Leesboeken. Papa is nooit moe! Anne Wyckman, 2001, ISBN:

Leesboeken Papa is nooit moe!

Vanaf 3jr

Anne Wyckman, 2001, ISBN: 9068228692 In het holst van de nacht wordt Knoopje wakker. Er is ontzettend veel lawaai, papa lawaai. Papa is niet moe. Papa is soms nooit moe. Dan is het huis vol drukte, vol geluid, vol papa. Een verhaal over een ouder met psychische problemen beschreven vanuit de beleving van het kind. Om samen met je kind te lezen zodat moeilijke situaties meer begrijpbaar worden. En blij, en boos, en anders

Vanaf 4jr

Emma Brownjohn, 2004, ISBN 90 6249 455 2 Iedereen heeft de hele tijd verschillende gevoelens. Het ene moment kun je vrolijk zijn en gelijk daarna verveeld of lui. Dit verrassende flap-uitboek laat zien dat het goed is om je gevoelens te aanvaarden en te vertrouwen, en om ze te laten zien. Maar het is ook goed om te bedenken waarom je je zo voelt. Mama is ziek

Trimbos-instituut, 2003, ISBN 9052534551 In het boekje wordt de moeder van Jeroen opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Aan de hand van leeftijdsadequate illustraties en tekst komen Jeroens gedachten en vragen over deze spannende situatie aan de orde, evenals de antwoorden en de oplossingen. Dit voorleesboekje is deel van de KIPIZIVERO-serie, een serie voor en over kinderen van psychisch zieke of verslaafde ouders (voorheen KOPP).

- 6jr

Bobbie

Vanaf 4jr

Het voorleesboekje Bobbie gaat over een speelse hond waarvan het bazinnetje verslaafd is aan drugs zoals medicijnen en alcohol. Met de hulp van zijn buurhond Felix zoekt Bobbie een oplossing om te blijven spelen en lachen. Een voorleesboekje met heel herkenbare situaties voor jonge kinderen. Het voorleesboekje is gratis aan te vragen via 09 210 87 10 of te bestellen via www.desleutel.be Oline, het olifantje

Vanaf 5jr

Martine Delfos, ISBN 9075564058 Voorleesverhaal over een olifantje wiens moeder verslaafd is aan betoverd water en daarom de moeilijke beslissing moet nemen haar kind bij een pleeggezin onder te brengen. Dit verhaal is bedoeld als hulpmiddel om de problematiek van verslaving aan kinderen, die hiermee te maken hebben uit te leggen. In één boek 1 versie voor jongens én 1 versie voor meisjes. Sanne

Martine Delfos, 2003, ISBN 9077455019 Sanne's moeder is iemand die met zichzelf in de knoop zit, dit niet kan uiten en daardoor regelmatig valt over relatief kleine fouten die Sanne maakt. Het verhaal wordt helemaal vanuit de gevoelens van Sanne beschreven: zij voelt zich onbegrepen en schuldig. Pas op het eind van het verhaal wordt er een soort verklaring gegeven van moeders gedrag. Om het toch nog goed te laten aflopen wordt nogal simpel besloten om liever te zijn tegen elkaar. Het geheel is simpel gehouden, voorleesboek of zelf lezen.

Vanaf 5jr

Patja, de gevlekte panda

Vanaf 5jr

Martine Delfos, , ISBN: 978 90 8560 588 1 In het land waar Patja woonde was niet genoeg eten meer. Het was beter voor Patja om op te groeien in een ander land. Patja begon verschrikkelijk te piekeren, zodat ze rare dingen ging denken. Totdat ze eindelijk over haar gedachten kon praten.

Geen gewone ketting

Vanaf 5jr

Selma Noort, 1995, ISBN: 9025841473 Voorlezen vanaf 5 jaar en zelf lezen vanaf 8 jaar. Janna’s moeder ligt in het ziekenhuis en Janna mag niet bij haar op bezoek. Om mama mooi en blij te maken rijgt ze een kralenketting. In het ziekenhuis verdwaalt ze en de ketting breekt. Ze komt toch bij mama aan met een ketting vol voorwerpen die ze heeft gekregen van diverse patiënten en hun bezoekers. De kralenketting is een verhalenketting geworden en Janna al elke dag een verhaal vertellen. Otje

Annie M.G. Schmidt, 1980, ISBN 9021481472 De vader van Otje is kok. Hij heeft veel last van driftbuien. Als hij een driftbui heeft, dan slaat hij wild om zich heen, en vernielt alles. Hierdoor wordt hij elke keer ontslagen. Hij moet naar een rusthuis toe. Voorlezen vanaf 5 jaar, zelf lezen vanaf 9 jaar

Vanaf 5jr

Pip

Vanaf 6jr

Martine Delfos, 1999, ISBN: 9075564244 In dit indringende verhaal over de poesjes Pip, Stip, Plukkie en Streepje en hun schizofrene moeder wordt geprobeerd de problematiek eenvoudig, maar duidelijk uit te leggen en bespreekbaar te maken. Dit therapeutische (voor)leesboek is een goed hulpmiddel voor begeleiders en dient zorgvuldig ingezet te worden! Als alles op zijn kop staat

