Landmacht. in Kunduz. Een nieuwe missie. Militaire muziek: core business Veiligheid, in de lijn en tussen de oren Historische sprong KCT

Landmacht Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht | nummer 2 | maart 2011

Een nieuwe missie

in Kunduz Militaire muziek: core business Veiligheid, in de lijn en tussen de oren Historische sprong KCT Landmacht | 1

Landmacht | Colofon

Landmacht | nummer 2 | maart 2011 | Inhoud

Adreswijzigingen:

• Als in de code op uw adresstrook onder meer uw militaire registratie nummer is afgedrukt (voorafgegaan door de letter ‘T’) dan heeft het geen zin om een adreswijziging aan de redactie van het blad Landmacht te sturen. Je dient in dat geval zelf via PeopleSoft je persoonsgegevens te wijzigen. Klik hiervoor op ‘Startpa- gina P&O-selfservice’ op het Defensie Intranetportaal. De redactie is niet geautoriseerd om adressen te wijzigen. • Reservisten die niet in staat zijn via selfservice hun adreswijziging door te geven, kunnen het formulier ‘wijzigen adres en/of gegevens contactpersonen bij noodgevallen’ downloaden op de www.landmacht. nl/reservist. Het formulier vervolgens opsturen naar: DCHR, Postbus 295, 7500 AG Enschede. • Postactieven en veteranen kunnen bellen naar: 030-2181942, of een e-mail sturen naar: [email protected]. • Betalende abonnees dienen contact op te nemen met Abonnementen- land: 0900-2265263 (10 eurocent per minuut) of via de website www.aboland.nl voor abonneren, adreswijzigingen en overige vragen.

6| Politietrainingsmissie in Noord-Afghanistan

Een nieuwe missie in Kunduz

Agenten van de Afghan National Police (ANP) krijgen hun diploma op Kamp Holland (2008). Foto: SGT1 Arief Rorimpandey | AVDD

14 | Militaire muziek

Terugblik inzetsprong KCT

Veiligheid, in de lijn en tussen de oren

‘Zolang er een leger is, is er muziek’

‘In opperste concentratie naar beneden’

20 | Leiders van de Landmacht (2)

Colofon

Hoofdredactie: Kolonel Joland Dubbeldam Eindredactie: Eerste luitenant Roel van de Wiel Vormgeving: Grafisch Bedrijf | Audiovisuele Dienst Defensie | Den Haag Druk: OBT bv Den Haag, ISSN: 1572-1248

22 | Invoering SAP voorbode op logistieke revolutie Oplage: 53.000 stuks Redactieadres: Kromhoutkazerne MPC 55A Postbus 90004 3509 AA Utrecht MDTN *06 560 81036 KPN 030 2181036 E-mail: [email protected] Bij geen gehoor: Dienstencentrum Defensiemedia 070 339 7806

24 |

Veiligheidsraad CLAS

10 | Nieuwe doctrinepublicatie Commandovoering

Landmacht is een uitgave van de Koninklijke Landmacht, geproduceerd door het Dienstencentrum Defensiemedia.

Voorpagina:

12 |

4 28 30 31 32

| | | | |

Korte berichten Personeelsmutaties Photoshoot Korte berichten Waargenomen

Landmacht | Korte berichten Bezuinigingsmaatregelen CLAS 2011 In het licht van de bezuinigingen, en vooruitlopend op de naderende defensiebrede maatregelen, zijn de volgende activiteiten van de Koninklijke Landmacht aangepast: • Militaire muziek: minder externe optredens • Korting op veteranenbudget 2011 • Terugdringen overwerk en vooral de uitbetaling in geld ervan • Zo goed als schrappen oefening COLD CHALLENGE • Oefeningen ORANGE SPRING, ORANGE AUTUMN en EXPLOSIVE ENGINEER geannuleerd • Oefening ENGINEER VICTORY-I verplaatst van Noorwegen naar Duitsland • Oefening BISON BATOR verplaatst van Hongarije naar Duitsland • Samenwerking met Noorwegen op minimumniveau • Taakstellende budgetten voor niveau I tot en met III • Werving drastisch teruggebracht

Militairen protesteren op Malieveld

Ter nagedachtenis aan de in Uruzgan gesneuvelde sergeant-1 Martijn Rosier is op 10 februari een naar hem vernoemde Baileybrug in gebruik genomen. De brug op het oefenterrein Büdel in Weert werd geopend door de weduwe van Rosier, Claire. Sergeant-1 Rosier was groepscommandant van 111 Pantsergeniecompagnie. Hij sneuvelde op 26 augustus 2007 in Uruzgan door een aanslag met een geïmproviseerd explosief. De nabijgelegen Koninklijke Militaire School maakt veel gebruik van het oefenterrein bij Büdel. De locatie voor de brug is dan ook niet

toevallig gekozen. Tijdens de opleiding zal in het kader van de vorming van de aankomend onderofficieren bij de Martijn Rosierbrug worden stilgestaan bij de risico’s die het militaire beroep mee kan brengen. Voorafgaand aan de opening van de brug werd postuum het gevechtinsigne voor Martijn Rosier uitgereikt aan zijn dochters. De brug is gebouwd door de genisten van 101 CBRN Verdedigingscompagnie en 111 Pantsergeniecompagnie, eenheden van 11 Pantsergeniebataljon in Wezep.

Cursus Operationeel Staffunctionaris ‘goede basis voor stafofficier’ Rond de tweeduizend militairen uit het hele land hebben op donderdag 17 februari actie gevoerd op het Malieveld in Den Haag. Dat deden zij tijdens de manifestatie tegen de voorgenomen bezuinigingen binnen de overheid. De protestbijeenkomst was georganiseerd door de vakbonden binnen de publieke sector. Er stonden dus niet alleen militairen op het Malieveld, maar ook medewerkers van onder andere de Belastingdienst, het stadsvervoer, de jeugdzorg en het onderwijs. In totaal stonden er ruim tienduizend demonstranten op het Malieveld. Tijdens de twee uur durende manifestatie gaven diverse vakbondsleiders en mensen uit het werkveld hun mening over de voorgenomen bezuinigingen binnen de overheid. Ook de politici Job Cohen (PvdA), Ineke van Gent (GroenLinks) en Emile Roemer van de SP spraken de menigte toe. Aan het einde van de demonstratie werd het manifest, dat is opgesteld door de gezamenlijke bonden, overhandigd aan minister Donner van Binnenlandse Zaken. Dat manifest is ondertekend door ruim 35.000 mensen. Het kabinet-Rutte wil miljarden euro’s bezuinigen op de publieke sector. Volgens Abvakabo zullen daardoor 110.000 banen verloren gaan. Binnen Defensie zou het gaan om 10.000 gedwongen ontslagen.

4 | Landmacht

Brug vernoemd naar gesneuvelde Martijn Rosier

Werken als stafofficier op een bataljon of brigade vraagt om personeel met bijzondere kwaliteiten en specifieke kennis. Speciaal hiervoor heeft het Opleidings- en Trainingscentrum Operatiën (OTCOpn) de cursus Operationeel Staffunctionaris (OSF) ontwikkeld. De cursus OSF is bedoeld voor onderofficieren vanaf de rang sergeant-majoor en officieren tot de rang van majoor, werkzaam op staven van een bataljon of brigade. In twee weken krijgen cursisten kennis en inzicht in staftechniek, besluitvorming en bevelvoering op bataljons- en brigadeniveau. De rol van de stafofficier en de commandant staan in dit proces centraal. Cursusleider luitenant-kolonel Willem van Doorn: ‘De cursus OSF biedt een hele goede basis om te komen tot taakvolwassenheid van een staffunctionaris op brigade- of bataljonsniveau.’ Op de OSF-cursus komen onder ander aan bod het Tactisch Besluitvormings Model (TBM), Integrated Staff Information System (ISIS) en Athena, Opordertool 5.1 en actuele doctrinepublicaties zoals de Doctrinepublicatie Commandovoering en het handboek Staftechniek. Alle thema’s worden behandeld in een afwisselende combinatie van lessen en opdrachten. Aanmelden voor de cursus OSF gaat, na overleg met de commandant, via P&O Selfservice. Meer informatie, waaronder het cursusnummer, is te vinden op de intranetsite van het OTC Operatien, via Koninklijke landmacht > Otcopn > Organisatie > Eenheden / directies > Staf > Sie s3 > Meldingsinstructie OSF)

Landmacht | 5

Politietrainingsmissie in Noord-Afghanistan

Een nieuwe missie

in Kunduz Het Commando Landstrijdkrachten gaat een bijdrage leveren aan een nieuwe missie in Afghanistan. De voorbereidingen zijn in gang gezet, de eerste verkenningsgroep is al terug met haar bevindingen. Ons nieuwe missiegebied wordt de provincie Kunduz, onze missie de begeleiding van de training van Afghaanse politieagenten.

TEKST: ELNT Martijn Bronkhorst en

ELNT Roel van de Wiel

FOTO’S: AVDD, LKOL Douglas Broman

6 | Landmacht

De details van de nieuwe missie zijn nog niet bekend, de taken, verantwoordelijkheden en beperkende omstandigheden worden nog in kaart gebracht. Maar de Tweede kamer heeft in meerderheid ingestemd: Nederland gaat terug naar Afghanistan, voor een vernieuwde bijdrage aan de internationale missie ter ondersteuning van de opbouw van het Aziatische land (zie kader artikel-100). Een jaar nadat we definitief uit de provincie Uruzgan in het zuiden van Afghanistan zijn vertrokken,

UZBEKISTAN

zullen we voet zetten in het noorden. Op de provincie Kunduz richten we nu onze focus, Kunduz-Stad wordt onze uitvalsbasis. De Tweede Kamer heeft eind januari haar steun gegeven voor een geïntegreerde politietrainingsmissie, een “paarse” missie onder het Duitse commando van het Regional Command North. Die steun was een “go” voor de betrokken krijgsmachtsdelen om de eerste voorbereidingen te treffen. Zo ook het Commando Landstrijdkrachten, straks hofleverancier van militairen in Kunduz en coördinerend operationeel commando. De Nederlandse inbreng zal onder andere bestaan uit de Air Taskforce (ATF), die verhuist van Kandahar naar Masar-e-Sharif, een Europese Politiemissie (EUPOL, voor de training van het hogere politiekader) en een marechausseetaak voor de basistraining van politieagenten in Kunduz. Als de Afghaanse

rekruten daar de basisvaardigheden onder de knie hebben gekregen, stromen ze door naar praktijktraining, waarbij de Afghaanse agenten “in het veld” hun bekwaamheid aanscherpen. Daar ligt dan de voornaamste opdracht voor de landmachtmilitairen in Kunduz. Onder de zogenoemde Policetraining Task Group (PTG) begeleiden en ondersteunen zij in Police Operational Mentoring and Liaison Teams (POMLT) de aanvullende training van de Afghaanse agenten. ‘Het wordt een heel andere missie dan in Uruzgan’, zegt luitenantkolonel Douglas Broman, hoofd Formatietraining bij de directie Training & Operaties van Staf CLAS. ‘Onze militairen zullen zij-aan-zij gaan werken met de mensen van de Koninklijke Marechaussee (KMar, red.).’ In de POMLT’s werken infanteristen en

