Juni · Juli · Augustus 2015 { Afgiftekantoor Brussel X · P3A9185 } nr. 23
VOOR WIE PLANNEN VAN HET ZUIDEN STEUNT
Lang leve familiale landbouw! ■ Terugblik: hoe voerde jij campagne? ■ Marco’s droom wordt waar ■
www.broederlijkdelen.be
EditO
Wij zijn boeren en willen dat blijven! Al twintig jaar zijn we boeren. En we doen het nog altijd graag. We werken elke dag in de natuur. We zijn vrij om ons werk in te delen zoals wij zelf willen. En we zijn altijd thuis voor de kinderen. De ideale job dus, zo lijkt wel! Toch botsen we op heel wat moeilijkheden. Soms vrezen we voor de toekomst. Tijdens de campagne van Broederlijk Delen dit voorjaar ontmoetten we Ligia uit Peru. We herkenden veel in elkaars ervaringen. Ligia’s verhaal over de boeren in Peru trof ons. Grote mijnbouwbedrijven ontnemen hen hun hele toekomst. Want zonder grond en water is een boer niets. De macht van het geld is een macht waar je als boer niet tegenop kunt. Ook in België is het moeilijk om als familiale landbouwer op te boksen tegen de industriële landbouw. Zo zijn er verwerkingsbedrijven van aardappelen die enorme winsten maken. Met die winst kopen zij landbouwgrond op. Die laten ze bewerken door loonwerkers. Zo blijft er geen grond meer over voor familiale landbouwers.
2
Als boer krijgen we ook weinig geld voor onze gewassen. Daarom zijn wij lid van coöperaties. Voor onze pootaardappelen zijn wij aangesloten bij Pocowest. Samen met vijf andere boeren delen we koelkasten om ons pootgoed te bewaren. We gebruiken ook samen machines om de aardappelen te sorteren en te verpakken. Dat bespaart ons heel wat geld. Hier was Ligia erg in geïnteresseerd. Ook in Peru zijn ze op zoek naar manieren waarop boeren beter kunnen samenwerken. En zo het hoofd kunnen bieden aan grootmachten.
Ook de steeds veranderende en steeds strengere wetgeving maakt het leven voor ons, de kleine boeren, niet makkelijk. Uiteraard willen wij dat onze producten gezond zijn voor de mens. Uiteraard willen wij zorgen voor de natuur. Zonder de natuur kunnen wij niet boeren. Maar doordat de regels voortdurend veranderen, moeten wij steeds meer investeren in onze infrastructuur. Terwijl deze investeringen geen grotere winst opleveren. Want de prijs voor onze producten blijft dezelfde. Ook in Peru staat de wet niet altijd aan de kant van de boeren. Ligia zei dat de overheid geen respect heeft voor de gewone boeren.
Ondanks alles dromen we van de toekomst op onze boerderij, ’t Klokhof. Als je je kan specialiseren, zoals wij met onze pootaardappelen, maak je nog kans! Wim Verdonck en Regine Vermès
INHOUD Lang leve familiale landbouw! 4 Terugblik: hoe voerde jij campagne? 8 Marco’s droom wordt waar
12
Woordzoeker
14
Inspiratie
15
Groeten uit België
16
nieuwtjes RUBRIEK
Op inleefreis naar Colombia en Senegal Een unieke ontmoeting met het Zuiden. Dat is het doel van de inleefreizen van Broederlijk Delen. Colombia en Senegal zijn deze zomer de eindbestemmingen. In juli vertrekt een enthousiaste groep naar Colombia. Daar leren ze het campagneland van 2016 kennen. Ze vinden een nieuwe thuis bij een Colombiaans gastgezin en ervaren hoe zij in het leven staan. Enkele dagen later vertrekt een groep studenten naar Senegal, vergezeld door onze collega Marine. Zij zal samen met de studenten het dagelijkse leven in Senegal ervaren. Ook bezoeken ze enkele lokale organisaties waarmee we samenwerken. Hun belevenissen kan je volgen op keepupthespirit. be/tag/senegal-2015/ Drie weken lang dompelen beide groepen zich onder in de lokale cultuur. Ze leven samen met de plaatselijke bevolking en ontdekken hoe zij hun plannen waarmaken. Bovendien maken ze op een unieke manier kennis met het werk van Broederlijk Delen.
Action/2015: laat zien dat je ’t meent!
Jaarverslag 2014: Broederlijk Delen in woord en beeld
NOV Save the date!
In september 2015 beslissen de wereldleiders over een nieuwe set duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. De opvolgers van de Millenniumdoelstellingen. Een historische kans om onze politici duidelijk te maken dat we een ambitieus wereldplan verwachten. Action/2015 roept op om in actie te schieten en de doelstellingen te verscherpen. Laat zien dat je ’t meent, en teken de petitie op www.action2015.be/petitie.
Inleefreis in Senegal, 2014.
Eind dit jaar vinden in Parijs cruciale internationale klimaatonderhandelingen plaats. Broederlijk Delen roept iedereen op om zondag 29 november mee te stappen in de klimaatmars in Parijs. En daar, samen met 10.000 andere Belgen, op te roepen voor een solidaire en daadkrachtige aanpak van het klimaatprobleem.
