Port betaald TPG Post
LEDENBRIEF NUMMER 1 voorjaar 2006
In dit nummer Algemeen
Van het bestuur Ondertussen bij de buren Horzel: Geloof het maar Uit de praktijk de Pen
2 8 13 18 20
Haven
SHB ECT
14 15
Wegvervoer
Nieuwe CAO Wegtransport
Personenvervoer
SVN CAO Openbaar Vervoer
6 16
Verenigingszaken
aankondiging Algemene Ledenvergadering Inschrijfformulier
10 11
4
Van het bestuur Hoewel de vakbeweging inmiddels bij de verschillende media al jaren weinig prioriteit heeft in de berichtgeving – met uitzondering van de massademonstratie op het Museumplein in Amsterdam – zijn er de laatste tijd een paar gelegenheden geweest waarbij er wel enige aandacht aan de vakbeweging besteed is, althans aan onderwerpen die haar aangaan. Het beroepsgoederenvervoer als zodanig heeft weinig aandacht getrokken. Wel was het natuurlijk, samen met andere sectoren, indirect in het nieuws door de vele aandacht die besteed is aan “de Polen”, als concreet voorbeeld voor wat allemaal kan gebeuren als in de EU de grenzen open gaan voor burgers uit deze nieuwe EU landen. Het is dan ook zeer schrijnend dat de onlangs afgesloten CAO zich vooral met het verleden bezig houdt; voor het grootste gedeelte bestaat de CAO uit definitief geformaliseerde afspraken die al informeel gemaakt werden na 31 maart 2004, toen de laatst afgesloten CAO afliep. De (gedeeltelijke) openstelling van grenzen binnen de EU voor vrij verkeer van arbeid, die voor Nederland ingaat op 1 januari 2007, stelt ons voor geheel andere problemen. Het is dan ook niet te geloven en niet te verantwoorden dat de betrokken CAO partijen in het beroepsgoederenvervoer geen aandacht gegeven hebben aan problemen die voortkomen uit die openstelling van grenzen, c.q. van hun eventuele gesprekken niets in de openbaarheid hebben laten komen. Op zo’n moment ben je opgelucht als bestuur, dat je niet tot zo’n overleg bent toegelaten. Want onder de huidige normen en gewoonten bij het overleg tussen werkgevers en werknemers, zouden we ons medeverantwoordelijk moeten maken voor dit met de rug naar de toekomst staan, of uit het overleg verwijderd zijn als we dat niet gedaan hadden. Het personenvervoer heeft even de aandacht getrokken in de media. Er werd zowaar actie gevoerd en gedemonstreerd, met als doel het behoud van de huidige personeelsparagraaf in de Wet Personenvervoer 2000. Nu zal het wel lukken om de personeelsparagraaf te behouden maar deze acties hebben niets bijgedragen aan vergroting van het politieke draagvlak voor deze beslissing. Waar ze wel aan bijgedragen hebben, is om dergelijke acties in het zonnetje te zetten als een strijdmiddel dat niet meer van deze tijd is; er was veel te ‘lachen’ in de rapportages van de verschillende media: ’wat een ongelooflijke puinhoop’. Het is geen geheim dat bij deze CAO onderhandelingen en ook de volgende, flexibiliteit het hete hangijzer is. De VLD weet uit ervaring dat flexibel werken niet noodzakelijkerwijze in het nadeel van de werknemer moet zijn. Het kan ook voordelen opleveren, niet alleen voor de werkgever maar ook voor de werknemer. Vanwege dit standpunt wordt de VLD door collega-bonden vaak met scheve ogen aangekeken. Het onderwerp flexibiliteit komt als zodanig weinig ter sprake, maar beheerst de discussie toch voor een belangrijk gedeelte onder de noemer van ontslagrecht en de concurrentie in het openbaar vervoer en daaraan verbonden personeelsparagraaf. Dat is een negatieve en defensieve wijze van benaderen: hoe kan een werkgever het makkelijkst van zijn werknemers afkomen en hoe kan de vakbeweging dat zo goed mogelijk vermijden. Strategisch gezien wordt dan de verkeerde toon gezet in gesprekken. Logisch gezien is het een domme wijze om zo over ontslagrecht, concurrentie en de
-2-
personeelsparagraaf te praten. Voordat je ergens een einde aan kunt maken (ontslag) moet er eerst iets zijn waar een einde aan gemaakt kan worden (arbeidscontract): als vakbeweging en werkgevers kun je niet anders dan beginnen met praten over het arbeidscontract zelf, en je moet ook niet anders willen, ook al is flexibilisering dan onvermijdelijk een onderdeel van het gesprek. Je moet eerst weten waar het over gaat – wat is een flexibel arbeidscontract – voordat je dat in CAO en andere wettelijke regelingen kunt vastleggen. Door vast te houden aan bestaande wettelijke regelingen, kies je al een conservatieve opstelling voordat je de eventuele voordelen kent van een flexibel arbeidscontract en een CAO die daar plaats voor maakt. Op die wijze behartig je als vakbeweging de belangen van je leden slecht. Je kunt immers nog altijd nee zeggen als de uitkomst van het gesprek over een flexibel arbeidscontract niet bevalt. Opmerkelijk was ook de aandacht in de verschillende media voor het nieuwe verschijnsel van de internetvakbond. Nu wil de VLD helemaal geen internetbond zijn maar de aandacht voor deze nieuwe technieken is wel te beschouwen als een poging om de traditionele bonden nieuw leven in te blazen. De VLD wil niet slechts digitaal met z’n leden in contact staan. In de traditionele vakbeweging is de afstand tussen leden en bestuurders al groot genoeg, ook zonder internet. Maar de VLD wil wel een organisatie zijn die zoveel mogelijk gebruik maakt van de moderne communicatiemiddelen; het gebruik daarvan is zowel efficiënter als goedkoper dan de wijze van werken die de VLD de afgelopen jaren gehanteerd heeft. Met deze ‘modernisering’ is het bestuur de voorbije maanden zich gaan bezighouden. Van de vele problemen waar we druk mee geweest zijn, willen we kort aandacht besteden aan het innen en betalen van contributie. We vestigen de aandacht op juist dit onderwerp, omdat het letterlijk van levensbelang is voor het voortbestaan van de VLD; het gaat om verreweg