Vanaf 6jr

Evelien De Vlieger, 2010, ISBN 9789020994513 Fiens ouders zijn anders dan andere ouders. Ze lachen niet veel en ze gaan vaak naar een vreemd land waar alles zweeft en op zijn kop staat. Alles! Dus ook haar ouders. Een boek dat drugsgebruik bij ouders probeert uit te leggen aan kinderen. Een papa met vleugels

Vanaf 6jr

S. Boonen, 2000, ISBN: 9068228714 De vader van Klipp en Lessa is in de war en denkt dat hij een vogel is. Daarom zit hij vaak in een boom en probeert hij te vliegen. Klipp begrijpt niet wat er met zijn vader is en heeft veel verdriet, omdat hij een echte vader mist en door de kinderen op school gepest wordt. Een lees- en voorleesboek over een papa met waanbeelden. Een ontroerend boek, dat ouders en kinderen goed samen zouden kunnen lezen, waarna er een gesprek kan ontstaan over psychiatrische stoornissen. Ome Niek en de nieuwe kerstboom

R. Mestrini, 1998, ISBN 9060697464 De belevenissen van de 6-jarige Nico met haar excentrieke oom. De acceptatie van ‘knetter-krankjorum’ gedrag. In Limburgs dialect geschreven.

Vanaf 6jr

Oom Boos-Kusje en de kinderen

Vanaf 6jr

Remco Campert, 1996, ISBN 9023481313 Verhaal over man met een persoonlijkheidsstoornis en het ietwat vreemde advies van dokter Ziekhoofd. Met CD.

Mijn beurt

6-12jr

Trimbos-instituut, 2003, ISBN: AF0502 In dit boekje vertellen Otto, Josien, Aisa en Mourad hoe het is om te leven met een ouder die psychische of verslavingsproblemen heeft. Vragen die leven bij de kinderen en oplossingen komen aan bod. Er is een lijst met moeilijke woorden inclusief uitleg opgenomen, waaronder depressie , verslaving en psychiater en een lijstje met geschikte kinderboeken over dit onderwerp. Het taalgebruik is aangepast aan de doelgroep. De kinderen kunnen de brochure zelfstandig lezen. Katten vangen

Rindert Kromhout, 1994, ISBN 9027632367 De moeder van Lies wil steeds meer goede daden doen, vooral als de vader van Lies op reis is. Vaak gaat het dan mis. En wie zorgt er dan voor dat alles goed komt? Precies: Lies!

Vanaf 7jr

Echt weg is niet zo ver

Vanaf 7jr

Bart Moeyaert, 2001, ISBN 9027628734 Roos woont samen met haar zus Monika, haar moeder en vader. Papa houdt van wijn en ruzie; hij praat en loopt hard en schreeuwt 's avonds de hele buurt bij elkaar. Maar op een dag gaat hij weg om beter te worden. Roos moet nog wennen aan het leven zonder papa. Daarom gaat ze nadenken. Tijdens dit proces ontmoet ze Kriek en Peter die gek op elkaar zijn. Hierdoor beseft ze dat ze papa echt mist. De papa tijd

Vanaf 7jr

Lydia Rood, 1996, ISBN: 9027635676 De moeder van Per Joris is ziek. Niet gewoon ziek. Ze is net een slome mevrouw. En er lopen allemaal gekke mensen in het huis waar ze nu woont. 'Dit is onze mama niet', vindt Per Joris als hij samen met papa, Erik zijn grote broer en Berend zijn andere broer, op bezoek gaat. Thuis verzint papa allerlei spelletjes om het leuk te houden en niet aan mama te denken. Brekebenen, waarbij de hoogste spinnewebben weggehaald worden; aapjes voeren: de drie aapjes mogen zelf het voer klaarmaken, enz. Papa's ogen lachen, maar niet echt. Dat is om mama, weet Per Joris. Eenvoudige, één-regelige zinnetjes die door de taalvondsten en de stijl niet houterig of saai klinken. Het gevoelige jongetje vertelt vanuit zijn eigen beleven hoe het voelt als mama niet thuis is. Leen

A. Fienieg & Koos Meinderts, 1994. ISBN 9021161247 Leen moet naar een pleeggezin omdat zijn moeder ziek is. Als hij er aankomt, wil hij het liefst meteen weer weg. Hij besluit dan ook zijn koffer gewoon niet uit te pakken. Na een tijdje is hij er wel gelukkig, hij wordt vriendjes met z´n nepbroertje. Maar hij mist z´n moeder heel erg en hoopt dat hij snel wat van haar hoort. Waarom schrijft ze niet en hoe lang blijft ze nog weg?