Benieuwd naar de resultaten van de campagne 2014, de cijfers en onze verwezenlijkingen? Je kan het jaarverslag nu online bekijken op: www.broederlijkdelen.be/ wat-we-doen/jaarverslag.
JAARVERSLAG 2014
Meer info volgt. Inschrijven voor de Broederlijk Delenbus naar Parijs kan via muriel.
[email protected].
3
Dossier
Lang leve familiale landbouw
“Uiteindelijk leven alle families ter wereld dankzij de landbouw. Het geeft ons te eten, kleding en noem maar op. Daarom gaat het ook iedereen aan. De boeren moeten het hart zijn van alles wat we doen. Ons werk bestaat erin de boeren te ondersteunen in hun eigen ontwikkelingsprocessen.” Die uitspraak deed Dirk Vermeyen. Hij werkt in Haïti voor Broederlijk Delen. Hij vertelde dit naar aanleiding van een bijeenkomst begin dit jaar in Burkina Faso. Broederlijk Delen organiseerde daar een seminarie rond familiale landbouw in de hoofdstad Ouagadougou.
Drie continenten ontmoetten elkaar Partnerorganisaties en medewerkers van Broederlijk Delen uit Afrika, België en Latijns-Amerika kwamen op 26 januari samen in Burkina Faso om ideeën uit te wisselen: over de uitdagingen van het huidige voedselsysteem en familiale landbouw als antwoord hierop. Dat is kleinschalige landbouw met respect voor mens en milieu. Grondstoffen worden duurzaam gebruikt. Kleine boeren kunnen genoeg voedsel telen voor hun families om een waardig leven te leiden.
Debat over waardig leven Vertrekkend van de uitdagingen voor familiale landbouw in verschillende streken, kwam er al snel een breder debat op gang over ‘waardig leven op het Afrikaanse platteland’. Sociale en politieke elementen kwamen aan bod. En heel wat andere aspecten die ook relevant zijn voor Latijns-Amerika en voor België/Europa.
Streven naar meer gelijkheid Daarnaast klonk er een duidelijke oproep tot streven naar meer gelijkheid en gelijkwaardigheid, op alle niveaus. In het huishouden, tussen man en vrouw, jong en oud. Tot in de internationale handelsverdragen. De inbreng van de deelnemers uit Latijns-Amerika gaf een aparte dimensie aan het verhaal. Uiteindelijk blijken er heel wat meer elementen parallel te lopen, dan dat er tegenstellingen zijn.
Kijkje bij de Burkinese buren … vanuit Colombia “Het waren twee intense weken met uitwisselingen, ontmoetingen en ontdekkingen. Van alle discussies rond familiale landbouw interesseerde me in het bijzonder de toegang tot land, water, zaden en de kennis van boeren.” Enkele sterke uitspraken van boerenleiders - mannen en vrouwen - blijven me nog steeds bij. 4
Dossier
De uitwisseling van kennis, ervaringen en gebruiken tussen de continenten werd heel concreet bij de symbolische zadenruil. En ook toen de deelnemers de smaak en kracht konden ontdekken van coca, een heilige plant voor de inheemse bevolking van Zuid-Amerika.
Afrikaanse levenskracht, bron van hoop “De terreinbezoeken raakten mij. Het was de eerste keer dat ik de extreme droogte zag waar de boeren mee kampen in de Sahel. Het contrast met de levenskracht van de plattelandsbewoners en -organisaties is groot. Het leek me een grote bron van hoop. In het dorp Koumbri bijvoorbeeld nemen de dorpsbewoners hun eigen lot in handen. Hoewel ze in ongunstige omstandigheden leven met een groot watergebrek en extreme bodemerosie, zijn ze gehecht aan hun land. Ze ontwikkelden de nodige technische en menselijke kennis voor een ‘beter leven’. Een Afrikaanse versie van het concept ‘Buen Vivir’ van de Andeslanden!” Emmanuel Raison, medewerker Broederlijk Delen in Colombia.
vanuit Oeganda “Met professor Fabio Lozano uit Colombia en Grégoire Assen Ndah, adviseur Financieel Beheer in CongoKinshasa, trokken we naar de partnerorganisatie ADIF in het noorden van Burkina Faso. Eens buiten de hoofdstad Ouagadougou valt pas echt op hoe droog en dunbevolkt het land is. Voedselschaarste lijkt onvermijdelijk.
Dor, maar toch … De vrouwengroepen van onze partnerorganisatie ADIF kunnen overleven in dit dorre gebied door het vetmesten van schapen voor de verkoop. Ze zetten zich met veel wilskracht in om een positieve verandering te geven aan hun leven. Ze streven hun eigen doelen na zonder zich afhankelijk te maken van buitenlandse hulp.” Jozef Serneels, medewerker Broederlijk Delen in Oeganda.
Vanuit Haïti Michel, een medewerker van onze Haïtiaanse partnerorganisatie SJW, zette voor de eerste keer voet op Afrikaanse bodem: “Er bestaan grote verschillen, maar tegelijkertijd ook heel wat gemeenschappelijke punten. De toegang tot grond vormt in bijna elk land een probleem, net zoals de overheid die geen interesse heeft in familiale landbouw.”