TAJIKISTAN

CHINA

TURKMENISTAN KUNDUZ

IRAN

AFGHANISTAN

INDIA

URUZGAN

PAKISTAN

Landmacht | 7

Artikel 100

Kwartiermakers blij met pioniersklus

Het kabinet moet volgens artikel 100 uit de Grondwet de Staten-Generaal informeren als het van plan is militairen naar het buitenland te sturen “ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde”. De ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken hebben de plannen voor de missie in Kunduz in een zogenoemde artikel 100-brief aan de Tweede Kamer toegelicht. Een aantal passages: Evenals bij eerdere Nederlandse bijdragen zal de bijdrage in Kunduz gekenmerkt worden door een herkenbare eigen strategie. Waar de focus tot nu toe vooral lag op de groei van het aantal politieagenten, is het nu tijd om een kwaliteitsslag te maken. Nederland wil daar een stuwende kracht in zijn en zet in op een totale duur van de basis- en aanvullende training van tenminste 18 weken. Nederland zal hier bovenop extra aandacht geven aan mensenrechten, vrouwen- en kinderrechten en integriteit gedurende de

trainers van de KMar direct samen. Broman: ‘De infanteristen worden ook als trainers beschouwd, ze zijn er niet alleen voor de beveiliging. De commandant van elke POMLT wordt een opperwachtmeester van de KMar. De landmacht is in zo’n team dus niet in the lead. De teamleden zullen elkaar vanaf de formeringsdatum tot aan het einde van hun missie niet meer loslaten. Dus geen hullie en zullie, we gaan het samen doen.’ Het wordt een flinke omslag voor militairen die de afgelopen jaren zijn ingezet in Uruzgan. ‘We gaan echt iets nieuws doen’, weet overste Broman. ‘Het werk dat de POMLT’s gaan verrichten, wordt momenteel nog niet gedaan in de provincie Kunduz. Maar het is ook nieuw voor ons. Het is goed om alle lessons learned uit Uruzgan mee te nemen, maar iedereen moet zich realiseren dat we andere dingen gaan doen. Die mindset is heel belangrijk. We worden niet de battlefield owner, zijn een assistent force in de provincie en onze kerntaak wordt het trainen en begeleiden van de politie.’ Andere klus Dat zal even wennen worden voor de militairen van 43 Gemechaniseerde Brigade, leverancier van de eerste twee rotaties voor de politietrainingsmissie. De brigade uit Havelte heeft ruime ervaring opgedaan in Uruzgan, maar krijgt vanaf de zomer een andere klus in een andere regio. ‘De opdracht is compleet anders’, stelt ook kolonel Ron Smits, commandant van de PTG, vast. ‘We hebben

8 | Landmacht

cursus. Nederlandse trainers zullen erop toezien dat die elementen prominent in het curriculum worden aangebracht.

Voor de politietrainingsmissie in Kunduz begint, gaan de kwartiermakers al richting Afghanistan. In maart vertrekken de eerste, kleine voordetachementen van het Deployment Element (DE) richting Kunduz.

Na de basistraining op de trainingscentra volgt een praktijkbegeleiding door Police Operational Mentor and Liaison Team (POMLT’s), een intensieve praktijkbegeleiding van minimaal 5 maanden.

De mensen van het DE, dat wordt geformeerd door het Operationeel Ondersteuningscommando Land (OOCL) zitten al middenin hun voorbereiding op de deploymentopdracht. ‘Geen mooiere klus dan de pioniersklus’, vindt luitenant-kolonel Tjeerd Blankestijn, commandant 101 Geniebataljon. ‘De opdracht is dankzij de eerdere deployment en recente redeployment in Afghanistan in grote lijnen gesneden koek voor het OOCL. Dankzij de Redeployment Taskforce wordt het nog makkelijker. Omdat we altijd heel goed in beeld hebben gehad wanneer al het materieel zich waar bevond, konden we nu beter sturen. Er stonden nog Bushmasters en MB’s op Kandahar Airfield, die kunnen direct door richting het noorden.’

Lead nation Duitsland werkt in de provincie Kunduz volgens dezelfde benadering die Nederland in Uruzgan hanteerde. Binnen de relatief veilige gebieden is de veiligheid met name in handen van de Afghan Uniformed Police. De Nederlandse activiteiten zullen zich richten op deze relatief veilige gebieden, te beginnen in de stad Kunduz en de directe omgeving. Daar is civiel politieoptreden en begeleiding van de Afghaanse civiele politie goed mogelijk en zinvol.

Het eerste voordetachement zal zorgen voor de opvang van het eerste materieel uit Kandahar, het tweede voor de infrastructuur, voor de komst van het grotere deployment-detachement. Overste Blankestijn: ‘Die bestaat uit elementen genie, bevoorrading en transport, Communicatie- en Informatiesystemen (CIS) en herstel. Het wordt een echte joint eenheid, want de marechaussee en luchtmacht zijn vanaf het begin al goed vertegenwoordigd. Samen lopen we deze missie prima aan.’

Overigens gaat de regering er van uit dat de Nederlandse trainers en begeleiders tot medio 2014 hun taak ten volle kunnen uitvoeren, zodat de beoogde kwaliteitsverbetering van de Afghaanse civiele politie wordt gerealiseerd.

daar puur een ondersteunende functie voor de politietraining. Offensieve acties, zoals we dat in Uruzgan wel deden, zullen we in Kunduz niet uitvoeren.’ Niet alleen de opdracht is anders, ook het missiegebied laat zich maar moeilijk vergelijken met de omstandigheden in het zuiden van Afghanistan. Kunduz heeft een andere etnische samenstelling en de geweldsdreiging ligt er lager dan in Uruzgan. Smit: ‘Dat vergt dus een compleet andere mindset voor de militairen, zeker voor diegenen die ervaring hebben opgedaan in Uruzgan.’ In Havelte is het opwerktraject inmiddels in volle gang. ‘Hierbij is uiteraard veel aandacht voor de nauwe samenwerking met de trainers van de KMar’, benadrukt kolonel Smits.

‘Verder zullen de militairen de MGI doorlopen (Missiegerichte Instructie, red.) en wordt er nog eens extra hard getraind op de schietvaardigheid en de ZHKH.’ Het stafelement zal daarnaast een eigen opwerktraject draaien. Uiteindelijk moet dit in mei leiden tot een geïntegreerde eindoefening, waarbij alles moet kloppen. ‘De zes POMLT’s worden in deze maand tevens getoetst aan de verplichte NAVO-norm’, legt Smits uit. ‘Alle POMLT’s moeten NAVO-gevalideerd zijn voordat ze naar binnen mogen’, vult overste Broman aan. ‘Maar eerst worden de teams opgeleid, vooral omdat het werk en de omstandigheden echt anders zal zijn dan ze gewend zijn. Alleen al vanwege de inzet van MB’s en Bushmasters, in plaats van de CV90.

Dat betekent dat ze gaan werken met andere wapensystemen, het vereist andere rijbewijzen en een andere medische training.’ Te gast Overste Broman leidde in februari de eerste verkenningsgroep, die de situatie onder andere qua logistiek en infrastructuur toetste aan het eerste operatieconcept. ‘Kunduz-Stad is een redelijk drukke stad, het is erg levendig op straat en er zijn veel markten’, viel hem op. ‘We zijn er met Duitsers en Amerikanen naar binnen gereden. Onze mensen hebben zich er geen moment onveilig gevoeld. Veiligheid is in Afghanistan altijd een relatief begrip, maar in de stad is het relatief veilig.’ Er zijn nog wel wat uitdagingen aan te gaan voordat de Nederlanders daadwerkelijk richting Kunduz kunnen. Praktische uitdagingen, bijvoorbeeld. Broman: ‘We zijn te gast op een Duits PRT-kamp. Het kamp is netjes, maar momenteel al drukbevolkt. Het kamp wordt aan het einde van het jaar uitgebreid en dan krijgen we ons eigen plekje. Voorlopig zullen we echter in de bestaande situatie onze werk- en legeringslocaties moeten opbouwen. Dat wordt wel even behelpen. Het voordeel is wel dat we op een bestaand kamp terechtkomen, met goede voorzieningen, goede wegen en een zeer fatsoenlijke eetzaal. Alles is er erg goed verzorgd, bijvoorbeeld vergelijkbaar met de situatie op het ISAF-hoofdkwartier in Kabul. De locatie is prima.’

De verkenningsgroep onder leiding van overste Broman op bezoek op een van de politiebureaus in Kunduz-Stad.

Kunduz: moderner en rijker De noordelijke provincie Kunduz grenst aan de provincies Baghlan, Balch, Samangan en Tachar én in het noorden aan de voormalige Sovjetrepubliek Tadzjikistan. Kunduz is meer ontwikkeld dan Uruzgan. Er wonen ongeveer een miljoen mensen. Een groot deel van hen zijn, net als in Uruzgan, Pashtun. Maar ook wonen er veel Oezbeken en Tadzjieken, die over het algemeen de meeste politieke macht bezitten. De taal vormt één van de verschillen met de ISAF-missie in Uruzgan. De bevolking in het noorden, die grotendeels op het platteland woont, bestaat wel voor het merendeel uit Pathanen en etnische Tadzjieken, maar de taal is heel anders. Verder wonen er Oezbeken, Hazara en Turkmenen. Kunduz is de rijkste provincie van Afghanistan, mede door de katoenteelt. Tarwe, rijst en watermeloenen vormen eveneens een bron van inkomsten. Hoewel Kunduz een moderner leefklimaat kent dan Uruzgan, kom je ook hier de burka’s regelmatig tegen. Oppervlakte: 8.040 km². 79% van het land is vlak tot licht geaccidenteerd, 12% is bergachtig. Hoofdstad: Kunduz (ruim 247.000 inwoners). Het is de enige grote stad in de provincie. Klimaat: Kunduz kent in de zomer temperaturen rond 40 à 50 graden Celsius. De winters zijn koud, soms met sneeuw.

De weg naar Kunduz-Stad, in 2009.

Landmacht | 9

Doctrinepublicatie Commandovoering 3.2.2 Wat is de Doctrinepublicatie Commandovoering (DP COVO) eigenlijk? De Doctrinepublicatie Commandovoering vormt samen met de Land Doctrine Publicatie (LDP) en de Doctrinepublicatie Landoperaties de doctrinaire basis voor de inzet van landstrijdkrachten. Doctrine geeft richting aan het denken over militaire inzet, de wijze van voorbereiding en vormt een input voor de organisatie van eenheden van het CLAS. De Doctrinepublicatie Commandovoering heeft betrekking op de commandovoering binnen de landmacht en is bedoeld om commandanten en staffunctionarissen te ondersteunen bij het effectief en efficiënt leiden van de organisatie. Waarom is er een nieuwe versie gemaakt?

‘De commandant meer in the lead’ De commandant meer in the lead. Dat is de opvallendste wijziging in de vernieuwde Doctrinepublicatie Commandovoering, de DP 3.2.2. Het document is vorige maand door de Commandant Landstrijdkrachten goedgekeurd en nu – alleen digitaal - beschikbaar. Vijf vragen én antwoorden over de nieuwe DP 3.2.2.

‘Op basis van onze ervaringen tijdens de missies in Irak en Afghanistan is ondermeer de LDP-I (Militaire Doctrine voor het Landoptreden, red.) aangepast’, vertelt luitenant-kolonel Bert van de Haar, stafofficier bij het OTC Operatiën en een van de auteurs van de nieuwe Doctrinepublicatie Commandovoering, DP 3.2.2. ‘Daarop volgde het verzoek van C-LAS om ook de LD-I (Leidraad, de bijbehorende functionele publicatie red.) te updaten.’ De makers van de vernieuwde DP COVO gingen daarbij niet bepaald over één nacht ijs. In 2007 werd al aan het eerste concept gewerkt. ‘We hebben de bestaande LD-I goed tegen het licht gehouden, om te onderzoeken wat er uit kon, wat er in moest blijven en wat beter omschreven moest worden. Eind 2007 hadden we een eerste versie klaar, die we aan alle betrokken instanties hebben voorgelegd. Daar kwam begin 2008 commentaar op terug, dat we hebben meegenomen in een volgende versie. Intussen werd door de Defensiestaf een Joint Doctrine Publicatie Commandovoering, de JDP 5.0, geschreven. Dat is een zelfde soort document, maar dan krijgsmachtdeeloverschrijdend. Daar hebben we toen op gewacht, om te zorgen dat onze DP in lijn zou zijn met de JDP 5.0. In de huidige DP zijn meerdere besluitvormingsmodellen beschreven die de commandant de mogelijkheid geven een keuze te maken. Deze keuze baseert hij op de situatie waarin de besluitvorming moet plaatsvinden. Bijvoorbeeld; beschikt de commandant over een grote staf of moet hij het alleen doen en hoeveel tijd staat er voor het besluitvormingsproces ter beschikking? Een aantal jaren en versies verder ligt er nu een voltooid document waarmee we weer de laatste stand van zaken op het gebied van commandovoeringprocessen hebben.’