Vanaf 8jr

Anne

Vanaf 9jr

Sophie Mileau, 1996, ISBN: 9026987862 Anne's moeder is depressief en angstig. Ze is te ziek om zich met Anne te bemoeien. Anne zoekt in haar eenzaamheid troost bij haar lappenpop en fantaseert een vrolijker bestaan. Maar de zorg om haar moeder houdt haar dag en nacht bezig. Vader heeft het te druk om zich met Anne te bemoeien. En Anne durft de gezinshulp niet te vertrouwen. Als Anne's moeder in het ziekenhuis moet worden opgenomen, denkt Anne dat de hulp daartoe het initiatief heeft genomen. Musje en de wereld

Vanaf 9r

Arno Bohlmeijer, 1996, ISBN 90-0003-094-3 Musje denkt en droomt veel over de wereld om haar heen. Ook maakt zij zich zorgen om haar moeder die pas weer uit het ziekenhuis is. Een ziekenhuis voor mensen die ziek zijn ´in hun hoofd´. Musjes moeder was namelijk overal bang voor. Musje, het meisje van de zon

Arno Bohlmeijer, 1995, ISBN 9000030455 Musje is erg stil en alleen. Mama is in een tehuis en papa heeft door zorgen en drukte weinig aandacht voor haar, zodat veel van haar gevoelens en angsten aan hem voorbijgaan. Als Musje de jongen Fikkie en poes Baby ontmoet, stelt ze zich meer open voor de wereld om haar heen. Ze praat met Fikkie, maakt afspraken en begint ook haar vader vragen te stellen. Door brieven te schrijven aan mama kan ze al haar ervaringen herbeleven. In de maand waarin het verhaal zich afspeelt, gebeurt er heel veel. En niet alleen dat, ook Musje zelf verandert.

Vanaf 9jr

Een toetje van knikkers C. Cornielje, 1999, ISBN 9038412592

Vanaf 9jr

Joram woont al jaren alleen met zijn moeder en moet zich in allerlei bochten wringen om het haar naar de zin te maken. Zij stelt steeds hogere eisen waar hij uiteindelijk niet meer aan kan voldoen, dus wordt hij steeds zwaarder gestraft. Als Joram's problemen thuis ook op school doorwerken ziet hij geen uitweg meer en neemt een volwassene in vertrouwen, waarop hij uiteindelijk in een pleeggezin terecht komt. Nee!

Vanaf 9jr

Odiel Reef, 2001, ISBN 90 6249 381 Martijn is negen en voelt zich vaak heel verdrietig. Zijn vader is ontslagen, en zit nu de hele dag somber voor zich uit te kijken. Hij doet helemaal niks gezelligs meer met Martijn. En het is al zo vaak een treurige boel thuis, sinds Martijns broertje Jasper is doodgegaan. Het liefst zou Martijn bij oom Bart en tante Inge wonen. Daar is het altijd hartstikke fijn. Maar dat kan niet. Martijn vindt het leven helemaal niet leuk meer. Eigenlijk wil hij het liefst dood zijn, net als Jasper. Want als je dood bent wordt alles weer goed, denkt hij. Dan doet Martijn iets heel ergs... Suïcide bij jonge kinderen. De Straat-oma

T/m 10jr

Johanna Kruit, 1996, ISBN 9061776791 Nout speelt met zijn vriendjes in een leeg vervallen huis, daar mag alles: vuile kleren en modderschoenen. Opeens is er een vrouw in huis, zij slaapt in een slaapzak en drinkt uit een fles. De kinderen noemen haar 'straat-oma' en geven haar spullen van thuis. Als Nout hoort dat 'straat-oma' weg moet, wil hij haar waarschuwen maar ontdekt dat ze al vertrokken is. Mijn papa blijft toch mijn papa

R. Hawinkel, 2001, Bestellen via www.similes.org

Vanaf 10jr

Deze brochure gaat over het relaas van Jan, 11 jaar en KOPP-kind. Dit uit het leven gegrepen verhaal is niet enkel Jans verhaal, maar is tevens een werkboek voor alle kinderen van ouders met psychiatrische problemen. Wij zijn niet gek!

Vanaf 10jr

Kees Opmeer, 2004, ISBN: 9026997558 Andres moeder heeft vreemde buien. Ze gaat midden in de nacht luid zingend stofzuigen bijvoorbeeld. Of ze begint uit zichzelf het huis van de onderburen schoon te maken. Soms wordt ze opeens heel erg boos, en dan is ze weer overdreven vrolijk. Maar meestal zit ze verdrietig op de bank. En sinds Andres vader is weggegaan, lijkt het alleen maar erge r te worden. Van zijn oudere broer Twan mag André met niemand over hun probleem praten. Maar het wordt steeds moeilijker om voor de buitenwereld verborgen te houden dat er iets aan de hand is. Andres beste vriend Bart begint al vaker lastige vragen te stellen. En op school gaat het ook niet goed. Na de zoveelste uitbarsting van zijn moeder, beseft André dat het zo niet langer kan. Er moet iets gebeuren. Hoe Mieke MOM haar maffe moeder vindt

G. Kuijer, 1997, ISBN 9021432889 Mieke staat alleen in een absurde volwassen maatschappij en begrijpt weinig van de gewoontes van al die vreemde volwassenen.. Als Mieke uiteindelijk als enig 'normaal' mens in een gekkenhuis terecht komt, ontmoet ze daar anderen die tot normale gevoelens (liefde) in staat zijn. Ze vindt er een liefhebbende moeder.