Familiale landbouw is meer dan je denkt “Ik sta versteld van de impact die familiale landbouw heeft”, gaat Michel verder. “Familiale landbouw gaat niet alleen over werk op het veld. Ook thema’s als onderwijs, gezondheidszorg, sociaal weefsel, ecologie en politiek zijn er heel sterk mee verbonden. De familie te eten geven is ongetwijfeld hoofdzaak. Maar daarnaast speelt familiale landbouw een fundamentele rol bij de bescherming van natuur en leefmilieu. Het is immers een duurzame vorm van aan landbouw doen. In tegenstelling tot industriële landbouw die
5
Dossier
overvloedig gebruikmaakt van chemische producten. De negatieve gevolgen daarvan zullen in de toekomst zichtbaar worden. Is het niet verbazend dat 70 % van de wereldbevolking van familiale landbouw leeft terwijl dat die nog geen 30 % van de vruchtbare gronden inneemt?” Michel, medewerker partnerorganisatie SJW in Haïti.
Salif uit Burkina Faso, manager tegen honger In 2007 werd niet een zakenman in pak, maar een boer uit het dorpje Boulzoma in Burkina Faso door Broederlijk Delen uitgeroepen tot manager van het jaar. Salif Ouedraogo dankte deze eer aan de indrukwekkende manier waarop hij met hulp van onze lokale partnerorganisatie, de Unie van Naamgroepen van Koumbri, in het droge noorden van Burkina Faso de oprukkende woestijn en de honger in zijn gemeenschap wist te keren.
Honger lag op de loer Het harde werk van Salif en zijn collega-boeren leidde tot grote veranderingen in de provincie Yatenga. De meer dan 7.000 leden van de Naamgroepen legden lange rijen grote stenen aan in de velden. Die zorgen ervoor dat het regenwater niet meteen wegspoelt naar lagergelegen gebieden en alle vruchtbare grond
6
en zaden meeneemt. De verbeterde landbouwtechnieken zorgen voor een hogere productie van granen en een vermindering van de honger die altijd op de loer ligt in deze regio. Sinds 2007 is Salif niet stil blijven zitten. Vroeger waren er nog lange periodes waarin de graanschuur leeg was. Nu kan Salif zijn gezin het hele jaar van voedsel voorzien. Zelfs in de twee maanden dat de eigen graanvoorraad uitgeput is, kan hij eten kopen met de opbrengsten van de veeteelt en tuinbouw.
Innovatie sluit aan bij lokale noden De organisatie beperkt zich niet tot ondersteuning van landbouwprojecten en woestijnbestrijding. Ontwikkeling wordt gezien als een geïntegreerd proces. Als je ziek bent, kan je niet op het land werken om in je basisbehoeften te voorzien. Of je hebt geen goed overzicht van inkomsten en uitgaven wanneer je niet kunt lezen of schrijven. De Unie is dan ook actief op het gebied van gezondheidszorg en alfabetisering.
Doorbreken van rolpatronen Moustapha Ouedraogo, secretaris van de Unie, legt uit hoe ze inzetten op het doorbreken van rolpatronen: “Traditioneel is er weinig overleg tussen de leden van het huishouden. De man heeft de sleutel van de graanschuur en de man bepaalt welke uitgaven gebeuren. Hij geeft de vrouw geld als ze iets nodig heeft. Maar er zijn ook huishoudens waarin de vrouw in geen vijftien jaar nieuwe kleren heeft kunnen kopen. In
Dossier
sommige gevallen gaat de man op zoek naar werk zonder iets achter te laten voor de vrouw. Zij moet zich dan zien te redden met haar kinderen. Dit moet worden doorbroken.”
Geen geld voor een balpen … Een nieuwe aanpak van de Unie van Naamgroepen, la Vie de Bon Ménage gedoopt, richt zich op het bevorderen van een dialoog binnen het gezin. Salif, zijn twee vrouwen, negen kinderen en zijn inwonende moeder overleggen nu minstens één keer in de drie maanden om grote uitgaven te plannen en de verschillende taken binnen het huishouden te verdelen. Voor Aguera, de eerste vrouw van Salif, betekent het dat ze een grotere autonomie heeft, ook wanneer haar man van huis is: “Ik kan nu zelf beslissen om bepaalde uitgaven te doen. Als mijn zoon van school komt en hij heeft een nieuwe pen nodig, dan kan ik die nu voor hem kopen. Ook wanneer Salif niet thuis is.”
De nieuwe aanpak inspireert De zichtbare veranderingen binnen het huishouden van Salif leiden tot nieuwsgierigheid bij andere mensen binnen de gemeenschap. Aguera legt uit dat vrouwen zien dat ze overlegt met haar man: “Ze vragen me hoe het komt dat mijn man samen met ons gaat zitten en overlegt over de verdeling van de taken en de planning van uitgaven. Zij spreken nooit met hun man over dit soort zaken.” Ook Salif krijgt opmerkingen in het dorp: “De mannen in het dorp zien dat de vrouwen helpen met het verzorgen van de dieren en dat we samen dijken aanleggen op ons veld om erosie tegen te gaan. Dat is erg ongebruikelijk, omdat het traditioneel mannentaken zijn.”
