n e d u o n e Ik b t a w k o o l ik wi
www.sodexo.com
Inhoud
Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Definitie van ondervoeding Prevalentie ondervoeding Oorzaken van ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Screenen van ondervoeding
Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service
Ondervoeding behandelen page 2
Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Definitie van ondervoeding Prevalentie ondervoeding Oorzaken van ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Screenen van ondervoeding
Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service
Ondervoeding behandelen page 3
Gevolgen van het ouder worden Fysiologische veranderingen van het lichaam bij het ouder worden
De vetmassa neemt toe en spiermassa neemt af Longfunctie neemt af met ouder worden, gemiddeld met 30ml per jaar Verminderde nierfunctie Zicht en gehoor vermindert Veranderingen in sensorische perceptie (smaak en geur) Metabolisme van Ca en Vit D Tandproblematiek / kunstgebit Dehydratatie Diëten ‘zelf voorgeschreven’ page 4
Gevolgen van het ouder worden Veranderingen in maagdarmstelsel:
Vermindering in absorptievermogen Verandering zuurtegraad in maag Constipatie en spastisch colon Verminderde glucosetolerantie
Risico op ondervoeding page 5
Gevolgen van het ouder worden Veranderingen in sensorische perceptie
Verminderde smaak en geur Verandering van voorkeuren : zoete aanleg Moeilijkere identificatie van voedingsmiddelen
page 6
Gevolgen van het ouder worden Constipatie en spastisch colon
Oorzaken: Malnutritie Voeding arm aan vezels Achteruitgang van de algemene gezondheid Medicatie Depressie Verminderde fysieke activiteit Moeilijke toegang tot toiletten
page 7
Gevolgen van het ouder worden Verminderde glucosetolerantie
Ouderdom Genetisch Verandering lichaamssamenstelling Medicatie Verminderde fysieke activiteit
page 8
Gevolgen van het ouder worden Verminderde spiermassa
Spieren = bouwsteen van eiwitten
Een man van 30 jaar = 45% spiermassa
Indien onvoldoende opname van eiwitten => reserve aan eiwitten in lichaam aanspreken 70 jaar = 27% spiermassa
page 9
Gevolgen van het ouder worden Dehydratatie
Problematiek:
● ● ⇒ ⇒
Daling dorstgevoel bij senioren. Hoeveelheid water in het lichaam neemt af MAAR … nieren scheiden ook meer uit. Behoefte vocht bejaarde = volwassene Verhoogde kans op dehydratatie
Gevolgen van tekort:
● ● ● ● ●
Constipatie Vermoeidheid Verminderd prestatievermogen Reactietijd en geheugen vertraagd Hoofdpijn, depressie page 10
Gevolgen van het ouder worden Ca en Vit D metabolisme
Oorzaken: Ouderdom Verminderde blootstelling aan de zon (Vit D) Verminderde opname van Vit D door voeding Productie van oestrogenen Bepaalde medicatie Verminderde fysieke activiteit
page 11
Gevolgen van het ouder worden Psychologische veranderingen van het lichaam bij het ouder worden Isolement door : Verlies van partner Familiale band die minder wordt Het verlies van vrienden en kennissen Economisch niet meer functioneren,…
page 12
Gevolgen van het ouder worden Foutieve interpretaties “Senioren moeten niet zoveel eten als jongere persoon” “op mijn leeftijd heb ik niet meer zoveel maaltijden nodig dan vroeger” “Als ik ‘s avonds eet, ga ik ‘s nachts niet kunnen slapen” “Rood vlees is voor mannen die veel krachtarbeid verrichten” “Orgaanvlees is toxisch” “Melk is nodig om kinderen te laten groeien” “Melk veroorzaakt diarree” “Brood doet me opzwellen” “Zetmeelproducten veroorzaken diarree” “ Rauw fruit en groenten veroorzaken buikpijn” “Chocolade is gevaarlijk en veroorzaakt constipatie” page 13
Inhoud
Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Definitie van ondervoeding Prevalentie ondervoeding Oorzaken van ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Screenen van ondervoeding
Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service
Ondervoeding behandelen page 14
Ondervoeding Definitie ondervoeding
Ondervoeding (betere term = “malnutritie”) is die voedingstoestand waarbij zulk een tekort aan energiesubstraat, eiwit of andere specifieke nutriënten (bvb. sporenelementen, vitamines,...) aanwezig is dat het een negatieve impact heeft op orgaanfuncties en de definitieve genezingstoestand van de patient (is bv de definitie van het elia, clinical nutrition 2000) dit is de definitie die de Vlaamse vereniging voor klinische voeding en metabolisme gebruikt.