onze belangrijkste bron van inkomen. Op de eerste plaats bleek dat we teveel geld en energie kwijt zijn met het huidige systeem om contributie te innen. Dit komt ondermeer omdat we in de loop der tijd veel verschillende categorieën contributiebetalers zijn gaan onderscheiden. Daardoor is het contributiesysteem zeer ingewikkeld geworden, dus zeer tijdrovend om het toe te passen, dus zeer kostbaar. Op de tweede plaats zijn we veel geld kwijt omdat we onnodig alleen maar de mogelijkheid bieden aan leden om de contributie 12 keer per jaar te betalen. Eens per maand dus, terwijl de mogelijkheid bieden om dat ook een keer per kwartaal, halfjaar of jaar te doen, ons zeer veel minder administratie te doen zou geven. Op de derde plaats is gebleken dat we in nogal wat gevallen extra moeite moeten doen om de contributie van leden daadwerkelijk te innen, omdat men de contributie niet betaalt of slechts een gedeelte ervan. Soms gaat het zo ver, dat wanneer men komt aankloppen om ondersteuning in een conflict op het werk, men vreemd staat te kijken wanneer men verzocht wordt eerst maar eens de contributieachterstand te vereffenen. Eerlijk gezegd zijn dergelijke voorvallen een teleurstellende ervaring, omdat we als bestuur bezig zijn met het proberen te organiseren van een andere bond, gebaseerd op wederzijds vertrouwen. Aan de andere kant realiseren we ons inmiddels heel goed, dat oude gewoonten en routines, niet van de een op de andere dag te veranderen zijn en dat nietbetalen ook een aanleiding kan zijn om een goed gesprek te voeren over de omstandigheden waaronder leden hun leven moeten inrichten. Over de contributie en de wijze van betalen zullen we op korte termijn van ons laten horen. Het bestuur wenst jullie een goede gezondheid en een fatsoenlijke baas.
-3-
Nieuwe CAO Wegtransport De laatste CAO was op 31 maart 2004 al afgelopen en het heeft tot januari 2006 geduurd voordat er een nieuwe CAO is afgesloten. Aangezien er in dezelfde periode veel veranderd is, zou je mogen verwachten dat er ook in de CAO veel veranderd zou zijn. Niets is echter minder waar. De lonen en onkostenvergoeding zijn verhoogd en er zijn een paar regelingen (sommige nadelig) veranderd maar verder is het dezelfde CAO als de afgelopen jaren. Ondanks alle veranderingen in de bedrijfstak blijven we dus zitten met een CAO uit de vorige eeuw. Wel hebben de reeds gemaakte afspraken over het (pre-)pensioen, VUT en levensloop nu geldigheid gekregen. Deze afspraken zijn besproken in het vorige Platform. Nog steeds zijn er 3 CAO’s is het wegtransport, te weten, die van TLN, KNV en de Altro Via (Login) CAO. De afspraken die nu gemaakt zijn, zijn van toepassing op de TLN en de KNV CAO. De looptijd is vanaf 1 april vorig jaar (2005) tot 1 april 2007. De meeste veranderingen zijn echter pas per afgelopen 1 januari ingegaan. Wat is er nu gewijzigd? Eerst het positieve. Zowel de lonen als de onkostenvergoedingen zijn per 1 januari 2006 verhoogd met 2% en worden per 1 oktober 2006 nogmaals verhoogd met 0,75%. De verhogingen in loon komen dus bovenop de reeds gemaakte afspraak om de lonen met 1,9% de verhogen ter compensatie van het vervallen van de kerstuitkering en de verhoging van € 45,=, € 35,= en € 15,= voor respectievelijk de loonschalen A, B, en C. Het is teveel om de nieuwe lonen hier te vermelden daarom staan ze, voor zowel de TLN als de KNV CAO, vermeld op onze website. Zoals eerder al gezegd zijn ook de onkostenvergoedingen verhoogd. Ze zijn per 1 januari met 2% verhoogd en zullen per 1 oktober nogmaals verhoogd worden met 0,75%. Van de belastingdienst mogen de onkostenvergoedingen maximaal met
hetzelfde percentage stijgen als de lonen en dat is ook gebeurd. Ook de nieuwe bedragen aan onkostenvergoeding staan op onze website. Zeer in het nadeel van de werknemer is de verandering in het loon bij ziekte. Werd er vorig jaar nog maximaal 11,25 overuren per week uitbetaald, per 1 januari is dat teruggebracht naar maximaal 7 overuren per week. Wat betekent dit voor iemand in loonschaal en –trede E2 (gemiddelde loon voor een chauffeur). Vorig jaar zou hij nog maximaal € 652,34 aan overuren per maand betaald hebben gekregen. Nu, met de loonsverhogingen, ontvangt hij maximaal nog maar € 422,04. Het verschil bedraagt € 230,30 per maand. Wordt het bedrag aan overuren van vorig jaar aangepast aan het loon van dit jaar dan is het verschil nog groter, namelijk € 256,23 per maand. De chauffeur maakt normaal gemiddeld 15 overuren per week. Is hij gezond en gewoon aan het werk dan ontvangt hij dus € 904,37 aan overuren per maand. Het complete verschil tussen werken en ziek zijn is dus nog groter, het bedraagt namelijk € 482,33. Tijdens ziekte ontvangt hij dus nog maar 46% (het eerder berekende € 422,04) van het normale aantal overuren dat hij maakt. (Genoemde bedragen zijn bruto.)
-4-
Verder wordt er in het 2e ziektejaar het basisloon niet altijd meer uitbetaald tegen 100%. Dit gebeurd alleen nog maar als je aanvullend verzekerd bent en meewerkt aan je reïntegratie. Dit laatste, meewerken aan je reïntegratie, is al verplicht op basis van de Wet Poortwachter. Daarnaast zijn een aantal regelingen die al eerder afgesproken zijn nu definitief geregeld in de CAO. Zo was al afgesproken dat de keuring voor het verlengen van het rijbewijs en de PAGO (periodiek arbeidsgeneeskundig onderzoek) tegelijkertijd zullen plaatsvinden. De PAGO werd al betaald door de werkgever en door de rijbewijskeuring nu tegelijkertijd te doen wordt de werknemer niet op kosten gejaagd. Hetzelfde geldt voor de chauffeurskaart die nodig is voor de digitale tachograafschijf. Hiervan was al afgesproken dat de kaart betaald zou worden door de werkgever en dat is nu ook officieel vastgelegd in de CAO.
