf ‘Ik ging naar huis…’ op pagina 93 tot en met pagina 97.
EINDTERMEN ●
Lager - Muzische vorming - Drama 3.3
Laat de kinderen het einde van het verhaal raden. Zal de organisatie Moeder nummer nul vinden? Ontmoet Fé zijn echte moeder? En hoe zou dat dan lopen? Wie zit het dichtste bij het verhaal? Lees het einde van het verhaal zelf voor of laat het de kinderen voorlezen. In dat geval mogen ze eerst oefenen, thuis of in de klas en verdeel je de overgebleven pagina’s (vanaf pagina 111 tot aan het einde) over de vrijwilligers in de klas.
EINDTERMEN ●
Lager - Nederlands - Schrijven 4.8
En verder Alles over adoptie Hebben de kinderen nog vragen over adoptie? Willen ze nog meer te weten komen? Is er een ouder die wil komen
vertellen hoe de adoptie van hun kind verlopen is? Zorg voor een voorbereiding van het bezoek. Laat de kinderen vooraf hun vragen op een blad schrijven en bezorg die aan de persoon die wil komen vertellen over adoptie. Zo weet die meteen wat er leeft in de klas. Het boek Mag je zelf een mama en papa kiezen? Vragen van en voor kinderen over adoptie kan ook hier verder van pas komen.
Getalenteerd Lees de tweede alinea op pagina 11. Fezjo wil graag weten vanwaar hij zijn tekentalent heeft. Welke talenten hebben de kinderen van de klas? Kennen ze elkaar echt goed? Laat de kinderen zichzelf op een speciale manier voorstellen. Inspiratie daarvoor vind je in het knutselboek Max op visite (p. 85). Kleef een groot vel doorschijnende mica (bijv. inpakpapier van bloemen) op het raam. Laat de ene leerling aan de andere kant van het raam staan. Een andere leerling tekent met zwarte stift het profiel over op de mica. Elke leerling schildert en kleeft wat hij over zichzelf vertellen wil rond het profiel: hobby’s, favoriete dieren, lievelingskleuren, bijzondere eigenschappen, broers en zussen... Wanneer alle portretten klaar zijn, lopen de kinderen rond en stellen ze elkaar vragen, vooral over de nieuwe dingen die ze van elkaar ontdekten.
EINDTERMEN ●
Lager - Muzische vorming - Beeld 1.6
Schrijfopdracht Fezjo stelt zich een aantal keer in het boek zijn eerste ontmoeting met Moeder nummer nul voor. Lees de fragmenten op pagina’s 36, 37, 47, 49 en 50 opnieuw voor. Introduceer daarna de schrijfopdracht. Ze moeten zich voorstellen dat ze geadopteerd zijn en voor het eerst hun biologische vader of moeder zullen ontmoeten. Hoe zou de ontmoeting verlopen? Wat willen ze te weten komen? Waarin zouden ze op hun biologische ouders lijken? De antwoorden op die vragen verwerken ze in een schrijfopdracht.
EINDTERMEN ●
Lager - Nederlands - Schrijven 4.4
Verzamelen Nodig de kinderen uit om een verzameling waaraan ze gehecht zijn mee te brengen naar de klas. Lees daarna pagina 23 tot pagina 25 voor (‘Van al die ingeplakte kaarten vlak bij mijn hoofd werden mijn hersens meestal rustig’) en pagina 61 (‘Ik rende naar mijn kamer ...’) tot pagina 63. Daarin wordt duidelijk dat Fezjo erg gehecht is aan zijn beestenboek met zijn verzameling postkaarten. Je komt ook te weten dat Maud dat niet goed begrijpt. Laat de kinderen hun verzameling voorstellen. Waarom is verzamelen zo leuk? Herkent iemand het gevoel van Fé, namelijk dat je rustig wordt van verzamelen? Zegt de verzameling iets over de persoon die de verzameling voorstelt? Zijn er kinderen met dezelfde verzameling? Is er een verzamelrage op school? Voorzie een ruimte in de klas waar de kinderen hun verzameling kunnen uitstallen. Een interessante interactieve website over verzamelen is www.nooitgenoeg.be van Tapis plein en www.vlaanderenverzamelt.be van de vzw Volkskunde Vlaanderen. Tapis plein bracht naar aanleiding van de familie-expo Nooit genoeg ook een gelijknamige publicatie uit met 50 privé-collecties en evenveel portretten van de verzamelaars. Voor kinderen verscheen in dit kader Briek van Pieter Gaudesaboos.
EINDTERMEN ●
Lager - Nederlands - Spreken 2.1
Bibliografie 100 speelteksten voor kinderen / Paul Rooyackers, Bor Rooyackers, Liesbeth Mende. Panta Rhei, 2006
Briek / Annick Lesage en Pieter Gaudesaboos (ill.). Lannoo, 2008 Klein applaus / Koen Krul, Joris Nevejans, Peter Spaepen en Jef Goedemé (ill.). Abimo, 2005 Mag je zelf een mama en een papa kiezen? Vragen van en voor kinderen over adoptie / Evelien de Vlieger, Vereniging voor kind en adoptiegezin vzw en Hilde Schuurmans (ill.). Biblion, 2002 Max op visite / Ellen Cornelis. Davidsfonds/Infodok, 2007 Nooit genoeg: over verzamelen en verzamelaars / Tapis plein vzw. Lannoo, 2008
