Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 3-4

Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 3-4

Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent

1

: : : : :

workshop, met online onderdelen grip op geld Alle niveaus mbo, vanaf 18 jaar 90-120 minuten mogelijk

Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de Budget Challenge workshop gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze les te geven. De instructie bestaat uit twee delen: de ‘inleiding’ met informatie over de voorbereiding van de workshop en het deel ‘workshop’ waarin je stap voor stap uitgelegd wordt hoe je de workshop in de klas begeleidt.

I Inleiding Informatie over stichting Weet Wat Je Besteedt Het project Budget Challenge is een initiatief van stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB). WWJB is een onafhankelijke stichting die zich richt op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren in de leeftijd van 12 tot 25 jaar. Dit doen we door met en voor jongeren te werken en telkens op zoek te gaan naar nieuwe manieren om samen met jongeren andere jongeren te bereiken en ze uit te dagen om hun financiële competenties te vergroten. Vanwege de actualiteit en het maatschappelijk belang hebben de Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK), de beroepsvereniging van gerechtsdeurwaarders (KBvG), en Nederland ICT, de branche vereniging van telecom bedrijven, zich verbonden aan de Budget Challenge Workshop. Via jou als gastdocent deel je kennis, expertise en ervaring. Jongeren vinden je expertise en werkervaring van grote toegevoegde waarde. Het project is ontwikkeld met een subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Project Budget Challenge Met het project Budget Challenge willen we het taboe doorbreken voor jongeren die in de schulden zitten en concrete tips aanreiken om goedkoper te leven en uit de problemen te komen. De les is bedoeld als preventie voor jongeren die (nog) niet in de schulden zitten en biedt handvatten om goed met geld om te gaan. In de vervolgles gaan we specifiek in op kostenbewust gebruik van de mobiele telefoon. Op die manier levert de les een bijdrage aan de financiële zelfredzaamheid van jongeren in het algemeen. Het project Budget Challenge bestaat uit twee workshops: 1. De Budget Challenge Workshop over schulden en het voorkomen ervan. Er zijn twee varianten van de Budget Challenge Workshop, een voor mbo niveau 1-2, en een andere voor mbo niveau 3-4. De werkbladen met daarop de opdrachten, de PowerPoint en de lesbrief zijn verschillend. Deze lesbrief betreft de workshop voor mbo niveau 3-4. 2. De vervolgworkshop, de Phone Challenge Workshop, gaat in op telefoongebruik en bijbehorende kosten, één van de oorzaken van schulden onder jongeren. Ook hier weer een film, om zicht te krijgen op dataverbruik van verschillende online activiteiten. Aan de hand van een quiz en een tool ervaren de studenten hoeveel data zij eigenlijk nodig zouden hebben, maar ze oefenen ook met het vergelijken van verschillende telefoonaanbiedingen. En aan de hand van een zelftest bedenken ze alternatieven om hun telefoonkosten beter in de hand te houden. Als (gast-)docent begeleid je het proces waarin jongeren op een interactieve manier meer inzicht krijgen in het voorkomen of oplossen van schulden en het besparen op uitgaven.

Voorbereiden (gast-)les WWJB wil jongeren op een leuke manier aan het denken zetten over geldzaken om zo de financiële zelfredzaamheid van jongeren te vergroten. Deze lesbrief helpt je met het voorbereiden en het geven van de workshop. De gastdocent begeleidt de jongeren door het lesmateriaal, geeft waar nodig extra uitleg en stimuleert de interactie tussen jongeren. De Budget Challenge workshop zal begeleid worden door ervaringsdeskundigen, met kennis en ervaring in schuldhulpverlening. De benodigde voorbereiding is daarom beperkt: het volstaat om deze lesbrief goed te bestuderen en te zorgen dat je alle benodigde materialen hebt om de workshop te geven. Het is nuttig om de verschillende onderdelen van de les (huiswerkopdracht, film, oefening) van te voren te bekijken en/of zelf te doen.

Benodigde informatie De workshop duurt minimaal 90 minuten. Van te voren moet je als gastdocent een aantal dingen weten. Deze informatie wordt door WWJB verstrekt. • Adres school en contactgegevens docent die de aanvraag voor de gastles heeft ingediend.