Iets wat ook al eerder besproken was en nu definitief is ingegaan is dat het loon, in geval van dubbel bemand rijden, verlaagd mag worden naar minimaal 85%. Dit mag alleen als beide werknemers dezelfde functie hebben en dus gelijkwaardig aan elkaar zijn. Het betreft hier niet alleen de uren die doorgebracht worden in de rijdende auto (zelf rijden of meerijden) maar ook de uren die besteed worden aan laden, lossen, wachten, e.d. Zo zou het dus kunnen dat je de laad- en losuren wel voor 100% krijgt uitbetaald en de rijuren maar voor 75%. Kom je in totaal toch boven de 85% dan is er niets aan de hand. Is dat niet het geval dan heeft de werkgever 2 jaar de tijd om de percentages zodanig aan te passen dat er toch altijd minimaal 85% betaald.wordt. Een andere belangrijke verandering is de vergoeding voor het in stand houden van het ADR-certificaat. Hierbij wordt de cursuskosten, het examengeld en de reiskosten vergoedt. Komt het initiatief voor het verlengen van het certificaat van de werknemer dan worden maximaal 40 uren uitbetaald. Komt het initiatief van de werkgever of op basis van wetgeving dan wordt de totale cursustijd tegen 100% vergoed. Via het SOOB wordt 50% van de totale kosten vergoed. Wat ook nieuw is, is dat individuele werknemers een subsidie kunnen krijgen van het SOOB voor het volgen van sectorgerelateerde cursussen. De subsidie kan verstrekt worden voor (een gedeelte van) de cursuskosten en (eventueel) loonkosten.
-5-
SVN ‘één jaar verder’ Het is nu precies een jaar geleden dat er een werkonderbreking plaatsvond bij SVN. Reden hiervoor was de grote onvrede over het beleid, het niet nakomen van afspraken en beloften en het niet naleven van de CAO. Ook na de werkonderbreking bleef het onrustig bij SVN. In oktober is er een nieuwe ondernemingsraad gekozen en de hoop was er dat het allemaal wat soepeler zou verlopen. Vergeefse hoop, zo is gebleken. Nog steeds werden gemaakte afspraken niet nagekomen, bleef de onvrede onder het personeel groot, werd er niet gecommuniceerd en kwam men veel te laat met de rouleringen voor de nieuwe dienstregeling. Ook werden persoonlijke afspreken met mensen, al dan niet op medische gronden, plotseling eenzijdig opgezegd en veel mensen kwamen hierdoor in de problemen. De planner mocht niets meer voor de mensen regelen, alles moest via de vestigingsleiding en die bepaalde dan of iets belangrijk genoeg was om er een dienst voor om te zetten. Een volgende werkonderbreking leek slechts een kwestie van tijd. Halverwege december heeft de VLD met medeweten en instemming van de OR een brief over de explosieve situatie gestuurd aan de directie van SVN. In deze brief stond het gebrek aan vertrouwen en de houding van de vestigingsleiding centraal. De directie reageerde onmiddellijk en op 19 december heeft er een gesprek plaatsgevonden tussen de directie en de VLD. Bij dit gesprek was ook Carla de Vries aanwezig, lid van de OR en de VLD. Wat betreft het inperken van de bevoegdheden van de planner gaf de directeur aan dat daar niet aan getornd zou worden en dat een functieomschrijving ter beschikking gesteld zou worden. Deze is echter nooit ontvangen. Ook over de roosters en de rouleringen zijn toezeggingen gedaan en ook hier is de directie nooit meer op teruggekomen. Over het gebrek aan vertrouwen in de vestigingleiding was de directie van mening dat dit alles niet aan de leiding lag maar aan het feit dat het personeel bij hun vorige
werkgever nauwelijks leiding had gehad en daar dus ook moeilijk mee om kon gaan. Wel vroeg de directeur een maand de tijd om dit grondig met de vestigingsleiding te bespreken. Ondertussen liep de spanning op en de directie kreeg tot 19 januari de tijd om orde op zaken te stellen. Op die dag zou er bij de provincie Utrecht een evaluatie plaatsvinden over de geleverde prestaties van SVN. Ondertussen was de verkoop van Novio, het moederbedrijf van SVN, ook al in een vergevorderd stadium. HTM zou het bedrijf overnemen en het kwam voor iedereen als een donderslag bij heldere hemel toen deze plotseling afhaakte. In een naar buiten gelekte brief van de directie van HTM aan de gemeente Nijmegen werd Novio neergezet als een aan lager wal geraakt bedrijf waarvan men zich afvroeg of de directie het bedrijf nog wel onder controle had. Ook stelde men in de brief dat Novio op geen stukken na de waarde had die men hen had voorgespiegeld. Met het wegvallen van
-6-
HTM als nieuwe eigenaar viel ook de hoop op een betere toekomst weg voor veel mensen bij SVN. Op 19 januari was er een OR vergadering gepland om te bespreken hoe men van hieruit verder zou gaan en een aantal leden koos ervoor om de zaak zo snel mogelijk aan de bonden over te geven. De directie had totaal niets aan de situatie gedaan en was dat ook niet van plan. De VLD was ook bij die vergadering aanwezig en raadde dit de OR leden af maar zei de OR alle steun toe. De VLD heeft vervolgens nog een gepeperde brief aan de directeur geschreven die ook werd verstuurd naar de Raad van Commissarissen, de gemeente Nijmegen en het personeel. Deze brief verscheen ook op het internet en dit, samen met het afhaken van de HTM, maakte de positie van de directeur onmogelijk. Toch zag de OR geen mogelijkheden meer om te praten en gaf de zaak over aan de bonden. De gemeente Nijmegen greep in en de directeur werd op non actief gezet. Tegelijkertijd werd dhr. Hans de Vroome, geen onbekende in OV land, als interim directeur benoemd. Korte
tijd later had de dhr. de Vroome een gesprek met de bonden – FNV, CNV en VLD – waarin de toestand bij SVN werd besproken. Dhr. de Vroome toonde zich een goed luisteraar en hij gaf aan binnen twee weken op de besproken problemen terug te komen. Na die twee weken vroeg hij de OR en de bonden nog enige tijd zodat hij met de vestigingsleiding en het personeel kon praten om zelf te zien waar nu precies de problemen zaten. Deze directeur hield woord. De gesprekken met het personeel zijn gaande en inmiddels hebben de vestigingsleiding en een medewerker support, op eigen verzoek, SVN verlaten en is er een nieuwe leiding benoemd. Deze mensen hebben de schone taak het vertrouwen terug te winnen en rust te creëren binnen SVN. Eindelijk heeft het personeel bij SVN weer hoop. Er zal nog veel puin geruimd moeten worden, maar als deze leiding het vertrouwen weet terug te winnen en de CAO als leidraad hanteert zullen zij op de volle steun van het personeel en de VLD kunnen rekenen. Wij wensen hen veel succes toe.
