Facultair magazine voor Geesteswetenschappen Utrecht Jaargang 7 | Nummer 4 | december 2011
Pepijn ‘Faberyayo’ Lanen
“Ik ga lekker als ik heel negatief kan zijn over de mensheid”
Geesteswetenschappen nuttig? Absoluut: alfa’s houden de democratie in stand
Als ik later groot ben, word ik…
6 stappen om te beslissen wat je wilt worden
COLOFON
INHOUD
REDACTIONEEL
Geestdrift is een onafhankelijk magazine
16
voor de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht en verschijnt in een oplage van tweeduizend exemplaren. De redactie bestaat uit studenten en het blad wordt financieel ondersteund door de faculteit. Geestdrift verschijnt vier keer per jaar en is gratis te verkrijgen in de verschillende gebouwen van de faculteit.
Van de redactie
Ik besef me dat ik als een sentimenteel oud wijf
vorige opleiding bij de School voor Journalistiek.
deren. De voordeuren op de Drift zijn afgesloten,
groep studenten die zelf in een paar weken een
klink als ik zeg dat alles om me heen lijkt te verande bouwvakkers op de binnenplaats van de UBB
zullen binnenkort vertrekken, de strippenkaart is definitief passé en er wordt in hoge kringen gesproken om het lidwoord ‘het’ af te schaffen.
Redactie Claudia Aldenkamp (hoofdredacteur), Marlot van der Kolk (eindredacteur), Aaron Mirck, Lauren Smits, Joost van Zoest en Floor Zweerink (beeldredacteur) Verder werkten mee Wiljan van den Akker, Duco Hellema, Irene Hofman, Maartje Kloeg, Herman Philipse en Linda van der Rest Fotografen en illustratoren Architectuurstudio Hertzberger, Benthem Crouwel, Irene Hofman, Joris Jehle, Tessa Kwee, Floor Zweerink (cover)
Van de redactie
3
Newsflash van de faculteitsraad
4
Perverzen
4
Wat komt er van alfa’s terecht? Sidney Vollmer: “Work hard, play hard!”
5
Ik zie je in 2030!
6
Ook deze Geestdrift staat vol met verande-
ringen. We schijnen ons licht op CU2030, het paradepaardje van de gemeente Utrecht: de
verbouwing van het stationsgebied. In het artikel vanaf pagina 20 geven we tips om je persoon-
lijke verandering een weldoordacht zetje te geven, want de keuze wat je later wilt zijn begint
al tijdens de opleiding. Daarnaast is zelfs boeken uitgeven niet meer wat het geweest is; websites zoals tenpages.nl geven iedereen de mogelijk-
Vormgeving Gerda Kramer
Studeren in dienst van de democratie 8
Druk Zalsman, Zwolle contact Postadres: Drift 13, 3512 BS Utrecht E-mail:
[email protected] Website: www.geestdriftmagazine.nl Volg ons nu ook op Facebook!
foto: Irene Hofman
de redactie
!
Gelukkig ben ik nog geen sentimenteel oud wijf en besef ik dondersgoed dat het niet zomaar
De Klassieker
13
de gesloten voordeuren geen voorbode van een
Nooit een tien
14
Interview Hans Jaap Melissen: “Ik zoek het gevaar op”
16
veranderingen zijn, maar gewoon ontwikkelin-
gen. Want is het vertrek van de bouwvakkers en
Ik hield een praatje over tijdschriften voor een
tijdschrift moesten ontwikkelen. Bijna twee jaar geleden volgde ik dat vak ook, maar er waren
alweer dingen veranderd… pardon, ontwikkeld.
Die kids zagen een tijdschrift niet meer alleen als een papieren bladerblad, maar waren ook bezig zo’n tijdschrift interactief en digitaal te maken. ‘Aha!’ dacht ik: dat is ook wel iets voor Geest-
drift! De komende maanden zullen we bezig zijn met de doorontwikkeling van onze website als
een verlengstuk van de papiereneditie die je nu in je handen hebt. Een van de ontwikkelingen
kan je nu al op een aantal pagina’s terugvinden, namelijk een QR-code. Mensen met een smartphone kunnen die code scannen en komen zo terecht op een site of een filmpje dat iets te maken heeft met het artikel. Veel plezier ermee! Claudia Hoofdredacteur
grotere ontwikkeling (en verbetering) van de Universiteit
advertentie
en de UBB? Hetzelfde geldt
voor het stationsgebied: het
Hoe moet het verder met de Millenniumdoelen?
wordt eindelijk weer mooi.
18
Kafka wordt kapitalist
19
Wat wil je later worden?
20
Proza: Bedorven vlinders nieuwe rubriek
heid om een boek te laten publiceren.
Interview Pepijn Lanen: “Ik verwacht niet dat elke luisteraar alles begrijpt” 10
Herman Philipse over Durban en daarna
22
Laten we eerlijk zijn, die
Een interactieve panel discussie met:
strippenkaart gebruikten we toch al niet meer nu we ein-
Hans van Ginkel
voormalig onder-secretarisgeneraal VN en rector van de VN universiteit in Tokyo
delijk aan die OV-chipkaart
gewend zijn. Soms kan een ontwikkeling ook best in je
MILLENNIUMDOELEN?!
23
Alana studeert voor twee
24
Zo was ik laatst weer even terug op mijn
Marc Broere
ontwikkelingsjournalist en hoofdredacteur Vice-Versa
Pascalle Grotenhuis
voordeel werken.
Zelfde plek, andere tijd: Toen de bibliotheek nog een paleisje was
GEESTDRIFT december 2011
12 december 19:00 Bibliotheek Uithof in de Boothzaal Utrecht
coördinator Millenniumdoelen bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken
3
Faculteitsraad
perverzen
Newsflash
AANBIEDING
De faculteit wordt (uiteraard) bestuurd door het bestuur.
Werp je blik op mij
Omdat onze broeders de provo’s, voor de rechten van de student gestreden hebben, bestaan wij: tadaaa, de faculteitsraad! Wij controleren het bestuur en denken mee over de stukken, want als wij het niet doen, doet niemand het.
De raad bestaat uit twaalf studenten en twaalf personeelsleden, het bestuur uit zes leden: Wiljan van den Akker (decaan), Berteke Waaldijk (vice-decaan onderwijs), Keimpe Algra (vice-decaan onderzoek), Dirk-Jan den Boer (directeur), Yanick van Altena (studentassessor) en Atie van Wijk (bestuurssecretaris).
De onafhankelijke voorzitter is Martha Frederiks. Omdat we de lading aan stukken en informatie niet aankunnen, hebben we ons verdeeld in drie commissies: Onderwijs, Onderzoek en Financiën & Huisvesting, waar studenten en personeel gemixt in
zitten en zich specialiseren op hun onderwerp. Voorbeeldje (voor Onderwijs): we moeten bezuinigen en je merkt dat de doorstroom-master Antieke Cultuur maar vijf studenten per jaar trekt. Dit is erg duur. Wat doe je? Antwoord: je sluit een pact met Nijmegen, die een soortgelijke master kent. Studenten die deze master willen doen, gaan dus naar
Nijmegen. We vergaderen vaak, lang en gepassioneerd (er vallen nog net geen klappen), maar gelukkig brengt onze werkgroep Werksfeer Stimulering (a.k.a. taar-
ten bakken) licht in de duisternis. Een keer in de zes weken is de raadsvergadering, met de raad, het bestuur en de onafhankelijke voorzitter. De DUB is er ook altijd bij. Deze vergadering
is openbaar, dus komt allen! Het is je recht! Voor opleidingsgerelateerde zaken zijn wij echter niet de juiste persoon. Wij kunnen je wel helpen met zaken op facultair niveau (Studiepunt, Drift, bieb, examencommissie, ik noem maar wat). Als je een probleem hebt die je studie te boven gaat, schroom vooral niet om contact met ons op te nemen via
[email protected], dan staan wij voor je
Er is zoveel te kiezen Ik voel je warmte
Sta zelf te bevriezen Bewandel mijn paden Laat me ontdooien
Faculteitsraad
wat komt er van alfa’s terecht?
Streep mij van je lijst af,
Om jouw recept te voltooien Zie de plus-punten Scan mijn code
Munt het op me Wees mijn bode Consumeer me
Geestdrift zoekt afgestudeerden op om te laten zien waar je zoal terecht kunt komen. Dit keer is het woord aan
Sidney Vollmer (1983), oud-columnist voor Geestdrift. Hij
is eigenaar van filmproductiebedrijf Dutch Courage Film en
sinds oktober ligt zijn debuutroman Alles ruikt naar chocola
in de boekhandels. Sidney studeerde Filmwetenschappen aan Universiteit Utrecht en rondde zijn studie in 2006 af.
Vul mijn schappen
Ik bied mijzelf aan
Geniet, met gulzige happen Ik ben vers,
Uitstekend geconserveerd
Pers mijn sap met je Allerhande
Zorg dat je alle zegels controleert Reken af met me
Stop je spullen in mijn mandje Haal je pas door de gleuf
En kies een culinair hoogstandje
klaar (met koffie of chocolademelk).
Floor Herbrink
GEESTDRIFT december 2011
foto: Floor Zweerink
4
Maartje Kloeg Maartje Kloeg (1987) studeert Theater-, Film en Televisieweten-
Door Floor Zweerink Je hebt je eigen filmproductiebedrijf, maar hebt zojuist je eerste boek uitgebracht.
In hoeverre ligt dit in het verlengde van
voor verschillende bladen, waaronder
produceren of het schrijven van fictie.
NL30 en Geestdrift. Ook schreef ik korte
Misschien had ik de verkeerde vakken,
verhalen die ik voordroeg op culturele
maar wat mij betreft had er meer aandacht
evenementen als Kamermans Kermis.
geschonken kunnen worden aan de brede
Nadat twee uitgeverijen via via een kort
beroepspraktijk, want veel van mijn me-
elkaar?
verhaal van mij onder ogen kregen, boden
destudenten wilden zelf graag het vak in.