“Wat werkt, daar ga je mee door”
Succesverhaal familiale landbouw valt in de prijzen Deo Nyonkuru klopte in 2006 aan bij Broederlijk Delen. Hij wou in Burundi een pilootproject opzetten met zijn organisatie ADISCO om komaf te maken met de noodhulp in Burundi. Boeren moesten zélf hun lot in handen nemen, vond hij. Hij zou op zoek gaan naar leidersfiguren die mensen rondom zich kunnen verzamelen en zo op eigen kracht sociale en economische activiteiten opzetten. Het concept Haguruka of ‘sta op’ was geboren. In 2008 ging ADISCO van start met twee groepen van een tiental leden. De aanpak werkte. Inmiddels zijn er in Noord- en Centraal-Burundi al 1.800 groepen. Die structureerden zich in een twintigtal coöperaties. Ze zetten zelf economische en sociale activiteiten op. Ze doen dat op basis van hun mogelijkheden en noden. ADISCO staat hen bij met raad en daad. Broederlijk Delen geeft ADISCO hiervoor financiële steun. We zijn ook gesprekspartner om te bekijken hoe deze groei in goede banen te leiden. Voor dit succesverhaal ontving Deo op 3 juni 2015 de Koning Boudewijnprijs voor ontwikkeling in Afrika. Een bekroning van een goed concept en jarenlang hard werk. Fier dat wij dat alles mee mogelijk hebben gemaakt.
Om nog meer huishoudens te kunnen bereiken, deelt de Unie van Naamgroepen in Koumbri haar kennis met anderen in Burkina Faso via de federatie van Naamgroepen in Burkina Faso. Maar bijvoorbeeld ook met Caritas, een partnerorganisatie van Broederlijk Delen in Senegal die een soortgelijke aanpak toepast bij huishoudens in de regio Kaolack. Moustapha Ouedraogo benadrukt het belang van innovatie en uitwisseling: “Je moet constant ontwikkelen en blijven leren. Wat werkt, daar ga je mee door. En wat niet werkt, moet je loslaten.” ■
(DDW, MK, ER, SS, JS, DVDR, DV, TV) 7
RUBRIEK uit België Nieuws
Campagne 2015
enkele hoogtepunten van scholen en vrijwilligers in actie
575.000.000 liter water 115 liter. Zoveel water is er nodig om het goud te ontginnen dat in één gsm zit. Voor de ontginning van het goud in alle gsm’s in Vlaanderen werd er 575.000.000 liter water gebruikt. Op 17 februari, tijdens de persactie, bakenden 43 vrijwilligers dat volume water visueel af langs de oever van de Schelde.
Grondstoffen speels bekeken Tijdens de Noord-Zuidmaand Belmundo (Gent) stond het thema grondstoffen centraal. Bisschop Luc Van Looy en burgemeester Daniël Termont gingen actief aan de slag als ‘saboteurs’ op de spelavond in Gent. Een andere manier om met het thema van de campagne – grondstoffen - in aanraking te komen.
Enthousiaste vertellers Jongeren van het Sint-Lievenscollege Gent vertelden enthousiast en met duidelijke verontwaardiging over de strijd van de mensen in Peru voor een menswaardig leven. Zij gingen samen met jongeren van Don Bosco Kortrijk, Immaculata Ieper en Sint-Catharinacollege Geraardsbergen op inleefreis tijdens de kerstvakantie.
8
Nieuws uitRUBRIEK België
1
Kun st over mijnbouw en water
2
Regio Vlaams-Brabant, Mechelen en Brussel verwelkomde de Peruviaans kunstenaar Teodoro Ramirez. Zijn ‘retablos’ werden, samen met werken van lokale kunstenaars en scholen, getoond tijdens twee tentoonstellingen met als titel ‘Boven water’. Op de gezellige vernissages genoten zo’n 150 mensen, jong en oud, van kunst, poëzie, muziek en Peruviaanse lekkernijen.
Pic kNick Plein Public in Antwerpen
Op vrijdag 3 april organiseerden Broederlijk Delen, Studio Globo, Oxfam-Wereldwinkels en de Zuid-Amerikaanse Federatie een picknick op het Antwerpse Theaterplein. Onder de noemer PickNick Plein Public verorberden enkele honderden picknickers hun lunchpakket met een Peruviaanse toets. 3
B roederlijk Spelen
Via vragen over het campagnethema en speelse opdrachten banen de leerlingen van de middenschool Sint-Bernardus in Knokke zich een weg naar het middelpunt van het spelbord. De
1
klas die als eerste zijn mascotte op de middencirkel kan planten, wint. 4
S lag om Peru
Driehonderd leden van Chiro Blanden, Chiro Oud-Heverlee en Scouts Brigands Sint-Joris-Weert streden op zondag 22 maart voor de macht over Peru. Boeren en mijnbedrijven gooiden al hun troeven in de strijd. Met één doel: zoveel mogelijk Peruviaanse grond in handen krijgen. Tot ergernis van de mijnbedrijven wonnen de lokale gemeenschappen. Daardoor konden zij hun leven voortzetten in de dorpen waar zij geboren en getogen waren. Een geslaagde activiteit voor kinderen, leiding en lokale vrijwilligers van Broederlijk Delen!