2

• Mbo niveau waaraan wordt lesgegeven. Er zijn twee varianten van de Budget Challenge Workshop, een voor mbo niveau 1-2, en een andere voor mbo niveau 3-4. De werkbladen met daarop de opdrachten, de PowerPoint en de lesbrief zijn verschillend. Het is belangrijk om de juiste sets mee te nemen. • Duur van een blokuur. Minimaal 90 minuten. • Wat is de grootte van de groep: voor het aantal benodigde werkbladen. Deze informatie stem je af met de docent van de klas • Is er internetverbinding voor alle studenten, en heeft ieder van hen een computer/laptop tot beschikking? De les voor mbo-niveau 3-4 is gemaakt om in een computerlokaal gegeven te worden. De docenten zijn daarover geïnformeerd. Toch adviseren we je om dat nog even te checken. • Uit ervaring weten we dat het niet in ieder klaslokaal mogelijk is om een laptop aan te sluiten. Ook de internet verbinding op school werkt niet altijd overal even goed. Daarom is het noodzakelijk om de PowerPoint en de films op een USB-stick mee te nemen. • Hebben de studenten het huiswerk gemaakt? Docenten hebben het verzoek gekregen om hun studenten voorafgaand aan de workshop de ‘Shop Mood Meter’ te laten invullen. Dit is een online test over hun koopmotivatie; in welke ‘mood’ slaan ze aan het shoppen? In onderdeel 4 van de workshop worden de verschillende ‘Shop Moods’ besproken, aan de hand van de als huiswerk ingevulde ‘Shop Mood Meter’. • Welke afspraken gelden er voor studenten als zij pauze hebben. • Heeft de docent de klas ook opgegeven voor de Phone Challenge (als dat niet het geval is dan hoeft er geen huiswerkopdracht gegeven te worden). • De docent blijft verantwoordelijk voor de orde in de klas. En grijpt indien nodig in. Bespreek dit voorafgaand aan de les.

Programma Budget Challenge Workshop De Budget Challenge Workshop bestaat uit diverse onderdelen.  Na een introductie start de workshop met een klassikale uitleg over schulden in de vorm van drie films met portretten van jongeren met diverse soorten schulden, waarover in de klas wordt nagepraat. De drie films gaan achtereenvolgens in op oorzaken, gevolgen, oplossingen van schulden. Dan is er een korte pauze.  Na de pauze gebruiken de studenten het werkblad met het kasboek. Daarin vullen ze de gegevens van personage Cas uit de films in. Op basis van de uitkomsten geven ze Cas advies.  Als huiswerk hebben ze de online Shop Mood Meter ingevuld, een test waarbij ze hun eigen koopgedrag in beeld krijgen. Mocht het huiswerk niet gedaan zijn, dan is dat geen groot bezwaar voor de voortgang in de workshop.  Op basis van de Shop Mood Meter1 formuleren ze tijdens de workshop hun eigen vuistregels in een Actieplan om zo nodig hun koopgedrag bij te stellen.  Voor de Phone Challenge Workshop over vijf weken vragen we de studenten om hun telefoonkosten van een maand in kaart te brengen.  De workshop eindigt met een videoclip van rapper Jebroer die speciaal voor de Budget Challenge een aantal alternatieve gedragsregels in een rap verwerkt heeft. De rap is naderhand terug te zien op de online omgeving www.edgie.nl/budgetchallenge.

Benodigdheden • Hand-out van de PowerPoint voor eigen gebruik. • Lesbrief met bijlage voor eigen gebruik. • PowerPoint presentatie op USB-stick • De vier films op USB-stick. • Werkbladen voor alle studenten: Budget Challenge, Actieplan • Poster ‘Kijken, kijken… (niet) kopen??’

1

De Shop Mood Meter is gebaseerd op materiaal van de website www.frei-starten.de.

3

Online Budget Challenge omgeving Als aanvulling op de workshops is er een online omgeving op het jongerenplatform Edgie.nl/budgetchallenge, met informatie over schulden, het aanpakken van schulden, voorbeeldbrieven, tips over telefoonkosten en andere budgettips. Zij kunnen daar ook contactadressen vinden voor schuldhulpverlening gericht op jongeren. Ook zijn daar alle films die onderdeel zijn van de les terug te kijken.