“Ik ben een verhalenverteller en gebruik
ze me een contract voor een boek aan. Tij-
Wat ik heb bereikt was me misschien ook
voor mijn verhalen zowel het medium film
dens een literaire speeddate daarvoor had
gelukt zonder deze studie, denk ik soms.”
als geschreven tekst. In het ene medium
ik echter Harminke Medendorp ontmoet,
kan ik met veel mensen samenwerken,
hoofdredacteur van Uitgeverij Podium. Bij
het andere medium geeft me alle vrijheid.
die uitgeverij wilde ik veel liever mijn boek
Een overeenkomst tussen deze twee zit
publiceren. Daarom heb ik haar toen weer
sector in willen?
in het verkopen, in beide gevallen moet
benaderd en ik vroeg: ‘Ik wil een boek bij
“Zelf heb ik veel gehad aan de activiteiten
je jouw culturele product aan de man
jullie publiceren, zullen we koffie drinken?’
die ik naast mijn studie heb gedaan. Zo
brengen. Daar gaat veel tijd en energie in
Nadat ik vijf maanden lang van ’s ochtends
heb ik theater geregisseerd, ben ik mijn
zitten. Mijn voorkeur ligt bij het schrijven.
tot ’s avonds had geschreven, las ze mijn
eigen bedrijfje gestart en heb ik voor veel
Daaruit haal ik een groter rendement van
manuscript en ging ze akkoord. Ander-
verschillende bladen columns geschreven.
mijn creatieve energie, omdat er tijdens
half jaar en vele correctierondes later, ligt
Dit laatste levert mij, nu ik een boek heb
het productieproces minder regelwerk bij
mijn boek dan eindelijk in de winkel en is
uitgegeven, verschillende publicaties en
komt kijken. Ik kan iets opschrijven en het
dat korte verhaal het openingshoofdstuk
interviews op. Fantastisch! Maar wat ook
bestaat. Bij een film ben je al snel een jaar
geworden.”
handig kan zijn voor creatieve studenten,
blijven maken; in tegenstelling tot het
afgestudeerden die ook de creatieve
zijn de Creative Screenwriting Podcasts
verder. Waarschijnlijk zal ik naast het schrijven toch ook commercials en bedrijfsfilms
Heb je nog tips voor aankomend
Wat heb je binnen je huidige baan als
zowel filmproducent als schrijver gehad
die je in iTunes kunt downloaden. Het zijn tientallen interviews met onder andere
schappen aan de UU. Zij is eigenlijk een heel keurig meisje, maar
schrijven van een boek geeft dat me zeker-
aan je studie?
schrijvers en scenaristen. Dat kan een
heeft een dirty mind.
heid op een inkomen.”
“Op vaktechnisch gebied heb ik vrij weinig
hoop kennis, herkenning en inspiratie op-
gehad aan mijn studie Filmwetenschap-
leveren. Maar vergeet daarnaast niet om
pen. Het heeft mijn kritische en analytische
regelmatig keihard te ontspannen: Work
uitgeverij Podium. Hoe is dit je gelukt?
manier van denken aangescherpt, maar
hard, play hard!”
“Ik heb altijd veel columns geschreven
weinig toegevoegd op het gebied van
Je boek wordt gepubliceerd bij de grote
5
GEESTDRIFT december 2011
6
Ik zie je in 2030! Stationsgebied Utrecht in de steigers voor CU2030 Door Lauren Smits
Het gebied rondom het station trilt, rommelt en gromt. Naast de Dom torenen nu ook bouwkranen boven de stad uit.
Gezellig is anders. Bovendien lees je op elke hoek dat wat er
wordt gebouwd, pas af zal zijn als je een jaar of veertig bent. Geestdrift vraagt zich af: Waarom moet dat zo lang duren? En: Wat komt er dan precies?
In datzelfde jaar bedacht men de naam
plan op veel kritiek stuitte, is het nooit in zijn geheel uitgevoerd.
Het loze stuk asfalt wordt nu dus weer
omgetoverd tot een volledige singel. Aan deze singel wordt ook het nieuwe muziekpaleis Vredenburg gebouwd. Ook wordt het kanaal dat vroeger van het Vredenburg, via het Smakkelaarsveld, naar het Westplein liep weer hersteld, zodat je met je sloep onder de sporen door kunt varen. Hoog Catharijne en het station
Toen men in de jaren vijftig Hoog Catharijne ontwierp, vond men het knus: zoveel nisjes, hoekjes en kleine doorgangetjes. Nu weten we beter; een dergelijke architectuur is een ideale verblijfplaats voor daklozen. Bovendien ergeren de winkelaars en reizigers zich aan elkaar, doordat de eerste groep veel langzamer loopt dan de tweede. Tel daar de door de NS verwachte groei van het aantal reizigers bij
Het nieuwe station, ingetekend op een foto van het oude stationsgebied.
op en men is het er snel over eens: het moet ruimer. De stationshal wordt tweeënhalf keer zo groot, de perrons worden
een cafeetje een drankje kunt drinken.
weet je niet. Als het gaat om Hoog Catha-
verbreed en er komt meer ‘licht en lucht’
Vervoer
rijne vertrouwt de gemeente erop dat de
in de architectuur.
Waar men in de jaren zeventig de auto
eigenaar van het winkelcentrum, Corio,
pakte om naar de stad te komen, draait
weet wat het beste is. Het bedrijf bezit
in de naam te verwerken, zodat mensen
Megabioscoop
het inmiddels om het openbaar vervoer en
winkelcentra door heel Europa en heeft
niet denken dat het bouwen over een paar
Vergelijk Utrecht met welke zichzelf respec-
de fiets. Er zullen daarom meer fietsenstal-
door de jaren heen veel kennis opgedaan
jaar klaar is. Maar de meeste gebouwen
terende stad dan ook en het zal je opvallen
lingen worden gebouwd en er wordt een
over hoe je een winkelcentrum het beste
en deelprojecten zijn dan al lang af. Zo
dat we iets missen. Inderdaad: een mega-
heuse fiets- en loopbrug ontwikkeld. Deze
kunt inrichten. Over het algemeen is duur-
staat in de planning dat het Muziekpaleis
bioscoop. Critici vinden de komst van een
zal over het spoor lopen, van het Moreel-
zaamheid tegenwoordig een belangrijk
in 2013 afgerond is, het nieuwe station in
blockbuster-draaiende bioscoop met gi-
separk tot aan de Croeselaan. In de verre
uitgangspunt en zal er dus beter worden
2015 en het terugbrengen van water in de
gantische zalen een smakeloos en ongezel-
toekomst heeft de NS het streven om het
nagedacht over de lange termijn.”
Catharijnesingel in 2018. Feit blijft dat de
lig gegeven. In hun ogen siert het de stad
spoorboekje af te schaffen en het treinver-
meeste huidige studenten niet zullen kun-
dat het vol zit met karaktervolle, misschien
keer zo te regelen dat er om de tien minu-
kijken en afwachten. En ons ergeren na-
nen genieten van deze vernieuwingen.
wat krakkemikkige bioscoopjes. Anderen
ten een trein vertrekt naar de bestemming
tuurlijk; aan het lawaai, de omleidingen en
Toch zijn we nieuwsgierig. Hieronder vind
vinden dat een stad als Utrecht, waar onder
van je keuze. Ook de tram gaat vaker rij-
de beperkte fietsenstallingen. Nog even
je de opvallendste veranderingen op een
andere het Nederlands Filmfestival plaats-
den en die gaan we misschien zelfs weer in
doorzetten! Over twintig jaar is het af.
rijtje.
vindt, niet achter kan blijven in de trend van
het centrum zien.
CU2030. Er is gekozen om het jaar ‘2030’
De tijd zal het leren. Voor nu is het toe-
groots cinemaplezier. Een andere belangrijCatharijnesingel
ke reden voor de megabioscoop, is dat de
Zoals blijkt uit deze veranderingen is onze
Als je over tien jaar van het centrum naar
gemeente het project CU2030 niet in zijn
kijk op wat mooi en functioneel is ten op-
het station fietst, zal je opvallen dat veel
eentje kan betalen. Wolff Cinema Groep,
zichte van de jaren zeventig sterk veran-
van het beton en steen vervangen is door
eigenaar van de toekomstige megabio-
derd. Hoog Catharijne was bijvoorbeeld in
water. Waar nu een brede autoweg loopt
scoop, is samen met Corio, NS, ProRail,
die tijd the place to be. Van heinde en ver-
zal de Catharijnesingel worden terugge-
Jaarbeurs, Rabobank en Holland Casino,
re kwamen mensen hier winkelen, omdat
bracht, zodat het centrum, net als vóór de
één van de financierders van het project
het het grootste winkelcentrum in Europa
jaren zeventig, weer omringd is door wa-
en krijgt net zoals andere investeerder de
was. Hoewel het nog steeds een drukbe-
In 2002 begonnen planologen en steden-
ter. Het deel van de singel tussen het be-
ruimte om er zijn eigen stempel op te druk-
zochte plek is, vinden velen Hoog Catha-
bouwkundigen met het masterplan voor
gin van de Amsterdamse Straatweg en het
ken.
rijne afzichtelijk en onoverzichtelijk. De
de reorganisatie van het stationsgebied.
Moreelsepark is in de jaren zeventig ge-
De Megabioscoop zal gebouwd wor-
collectieve mening van burgers kan dus
Copyright beeldmateriaal:
Tot op de dag van vandaag werken er
dempt. De reden daarvoor was de slechte
den bij de Jaarbeurs. Samen met het Jaar-
snel veranderen. Toch wordt er in dit plan
daarnaast economen, juristen, planners,
bereikbaarheid van Utrecht met de auto.
beursplein, waar je het Beatrixtheater vindt,
weer veel radicaal veranderd. Hoe weet je
communicatiemedewerkers, tekenaars en
Als oplossing vatte de gemeente het am-
vormt dit het zogenaamde leisure-gebied;
dat we dat over veertig jaar niet weer heel
OV-terminal Utrecht Centraal: Copyright gemeente Utrecht/ProRail - illustratie Benthem Crouwel Architecten
architecten aan het project, waarvan de
bitieuze plan op om een elfbaansringweg
een plek waar je een musical of film kunt
lelijk vinden? Erik Suik, communicatieme-
bouw in 2009 begonnen is.
om het centrum aan te leggen. Omdat het
bekijken, het casino kunt bezoeken of in
dewerker bij CU2030, zegt hierover: “Dat
Het Muziekpaleis Vredenburg aan de teruggebrachte Catharijnesingel .