‘Op basis van onze ervaringen tijdens de missies in Irak en Afghanistan is ondermeer de LDP-I aangepast’ hij “voor het blok gezet” doordat zijn staf al tussentijdse besluiten had genomen en hij alleen nog aan het eind van het proces een knoop moest doorhakken. Maar hij is uiteindelijk verantwoordelijk voor voorbereiding en de uitvoering. Dan moet hij dus ook sturing geven aan het proces. Dat is nu vastgelegd: de commandant geeft de richting aan in de besluitvorming en daarop worden de details door zijn staf uitgewerkt. Die koppelt de staf terug aan de commandant en hij maakt afwegingen en neemt besluiten.’ Voor een revolutie zal die noviteit in de publicatie niet zorgen, weet overste Van de Haar. Al sinds de eerste versie van de nieuwe DP wordt deze gebruikt, bijvoorbeeld bij staftrainingen en diverse opleidingen en cursussen op het OTC Operatiën. ‘Ten eerste om de theorie te toetsen, en ten tweede om mensen voor te bereiden op veranderingen. Daardoor kennen de eenheden de nieuwe werkwijze al. Het is ook helemaal geen revolutie, het is eerder een lichte koerscorrectie. De nieuwe theorie sluit beter aan bij het huidige optreden en past beter bij de internationale benaderingen van commandovoering, waardoor internationale samenwerking soepeler kan verlopen.’ Wanneer krijg ik de DP 3.2.2? Niet. Het document wordt alleen digitaal aangeboden. Er komt geen geprint boekwerk dat wordt uitgereikt. Dat kan op den duur tot een flinke besparing leiden, denkt de overste. ‘We gaan met onze tijd mee. Een doctrinepublicatie wordt regelmatig gewijzigd. Het actueel houden van digitale publicaties gaat sneller en is veel goedkoper. Bovendien is een digitale versie veel makkelijker te verspreiden en mee te nemen bij een uitzending. Je kunt in een digitale versie ook eenvoudiger zoeken op trefwoord. Een digitale versie is al met al veel praktischer dan een papieren versie. Als je toch een papieren uitreikstuk wil hebben, kun je het document altijd nog zelf uitprinten.’ Waar vind ik de DP 3.2.2 dan? De DP COVO 3.2.2 is nu terug te vinden op intranet, via Koninklijke landmacht > OTCo > OTCOpn > Snel naar: OTCOpn publicaties > Doctrine publicaties.

Zijn er veel wijzigingen? De meest opvallende wijziging in de nieuwe Doctrinepublicatie is de rol van de commandant in de besluitvorming en in het bijzonder in het tactisch besluitvormingsmodel (TBM), dat de opvolger is geworden van het operationeel besluitvormingsproces (OBP). Plus de verandering van het “analysestappenplan” OTVOEM (Opdracht, Terrein & Weer, Vijand & Partijen, Overige groeperingen en aspecten, Tijd & Ruimte, Eigen middelen) naar OATDOEM (Oriëntatie op de opdracht, Analyse van de opdracht, Terrein & Weer, Dreiging & Vijandanalyse, Overige (f ) actoren, Eigen middelen, mogelijke wijze van optreden / ontwikkelen eigen mogelijkheden), in lijn met het TBM. Van de Haar: ‘De commandant moest meer in the lead zijn. Te vaak werd ‘De commandant maakt afwegingen en neemt besluiten.’

10 | Landmacht

Landmacht | 11

Veiligheidsraad CLAS

Veiligheid:

‘Elk “instrument” van het orkest heeft zijn eigen definities van veiligheid’

in de lijn en tussen de oren Het thema veiligheid speelt overal binnen de landmacht. Er zijn vele regels en afspraken om op en in alle verschillende werkplekken en –situaties te zorgen voor een veilige omgeving. Het Veiligheidsmanagement Systeem Defensie (VMS Def ) moet er voor zorgen dat defensiebreed “risico’s worden geïnventariseerd en geanalyseerd en dat de daaruit volgende beschermende maatregelen worden genomen en geborgd om een veilige bedrijfsvoering en operationele taakuitvoering mogelijk te maken”. Voor het CLAS is zo’n theorie niet voldoende. Van het “paarse” VMS Def is een “groene” vertaling gemaakt en de recent opgerichte Veiligheidsraad, gevormd door de Commandant Landstrijdkrachten en zijn ondercommandanten, gaat sinds begin dit jaar actief en gericht op zoek naar praktische verbeterpunten. ‘We bekijken veiligheid bij de landmacht in de breedste zin van het woord’, stelt generaal-majoor Mart de Kruif, plaatsvervangend C-LAS, vast. ‘We willen alle factoren die de fysieke en psychische gezondheid van onze mensen kunnen beïnvloeden, ook tijdens risicovolle omstandigheden en crisissituaties, zo goed mogelijk beheersen. We gaan geen risico’s mijden, want die maken nou eenmaal onderdeel uit van ons vak. We gaan er wel voor zorgen dat we zo goed mogelijk aan de randvoorwaarden qua veiligheid hebben voldaan.’

Worden de Arbo-regels goed toegepast? Volstaan de voorschriften op de schietbaan? Is de werkplaats van de herstelcompagnie opgeruimd en schoon? Vragen met allemaal dezelfde bovenliggende gedachte: is de veiligheid gewaarborgd? Het Commando Landstrijdkrachten is gericht op zoek naar verbeterpunten.

12 | Landmacht

In het hoofd Veiligheid moet vooral “tussen de oren” goed geregeld zijn, vindt generaal De Kruif. ‘Je kunt veiligheid op papier wel goed geregeld hebben, maar als het in het hoofd van onze mensen niet goed is opgeslagen, heb je er niets aan. We zullen in ons werk altijd in situaties terechtkomen die niet te voorspellen zijn. Als veiligheid bij iedereen goed in het systeem zit, wordt het veel gemakkelijker in zulke situaties rekening te houden met veiligheidsrisico’s.’ Het thema veiligheid moet daarom beter “in de lijn” geborgd worden. De Veiligheidsraad van Staf CLAS gaat daarvoor zorgen. De raad bespreekt maatregelen die de veiligheid op de werkvloer - waar dan ook binnen de landmacht - kunnen verbeteren. Generaal De Kruif: ‘De Veiligheidsraad heeft onlangs een lijst met de tien meest voorkomende onveilige situaties opgesteld, aan de hand van suggesties vanuit de eenheden zelf. Doel is heel concreet maatregelen op die praktische zaken te formuleren. De volgorde is daarbij erg belangrijk: de Veiligheidsraad wil luisteren naar wat er van onderaf wordt ingebracht, en juist niet van bovenaf roepen hoe het allemaal

anders zou moeten.’ Een “extreem voorbeeld” noemt de generaal het beperkte aantal oefendagen die voor eenheden in 2011 zijn ingepland. ‘Dat is een bewuste keuze van het CLAS geweest, maar die heeft wel directe consequenties voor die eenheden. Ook voor de veiligheid. Dat onderkent de Veiligheidsraad en duidelijk is dan ook gesteld dat dit niet structureel mag zijn. Daar wordt voor de planning van 2012 serieus naar gekeken.’ Snel De commandanten in het land en alle andere medewerkers van de landmacht kunnen al snel de resultaten van het werk van de Veiligheidsraad ervaren. De lijst van tien veelvoorkomende veiligheidsrisico’s wordt bij de raad besproken en het doorvoeren van benodigde maatregelen kan volgens de generaal erg snel gaan, vooral ook omdat het vaak zeer praktische zaken betreft. ‘Orde, rust en discipline in een legeringsgebouw, bijvoorbeeld. Het naleven van de veiligheidregels in de werkplaats van een herstelcompagnie. Het niet melden van bijna-ongelukken, terwijl we juist daarvan veel kunnen leren. Ten onrechte leeft bij veel collega’s het idee dat veiligheid vooral een Arbo-aangelegenheid is. Het is zo veel meer dan dat: bij alles wat we doen, speelt veiligheid een belangrijke rol. ‘De landmacht is als een orkest met allerlei verschillende instrumenten. En elk “instrument” heeft zijn eigen definities van veiligheid. De opleidingen bij het OTCRij in Oirschot, de schietopleiding en –oefeningen, maar ook het thema leiderschap; als je iets goed wilt doen, krijg je altijd met veiligheid te maken.’ Het bewustzijn moet vooral groeien, zegt de generaal, dat veiligheid een verantwoordelijkheid is van iedere commandant. Dat houdt ook in dat bij de opleiding en training van eenheden, maar ook bij het opstellen van operatieplannen veiligheid een standaard onderwerp moet zijn. De Kruif: ‘Bij een operatieplan hoort een analyse van risico’s. Dat is niets nieuws, maar we willen het nu nadrukkelijker “in de lijn” trekken, om elke commandant er op te wijzen dat het ook zijn of haar verantwoordelijkheid is. ‘Uiteindelijk is de mens beslissend voor de kwaliteit van onze organisatie’, vervolgt generaal De Kruif. ‘We willen er alles aan doen om de juiste randvoorwaarden te scheppen, zodat iedereen bij de landmacht veilig kan werken.’

Landmacht | 13

Militaire muziek

‘Zolang er een leger is, is er muziek’ De militaire traditie en militaire muziek zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Vier landmachtkorpsen verzorgen de begeleiding van beëdigingen, commando-overdrachten en andere protocollaire aangelegenheden. Maar de militaire muzikant doet meer. Een blik in de volle agenda van het grootste orkest van het CLAS, de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso. TEKST: ELNT Roel van de Wiel FOTO'S: AVDD, KMKJWF

Het podium van de Almelose schouwburg is voor Laura Fygi. De Nederlandse jazz-zangeres, opgegroeid in Uruguay, weet voor een paar honderd Twentse toehoorders wel raad met de plek in de spotlight. Het Spaanse thema van de zondagmatinee in Almelo ligt de Amsterdamse met Zuid-Amerikaanse wortels wel, en bovendien wordt ze in haar rug gesteund door een legertje profmuzikanten. Letterlijk bijna, want de voltallige Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso (KMKJWF) begeleidt de brunette als ze de zaal Tukkers een Cubaanse evergreen laat meezingen: ‘Quizas, quizas, quizas.’ Het is een opmerkelijke samenwerking, de jazzartieste met de militairen van de kapel uit Assen; gedirigeerd door artistiek leider majoor Arnold Span, zijn trompettisten, klarinettisten, slagwerkers en andere muzikanten in zwart galatenue voor hem. Wat doet de militaire kapel Johan Willem Friso hier, op zondagmiddag op een podium van een theater in Almelo? ‘Het optreden met Laura Fygi is een bijzonder relatieconcert’, legt majoor Span later uit vanachter zijn bureau boven de repetitieruimte op de Johan Willem Frisokazerne in Assen. ‘Met zulke optredens spelen we onze rol als ambassadeur van de landmacht naar de Nederlandse bevolking. Het is reclame voor het CLAS, we geven iets terug. Als onze prioriteit het begeleiden van militair ceremonieel is, zijn dit soort optredens de

14 | Landmacht

extra’s. Tegelijkertijd biedt het onze geschoolde muzikanten de nodige artistieke bevrediging. Alleen maar winnaars, dus.’ Core business Het lijkt onbreekbaar, de eeuwenoude link tussen militair optreden en muziek. ‘Zolang er een leger is, is er ook militaire muziek’, beweert adjudant Johan Weghorst, al jaren contrabassist bij de kapel uit Assen. ‘Het is begonnen als middel van psychologische oorlogsvoering, door een groep met kleine hobo’s vooruit te sturen om de vijand angst in te boezemen. In de loop der tijd is muziek een essentieel onderdeel van het militaire ceremonieel geworden. Elk regiment heeft zijn eigen mars. Muziek hoort onlosmakelijk bij de landmacht.’ Nog altijd is muzikale begeleiding onmisbaar bij beëdigingen, commando-overdrachten en medaille-uitreikingen, al was het alleen maar

