5. Doelgroepen In de eerste lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen drie doelgroepen:
Koren Zangers Geïnteresseerd publiek
In de tweede lijn maakt Koor&Stem een onderscheid tussen twee doelgroepen:
Het artistiek- en pedagogisch kader Het organisatorisch kader
Koor&Stem heeft een beleidsvisie ontwikkeld waarin alle doelgroepen ondersteuning krijgen vanuit de organisatie. Schematisch kan dit als volgt voorgesteld worden:
5.1. Koren De eerste doelgroep van Koor&Stem is natuurlijk de belangrijkste doelgroep van de organisatie: de koren. De ondersteuning en begeleiding van deze doelgroep is de ‘core business’ van de organisatie Koor&Stem. Deze doelgroep is bijzonder heterogeen en juist daarom wellicht moeilijk te vatten. In het vorige beleidsplan hebben we een indeling van deze doelgroep gemaakt op basis van verschillende criteria: leeftijd (kinderkoren, jeugdkoren, volwassenenkoren en seniorenkoren), samenstelling (eenstemmig, gelijkstemmig, gemengde stemmen), niveau (basiskoren, middenkoor, topkoor) en aard (mannenkoor, vrouwenkoor, knapenkoor, kathedraalkoor, meisjeskoor, gospelkoor, enz.).
NKESTBeleidsplanDoelgroep.doc
versie 29-11-2006 9:01
p. 1/ 6
In de volgende beleidsperiode neemt Koor&Stem het artistieke proces als referentiekader voor de ontwikkeling van een ondersteuningsbeleid voor de koorzangers, de bestuursvrijwilligers, de dirigenten en de koren. Dit referentiekader overstijgt de indeling naar leeftijd, samenstelling en aard en maakt die indeling dus overbodig. Bovendien is dit referentiekader niet alleen van toepassing voor het geheel van het koor, maar meestal even goed voor alle elementen die deel uitmaken van dit geheel, nl. de zangers, de bestuursvrijwilligers en dirigenten. De koren die een actieve werking ontplooien en aangesloten zijn bij Koor&Stem vormen uiteraard de belangrijkste doelgroep van de organisatie. Deze koren hebben een goede artistieke en organisatorische werking uitgebouwd binnen de vooropgestelde doelstellingen. Die doelstellingen kunnen heel uiteenlopend zijn: een sociale opdracht, een artistieke uitdaging, de invulling van een liturgische opdracht of een combinatie van deze doelstellingen. Het koor ontwikkelt een eigen visie op het artistieke en organisatorische groeiproces van het koor in de komende jaren. Binnen de werking van het koor speelt de sociale dimensie meestal een bijzonder grote rol. De zangers worden binnen het koor gevormd door de dirigent of een gespecialiseerde docent in functie van het gekozen repertoire. De dirigent werkt binnen zijn eigen mogelijkheden aan de uitbouw en balans tussen de diverse koorpartijen. De bestuursvrijwilligers verzorgen de organisatorische werking van het koor en volgen die actief op. De koren bouwen een rijk en uitgebreid meerstemmig repertoire uit op verschillende artistieke niveaus. Uiteraard blijft de beschrijving van deze doelgroep algemeen. In de praktijk wordt er immers rekening gehouden worden met de verschillende subgroepen die binnen deze algemene doelgroep ‘koren’ actief zijn. De hoofdindeling wordt gemaakt op basis van de samenstelling van het koor: gelijke stemmen en gemengde stemmen. Beide doelgroepen worden verder uitgesplitst in drie subgroepen op basis van de leeftijd: kinderkoren, jeugdkoren en volwassenenkoren. Tenslotte kunnen we deze subgroepen nog verder onderverdelen op basis van de werkvormen die gehanteerd worden. Hier is de verscheidenheid natuurlijk heel groot. De werkvorm kan bepaald worden door het deelnemers, het gebruikte repertoire, de lokale verbondenheid of de werkstructuur. Ter informatie geven wij een overzicht van de verschillende werkvormen die binnen het koorleven regelmatig voorkomen: mannenkoor, vrouwenkoor, meisjeskoor, knapenkoor, concertkoor, gelegenheidskoor, gospelkoor, gregoriaans koor, kamerkoor, kathedraalkoor, kerkkoor, multicultureel koor, operakoor, operettekoor, oratoriumkoor, parochiekoor, academiekoor, pop-musicalkoor, projectkoor, protest- en strijdkoor, samenzangkoor, schoolkoor, universiteitskoor,… Hieronder volgt een schema ter verduidelijking:
NKESTBeleidsplanDoelgroep.doc