-7-
Ondertussen bij de buren……… Bij het onweerstaanbaar naderen van de lente, viel mijn blik, niet geheel toevallig, op de omringende tuintjes van onze buren in het vakbondsvolkstuinencomplex, waar ook de VLD een lapje grond gehuurd heeft. Het betreft de tuinen van 3 buren, of beter, verre vrienden, te weten de Unie, het CNV en de AVV. Deze laatste is de nieuwste verschijning in vakbondsland en de afkorting staat voor Alternatief voor Vakbond. Wat me bij het kijken opviel, was dat op deze drie lapjes grond, eenzelfde nieuwe plantensoort tussen andere kruiden, boven de grond begint te komen in het lekkere zonnetje, en dat de aarde rond deze plantjes zeer goed onderhouden werd. Alleen bij de FNV, die de grootste volkstuin heeft, zie je deze plant niet. Maar het is een slecht onderhouden tuin (de FNV heeft de lente kennelijk nog niet met diep ademhalen tot zich genomen) zodat het niet uitgesloten is, dat de plant er wel degelijk staat, maar nog onzichtbaar is in het omringende groen. De plant kent verschillende varianten maar heeft inmiddels wel één naam gekregen en de vakbondstuinvolksmond: de internetvakbond (Unio digitalis L. voor de tuiniers onder u). Het CNV is als derde in de rij in de openbaarheid gekomen met wat ze noemen CNV Digileden. In de berichtgeving erover is het opvallend onduidelijk waar het CNV precies mee bezig is. Te lezen valt dat deze ‘bond’ voorlopig alleen bedoeld is voor uitzendkrachten; dat flexwerkers tegen een gereduceerd tarief lid kunnen worden van het CNV, maar dat ze geen aanspraak kunnen maken op rechtsbijstand bij arbeidsconflicten; ondanks deze beperking zegt het CNV dat digileden volwaardige leden zijn, dus zal het wel de bedoeling zijn dat deze leden via de digitale snelweg mee mogen stemmen voor de CAO. Één dag eerder dan het CNV heeft de Unie zijn internetvakbond gepresenteerd. De voorzitter van deze bond, J. Teuwen, wil kennelijk laten zien dat hij bij het besluit tot oprichting niet over één nacht ijs is gegaan. Hij analyseert dat de internetvakbond het logisch gevolg is van ontwikkelingen die zich sinds het akkoord van Wassenaar (in 1982!) in de Nederlandse arbeidsverhoudingen hebben voorgedaan. Hij doelt dan op verschijnselen als differentiatie, deconcentratie en decentralisatie in de arbeidsverhoudingen, versterkt door het terugtreden van de overheid. Deze analyse is niet van vandaag of gisteren, maar is zo oud als Methusalem. Aangezien ook software en hardware als onmisbaar basismateriaal al geruime tijd voorhanden zijn, is het dan ook onbegrijpelijk dat die internetvakbond er niet veel eerder gekomen is. Het akkoord van Wassenaar is bijna 25 jaar gelden gesloten; dat betekent ook dat J. Teuwen over een kwart eeuw ijs gegaan is alvorens zijn
-8-
internetvakbond op te richten. Ook wanneer we incalculeren dat de man uiterst beducht is voor klimaatverandering, dan nog rijst bij mij het vermoeden dat er iets anders aan de hand is. Hij wordt gedreven door puur opportunisme, evenals z’n CNV collega Paas. Ze gaan niet over 25 jaar ijs; er was slechts de kwakkelwinter van 2005-2006 voor nodig om ze in actie te laten komen. Wat nu in hun vakbondstuintje groeit is het resultaat van zaadjes die overgewaaid zijn in de afgelopen herfst, toen de AVV als eerste internetvakbond werd opgericht. Dat is voor hen de aanleiding geweest een einde te maken aan het jarenlange geleuter en geneuzel in eigen kring over verandering van het imago van de vakbeweging. Ze moesten wel, anders dreigden ze de boot te missen. Beiden zien nu gelegenheid het beeld van hun organisaties te veranderen. Ze zeggen dat onomwonden. Geen petjes en sjaaltjes meer voor de poorten van de bedrijven, geen getoeter meer tijdens stakingen zegt de een. Paas valt z’n collega bij: De tijd dat de oudere werknemer met z’n bierbuik de barricaden beklimt is zowat voorbij. Beide laten ze een geluid horen dat meer van toepassing is op de FNV dan op hun eigen organisaties. De mannen met de petjes en de Uniesjaaltjes hebben het straatbeeld nooit bepaald, evenmin als de christelijke oudere mannen met bierbuik veel voorkomende figuren op de barricaden waren. Nog even iets over de AVV. Ieder initiatief is welkom in de dynosaurusachtige wereld van de traditionele vakbeweging, met de FNV in de rol van tyrannosaurus rex. Zeker een organisatie als de AVV die uitdrukkelijk als doel formuleert onder andere om mensen zonder stem een geluid te geven en de OR serieus te nemen. Merkwaardig en jammer is overigens dat ze ook van begin af aan gezegd hebben in de SER te willen. Wat hebben ze daar nu te zoeken op een moment dat ze nog nauwelijks ervaring hebben op het vakbondsterrein, op een moment dat ze nog geen idee kunnen hebben wat die mensen zonder stem als hun eigen geluid willen geven. Het is een verdienste van de AVV het gebruik van internet concreet in de vakbondswereld te hebben ingevoerd. Maar het is en blijft slechts een geweldig communicatiemiddel. Er zal iets moeten zijn om over te communiceren: de boodschap, het te voeren beleid. En die boodschap bestaat al lang en is in de loop der tijd weinig veranderd: leden van de vakbeweging moeten hun eigen verantwoordelijkheid nemen en dat kunnen ze ook, omdat er een vakbeweging is waarop ze kunnen vertrouwen als het erop aan komt; die hen helpt als ze onrechtvaardig, onjuist of onbeschoft behandeld worden door hun chefs. En de laatste jaren neemt het aantal treiterbazen toe, bijvoorbeeld bij reïntegratie na een ziekteperiode of het schrappen van uren. En dan zijn we meteen aangeland bij de pijnlijke hoofdzaak. de leden hebben weinig vertrouwen in hun bonden, in de bestuurders die hen moeten helpen, en dat niet ten onrechte. Ze zijn door schade en schande wijs geworden. Zo ongeveer iedere Nederlander is van oordeel dat er een organisatie moet zijn als de vakbeweging, maar inmiddels zegt 80% van hen zegt ook: ik wil persoonlijk daar geen lid van zijn. Bij een conflict op het werk leggen ze zich meestal neer bij de beslissing van het bedrijf, want ze hebben er geen vertrouwen in dat ze door de bond geholpen worden of dat er zelfs maar naar hen geluisterd wordt.