Vanaf 10jr

Teddiewolk

Vanaf 10jr

Tim Gladdiness, 1996, ISBN 9026988672 In de vorm van een dagboek beschrijft de 9-jarige Ingeborg haar leven met een door haar alleen waar te nemen rode Teddiewolk, een wezen dat haar leven en handelen steeds meer gaat beheersen. De wolk laat haar vervelende dingen doen, haar ouders begrijpen haar gedrag niet en roepen hulp in van een psychiater. Ingeborg vertelt haar moeder van Teddiewolk, maar haar ouders geloven haar niet. Ze wil weglopen naar een plek waar Teddiewolk haar niet kan vinden, maar hij gaat met haar mee. Een open einde dat niet hoopvol is. Knuffels in de kelder

Vanaf 10jr

Angelique Waard, 2000, ISBN 9000032741 Sterre heeft geen gemakkelijk leven met een moeder die bijna altijd in bed ligt en een vader die weinig thuis is. Ze moet ook nog voor haar broertje zorgen.

Elfenmiddag

Janet Taylor Lisle, 1993, ISBN 90211432374 Vreemd en verwaarloosd ziet het buurmeisje Sara eruit, maar ze kan fantastisch over elfen vertellen, die in haar verwilderde tuin leven en waarvoor zij zorgen moet. Wanneer de 9-jarige Hillary achter het werkelijke leven van Sara komt, spant ze samen met het twee jaar oudere meisje, tot Hillary's moeder ingrijpt. Geheimzinnig en droevig verhaal over vriendschap en een eenzaam kind dat alleen een zieke verwarde moeder probeert te verzorgen. Goed geschreven, spannend, maar wel voor kinderen die goed lezen kunnen, om vóór te lezen en over te praten.

Vanaf 10jr

Het verhaal van mevrouw eekhoorn en alle andere dieren in mama’s hoofd

Vanaf 10jr

Brigitte Minne, 2001, ISBN: 9068228722 Dit boek is gebaseerd op ervaringen van kinderen met ouders die psychische problemen hebben, maar wel thuis wonen. Amber heeft een moeder met onverwacht wisselende stemmingen. Van vrolijk en actief kan ze ineens boos worden of juist heel angstig en vaak doodmoe. Tegenover de buitenwereld doet Amber of er thuis niets aan de hand is, maar ze heeft wel de zorg voor het huishouden en haar kleine boertje. In haar weinige vrije tijd ontsnapt ze de problemen door zich aan haar grote passie te wijden: voetballen. Ze droomt ervan, als enige meisje, toegelaten te worden tot de voetbalclub. De getatoeëerde mama

Vanaf 10jr

Jaqueline Wilson, 2000, ISBN 9052405735 Het lijkt wel of de tienjarige Dol en haar drie jaar oudere halfzus Ster voor hun moeder moeten zorgen i.p.v. andersom. Dol klampt zich vast aan de fantastische kanten van haar moeder. Maar Ster heeft er genoeg van en trekt in bij haar vader. Hun alleenstaande, behoorlijk getatoeëerde moeder is aan de drank en glijdt steeds verder af. Uiteindelijk moet ze worden opgenomen in een psychiatrische inrichting.

Gestoord

R.Geerse en W.Kusters, 2009, ISBN: 9047702018 Stripboek. Hoe leg je een kind van 11-17jr uit wat het betekent dat zijn moeder schizofreen is? Of dat een klasgenootje autistisch is? Gestoord, een nieuw stripboek met daarbij begrijpelijke teksten over allerlei psychische aandoeningen maakt dat nu een stuk makkelijker.

Vanaf 11jr

Soms is mijn vader mijn vader niet!

Vanaf 11jr

Caroline van Tijn, 2009, ISBN: 9789088348686 Een voorlichtingsboekje over de hersenziekte schizofrenie, speciaal geschreven voor kinderen. Het gaat over een gezin met drie kleine kinderen waarvan de vader langzaam maar zeker in een psychose terechtkomt. Rik, de oudste zoon, zit vol vragen en probeert de ziekte van zijn vader te begrijpen. Steeds meer merkt Rik dat het gedrag van zijn vader verandert en hij begrijpt niet wat er allemaal gebeurt. Zijn wereld staat op zijn kop en de onzekerheid slaat toe. Heeft hij een aandeel in de ziekte van zijn vader? En wordt zijn vader weer beter? De moeder van Rik legt de antwoorden op de vragen die kinderen in dit soort situaties hebben duidelijk uit. Mijn moeder is zo anders

Vanaf 11jr

Marieke Otten, 2003, ISBN: 9073460808 Tom schaamt zich voor zijn moeder, omdat ze onberekenbare stemmingen heeft. Hij wil daarom zijn vriend Mark niet mee naar huis nemen. Als zijn moeder op het schoolplein gezien wordt door Mark, maakt die een rotgrap over zijn moeder. De vriendschap tussen Tom en Mark lijkt voorbij, waardoor Tom zich eenzaam voelt. Als moeder naar een psychiatrisch ziekenhuis moet, is Lotte er gelukkig nog. Fia en de toverknoop

G. Bohman, 1996, ISBN 9062382002 Fia’s mamma heeft het er moeilijk mee om de dood van Fia’s pappa te verwerken. Fia wil mamma helpen, maar weet niet hoe. Fia woont een tijdje bij een pleeggezin en zit met vragen als: ‘wie ben ik’ en ‘als ik mijn pleegmoeder aardig vind, verraad ik dan mijn moeder?’. Ze heeft gesprekken met God en haar moeders toverknoop.