2
3
4
9
Nieuws uit België RUBRIEK
5
5
De leerkrachten nodigden de ouders, grootouders en andere sympathisanten uit om deel te nemen. Ze daagden de kinderen uit om zoveel mogelijk volwassenen warm te krijgen voor de tocht. En dat lukte! Meer dan 500 volwassenen wandelden mee. En de kinderen? Die kregen de beloofde tegenprestatie: de leerkrachten daagden op in badkledij, en de leerlingen kregen een kwartier langer speeltijd. Quizzen
met Broederlijk Delen
43 groepen en scholen organiseerden een gezellige quizavond met de kant-en-klare Noord-Zuidquiz van Broederlijk Delen. Waaronder de leerlingen van de VLOT-scholen in Lokeren. Zij kregen hulp van onze Peruviaanse gaste Rebeca. 10
7
W andelen voor water
Omdat water een belangrijk thema was binnen het project van Broederlijk Delen, organiseerde Basisschool Helibel in Herent-Lille een ‘Walk for Water’. Het ging om een symbolische wandeling, ter gelegenheid van Wereldwaterdag. Tijdens deze wandeling stonden de kinderen stil bij watervervuiling, waterverspilling en de watertekorten in de wereld.
6
6
8
7
I nzamelactie Recupel
Broederlijk Delen en Recupel sloegen de handen in elkaar. Samen verspreidden we bijna tweehonderd Recupelboxen over heel Vlaanderen. Zo slaagden we erin enkele duizenden kilo’s afgedankte elektroapparaten in te zamelen. Een groot succes! 8
Mu ffins als bergen
Een muffin. Meer hadden de kinderen van de lagere school in Haenhout niet nodig om vast te stellen wat het ontginnen van grondstoffen met een berg doet. Met een tandenstoker (de werktuigen) moesten ze de rozijntjes of chocolade (kostbare grondstoffen) uit de muffin (berg) zien te halen. Dat lukte niet zonder de cake schade te berokkenen!
9
I n de bloemetjes
Martine Minnaert van het SintJanscollege in Sint-Amandsberg (Gent) organiseerde op donderdag 12 maart voor de veertigste keer een solidaire maaltijd in haar school. Dat was voor ons een gelegenheid om haar te verrassen en in de bloemetjes te zetten. Als dank voor zoveel jaren engagement voor Broederlijk Delen. Dankjewel ■ Martine! 9
Nieuws uit België
Vredesweek 2015: Kies voor vrede! Ontwapen Oost-Congo Al meer dan 20 jaar is het onveilig in het oosten van de Democratische Republiek Congo. Tientallen rebellengroepen terroriseren er verschillende gebieden. Soms escaleert de situatie tot een open oorlog. De bevolking verlangt naar een leven in vrede. Zonder het geweld van rebellengroepen. Al meer dan 10 jaar werken de Congolese overheid en de Verenigde Naties in Oost-Congo aan ontwapenings- en re-integratieprogramma’s. Maar die kennen tekortkomingen. Zeker in het onderdeel re-integratie. Met de campagne ‘Kies voor vrede! Ontwapen OostCongo’ vragen Pax Christi Vlaanderen en Broederlijk Delen, in samenwerking met een resem sociale en ontwikkelingsorganisaties, aandacht voor de ontwapening van rebellen in Oost-Congo. En hun re-integratie in de maatschappij. De campagne wordt gelanceerd tijdens de Vredesweek. Deze vindt plaats van 21 september tot 2 oktober 2015. Hier alvast een blik op wat je die week allemaal kan verwachten …
1. Een getuigenis uit Oost-Congo: samen bouwen aan vrede Vele mensen in Oost-Congo bouwen elke dag aan vrede. Pax Christi Vlaanderen en Broederlijk Delen werken daaraan mee, samen met lokale organisaties. Deze partnerorganisaties hebben projecten voor ontwapening en re-integratie van gewezen rebellen. Met goede resultaten! Pax Christi Uvira is één van hen. Hun directeur, JeanJacques Nganya, vertelt tijdens de Vredesweek in diverse Vlaamse steden over dit werk.
2. Ontwapening van rebellen op de politieke agenda Pax Christi Vlaanderen en Broederlijk Delen roepen België en de Europese Unie op om de ontwapening en re-integratie van rebellen in Oost-Congo hoog op de politieke agenda te zetten. Dat is essentieel voor het welslagen van het vredesproces in de Democratische Republiek Congo. Via een petitie voeren we de druk op onze politici op. Deze kan je vanaf eind juni ondertekenen op www.ikkiesvoorvrede.be.