versie 29-11-2006 9:01
p. 2/ 6
Binnen de doelgroep van de koren heeft Koor&Stem bijzondere aandacht voor de koren die koorwerking opstarten en voor koren die zich verder ontwikkelen tot volwaardige concertkoren. Beide groepen vragen een bijzondere vorm van begeleiding en ondersteuning. Startende koren zijn koren die een werking starten met kinderen of volwassen binnen een bepaalde omgeving zoals een school, een parochie, een vriendenclub of een ander koor. Het initiatief kan genomen worden door enkele enthousiaste zangers of door een gemotiveerde dirigent die in de koorwereld aan de slag wil. Het koor formuleert zijn doelstellingen en is op zoek naar de artistieke en organisatorische invulling ervan: dirigent, zangers, bestuursvrijwilligers, repertoire, middelen, enz. De muzikale achtergrond en de vocaal-technische mogelijkheden van de koorleden worden ingeschat en verder gevormd in functie van de doelstelling van het koor. Het koor trekt een gemotiveerde dirigent aan in functie van de doelstelling van het koor en de vastgestelde artistieke beginsituatie. De bestuursvrijwilligers ontwikkelen een organisatorisch kader waarin de artistieke werking van het koor zich kan ontplooien. Het koor kiest een repertoire in functie van de doelstellingen en de samenstelling van het koor. Dat zijn meestal vrij eenvoudige koorzettingen, volksliederen en volksliedbewerkingen, canons, madrigalen, chansons en eenvoudige polyfonie. De organisatie Koor&Stem moet voorwaarden kunnen scheppen om ‘startende koren’ zoveel mogelijk kansen te bieden. De starters die meteen op een hoog artistiek niveau instappen, behoren natuurlijk niet tot deze doelgroep. Zij kunnen ondergebracht worden onder de concertkoren. Concertkoren bouwen een werking uit rond de grote koorwerken of rond werken voor koor en orkest in het klassieke repertoire en/of het hedendaagse repertoire. Rond dit repertoire brengen zij eigen producties die aan concertorganisatoren worden aangeboden. Concertkoren komen in aanmerking om deel te nemen aan nationale en internationale festivals en aan wedstrijden. In heel wat concertkoren vinden we een projectmatige aanpak terug. De sociale dimensie van concertkoren is minder uitgesproken. De zangers van concertkoren zijn gevormde autodidacten of hebben een zangopleiding gevolgd. De dirigent heeft gewoonlijk een opleiding koordirectie gevolgd of is een gevormd muzikant. De bestuursvrijwilligers verzorgen de organisatorische werking van het koor en dragen zorg voor de voorbereiding, opvolging en evaluatie van de producties.
NKESTBeleidsplanDoelgroep.doc
versie 29-11-2006 9:01
p. 3/ 6
Concertkoren zingen een zeer breed en moeilijker repertoire of specialiseren zich in een bepaalde muzikale stijlperiode of een bepaald genre. Koor&Stem vertegenwoordigt een belangrijk deel van de koren in Vlaanderen, maar zeker niet alle koren. Heel wat koren hebben de weg naar Koor&Stem niet of nog niet gevonden of hebben nog geen kooraansluiting bij de organisatie genomen. Koor&Stem blijft zich ten aanzien van deze doelgroep verder profileren en zal een aantal drempels wegnemen die de kooraansluiting bemoeilijken. Anderzijds wil Koor&Stem hierin ook niet te ver gaan. Het is duidelijk dat een aantal koren in Vlaanderen geen artistieke en organisatorische ondersteuning wenst van de organisatie Koor&Stem. Het heeft dan ook geen enkele zin om hierin als organisatie te investeren.
5.2. Zangers Een dynamische koorcultuur heeft een goede voedingsbodem nodig, een rijke zangcultuur. Het draagvlak van die zangcultuur is natuurlijk veel ruimer dan de koorwerking. Binnen dit draagvlak vallen alle initiatieven te situeren waar actief rond zang of muzische vorming wordt gewerkt met kinderen, jongeren of volwassenen. Dergelijke initiatieven komen tot stand binnen de gezinssituatie, het onderwijs, de lokale gemeenschap, het kunstonderwijs, het sociaal-cultureel werk en de media. Het is duidelijk dat Koor&Stem voor deze doelgroepen aandacht moet hebben. Uiteraard kunnen we binnen de zangcultuur niet alle initiatieven ondersteunen en begeleiden. Er zullen dus prioriteiten moeten gesteld worden.