Een lichamelijke toestand, voortkomend uit een tekort aan voedingsstoffen, waarbij sprake is van verminderde biologische functie. (Nutricia 2007)
Onbedoeld gewichtsverlies en/of een te laag gewicht door ziekte. (Nutricia2007)
Malnutrition is een voedingstoestand waarbij sprake is van een tekort (ondervoeding) of overmaat (overvoeding) aan energie, eiwit, en andere voedingsstoffen die meetbare ongunstige gevolgen heeft op de lichaamssamenstelling (lichaamsvorm, grootte en compositie), functie en klinische gevolgen. (Disease-related malnutrition: an Evidencebased approach to treatment. R.J. Stratton, C.J. Green, M. Elia, Cambridge, 2003) page 15
Ondervoeding
Rechts
Kwasiorkor beeld: acute ondervoeding
Links
Marasmus beeld : Chronische ondervoeding
Vochtopstapeling Geen gewichtsverlies Oorzaak : ernstig eiwittekort
Gewichtsverlies Oorzaak: vooral energietekort
page 16
Ondervoeding
page 17
Ondervoeding Prevalentie ondervoeding Ondervoeding op basis van MNA-schaal (Defloor & Grypdonck, 2007)
Ondervoed (MNA < 17 punten) 35,9% Risico op ondervoeding (17 ≤ MNA ≤ 23,5) 41,9% Geen ondervoeding (Screeningsscore ≥ 12 of MNA ≥ 24) 22,2%
page 18
Ondervoeding Oorzaken ondervoeding
Omgevingsfactoren / sociaal aspect Persoonlijke beperkingen Voedingsprofiel Ziekte Medicatie Gevolgen van ouder worden (zie vroeger) - groenten en fruit vermeden want moeilijk kauwbaar - minder vezels in voeding > constipatie
page 19
Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding
Klinische blik
Ingevallen gelaat Apathisch, moe Dof haar Droge huid, bleek Slappe handdruk
page 20
Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding
Bloedparameters
Albumine en pre-albumine Transferrine Cholesterol CRP Totaal eiwit ….
Deze parameters niet afzonderlijk beoordelen!! page 21
Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding
Gewichtsverlies Normale gewicht – huidig gewicht X 100%
% gewichtsverlies =
Indien het lichaamsgewicht op 3 maanden verminderd is met:
Normale gewicht
- 5% tot 10% - 10% tot 15% - 15% tot 20% - hoger dan 20% Verhoogt het risico op ondervoeding aanzienlijk page 22
Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding
Nutritionele parameters
Eetlust
page 23
Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding
BMI ??
Gewicht(kg)/ lengtexlengte(m) < 18,5
ondervoeding
18,5 – 20,5 ondergewicht 20,5 – 25
gezond gewicht
25 – 30
overgewicht
≥ 30
obesitas
page 24
Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding
BMI ??
Ideale BMI bij bejaarden : Mannen :
> 70 jaar: 20,7- 25,7 > 80 jaar: 21,4 - 26,4
Vrouwen:
> 70 jaar: 21,6 – 26,6 > 80 jaar: 22,6 – 27,6
page 25
Ondervoeding Gevolgen van ondervoeding
Gewichtsverlies Gestoorde wondheling Mentaal Immuunsysteem Spierfunctie Gastro-intestinale functie Respiratoire functie Cardiovasculaire- en nierfunctie Ondervoeding is een negatieve factor op de kwaliteit van leven en de gezondheid van de senioren. page 26
Ondervoeding Screenen van ondervoeding
Bepalen van nutritioneel risico = routine
Screeningsmethode bv. MNA
Screening naar ondervoeding gevolgd door nutritioneel behandelingsplan voor bewoners die een risico vertonen. Wekelijkse aanpassing van behandelingsplan adhv voedselinname, gewichtsverlies en andere nutritionele en klinische gegevens
page 27
Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Definitie van ondervoeding Prevalentie ondervoeding Oorzaken van ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Screenen van ondervoeding
Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding
2. Tendensen in de service
Ondervoeding behandelen page 28
Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Definitie van ondervoeding Prevalentie ondervoeding Oorzaken van ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Screenen van ondervoeding
Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding
2. Tendensen in de service
Ondervoeding behandelen page 29
Ondervoeding voorkomen : tendensen in de voeding
EEN SYSTEMATISCHE AANPAK > Teamwork > Multidisciplinaire aanpak
page 30
Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding 1. Aantrekkelijke, evenwichtige voeding Aanbieden van aantrekkelijke en evenwichtige maaltijden aangepast aan de behoefte van elke bejaarde volgens de aanbevelingen van NVGP-B.