-9-
Dit past precies in de uitslag van een groot onderzoek dat binnen de EU gehouden is naar de betrouwbaarheid van functionarissen bij de overheid, het maatschappelijk middenveld, de NGO’s, het bedrijfsleven en ook de vakbeweging. Van de uitslag kan in vakbondskring niemand vrolijk worden, want er blijkt uit dat een vakbondsbestuurder veel minder vertrouwd wordt dan de top van het bedrijfsleven. Vertrouwen aan de bazen in de bedrijven wordt gegeven door 29% van de respondenten, en aan vakbondsbestuurders slechts 19%. Er is sneller een internetvakbond opgericht dan dat de kloof in het vertrouwen gedicht is tussen bezoldigden en leden in de traditionele vakbeweging.
Uitbreiding controle tachograafschijven Anders dan in de inhoudsopgave vermeld tref je hier niet de aankondiging van de algemene ledenvergadering aan maar de veranderingen in de rij- en rusttijden. In april 2006 is er een nieuwe verordening afgesproken. Het merendeel van deze verordening wordt ingevoerd per 11 april 2007 en daar zullen we dan ook in een later Platform op terugkomen. Echter een aantal artikelen zijn al per 1 mei 2006 ingevoerd en die zullen we hier bespreken. De eerste verandering is dat nieuwe vrachtauto’s niet meer worden uitgerust met de tachograaf zoals we die gewend zijn maar met de zogenoemde digitale tachograaf. Hierbij maak je geen gebruik meer van tachograafschijven maar van een bestuurderskaart. Deze kaart is persoonsgebonden en kan worden gekocht bij het gemeentehuis. In de CAO is afgesproken dat de werkgever de eerste aanschaf van deze kaart betaald. Op de tachograafschijf is zichtbaar hoeveel tijd de chauffeur heeft besteed aan rijden, rusten, wachten of andere werkzaamheden. Om dit met de digitale tachograafschijf ook zichtbaar te maken wordt er een afdruk van de gegevens gemaakt door de chauffeur. Eventuele aantekeningen kunnen, net als bij de tachograafschijf, op de achterkant geschreven worden. De tweede verandering is de tijd die de chauffeur de tachograafschijven of de afdrukken vanuit de bestuurderskaart bij zich moet hebben. Dit was de lopende week met de laatste schijf van de voorgaande week en is nu veranderd in de lopende week met de schijven of afdrukken van de 15 voorafgaande dagen. Hierbij moet opgemerkt worden dat een week loopt vanaf maandag 0.00 uur tot zondag 24.00 uur. Het minste aantal schijven of afdrukken hoef je bij je te hebben op maandag, de dag zelf en de 15 dagen daarvoor. Het meeste aantal heb je bij je op zondag. Die van de dag zelf en de 21 dagen daarvoor. Deze regeling wordt per 1 januari 2008 verruimd naar de huidige dag en de 28 voorafgaande dagen.
- 10 -
Geloof het maar Het is nog niet zolang geleden dat ik iets geschreven heb over de PCprojecten en het fietsenplan. De consequentie zou kunnen zijn dat werkgevers zouden zeggen dat als de vrije dagen toch teveel zijn, dan lever ze maar in bij de komende CAO onderhandelingen. Zo was mijn voorspelling. Helaas heb ik daarin gelijk gekregen en ziedaar, de eerste proefballonnetjes zijn al opgelaten. En, geloof mij maar, dat het doorgaat. De economie trekt langzaam aan maar het gaat niet snel genoeg en er wordt te weinig winst gemaakt. Iedere CAO is te duur hoor je om je heen. Wat je niet hoort is dat de mensen die dit alles bedenken te duur zijn. Luchtkastelen verkopen voor exorbitante beloningen. In het buitenland is alles (mankracht, wel te verstaan) goedkoper. Zwaar wordt ingezet op verlichting van het ontslagrecht. Dat moet makkelijker kunnen zodat werkgevers eerder nieuwe mensen kunnen aantrekken. Ja, wie gelooft wordt zalig en wie niet gelooft krijgt toch een prentje.
Een verzekeringsmaatschappij heeft al een pakket samengesteld waarin de werkgevers kunnen kiezen om de werknemer jaarlijks te laten keuren. Dat keuren gebeurd dan natuurlijk vlak voordat het jaarcontract moet worden verlengd. Let eens op wat er straks in de havens gaat gebeuren. Mensen die voorheen nog nooit een schip hadden gezien worden matroos en mogen straks, volgens politieke onwijze bestuurders, die boten lossen in de havens. Noteer alvast het eerste ongeluk. Het motief voor die gedachte zal waarschijnlijk zijn dat die mensen nu betaald moeten worden terwijl die boot toch maar stil ligt. Dit is niet de gedachte van een gezond mens, dit moet een aangeboren afwijking zijn. De directeur van de Nederlandse bank liet desgevraagd weten, dat als een bouwvakker verdrongen wordt van de arbeidsmarkt door goedkope krachten uit het oosten, zij zich maar moeten laten omscholen. Tot wat, tot bankdirecteur? Kom zeg, die zijn daar toch te slim voor.