5.3. Geïnteresseerd publiek Binnen de doelgroep ‘geïnteresseerd publiek’ vinden we een brede waaier van groepen die vanuit sterk verschillende invalshoeken in contact komen met de organisatie. De melomanen wensen gewoon informatie te verzamelen over alle activiteiten binnen de koorwereld en de wereld van de vocale muziek. Zij volgen de werking van Koor&Stem via de website, publicaties en de externe communicatie van Koor&Stem. Deze groep is wellicht veel groter dan de mensen die we vandaag bereiken.i Het bereikte publiek komt in contact met de organisatie via een concert van de koren, via de website van onze organisatie of via andere kanalen.ii Het zoekende publiek bestaat uit mensen die om één of andere reden op zoek zijn naar informatie over de koorwerking of vocale muziek: potentiële zangers of koorzangers, studenten, leerkrachten, pers, organisatoren, cultuurfunctionarissen, enz. Binnen de groep ‘niet-bereikt publiek’ moeten we mensen situeren die we met onze koorwerking niet of nog niet bereiken. Kansarmoede, cultuurverschillen, taalproblemen, analfabetisme, handicaps en andere factoren zorgen ervoor dat dit publiek moeilijk de weg vindt naar de koorwerking. De overheid heeft de aandacht voor deze doelgroep expliciet in de nieuwe versie van het AK-decreet ingeschreven. Het internationale publiek mogen we binnen deze doelgroep zeker niet vergeten. Uit de analyse van de bezoekers op de website zien we dat Koor&Stem heel wat bezoekers krijgt vanuit het buitenland.
5.4. Het artistiek en pedagogisch kader Het artistiek en pedagogisch kader is voor de sector vocale muziek uiteraard van zeer groot belang. Het zijn immers de dirigenten, de stempedagogen, de docenten en de componisten die het artistiek niveau van de sector vocale muziek bepalen. De sector vocale muziek heeft daarom in het verleden via tal van cursussen op verschillende niveaus zeer veel aandacht besteed aan de vorming van dirigenten. Het niveau van de dirigent is immers bepalend voor het niveau van het koorleven. De sector vocale muziek heeft ook steeds goede contacten onderhouden met de Vlaamse koorcomponisten. Deze wisselwerking is essentieel. Koorcomponisten moeten enerzijds voeling krijgen met het koorleven en anderzijds moet het koorleven voldoende impulsen
NKESTBeleidsplanDoelgroep.doc
versie 29-11-2006 9:01
p. 4/ 6
krijgen om nieuw eigentijds repertoire op het programma te nemen. Hier is zeker nog een lange weg af te leggen, maar gelukkig bestaat er een goede basis om op voort te bouwen. Tenslotte moet de sector vocale muziek ook goede contacten blijven onderhouden met professioneel gevormde muzikanten, stempedagogen en academici. Zij kunnen immers een belangrijke inbreng hebben bij de vorming van het eigen artistiek en pedagogisch kader, van het koor en van de individuele zanger.
5.5. Organisatorisch kader De werking van de sector vocale muziek wordt op nationaal, provinciaal en lokaal vlak gedragen door vrijwilligers. Zij vormen samen een netwerk waarop de amateurkunstenaar binnen de sector vocale muziek steeds kan terugvallen. Met dit netwerk staat of valt de werking van de sector vocale muziek. Het is daarom uiteraard van groot belang dat deze doelgroep goed wordt opgevolgd en begeleid zodat er een vlotte communicatie en samenwerking kan groeien tussen het nationaal, provinciaal en lokaal niveau. Koor&Stem maakt binnen deze doelgroep nog een onderscheid tussen het autonoom vrijwilligerswerk (lokale koorbesturen) en het ingebouwd vrijwilligerswerk (bestuursvrijwilligers). Voor de begeleiding en ondersteuning van beide doelgroepen worden afzonderlijke trajecten ontwikkeld in het beleidsplan 07-11.
NKESTBeleidsplanDoelgroep.doc
versie 29-11-2006 9:01
p. 5/ 6
Antwerpen, 14-nov-06 Koenraad De Meulder Directeur Koor&Stem
NKESTBeleidsplanDoelgroep.doc
versie 29-11-2006 9:01
p. 6/ 6