Coördinatie van voedingsteam door diëtistenteam Maaltijden aanbieden in aangepaste textuur bv. Home Made Soft Maaltijden rekening houdend met de smaakbeleving Maaltijden rekening houdend met voorkeuren en mogelijkheden van de bewoners (menucommissie) bv. Smoothies <-> vers fruit
page 31
Ondervoeding voorkomen : tendensen in de voeding 1. Aantrekkelijke, evenwichtige voeding Maaltijden rekening houdend met regio Aandacht voor presentatie van de maaltijden Aandacht voor aangename omgeving Sensibilisatie door opleidingen, animaties, newsletters De senioren van vandaag, senioren van morgen?? Vegetarisme,…
page 32
Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding Gezonde voeding bij senioren = 1850 – 2050 kcal
Eiwitten : 13 En % Vetten : Max 35 En % Koolhydraten : 55 En % page 33
Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding 2. Dieetmaaltijden Steeds afvragen of een dieet zinvol is Medisch voorschrift
Ondervoede bejaarde met hartfalen: zoutbeperking of medicatie? Bejaarde man van 85 jaar met diabetes- en cholesterolarm dieet ?
page 34
Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding 3. Aangepaste voeding bij problematiek Oplossingen aanbieden naargelang de problematiek/vraag van morgen
Maaltijden aanbieden in aangepaste textuur bij slikproblematiek bv. Home Made Soft
page 35
Home Made Soft : SSSS … of voor elk eetmoment een aangepaste maaltijd volgens de smaakbeleving
Shake, een aangepast antwoord voor het ontbijt en/of het avondmaal voor zij die houden van ZOET
Soft Meals, een aangepast antwoord voor het middagmaal
Sweet, een aangepast antwoord voor bij de koffie
Slix, een aangepast antwoord voor het avondmaal voor zij die houden van HARTIG
page 36
Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Definitie van ondervoeding Prevalentie ondervoeding Oorzaken van ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Screenen van ondervoeding
Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding
2. Tendensen in de service
Ondervoeding behandelen page 37
1
EVOLUTIE IN ONZE DIENSTEN
HOME SERVICE
page 38
Home Service De maaltijd is voor de bewoner één van de belangrijkste aspecten in zijn dagelijkse bezigheid ( +/- 30 % van de daginvulling ) De maaltijd is voor de bewoner een onderdeel van zijn sociale omgang
page 39
Home Service OPLEIDING
Kwaliteit van het maaltijdgebeuren / begeleiding verbeteren
Theoretische gedeelte
Op maat van de klant
Praktische gedeelte “ rollenspel “ Basiscriteria v/d zaaltechnieken aangepast aan de zorg Kwaliteit project page 40
Home Service SCHIKKEN VAN DE TAFELS
Hoe dekken wij onze tafels ? Gebruiken we de correcte materialen ? Is er een aangename tafelsfeer aanwezig ? Wat met decoratie ?
page 41
Home Service PERSOONLIJKE HYGIËNE & HACCP
Dragen van een proper uniform ! Correct wassen van de handen ! Behouden van de juiste temperaturen !
page 42
Home Service ZAALTECHNIEK
Communicatie Schenken dranken Serveer & afruimtechnieken Presentatie bord Orde & netheid
page 43
Home Service ZORGAFHANKELIJKE BEWONERS
Comfortabel Gebruik hulpmiddelen om zelfstandig te kunnen eten Assistentie bij de maaltijd Presentatie & communicatie “ Home Made soft “
page 44
Home Service ROOM SERVICE
Communicatie Serveer & afruimtechnieken “ individueel “ Presentatie Orde & netheid
page 45
Home Service OMGAAN MET BEWONERS
page 46
Home Service ROLLENSPEL
Actieve deelname cursisten “ bewoners & personeel “ Volledig middagmaal / broodmaaltijd Opdrachten Inleving wereld van bewoner Gezamelijke evaluatie
page 47
2
EVOLUTIE IN ONZE DIENSTEN
ANIMATIE page 48
Animatie
BIER ANIMATIE CHOCOLADE ANIMATIE FEESTDAGEN THEMADAGEN
page 49
3
EVOLUTIE IN ONZE DIENSTEN
SPEKTAKEL KEUKEN page 50
Spektakelkeuken
WOK PAËLLA DEMONSTRATIE KEUKEN KOKEN MET BEWONERS
page 51
Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Definitie van ondervoeding Prevalentie ondervoeding Oorzaken van ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Screenen van ondervoeding
Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding
2. Tendensen in de service
Ondervoeding behandelen page 52
Ondervoeding behandelen Op vraag van de klant – medisch voorschrift
Aanrijking van de maaltijden
Bewoner en familie inlichten over belang van bijvoeding
Bijvoedingen
Bewoner motiveren Nagaan of bewoner bijvoedding effectief opdrinkt In meerdere keren, langzaam leegdrinken
page 53
“Ik” Ik” ben oud en “ik” ik” wil ook wat …
En wat wilt u?
page 54
w u r o o v k Dan dacht aan
www.sodexo.com