Doel van de workshop Het doel van de workshop is jongeren inzicht te geven in oorzaken, risico’s en aanpak van schulden en concrete handvatten te geven voor alternatief gedrag, zodat ze minder geld uitgeven.

4

II De Budget Challenge Workshop Installeer de PowerPoint presentatie op de beschikbare computer in de klas. Zet de vier video’s vast klaar om af te spelen vanaf je USB-stick als je geen internetverbinding hebt. Check of de PowerPoint en de video’s werken. • Bespreek met de klassendocent dat hij/zij de orde in de klas bewaakt, en zo nodig ingrijpt. • Informeer bij de klassendocent of hij/zij de klas heeft ingeschreven - of dat van plan is - voor de vervolg workshop Phone Challenge. Als het antwoord JA is, dan ook het huiswerk op Slide 22 behandelen. Is het antwoord NEE, dan kan het huiswerk overgeslagen worden.

Introductie Beschikbare tijd: 3 minuten Benodigdheden: geen Slide 1: Budget Challenge workshop Als je gastdocent bent, stel je je voor als vrijwilliger van Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) en vertel je waarom je de gastles geeft. Hierbij kan je vertellen waar je werkt, wat je doet en dat de organisatie waarvoor je werkt een partner is van WWJB. Maak een afspraak met de studenten dat ze door handopsteken aangeven als ze antwoord willen geven. Als gastdocent geef je de beurten. Slide 2: Wat gaan we doen Vervolgens vertel je kort iets over het programma. Vertel hoeveel lesuren de les duurt en dat de les uit verschillende onderdelen bestaat, namelijk uitleg over schulden, filmpjes van jongeren, een oefening om geldzaken op een rijtje te zetten en een Actieplan om te kijken waar je zelf kunt besparen.

Onderdeel 1: Wat zijn schulden Beschikbare tijd: 7 minuten Benodigdheden: geen N.B. Vermijd bij dit onderdeel het gebruik van afkortingen en vakjargon. Houd de uitleg zo simpel mogelijk en gebruik waar nodig praktijkvoorbeelden om iets te verhelderen. Slide 3: Wanneer heb je een schuld Stel de vraag aan de studenten en praat er even met hen over. Als je één keer klikt verschijnt de vraag ‘Je hebt een schuld als je…’. Klik daarna verder: de antwoorden verschijnen één voor één in beeld. Noem de antwoorden voor de volledigheid: • …rood staat; • …rekeningen niet meer kan betalen; • …vrienden geleend geld niet meer terug kan betalen; • …geen geld hebt voor uitjes met vrienden; • …je post niet meer open durft te maken. Vraag wie dit wel eens heeft. Bron: www.zelfjeschuldenregelen.nl Slide 4: Is een schuld altijd een probleem? • Als je één keer klikt verschijnt de vraag. Bespreek dit met de klas. • Als je nogmaals klikt verschijnt het antwoord hierop in beeld. • Als je nogmaals klikt komt de tekst: In Nederland hebben 150.000 jongeren tussen de 18 en de 34 jaar schulden. Dat zijn bijna 9 uitverkochte Ziggo Dome stadions + foto van stadion. (Bron: GGN, 2014) Aanvullende cijfers die je eventueel kunt noemen:

5

• • • •

Bijna 1 op de 5 mbo-studenten geeft aan dat het financieel niet goed, of zelfs slecht gaat. Bij uitwonende studenten is dat zelfs 1 op de 4. 63% van de mbo-studenten komt wel eens geld tekort. Gemiddeld lenen mbo-studenten €1.265. En 1 op de 10 zelfs €3.500 of meer.

Bron: Mbo'ers in geldzaken (Nibud), en ‘Jongeren & geld’ (Nibud), Jongeren in schulden (Wijzer in geldzaken)