Majoor Arnold Span.

om de ceremonie te vervolmaken met de klanken van de betreffende regimentsmars of het volkslied. ‘Militaire muziek behoort tot het cultureel erfgoed van Nederland’, zegt luitenant-kolonel Hennie Boele, commandant Militaire Muziek Koninklijke Landmacht. Onder zijn hoede verzorgen vier korpsen de muziek bij de vele ceremonies die jaarlijks worden gehouden. Op aanvraag van commandanten en organisatoren vanuit het hele land zet de overste de KMKJWF, de Regimentsfanfare Garde Grenadiers en Jagers (RFGGJ), het Fanfarekorps Koninklijke Landmacht Bereden Wapens (FKKLBW) en de Fanfare Korps Nationale Reserve (FKNR) in. Een luxe? Overste Boele: ‘We zijn onderdeel van het militaire ceremonieel en tegelijkertijd een bijzonder communicatiemiddel van C-LAS. Vergis je niet: we zijn een zeer parate eenheid. We draaien dagelijks buitendiensten, waar dan ook. Dat we daar omheen nog wat terug kunnen doen voor de maatschappij, is mooi meegenomen. Maar onze prio en core business blijft de landmacht zelf. Daar hebben we de handen vol aan.’ De functie van muzikant bij een van de korpsen van de landmacht is beslist niet geschikt voor hobbyisten. De vraag of we “hiervoor wel beroepsmuzikanten nodig hebben”, is snel beantwoord. Span: ‘Als je alleen maar soep-bal, soep-bal soep-bal wilt

Landmacht | 15

‘Als je alleen maar soep-bal wilt spelen, heb je geen profs nodig. Maar dan sta je wel voor schut’ spelen, dan is dat niet nodig. Maar dan sta je wel voor schut tijdens Koninginnedag en Prinsjesdag, bij staatsbezoeken en internationale evenementen. We staan nogal eens in de schijnwerpers. En met het niveau muzikanten en korpsen dat we in huis hebben, maken we goede reclame voor de landmacht. Ook met onze muziek straalt de landmacht uit een professionele organisatie te zijn. We kunnen ook wel een paar hobbytrompettisten inzetten en naar Dodenherdenking op de Dam sturen, maar dan creëer je ineens een heel ander beeld van ons bedrijf.’ Repertoire De kwantiteit aan en kwaliteit van de muzikanten – veelal op conservatoria afgestudeerde onderofficieren – zorgt voor een ruime inzetbaarheid. De korpsen zijn niet alleen geschikt voor de muzikale ondersteuning van ceremoniële en protocollaire activiteiten, maar nemen ook deel aan taptoes in binnen- en buitenland en geven zelfstandig concerten. Het repertoire bevat behalve militaire marsmuziek ook originele blaasmuziek voor harmonieën en fanfares én lichte muziek, uitvoerbaar in de standaard orkestbezetting en in kleinere zoals big band- en ensembleformaties. ‘Juist die diversiteit is een reden om bij een militair korps te spelen’, weet adjudant Weghorst. ‘Het is voor geen muzikant leuk om weken achter elkaar alleen maar buitendienst te hebben, pauzeloos marsen te spelen. Op een gegeven moment snak je naar een muzikaal uitdagender repertoire. Maar aan de andere kant willen we allemaal na een reeks concerten graag weer naar buiten. De afwisseling maakt het werk geweldig.’ De muzikanten vatten hun ceremoniële taak zeker niet licht op, noch onderwaarderen zij deze, waarschuwt overste Boele. ‘Onze militaire muzikanten zijn supergemotiveerd en weten wat het bedrijf van ze vraagt.’ Span vult aan: ‘Het zijn vaak bijzondere gelegenheden waar we aan mogen deelnemen, vaak is het een eer daarbij aanwezig te zijn en spreekt het tot de verbeelding van orkestleden. Daarvoor ben je militair. Het geeft een kick als je strak in het gelid voor de Gouden Koets uitloopt, terwijl het hele land meekijkt en je muziek goed klinkt. Dat is een absolute meerwaarde van dit werk.’

16 | Landmacht

Mijn medewerkers zijn hoogst gedisciplineerd, wil ook de artistiek leider van het grootste landmachtorkest gezegd hebben. Majoor Span: ‘Ze beheersen hun vak tot in de puntjes en moeten daarvoor enorm veel

zelfstudie verrichten. We beheersen een breed repertoire, omdat we van alle markten thuis willen zijn.’ Naast de gezamenlijke muzikale repetities houdt Span maandelijks een grondige

Trompetdienst voor een overleden collega op Kamp Holland: ‘Loodzwaar.’

Muziek, maatwerk “Wij treden op voor Koningshuis, regering en krijgsmacht. Wij geven kleur aan het ceremonieel en militaire tradities door professioneel voorbereid de juiste toon te treffen. Wij vertegenwoordigen als muzikaal visitekaartje de Koninklijke Landmacht en beschermen ons muzikaal erfgoed. Muziek, maatwerk!” Mission Statement Militaire Muziek Koninklijke Landmacht Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso Standplaats: Johan Willem Frisokazerne, Assen De grootste kapel van de landmacht, ontstaan op 1 januari 2005 na een reorganisatie van de militaire muziek. De MKJWF zet de tradities voort van de voormalige Koninklijke Militaire Kapel uit Den Haag (opgericht in 1829) en de Johan Willem Friso Kapel uit Assen (opgericht in 1819). Het predikaat ‘Koninklijk’ werd op 3 augustus 1876 door Koning Willem III verleend aan de toenmalige kapel en het heeft Hare Majesteit behaagd de nieuwe kapel datzelfde predikaat te verlenen. Indien de kapel wordt ingezet bij plechtigheden zoals Prinsjesdag en begrafenissen van leden van het Koninklijk Huis, treedt de kapel op in het Ceremoniële Tenue van het Garderegiment Grenadiers. Regimentsfanfare "Garde Grenadiers en Jagers" Standplaats: Johan Willem Frisokazerne, Assen

De KMKJWF, op Prinsjesdag in de straten van Den Haag. ‘Als de kapel komt aanlopen, dan komt er echt wat aan.’

Hoewel de naamgeving anders doet vermoeden, is de RFGGJ een koperensemble, vanaf 5 september 2005 operationeel. De bezetting bestaat uit trompetten, hoorns, trombones, tenortuba’s, bastuba’s en slagwerk. De RFGGJ maakt onderdeel uit van de Koninklijke

Militaire Kapel “Johan Willem Friso”. Met regelmaat wordt gezamenlijk met de kapel opgetreden, met name bij groot ceremonieel (bijvoorbeeld tijdens Prinsjesdag) en bij internationale militaire taptoes. De RFGGJ is echter vooral als zelfstandige eenheid inzetbaar. Fanfarekorps Koninklijke Landmacht Bereden Wapens Standplaats: Van Brederodekazerne, Vught Eén van de twee beroepsorkesten binnen de landmacht en het enige fulltime professionele militaire fanfareorkest ter wereld. Omdat het FKKLBW de tradities van het Korps Wielrijders handhaaft, verzorgt het orkest af en toe optredens op de fiets. Het FKKLBW heeft de beschikking over een drietal ensembles, te weten; een combo, een koperkwintet en een saxofoonkwartet. Deze ensembles worden hoofdzakelijk ingezet om de landmacht te bedienen. De ensembles hebben een eigen signatuur en vullen elkaar hierin functioneel aan. Fanfare Korps Nationale Reserve Standplaats: Bernhardkazerne, Amersfoort Het fanfarekorps is in 1986 als tamboerkorps opgericht in Breda. Het orkest is, via een drumfanfarebezetting, een zeer gewaardeerd fanfarekorps geworden. Het orkest bestaat geheel uit reservisten en telt vijftig muzikanten. De FKNR treedt voornamelijk op voor het Korps Nationale Reserve, de Koninklijke Landmacht en het ministerie van Defensie. Belangrijke, jaarlijks terugkerende optredens zijn Prinsjesdag, het defilé in Den Haag ter gelegenheid van de nationale Veteranendag en de Nijmeegse Vierdaagse.

Landmacht | 17

Landmacht | Landmachter voor het goede doel Innovatie in Vught

‘Doelmatig en doeltreffend’ Het Fanfarekorps Koninklijke Landmacht Bereden Wapens (FKKLBW) uit Vught gebruikt in 2011 nieuwe methodes om haar muziek als communicatiemiddel voor het CLAS in te zetten. Twee innovatieve producties vallen het komende jaar vooral in het oog: de Veteranenconcerten in juni en het project Land en Macht in het najaar. De Veteranenconcerten worden een combinatieproductie van muziek en beeld, in opdracht van de Nederlandse Veteranendag. Journalist Gijs Wanders heeft voor het Vughtse muziekkorps veteranen van verschillende generaties geportretteerd. Die portretten worden in een voorstelling getoond en omlijst door muzikale producties van het FKKLBW en soliste Glennis Grace. ‘Het doel van de concerten is onze waardering voor onze veteranen uitspreken’, legt orkestmanager ritmeester Rob Sloekers uit. ‘Op deze manier spuiten we niet een muzikaal product groen, maar draaien we het andersom: we gebruiken ons muzikale product zo dat we een belangrijke KL-boodschap kunnen communiceren.’ Een vergelijkbare productie wordt het project Land en Macht. Het FKKLBW houdt vanaf november zeven relatieconcerten, waarbij

exercitierepetitie. Alle orkestleden zijn militair fit, weet hij zeker. ‘Ze moeten wel, anders kunnen ze hun vak niet uitvoeren. Het vergt nogal wat van je conditie, de hele dag in het gelid lopen en tegelijkertijd muziek maken. Of urenlang strak stilstaan; dat is pas zwaar. Onze exercitie staat internationaal hoog aangeschreven, een voordeel van onze professionele organisatie. Als de kapel komt

aanlopen, dan komt er echt wel wat aan.’ Het is echter niet louter bombast. Ook bij de begrafenis van prins Claus gaf de KMKJWF acte de presence en voor een ramp ceremony na het overlijden van een collega in Afghanistan werd altijd een trompettist van de MMKL ingevlogen. Span: ‘Ook dat hoort bij onze militaire taak. Zo’n trompetdienst voor een collega is loodzwaar, maar leidt ook tot grote

Alle orkestleden zijn militair fit. ‘Ze moeten wel, anders kunnen ze hun vak niet uitvoeren.’

18 | Landmacht

C-LAS en diverse brigades als gastheer fungeren. In de voorstelling wordt met een "muzikaal schouwspel" de historie en ontwikkeling van de Nederlandse krijgsmacht in beeld gebracht. Het FKKLBW wordt daarvoor bijgestaan door vier acteurs en een videoproductie. Ritmeester Sloekers: ‘Met zulke concerten willen we doelmatiger en doeltreffender zijn. Tegelijk met deze zeven concerten reduceren we het aantal andere concerten. En met zulke innovatieve concerten proberen we onze middelen beter in te zetten als communicatiemiddel voor onze organisatie.’

waardering van het werk dat onze collega’s in het buitenland doen.’ Medley Lichtere kost in Almelo. Daar sluit de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso de zondagmatinee swingend af met een lange, opzwepende Spaanse medley. Span: ‘De normale volgorde is: voor de pauze de zwaardere stukken, de tweede helft het lichte werk. Voor elk wat wils, dus.’ ‘Dit zijn vaak goodwillconcerten’, legt overste Boele uit. ‘Die spelen onze korpsen bijvoorbeeld in plaatsen waar de landmacht vaak oefent of op een andere manier “overlast” heeft veroorzaakt. Met een concert geven we iets terug aan de maatschappij. Zulke concerten zijn meestal gratis, waarbij de organisatie zorgt voor een thema en bijzondere solisten, zoals Laura Fygi.’ Adjudant Weghorst heeft al vele grote namen voorbij zien komen: ‘Rob de Nijs, Ernst Daniel Smid, Karin Bloemen, Trijntje Oosterhuis, Bert Heering en diverse popbands. We hebben in het verleden eens met Cuby & The Blizzard gespeeld. Stond er een oud busje vol langharige rockers voor de poort van de kazerne. Werden we gebeld door de wacht; of die rare jongens bij ons hoorden. Ze waren veel te laat natuurlijk, maar we speelden samen wel het dak eraf.’