Vanaf 11jr

Nachtvlinders

Vanaf 11jr

Gerda van Erkel, 1994, ISBN 9065656707 De dertienjarige Loekie heeft het niet makkelijk met een vader die werkeloos is en zijn verdriet regelmatig probeert te vergeten met bier, en een moeder die wegens een depressie in een kliniek verblijft. Dit laatste mag Daan niet weten, een jongen die ze toevallig ontmoet en die ze heel aardig vindt. Toch voelt ze niet meteen 'vlinders in haar buik'. Maar er kriebelt al wel iets, ze noemt het 'nachtvlinders'. Blijf van m’n ouders af! Als je thuis problemen hebt

Vanaf 12jr

Rieneke Klok&Gijsbertje Smaal-Zwaan, 2009, ISBN 9789023923121 Blijf van m’n ouders af! is geschreven voor jongeren van wie de vader of moeder psychische problemen heeft. Maar als er bij jou thuis iets anders speelt wat je moeilijk vindt, zul je je er ook in herkennen. Eenheid van vrouwen

Jasper Kerkwijk, 2010, ISBN: 978-94-6089-305-6 Niets is zeker in het leven. Dat heeft Victor geleerd door de psychische ziekte van zijn moeder en haar overlijden. Daarom houdt hij mensen op afstand en neemt geen beslissingen. Maar dan neemt het leven soms beslissingen voor jou. Toeval? Nee, Victor weet eigenlijk al wat hij wil, maar moet er alleen nog aan toegeven. Eenheid van vrouwen beschrijft Victors confronterende en soms genante zoektocht naar zichzelf.

Vanaf 12jr

Zoveel dingen aan je hoofd

Vanaf 12jr

R. Welsh, 1998, ISBN: 90 209 3507 0 Sarah's moeder kan haar problemen na haar echtscheiding niet aan. Ze komt niet meer uit bed, is onaanspreekbaar en bekommert zich niet meer om haar dochter. De 12-jarige Sarah probeert de buitenwereld niets van haar moeders apathie te laten merken en schakelt geen hulp in. Aanvankelijk weet ze het hoofd redelijk boven water te houden. Behalve klasgenoot Moritz lijkt niemand iets te vermoeden van het drama dat zich afspeelt. Een oplettende huisarts weet door Sarah's pantser heen te breken, met als gevolg dat haar moeder opgenomen wordt. Het verhaal wordt afwisselend verteld vanuit Sarah en vanuit de verliefde Moritz, die ondanks Sarah's afwijzende houding zich om haar blijft bekommeren. Liefde in een fles

Vanaf 12jr

Rob Baetens, 2001, ISBN: 90-6822-770-X Bert, Els en Leen leven thuis op kousenvoeten. Je weet maar nooit hoe papa vandaag weer zal zijn. Heeft hij genoeg gedronken zodat hij in slaap valt en ze alleen maar stilletjes hoeven te zijn? Of heeft hij net genoeg op om de duivel in hem los te laten? Er vallen steeds meer klappen. Het geld raakt op. Mama moet gaan bijverdienen. Papa maakt meer en meer schulden. De situatie wordt onhoudbaar. Is er een uitweg? Een schrijnend verhaal over alcoholisme, over een gezin dat breekt door de drankzucht van de vader. Lege ogen Vanaf 12jr

Leen van den Berg, 2001, ISBN 9044801465 Hannah leeft met 'code rood' in haar hoofd. Oppassen, altijd en overal, want haar moeder is onberekenbaar. Soms is ze overdreven uitgelaten, dan weer vernedert ze Hannah en haar broer Bram, is ze hard en kil en verdraagt ze niemand in haar buurt. Bovendien houdt haar moeder er heel vreemde gewoonten op na, waarover Hannah met niemand durft te praten. Hannah begrijpt er niks van. Tot haar moeder op een dag van de trap

valt. Valt? Een verhaal over hoe het is om te leven met een moeder die anders is dan andere moeders... Gevoelige snaren

Vanaf 12jr

Klaas Bond, 2001, ISBN 90 269 9344 7 Pieter heeft een droom: van gitaar spelen zijn beroep maken. Als een bekend gitarist bereid is hem les te geven, is de eerste stap gezet. Maar zo eenvoudig is het niet. Want thuis voert Pieter samen met zijn moeder een moeizame strijd tegen zijn vader, die in drank een uitweg zoekt voor zijn problemen. En dan is er nog Kim, die steeds meer voor Pieter gaat betekenen… Krassen

Vanaf 12jr

Elle van den Bogaart , 2004. ISBN 9026998503 Kars verliest zijn moeder door zelfmoord. Hij blijft, samen met zijn vader en zus, verbijsterd achter. Hoewel zijn familie zich aanvankelijk hult in stilzwijgen, weet Kars de stilte te doorbreken als hij inziet dat de problemen juist erger worden als je er niet over praat Blauwe plekken

Anke de Vries, 1993. ISBN 9060608312 Judith wordt door haar moeder afgetuigd. Ze voelt zich schuldig, omdat ze niets goed bij haar moeder kan doen. Ze heeft eigenlijk meer de pest aan zichzelf dan aan haar moeder. Op school sluit ze vriendschap met Michiel. Deze heeft ook een moeilijk verleden, zonder warmte opgevoed door een vader die alleen maar oog had voor prestaties. Het verhaal over kindermishandeling wordt verteld in een wisselend perspectief, wat het, naast het verhaalgegeven, spannend maakt.