Muziekpaleis: Copyright gemeente Utrecht- illustratie architectuurstudio Hertzberger
7
GEESTDRIFT december 2011
8
foto: Robin Holland
Martha Nussbaum
Illu str atie : Tess a Kwe e
Studeren in dienst van de democratie
“Geesteswetenschappen brengen studenten vaardigheden bij die essentieel zijn voor de democratie”
Wie het nut van geesteswetenschappen wil verdedigen, heeft er sinds kort een argument bij: alfa’s houden de democratie in stand! Dat beweert Martha
Nussbaum althans, in haar boek Niet
voor de winst. Geestdrift las het boek
en sprak erover met drie hoogleraren.
Volgens Nussbaum zijn po-
ver, want met name de gammawetenschap-
litici die denken te kunnen
pen kennen met bijvoorbeeld Sociologie
bezuinigen op geesteswe-
en Politicologie maatschappelijk geënga-
tenschappen kortzichtig, en
geerde disciplines. En is het terecht om
begaan zij een ernstige fout.
natuurwetenschappers als onbenullig voor
De geesteswetenschappen
te stellen? Robert Dijkgraaf, president van
brengen hun studenten na-
de Koninklijke Nederlandse Akademie van
melijk vaardigheden bij die
Wetenschappen (KNAW), stelde in Vrij Ne-
van wezenlijk belang zijn
derland: “Als ik weet hoe groot de kosmos
voor het goed functione-
is, zegt dat toch ook iets over mijn vermo-
ren van een democratie:
gen om mijn plaats in deze wereld te ken-
in staat zijn om kritisch te
nen?”
denken,
om
plaatselijke
Op Nussbaums stelling dat bezuini-
derland is de situatie niet anders: universi-
loyaliteiten te overstijgen,
gingen op de geesteswetenschappen de
teiten moeten van overheidswege zwaar
om wereldproblemen als
democratie uithollen, valt dus wat af te din-
bezuinigen en dat gebeurt met name op
wereldburger te benade-
gen. Maar hoe zouden de hoogleraren zelf
niet-exacte vakken. Joris van Eijnatten, hoogleraar Cultuur-
ren en om ons op fanta-
hun discipline verdedigen? Wennekes: “Wij
sievolle wijze in te leven
geven onze studenten capaciteiten om ge-
geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, is
in
omstandigheden
compliceerde muziek te structureren in be-
de
het op dit punt met Nussbaum eens. “Je
tenschappelijke kennis voor derden, red.)
van een ander. Dáárin zit de waarde van de
tekenisvolle velden. Daarmee dragen we bij
ziet over de hele linie dat er steeds min-
Daarmee is de taalkunde een uitzondering
Talen, Geschiedenis, Kunstgeschiedenis,
aan verschillende canons, maar tegelijker-
der geld is voor geesteswetenschappen.
binnen de geesteswetenschappen. “Het
Filosofie, Muziek-, Literatuur en Theater,
tijd leggen we de subjectieve en soms po-
nante opvatting dat de ontwikkeling van
Het argument dat ‘wij’ economisch weinig
probleem is dat veel geesteswetenschap-
Film en Televisiewetenschap, volgens Nuss-
litieke strategieën achter die canonvorming
landen het best afgemeten kan worden
opbrengen, telt steeds zwaarder mee.” Hij
pen wel indirect een bijdrage leveren aan
baum. Emile Wennekes kan zich vinden in
bloot.”
aan het bruto nationaal product (BNP)
constateert dat bètawetenschappen onge-
de economie, maar dat je dat niet kunt me-
haar pleidooi: “Ik hoop inderdaad dat onze
Martha Nussbaum heeft het niet over de
per hoofd van de bevolking. Op die BNP-
veer drie, en gammawetenschappen twee
ten.”
discipline bijdraagt aan de kritische en de-
van geesteswetenschappers is beschaving,
kredietcrisis als zij spreekt over een crisis
schaal scoorde Zuid-Afrika bijvoorbeeld
maal zoveel geld ontvangen als de gees-
mocratische vorming van toekomstige bur-
een oud woord voor cultuur. Daarbinnen
die grotendeels onopgemerkt voortwoe-
uitstekend, terwijl het land toen nog apart-
teswetenschappen. Hij stelt ook vast dat de
ziekwetenschap na 1800, vindt het leveren
gers.”
draait het om het identificeren van waarden
kert, ‘net als bij kanker’. Ze bedoelt een we-
heid kende en het overgrote deel van de
overheid haar onderwijsbeleid bepaalt met
van een economische bijdrage niet het
Heeft Nussbaum het bij het rechte eind
en het aanbrengen van een hiërarchie, zon-
reldwijde crisis in het onderwijs. In haar dit
bevolking in zeer slechte omstandigheden
de economie in het achterhoofd: “Op de
met haar verdediging van de geesteswe-
der de menselijke subjectiviteit uit het oog
jaar verschenen boek Niet voor de winst.
leefde. Het is dus lang niet altijd verstandig
middelbare school wordt bijvoorbeeld voor-
tenschappen als de hoeksteen van de de-
te verliezen. Een voorbeeld van zo’n waar-
Waarom de democratie de geestesweten-
om veel waarde aan economische facto-
al geïnvesteerd in wiskunde en Engels, om
mocratie? Van Eijnatten vindt dat de gees-
de is die van religie. Wat je er verder ook
schappen nodig heeft, luidt Nussbaum de
ren te hechten, leerde Nussbaum. Daarom
teswetenschappen de democratie kunnen
van vindt: het speelt een rol in onze maat-
noodklok over de trend om onderwijs lou-
stelde zij met het Human Development Pa-
onze concurrentiepositie te verstevigen.” Nussbaum is van mening dat geestes-
ondersteunen, maar dat dat niet per de-
schappij. Door zulke waarden te herkennen
ter in economische termen te beoordelen.
radigm de mogelijkheden van mensen om
wetenschappen geen directe economische
finitie het geval is. “Kijk naar de periode
kun je voorkomen dat mensen vernederd
In plaats van studenten kritisch te leren
zich te ontwikkelen centraal.
waarde hebben, maar is die veronderstel-
vlak voor de Tweede Wereldoorlog, toen
worden, maar tegelijkertijd kun je ook be-
het alfa-onderwijs op hoog niveau stond.
palen welke het belangrijkst zijn en welke
Je ziet dat de meest enge nationaal-socia-
we via het onderwijs vorm gaan geven.”
Joost van Zoest
ling eigenlijk juist? Rens Bod, hoogleraar
denken en in te wijden in complexe, mon-
Ook Emile Wennekes, hoogleraar Mu-
“De crisis in het onderwijs woekert onopgemerkt door, net als bij kanker”
Van Eijnatten stelt: “De kernbusiness
diale vraagstukken, staat alles in het teken
De inspanningen van Nussbaum dertig jaar
Cognitiewetenschappen aan de Universiteit
van economisch profijt. De geestesweten-
geleden ten spijt, vandaag de dag wordt
van Amsterdam, vindt van niet. Zijn onder-
listen uitstekend onderwijs genoten en de
schappen, die het imago hebben niets bij
het onderwijs volgens diezelfde econo-
zoek bouwt voort op inzichten uit de taal-
klassieken op het gebied van hoge cultuur
sieve tactiek verkeerd. Hij is van mening
te dragen in de internationale concurren-
mische factoren beoordeeld. In Engeland
kunde en met die kennis programmeerde
goed kenden, maar of dat dus automatisch
dat geesteswetenschappen zichzelf meer
tiestrijd, worden daarom gekort of opge-
moeten
insti-
hij vertaalmachines die concurreren met
sterkste punt van de geesteswetenschap-
tot democratie leidt, is de vraag.”
moeten presenteren als een wetenschap
doekt. Volgens Nussbaum is dat een regel-
tuten hun bestaan continu rechtvaardigen
die van Google. Hoezo geen economische
pen. De productie van maatschappelijk re-
Daarbij komt dat door de geesteswe-
die, net als de natuur- en gammaweten-
rechte ramp, niet alleen voor de docenten
tegenover de overheid. Degenen die geen
waarde? Van Eijnatten vindt de taalkunde
levante games, de vertaling van muzikale
tenschappen tot hoeder van de democra-
schappen, in staat is tot ontdekkingen die
en studenten van deze opleidingen, maar
bijdrage leveren aan de economie, wor-
niet representatief voor de geestesweten-
metra in computermodellen, of het (her)
tie te bombarderen, de suggestie wordt
onze wereld op zijn kop zetten. “Kijk naar
voor de samenleving als geheel. Want:
den gekort. Veel instellingen voor klassieke
schappen als geheel: “Taalwetenschappers
ontdekken van vergeten muziek noemt hij
gewekt dat natuur- en gammawetenschap-
Joseph Scaliger. Deze filoloog ontdekte in
“Geesteswetenschappen vormen mensen
talen of filosofie hebben zo hun deuren al
schurken tegen de bèta- en gammaweten-
als activiteiten met een zeker economisch
pers ongeschikt zijn voor die taak. Hoewel
Egyptische bronnen dat er farao’s leefde
tot volwaardige, democratische burgers.”
moeten sluiten. In de VS moet volgens de
schappen aan en werken op een heel kwa-
belang. Toch concludeert hij dat “de eco-
Nussbaum die conclusie probeert te vermij-
voordat de wereld volgens de Bijbel zou
Martha Nussbaum ontwikkelde in de
onderwijsplannen van Obama hogere pri-
litatieve manier. Dat onderzoek valt vaak
nomische relevantie een marginaal aspect
den zegt ze ook dat “technisch geschoolde
zijn geschapen. Zijn ontdekkingen leidden
jaren tachtig het Human Development
oriteit gegeven worden aan vaardigheden
goed te valoriseren.” (Valorisatie is het op
is binnen de geesteswetenschappen.”
studenten niet weten hoe ze kritiek moeten
tot een debat, dat uiteindelijk uitmondde in
Paradigm, een alternatief voor de domi-
waar het zakenleven baat bij heeft. In Ne-
een waardevolle manier ontsluiten van we-
leveren op het gezag”. Dat lijkt een brug te
De Verlichting.”
geesteswetenschappelijke
Ook Rens Bod vindt Nussbaums defen-
9
10
een Interview met pepijn lanen
GEESTDRIFT december 2011 11
Pepijn ‘Faberyayo’ Lanen: rapper, columnist en aankomend literair debutant
Door Aaron Mirck
Al vanaf de eerste single Watskeburt?! is de eigenheid van het taalgebruik van De Jeugd Van Tegenwoordig
kenmerkend. Hoewel het vaak snel in zwang raakt, wordt het hierdoor ook onmogelijk om te verwachten dat de
luisteraars alles begrijpen. Is dat niet een tikkeltje elitair, of misschien zelfs arrogant?