Onderdeel 2: Films met jongeren Beschikbare tijd: 30 minuten Benodigdheden: • Drie films over jongeren met schulden • Werkblad ‘Vragen bij de film’, pagina 1 Slide 5: Schulden, hoe kwam het zo? In de film zien we hoofdpersoon Bram, en een aantal andere jongeren die vertellen over schulden. De verhalen in deze film zijn gebaseerd op verhalen van echte jongeren, en zijn nagespeeld door acteurs. Vraag de studenten om zoveel mogelijk oorzaken van schulden die in de film genoemd worden op het werkblad pagina 1 op te schrijven. Zet de eerste video aan: ‘Film 1: Schulden, hoe kwam het zo?’. Slide 6: Waardoor komen jongeren in de film in de schulden? Vraag aan de klas welke oorzaken van schulden in de film zijn genoemd. In de film worden de volgende oorzaken genoemd: • Hoofdpersoon Bram • Vakantie geboekt. • Gemakkelijk met geld: niet opletten of hij op wifi zit. • Boete voor te hard rijden. • Ontslagen worden. • Hoge telefoonrekening. • Rood staan op zijn bankrekening. • Kim: Zorgverzekering: hoog Eigen Risico. Vervolgens toch zorgkosten maken door gebroken been. • Daphne: Lening bij DUO wordt een schuld door te stoppen met studeren, en geen OV-kaart meer. • Patrick: • Met creditcard kopen (geen zicht meer op alle uitgaven, uitgaven komen in één keer) en over creditcard schuld moet rente betaald worden. • Dure reis naar Suriname. • Hoge telefoonrekening vanwege telefoongebruik in het buitenland. • Denise: Ontslag: zat altijd krap bij kas, en dat werd erger toen ze werd ontslagen. • Cas: • Verkeersboetes: te hard rijden, verkeerd parkeren. • Boetes wegstoppen voor ouders: boetes worden daardoor alleen maar hoger. Vraag of jongeren nog meer oorzaken van schulden kennen. Slide 7: Schulden, en toen was het mis… Vraag de studenten om zoveel mogelijk gevolgen van schulden op het werkblad pagina 1 op te schrijven. Zet de tweede video aan: ‘Film 2, Schulden, en toen was het mis…’. Slide 8: Wat zijn de gevolgen van schulden in de film? Vraag wat de jongeren genoteerd hebben? In de film worden de volgende gevolgen genoemd: • Hoofdpersoon Bram: • Geen geld meer om te stappen.

6

• • • • •

Ouders zijn kwaad. Heeft geen overzicht over zijn financiën. Studeren lukt niet meer. Durft/wil telefoon niet opnemen als vriend belt. Durft problemen niet onder ogen te zien, en vertelt vriendin niet dat hij geen geld heeft voor verjaardagscadeau. • Kim:

•

•

•

•

• Ontslag: door gebroken been niet meer kunnen werken. • Geen inkomen meer, daardoor kamerhuur niet meer kunnen betalen. Weer terug naar ouders. Daphne: • OV-kaart ingeleverd: geen geld meer om vrienden op te zoeken. • Geen geld meer om met vrienden op stap te gaan. Thuis op de bank zitten. Denise • Werd depressief omdat er geld was om leuke dingen te doen. • Niet kunnen concentreren op school. Daardoor gezakt voor examen. Patrick: • Loonbeslag: zijn baas houdt een deel van zijn salaris in. • Boete zorgpremie. • Deurwaarder. Cas: • Ruzie met ouders over boetes. Dreiging om door ouders uit huis gezet te worden. • Geen enveloppen meer openmaken.

Vraag of jongeren nog meer gevolgen van schulden kennen. Vraag voorafgaand aan de derde film aan de studenten hoe zij zelf zulke schulden zouden oplossen. Ze zullen met een aantal oplossingen komen die ook in de film terugkomen. Door deze vraag te stellen zijn de studenten alert op oplossingen die ze zelf niet genoemd hebben. Slide 9: Schulden, hoe nu verder Zet de derde video aan: ‘Film 3, Schulden, hoe nu verder?’ Slide 10: Welke oplossingen worden genoemd in de film? Vraag welke oplossingen die jullie zelf nog niet genoemd hadden te zien waren in de film. In de film worden de volgende oplossingen genoemd: • Hoofdpersoon Bram: • Zoekt hulp bij iemand in zijn omgeving (bij zus Sanne) en vertelt dat hij geen overzicht meer heeft. • Vindt website die helpt orde op zaken te stellen (www.zelfjeschuldenregelen.nl) • Vindt voorbeeldbrieven om naar schuldeisers te sturen (www.edgie.nl) • Maakt beslissing om te bezuinigen (niet op vakantie) • Kim: • Vaste lasten omlaag door weer thuis te gaan wonen (wel kostgeld). • Zorgtoeslag aangevraagd. • Daphne: met DUO gebeld en maandbedrag verlaagd dat moet worden afbetaald. • Patrick: • Naar de gemeente om hulp. • Schuldsaneringstraject. • In deeltijd naar school, daarnaast werken om schuld af te lossen. • Denise: • Met hulp van jongerenwerk zaken weer geordend. • School weer opgepakt, bij afstuderen is lening alsnog een gift. • Cas: Familie (opa) helpt met afbetalen schulden. Vraag aan de studenten wat de belangrijkste eerste stappen zijn bij het oplossen van schulden? • Erkennen dat je een probleem hebt. • Hulp zoeken.