De boer op voor de brandweer Dat landmachtmedewerkers bekend staan als sportief, maatschappelijk betrokken en sociaal vaardig blijkt wel uit het grote aantal collega’s dat zich inzet voor het goede doel. Zo gaat eerste luitenant Willem Kuijvenhoven al jaren de boer op voor de stichting Brandweer zonder Grenzen. Wie Eerste-luitenant Willem Kuijvenhoven, stafofficier Begeleider Operationele Proeven bij het Defensiebedrijf Grondgebonden Systemen. Zijn functie bij de Defensie Materieel Organisatie heeft eigenlijk helemaal niets te maken met de stichting waarvoor hij zich inzet: Firefighters without Borders, oftewel Brandweer zonder Grenzen. De Tilburgse stichting helpt noodlijdende brandweerkorpsen in minder bedeelde delen van de wereld aan materieel. Wat Luitenant Kuijvenhoven is namens de stichting, die hij leerde kennen tijdens zijn uitzending naar Bosnië (2007-2008), een behendig ritselaar geworden. Hij gaat de boer op bij Nederlandse brandweerkorpsen, op jacht naar functionerend restmaterieel en nog bruikbare materialen. De buit kan variëren van kleine onderdelen en specialistische accessoires tot hele brandweerwagens. Die krijgt hij niet alleen van burgerkorpsen; ook bij bijvoorbeeld de brandweer van luchmachtbasis Woensdrecht is Kuijvenhoven een bekend gezicht. ‘Als ze daar wat over hebben,

materiaal.’ Eind vorig jaar kon Kuijvenhoven terug naar Novi Travnik, met een complete ladderwagen en allerlei materialen.

denken ze meteen aan mij’, weet de luitenant. En alles wat bruikbaar is voor een armlastig korps in bijvoorbeeld Guatemala, Rusland, Sri Lanka of Bosnië, is welkom. Waar Een van bovenstaande landen, bijvoorbeeld. Het begon voor de luit allemaal in Bosnië, waar hij als Observer van een LOT-huis in Novi Travnik zag dat de plaatselijke brandweer allesbehalve ruim bedeeld was. ‘Ze hadden daar brandweerwagens in gebruik die ouder waren dan ik’, herinnert de luit zich. ‘Ik ben in die tijd in contact gekomen met Stichting Brandweer zonder Grenzen. Ik heb mij bij ze aangesloten en we zijn na terugkeer van mijn uitzending op zoek gegaan naar fondsen en

Waarom ‘Ik wilde vroeger als kind wel altijd brandweerman worden’, vertelt luitenant Kuijvenhoven. ‘Maar dat heeft niet veel met dit goede doel te maken. Ik ben er eigenlijk gewoon ingerold. Het is leuk om te doen, ik heb altijd medewerking gehad van m’n werkgever en het is enorm dankbaar werk. Het houdt je wel bezig: ik werk tegenwoordig vier dagen per week, maar die vijfde dag ben ik ook wel kwijt aan de stichting. De vrijdagen ben ik meestal wel op pad: er valt immers altijd wel weer wat te ritselen of te zoeken.’

Ben of ken jij ook een landmachtmedewerker (militair of burger) of eenheid die zich inzet voor een goed doel? Laat het ons weten en wie weet brengen we dan ook jouw doel onder de aandacht in het blad Landmacht. Neem contact op via [email protected].

Landmacht | 19

Landmacht | Leiders van de landmacht (2)

TEKST: ELNT Marlous de Ridder FOTO'S: SGT1 Dave de Vaal | AVDD

‘Voorbeeldgedrag is de sleutel tot succes’ ‘Goed leidinggeven kun je leren’. ‘Als leidinggevende ben je eigenaar van je eigen ontwikkeling en verantwoordelijk voor de begeleiding van je ondergeschikten’. Mooie theorieën, maar nu de praktijk nog. Aan de hand van diverse thema’s vertellen vijf leidinggevende landmachters in deze serie over hun ervaringen en valkuilen. In deel 2: Leidinggeven onder verzwaarde omstandigheden.

Kapitein Gijs voerde met Viper en Taskforce 55 in Afghanistan complexe missies uit. Onder chaotische omstandigheden wist de commando zijn eenheid uit een hinderlaag te leiden. Voor zijn moedig optreden en excellent leiderschap ontving de kapitein een dapperheidsonderscheiding. Ondanks dat blijft hij nuchter. ‘Als commandant moet je niet in je eigen bubbel zitten, maar daar zijn waar je beslissend kunt zijn’.

Goede voorbeeld ‘Als leidinggevende bij het Korps Commandotroepen kan je je niet verstoppen. Je bent naast leider ook lid van het team. Dat is best een belasting, want alle ogen zijn altijd op jou gericht. En iedereen verwacht dat jij je kwetsbaar opstelt. Desondanks ben ik voorstander van leadership by example. Een uitspraak over leiderschap van Harry Truman verwoordt dit mooi: ‘To be able to lead others, a man must be willing to go forward alone.’ Voorbeeldgedrag is wat mij betreft de sleutel tot succes.’

Het grotere geheel ‘De omstandigheden waaronder de commando’s opereren, zijn per definitie zwaar. We komen in gebieden waar andere eenheden doorgaans niet zijn, waardoor we niet kunnen terugvallen op eigen troepen. De reactietijd voor een actie is gigantisch kort. Dat vraagt veel van een leidinggevende. Je moet altijd een paar stappen vooruit denken en het grotere geheel zien. Binnen de ploeg is iedereen enorm zelfstandig en specialist op zijn gebied, die expertise moet je ook vooral daar laten. Dat vraagt wel een andere besluitvorming. Bij de commando’s leer je te delegeren in plaats van te bevelen.’

Bovenal mens ‘Naast leidinggevende ben je bovenal mens. Hoe “stoer” we misschien ook lijken, elke commando heeft een “softe” kant. Op uitzending hebben we regelmatig morele battlefield speeches gehouden. Soms neem je een beslissing waar je collega moeite mee heeft, omdat het een ethisch dilemma is bijvoorbeeld. Het laatste wat ik wil, is dat iemand onder mijn commando achteraf gewetenswroeging krijgt. Daarom praten we erover. Uit eigen ervaring weet ik dat deze opstelling werkt. Je krijgt er vertrouwen en acceptatie voor terug. Wat het meeste indruk op me maakte tijdens stressvolle situaties is de veerkracht van mijn mensen. Ook als special forces hebben we nederlagen geleden. Zoiets treft je recht in de flank. En toch ging iedereen door, hoe triest ook.’

Bepaal jouw plek ‘Om een goede leider te zijn onder zware omstandigheden moet je in de eerste plaats altijd duidelijkheid kunnen verschaffen. Hoe groot de chaos ook is. Als jouw mensen niet begrijpen wat het doel is van een operatie, dan ben je ze kwijt. Dit doe je door open en eerlijk te zijn en het belang te benadrukken van ieders specialisme. Daarnaast moet je aanvoelen waar jouw plek is als commandant. Anders gezegd: je moet jezelf altijd afvragen waar je beslissend kan zijn. Soms is dat voorin waar de actie gebeurt, en soms is dat achterin. Belangrijk is dat je niet in je eigen bubbel blijft zitten. Anders kom je vanzelf in de situatie dat jij probeert te leiden, om vervolgens te moeten concluderen dat niemand je is gevolgd.’

20 | Landmacht

Ontwikkeling ‘Inmiddels durf ik te zeggen dat mijn leiderschapsstijl staat als een huis. Het heeft even geduurd voor ik me comfortabel voelde, maar nu is besluitvorming bijna een hobby geworden. Ik lees er veel over en in mijn huidige functie bij het Kenniscentrum Speciale Operaties kan ik meedenken over het beleid. Ik zou elke leidinggevende willen meegeven: probeer verschillende dingen uit tijdens oefeningen en investeer in een goede basis. Maak voor jezelf een soort toolbox, waar je ongeacht de situatie iets uit kan halen.’

Kijk voor alle informatie over (hulp en begeleiding bij) leidinggeven bij de landmacht, op de intranetpagina van Het Expertisecentrum Leidinggeven van de School voor Leidinggeven en Opleidingskunde: Koninklijke Landmacht > KMS > SLO > Alles over leidinggeven

Landmacht | 21

320 Matlogpel primeureenheid SPEER-project

‘Alles wat in Oldebroek goed is gegaan, herhalen we meteen’ Bovendien stuitten ze op kinderziektes in het op maat gebouwde informatiesysteem. Moesker: ‘De conversie zorgde voor verwarring. Vroeger wisten we van een zaklamp precies welk nummer het was, waar het lag en waar het heen moest. Nu kregen we ineens een bon waar we niets op herkenden. Daar moesten we onze weg in vinden.’ Het is een pittige klus geweest voor 320 Matlogpel Oldebroek als eerste de stap te maken, vooral voor ervaren medewerkers die oude systemen gewend waren. ‘We waren het proefkonijn’, zegt Moesker. ‘Dat was interessant en uitdagend, maar het trok een enorme wissel op mijn mensen. Opleidingen, werkgroepen, nieuwe werkmethodes, minder flexibiliteit. Op de werkvloer is het echt een kwestie van wennen. Maar ik weet ook: het nieuwe systeem heeft absoluut meerwaarde voor de organisatie.’

De weg vinden in SAP De eenheden van CLAS staan voor een belangrijke logistieke omslag: de overgang naar het informatiesysteem SAP. 320 Materieellogistiek Peloton (Matlogpel) Oldebroek ging eind 2010 als eerste eenheid ‘om’. Dat was wel even wennen. TEKST: ELNT Roel van de Wiel FOTO'S: AVDD

22 | Landmacht

320 Materieellogistiek Peloton Oldebroek en al haar klanten gingen in december als primeureenheid binnen CLAS over op SAP en zijn nu live. Vanaf maart volgen de hersteleenheden van 101 CIS-bataljon en 11 Luchtmobiele Brigade. Vanaf eind dit jaar gaan andere eenheden achtereenvolgens ‘om’, eind 2014 werkt het hele CLAS (en Defensie) met SAP. Oldebroek is een logische plek om het systeem als eerste in te voeren, beredeneert Dolf Moesker, commandant 320 Matlogpel Oldebroek. ‘We zijn een kleine eenheid en operationeel niet-inzetbaar. Als hier iets

Dolf Moesker, commandant 320 Materieellogistiek Peloton Oldebroek: ‘We waren het proefkonijn. Dat was interessant en uitdagend, maar het trok een enorme wissel op mijn mensen.’

misgaat, kan verder niemand, behalve de opleidingseenheden, er een buil aan vallen’, legt Moesker uit. ‘Tegelijk lopen hier wel alle logistieke processen en hebben onze medewerkers veel verstand van logistieke zaken.’ Moeskers mensen beleefden desondanks een flinke cultuurshock. Al het betrokken personeel moest worden opgeleid en getraind. Medewerkers moesten met nieuwe procedures en werkinstructies werken – en met het SAP-nummer, de vervanger van het vertrouwde NATO Stock Nummer (NSN).