“Ik verwacht ook niet dat elke luisteraar alles begrijpt en als men dat niet doet, dan vind ik het geen enkel probleem
Je kent hem als de lange
jongen met sluike lokken van
De Jeugd Van Tegenwoordig, die sinds hun doorbraak in
2005 drie albums vol met hitjes uitbrachten. Maar het bezige
baasje zit niet bepaald stil, zo scoorde hij met het muzikale trio LeLe de bescheiden hit
Skinny Jeans. Tevens schrijft hij columns in de NL20 en
publiceerde een gedicht in het nulnummer van Das Magazin.
Om nog maar te zwijgen over zijn album met Sef en Spacekees, en de twee platen met
Vic Crezée. Maar wat beweegt deze woordkunstenaar, Fabe-
ryayo, P. Fabergé, ofwel Pepijn Lanen?
om het uit te leggen. Wat ook een verschil maakt, is dat het geen geschreven tekst is. Het is vaak wat er past, wat er rijmt op de volgende zin. Soms wil je bijvoorbeeld ‘dorpsslet’ zeggen, maar moet je iets hebben wat met twee lettergrepen op een ‘a’ rijmt, dan komt ‘stadsbanga’ (banga is straattaal voor hoer, red.) beter uit. Het is zo nu en dan voor de vorm, maar het is ook leuk om een woord dat zijn oorsprong vindt in het Surinaams te koppelen aan iets wat heel Hollands is.” Doe je dat omdat het mooier klinkt in een bepaalde taal, of omdat je het alleen in die taal kunt uitdrukken?
“Het is een soort esthetiek die op een gegeven moment een noodzaak is geworden in de manier waarop ik me uit. Jarenlang heb ik woorden of zinsneden aan mijn taalgebruik toegevoegd, om het een extra randje te geven, waardoor het onlosmakelijk verbonden is aan mij en de manier waarop ik teksten schrijf.”
“Ik verwacht ook niet dat elke luisteraar alles begrijpt” Heb je door dergelijk taalgebruik een invloed op de constante taalverandering?
“Ik ben altijd een voorstander geweest van creatief met taal omgaan. Taal is natuurlijk een levend iets, als je er heel filosofisch naar kijkt. Ik vind het nogal vreemd dat het tegenwoordig gedoogd wordt om ‘hun’ te zeggen waar je vroeger nog ‘hen’ moest zeggen. Dat is een soort knieval naar onwetendheid. Aan de andere kant is het ook leuk om daar weer een ‘hunnie’ en een ‘hennie’ van te maken. Die extremen, ‘hunnie’ en ‘hennie’ bestaan ook niet zonder dit Foto’s: Floor Zweerink
midden. Er is geen taalgebruik dat ik afkeur, op d- en t-fouten na, al valt spelling volgens mij niet echt onder taalgebruik. Eigenlijk geldt: hoe dommer de fout, hoe grappiger. Daarbij zullen er wel legio ontwikkelingen zijn die voor mijn tijd hebben plaatsgevonden, waar ik geen weet van heb en die een soortgelijk resultaat hebben.”
een Interview met pepijn lanen
12
DE klassieker
vervolg Wat inspireert je?
GEESTDRIFT december 2011 13
Of het nu over beeldende kunst, film, theater, muziek of literatuur gaat: elk vak-
“Ik ga af en toe lekker als ik heel negatief kan zijn
gebied heeft zijn eigen klassiekers waar je als student niet aan kunt ontkomen.
over de mensheid, terwijl ik helemaal niet zo’n ne-
Wat zijn de favorieten van de studenten bij Geesteswetenschappen? Geestdrift
gatief persoon ben. Het gebeurt dat ik iemand ga-
vroeg twee studenten naar hun klassieker.
desla, waar de walgingsmeter helemaal van kapot springt aan de bovenkant. Dan ben ik de krant aan het lezen en staat er een dubbelinterview in met
Door Joost van Zoest
Ron en Carlo Boszhard. Daar zit al genoeg narigheid in om vijf columns en vijf nummers over vol te blaffen.”
Maarten Huisman
Kunnen we een boek van je verwachten?
Dongwei Su
met korte verhalen. Ik heb er zes en moet er nog vierentwintig. We gaan wel zien hoe dat zich zal ontvouwen. Ik heb een lijstje met aantekeningen en wil dat langzaam uitwerken. Ik ben al een paar keer begonnen aan langere verhalen, maar daar moet je
foto’s: Joris Jehle
“Ja, ik ben op het moment bezig met een bundel
“William Gibson, een Amerikaanse schrijver van sciencefiction, schrijft zulke heftige zinnen en paraPepijn Lanen Pepijn Lanen (1982) is rapper en lid van De Jeugd van Tegenwoordig, dat doorbrak met in 2005. Hij is geboren en getogen in Utrecht, maar hij woont sinds zijn niet afgemaakte studie in Amsterdam. Hun laatste cd, , kwam in november 2010 uit en stond maar liefst 26 weken in de Album Top 100.
grafen dat ik vaak een paar pagina’s opnieuw moet
Digitale Cultuur
Klassieker: Akira, 1988
Torment, 1999
Waar gaat Akira over?
Leuk, een game als klas-
Akira is een Japanse
sieker! Vertel.
die pogingen over mijzelf op een fictieve manier:
Is er taalgebruik waar je van geniet?
MA Nieuwe Media en
richting Amerikanistiek
Klassieker: Planescape:
eigenlijk een jaar vrij voor hebben. Ik schreef tijdens
“Ik ga af en toe lekker als ik heel negatief kan zijn over de mensheid”
Taal- en Cultuurstudies
animatiefilm (anime) uit
opgesplitst in twee personen die het tegen elkaar
Ik was twintig of
opnemen. Na een aantal pagina’s interesseerde het
eenentwintig toen ik
de gelijknamige comic
me niet meer. Als ik iets schrijf wil ik het het liefst
Planescape: Torment
(manga). Het verhaal draait
in één keer schrijven en het daarna hoogstens nog
voor het eerst speelde.
om Kaneda, de leider van
een beetje verbeteren.”
Het is een role playing
“Ik ben op het moment bezig met een bundel met korte verhalen”
1988 die gebaseerd is op
een motorbende, en zijn
game (rpg) en het karakter waarmee je speelt, heet The Nameless
beste vriend Tetsuo, die verwikkeld raken in een geheim overheidspro-
One. Hij kan zich niets herinneren van zijn verleden en probeert
ject: Akira. Dit project betreft het onderzoek naar bovennatuurlijke krach-
uit te zoeken wie hij is. Het is grafisch behoorlijk goed voor zijn
ten bij mensen, en Tetsuo blijkt hier ook over te beschikken. Onwetend
tijd en de gameplay was ook prima. Maar vooral de vormgeving
begint Kaneda een grote reddingsactie waarbij hij betrokken wordt bij
is fantastisch. Ik heb het toen in zo’n vijf weken uitgespeeld, maar
een complex politiek spel, en uiteindelijk in een gevecht verwikkeld raakt
ik wil het nog een keer van begin tot eind spelen om het weer te
met een buiten zinnen geraakte Tetsuo.
beleven.
Wanneer zag je de film voor het eerst? Toen ik tien was. Een ontzettend bizarre, maar vette ervaring. Mede
zinnen zijn zo rijk. In het Nederlands lees ik graag
Wat maakt deze game zo bijzonder? Het bijzondere is dat de game alle rpg-conventies op zijn kop
doordat ik de film op zo’n jonge leeftijd heb gezien, is Akira voor mij de
Herman Brusselmans, hoewel ik hem in zijn laatste
zet. Zo kan de hoofdpersoon niet dood en is het om verder in het
meest iconische anime die er ooit gemaakt is.
lezen. Het gaat op en neer tussen stijlfiguren; de
boek bijna door de pagina’s heen zag aftrekken. Het is echt in één ruk doorgeschreven. Hij is een meester in het creëren van bijzaken die niets met
Je hebt zojuist je eerste gedicht gepubliceerd
in Das Magazin (een literair tijdschrift voor prille
zielen, red). Ben je nu officieel lid van de literaire
spel te komen verstandiger veel met mensen te praten, dan dat je met monsters gaat vechten. Daarbij is het heel goed geschreven en zijn er veel mogelijkheden om je karakter te ontwikkelen,
Wat is er zo goed aan de film? Ten eerste: de animatie. Deze was, en is nog steeds, fantastisch. Voor
de hoofdzaak te maken hebben, maar wel bijzon-
elite?
vaak via dialogen en soms door acties. Daardoor ontwikkelt je
die tijd was de animatie van ongekend niveau en brak het met conven-
der de moeite waard zijn.”