3. Achtergrondinformatie in woord, beeld en digitaal Leerkrachten die met het thema aan de slag willen, kunnen het nodige lesmateriaal gratis downloaden of tegen betaling online bestellen. Een fototentoonstelling met pakkende portretten werpt een krachtige blik op de concrete obstakels van gewezen rebellen tijdens hun re-integratie in de samenleving. Maar zij toont ook hoop: gewezen rebellen in een ander, vredevol leven. In de publicatie ‘Vierend en Bezinnend’ vind je liturgische en bezinningssuggesties. Deze en andere materialen, waaronder een interactieve quiz, de campagnetekst en het politiek dossier, vind je op www.ikkiesvoorvrede.be. Je kan hier ook campagnemateriaal bestellen. De data en locaties van de verschillende acties en debatten vind je terug in (OF) de agenda. ■
Meer info op www.ikkiesvoorvrede.be
11
Hoe zou het nog zijn met Marco? RUBRIEK
HOE ZOU HET ZIJN MET MARCO IN PERU? Zynke Huysmans woonde tien maanden in het Peruviaanse Andesgebergte. Ze bereidde daar, als vrijwilligster voor Broederlijk Delen, de campagne ‘Marco is een boer en wil dat blijven’ voor. In die campagne stond Peru centraal. En het werk dat Broederlijk Delen er samen met zijn partnerorganisaties verricht, in vaak moeilijke omstandigheden.
Bekommerd om water Diep in het Andesgebergte ligt de gemeenschap Ccoyani waar ze Marco ontmoette, een jonge boer die het gezicht werd van de campagne: “Het greep me erg aan hoe mensen in het hooggebergte moeten vechten om te overleven. De gemeenschappen liggen er afgelegen. De onherbergzame hoogte zorgt bijna het hele jaar voor een enorme droogte. De grootste bekommernis van de inwoners is het gebrek aan water. Want geen water betekent ook geen eten.”
Marco en zijn zoontje bij het irrigatiesysteem, aangelegd met de steun en raad van Cedep Ayllu
12
Een droom wordt waar Ondanks alles blijft Marco druk in de weer met het verwezenlijken van zijn plannen. Tot voor kort was een verwerkingsinstallatie voor melkproducten nog een droom. Nu is hij die droom reeds aan het waarmaken. Daardoor zal hij binnenkort een vast inkomen hebben.
Samen aan het werk voor beter inkomen De familie heeft voldoende te eten dankzij de opbrengst van landbouw en veeteelt. Ondanks de klimaatverandering heeft Marco toch een gemiddelde oogst. Dat is goed. Ook zijn tuinbouwveldjes leveren een normale hoeveelheid groenten op.
Financieel staat de familie er helaas niet zo goed voor. Marco is begin dit jaar een hele tijd ziek geweest. Daardoor kon hij niet zoveel werken. Gelukkig is hij nu aan de beterhand. Om toch iets van inkomsten te hebben, werkte zijn vrouw Elizabeth de voorbije twee maanden mee aan de bouw van de sanitaire basisvoorzieningen van de gemeenschap.
Het leven van Marco en zijn dorpsgenoten is veel beter dan tevoren. “Voorheen groeide hier haast niets en hadden we onvoldoende water. Marco’s vrouw Elisabeth maakt kaas
Hoe zou het nog zijn met RUBRIEK Marco?
We wisten niet hoe en waar naartoe. Dankzij de steun van Cedep Ayllu is Ccoyani enorm vooruitgegaan en zijn we nu een gemeenschap die meetelt”, vertelde Marco aan Zynke.
Informatie maakt hen sterk Broederlijk Delen werkt samen met lokale organisaties. Die weten waar de plaatselijke noden zijn en wat er leeft bij de mensen zelf. Op die manier kan Broederlijk Delen de eigen plannen van de bevolking steunen. Zynke: “Ik kon zelf ervaren hoeveel positieve verandering dat teweegbrengt. Dankzij goed beheer van water en grond slagen de boeren erin zich beter te weren tegen de moeilijke levensomstandigheden. En nieuwe landbouwen irrigatiemethoden zorgen het hele jaar voor voldoende voedsel en water. Daarnaast worden de boeren geïnformeerd over hun rechten. Dat is nodig om sterk te staan en vooruit te gaan.”
“Hoe realiseert men zo’n verandering?”, vroeg Zynke zich af. Een antwoord vond ze in de onuitputtelijke kracht en het engagement van
jaar aan grootschalige mijnbouw gedaan. De impact van de mijnbouw deed hen versteld staan: één grote vernieling en vervuiling.
Vastberaden kiezen voor de toekomst Celso in een boomkwekerij voor herbebossing
onze lokale partnerorganisaties. Celso, directeur van Cedep Ayllu, groeide zelf op in een gemeenschap: “Het is mijn roeping om boerenfamilies bij te staan. Ik zou dit werk nooit ruilen voor een job bij de overheid, hoewel het loon daar drie keer zo hoog ligt.”
Espinar, een horrorverhaal voor het milieu De toekomst lacht Marco en zijn gemeenschap toe, alhoewel een nieuwe dreiging boven het hoofd hangt. De Peruviaanse regering heeft weinig interesse in familiale landbouw en plant in de regio grootschalige ontginning van grondstoffen. Daarom trok Zynke met Marco en onze partnerorganisaties naar de provincie Espinar. Daar wordt al meer dan dertig
Marco was nooit eerder zo vastberaden zijn eigen toekomst te kiezen, en dat is er één zonder mijnbouw. Marco: “Met mijn eigen ogen kon ik zien hoe mijnbouw alles verwoest. Als we dat toelaten, dan houdt het leven hier op.” Cedep Ayllu blijft Marco aanmoedigen om deel te nemen aan vormingen en een leidersrol op te nemen om Ccoyani verder vooruit te helpen. In Espinar lieten de mensen zich dertig jaar geleden wel overtuigen door de valse beloftes van de mijnbouwbedrijven. Tot op vandaag bracht de mijnbouw geen profijt of vooruitgang voor de lokale bevolking. Alleen maar schrijnende taferelen. Dankzij de steun van Broederlijk Delen en zijn partnerorganisaties staan die mensen er niet alleen voor.