Optimaal inzicht ‘We halen erg veel winst uit de ervaringen van 320 Herstelpel Oldebroek’, zegt luitenantkolonel Jan Lassche, lid van het projectteam SPEER CLAS. ‘Dankzij de lessen die we daar hebben geleerd, zijn we klaar voor de invoering bij de volgende eenheden. Die lessen zijn onmiddellijk gebruikt in de trainingen voor 101 CIS-bataljon en 11 Luchtmobiele Brigade. De fouten die in Oldebroek zijn gemaakt, maken we niet nog eens. En alles wat daar goed is gegaan, herhalen we meteen.’ Voor CLAS is SAP primair bedoeld om het joint optreden in missiegebieden, van de bevoorrading, onderhoud tot fysieke distributie, te ondersteunen. Met SAP ontstaat krijgsmachtsbreed optimaal inzicht in de logistieke keten. In de vredesbedrijfsvoering biedt SAP ook grote voordelen, op het gebied van bevoorrading, onderhoud en wapensysteemmanagement, verwerving, begroting, budgettering en budgetbewaking. Belangrijke winstpunten op managementni-

veau, maar een grote omslag voor de mensen die direct met het nieuwe systeem werken. Dat realiseert de overste zich goed. ‘Ook voor de klanten en bovenliggende staven. Maar de mensen in het distributiecentrum krijgen de grootste veranderingen te verwerken. Waar zij eerst alleen met een bon werkten, is daar nu alles geautomatiseerd. Dat is wennen.’ De belangrijkste boodschap van overste Lassche aan de eenheden die in de toekomst met SAP gaan werken, is: heb vertrouwen in het project en de ondersteuning van het projectteam. Lassche: ‘En als je de ontwikkelingen rond het project blijft volgen en er alvast voor zorgt dat de data in het oude systeem goed opgeschoond is, maak je het jezelf makkelijk. Er zijn altijd mensen die zeggen dat vroeger alles makkelijker en beter was. Als je een paar maanden hebt gewerkt met SAP, krijg je echter de ware voordelen van het systeem te zien.’

SAP en SPEER

De firma SAP (Systemen, Anwendungen, Produkten) is naamgever van een nieuw logistiek informatiesysteem dat bij de krijgsmacht wordt ingevoerd. SAP is, net als bijvoorbeeld Peoplesoft, een Enterprise Resource Planning-systeem (ERP). Daarmee krijg je real time inzicht in materieellogistieke en financiële informatie. Die transparantie is de grote logistieke én operationele winst van SAP. Een zo soepel mogelijke overgang naar SAP is geregeld in het defensiebrede programma SPEER (Strategic Process of ERP Enabled Reengineering).

Landmacht | 23

Terugblik inzetsprong KCT

TEKST: Leo van Westerhoven FOTO’S: TF-55, Liepke Plancke / AVVD

‘In opperste concentratie naar beneden’ In het zuiden van Afghanistan werd de Nederlandse parageschiedenis in de zomer van 2009 herschreven. Operators van het Korps Commandotroepen maakten voor het eerst in zestig jaar een operationele inzetsprong in vijandelijk gebied. Een terugblik op een historische sprong van negen operators en hun Afghaanse tolk.

24 | Landmacht

De meest ervaren paraploeg van het KCT, de gespecialiseerde (zuurstof)ploeg van 105 Commandotroepencompagnie en onderdeel van Taskorce 55, wordt aangewezen voor de missie.

‘De opdracht was ongezien te infiltreren’, weet sergeant-1 Sander, de Forward Air Controller van de ingezette paraploeg, nog. ‘De vraag was hoe ongezien in een gebied te komen waarin de toegangsroutes voorspelbaar en IED-gevoelig (Improvised Explosive Devices, red.) zijn. Al snel bleek een inzet per parachute van grote hoogte de meest reële methode om op een snelle, geruisloze en relatief veilige manier in het missiegebied te infiltreren.’ De meest ervaren paraploeg van het KCT, de gespecialiseerde (zuurstof ) ploeg van 105 Commandotroepencompagnie en toen onderdeel van Taskorce 55 (TF55), wordt aangewezen voor de missie. De ploeg start met het Military Decision Making Process, de zogenoemde isolatiefase. Elk ploeglid krijgt een specifieke taak toebedeeld om de opdracht te analyseren. Alle mogelijkheden, what if-scenario’s en informatiebronnen worden doorgesproken . Ook de twee dispatchers (afwerpers) komen in beeld. ‘Wij schepten deels de randvoorwaarden voor de inzetsprong. De ploeg werkte het tactische plaatje uit, wij namen het springtechnische gedeelte voor onze rekening’, vertelt sergeant-majoor Mark, eerste afwerper en tevens springleider. ‘Het transportvliegtuig, een C-130 Hercules, is door de J3 Air aangevraagd. Adjudant Richard, onderofficier para-operatieën van TF55, is als tandemmaster aan de ploeg toegevoegd. Hij heeft de operators gebrieft over de inzetsprong en de terreinkenmerken van de dropzone (DZ, red.). Samen hebben we de vliegers op de inzetdag nog een korte update gegeven.’ Er wordt gekozen voor een HALO-sprong: High Altitude, Low Opening. Hierbij ga je van grote hoogte via een vrije val naar heel laag voor je het valscherm opent en op GPS-coördinaten naar de DZ vliegt. Dit heeft als voordeel dat de ploeg snel op de grond staat en nooit ver van elkaar terecht komt. ‘We besloten dat de tolk ook mee moest, aangezien we de Afghaanse taal niet machtig zijn’, zegt Richard. ‘Toen hem kort voor take-off door de ploegcommandant werd verteld dat ik hem van

kilometers hoogte als tandempassagier per parachute mee naar beneden zou nemen, was hij compleet verrast. Dat had hij nog nooit gedaan. Dankzij zijn eergevoel voor zijn land zei hij al snel ja.’ ‘Guardian angels’ Het is donker als in de Hercules de operators zich ontspannen voorbereiden op hun sprong. Het licht is gedempt, zodat hun ogen snel aan de duisternis wennen als ze springen. Ze hebben weliswaar nachtzichtapparatuur, maar die gebruiken ze pas als ze op de grond zijn. Intussen brengen twee Nederlandse F-16’s met hun sensoren het inzetgebied in kaart. Eén van de gevechtsvliegers is majoor Joost van 312 squadron, Hij heeft ruim drieduizend vlieguren én ruime frontervaring. ‘Vooral omdat het onze “eigen jongens” betrof, voelde ik mij zeer betrokken bij deze missie’, herinnert Joost zich. ‘Samen met mijn wingman namen we hierbij primair de rol van guardian angels op ons. We fungeren daarbij als gewapende rugdekking vanuit de lucht en als morele ondersteuning. Onze F-16 is erg goed in deze taak en wij trainen hier dagelijks voor. We voeren ook een enorme slagkracht met ons mee, met een ongeëvenaarde trefzekerheid.’ Ondertussen wordt Mark als springleider in de “Herc” continu door de crew geïnformeerd over de actuele meteorologische gegevens en de tijd tot de dropping. Twintig minuten voor tijd maken Richard en de tolk zich gereed. Tien minuten later hangt de rest van de ploeg ook de parachute en uitrusting om, geholpen door afwerpers Mark en Han. Op zes minuten voor exit zakt de laadklep van het vliegtuig open. Het licht erboven springt op rood. De operators ondergaan de allerlaatste controles. Uitrusting en parachute in orde? Geen losse eindjes? Duimen gaan omhoog. Door de zware uitrusting die ze met zich meetorsen schuifelen ze richting de ramp. Daar staan Mark en Han te wachten. Als meest ervaren ploeglid

Landmacht | 25

‘Aan de Afghaanse hemel vallen negen Nederlandse sterren’ ze onder vuur en lopen Nederlandse levens gevaar.’ Sander: ‘Regelmatig had ik tijdens deze missie verbinding met vliegers in de lucht. Ongeveer alle wapensystemen in de lucht die we in huis hebben, werden tevoorschijn getoverd. Maar voornamelijk waren het onze eigen Nederlandse F-16’s en Apache gevechtshelikopters die zich in het gevecht mengden. De dagen op de berg waren slopend. Van slapen is weinig terechtgekomen. Het was constant alert zijn op een eventuele aanval.’

Op ‘nul’ licht het verlossende green-on-go op. Tijd om te vertrekken

Sigaar Na vijf dagen wordt het team door een Nederlandse Chinook van de berg gehaald. De historische missie (de laatste operationele inzet-

sprong door Nederlandse militairen was op 10 maart 1949, tijdens de Tweede Politionele Actie in voormalig Nederlands-Indië) is voltooid en geslaagd. De actie vormt een essentiële bijdrage aan de veiligheid van de grondeenheid van TF-55. Op 15 december 2009 krijgen de deelnemende militairen voor hun inzetsprong de operationele vrije val-wing uitgereikt door kapitein (buiten dienst) Siem Boons, oud-paracommando en zelf drager van het erkenningsteken. ‘Bij terugkomst op ons kamp in Tarin Kowt hebben we ter afsluiting eerst samen een sigaartje gerookt’, zegt Richard. ‘Maar eenmaal terug in Roosendaal realiseerden we ons pas echt dat het toch wel heel bijzonder is geweest.’

Alle deelnemende militairen kregen voor hun inzetsprong de operationele vrije val-wing uitgereikt door kapitein (buiten dienst) Siem Boons, zelf drager van het erkenningsteken.

en door zijn afspringgewicht van ruim 190 kilo is Sander als eerste aan de beurt. Zijn ogen blijven op de springleider gericht. Die steekt zijn wijsvinger op: nog één minuut voordat Sander van de ramp afstapt en in de inktzwarte nacht verdwijnt. Dan nog dertig seconden, tien seconden. Op ‘nul’ licht het verlossende green-on-go op. Exit, tijd om te vertrekken. Dit herhaalt zich tot Richard als hekkensluiter aan de beurt is. Met zijn Afghaanse tandempassagier, plus de uitrusting van beide aan hem vastgesnoerd, is de tandem met een afspringgewicht van 250 kilo, de zwaarste van het stel. Op Richards teken gaat de tolk aan hem hangen, met zijn hoofd omhoog en handen aan de schouderbanden. Dan vallen ze naar voren en zijn ook zij overgeleverd aan de zwaartekracht. Concentratie Aan de Afghaanse hemel vallen negen Nederlandse sterren. De adrenalinestoot die de vrije val veroorzaakt, is een natuurlijke reactie op mogelijk gevaar. De operators bereiken in amper tien seconden een topsnelheid van zo’n 200 kilometer per uur, de zogenoemde terminal velocity. Dit laat geen ruimte voor vergissingen. ‘Maar al val je in opperste concentratie met een noodgang naar beneden, er is ook tijd om met volle teugen van het moment te genieten’, zegt Sander. ’Hier train je tenslotte voor.’ Na pakweg veertig seconden vrije val activeert Sander zijn hoofdvalscherm. Met steeds kortere tussenpozen volgen de anderen zijn voorbeeld. Na de gebruikelijke controles vliegen ze nog enkele minuten geruisloos en ongezien in een strakke diagonaal, met onderling verschillende hoogtes, door de lucht. Gevechtsvlieger Joost: ‘Ik heb opnamen gemaakt met mijn doelaanwijspod. Deze is in staat dag en nacht haarscherpe beelden van iedere situatie tevoorschijn te toveren. Tegelijkertijd scanden we de grond op verdachte bewegingen en waren we bezig met contingency planning: Wat als de DZ onderkend wordt? Wat als iemand tijdens de landing een ledemaat breekt of operators geïsoleerd raken? Wat als er tijdens vuurcontact geen radiocontact is met Sander? Ik was me er terdege van bewust dat ze dan middenin vijandelijk gebied compleet op zichzelf zijn aangewezen. Je bent dan de levenslijn in een strijd van leven op