Vanaf 12jr

P.S. Ik ben uw dochter Oldenhave, Mirjam

Vanaf 12jr

Jaques Vriens, 2004, ISBN 9026997981 Het boek is een briefwisseling tussen vader Ties en dochter Sonia. Toen Sonia ruim 3 jaar was is Ties weggelopen. De drank is hiervoor een van de reden. Nu Sonia 13 jaar is, neemt ze contact op met haar vader. Uit hun briefwisseling komt naar voren hoe beiden tegen de drank aankijken; zowel de positieve als de negatieve kanten worden belicht. Uiteindelijk durft vader het niet aan zijn dochter bij hem te laten wonen (Sonia zit in en inrichting voor moeilijk opvoedbare meisjes), maar hebben ze wel het gevoel dat ze voor het leven weer vader en dochter zijn. Nikolaj

Vanaf 12jr

Ellen Tijsinger, 2001, ISBN 9060697464 Na de dood van haar man probeert de moeder van Nikolaj, de hoofdpersoon uit het boek, haar verdriet te vergeten door te drinken. Het huishouden en de zorg voor zijn zusje komen vooral op Nikolaj neer. De problemen die, vooral in het gezin, door de alcoholverslaving van de moeder ontstaan en de uiteindelijke oplossing staan centraal. Zoveel dingen aan je hoofd

Renate Welsh, 1998, ISBN 9020935070 Sarah's moeder kan haar problemen na haar echtscheiding niet aan. Ze komt niet meer uit bed, is onaanspreekbaar en bekommert zich niet meer om haar dochter. De 12-jarige Sarah probeert de buitenwereld niets van haar moeders apathie te laten merken en schakelt geen hulp in. Aanvankelijk weet ze het hoofd redelijk boven water te houden. Behalve klasgenoot Moritz lijkt niemand iets te vermoeden van het drama dat zich afspeelt. Een oplettende huisarts weet door Sarah's pantser heen te breken, met als gevolg dat haar moeder opgenomen wordt.

Vanaf 12jr

Een regenbui van tranen

Vanaf 13jr

Rob Baetens, 2001, ISBN 9068228781 Karlijn is dertien als haar moeder schizofreen blijkt. We volgen twee jaar van ontreddering en ontregeling in het gezin. Tevens zien we hoe de leden ervan de draad van het eigen leven weer pogen op te pakken. Karlijn, op wie het verhaal zich focust, verliest ook haar vriendinnenkring. Gelukkig wijst een begrijpende lerares haar op familie-vanpsychiatrische-patiëntenverenigingen, aldus de bedoeling van het boek realiserend. De Tillermans Cynthia Voigt, ISBN 902148630X Bevat ‘Onder de blote hemel’, ‘Samen onder dak’ en ‘Het verhaal van Dicey’, verhalen over de vier Amerikaanse kinderen Tillerman, die na het verdwijnen van hun moeder op zoek gaan naar hun enig overgebleven familielid.

Vanaf 13jr

Splinters

Vanaf 13jr

M. De Sterck, 2005, ISBN: 9789022323076 ‘Splinters beschrijft de moeizame groei van een liefdesrelatie tussen Jutta en Anton en de splinters die ze eraan overhouden. Slechts langzaam komt Anton het geheim van de weifelende Jutta op het spoor. De hoofdstukken geven afwisselend het standpunt van Jutta en Anton weer, wat zorgt voor dynamiek en diepgang. Een doordachte structuur met verscheidene motieven zet de lezer aan tot verbanden leggen. Cruciaal zijn onder meer het thema van de tijd en de link tussen generaties met Jutta’s oma als bemiddelaar en Jutta’s vader die haar in de steek liet.’

Maskers

Vanaf 13jr

Leen van den Bergh, 2000 Hoofdpersonage Jessica staat op de grens van de kindertijd en de puberteit. Tijdens een wintervakantie hoort ze op een nacht haar ouders ruziën. Jessica leidt daar uit af dat ze gaan scheiden en dat zij daar de oorzaak van is. De genezing van de krekel

Vanaf 14jr

T. Tellegen, 1999. ISBN 9021484315 In het bijzondere bos, waar van alle dieren één exemplaar voorhanden is, leeft óók de krekel. Op zekere dag overkomt hem iets raars. Een onwrikbaar, somber gevoel heeft zich in zijn hoofd genesteld en maakt het leven bijna onmogelijk. Alle dieren van olifant tot eekhoorn doen hun uiterste best dat sombere gevoel te verdrijven en ze gaan daarin héél ver. Leven op een zeepbel

Pien Janssen, 1996, ISBN 90 6222 325 7 Hoe is het om op te groeien met een psychisch zieke ouder? Een thuis te hebben zonder geborgen te zijn? Een ouderrol op je te nemen terwijl je nog kind bent? Voor veel kinderen begint het geworstel met de gevolgen pas op latere leeftijd. In Leven op een zeepbel vertellen negen mannen en vrouwen openhartig over hun pijnlijke ervaringen, hoe zij erin slaagden afstand van het verleden te nemen en een eigen leven op te bouwen.