EN MET BLANCA EN VICTOR? Heel wat lagere scholen bij ons maakten kennis met Victor en Blanca. Hun hele familie verkeert in goede gezondheid. Ze zijn blij nu de oogst van maïs en aardappelen begonnen is. Dat zorgt voor meer en betere voeding.
Uitblinkers op school Het Ministerie van Onderwijs deed een evaluatie van lezen en wiskunde in de school van Blanca en Victor. Blanca haalde zeer hoge resultaten, vooral op wiskunde. Victor blonk uit in taal.
De ouders, familie en leerkrachten van Blanca en Victor zijn heel tevreden.
Gronden geven leven In de gemeenschap is er grote bezorgdheid over de komst van de mijnbouw. Engracia, moeder van Blanca en Victor: “Wij hebben gestreden en gewerkt om onze velden te kunnen irrigeren, onze weg te verbeteren en onze huisjes te bouwen. Sommigen zeggen dat mijnbouw werk brengt. Wij geloven dat het enkel
Zynke met Victor en Blanca
voor een korte periode zal zijn en dat weinigen van ons er zullen kunnen werken. Onze gronden daarentegen zullen ons altijd leven geven.” 13
Prijspuzzel
WOORDZOEKER
Zoek onderstaande woorden in het diagram. De overgebleven letters vormen een zin. Stuur die zin vóór 31 juli 2015 naar
[email protected] en maak kans op een sjaal uit Burkina Faso. De sjaals zijn gemaakt van katoen. Ze zijn met de hand geweven en geschilderd. De gebruikte techniek van textielverven, bogolan, wordt al eeuwenlang toegepast in Mali, Burkina Faso en Guinee. De kleurstoffen worden gemaakt uit aarde en planten. Het geverfde katoen op zich wordt ook bogolan genoemd.
B
D
O
E
K
R
K
C
I
N
K
C
I
P Z
E
P
N
W N
Z
V
R
I
L
A
K
U
R
U
G
A H
E
J
E
O
O
G
G
E
L
I
J
K
H
E
I
D
O T
N
I
H
E
R
E
E
W
R
M
E
L
K
W
E
A
I
O
T
E
E
S
G
T
M
Y
B
A
A
T
H
N
U
T
D A
G
I
A
T
R
U
E
B
E
A
N
R
N
R
I
O
G I
S
S
T
I
O
I
E
B
R
T
V
D
C
E
B
I
B O
L
A
T
J
N
G
N
O
G
M
C
N
E
O
R
O
R D
U
O
G
N
D
E
S
L
S
A
S
I
E
R
F
E
E
L
N
I
S
E
S
N
C
N M
R
L
R
I
N
I
N
G R
A
A
L
G
T
I
H
P
L
S
E
S
W
E
E
N
E
N
E
S
L
I
O
S
A
F
A
N
I
K
R
U
B
P
G N
O
N
W
U
F
G
P
P
L
E
B
E
R
E
O
A
A T
E
J
W
T
N
K
E
E
W
S
E
D
E
R
V
B
V W E
T
D
E
V
R
I
J
W
I
L
L
I
G
E
R
N R
T
O
S
G
U
D
R
O
O
G
T
E
S
E
D
N
A J
E
N
E
N
E
I
T
A
V
O
N
N
I
G
O
O
L
A
I
D
O
R
M
I
L
I
E
U
T
L
E
E
T
E
E
V
J
M E
ANDES · BERG · BOEREN · BOERENLEIDER · BURKINAFASO · CAMPAGNE · DIALOOG · DROOGTE · EROSIE · GELIJKHEID · GEMEENSCHAP · GETUIGEN · GETUIGENIS · GOUD · GROND · GRONDSTOF · GSM · HAGURUKA · INLEEFREIS · INNOVATIE · IRRIGATIE · JAARVERSLAG · JONGEREN · KLIMAATMARS · LANDBOUW · LOBBYWERK · MARCO · MELK · MIJNBOUW · MILIEU · ONTWAPENEN · OOGST · PERU · PETITIE · PICKNICK · REBEL · SOLIDAIR · STENEN · VEETEELT · VERANDERING · VREDE · VREDESWEEK · VRIJWILLIGER · WOESTIJN · ZADEN ·
Verschillende radiostations hebben tijdens onze campagne onze spot gratis uitgezonden. Hartelijk dank!