26 | Landmacht

dood en voelt je persoonlijk verantwoordelijk voor het welzijn van de operators. Ik dacht: er zal ze niets overkomen – “not on my watch”. Het was een fantastisch moment toen de radiostilte werd verbroken en Sander de verlossende woorden sprak dat hij en de rest van de ploeg heelhuids geland waren.’ Eenmaal geland is de euforie van korte duur. Het van grote hoogtes uit een vliegtuig springen is simpelweg een methode om ongezien van A naar B te komen. Daarna begint de opdracht pas echt. Na het verstoppen van de valschermen gaat de nachtelijke infiltratie over een afstand van zo’n zeven kilometer te voet verder. Hierbij moest, elk met ruim zestig kilo aan uitrusting bij een temperatuur van 28 graden, een hoogteverschil van ruim twee kilometer worden overbrugd. ‘Na herhaaldelijk om beurten in de lucht te hebben bijgetankt en dik zes uur on station te zijn geweest werden we afgelost door twee F-15E Strike Eagles’, zegt Joost. ‘Met een laatste blik achterom nam ik met pijn in het hart afscheid van de operators die achter de bergrug al klimmend uit het zicht verdwenen. Dit moment vervulde mij oprecht met trots dat ik deel mocht uitmaken van zo’n club professionals op missie.’ Vuurcontact Dat de operators bij de uitvoering van hun taak zwaar op de proef zijn gesteld is een understatement. Overdag loopt het kwik op tot 57 graden. Schaduw is er nauwelijks, op de camouflagenetjes na. De genadeloze zon en dorst doen de watervoorraad verdampen. Op enig moment ontstaat vuurcontact met de vijand en is vuursteun vanuit de lucht meer dan wenselijk. Joost: ‘Op dat moment stond ik op QRA (Quick Reaction Alert, red.).Op Kandahar Airfield stonden twee F-16’s en crews in de startblokken om zo vlug mogelijk airborne te gaan. Zodra de noodoproep van Dynamite (de callsign van Sander, red.) mij bereikte, ging het adrenalinegehalte en de hartslag omhoog. Eenmaal on scene schetste Sander rustig de situatie. Hij gaf direct de coördinaten door waarop ik een wapen moest inzetten. Ik vertrouwde hem blindelings. Sander is uitermate gekwalificeerd en ervoor opgeleid ons naar een doel te praten. Als Sander luchtsteun inroept, weet je dat er echt wat aan de hand is. Dan liggen

Landmacht | 27

Landmacht | Personeelsmutaties Militair personeel bevorderd Brigadegeneraal M.H.G. van Zeijts (log ma)

Burgerpersoneel bevorderd

Reünies

Sergeant-majoor / opperwachtmeester

td), K. Oldenburger (inf ), T.A.J. Oude Nijhuis

Sergeant-majoor / opperwachtmeester

Schaal 10

(inf ), C. Palstra (ld art), K.J. Perik (vbdd), S.

J. Schuitemaker (log gnk)

R.A. Dhoré

Schaal 6

Locatie: Bernhardkazerne te Amersfoort

M.C.H.J. Notenboom, R.J. Post

Bijzonderheden: Deze eskadrons deden dienst

41e, 42e en 43e Eskadron Zware Tanks RHvS Datum: donderdag 7 april 2011

S. Bode (log b&t), M.J. Both (inf ), R.H.J.

Rienstra (inf ), M.M.T. van Rijn (cav), D. Saman

Luitenant-kolonel

Compter (inf ), T. van Dalen (log b&t), S.L.D.

(art), M. van Schalm (log td), G.A. Schutte (inf ),

J. Boender (inf ), R. van Hunnik (inf ), A. Jansen

Douglass (log td), M.W.M. Driessen (vbdd), M.

F. Sijmons (vbdd), T. Sikkema (inf ), M.S.P.

Sergeant der eerste klasse / wachtmeester der eerste klasse

(art), M.J.F. Mac Intosh (inf ), J.H.P. Nijssen (gn),

Haarman (log ma), M. Hooijenga (vbdd), A.

Simons (vbdd), K. Smit (log gnk), T.J.A. Snijder

B.P. Aalberts (vbdd), J.J. Bruinsma (vbdd), B.A.

A.J.H. van Vilsteren (gv rk)

Ceelen (log gnk), R.C. Lotten (inf ), M.A. Lubach

(gn), J.P. Speetjens (log b&t), A.J.A. Spek (inf ),

van Dokkum (art), R. Fasse (log gnk), J.J. de

Schaal 5

op 6 januari 1958 samengevoegd tijdens een

(log td), F.J.M. Manders (vbdd), R.P.C.A. Maus

P.J. Steenhuis (log b&t), A. Stol (vbdd), J. Storm

Korte (log b&t), G.J. van der Ree (art), S. Pol (log

W. Meijering

reorganisatie tot 11 Tankbataljon RHvS.

Majoor

(inf ), M.J.P. Musters (cav), J.H. Salemink (log

(log td), N. Straub (cav), M. Tieman (log alg),

gnk), E.W. Sieswerda (log td), I.B.G. Floot (log

Info: Adjudant bd W.J. Bouwmans: 0612417040,

W.B.A. Beumer (inf ), A.J. van Gils (inf ), H.A.F.W.

b&t), F. Scheffler (log gnk), J.C.J.M. van Strien

J. Verbaant (ld art), M.H.G. Verhoeven (ld art),

gnk), C.P. Willemse (inf )

[email protected], www.sytzama.nl.

de Haan (gn), R.B. de Haan (art), C.B. Heukers

(inf ), H.R. Strijker (log td), M.H. Vos (gn), J.E.

M.S. Verwaal (cav), J.J. de Vries (inf ), L. de Vries

(log td), G.J. Hindriks (log b&t), A. Landa (inf ),

Zwinenberg (ld art)

(log td), N.J.M. de Waard (inf ), S. Waisapy (gn),

Sergeant / wachtmeester

D. van Weeghel (inf ), J.A.P.C. Wels (inf ), R.

A.J.W. Antes (gn), J. Bolder (gn), M.F. Klompstra

Wijnand (gn), J.M. van Zoest (inf )

(vbdd), C. Mierop (inf )

A.K. Mos (log td), R.E.W. Pieters (log b&t), H.M. van Pluur (inf ), F.G. du Pree (inf ), M.J.E.B.

Sergeant der eerste klasse / wachtmeester der eerste klasse

Reuvers (log gnk), J. Velders (lo/s), M. Zoodsma

P. Cazemier (log b&t), J.P.M. Dirkx (inf ), H. van

(log gnk)

Eenbergen (art), V.L. Elias (log b&t), H.C.A. van

P.F.H. Plaggenborg (log ma), H. Plakke (cav),

Actieve dienst verlaten

Erck (lo/s), G.W. de Geus (gn), G.A.J.M. Goijarts

in Amersfoort, Havelte en Oirschot. Zij werden

Burgerpersoneel dienst verlaten Schaal 13

Datum: woensdag 11 mei 2011

R. Roelofs

Locatie: Monument te Voorthuizen

Korporaal der eerste klasse B. Baten

(inf ), S.B. Been (art), J.M. Bergsma

(log b&t), E.K.J. Bodelier (vbdd), P.F. van den

Dodenherdenking Regiment Huzaren van Sytzama

Bijzonderheden: Dit monument werd

Schaal 12

al in 1941 te Voorthuizen geplaatst om de

L.P. Groen

gesneuvelde regimentsgenoten te herdenken.

Kapitein / ritmeester

(gn), D.A.A.C. Groeneveld (inf ), O. Grutters

Kolonel

Boom (vbdd), J.C. Brantz (log gnk), M.J.M.

R.M. van der Beek (log td), G. Bergman (vbdd),

(gn), M.M.H. van den Heuvel (inf ), J. Hut (inf ),

T. Brouwer (log b&t), W. van Dullemen (log

Bussers (inf ), L. van Dijke (log ma), M.J. van den

Schaal 11

S. Borgsteijn (log b&t), F. Bouziane (log gnk), H.

E. de Jager (inf ), P.D. Janssen (log td), M.C.M.

b&t)

Ecker (gn), J. Flens (vbdd), S.D. de Hamer (inf ),

R.M.J. Leenen, E. Zwijnenberg

van Bruggen (cav), J.H.M. van Cuijk (log b&t),

de Kaper (inf ), J.T.J. Keddeman (inf ), A.G. Kloof

P. Edelenbos (inf ), R.S. Francke (lo/s), M.D.

(art), P. Kortekaas (inf ), S.M. van der Meer

Luitenant-kolonel

B. Klaasen Bos (inf ), W. Knol (log td), J.J. Leito

Schaal 10

Datum: vrijdag 20 mei 2011

de Goede (art), R.A.J. Goldenberg (art), R.M.

(log b&t), C. Monna (inf ), G.A. Posthuma (log

C.A.T.M. Bourgondiën (inf ), R.A.G.M. Giesen

(art), I.C. Lindeman (log gnk), H.D. van der

A.L. de Buck, A.R. Gebhardt, M.W.L. de Klijn,

Locatie: Bernhardkazerne te Amersfoort

Haverdil (inf ), R.M. Kappe (log gnk), M.J.W.

b&t), P.W.A. Reinders (inf ), S. Strauven (gn), M.

(inf ), H.H.M. Hegge (art), J. Otter (inf ), H. Prins

Linden (cav), A.C. van der Loo (log td), M. van

A.E. Koopman, I. Minneboo

Bijzonderheden: 43 Tankbataljon is op

Krebbeks (log td), P. Oude Tijdhof (inf ), W.H.A.

Timmer (inf ), P. Vogel (log b&t), H.J.J. van de

(log gnk), J.J. Sassenus (inf ), H.H. Schellings

den Nieuwenhuizen (cav), T. Nijeboer (log gnk),

Peskens (log b&t), E. van der Plaats (log td), J.A.

Voort (gn), R. de Vries (inf ), R.H. de Vries (inf ),

(gv hum)

F.J. Peeters (log b&t), S. Popelier (inf ), Y. Prins

Schaal 9

na een herstructurering opgeheven.

Spanhak (inf ), J.M.J. Steins (log b&t), M. van

S.M.R. Winands (log b&t), C.M. Zandee (art)

(log b&t), R.L. Reenis (log td), P. Starkenburg

W.J.M.A.M. Bouwmans, F.W. Butteling, H.F.

Info: Adjudant bd W.J. Bouwmans: 0612417040,

Majoor

(inf ), J.W.A. Tenkink (gn), J.E. Verheul (log b&t),

Dauphin, G. Derks, W.A.M. van Ginneken, G.P.J.

[email protected], www.sytzama.nl.

Granzier, L.F.M. Kamp, F.J. de Reus, F.W. Sorée

der Veen (log b&t), R.R.J. Verbossen (vbdd), A.

Info: Adjudant bd W.J. Bouwmans: 0612417040,

43 Tankbataljon RHvS

L. Hoogvliet (log b&t), J.R. Hooijmeijer (log td),

de Vries (vbdd), R.L.H. Wessels (inf ), R.T.H.M.

Sergeant / wachtmeester

F.G. Goosmann (cav), A.C. Stouten (log gnk),

J.J. Vreeling (log gnk), R.B.A.W.P. van Wasbeek

Willemse (cav)

M.A.G. van der Zanden (log b&t)

H.J.G.J. Tak (cav), R. Vollaard (vbdd), T.H. de

(log td), H.G.S. Wassenaar (cav), S. de Wit (log

Vries (vbdd), R.M.W. de Winkel (cav)

b&t), J. Zandbergen (log b&t)

[email protected], www.sytzama.nl.

1 februari 1963 opgericht en op 1 juli 1992

SFOR6 Schaal 8

Datum: mei/juni 2011

M.J.C. Horsten, W.J.M. Sinderdinck, A.J.M.

Bijzonderheden: Begin 2011 (mei/juni) wordt

Eerste-luitenant

Korporaal der eerste klasse

R.J.L. ter Borg (log b&t), K.P.M. Bouwman (log

J. Alblas (art), F. Batelaan (gn), A. Berendsen

Kapitein / ritmeester

Berendse, M.A. Hendriks, D. Maljers, N. Obma

de volgende reünie SFOR6 georganiseerd. Als

gnk), B.M. Broeders (log b&t), R. Fraser (log

(log td), M. van Berkum (vbdd), T.B. Boer (gn),

Y. Alakozay (inf ), M.H. Amin (inf ), W. Balouch



u hebt deelgenomen aan die missie (BG, B&T

ma), B. Fredrix (log b&t), T. de Groot (ld art),

M.T.C.J. Boersma (gn), G.G. Boldewijn (log

(inf ), J.N.M. Daniëls (log td), A.R. Donk (gn), R.

