Later als ik groot (oud) ben
A van Spreeken 23-10-2015
Hoe oud ben je? • Kalenderlee>ijd • Biologische lee>ijd • Psychologische lee>ijd - In je eigen ogen: pinokkiofenomeen - In de ogen van de buren - In de ogen van (je) kinderen/jongeren • Sociale lee>ijd
97-jarige waterskiër op blote voeten
Hoe oud schat ik mijzelf
Wanneer wordt je ouder? • De bloedvaten beginnen in de periode 30-40 jaar • Kaalheid • (Lach-)rimpels, kraaiepootjes • Grijze haren
Waardoor word ik oud • Omdat mijn DNA in kwaliteit afneemt • Wat is DNA?
DNA
• Niet alleen om boeven te vangen of vaderschap aan te tonen; het is voor iedereen uniek en verandert niet • Krijg je van je ouders van beiden evenveel • Vervolg op “Wij zijn ons Brein” en “de Appel valt..” • Want het DNA in de hersenen bepaalt de func\e van de hersenen • Je blij> die je bent, endurance, temperamentvol vigilant, explosief/impulsief, au\st, passief, sensa\on/novelty seaking.
DNA krijg je van je ouders
Wat gebeurt in de hersenen als je ouder wordt
Met medicijnen kan je iets doen • In de synaps. • Als hersencellen geen transmi`ors kunnen maken kan je deze bijgeven bijv bij Parkinson
• Dode en beschadigde hersencellen kunnen niet vervangen worden zoals bijv de huid of je haar. Geen hersenprothese zoals een nieuwe heup, geen nieuwe hartklep, geen nieuw bloedvat. Stamcellen bieden een mogelijkheid
Normale veroudering • Het geheugen gaat achteruit vooral het korte geheugen en het episodisch geheugen, recall en fluency. Het gekristalliseerde geheugen verbetert. • Trager bewegen, spreken, denken. • Sociaal func\oneren verandert. • Vrouwen zijn niet meer reproduc\ef, taak bij dochters en kleinkinderen • Persoonlijkheidskenmerken verbleken of versterken • Topmanagers 55 jaar
Kwetsbare oudere • • • • •
Minder knijpkracht Vermoeidheid Verlies van loopsnelheid Ongewild gewichtsverlies Verminderd ac\viteiten patroon
demen?eën • Meest bekende Alzheimer • Vaatdemen\e • Andere meer zeldzame vormen Lewy body, FTD, PSP, ETC
Wat gebeurt bij demen?e • Te snelle en te vroege achteruitgang van het geheugen vooral bij Alzheimer ( andere func\es blijven vaak langer goed) • Eenvoudige handelingen • Spraak, “dinges” • Achterdocht, hallucina\es • Meer ongevallen • persoonlijkheidsveranderingen
WAT DOE JE ER TEGEN • Zorgen dat je goede ouders hebt met gezond DNA • Gezond leven -niet roken, < 1E alcohol, gewicht, weinig rood (spier-) vlees, veel groenten en fruit, 30 min inspanning, gezonde lucht, blijven leren.
Take Home
• Maak u geen zorgen over de toekomst want die is er al
Vragen?
• En andere geheugenfunc\es. Ook gaat het seman\sch geheugen achteruit en het procedureel geheugen. • Ook minder fluency en recall. Dit is fysiologisch. • Bij andere demen\evormen kunnen gedragsstoornissen op de voorgrond staan of bewegingsstoornissen of hallucina\es.Voorbeelden geven
• Iets vertellen over het lange en korte termijngeheugen. Mensen die nog leefden in de 2e wereldoorlog, het zgn concentra\ekampsyndroom. Persoonljkheidstoornissen kunnen aanscherpen of verbleken, achterdocht. Cave a`ribu\es. Kinderlijk gedrag kruipen op de grond liggen incon\nen\e, agressie, agita\e
Hoe gaat het in zijn werk • Het lichaam is op gebouwd uit cellen • Het hele doen en laten van die cellen wordt bepaald door het DNA. • Cellen vernieuwen steeds door splitsen en verdubbelen van het DNA • De cellen worden door het slijten van het DNA ouder. Bijv de huid
• Bij iedere celdeling wordt de telomeer korter en bestaat kans op rafelen van het DNA waardoor het geen goede eiwi`en meer kan maken. • Deze eiwi`en worden soms opgeruimd, maar soms lukt dit niet en blijven ze als vuilnis in he weefsel liggen bijv bij Alzheimer, omdat de opruimeiwi`en niet meer in orde zijn.
• • • • • • • • • •
Als je ouder wordt gaat je geheugen achteruit en vooral het korte geheugen en het episodisch geheugen. Recall fluency. Gekristalliseerd geheugen verbetert Trager in bewegen, spraak en denken Stressgevoeliger Sociaal func\oneren wordt anders Vrouwen zijn niet meer reproduc\ef, kunnen hun energie wijden aan dochters en kleinkinderen. Minder feromonen. Persoonlijkheidskenmerken verbleken of worden juist versterkt Lee>ijd topmanagers is 55 jaar Wat gebeurt als de hersencellen in aantal en func\e achteruit gaan bij Alzheimer: Vooral het geheugen wordt minder en met name het korte geheugen en het geheugen voor dingen die je persoonlijk aangaan. Normaal wordt dit ook minder, maar nu gaat het sneller. Ongevallen in de VS meer bij amyloïd plaques dan bij overledenen door andere oorzaken. Uitleg over episodisch geheugen.
• Reikhalzend uitzien naar de toekomst en de volwassenheid. • Nostalgisch omzien naar het verleden. • Wie weet het omslag punt?
INHOUD • • • • • • •
Later als ik groot ben Wanneer word ik oud? Hoe komt het dat ik oud word Wat gebeurt dan in de hersenen Hoe is de prak\jk van de dag? Wat doe ik er aan Het onverbiddelijk einde