- 11 -
SHB In oktober 2005 zou bekend worden door wie SHB overgenomen zou worden. Er waren twee kandidaten, te weten Humares/van Gessel en Matrans/Vervat. Alhoewel er door de directie en het personeel gekozen is voor Humares/van Gessel is er nog steeds veel onduidelijk. De directie mag haar voorkeur uitspreken maar heeft geen stem omdat ze geen aandelen bezit. Het personeel heeft wel een stem omdat ze, via de SHB Personeelsparticipatie, een gedeelte van de aandelen bezit. Verder bezit Matrans/Vervat een gedeelte van de aandelen en zijn er nog enkele andere aandeelhouders. De aandelen zijn als volgt verdeeld: SHB Personeelsparticipatie 38% Aandeelhouders (P&O, enz.) 36% Matrans/Vervat 26% totaal
100%
Het is ook bij ons onduidelijk waarom de overname zo vertraagd wordt. Eén van de redenen zou kunnen zijn dat SHB nog steeds niet winstgevend is. Over 2005 is een verlies geleden van ongeveer € 3 miljoen. Een reden voor dit verlies zijn de personeelskosten. Nog steeds zitten er te veel werknemers thuis omdat SHB geen werk (meer) voor ze heeft. En, door de afname van het personeel, zitten ook een aantal werknemers van kantoor thuis omdat daarvoor te weinig werk is. Deze mensen krijgen (terecht) hun salaris uitbetaald maar dat moet wel opgebracht worden door de werknemers waarvoor wel werk is. En juist net deze groep is de afgelopen jaren flink terug gebracht. Nu moet een kleinere groep werknemers zorgen voor het salaris van een groep werknemers waarvoor geen werk meer is. Het zal moeilijk worden om dat winstgevend te worden.
12
ECT Bij ECT hebben ze iets ‘nieuws’ uitgedacht, flex-diensten. Iedereen die in 2005 is aangenomen zou voor 2 maanden in flex-diensten moeten werken. Maar is dit wel zou nieuw als wordt aangenomen? Niet echt. Bij de SHB is enkele jaren terug een proef geweest met een zogenaamde slingerweek. Zo’n slingerweek had je 5 maal per jaar. Toen werd er schande van gesproken door de ECT maar of de nu voorgestelde flexdiensten veel afwijken deze slingerweek… In de haven wordt normaal gesproken gewerkt in diensten. Je werkt een paar dagen achter elkaar op hetzelfde tijdstip en daarna ben je een paar dagen vrij. De volgende dienst begint op een andere dag en valt op een ander tijdstip. Doordat de diensten verspringen werk je uiteindelijk op alle dagen en alle tijdstippen. Het werk wordt zo eerlijk verdeeld over de werknemers. Dit heeft ook een voordeel voor de werknemers. Ze weten vooraf op welke dagen ze vrij zijn en kunnen voor die dagen dus ook afspraken maken.
dan wist je dat die dag je vrije dag was geweest. Een ander nadeel was dat het voorkwam dat je 8 dagen achter elkaar aan het werken was. Dit terwijl normaal 5 dagen het maximum is. Dit kon gebeuren als je in de dienst volgend op de slingerweek van maandag tot en met donderdag moest werken. Werkte je in de slingerweek van donderdag tot en met zondag dan kwam je in totaal op 8 dagen. Hierbij kon het ook nog voorkomen dat je van een dagdienst naar een nachtdienst ging en andersom.
In een slingerweek weet je vooraf niet wanneer je moet werken. Je bent dan op oproepbasis beschikbaar. Destijds bij SHB betekende dit dat je elke dag 2 keer moest bellen om te vragen of er werk voor je was. Dit systeem had twee grote nadelen voor de werknemers. Je kon in deze week geen enkele afspraak maken omdat de kans bestond dat je moest werken. In deze week was je zeker 2 dagen vrij alleen je wist pas achteraf welke dagen dat geweest waren. Er werd nooit een dag van te voren gezegd: “Morgen hebben we je niet nodig, dan is dat je vrije dag”. Nee, je moest elke dag 2 keer bellen en als er die dag (of nacht) geen werk voor je geweest was
Het moge duidelijk zijn dat zo’n slingerdienst veel nadelen had voor de werknemers. Gelukkig is het bij SHB bij een proef gebleven. Hoe de flex-diensten er bij ECT uit gaan zien is nog onduidelijk. Wel is het zo dat ze alleen gaan gelden voor de werknemers die in 2005 zijn aangenomen. Precies de werknemers die te maken hebben met een jaarcontract, die niet alles kunnen zeggen omdat dan hun contract niet verlengd zal worden. Of is het netheid van de ECT dat ze hiermee beginnen bij deze groep werknemers omdat de werknemers die al jaren in dienst zijn nu kunnen blijven werken volgens het oude systeem?