Schaal 5

rotatie of Med det in Sippovo) dan bent u van

B. Guit (vbdd), R. Hamelink (ld art), A. van

b&t), J.P.W. van den Bosch (art), R.P. Braaksma

van Grinsven (log ma), M. Kohestani (inf ), A.

P. Bos, J.T. Dirks, A.L.G. van der Heijden, A.T.J.

harte welkom.

Leerdam (ld art), C.J.M. van Overveld (log td), J.

(inf ), R.A. Bregman (cav), E.J. Bruggeman (gn),

Maher (inf ), B. Momen (alg), B.A.H.P. Noordzij

Militair

Henning, M.A. Hermanns, J. Hogenkamp,

Als u de afgelopen maand GEEN bericht

Rammeloo (log b&t), A. de Rover (vbdd), S.M.

F. Bruining (inf ), M.J.M. Commandeur (log

(inf ), H. van Schie (log td), R.R. Uchtmann (log

Soldaat der eerste klasse V.R. Strous,

W. Mekelenkamp, W.J. Pfundt, H.J.A.M. Pijpers,

ontvangen hebt, beschikken wij niet meer

Teunissen (inf ), B.N. Turkan (ld art), J.J.M.P.

gnk), P. Cremer (log gnk), J.K. van Dam (gn),

b&t), J.C. Voets (log gnk), A.H. Yar (inf )

werkzaam bij 101 CISBAT

J. Reutelingsperger, J.M. Schreuder, W.J.G.M.

over uw adres.

Verbruggen (inf ), J. Vermeulen (ld art), N.

H.M. Daniëls (gn), B. Domingos (log td), F.F.E.

Stikkers, A. Vial

Wilt u deelnemen, geef uw NAW-gegevens

Zwaneveld (inf )

Dovermann (inf ), N.W. van Emmen (log b&t),

Eerste-luitenant

Burger

en SFOR6-eenheid dan door op:

J. Ester (log td), E.F.F. Eugenio (log b&t), A.

P.H. Ernst (log b&t), G. Smid (cav), A.J.H.G. op

G.F.C. Pardoel,

[email protected].

Tweede-luitenant

Glasbergen (inf ), D.C.A.H. Goorsenberg (log

’t Veld (log td)

werkzaam bij US Army Garrison te Schinnen

D. Stalknegt (art), E.J.P.B.C. de Waal (inf )

b&t), M.J.R. Hendriks (ld art), J. ter Horst (inf ), J. van IJs (log td), R. Jacobs (vbdd), E. Jansen

Adjudant / vaandrig

Adjudant

(cav), F. de Jong (inf ), F.C.M. Joosten (log td),

R. van Barneveld (gn), A. Smits (log gnk),

L.C. Buskermolen (vbdd) , E.N. Galjaard

K.M.P.T. Kemp (inf ), J. Kempers (gn), A. Knol

H.C.J.M. Asveld (inf ), J.G. Dijkhuizen (log

(log b&t), B.T.L. Goedewaagen (log b&t), N.J.

(vbdd), M.E.J. Kok (inf ), N. Kolthof (log td),

ma), C.C.M. Greiner (cav), D. Guequierre (log

Horstman (cav), S.J.P. Janse (log b&t), J. van

B.A.F. Kraan (inf ), M. Leeuw (inf ), M.M.M. van

td), R.A. van der Hoeven (inf ), L.J.M. Jarman

Meurs (log b&t), J.A. Quaak (log b&t), A.L.

Loenhout (art), R. te Luke (log td), S. van Mierlo

(vbdd), H.J. van Kregten (cav), K. Latifi (inf ),

Wessel (lo/s), M.M.J. Zonneveld (art)

(log td), L.J.M. Moeskops (log td), A. Mussa

J.M. Mels (log b&t), J.J. Minning (art), P.G.J.M.

(inf ), K.D. Nahafahik (inf ), S. van Namen (log

Potten (log b&t), R.L. Venderbos (log b&t), E.

td), P.J.J. Nielen (log td), S. van den Oever (log

van ’t Zand (inf )

28 | Landmacht

In memoriam

Landmacht | 29

Landmacht | Korte berichten

Landmacht | Photoshoot

‘De sobats van Co Groen’ Co Groen, de vader van de majoor Jos Groen, heeft eind jaren veertig op Java gediend bij 43 Genie Veldcompagnie (43 GVC). Co Groen heeft nooit veel over deze periode willen vertellen. Na zijn overlijden achterhaalde Jos de achtergronden van zijn zwijgen. In de beschikbare literatuur over de Indië periode na de Tweede Wereldoorlog is echter nauwelijks iets geschreven over 43 GVC en de mannen die hierin hebben gediend. Via het bestaande reünieverband heeft Jos met tachtig mannen van de compagnie gesproken. Deze gesprekken zijn in afzonderlijke verslagen vastgelegd om de persoonlijke en unieke ervaring per persoon te behouden. Daarmee is dit een uniek project geworden. Nooit eerder is een boek verschenen waarin bijna alle nog in leven zijnde mannen van één enkele eenheid hun ervaringen vertellen. Majoor Jos Groen is zelf drie keer uitgezonden geweest. De militaire ervaringen die hem werden verteld waren daardoor heel herkenbaar. Dit gegeven maakt dat de verhalen van de mannen van 43 GVC voor de hedendaagse militair eveneens interessant en leerzaam zijn: Het boek beschrijft wat een militaire missie betekent in het leven van uitgezonden, jonge Nederlandse militairen. Heeft u belangstelling voor ‘De sobats van Co Groen’, stuur dan een reactie naar [email protected].

Nieuwe expositieruimte KMA Luitenant-kolonel (bd) Henk Schimmel stuurde een foto uit zijn privéarchief, genomen tijdens de eerste schietserie, in mei 1974, van de pas opgerichte 42 Pantser Anti Tank Compagnie. Overste Schimmel: ‘Ongeveer gelijktijdig werd het wapensysteem TOW operationeel ingevoerd. Inmiddels is het systeem na

Oproep | Photoshoot Heb je ook een leuke, mooie of spannende foto gemaakt tijdens een oefening, uitzending of op de kazerne? Stuur deze op naar de redactie van Landmacht, voorzien van achtergrondinformatie zoals waar en wanneer de foto is genomen, welke eenheid of personen te zien zijn en waarom de foto zo bijzonder is. De foto moet voldoende resolutie hebben, bij voorkeur 1 MB of meer, vanwege de afdrukkwaliteit. De foto, bij voorkeur, mailen naar: [email protected] Postadres: Staf CLAS, sectie Communicatie T.a.v. redactie Landmacht / Photoshoot MPC 55A Postbus 90004 3509 AA Utrecht Geplaatste inzendingen worden beloond met een Victorinox Multi Tool!

30 | Landmacht

ruim dertig jaar uitgefaseerd. Het speciale aan de foto is dat goed zichtbaar is dat de raket uit de lanceerbuis schiet. De steekvlam is ook goed te zien. De trefzekerheid van het TOW-systeem, meer dan 2000 meter, was in die tijd indrukwekkend.’

Landmacht | Redactieraad Voor ideeën en opmerkingen over het blad Landmacht kun je terecht bij de leden van de redactieraad: OTCLog: Staf OOCL: ISK Harskamp: KCT: Korps Natres: OTCMan: OTCOpn: OOCL: Staf OTCO: DP&O: 1 (GE/NL) Corps:

smi Erik Vriens maj Tjeerd Dijkstra aooi Paul Fontein kap Sven de Bruijn elnt (r) Fred Warmer maj Henri Kuijpers kap Corné van den Berg aoo (R) Roel van Essen Daniëlle Broer-Warnar kap Anne-Marie Berndsen lkol Ronald Weemering

*06 500 19166 *06 573 71426 *06 538 54212 *06 589 58021 *06 573 73107 *06 500 63025 *06 500 63086 *06 573 71708 *06 557 66129 *06 560 81169 *06 801 2091

Is jouw eenheid nog niet vertegenwoordigd in de redactieraad en praat je graag eens in de twee maanden mee over de inhoud van het blad? Neem dan contact op met de redactie van Landmacht: [email protected]

De Koninklijke Militaire Academie (KMA) heeft een nieuwe expositieruimte. De permanente tentoonstelling geeft aan de hand van kaarten, prenten, historische wapens en uniformen een beeld van het Kasteel van Breda en zijn bewoners door de tijd heen. Bijzondere aandacht in de ruimte is er voor het leven van de cadetten sinds de oprichting van de KMA in 1828. De tentoonstelling is gevestigd in het Koningin Wilhelmina Paviljoen (voormalige HBS, zie foto), gelegen aan het Kasteelplein te Breda. Het paviljoen is iedere dinsdag van 11.00 tot 16.00 uur voor iedereen gratis toegankelijk. Extra openstellingen voor defensiegerelateerde groepen op afspraak via hv.kma@mindef. nl. De expositie is ook open bij bijzondere gelegenheden zoals Tweede Pinksterdag (landelijke dag van het Kasteel) en de Open Monumentendag.

Kaartleesrit rondom De Peel De Militaire Commissie voor Automobiel- & Motorwedstrijden (MCAM) houdt zaterdag 16 april een oefenrit kaartlezen voor al het burger en militair (inclusief Reserve en Natres) personeel van alle krijgsmachtdelen. De rit heeft een lengte van ongeveer 105 kilometer en voert in zijn geheel over verharde wegen. De oefenrit start om 10.00 uur vanaf luchtmachtbasis De Peel in Vredepeel. Deelname is in teamverband (een chauffeur en een kaartlezer) in een gevorderden- of beginnersklasse mogelijk. De kosten voor deelname aan de oefenrit bedragen 7,50 euro per equipe. Tijdens deze oefenrit geldt voor de beginners een aanzienlijk vereenvoudigd reglement. Omdat het een oefenrit is, wordt er

vooraf, tussen en na de te rijden trajecten uitleg gegeven met een presentatie over het reglement, de kaartleessystemen en de routes. Voor gevorderden telt deze rit mee voor het Defensiekampioenschap Kaartlezen. De tweede rit die meetelt voor dit kampioenschap is de 18-uursrit op 6 en 7 oktober, die ook start en eindigt op luchtmachtbasis De Peel in Vredepeel. Inschrijven voor de oefenrit kan op drie manieren: via de website van de MCAM (www.mcam.info), per e-mail bij het secretariaat van de MCAM ([email protected]) of telefonisch (alleen maandag en dinsdag) via MDTN *06-497-8661 / PTT 0346-338661. Voor het reglement, voorbeelden, hints en uitleg van verreden ritten en kaartleessystemen en verdere informatie: www.mcam.info.

Landmacht | 31

Landmacht | Waargenomen Actie in het militaire oefendorp Marnehuizen in de Marne. Een Apache gevechtshelikopter cirkelt boven het dorp, terwijl een Tactical Air Control Party (TACP) zich over de grond verplaatst. In de TACP bevindt zich een Forward Air Controller (FAC’er), die vanaf de grond vuursteun vanuit de lucht naar vijandelijke doelen in het dorp leidt. De actie is onderdeel van de oefening Purple Windmill, waarbij FAC’ers van het Commando Landstrijdkrachten en het Commando Zeestrijdkrachten van 7 tot en met 11 februari gezamenlijk met middelen van het Commando Luchtstrijdkrachten zijn getraind. De ‘paarse’ oefening vindt zo’n zes keer per jaar plaats en de organisatie wisselt tussen de brigades van het CLAS. Purple Windmill stond deze keer in het teken van het trainen van zeven trainees van de School Grond-Lucht Samenwerking (SGLS) in Schaarsbergen, het opleidingscentrum voor FAC’ers in Nederland. De organisatie en uitvoering lag in handen van 43 Mechbrig. Foto: SLD1 Marco Nielen

32 | Landmacht