lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
‘Wortel van Glas’ 16+
Naast de reguliere producties is en blijft het werk met en voor ‘moeilijke doelgroepen’ een absolute noodzaak voor Stefan Perceval. Binnen dat kader presenteren we ook ‘Wortel van Glas’, een fragiele productie. We nemen deze productie op in ons aanbod en zoeken gericht plekken waar dit verhaal in alle rust kan gebracht worden. ‘Wortel van Glas’ werd ruim 10 jaar geleden geschreven door Josse De Pauw in opdracht van HETPALEIS. De Pauws tekst draait rond kwetsbaarheid en fragiliteit. Het hoofdpersonage Wortel van Glas, oorspronkelijk gespeeld door Stefan Perceval, krijgt levenslessen van zijn wijze nonkel Biet. Hij reist naar de vier hoeken van de wereld op zoek naar zichzelf. Hij maakte ‘Wortel van Glas’ met Brent Vandecraen. Brent is een jonge student die hij leerde kennen op Buso Zonneweelde in Lommel waar hij opviel door zijn bijzondere gedrevenheid en passie voor theater. Het personage Wortel vertelt over zijn nonkel en over diens ‘waarheden’ die achteraf meer blijken te zijn dan toevallige bedenkingen. Zoals “niks is meer dan we denken” of “Eens je weet hoe het loopt, heb je maar te volgen”, of nog dat we voorzichtig omgaan met glas en porselein opdat het niet zou breken, maar dat we nog voorzichtiger er mee omgaan eens het gebroken is en wij de scherven ruimen … tekst: Josse De Pauw regie: Stefan Perceval spel: Brent Vandecraen affichebeeld: Kris Dewitte
1
lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
1. Kwetsbaar De tekst draait rond kwetsbaarheid en fragiliteit. Het hoofdpersonage Wortel van Glas, gespeeld door Brent Vandecraen, krijgt levenslessen van zijn wijze nonkel Biet. Hij reist naar de vier hoeken van de wereld op zoek naar zichzelf. Ondanks dat de tekst over kwetsbaarheid gaat en dat de speler zelf in een rolstoel zit, betekent dat niet dat je niet sterk en krachtig moet zijn. Juist omdat Brent in een rolstoel zit, wordt hij gedwongen om nog meer dan mensen zonder beperking, zich een weg door het leven te vechten. Hij zoekt op een zelfde manier als zijn personage, Wortel van Glas, naar zichzelf en zijn plek op de wereld.
1a Vertrouwen
Je komt nergens in het leven als je elkaar niet vertrouwt. Soms moet je durven om kwetsbaar te zijn en te vertrouwen op anderen om vooruit te komen. Probeer maar eens: -
Verdeel de klas in tweetallen. Zorg dat er genoeg ruimte is. De leerlingen spreken af wie van de twee gaat beginnen. Degene die begint, doet een blinddoek om (dit kunnen ook sjaals zijn, een trui, een theedoek; zolang ze maar niet kunnen zien). De andere gaat achter de geblinddoekte staan en houdt hem of haar bij de schouders vast. Draai degenen met de blinddoek nu eerst een paar keer rond zodat ze niet meer weten waar ze zijn. Wandel nu allemaal voorzichtig met de geblinddoekten rond. Let op! Niemand mag met elkaar botsen; dit is de verantwoordelijkheid van degene die stuurt. Doe het langzaam; als je niet ziet waar je loopt, is het algauw spannend. Doe deze oefening in stilte; lachen en praten halen je uit je concentratie; je zult makkelijker botsen. Bespreek na het rondwandelen hoe het was voor de geblinddoekten. Vertrouwden ze hun bestuurders? Of hadden ze het gevoel dat ze niet voorzichtig genoeg gestuurd werden? Draai nu de rollen om. Bespreek daarna.
1b Op afstand
Als de vorige oefening goed gaat, kunnen de leerlingen in plaats van bij de schouders te sturen, ook met aanwijzingen vanaf de kant de geblinddoekte leerlingen sturen. Spreek op voorhand commando’s af.
2
lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
2. Het oosten – het porseleinen meisje Nonkel Biet vertelt aan Wortel van Glas dat we voorzichtig omgaan met glas en porselein opdat het niet zou breken, maar dat we nog voorzichtiger er mee omgaan eens het gebroken is en wij de scherven ruimen.
2a Kostbare scherven
‘Je weet wat pas je hebt, als je het verliest’. Dat heb je waarschijnlijk wel eens gehoord. Denk zelf eens na; wat ben je kwijt geraakt of is kapot gegaan waarvan je eigenlijk niet door had hoe waardevol het werkelijk voor je was? Bijvoorbeeld; het hebben van genoeg eten, het naar school mogen gaan in plaats van in een fabriek te moeten werken, het hebben van heel je lichaam, je gezondheid, enz. (Om te weten welke scherven Wortel maakt, moet je natuurlijk naar de voorstelling kijken). Bedenk eens welke dingen je hebt zonder dat je daar bij stil staat hoe bijzonder ze zijn? Stel je voor dat je zoiets plots zou missen; hoe zou dat zijn? Beschrijf het moment dat je beseft dat het kwijt of kapot is. Denk daarbij aan de volgende dingen; - Beschrijf hoe het was voor je het moest missen. - Beschrijf het moment dat het er niet meer was. - Beschrijf hoe het is om te leven zonder dat ene.