13
CAO Openbaar Vervoer met de rug naar de toekomst Personeelsparagraaf Het klimaat van de arbeidsverhoudingen in het streekvervoer wordt in belangrijke mate bepaald door de concurrentie en de gevolgen daarvan. Zonder het met zoveel woorden te zeggen, wekken de bonden van CNV/FNV de suggestie dat de concurrentie helemaal teruggedraaid zou kunnen worden. De VLD beoordeelt de concurrentie in het OV echter als een politiek onomkeerbaar feit, waar werknemers zich anders en actiever op moeten instellen, zeker als het om de CAO gaat. 29 Maart was uitgeroepen tot landelijke actiedag tegen het voornemen van het kabinet om de personeelsparagraaf uit de WPV 2000 te schrappen. Ondanks dat de actiedag een flop werd – veel mensen vonden dat de bonden zich te slap opstelden en wilden staken lijkt dat doel toch te worden bereikt. Er tekent zich een meerderheid af in de tweede kamer die de personeelsparagraaf wil behouden. Of dat uiteindelijk er uiteindelijk toe leidt dat het kabinet van haar voornemen afziet, moet in de loop van april blijken. Eerste CAO akkoord verworpen Half 2005 was er al een principe akkoord tussen CAO partijen. Omdat vakbonden de verwachtingen van de demonstratie van oktober 2004 op het Museumplein, ten aanzien van VUT/Prepensioen/Levensloop niet inlosten, werd dit akkoord door leden verworpen. CAO partijen hebben er daarom voor gekozen om dit ‘vuiltje’ eerst maar eens op te lossen, apart van de CAO onderhandelingen. Een zogenoemde salami tactiek, een beproefd middel om een onwillige achterban per plakje te laten slikken wat ze niet lust. Op die manier is er geruisloos doorheen geloodst dat je (a) langer moet werken voor een (b) lager pensioen en daarvoor ook nog (c) relatief meer premie moet betalen. Weliswaar is de mogelijkheid ontstaan om parttime te (blijven) werken, maar dat is geen luxe als je mag stoppen met werken tegen een bedrag tussen de € 1.300,-- en € 1.400,-- per maand. Heikel punt Heikel punt was de loondoorbetaling tijdens de eerste 2 ziektejaren. Resultaat is dat zowel het 1e als 2e jaar 100% worden doorbetaald, tegen inlevering van 0,1 verlofdag per ziektedag met een maximum van 3,0 oftewel over de eerste 6 weken. Daar staat tegenover dat de aanvulling na 2 jaar ziekte/arbeidsongeschiktheid tot 95% van het loon verdwenen lijkt. In de vorige CAO was dit nog geregeld en gebaseerd op de WAO.
- 14 -
Eigen verantwoordelijkheid De VLD vindt de inhoud van de CAO teleurstellend en de zoveelste gemiste kans. Men blijft maar doorborduren op het zelfde oude collectieve liedje. Solidariteit op massale schaal heeft zijn echter zijn langste tijd gehad. Solidariteit rust nu meer op individuele keuze en verantwoordelijkheid. Dat dringt maar niet door tot de vakbeweging, waar de eigen verantwoordelijkheid van leden moet wijken voor zogenoemde hogere collectieve doelen. Zo’n hoger collectief doel is het verzet tegen de marktwerking, die echter wordt ingegeven door angst. Maar ook bedrijven geven werknemers weinig ruimte voor eigen verantwoordelijkheid. Het management richt zich op een systematische beheersing van de inzet en de loonkosten van werknemers. De stijl is bovendien nog ambtelijk en hiërarchisch. De Vakbeweging VLD meent dat zowel werkgevers als de vakbeweging werknemers teveel en onnodig in hun bewegingsvrijheid beknotten. Solidariteit en productiviteit Als men werknemers meer eigen initiatief en verantwoordelijkheid gunt valt er voor iedereen wat te verdienen: de productiviteit stijgt en de lonen kunnen omhoog. In de CAO beknot artikel 19/bijlage 11 werknemers het meest. Chauffeurs die individueel meer zeggenschap over hun werktijden willen, omzeilen de CAO door veelvuldig diensten te ruilen. Wie meer individuele zeggenschap wil, krijgt het verwijt niet solidair te zijn. Artikel 19/bijlage 11 staat symbool voor de veronderstelde solidariteit op massale schaal, maar gaat voorbij aan de wens om meer individuele zeggenschap en holt het begrip solidariteit uit. De VLD vindt dat chauffeurs in de CAO een vrije keuze moeten krijgen ten aanzien van de werktijdenregeling: (1) artikel 19/bijlage 11 of (2) een flexibeler werktijdenregeling om te kunnen werken naar wens. Met het in januari 2006 bereikte CAO akkoord is die kans helaas weer verkeken tot 1 januari 2007.
- 15 -
Uit de praktijk Door arbeidshandicap op een zijspoor Een tijd geleden is mij iets overkomen, waar ik nu nog steeds van onder de indruk ben. Ik werk als internationaal chauffeur bij een behoorlijk grote transportonderneming waarvan ik de naam liever niet noem. Ik ben bij deze werkgever begonnen nadat ik arbeidsgehandicapt werd. De arbeidshandicap houdt in dat ik de weekenden thuis moet zijn om mijn zieke vrouw te verzorgen en diverse huishoudelijke werkzaamheden te verrichten die zij niet kan doen. Bij mijn vorige werkgever werkte ik bijna elk weekend en dat lukte dus niet meer. Bij deze werkgever is destijds afgesproken dat ik één keer per vier weken een weekend zou werken en dat ik de andere weekenden op zowel zaterdag als zondag thuis zou zijn. Alles ging goed tot er planners kwamen, die net deden of ze van niets wisten. Zo gebeurde het dat ik een keer een opdracht kreeg, waarbij ik pas zaterdagavond thuis zou komen. Dit is zo geëscaleerd dat er een gesprek plaatsvond waarbij ik de situatie nogmaals onder de aandacht bracht. Een tijdje daarna was ik al vijf weken achter elkaar pas op zaterdagochtend thuis gekomen en in die vijf weken had ik ook een heel
weekend gewerkt. Die vrijdagmiddag zou ik nog twee kleine ritten doen waardoor ik tijdig thuis zou kunnen komen. Dat werd veranderd en ik mocht bij een groot chemisch bedrijf twee vrachten gaan laden en laat in de middag nog diverse andere opdrachten uit te gaan voeren. Dit chemisch bedrijf is echter zo’n bedrijf waarbij je wel weet hoe laat je binnen komt, maar niet hoe laat je weer buiten bent. Zat van het gepest meldde ik de planning dat ik die rit niet zou uitvoeren en naar de standplaats zou komen. Deze beslissing van mij betekende dat ik ontslag op staande voet kreeg wegens werkweigering. Er werd me nog aangeboden om zelf mijn ontslag te nemen maar dat heb ik gelukkig niet gedaan. Nu kon ik mijn ontslag aanvechten en dat heb ik ook gedaan.