Vanaf 14jr

Altijd de sterkste thuis. Opgroeien met een zieke ouder.

15jr-volw

Caroline van Dullemen, ISBN: 9789058071613 Caroline schreef voor de Volkskrant een artikel over het opgroeien met een langdurig zieke ouder. Zo kwam zij in contact met de lotgenotengroep Zij aan Zij/ jongeren met chronisch zieke ouder. En ze sprak met medewerkers van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW). Caroline kreeg veel reacties op het krantenartikel. Een uitgeverij stelde haar voor. een boek te schrijven over haar ervaringen. Er is onderzoek gedaan naar ervaringen van kinderen die zijn opgegroeid met een ouder die ziek is. En wat dit voor het kind in het verdere leven betekent. Verder lees je in het boek de ervaringen en gevoelens van Caroline omtrent de ziekte van haar moeder en de rol die dat speelt in haar leven. In het boek vertellen ook andere mensen over hun jeugd met een zieke ouder. En over de invloed hiervan op hun verdere leven. Leven met een psychische zieke ouder S. van Gameren, 2006, ISBN, 9031348317 In Leven met een psychisch zieke ouder laat gezondheidspsycholoog Sandra van Gameren zien hoe je deze kinderen – ook wel aangeduid met ‘koppers’ (kopp = kinderen van ouders met psychiatrische problemen) – kunt helpen hun veerkracht te behouden. Aan de hand van een tiental ervaringsdeskundigen weet zij een goed beeld te schetsen van de realiteit van een kopp-jeugd en de uitwerking die zo’n jeugd kan hebben op de rest van iemands volwassen leven. Het boek laat zien hoe, naast de zieke en gezonde ouder, andere volwassenen een kopper tijdens zijn/haar jeugd kunnen bijstaan en er zo voor kunnen zorgen dat het kind een manier vindt om met de thuissituatie om te gaan. Dit boek biedt volwassenen met een kopp-verleden erkenning, herkenning en waardevolle adviezen. Het gaat over veerkracht, overleven, gemis, levenslange loyaliteit, optimisme en littekens. Voor betrokkenen en professionals is het boek een bron van praktische informatie en kennis over deze zo lang genegeerde doelgroep.

15jr-volw

Nooit meer doen alsof

Vanaf 14jr

Sonya Sones, 2004, ISBN: 9050164250 Van de ene seconde op de andere gebeurt het. Een tienermeisje krijgt een zenuwinstorting en belandt in een inrichting, achtervolgd door stemmen, totaal buiten zinnen, een vreemde voor haar familie. Voor de jongere zus zal niets ooit meer hetzelfde zijn. Wat als dit in de familie zit? Angstig om haar tere vriendschappen, haar ineenstortende wereld, vertrekt ze op een intens emotionele reis. Een opeenvolging van sterke, niet rijmende prozagedichten maakt een cycloon van emoties los die het kille landschap van de geesteszieke geselt. Een veilig gevoel

Vanaf 16jr

Werner Storms, 2001, ISBN: 9068228838 Werner Storms laat het leven van een kind zien dat een ouder heeft met psychische problemen. Mensen met psychische problemen die kinderen opvoeden doen dit vanuit hun zieke, gekleurde manier van doen. Hun gezin en de opvoeding die ze geven, zullen tekenen vertonen van hun ziekte. Een ziekte die zeker sporen achterlaat bij de kinderen. Onderwerpen zijn o.a. erfelijke factoren, de rol die het kind in gaat nemen, eigenschappen van de zieke ouder en eigenschappen van de omgeving. Het blijven toch je ouders. Ervaringsverhalen van kinderen van verslaafde ouders

Monique Engelbertink & Bianca den Ouden & Irene Engelbertink, 2004, ISBN 9026517491 Dit boek is in de eerste plaats geschreven voor kinderen van verslaafde ouders. Maar het is ook bedoeld voor vrienden, ouders, leerkrachten en (jeugd)hulpverleners die een beeld willen krijgen van hun leefwereld. Het boek is goed te gebruiken als hulpmiddel bij de begeleiding van deze jongeren. Twaalf jongeren vertellen hoe het is wanneer je vader en/of moeder verslaafd is aan alcohol, drugs of gokken en hoe zij met hun ouders omgaan. Daarnaast lees je hoe zij omgaan met alcohol en drugs, hoe hun omgeving op ze reageert en hoe ze zich voelen. Ook geven ze je tips.