“Ik vind dat er eerst iets serieuzere kost van mijn
personage zich vooral geestelijk, en niet alleen lichamelijk zoals
ties. Bijvoorbeeld door in dialogen het gezicht volledig te animeren,
hand gepubliceerd moet worden, voordat ik een
gebruikelijk is in de meeste rpg’s.
terwijl tot die tijd over het algemeen enkel de mond werd geanimeerd
Je schijnt ook een liefhebber te zijn van Herman
beetje snobistisch kan gaan doen. Eén gedicht
op een stilstaand gezicht. Ten tweede: het verhaal, met name de wijze
Koch?
telt toch niet? En een gedicht noem ik het niet
“Zijn laatste boeken heb ik nog niet gelezen. Toen
eens: het waren zestien bars (regels in een rap,
In wat voor soort wereld speelt de game zich af? De spelwereld is een soort hiernamaals, eigenlijk een combina-
Het Diner uitkwam wilde ik het ook graag lezen,
red.). Hoewel ik de erkenning wel erg tof vind, telt
tie van alle afterlifes van alle wereldreligies bij elkaar. In die wereld
maar was het opeens een bestseller. Hij zat plots
het pas als je een boek hebt met je naam erop en
hangt de kracht van een geloof af van hoeveel mensen erin gelo-
in de orde van Saskia Noort ergens zijn verhaal te
een imposante foto van je op de binnenflap. Vraag
ven. De spelwereld bestaat dus eigenlijk uit ideeën die voortdu-
Heb je de manga waarop de film is gebaseerd ook gelezen? Deels. Ik ben een tijd geleden begonnen, maar het is ongeveer twee-
doen; dat is toch een vreemde gewaarwording.
maar aan James Worthy.”
rend met elkaar in strijd zijn en aan invloed winnen en verliezen.
duizend pagina’s lang. Ik ben net over de helft, maar het is nu al duidelijk
Daardoor is het behoorlijk filosofisch en postmodern.
dat het verhaal behoorlijk is aangepast in de film. De schrijver/regisseur
Wat me dan een beetje tegen gaat staan, is dat men in gesprekken het dan wel over zijn laatste van die brug is afgeflikkerd op dat schoolreisje (Red
Was de game invloedrijk? Toen ik de film Memento (2000) zag, moest ik meteen aan
ons, Maria Montanelli, red). Het duurt dan in elk ge-
Planescape: Torment denken: een met herinneringen getatoeëerde
val erg lang voordat ik dat onbevooroordeeld kan
hoofdpersoon kent zijn verleden niet, maar probeert het te recon-
lezen. Hetzelfde geldt voor muziek: het duurde tot
strueren. Bovendien komen beide karakters voortdurend mensen
de derde cd van Kanye West voordat ik zijn albums
uit hun verleden tegen die niet altijd de waarheid vertellen. De
ben gaan downloaden.”
overeenkomsten zijn zo opvallend, het kan haast geen toeval zijn!
boek heeft, maar niets weet over die mongool die
Wiljan van den Akker, decaan Geesteswetenschappen
waarop het wordt verteld. Er lopen ontzettend veel verhaallijnen door de film heen. Het is vrij complex, maar het wordt toch nooit verwarrend.
schijnt ook ontzettend veel moeite te hebben gehad met het voltooien van de manga. Dit is ook pas na het verschijnen van de film gebeurd, wat vrij onconventioneel is.
14 opinie
GEESTDRIFT december 2011 15
Nooit een
komen af van de good will van de docent. Is het een vrek, geeft hij een zeven. Is hij gul, wordt het een acht. Heel misschien zelfs een negen? Aanbeland in de masterfase neemt het ongenoegen over deze kwestie toe. Veel studenten gaan streven naar het hoogst haalbare. Ze hebben al een studietraject achter de rug en kozen bewust voor een master. Dat jaartje master is, zeker gezien de actuele bezuinigingen op het hoger onderwijs, meestal de allerlaatste stop voor het beroepsleven en daarom hét moment om te laten zien wat je in huis hebt. Velen begonnen een master met het doel de bul cum laude te behalen. Weinigen zullen daarin slagen. En dat komt niet doordat de studenten niet ijverig zijn of de eisen voor deze eervolle vermelding te hoog zijn, maar door de misplaatste terughoudendheid van leraren en de ondoorzichtigheid van hun oordeel. En niet te vergeten: de cijferschaal, die hard aan een herdefiniëring toe is. Want hoe kan een tien ‘volmaaktheid’ vertegenwoordigen in een wetenschapsgebied dat het bestaan daarvan ontkent? Een uitgelezen kans om meteen iets aan de zogenaamde zesjescultuur te doen, zou ik zeggen.
Linda van der Rest Linda van der Rest (1987) haalde dit najaar haar bul Cultuurgeschiedenis toch nog cum laude. Ze werkt nu als freelance-journaliste en is PR-medewerker bij uitgeverij De Bezige Bij. “Een zeven is toch een mooi cijfer?” zei mijn leraar, lichtelijk verontwaardigd dat een studiegenootje en ik verhaal kwamen halen over de tentamenuitslag. De cijfers waren lager uitgevallen dan we verwachtten en, verontrustender, ze lagen allemaal opvallend dicht bij elkaar. Ik bladerde door de vellen papier, waarop ik met grote zorgvuldigheid antwoorden van essayformaat had geformuleerd, en zocht naar het bijgeleverde com-
Reacties van docenten
mentaar. Eén met potlood gekrabbeld onleesbaar regeltje. Waar was de rest? “Ik haal voor tentamens nooit een zeven. Meestal zit ik meer rond de acht. Ik begrijp het niet”, probeerde de studiegenoot nog. Tevergeefs, want er valt niets in te brengen tegen een docent die vindt dat een zeven een prima, nee, zelfs een uitstekend cijfer is. Dat dat cijfer betekent dat je het bovengemiddeld goed hebt gedaan. En dat het uitzonderlijk is om werk met een acht te waarderen. Sinds wanneer is een acht het surrogaat voor een negen of een tien? Het lijkt of er een taboe rust op de hoogst mogelijke puntenwaarderingen in de Faculteit Geesteswetenschappen. Na er zelf vijf jaar te hebben gestudeerd is pijnlijk duidelijk dat een aantal leraren schroomt om studenten te belonen met hoge cijfers. Om nog maar te zwijgen over het cijfer tien, want de voorbeelden daarvan zijn als een speld in een hooiberg… Onvindbaar. Hoe anders is dat bij andere faculteiten! Een informaticastudent kan zo een tien halen voor zijn opdracht, mits hij aan de gestelde eisen voldoet en een werkend stukje code aflevert. Bij het maken van de bonusopdracht kan dat cijfer doodleuk stijgen tot een elf of twaalf. (Overigens pakken de onvoldoendes even pittig uit.) Heel prettig voor hun en des te schrijnender voor ons. Wat kun je beginnen tegen leraren die principieel nooit hoger dan een acht geven? De transparantie van de beoordeling is vaak bedroevend en ruimte voor discussie is er, zoals het bovengenoemde voorbeeld, ook niet. Er moet iets veranderen. Een wijsheid die ik in mijn studietijd opdeed, is dat het onderscheid tussen ‘goede’ en ‘foute’ interpretaties niet bestaat. Er zijn alleen grijze gebieden, potentiële waarheden. Dat wist ik eigenlijk op de middelbare school al, alleen moest mijn geschiedenisleraar er toen niets van weten. De universiteit was een verademing. Een eigen mening wordt op de universiteit toegejuicht, zolang hij in de juiste, dat wil zeggen academische, schriftelijke vorm is gegoten: gestructureerd en effectief beargumenteerd. De juiste vorm en toon bepalen de hoofdmoot van je uiteindelijke cijfer. Dat wordt na enige tijd een probleem, want wat blijft er te beoordelen over als de student het kunstje kan? Een overtuigend betoog, ja. Een tien zul je er nooit voor krijgen, want dat cijfer suggereert perfectie en ontkent daarmee andere mogelijke visies. In welke richting je cijfer dan gaat hangt vol-
Tijdens de lagere school verhuisden we naar het
zuiden. De meester zei nooit hoger dan een acht te geven. “Een negen is voor priesters, een tien voor God.” Opnieuw was Limburg onbegrijpelijk. Op de middelbare school krikte de lerares Duits het animo voor haar vak op, door alle
spreekbeurten toe te staan. Bij Bob Dylan wist ik te melden dat zijn achternaam Zimmerman was.
De auteur van het artikel Nooit een tien meent
der een 24 was uitgedeeld. Beide cijfersystemen
tenschappen meer negens en tienen zouden
Ik kreeg een 18. Teleurstellend, aangezien eervond en vind ik afkeurenswaardig. We werken met een schaal van 0 tot 10 en dat betekent
dat iemand een 0 kan halen of een 10 en alles
daartussenin. Teveel nullen of tienen zeggen iets lelijks over het tentamen. En misschien nog iets anders. Wie nooit hoger dan een zeven geeft, beseft onvoldoende waarvoor een tentamen
bedoeld is. Wie hoger dan een tien geeft eveneens.
Prof. dr. W. van den Akker
dat de docenten van de Faculteit Geesteswe-
moeten geven. Ook zouden meer studenten in aanmerking moeten komen voor het predicaat ‘cum laude’. Maar worden studenten daar nou
echt wijzer van? Het resultaat is dat ´zesjescultuur´ over een aantal jaren ´zeventjescultuur´ heet. Een achterliggend argument van de
auteur is ´het beroepsleven´. De maatschappelijke reputatie van een academische opleiding (en van de betreffende academici) is evenwel
niet gebaseerd op het gemak waarmee tienen en cum laudes worden uitgedeeld. Integen-
deel. Die reputatie is gebaseerd op inhoud en kwaliteit.
Prof. dr. D. Hellema
een Interview met Hans Jaap Melissen
GEESTDRIFT december 2011 17
Oorlog? Pak je paspoort maar!
Waarom een verslaggever vrijwillig naar een conflictgebied reist
hoe er verslag werd gedaan van de Golfoorlog in 1991 en dacht: dat kan ik ook, misschien wel beter. Zodoende is hij sinds 1995 correspondent bij de Wereldomroep en doet hij daarnaast ook regelmatig verslag voor de NOS.
Voor zijn werk reist hij vaak vrijwillig
naar gevaarlijke gebieden, zoals Irak en Afghanistan. Vaak doet hij dat unembedded, dat wil zeggen dat hij niet onder begeleiding en bescherming van het leger reist. “Als je met de troepen meegaat, worden er beperkingen opgelegd. Met name het Nederlandse leger in Uruzgan wilde alles lezen en zelfs dingen schrappen. Dat vind ik in strijd met het journalistiek handelen.”
Oorlogscorrespondent Hans Jaap
Melissen van de Wereldomroep komt op de meest gevaarlijke plekken ter wereld
en blijft ijzig kalm als hij onder vuur wordt
Bovendien valt het volgens hem best mee met het gevaar in zulke gebieden. “In de media lees je alleen maar over de bom-
”Ik zag op internet hoe mijn tolk onthoofd werd. Dat was het dieptepunt van mijn carrière”
aanslagen en de doden, waardoor er een verdichting van de werkelijkheid ontstaat. Als je dan in dat land komt, zie je pas de echte werkelijkheid: mensen eten op terrasjes of gaan naar de bioscoop.”