7

Vraag aan de klassendocent hoe het hier op school is geregeld? Waar kunnen studenten terecht als ze financiële problemen hebben? Slide 11: Pauze Beschikbare tijd: overleg dit met de docent. Er is vijf minuten ruimte in het programma voor 90 minuten. Let op: na de pauze moet nog minimaal 45 minuten beschikbaar zijn voor het vervolg van de workshop. Benodigdheden: • Poster ‘Kijken, kijken… (niet) kopen’. • Plakband voor het ophangen van de poster. Bereid het vervolg van de les vast voor door de Poster ‘Kijken, kijken… (niet) kopen’ op te hangen.

Onderdeel 3: Uitgaven en inkomsten op een rij Beschikbare tijd: 20 minuten Benodigdheden: • Werkblad Opdracht met het kasboek (pagina 2) • Computer, laptop of smartphone voor iedere student. Slide 12: Voorkomen van schulden Vertel dat we het tot nu toe hadden over oorzaken, gevolgen en oplossingen voor schulden. De rest van de les gaan we het hebben over het voorkomen van schulden. In de films zagen we Cas die een aantal verkeersboetes had gekregen. Uiteindelijk heeft zijn opa de boetes voorgeschoten. Dat deed hij om te voorkomen dat Cas ook nog een verhoging moest betalen. Cas betaalt opa iedere maand € 75,-. Maar opa vindt dat Cas voortaan wel beter op zijn geld moet gaan letten. Daarom houdt Cas een kasboek bij. Slide 13: Aan de slag met het kasboek van Cas Vertel dat we aan de slag gaan met de inkomsten en uitgaven van Cas. Laat de leerlingen naar de website pagina gaan: www.edgie.nl/budgetchallenge Laat ze daar de tool “Kasboek” openen (onderaan de pagina). Vervolgens klikken ze op de bovenste blauwe button: In de les, kasboek van Cas. Slide 14: Help Cas met het bijhouden van zijn kasboek Laat ze het werkblad erbij pakken met de opdracht. Cas gebruikt het kasboek al drie weken. Je ziet dat er bij verschillende categorieën al wat ingevuld staat. Dat is wat Cas heeft uitgegeven in de afgelopen drie weken. Wat hij vorige week heeft betaald staat er nog niet in. Help hem door de zijn uitgaven en inkomsten van vorige week in te vullen. De uitgaven en inkomsten van vorige week staan op pagina 2 van het werkblad in het kader. Let op: op het werkblad, pagina 2 in de tabel worden bedragen genoemd. Niet iedereen herkent het cijfer ‘7’ als een zeven. Vertel daarom dat de Boete terugbetalen aan opa €75,00 kost, en de Excursie school €27,00. Kies de categorie die het best past bij de uitgave, en klik op dat mapje in de online tool. Druk op de ‘+’ om een uitgave toe te voegen. In welke categorieën zou jij de uitgaven plaatsen? Vraag de klas of ze weten wat categorieën zijn. Laat ze het elkaar uitleggen. En vul eventueel zelf aan. Help de klas met categoriseren en stel de volgende vraag:  In welke categorie hoort ‘koffie kantine thuis?’  ‘Boete aan betalen opa’, waar hoort die thuis? Mocht het categoriseren lastig zijn, laat dan de volgende slide zien.