- 16 -
Na contact te hebben genomen met de VLD werd me gezegd dat de werkgever mij niet op staande voet kon ontslaan vanwege werkweigering omdat er afspraken gemaakt waren vanwege mijn arbeidshandicap. Hierna is de VLD begonnen met het schrijven van brieven naar de werkgever om te proberen in gesprek te komen, echter de werkgever bleef bij zijn besluit en ontkende zelfs dat er sprake was van een arbeidshandicap. Er zouden zelfs geen gesprekken gevoerd zijn met het bemiddelingsbedrijf, niet voor ik in dienst kwam en ook niet toen ik daar al in dienst was. Dit spel van trachten te onderhandelen en ontkenning duurde ongeveer drie weken. In die drie weken moesten wij – ikzelf en de VLD – alles waar een rapport van was opgemaakt, van de bemiddeling tot de nazorg door het betreffende bemiddelingsbedrijf, boven water zien te halen. Dit bleek nog niet zo eenvoudig te zijn want het UWV stuurde mij van het kastje naar de muur. Later bleek dat de rapportages verdeeld lagen op drie kantoren. Gelukkig kregen we uiteindelijk alle papieren, en daarmee ook de bewijzen, in handen. Doordat de werkgever bleef ontkennen, werd besloten om een kort geding aan te spannen bij de rechter. Op de dag dat de dagvaarding bij de werkgever op het bureau lag reageerde die direct. Eindelijk kwamen ze tot leven en vroegen of er eens gepraat kon worden maar daar die kans hadden ze gehad. “Kom maar met wat concreets”, werd er nu door de VLD gezegd. Uiteindelijk kon ik zelf de spanning niet meer aan en ben gaan praten met een van de grote mannen. Deze hoorde mijn verhaal aan en erkende dat zij fout waren geweest. Hij stelde mij voor om weer te gaan werken en alles wat
gebeurd was te vergeten. Nu wilde ik wel weer gaan werken maar pas nadat de werkgever alle toezeggingen op papier had gezet. Ook dit bleek nog niet zo eenvoudig te zijn, omdat er nog steeds een soort van ontkenning was met betrekking tot mijn arbeidshandicap. In een volgend gesprek is besloten dat ik weer zou gaan werken. Mijn datum van in dienst treden werd niet gewijzigd en de dagen die ik thuis was geweest werden betaald. Verder zou alles op papier gezet worden. Zes weken na mijn ‘ontslag’ begon ik weer met werken maar het kort geding werd niet afgezegd omdat ik alle afspraken nog zwart op wit moest krijgen. Dit duurde zelfs tot de dag voor het kort geding. Toen kreeg ik eindelijk op papier dat ik voortaan hele weekenden thuis ben en één weekend per vier weken werk. Toen dat rond was, is het kort geding afgezegd. Dit is mij overkomen. Denk echter niet dat iedereen er op deze manier van af zou kunnen komen. De spanning tijdens die weken was niet te houden. Het was misschien eenvoudiger geweest om naar een andere werkgever te gaan maar dan had ik mezelf gewonnen gegeven en blijven werkgevers denken dat ze hun chauffeurs alles kunnen blijven aandoen. Dankzij de goede ondersteuning van de VLD, zowel op persoonlijk vlak als op zakelijk vlak, ben ik nu dus weer aan het werk. Vergeet niet dat ook chauffeurs rechten hebben. Jammer genoeg moeten we er steeds voor vechten om dit ook aan de werkgevers, en aan sommige planners, duidelijk te maken. (Naam bij de redactie bekend)
- 17 -
de Pen Goh Henk, leuk dat je aan me denkt en de pen aan mij doorgeeft… Oh, moet ik er een verhaal mee schrijven?… en dan doorgeven?… niet houden die pen?… Oké dan… Wel, waar zal ik het over hebben. Of het U allemaal goed gaat? Maar ik meen het uit de grond van mijn hart als ik hierbij het allerbeste wens. En niet alleen voor U maar ook voor al uw dierbaren. En heel veel geluk en gezondheid… Gezondheid. Een kostbaar goed, voor niemand te koop en soms héél schaars. In een tijd die wel steeds sneller lijkt te gaan. Waar we vaak niet eens stilstaan bij onze gezondheid tot… Ja, soms gaat het lichaam protesteren en merken we dat gezondheid een prijs heeft. Dat moeten we het even wat rustiger aan doen. Gas terugnemen noemen ze dat… ja, ja. Zoals je dat doet met een auto. Eerst 150 rijden. Dan dat bord 100 zien en inderdaad gas loslaten. 140, 130, 120, 110, nu kan die wel weer? Kijk, die anderen rijden ook al weer harder. Zo lijkt het wel dat “onze” houding steeds meer wordt bepaald door wat anderen doen. Ook op die snelweg van het leven. En dan is er dat moment dat je niet kan inhalen en rechts moet blijven. En, ja hoor, ook wat langzamer moet gaan. En weet je wat nou het gekke is? Ineens zie je dingen die je daarvoor nooit zag. De omgeving om je heen. Dat die snelweg dwars door de natuur gaat. Wist U dat? Ja? En stress ebt weg en een gevoel van rust en genot neemt het over. Nog nooit zo relaxed thuis gekomen. Probeer daarom eens wat vaker op die rem te trappen en wat vaker rechts te rijden op de snelweg van het leven. Wedden dat U dan dingen ziet die U eerst niet opvielen? Dat U zich meer ontspannen voelt en U beter gaat relativeren? Misschien krijgt U dan ook de tijd om met Uw naaste medemens te praten, te lachen en komt u tot de conclusie dat “die” eigenlijk best meevalt. Soms is snelheid geboden… maar als dat niet is vereist, geniet dan van het leven. Allemaal een gelukkig en gezond verblijf op uw levensweg. John Helwig
COLOFON Deze uitgave kwam tot stand onder redactie van: Rik Bos, Rianne Driessen, Harry Coenen, Franc Schalkx en Simon Starink. Redactieadres: Vakbeweging VLD, Postbus 13147, 3507 LC Utecht. Telefoon 030 2305040. Reacties op of bijdragen aan Platform Ledenbrief zijn welkom en kunt u sturen naar de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te weigeren of in te korten. Aan dit nummer werkten mee: John Helwig, Jan Horzel en Carla de Vries
- 18 -