2b Scherven koesteren
Print het blad op de volgende pagina uit (of neem een oud bord dat kapot mag mee en breek het voorzichtig in een handdoek in stukken). Laat nu elke leerling op een scherf schrijven wat hij of zij niet zou willen missen. Probeer het bord nu weer in elkaar te leggen en lijm ze vast. U kunt ook de verschillende scherven in de klas ophangen.
3
lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
4
lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
3. Het westen – “Eens je weet hoe het loopt, heb je maar te volgen” Haast, haast, haast. Het is altijd druk; huiswerk, hobby’s, vrienden, familie. Vaak is dat fijn, soms ook niet, zoals bijvoorbeeld tijdens de examens. Wortel komt in het stuk in ‘Het Westen’. Daar ontmoet hij een paard. Het paard is altijd onderweg: “Eens je weet hoe het loopt, heb je maar te volgen”.
3a Volgen
Beschrijf eens waar jij in moet volgen. Misschien in het naar school gaan, misschien thuis bij het opstaan (volgorde van onder de douche gaan bijvoorbeeld) of bij het avondeten, of misschien moet je volgen in de ideeën van bijvoorbeeld je ouders, de school, de tennisclub.. Natuurlijk is het goed dat er regels zijn en manieren waarop dingen gebeuren, maar als je eens nadenkt; wat zou je dan willen veranderen? -
verdeel de klas in groepjes van 3 bespreek samen jullie ‘sleur’ of ‘dingen waar je in moet volgen’ kies één van de drie uit als onderwerp bespreek of je dat zou willen veranderen bespreek hoe je het dan zou willen veranderen laat alle groepjes aan elkaar vertellen waar ze het over hebben gehad.
5
lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
4. Het zuiden – honger ‘Een mens moet eten, dat mogen we nooit vergeten, dat moeten we allemaal weten!’ zegt nonkel Biet nadat hij in het Zuiden is geweest. Al heel lang, en nu nog steeds, zijn er mensen in nood door honger of door oorlog. Er is een grote vluchtelingen stroom op weg naar Europa nu. Daar is veel discussie rond. Hoeveel mensen mogen binnen? Welke mensen mogen binnen?
4.1 Vreemd
Hou met de leerlingen een klasgesprek over afkomst. Waar komen de leerlingen vandaan? Waar komen je ouders vandaan? (Dat kan ook een ander deel van Vlaanderen zijn). Waarom woon je juist hier? Woonde je er altijd al, of zijn je ouders speciaal naar hier gekomen? Merk je verschil met gewoontes van bij jouw thuis en wat in dit deel van België de gewoonte is? Voel je je daarom soms ook vreemd? Breng de verschillen in kaart; schrijf aan één kant van het bord alle verschillen op. Spreek daarna over wat hetzelfde is? Schrijf dat aan de andere kant van het bord. Bespreek nu hoe die verschillen misschien wel dezelfde oorsprong hebben en dus helemaal niet zo verschillend zijn.
6
lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
5. Het noorden – ‘niks is meer dan je denkt’ In het noorden is alles wit. Wit, wit en nog eens wit. Plots meer dan sneeuw en meer dan wit..
5.1 Teken
Wanneer zag jij iets dat meer was dan het leek te zijn? Wat had je niet op het eerste zicht gedacht dat iets of iemand kon zijn? Verzin iets wat alledaags, weinig bijzonder is, en bedenk hoe het plots meer kan zijn. Bijvoorbeeld: een muur is enkel een muur; ‘niksig’ en eentonig. Maar bedenk nu eens dat die muren iets bij elkaar houden? Misschien een gezin? Of een rockband? Of als je naar de vrouw of man kijkt die naast je zit op de bus, wat zou er dan voor gedachten of gekke gezichten zitten onder dat serieuze gezicht? Teken het ‘niks’ van je onderwerp (bijvoorbeeld: teken de ‘niksige’ muur, of dat ‘niksige’ gezicht). Teken daar met lichte lijnen dwars door wat het bijzonder maakt (bijvoorbeeld bij de muur; wat er achter zit). Als je niet graag tekent, kun je het ook beschrijven. Je kunt zelfs de zinnen gebruiken als lijnen om de contouren van een tekening mee te maken.
7
lesmap
‘Wortel van Glas’
HETGEVOLG
6. De vraag – ‘Hoe ziet de wereld eruit zonder mij?’ Schrijf deze vraag op het bord, of laat de leerlingen in groepjes van 5 op een groot blad papier deze vraag schrijven. Laat ze brainstormen over deze vraag; - welke vragen komen nog in je op bij het stellen van deze vraag? Bijvoorbeeld: is die wereld nog hetzelfde? Als de wereld nog hetzelfde is, heeft het dan nut dat ik hier was? Als de wereld verandert, komt dat dan door mij? En hoe doe je dat? Als je er zelf niet meer bent, is het dan belangrijk om te weten hoe de wereld eruit ziet zonder jou? - Welk(e) antwoord(en) heb je op de vraag(en)? Schrijf deze antwoorden op een ander blad, ieder voor zich. - Hang de verschillende papieren met de vragen op en laat de leerlingen ze bekijken. - Nu schrijft iedereen voor zichzelf het antwoord op deze vraag: Wat zou jij graag willen dat beter wordt aan de wereld dankzij jou? Let op: je hoeft hier niet de president van Amerika voor te worden. Het gaat juist om waarin jij denkt dat je goed bent en waardoor je directe omgeving (jouw stukje wereld) er beter van kan worden.
Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van de lesmap of de voorstelling? Of hebben de leerlingen zulke mooie dingen geschreven dat u dat met ons wil delen? We horen het graag! Meer info via
[email protected]
8