8

Slide 15: Help Cas met het bijhouden van zijn kasboek Deze slide laten zien als categoriseren lastig is. Anders overslaan. Laat ze de uitgaven en inkomsten in deze categorieën zetten in de tool. Slide 16: Bespaartips voor Cas In het kasboek kun je de uitgaven van Cas vergelijken met een jongeren van dezelfde leeftijd. Daarmee kun je zien waar hij meer of minder uitgeeft dan leeftijdgenoten. Laat de studenten daarvoor naar de vergelijkingspagina’s in het online kasboek gaan. Vraag welke uitgaven van Cas niet echt nodig of heel erg duur zijn en wat er anders kan. Geef de studenten even tijd om dit in duo’s te bespreken en bespreek het dan klassikaal. Uit het kasboek blijkt dat Cas veel geld uitgeeft aan eten en drinken buitenshuis en aan uiterlijk. Dit kan komen doordat hij graag indruk maakt op anderen met mooie kleding en rondjes in de kroeg. De boetes die hij moet terugbetalen zijn natuurlijk heel erg jammer. Bron: De gemiddelde cijfers die in het kasboek zitten, komen uit een onderzoek van Nibud. Nibud is: Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) en adviseert consumenten over geld. Slide 17: Geef Cas Advies Laat studenten in tweetallen werken aan deze opdracht. Geef ze daarvoor drie minuten de tijd. Bespreek met je buurman of buurvrouw: • Hoeveel houdt Cas aan het eind van de maand over? Dit kun je terugvinden in het online kasboek. • Is de sportschool voor hem een verstandige zet? Bespreek het daarna in de klas. Cas houdt per maand 10 euro over. Welke argumenten voor en welke argumenten tegen het sportschool abonnement hebben de studenten bedacht? Argumenten voor: • Dan heeft hij geen tijd om heel veel geld uit te geven. • Hij voelt hij zich lekker, en hij ziet er goed uit. • Als hij bespaart op andere kosten houdt hij geld over. Argumenten tegen: • Dan heeft hij geen geld meer over in de maand. • Hij kan niet sparen. Risico! Vraag wie zijn inkomsten en uitgaven zelf op een rijtje zet en wat daar het voordeel van is: • Inzicht in waar je veel aan uitgeeft. • Overzicht van wat je nog kunt uitgeven. • Helpt om keuzes te maken over aankopen of abonnementen.

Onderdeel 4: Shopmoods en actieplan Beschikbare tijd: 25 minuten Benodigdheden: • Poster ‘Kijken, kijken… (niet) kopen’. • Werkblad Actieplan • Film met videoclip van Jebroer Slide 18: Wanneer kom je in de verleiding om te gaan shoppen? We hebben net naar de situatie van Cas gekeken en advies gegeven waaraan hij veel uitgeeft. Cas maakt graag indruk en komt daardoor in de verleiding om mooie spullen te kopen of veel geld uit te geven aan eten en drinken. Noem dat de studenten zelf de Shop Mood Meter hebben ingevuld als huiswerk, waarmee ze kunnen zien in welke situaties zij verleid worden om geld uit te geven. Als ze het huiswerk niet hebben gemaakt, kun je vragen in welke shop moods ze zich herkennen.