14
INSPIRATIE
In de nacht van woensdag 18 maart werd Alberto Roque (35) vermoord onder vreemde omstandigheden. Dichtbij zijn woonplaats in de regio Apurimac (Peru). Hij was die nacht op de terugweg van een vergadering in Cusco. Roque was een boer uit de Quechuagemeenschap Yuricancha en vader van drie kleine kinderen. Hij was pas begonnen aan zijn ambtstermijn als burgemeester van Mara. Dat is een dorp in de invloedzone van de geplande kopermijn Las Bambas, de grootste mijnbouwinvestering in het land. Roque was een geëngageerd sociaal leider, die kritisch stond tegenover de mijnbouw in de streek. Hij wilde een transparanter beleid voeren. Met meer aandacht voor de belangen van de lokale boerenbevolking. Alberto en zijn schepenen wisten dat het scenario dat hen te wachten stond, niet gemakkelijk was. Als eerste boerenburgemeester kon hij niet rekenen op de sympathie van de lokale elites. Broederlijk Delen betuigt haar medeleven met de familie van Alberto Roque en de bevolking van Mara. Samen met onze partnerorganisaties zullen we alles in het werk stellen zodat deze aanslag niet straffeloos blijft.
Vrede Is er niet Wanneer enkel De oorlog Stopt. Zolang armoede, Racisme, Discriminatie, En uitsluiting bestaan, Zullen we moeilijk
Contact Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel tel. 02 502 57 00, fax. 02 502 81 01
[email protected] Werkten mee aan dit nummer Muriel Burgers, Karel Ceule, Pommelien da Silva Cosme, Davy De Witte, Olivier Forges, Ann Fransen, Terri Grootjans, Rapha Hoetmer, Zynke Huysmans, Peter Ketelers, Marieke Kruis, Lien Mahieu, Heleen Osaer, Emmanuel Raison, Suzy Serneels, Jozef Serneels, Dirk Van der Roost, Dirk Vermeyen, Toon Vrelust. Grafische vormgeving Marine De Keyzer Wettelijk depotnummer D/2015/5.556/0 Foto’s Fotoarchief Broederlijk Delen, Vira Buchkovska, Thomas De Boever, Teddy Mazina, Paul Muylaert, Suzy Serneels. Verantwoordelijke uitgever Lieve Herijgers Huidevettersstraat 165 1000 Brussel Drukkerij Impressa, gedrukt op gerecycleerd FSCpapier. De folie is 100% biologisch afbreekbaar.
0,;
3DSLHUYDQ YHUDQWZRRUGH KHUNRPVW
&
Een wereld Van vrede Bereiken.
Broederlijk Delen
Rigoberta Menchú, mensenrechtenactiviste en winnares van de Nobelprijs voor de Vrede 1992.
Broederlijk Delen laat groepen mensen in het Zuiden hun eigen plannen uitvoeren. Dat geeft de beste resultaten in de strijd tegen ongelijkheid. Want alleen de eigen plannen zijn aangepast aan de lokale situatie en worden gedragen door de plaatselijke bevolking. Steun Broederlijk Delen met een gift op IBAN BE12 0000 0000 9292. Giften zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 40 euro per jaar. Meer info op www.broederlijkdelen.be Ben je verhuisd of wens je Verdraaid elektronisch te ontvangen? Mail dan naar
[email protected]
15
RUBRIEK
GROETEN UIT BELGIË WIE Henry, Oracio, Celso, Rebeca, Elsa, Ligia, Victor en Javier WERKEN bij één van de lokale Peruviaanse organisaties waarmee Broederlijk Delen samenwerkt VERBLEVEN 19 dagen in België OM te vertellen over hun werk en leven in Peru. En zich onder te dompelen in onze cultuur.
“Ik keer tevreden terug naar Peru. Met veel zin om anderen over mijn ervaringen te vertellen, deze te analyseren en te bediscussiëren. Vandaag begint ook het engagement om contact te houden met de personen die ik hier heb ontmoet. Het is belangrijk om hen te blijven informeren over de situatie in Peru en de veranderingen die er plaatsvinden.” (Henry Vasquez)
“We gingen in dialoog met ambtenaren en autoriteiten en werden ontvangen door vertegenwoordigers van de overheid en raadgevers van Europarlementariërs. Ze luisterden naar wat we te vertellen hadden over de situatie en problemen in Peru. Die houding zien we amper in ons land. Dat lobbywerk tijdens de campagne was van groot belang.” (Oracio Pacori Mamani) 16
“Ik beleefde veel plezier aan het contact met jongeren. Ze vroegen me of mijn verhalen wel klopten. Wat ik vertelde, leek voor hen soms te veel op een film, waarin zich gebeurtenissen afspelen die niet waar kunnen zijn. Ze moeten maar een keer op bezoek komen in Peru. Dan kunnen ze alles met hun eigen ogen zien.” (Elsa Marma Ccahua)
“Het was een heel verrijkend bezoek. Ik heb wel enkele zaken gezien die vraagtekens bij me oproepen. De sterke concentratie van grondbezit bijvoorbeeld. Er zijn grote bedrijven die heel veel gronden bezitten om aan landbouw en veeteelt te doen. En de kleine boeren die bezorgd zijn over hun toekomst. Dat raakt me. Dat thema willen we in Peru bespreken.” (Ligia Alencastre Medrano)
“Er zijn hier vele mensen die vrijwillig anderen helpen. Mensen met een groot hart. De vrijwilligers van Broederlijk Delen zijn goede mensen. Solidair met hun volk. Maar ook met mensen uit Peru en andere landen. Het zijn geëngageerde mensen met een hart die houden van hun naasten. En werken vanuit een grote wilskracht.” (Rebeca Azurin Caceres)