Door Claudia Aldenkamp
Onder vuur
Toch heeft Melissen regelmatig momenten meegemaakt waarop het in één klap over
foto’s: privébezit
16
den wel grensbewakers, maar die hielden me niet tegen. ‘Als je dood wil, dan zoek je het maar uit’, zeiden ze. Het was twee uur ’s nachts en ik ben met mijn twee rolkoffers gewoon gaan lopen. Hoe gevaarlijk kan het zijn, dacht ik.” Hij kreeg een lift in een auto die op weg was naar Benghazi, de eerste stad die gevallen was. “Dat was een fantastische rit: met snelheden van 190 kilometer per uur door een net bevrijd
Als Hans Jaap Melissen (1968) half oktober
en uit had kunnen zijn. In Irak bijvoorbeeld,
aanschuift voor het interview, is hij net een
toen hij op pad was met een Amerikaanse
paar weken terug uit Libië. Zulke reizen te-
patrouille dat zo slecht georganiseerd was
terse journalist, denkt Melissen. “Voor mijn
volgens mij was het niet alleen eten.”
rug naar Nederland noemt de oorlogscor-
dat ze een beschieting niet zagen aanko-
eigen veiligheid kon ik daar beter even
respondent een soort interbellum. Hij gaat
men. Melissen had het wel door en redde
niet opduiken.”
vrijd, dus zullen de verslaggevers ook weer
wel weer terug, want de revolutie is nog
zo hun levens. Of recentelijk in Libië waar
niet voorbij. “Door de Arabische Lente is
hij in de overgenomen compound van
Gewoon lopen
wel Melissen zulke journalistieke opper-
de strijd op heel veel plekken nog niet af-
Kadhafi onder vuur werd genomen. Op
Begin dit jaar groeide de onrust in enkele
vlakkigheid afkeurt, is ook hij afhankelijk
gelopen; het is een soort snoepwinkel aan
dat moment deed hij net een kruisgesprek
Arabische en Noord-Afrikaanse landen uit
van het buitenlandbudget van zijn baas. De
verhalen.” Hij heeft gelijk: een week na dit
met het NOS Journaal; drie kwartier dacht
tot de Arabische Lente. Melissen was net
Wereldomroep zal door de bezuinigingen
interview berichten de media dat Kadhafi
de buitenlandredactie dat hij misschien
klaar met de promotie van zijn boek Haïti,
enorm uitgekleed worden, waardoor de
dood is. Melissen zit die middag als expert
gewond was, of erger. Maar bang, dat is hij
een ramp voor journalisten en dacht: wat
positie van Melissen ook onzeker is.
in de studio van het NOS Journaal.
zelden. “Voor mij is het gewoon mijn werk;
nu? “Toen was daar ineens die Arabische
len met eten. Tenminste, dat zei hij, maar Libië is sinds 23 oktober officieel be-
verder reizen naar de volgende ramp. Hoe-
Melissen studeerde Engels aan de
ik zoek het gevaar op. Dat is anders dan
Lente als een geschenk uit de hemel”, zegt
Universiteit Utrecht met als hoofdrichting
dat het je overkomt. Ik word wel eens on-
de verslaggever. Dat klinkt vreemd, aange-
Amerikanistiek en werkte tijdens zijn studie
verwachts wakker door een rare gruwelijke
zien zijn vriendin pas bevallen was van een
droom, maar dat is volgens mij gewoon
zoontje en hij toen naar de onrust in het
mijn manier van verwerken.”
Midden-Oosten moest. Maar zo’n vreemde
Hij houdt van de landen waar hij is ge-
beslissing was het niet, vertelt hij. “Ik wilde
weest. Haïti was voor de aardbeving van
gewoon gaan, dat deed ik al jaren en in
2010 al één van zijn favoriete bestemmin-
onze relatie is dat geen enkel probleem.
gen, zelfs voor vakanties, en ook in Irak
Mijn vriendin wist ook dat ik zou gaan, daar
komt hij graag. Maar hoe speciaal Irak ook
hoefde geen discussie aan gewijd te wor-
voor hem is, enkele jaren geleden durfde
den. Zo zit ik nu eenmaal in elkaar.”
hij zich maanden niet in dat land te verto-
nen. Vlak nadat hij weg was gegaan, werd
was vervolgens de eerste Nederlandse cor-
bij een lokaal radiostation. Later werkte hij
zijn tolk onthoofd. “Ik heb de beelden op
respondent die in Libië was toen daar de
bij de regionale omroep Radio Utrecht,
internet gezien. Dat was het dieptepunt
onrust begon. Hij was toen net even terug
maar de beperkingen van de regio beknel-
van mijn carrière.” De tolk is mogelijk ge-
in Nederland, maar boekte een vlucht om
den hem. De jonge radioverslaggever zag
pakt voor zijn samenwerking met een wes-
via Egypte de grens over te gaan. “Er ston-
“Ik zoek het gevaar op, dat is anders dan dat het je overkomt”
land. De chauffeur bevoorraadde de rebel-
Melissen deed verslag vanuit Egypte en
Hans Jaap Melissen Hans Jaap Melissen (1968) werkt als radioverslaggever voor de Wereldomroep en als freelancer voor o.a. NOS, Nieuwsuur, Pauw en Witteman en Radio 2. In 2010 verscheen zijn boek Haïti, een ramp voor journalisten, waarin hij kritiek levert op hoe media berichten over rampen en noemt de snelheid waarmee journalisten van de ene crisis naar de andere reizen zelfs ‘rampenporno’.
DOCENTENCOLUMN
Nu ik schrijf aan de vooravond van de klimaatconferentie van de Verenigde Naties in Durban (28 november – 9 december 2011), is het wellicht goed ieders aandacht opnieuw te vestigen op de grootste uitdaging die de mensheid de komende decennia op de proef stelt. Vóór de industriële revolutie was het CO2-gehalte in de atmosfeer meer dan 10.000 jaar constant
TenPages verkoopt aandelen in boeken
rond de 280 deeltjes per miljoen (ppm). De productie van CO2 door vulkaanuitbarstingen, bosbranden en ademhaling door levende wezens was in evenwicht met de absorptie ervan. Dit evenwicht wordt in toenemende mate verstoord door menselijke CO2-productie, voornamelijk door gebruik van fossiele brandstoffen, terwijl ontbossing de absorptie ervan vermindert. Het gevolg is een toenemende stijging van het CO2 gehalte, dat inmiddels tegen de 400 ppm bedraagt. Schattingen van klimaatgevoeligheid leren ons dat het CO2-gehalte niet boven de 450 ppm moet komen wil de temperatuur op Aarde niet onaanvaardbaar stijgen. Regeringen blijken echter niet van zins of in staat de vereiste maatregelen te nemen. Daarom heeft het Internationale Energie Agentschap op 9 november in zijn World Energy Outlook 2011 nog eens de alarmklok geluid. Waarom doen
GEESTDRIFT december 2011 19
Kafka wordt kapitalist
Durban en daarna
“We horen onze regering nauwelijks meer over CO2uitstoot”
In Nederland zijn er naar schatting één miljoen mensen actief
op schrijfgebied. Eén op de zes daarvan heeft ook de ambitie om zijn of haar werk uit te geven, maar dat is vaak lastig. Een
nieuwe manier zijn om je boek aan de man te brengen is crowdfunding. Uitgeverij TenPages timmert flink aan de weg met dat
regeringen dan te weinig aan dit immense probleem? Twee vergelijkingen kunnen
concept.
de omvang van het probleem duidelijk maken. In 1973 onderzochten apothekers Frank Sherwood en Mario Molina, het destructieve effect van CFK’s op de ozonlaag. Fabrikanten van drijfgassen die CFK’s bevatten
Door Joost van Zoest
trachtten dit wetenschappelijke onderzoek zwart te maken. Zo verklaarde de voorzitter van de raad van bestuur van DuPont dat de bedreiging van de ozonlaag door CFK’s “een science fiction verhaal” was, en
euro en gaat het goed met de uitgeverij: “We zitten tegen winstgevendheid aan.
“volslagen onzin”.
Misschien heb jij ook wel een schitterende
Sommige maanden maken we winst, maar
Toch lukte het de internationale gemeenschap in 1987 het verdrag van Wenen te sluiten dat beoogde de
roman op de plank liggen, maar als je die
omdat we nog steeds een start-up zijn,
ozonlaag te beschermen. Waarom slaagde internationale samenwerking toen wel en boekt ze vooralsnog te weinig succes bij het probleem van de CO2-uitstoot? Kort gezegd: CFK’s zijn relatief gemakkelijk vervang-
opstuurt naar tien verschillende uitgeverij-
zijn sommige maanden ook moeilijk. Het
en, krijg je waarschijnlijk tien dezelfde stan-
grootste succes tot nu toe was Zo Zuidas,
baar en werden door een beperkt aantal fabrieken geproduceerd, terwijl het gebruik van fossiele brandstof-
daard afwijzingen terug. Crowdfunding kan
een spraakmakend boek van drie jonge
fen ons leven en de industrie geheel doordringt. Vervanging ervan vereist dus een ingrijpende technologi-
een uitweg uit die doodlopende straat zijn.
Zuidas-vrouwen over overwerk en achter-
sche revolutie die stuit op hardnekkige weerstand van ons allemaal. En in de VS, die het voortouw zouden
Voor wie het nog niet weet: crowdfunding
moeten nemen, bepaalt de industriële obstructie in sterke mate het regeringsbeleid. Een tweede vergelijking is die tussen het probleem van de CO2-uitstoot en de zogenaamde “Tragedy of the
is ‘de gezamenlijke bereidheid van een kri-
klap in de Amsterdamse kantoorjungle.” Maar waarom zouden particulieren ei-
tische massa om financieel te participeren
genlijk een aandeel kopen? Bij TenPages
Commons”. Het is in het individuele korte-termijn belang van elke boer om een extra koe te laten grazen
in de totstandkoming van een individueel
worden alle aandeelhouders genoemd
op het gemeenschappelijke perceel ook al zal dit de beperkte grasvoorraad uitputten. Maar de boeren ken-
project.’ Op het gebied van kunst en cul-
op de laatste pagina van het boek. Dat is
nen elkaar, de beperktheid van hun gemeenschappelijk bezit is te begrijpen, het uiteindelijke desastreuze
tuur bieden bijvoorbeeld Cinecrowd (film)
leuk, maar de aandeelhouders krijgen ook
effect treft hen allen, en het aantal belanghebbenden is te overzien. Samenwerking is dus niet onwaarschijnlijk. Hoe anders is dit bij het probleem van de CO2-uitstoot. Hier liggen veroorzaker en getroffene ver
Voordekunst (kunst) en Ten Pages (boeken)
een deel van de opbrengst van het boek.
artiesten de kans hun project voor het
Ten Pages gebruikt daarvoor de volgende
uiteen en kennen elkaar niet. De veroorzaking van de schade is bovendien gefragmenteerd doordat wij
voetlicht te brengen. Particulieren kunnen
rekensom: een aandeelhouder verdient
allemaal aan de uitstoot bijdragen. Er bestaat geen wereldregering die overtreders van gemaakte afspraken
aandelen kopen en als er voldoende geld
per aandeel 1/2000e x 10 % x verkoopprijs
bestraft en de grootste schade zal zich pas voordoen nadat veel van de veroorzakers overleden zijn, terwijl
is verzameld, krijgt het project groen licht.
x aantal verkochte exemplaren. In het al-
het klimaatprobleem steeds moeilijker oplosbaar wordt naarmate we later ingrijpen.