9

Leg kort de vijf Shop Moods uit en vraag (met hand op steken) wie deze uitslag kreeg of wie zich hierin herkent: • Show & Shine: Je koopt graag om te laten zien wie je bent en om indruk te maken. Wat kopen jongeren als ze indruk willen maken? • Kleding, schoenen, etc • Make-up • Luxe gadgets, bijv. telefoon • Rondjes in de kroeg • Feel Better: Je shopt vaak om je beter te voelen. Shoppen geeft je een goed gevoel als je onrustig bent of je rot voelt. Wat kopen jongeren als ze zich rot voelen? • Snoep & snacks • Kleding en accessoires • Drank en drugs • Fun & Action: Je gaat shoppen als je op zoek bent naar plezier. Je verveelt je en wilt wat beleven. Wat kopen jongeren als ze zich vervelen? • Games • Eten en drank • Uitgaan, bioscoop, pretpark, en dergelijke • Tijdschriften • Shoppen, waardoor je kleding of iets anders koopt • Shopaholic: Je shopt om te laten zien wie je bent, om indruk te maken, om je beter te voelen en als je je verveelt en wat wilt beleven. Deze jongeren zien altijd wel een reden om te kopen. • Shop Smart: Je koopt alleen als je echt wat nodig hebt. Je komt niet snel in de verleiding om geld uit te geven om te laten zien wie je bent, je beter te voelen of iets te beleven. Deze jongeren kunnen prima advies geven aan hun vrienden en medestudenten. Vraag (met hand op steken) wie wel eens spijt had van een aankoop. Slide 19: Actieplan N.B. Zorg dat bij deze oefening iedere student naast een klasgenoot zit om een deel van de oefening mee samen te doen. Vraag de studenten op het werkblad Actieplan, individueel, één situatie aan te kruisen waarin zij zich het meest herkennen (dat is niet per definitie bij het type dat uit de Shop Mood Meter kwam). Laat ze daarna in duo’s acties bedenken die ze kunnen doen in de situatie die ze hebben aangekruist, om de verleiding om geld uit te geven zo klein mogelijk te maken. Tip: Tijd tekort? Doe het tweede deel van de oefening niet in tweetallen maar klassikaal. Check welke stelling het vaakst van toepassing is in de klas en bedenk gezamenlijk welke alternatieve acties hiervoor mogelijk zijn. Slide 20: Welke acties heb je bedacht… Pak de poster erbij en ga naar de gekleurde vraagvakken. • Wie heeft in het blauwe deel een Show & Shine actie bedacht? Welke? • Wie heeft in het groene deel een Feel Better actie bedacht? Welke? • Wie heeft in het paarse deel een Fun & Action actie bedacht? Welke? De studenten hebben op de achterkant van het actieplan ook de poster Kijken, kijken… (niet) kopen?? Noem dat dit stappenplan hen kan helpen om te beslissen of je iets moet kopen. Bedenk, voordat je naar de kassa loopt: • Heb ik het echt nodig? • Heb ik genoeg geld? • Heb ik nog een schuld bij iemand? • Moet ik nog grote uitgaven doen? N.B. Op de poster komt het woord ‘buffer’ voor. Niet iedereen weet wat dat is.

10

Een buffer is een reservepotje om grotere, onverwachte uitgaven direct te kunnen betalen. Zoals het vervangen van kapotte apparaten of een onverwachte boete. Slide 21: Nu jij! Nu zijn de studenten aan zet. • Je hebt net gewerkt met het kasboek van Cas. Als je in het startscherm van het online kasboek kiest voor ‘Voor mezelf, mijn kasboek’, dan kun je daar je eigen kasboek bijhouden. Als je dat een maand gedaan hebt kun je jezelf vergelijken met leeftijdsgenoten. • Het kasboek helpt om te zien waar je minder op zou kunnen uitgeven, en waar je het heel goed doet. • Op pagina 3 van het werkblad staan tips voor het bijhouden van je kasboek. Slide 22: Op naar de volgende workshop! Alleen introduceren als de docent heeft aangegeven dat zijn klas ook de Phone Challenge Workshop gaat doen. Over vijf weken: de Phone Challenge workshop • Over vijf weken gaan we verder met de Phone Challenge Workshop. Dan kijken we naar de kosten van je mobiele telefoon. • Zet daarvoor jouw telefoonkosten op een rij. Denk aan de kosten voor je: abonnement, prepaid kaarten, toestel, extra kosten. Noteer de kosten in je telefoon. Slide 23: Advies van Jebroer We zijn aan het einde gekomen van de workshop. Alle informatie die je gehoord hebt kun je ook terugvinden op www.edgie.nl/budgetchallenge. Het adres van de website staat achterop je werkblad, neem het mee naar huis. Op die website vind je ook: • het online kasboek. • link naar zelfjeschuldenregelen.nl • de voorbeeldbrieven om zelf te versturen • Geldcoach, aan wie je vragen kunt stellen • een verklarende lijst met moeilijke woorden • informatie waar je terecht kunt voor hulp bij schulden • de films en andere informatie uit deze workshop Rapper Jebroer heeft speciaal voor de Budget Challenge een nummer geschreven met de Acties van jongeren zoals jijzelf. Zet de video aan. Bedank de studenten voor hun aandacht, en sluit de les af.

Stichting Weet Wat Je Besteedt Postadres: Postbus 2036 | 3500 GA Utrecht Bezoekadres: Grebbenberglaan 15 | 3527 VX Utrecht T (030) 233 40 10 [email protected] | www.wwjb.org

11