12-24jr

Moederkruid

Vanaf 18jr

Carry Slee, 2001, ISBN 9044600087 Als je moeder neurotisch is, smetvrees heeft en bovendien contactgestoord is, weet je als kind van 8 jaar niet beter. De hoofdpersoon in deze in korte fragmenten geschreven roman is zo oud en heeft zo'n moeder. De neuroses van de moeder nemen gaandeweg het boek groteske vormen aan. De twee jaar oudere zus van de ik-persoon weet zich door studie op schoolwerk en pianospel enigszins aan de invloed van de moeder te onttrekken. De ik-persoon voelt daardoor een grotere verantwoordelijkheid voor het volledig verziekte gezinsleven. Mooi en onderkoeld geschreven verslag van een jeugd, zoals niemand die een kind zou toewensen. Het beste voor mij en mijn baby

K. van Doesum, C. Brok, 2010, Trimbos-Instituut

Ouders

Vakliteratuur TIJDSCHRIFTEN -

De Clercq,J. & Danckaerts, M. (2005). KOPP-lopers : de zorg voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen. 30 ste jaargang nr. ¾ december. Leuven: Acco

VIDEO’s EN DVD’s Hagemann, L. (1994). Video-instructieband KOPP. Nederland: Landelijk centrum GVO. The Royal College of Psychiatrists (2004). Being seen and Heard. The needs of

-

children of parents with mental illness. Mama, hou van mij. (2006). Reportage Telefacts. Verbruggen,A. & Millenaar,O. (1997). En dan was mijn moeder de koningin…Gent: VVGG Lamboo,M. (1991). En hoe gaat het met de kinderen-deel 2. Gent: VVGG Prent, G. (1994). En hoe gaat het eigenlijk met de kinderen? Deel 3. Gent:

VVGG Lamboo, M. (1991). En hoe gaat het eigenlijk met de kinderen…? Deel 1 (video + begeleidende brochure). Gent: VVGG De Suikerpot (1997). Signature Films & Peanuts Productions Similes (2003) : Getuigenissen KOPP- Kwesties DAGG (2005) : rollenspelen : Hoe praten met psychisch zieke ouders over KOPP.

LIJSTEN -

Boon,R.,

Dekkers,B. & Rikken, M. interventiekeuze. Helmond. RIAGG.

(1994).

Lijst voor screening en

WERKMAPPEN Cooreman, D. (2001). Documentatie- en vormingsmap KOPP. Heverlee: Similes. De Fever, F., Mandelblat, L., & Beyers, M. (2005). Pak van mijn hart! Een

-

educatief programma voor kinderen met depressieve kenmerken tussen 6-12 jaar. Gent: Impressant + productiehuis bvba. Hawinkel, R. (2000). Mijn papa blijft toch mijn papa. Herverlee: Similes. Schellekens,W. & Janssen,P.(2004). Als je mama of papa…werkboek. Antwerpen: Garant.

Siegert, E. (2002). Hoe gaat het met de kinderen? Handleiding gespreksgroep voor ouders met psychische problemen. Groningen: GGZ. Tavernier, L. e.a. (2004). Werkmap: een KOPP vol gevoelens. Eindwerk Hogeschool Gent. www.geocities.be/eenkoppvolgevoelens Stallard, P. (2002).Denk goed-voel je goed. Werkboek cognitieve gedragstherapie voor kinderen en jongeren. Amsterdam : uitgeverij Nieuwezijds. VAD (2001). Gezinnen onderinvloed, invloedrijke gezinnen. Een programma voor gezinnen met alcoholproblemen. Draaiboek voor hulpverleners. Brussel: VAD.

-

-

SPELLEN -

Gardnerspel (2003). Dordrecht: De grote rivieren. [email protected] Tel: 078-3-6338855

-

Babbelspel . Spelenderwijze inzicht krijgen in de sociale vaardigheden. MPI Ter Engelen, Maaseik. Uitg. Baert

-

Spel voor ouder en kind over een depressieve stoornis, Huishouden vzw. Te bestellen via [email protected]

-

Pak van mijn hart! , een educatief spelprogramma voor kinderen tussen 6-12 met depressieve kenmerken. Te bestellen via [email protected]

BROCHURES -

Cuijpers, P., & Bolier, L. (2002). Drankjewel: Een zelfhulpgids voor volwassen kinderen van probleemdrinkers. Utrecht: Trimbos-instituut. De Boer, L. (2005). Als je partner ernstige psychische problemen heeft. Utrecht: Labyrint. Elgie, R. (2004). Ontdek je eigen weg: hulp en advies voor iedereen die te maken krijgt met schizofrenie. Woerden: Bristol-Myers. Labyrinth. (1998). Is het erfelijk: Brochure voor jongeren van ouders met psychiatrische problemen. Utrecht: Labyrint. Labyrinth (1998). Vriendschap en relaties: Brochure voor jongeren van ouders met psychiatrische problemen. Utrecht: Labyrint. Labyrinth (2003). Als één van je ouders dood wil. Utrecht: Labyrint. Kipizivero (2003). Een knipoog, een knuffel. Utrecht: Trimbos-instituut. Kipizivero. (2003). Mama is ziek. Een voorleesboekje voor kinderen tot 6 jaar. Utrecht: Trimbos-instituut. Kipizivero. (2003). Mijn beurt. Informatie voor kinderen 6-12 jaar. Utrecht: Trimbos-instituut.

-

-

Kipizivero. (2003). Ouders van de kaart. Informatie voor kinderen 8-14 jaar. Utrecht: Trimbos-instituut. Kipizivero. (2003). Ouders van de kook. Informatie voor professionels in onderwijs, kinderopvang, jeugdhulpverlening, gezondheidszorg, verslavingszorg en welzijnswerk.Utrecht. Trimbos-instituut. NIZW (2000). Hoe steun ik mijn kind? Utrecht: NIZW.