Bij TenPages werkt het als volgt: aan-
lerbeste geval koop je een aandeel van de
Al deze en andere factoren maken het verleidelijk de kop in het zand te steken of de resultaten van de
stormende auteurs zetten de eerste tien
volgende Kluun, die één miljoen exempla-
klimaatwetenschappen botweg te ontkennen. Zo horen we onze huidige regering nauwelijks meer over CO2-uitstoot. Het lijkt me een morele plicht van elke volwassen burger zich grondig te informeren over het
pagina’s van hun manuscript in de etalage.
ren verkocht van zijn debuutroman. Bij een
Geïnteresseerden kunnen aandelen kopen,
verkoopprijs van vijftien euro levert dat
klimaatprobleem en druk uit te oefenen op de politiek om het boven aan de agenda te zetten.
voor vijf euro per stuk. Als er van het ma-
750 euro op, per aandeel. Een meer realis-
nuscript binnen vier maanden tweeduizend
tisch scenario is het geval van Zo Zuidas,
aandelen zijn verkocht, wordt het boek ge-
dat twintig euro kost en waarvan inmid-
publiceerd bij een gerenommeerde uitge-
dels 12.000 exemplaren over de toonbank
verij. TenPages werd begin 2010 opgezet
gingen. Per aandeel wordt er dan twaalf
door Valentine van der Lande. Zij vertelt
euro uitgekeerd. Je hebt vijf euro voor het
over de eerste uitgave van TenPages, Ik
aandeel betaald, dus dat betekent zeven
date maar wat van Suzanne Buis: “Dat was
euro winst. En mocht het boek waarin jij
een sprong in het diepe. Maar we bleven
aandelen hebt gekocht geen tweeduizend
drijven. Inmiddels zijn er 775 exempla-
aandelen afzetten, dan krijg je vier euro
ren van verkocht.” Tot nu toe haalden 49
van je oorspronkelijke investering terug.
herman philipse Herman Philipse (1951) is hoogleraar wijsbegeerte aan de UU. Tevens publiceert hij regelmatig in NRC Handelsblad over actuele onderwerpen. Foto’s: TenPages
18
manuscripten de drempel van tienduizend
GEESTDRIFT december 2011 21
20
Wat wil je later worden?
Verzamel een tijd lang alle kranten- en tijdschriftartikelen die je met interesse gelezen hebt; Zoek op welke vakken je gevolgd hebt tijdens je studie en probeer je te herinneren welke onderdelen je daaraan in-
Illustratie: Tessa Kwee
vinden, doe je bijvoorbeeld zo:
Een stappenplan
teressant vond of wat je leuk vond om te doen; Vraag aan je vrienden of familie wat zij denken dat jouw vaardigheden en interesses zijn; Bedenk welke dingen je elke dag met plezier doet. Stap 4: Orden
De vraag “Wat kun je met die studie?” kan hard
Als het goed is heb je nu een grote hoe-
aankomen. Want hoewel de meeste studenten
veelheid aan informatie over jezelf. Sorteer deze gegevens in waar je wel, waar je
kiezen voor een studie omdat die hen interes-
niet en waar je misschien mee verder wilt.
seert, weten ze maar al te goed dat ze vroeg of
Denk ook na
laat moeten nadenken over de vraag: “Hoe ga
len dat je woon- en werkomgeving eruit
ik later mijn boterham verdienen?”
Door Lauren Smits
over hoe belangrijk je
salaris en vrije tijd vindt en hoe je zou wilziet. Als je na je studie graag in Amsterdam wilt wonen, moet je dat meenemen. Stap 2: Focus
Ook als je het belangrijk vindt om veel te
Om te weten wat je
verdienen of als je met een bepaald type
Je studententijd is bij uitstek de tijd om
wilt, moet je jezelf
mensen wilt samenwerken, moet je dat in
over je carrière na te denken. Vanaf je
beter leren kennen.
acht nemen.
twintigste is je brein in staat overzicht te
De twee belang-
verkrijgen over de kennis die je hebt. Bo-
rijkste vragen die
riete vaardigheden en interessegebieden
vendien heb je beter inzicht gekregen in
je volgens Bolles
verwerkt en je wensen als het gaat om wo-
de wereld en jezelf. Je bent niet meer die
kunt
nen, werken en salaris.
naïeve middelbare scholier. Sommige stu-
stellen
om
Maak een overzicht waarin je je favo-
te ontdekken wat
denten maken hier gebruik van en weten
je later voor werk wilt
in grote lijnen waar ze het liefst terecht wil-
Bedenk op basis van dit overzicht welke
len komen. Veel studenten hebben echter
gaan doen, zijn: Welke overdraagbare vaardigheden vind
helemaal geen zin om daarover na te den-
je leuk om te doen of wil je graag leren?
beurs bezoeken of de websites van po-
Stap 5: Bedenk mogelijke beroepen
banen hierbij zouden kunnen passen. Een
ken, of weten niet waar ze moeten begin-
ondenkbaar dat je, na het serieus door-
Overdraagbare vaardigheden zijn vaardig-
tentiële werkgevers bekijken kan daarbij
nen.
werken van één goed loopbaanboek, het
heden die je in verschillende situaties kunt
helpen. Maak zoveel mogelijk combina-
Dat het toch nuttig is om met je toe-
licht al ziet.” Een dergelijk loopbaanboek
toepassen, denk daarbij aan analytisch
ties van vaardigheden en interesses en
komst bezig te zijn, blijkt uit het Nationale
is dat van Richard N. Bolles. De eerste edi-
denken, conflicten oplossen of pakkend
maak zo een lijst van mogelijke beroepen.
Werkonderzoek 2011 van Jobtrack.nl dat
tie van zijn boek Welke kleur heeft jouw
schrijven. Het zijn die dingen die je tijdens
Streep de beroepen die je niet aanspreken
begin november verscheen. Uit dit onder-
parachute? verscheen in 1970 en is sinds-
je studie, werk of vrije tijd doet, waar je
uit je banenlijst weg. Als het goed is blij-
zoek blijkt dat 50% van de Nederlanders
dien het best verkochte boek over het
ven er nog een paar opties over.
een ander beroep zou kiezen, als ze op-
plannen van je carrière. Opdat je niet het
hart sneller van gaat kloppen. Welke kennisgebieden vind je interes-
nieuw voor de keuze stonden. Na decen-
hele boek door hoeft te ploegen, biedt
sant? Deze kennisgebieden kunnen uit
Stap 6: Doe praktijkervaring op
nia nog van baan veranderen doet men
Geestdrift je een doe-het-zelf stappenplan
je studie komen, bijvoorbeeld: Franse
Om zeker te weten of deze banen bij je
echter niet zo snel, omdat de financiële ze-
aan, geïnspireerd op het boek van Bolles.
kerheid dan in het geding komt. Velen be-
literatuur, de geschiedenis van de Mid-
passen, is het verstandig en leerzaam om
die die je doet, maar het is verstandig ook
deleeuwen, of moderne bouwkunst. Maar
een stage, bijbaan of vrijwilligerswerk te
houden liever hun vaste contract en salaris
Stap 1: Laat alle opties open
dingen die je daarbuiten interesseren mee
denk ook aan je dagelijks leven en wat je
doen in die branches. Dat geeft je inzicht
dan dat ze korten op hun uitgaven om bij-
Je boekt het meeste resultaat als je je in
te nemen. Dit kan originele combinaties op-
op straat en in de media interesseert: het
in wat het werk in de praktijk inhoudt.
voorbeeld een opleiding te volgen of een
je keuzes niet laat leiden door de studie
leveren en je bovendien een sterke positie
brouwen van bier, de verstedelijking van
functie met een lager salaris aan te ne-
die je doet. Dit klinkt misschien raar, maar
geven op de arbeidsmarkt. Werkgevers se-
de Randstad of het grote productaanbod
Nadenken over welk werk je wilt gaan
men. Econome Erica Verdegaal adviseert
je keuzegebied teveel afgrenzen kan een
lecteren niet alleen op opleiding, maar des
in de supermarkt.
doen kost tijd en energie, maar zie het
deze mensen in haar column in het NRC
belemmering zijn voor het vinden van je
te meer op getoonde interesse en passie. Je
Handelsblad van 5 november om een zelf-
droombaan. Waarschijnlijk zullen veel van
passie vinden is niet alleen leuk voor jezelf,
Stap 3: Verzamel informatie over jezelf
later aan je bureau zit te zeuren dat je een
hulpboek ter hand te nemen: “Het is niet
je interesses te maken hebben met de stu-
maar verhoogt ook je kans op een baan.
Antwoorden op bovengenoemde vragen
andere baan wilt!
als een investering: de kans is klein dat je
Proza
Zelfde plek, andere tijd
Bedorven vlinders
Door Claudia Aldenkamp
“Bullshit. Allemaal leuk en aardig, maar zoiets als wat jij beschrijft en meent te beleven bestaat kan laten.”
de deuren aan de Drift zijn dicht. Niets nieuws,
“Maar ze kan meer dan zes basisspelers van Oranje noemen, is evenzeer een Bourgondiër als ik
want in 1807 was dat ook zo toen een deel van
en….” “Ze houdt van lekker eten en drinken. Nog meer dooddoeners?”
de Drift omgetoverd werd tot het paleis van
“Ja. Deze heeft echt dingen gezien en meegemaakt. Wereldreizen en littekens. Alles.”
koning Lodewijk Napoleon, broer van Napoleon
“Zeker en vast. Maar wil je nou nog weten waarom het geen vlinders zijn?” “Je gelooft dat je verliefd bent en daarom zo’n ongekend aangenaam en tegelijkertijd ongemakkelijk gevoel in je buik voelt? Niets van dattum. Niet dat ik niet geloof dat je gevoelens voor deze kleine Thaise ontwikkelt, maar ik vind het haast verontrustend dat je denkt dat er een causaal verband tussen deze zaken bestaat.” “Hoezo?” “Omdat dit van naïviteit getuigt die kleine kinderen hebben. Geloven dat de moeder van Bambi het overleven zal. Dat werk. En dat terwijl je al tweeëndertig bent, Henny. Je zou beter moeten weten.”
De meeste panden aan de Drift hebben hun
ingangen sinds kort aan de achterkant zitten;
en bestond niet. En zal dat ook niet snel doen, vrees ik. Poep. Dat is het. En windjes die je niet
“Goed, verpest het maar.”
GEESTDRIFT december 2011 23
Toen de bibliotheek nog een paleisje was
Bonaparte.
Fotocredit: Het Utrechts Archief
22
Uiteindelijk hield de koning het bij Drift 27 tot en met 31 en de huizen aan de Wittevrouwenstraat tot aan de Keizerstraat; deze gebouwen moesten verbouwd en samengevoegd worden tot één vorstelijke woning. En dat moest zo snel mogelijk. Tachtig vaklieden waren niet genoeg. Er zouden uiteindelijk maar liefst tweehonderd man dag en
“Aha. Maar waarom komen die vlinders dan niet door mijn verliefdheid?” “Even ter controle. Als je bij haar slaapt, of zij bij jou in de buurt bent, ga je dan even vaak naar de wc als ze nergens te bekennen is?” “Ja, ik denk het wel.” “Neem je er ook de tijd voor? Haast en spoed doet de stoelgang zelden goed, dat is je hopelijk
De UBB in 1982. Rechts staan de poortgebouwen aan de Wittevrouwenstraat en links de kapel en de balzaal. Deze laatste zijn sinds 1820 in gebruik als bibliotheek. De poortgebouwen kwamen daar in 1960 bij. In 1975 kwam er een paviljoen op de binnenplaats, maar die is bij latere renovaties weer weggehaald.
nacht aan het werk zijn. De koning kwam ook vaak onverwachts kijken en moedigde dan aan om nog sneller te werken. Die haast om het metselwerk zo snel mogelijk droog te krijgen, leidde uiteindelijk
“Nee, misschien sla ik geen krantje open…”
Utrecht was een rustige stad in die tijd en de parti-
tot brand in een van de vertrekken. Doordat er drie gebouwen met elkaar verbonden
“Aha! Dit is het eerste bewijsstuk! Zijn jullie al zover dat jullie windjes laten in elkaars gezel-
culiere huizen aan de Drift waren statige grachten-
moesten worden, werden muren doorgebroken,
schap?”
panden, totdat de wispelturige koning Lodewijk
kamers vergroot en gangen aangelegd, met als re-
“Nee, dat zou walgelijk zijn.”
Napoleon besloot hofstad Den Haag te verlaten
sultaat: een doolhof. De deuren aan de Drift verdwe-
“Meer hoefde ik niet te weten. Aangezien jij een goede indruk wil maken op deze gepromo-
en zich te vestigen in Utrecht. Zijn tere gestel kon
nen en men kwam nu binnen via een grote poort
veerde afhaal Chinese, raak je verstopt in de buurt van wat jij denkt dat nummer één op de me-
het vochtige klimaat aan zee niet meer aan. Hij had
aan de Wittevrouwenstraat. Tegenwoordig fietsen
nukaart is. Dat is heel normaal en vast ook nog natuurlijk. Het is alleen onzin om te veronderstel-
gehoord dat het klimaat in Utrecht beter was, dus
we via die poort de binnenplaats van de huidige
len dat het hele vlindergebeuren tot stand komt door het gevoel wat ze in je los maakt. Het is
moest ook de hele regering mee verhuizen.
UBB op. Deze binnenplaats was toen nog een schit-
in feite niets meer dan een fysieke reactie. De vlinders waar je het gevoel door krijgt dat je een
De Utrechters waren sceptisch over wat, in eerste
puisterige vijftienjarige bent, dat zijn de windjes die je niet laat en de drollen die je niet legt.”
instantie, een gerucht leek. De koning zou immers
terend erf, aangelegd door stadsarchitect Zocher. Begin 1808 was de verbouwing grotendeels klaar
“Nu ben je niet alleen pervers, maar ook nog eens buitengewoon kwetsend.”
in 1806 ook al op bezoek komen, maar zegde
en de koning hield er enkele audiënties en recep-
“Laat me even voorspellen hoe dit verder gaat. Over een half jaar, of hoe lang deze onzin ook
op het laatste moment af omdat hij een badkuur
ties. Grote feesten konden er niet plaatsvinden,
mag duren, is er het soort gewenning ontstaan waardoor de gêne verdwijnt. Dan ben je weer je
moest nemen. De Utrechtse autoriteiten hadden
want daar waren de kamers te klein voor. Enkele
ranzige Jij en denk je dat die vlinders plaats hebben gemaakt voor liefde. Terwijl je maag opge-
een geweldige ontvangst gepland en wethouder
maanden later was de wispelturige Napoleon
lucht is dat hij weer naar welbevinden mag verteren.”
Eyck had zelfs zijn woning aan de Kromme Nieu-
Utrecht alweer zat en trok met zijn hele entou-
“Maar het is niet gevaarlijk? Dat ik er geen aandoening aan overhoud?”
wegracht verbouwd en opnieuw gemeubileerd om
rage naar Amsterdam, de nieuwe hofstad. Het
“Zolang zij die niet op je overbrengt lijkt me die kans erg klein. Een dergelijk geval is tot op
het beschikbaar te stellen als residentie.
paleis werd slechts een pied-à-terre waar onder
heden althans niet bekend.”
De geruchten werden sterker toen er panden aan
andere Napoleon Bonaparte en zijn vrouw in 1811
“Gelukkig maar.”
de Drift werden opgekocht. De koning wilde de
logeerden. In 1820 maakte de Universiteit van de
hele Drift tot zijn domein maken. De weduwe die
balzaal – waar nu de administratie zit – een ‘grote
op nummer 23 woonde gooide roet in het eten; zij
boekenzaal’ en nam in de loop van de tijd steeds
zou nooit en te nimmer haar huis verkopen.
meer van het gebouw over om uiteindelijk de
bekend?”
Aaron Mirck
Weet jij ook een plek in Utrecht met een bijzonder ver-
haal of een uitzonderlijke historie? Geef het door aan de redactie via
[email protected].
Alana Fermont (26) Foto: Joris Jehle
studeert Engelse
Taal- en Cultuur en
bevalt over ongeveer
twee maanden van haar eerste kindje.
Alana studeert voor twee nemen. De studieadviseur raadde me dit
Tijdens mijn middelbareschooltijd paste ik
aan. Zo kan ik wennen aan het moeder-
geregeld op, maar ik begreep niet dat ik
schap en een hechte band opbouwen met
duidelijke grenzen moest stellen. Een jaar
mijn kindje. Bovendien lijkt het me geen
werken als au pair heeft me dit bijgebracht
goed plan om twee weken na de bevalling
en me alvast luiers leren verschonen”,
al heen en weer te vliegen tussen colleges
lacht ze.
en de crèche, terwijl ik ’s nachts nauwe-
In het driekamer appartement waar Alana
Het schrikbeeld voor veel studentes, een
lijks slaap.” Zwanger zijn als studente
en haar man wonen, is in ieder geval
zwangerschap tijdens je studententijd, was
heeft daarnaast meer voordelen. “Laatst
ruimte voor de baby. “Onze studiekamer
voor Alana een bewuste keuze. “Vanwege
vertelde ik een docent dat mijn man en ik
wordt op het moment omgetoverd tot kin-
een genetische afwijking was het de vraag
over een paar maanden niet meer met z’n
derkamer. Dit weekend gaan we naar IKEA
of, en hoe snel ik zwanger zou kunnen
tweetjes op vakantie kunnen vanwege de
om de meubels voor het kinderkamertje
worden. Bovendien is mijn man al 32 en
baby, en kreeg ik met gemak een weekje
te kopen.”
hij wilde niet te oud vader worden. Met
vrij om naar Barcelona te gaan.”
Zwangere studentes zijn in Nederland een
een kindje wachten om slechts praktische
Omdat haar man 36 uur per week werkt,
uitzondering, maar Alana heeft nauwelijks
redenen, zoals een studie en beperkte
zal Alana tijdens haar master veel zorg
negatieve reacties gekregen van haar om-
financiële middelen, wilden we niet. Maar
voor de baby op zich nemen. Haar ouders
geving. “Alleen toen ik mijn vader belde,
dat het zo snel raak was, hadden we niet
wonen in Amerika, en ook de ouders
was de eerste vraag die hij stelde: ‘Was
verwacht.”
van haar man zijn niet in staat veel op te
het een ongelukje?’ Dat was even slikken.
Het aftellen is inmiddels begonnen, vertelt
passen. Hoe ze dit gaat plannen? “Niets
Gelukkig is ook hij er inmiddels heel blij
Alana, met één hand op haar flinke buik.
in het leven valt te plannen, we zullen het
mee. Van medestudenten krijg ik weinig
Eind januari zal ze bevallen van haar eerste
zien. Ik wil in ieder geval niet zo’n moeder
reactie op mijn zwangerschap, enkele
kindje. Ze hoopt dan haar pre-master
worden die haar kind voor de televisie
geïnteresseerden vragen me wel eens wat,
afgerond te hebben, maar met haar
zet om vervolgens haar eigen zaken te
anderen zie ik soms kijken tijdens college.
master zal ze nog even moeten wachten.
regelen.”
Of ze over me praten, zou ik niet weten.
“Maar de timing van een zwangerschap is
Alana komt oorspronkelijk uit Amerika,
Wat ik zelf erg leuk vind, is dat het kindje
nooit perfect; er is altijd zo veel te doen.
maar woont in Nederland sinds ze hier op
af en toe schopt tijdens college. De baby
Ik heb nu de mogelijkheid om tussen mijn
haar twintigste als au pair ging werken. “Ik
vindt het vast een interessant college,
pre-master en master een halfjaar vrij te
was eigenlijk nooit zo goed met kinderen.
grap ik dan.”
Door Floor Zweerink
